Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (34.8 KB, 2 trang )
TỔNG KẾT PHẦN TIẾNG VIỆT: HOẠT ĐỘNG GIAO TIẾP BẰNG NGÔN NGỮ
I. NHỮNG NỘI DUNG CƠ BẢN CẦN NẮM VỮNG
Hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ là một nội dung quan trọng trong chương trình Tiếng Việt ở trung học
phổ thông mà anh (chị) đã được học từ lớp 10 đến lớp 12. Ở bài tổng kết này, chúng ta sẽ hệ thống hóa lại
những kiến thức cơ bản về hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ đã học và vận dụng những kiến thức đó vào
bài luyện tập.
Trước hết là phần hệ thống hóa kiến thức. Có bảy nội dung cơ bản cần nắm vững sau đây:
1. Giao tiếp là hoạt động trao đổi thông tin của con người, được tiến hành chủ yếu bằng phương tiện ngôn
ngữ, nhằm thực hiện những mục đích về nhận thức, tình cảm, hành động. Hoạt động giao tiếp bằng ngôn
ngữ bao gồm hai quá trình: quá trình tạo lập văn bản do người nói hay người viết thực hiện, quá trình lĩnh
hội văn bản do người nghe hay người đọc thực hiện.
2. Trong hoại động giao tiếp, ngôn ngữ được sử dụng ở hai dạng: nói và viết. Hai dạng đó có sự khác biệt về
nhiều mặt (kể ra các mặt khác biệt đó).
3. Hoạt động giao tiếp luôn luôn diễn ra trong một ngữ cảnh nhất định. Ngữ cảnh bao gồm các nhân tố:
nhân vật giao tiếp, bối cảnh rộng (bối cảnh văn hóa), bối cảnh hẹp (bối cảnh tình huống), hiện thực được đề
cập đến và văn cảnh.
4. Trong ngữ cảnh, nhân vật giao tiếp là nhân tố rất quan trọng. Các nhân vật giao tiếp đều phải có cả năng
lực tạo lập và năng lực lĩnh hội vãn bản, và trong giao tiếp ở dạng nói, họ thường đổi vai cho nhau hay luân
phiên lượt lời. Những đặc điểm về các phương diện của nhân vật giao tiếp luôn chi phối nội dung và cách
thức giao tiếp bằng ngôn ngữ.
5. Khi giao tiếp, các nhân vật giao tiếp sử dụng ngôn ngữ chung của xã hội để tạo ra lời nói - những sản
phẩm cụ thể của cá nhân.
6. Trong hoạt động giao tiếp, mỗi câu thường có hai thành phần nghĩa: nghĩa sự việc và nghĩa tình thái.
7. Hoạt động giao tiếp bằng tiếng Việt yêu cầu các nhân vật giao tiếp cần có ý thức, có thói quen và có kĩ
năng giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.
II. LUYỆN TẬP
Bài luyện tập trong sách giáo khoa đề cập đến một số vấn đề trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ.
Trong hoạt động giao tiếp ở đây, ngôn ngữ được sử dụng ở dạng nói (lời của các nhân vật). Nhân vật giao
tiếp là lão Hạc và ông giáo (trong đoạn văn là “tôi”). Hoạt động giao tiếp xoay quanh tình huống bán con
chó. Sau đây là những gợi ý về bốn câu hỏi của sách giáo khoa:
1. Phân tích sự đổi vai và luân phiên lượt lời trong hoạt động giao tiếp trên: