Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực tại chi cục thuế thành phố đông hà, tỉnh quảng trị đến năm 2020

TR

B GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă I H C KINH T TP. H CHÍ MINH


NGUY N TH HI N GIANG
M T S GI I PHÁP HOÀN THI N CÔNG TÁC QU N
TR NGU N NHÂN L C T I CHI C C THU THÀNH
PH
ÔNGăHÀ,ăT NH QU NG TR
NăN Mă2020

LU NăV NăTH C S KINH T

Thành ph H Chí Minh - N mă2015


TR

B GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă I H C KINH T TP. H CHÍ MINH


NGUY N TH HI N GIANG
M T S GI I PHÁP HOÀN THI N CÔNG TÁC QU N
TR NGU N NHÂN L C T I CHI C C THU THÀNH
PH
ÔNGăHÀ,ăT NH QU NG TR
NăN Mă2020
Chuyên ngành: Qu n tr kinh doanh – h

Mã s : 60340102

ng ngh nghi p

LU NăV NăTH C S KINH T

NG I H
NG D N KHOA H C
PGS. TS NGUY N QU C T

Thành ph H Chí Minh - N mă2015


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan lu n v n này do tôi th c hi n m t cách nghiêm túc. Các s
li u, k t qu nêu trong lu n v n là trung th c và ch a đ

c ai công b trong b t k

công trình nào khác.
Tác gi lu n v n

NGUY NăTH ăHI NăGIANG


M CăL C
Trang ph bìa
L I CAM OAN
M CL C
DANH M C CÁC T

VI T T T

DANH M C B NG BI U
DANH M C BI U
DANH M C S
M

U .....................................................................................................................1

1. LỦ do ch n đ tài ..................................................................................................1
2. M c tiêu nghiên c u ............................................................................................2
3.

it

4. Ph

ng và ph m vi nghiên c u........................................................................3
ng pháp nghiên c u .....................................................................................3

5. ụ ngh a và b c c lu n v n ..................................................................................3
Ch

ng 1: C S Lụ LU N V QU N TR NGU N NHỂN L C .....................5

1.1. Khái ni m ..........................................................................................................5
1.1.1. Ngu n nhân l c ..........................................................................................5
1.1.2. Qu n tr ngu n nhân l c ............................................................................6
1.2. M c tiêu c a qu n tr ngu n nhân l c ..................................................................7

1.3. Vai trò c a qu n tr ngu n nhân l c .....................................................................8
1.4. Các ch c n ng c b n c a qu n tr ngu n nhân l c .............................................8
1.4.1. Nhóm ch c n ng thu hút qu n tr ngu n nhân l c.........................................8
1.4.2. Nhóm ch c n ng đào t o và phát tri n ngu n nhân l c ..............................10
1.4.3. Nhóm ch c n ng duy trì NNL .....................................................................11
1.5. Các mô hình qu n tr ngu n nhân l c ................................................................11
1.5.1. Trên th gi i .................................................................................................12
1.5.2. T i Vi t Nam ................................................................................................14
1.6. M t s v n đ liên quan đ n qu n tr ngu n nhân l c trong khu v c nhà n
1.6.1. Ngu n nhân l c và qu n tr ngu n nhân l c trong khu v c nhà n

c 16

c ........16


1.6.1.1. Ngu n nhân l c trong khu v c nhà n

c ..............................................16

1.6.1.2. Qu n tr ngu n nhân l c trong khu v c nhà n
1.6.2.

c ................................17

c đi m c a qu n tr ngu n nhân l c trong khu v c nhà n

c .................18

1.6.3. M t s v n đ thách th c đ i v i qu n tr ngu n nhân l c trong khu v c

công hi n nay .........................................................................................................19
1.6.4.

c thù t ch c ngành thu ..........................................................................22

1.6.5. ụ ngh a c a qu n tr ngu n nhân l c trong vi c nâng cao hi u qu ho t
đ ng c a đ n v hành chính s nghi p nhà n
Ch

c ...................................................23

ng 2: TH C TR NG CÔNG TÁC QU N TR NGU N NHỂN L C T I

CHI C C THU

ÔNG HÀ, T NH QU NG TR .................................................25

2.1. Gi i thi u t ng quan v Chi c c thu Thành ph

ông Hà, t nh Qu ng Tr .....25

2.1.1. L ch s hình thành và phát tri n ..................................................................25
2.1.2. V trí - ch c n ng, nhi m v - quy n h n ....................................................26
2.1.2.1. V trí - ch c n ng ...................................................................................26
2.1.2.2. Nhi m v - quy n h n ............................................................................26
2.1.3. C c u t ch c .............................................................................................26
2.2. Phân tích c c u ngu n nhân l c và th c tr ng công tác qu n tr ngu n nhân l c
t i Chi c c thu

ông Hà ..........................................................................................28

2.2.1. Phân tích c c u ngu n nhân l c t i Chi c c thu

ông Hà .......................28

2.2.1.1. C c u theo gi i tính .............................................................................29
2.2.1.2. C c u theo đ tu i ...............................................................................30
2.2.1.3. C c u theo thâm niên công tác ............................................................31
2.2.1.4. C c u theo trình đ đào t o .................................................................32
2.2.1.5. C c u theo ng ch b c ..........................................................................33
2.2.2. Tình hình b ph n nhân s t i Chi c c thu

ông Hà .................................35

2.2.3. Phân tích th c tr ng công tác qu n tr ngu n nhân l c t i Chi c c thu

ông

Hà ...........................................................................................................................35


2.2.3.1. Thu hút và b trí ngu n nhân l c ..........................................................36
2.2.3.2. ào t o và phát tri n ngu n nhân l c...................................................42
2.2.3.3. Duy trì ngu n nhân l c ..........................................................................45
2.3. ánh giá công tác qu n tr ngu n nhân l c t i Chi c c thu
2.3.1.

ông Hà .............49

u đi m........................................................................................................49

2.3.2. H n ch và tác đ ng c a nh ng h n ch này đ n hi u qu ho t đ ng c a
Chi c c thu

ông Hà ............................................................................................50

2.3.3. Nguyên nhân c a nh ng h n ch trong công tác qu n tr ngu n nhân l c t i
Chi c c thu
Ch

ông Hà ............................................................................................52

ng 3: M T S

GI I PHÁP HOÀN THI N CÔNG TÁC QU N TR

NGU N NHỂN L C T I CHI C C THU
QU NG TR

THÀNH PH

ÔNG HÀ, T NH

N N M 2020 ................................................................................55

3.1. Quan đi m và m c tiêu qu n tr ngu n nhân l c: ..............................................55
3.1.1. M c tiêu phát tri n nhân l c qu c gia và đ a ph

ng đ n n m 2020: .........55

3.1.2. M c tiêu qu n tr ngu n nhân l c c a Chi c c thu

ông Hà đ n n m 2020

................................................................................................................................57
3.2. M t s gi i pháp hoàn thi n công tác qu n tr ngu n nhân l c t i Chi c c thu
ông Hà đ n n m 2020 .............................................................................................58
3.2.1. Nhóm gi i pháp hoàn thi n ch c n ng thu hút ngu n nhân l c ..................58
3.2.1.1. Công tác ho ch đ nh ngu n nhân l c....................................................58
3.2.1.2. Công tác tuy n d ng ngu n nhân l c ....................................................59
3.2.1.3. Công tác phân tích công vi c ................................................................61
3.2.1.4. Công tác b trí, s p x p ngu n nhân l c...............................................62
3.2.2. Nhóm gi i pháp hoàn thi n ch c n ng đào t o và phát tri n ngu n nhân l c
................................................................................................................................64
3.2.2.1. ào t o, đào t o l i, b i d

ng CBCNV ..............................................64

3.2.2.2. Phát tri n ngu n nhân l c .....................................................................66


3.2.3. Nhóm gi i pháp hoàn thi n ch c n ng duy trì ngu n nhân l c ...................67
3.2.3.1. Công tác đánh giá n ng l c nhân viên và k t qu th c hi n công vi c 67
3.2.3.2. Chính sách khen th

ng, đ ng viên và c h i th ng ti n .....................69

3.2.3.3. Nh ng bi n pháp c n thi t khác đ duy trì ngu n nhân l c .................69
3.3. M t s ki n ngh .................................................................................................71
3.3.1. Ki n ngh v i Chính ph và B Tài chính ...................................................71

3.3.2. Ki n ngh v i UBND t nh Qu ng Tr và UBND thành ph

ông Hà .........72

3.3.3. Ki n ngh v i T ng c c Thu và C c thu t nh Qu ng Tr .........................72
K T LU N ...............................................................................................................74
DANH M C TÀI LI U THAM KH O
PH L C


DANHăM CăCÁCăT ăVI TăT T
CBCC

: Cán b công ch c

CBCNV

: Cán b công nhân viên

NNL

: Ngu n nhân l c

QT NNL

: Qu n tr ngu n nhân l c

UBND

: U ban nhân dân

TCT

: T ng c c Thu

DANHăM CăB NGăBI U
S ăhi u

Tênăb ngăbi u

Trang

2.1

Th ng kê NNL theo đ tu i

30

2.2

Th ng kê t tr ng NNL theo thâm niên công tác

32

2.3

Th ng kê NNL theo trình đ đào t o

33

2.4

Th ng kê NNL theo ng ch b c

34

2.5

B ng t ng h p k t qu kh o sát v ắPhân công, b trí công vi c”

39

2.6

B ng t ng h p k t qu quy ho ch CBCC t i Chi c c thu

ông Hà,

41

ng”

44

t nh Qu ng Tr giai đo n 2016-2021
2.7

B ng t ng h p k t qu kh o sát v ắCông tác đào t o, b i d

2.8

B ng t ng h p k t qu kh o sát v ắL

ng, th

ng và chính sách đưi

45

B ng t ng h p k t qu kh o sát v ắCông tác đánh giá k t qu th c

47

ng ”
2.9

hi n công tác và c h i phát tri n ngh nghi p”
3.1

B ng đánh giá nhân viên

67

3.2

M u ghi chép v vi c quan tr ng

68

DANHăM CăBI Uă
S ăhi u
2.1

Tênăb ngăbi u
Th ng kê s l

ng cán b - công ch c t n m 2010 đ n n m 2014

c a Chi c c thu
2.2

Trang
29

ông Hà, t nh Qu ng Tr

Th ng kê NNL theo gi i tính tính đ n tháng 4/2014

29

DANHăM CăS ă
S ăhi u

Tênăb ngăbi u

Trang

1.1

Mô hình qu n tr nhân l c Harvard

12

1.2

Mô hình Michigan

12

1.3

M hình qu n tr nhân l c t ng th đ nh h

1.4

Mô hình qu n tr ngu n nhân l c c a Vi t Nam

15

2.1

C c u t ch c Chi c c thu

27

2.2

Quy trình tuy n d ng cán b công ch c ngành thu

38

3.1

Quy trình đào t o

64

3.2

Quy trình qu n tr b ng m c tiêu

68

ng vi n c nh

ông Hà, t nh Qu ng Tr

14


1

M ă

U

1. LỦădoăch năđ ătài
T lâu, con ng

i luôn đ

c coi là ngu n l c quỦ giá c a t ch c.

i ng

nhân l c chính là chi c chìa khóa then ch t làm nên s thành công hay th t b i c a
m t t ch c. Tuy nhiên, đây c ng chính là ngu n l c khó qu n lỦ nh t b i con
ng

i là nh ng cá th riêng bi t, v i n ng l c, tính cách, s thích và hoàn c nh khác

nhau. V y nên, công tác QT NNL c ng tr thành m t trong nh ng ho t đ ng c n
đ

c chú tr ng hàng đ u. M t t ch c mu n t n t i và phát tri n b n v ng ph i

luôn ch m lo cho công tác QT NNL, nh m thu hút và gi chân nhân tài, phân b
nhân l c h p lỦ đ phát huy đ

c cao nh t tài n ng và nhi t huy t c a nhân viên,

đ ng th i đào t o và phát tri n NNL đ m b o cho s phát tri n b n v ng lâu dài c a
t ch c.
Ngày nay, trên th gi i c ng nh t i Vi t Nam công tác QT NNL ngày càng
đ

c quan tâm. Th c t cho th y có s khác bi t khá l n trong công tác QT NNL

các khu v c kinh t khác nhau: khu v c kinh t nhà n

và khu v c đ u t tr c ti p n

c, khu v c kinh t t nhân

c ngoài (FDI). N u nh khu v c t nhân và khu v c

FDI chú tr ng hàng đ u đ n QT NNL thì các t ch c thu c khu v c nhà n

cv n

còn nh n th c ch m, chính sách và tri n khai còn y u đ i v i công tác QT NNL,
d n đ n cách bi t trong hi u qu và hi u su t lao đ ng so v i các khu v c kinh t
khác.
Chi c c thu Thành ph
nhà n
ph

ông Hà, T nh Qu ng Tr là m t đ n v hành chính

c có vai trò r t quan tr ng trong s nghi p xây d ng phát tri n c a Thành
ông Hà nói riêng và t nh Qu ng Tr nói chung, th c thi nhi m v nhà n

cđ

ra trong vi c t ch c, qu n lỦ, ki m soát ngu n thu l n nh t c a ngân sách nhà n
trong ph m vi đ a ph

c

ng. Trong b i c nh tình hình kinh t Vi t Nam có nhi u bi n

chuy n r t nhanh và ph c t p đ h i nh p kinh t qu c t , d n đ n các chính sách v
thu ph i luôn luôn thay đ i đ phù h p v i n n kinh t , cách th c t ch c, qu n lỦ
và ki m soát v thu c ng có nhi u đ i m i. Th c t cho th y, Chi c c thu
Hà th

ng g p ph i nh ng lúng túng khi th c thi nh ng chính sách m i, th

ông
ng đ


2

ngh s h tr nhân l c t phía C c thu Qu ng Tr khi gi i quy t nh ng tr
v

ng h p

ng m c v thu . Thêm vào đó, có m t s n m đ n v không đ t ch tiêu s thu

trên đ a bàn, dù s doanh nghi p ho t đ ng t ng lên. Cá nhân, t ch c n p thu trên
đ a bàn c ng ch a đánh giá cao s h p tác và h tr ng

i n p thu c a Chi c c

thu , quy trình x lỦ h s khai và n p thu , gi i đáp th c m c và x lỦ công v n
còn r t ch m ch p, nhiêu khê, gây b t ti n cho ng
nguyên nhân c a tình tr ng này là b i s l

i n p thu . M t trong nh ng

ng và ch t l

ng nhân l c t i Chi c c

thu còn h n ch , công tác QT NNL c ng ch a phát huy hi u qu . Xu t phát t
nh ng nguyên nhân ch quan l n khách quan, h th ng và riêng l , công tác QT
NNL t i Chi c c thu

ông Hà hi n nay ch a th c s đáp ng đ

d ng và qu n lỦ NNL cho đ n v , c hi n t i và c t
c n có s thay đ i c v s l

ng, ch t l

c ng ph i có nh ng thay đ i t

ng x ng.

c yêu c u xây

ng lai.Vì v y, đ i ng NNL

ng, c c u, đòi h i công tác QT NNL

T nh ng lỦ do trên, tôi nh n th y, Chi c c thu Thành ph

ông Hà, t nh

Qu ng Tr c n ph i c i ti n và hoàn thi n chính sách QT NNL c a mình, xây d ng
Chi c c thu thành đ n v hành chính v ng m nh, hi u qu , góp ph n tích c c vào
công cu c công nghi p hóa, hi n đ i hóa c a t nh Qu ng Tr . Do đó, tôi quy t đ nh
ch n đ tài “M t s gi i pháp hoàn thi n công tác QT NNL t i Chi c c thu
thành ph

ông Hà, t nh Qu ng Tr đ n n m 2020” làm lu n v n t t nghi p c a

mình. Trên c s đó giúp cho ban lưnh đ o Chi c c thu nói riêng và lưnh đ o toàn
ngành thu nói chung xác đ nh đ

c nh ng t n t i trong chính sách QT NNL, nh m

có các đ xu t, gi i pháp đúng đ n và k p th i đ kh c ph c nh m xây d ng và phát
tri n NNL có ch t l

ng phù h p v i yêu c u c a đ n v trong th i đ i m i.

2. M cătiêuănghiênăc u
M c tiêu nghiên c u c a lu n v n là đ ra m t s gi i pháp nh m hoàn thi n
công tác QT NNL t i Chi c c thu

ông Hà, Qu ng Tr trên c s :

- Phân tích th c tr ng, đánh giá, nh n xét v công tác QT NNL t i đ n v ;
-

xu t ra các gi i pháp hoàn thi n công tác QT NNL d a trên th c tr ng

và nhu c u nhân l c c trong ng n h n và dài h n c a đ n v ;


3

3.

iăt

ngăvàăph măviănghiênăc u
it

-

ng nghiên c u c a lu n v n là các v n đ liên quan đ n công tác QT

NNL trong t ch c;
- Ph m vi nghiên c u c a lu n v n là công tác QT NNL t i Chi c c thu
Thành ph
và đ nh h
4. Ph

ông Hà, t nh Qu ng Tr d a trên s li u th ng kê t n m 2009 đ n nay
ng đ n n m 2020.

ngăphápănghiênăc u
Lu n v n s d ng m t s ph
- Ph

ng pháp nghiên c u ch y u:

ng pháp phân tích và t ng h p lỦ thuy t v QT NNL làm c s lỦ lu n

cho lu n v n;
- Ph

ng pháp chuyên gia: ph ng v n tr c ti p l y Ủ ki n c a m t s ban

lưnh đ o và các tr

ng phòng ban c a Chi c c thu

ông Hà và C c thu Qu ng

Tr ;
- Ph

ng pháp th ng kê mô t : th ng kê s li u kh o sát làm c s phân tích

th c tr ng công tác QT NNL t i Chi c c thu

ông Hà.

5. ụăngh aăvàăb ăc călu năv n
Ý ngh a:
Lu n v n này nh m giúp ban lưnh đ o Chi c c thu Thành ph

ông Hà,

t nh Qu ng Tr có cái nhìn t ng th và sâu s c h n v công tác QT NNL t i đ n v

mình. Nó cung c p m t b n nghiên c u ti n kh thi giúp đ n v xác đ nh đ

c

nh ng y u kém, b t c p đang t n t i trong công tác QT NNL c a mình, nguyên
nhân c a nh ng b t c p đó và t đó đ ra các chính sách s d ng NNL hi u qu
h n, góp ph n xây d ng chi n l
m c tiêu, chi n l

c phát tri n NNL có ch t l

c phát tri n c a đ n v trong t

ng cao phù h p v i

ng lai, tr thành đ n v d n đ u

trong vi c hoàn thi n b máy NNL trong các đ n v hành chính trên đ a bàn t nh
Qu ng Tr .
B c c lu n v n:
Ngoài ph n m đ u, k t lu n, m c l c, ph l c và tài li u tham kh o, n i
dung c a lu n v n đ

c chia làm ba ch

ng:


4

thu

Ch

ng Ấ: Lý lu n c b n QT NNL

Ch

ng ẤẤ: Phân tích th c tr ng và đánh giá công tác QT NNL t i Chi c c

ông Hà, Qu ng Tr
Ch

ng ẤẤẤ: M t s gi i pháp hoàn thi n công tác QT NNL t i Chi c c thu

ông Hà, Qu ng Tr đ n n m 2020.


5

Ch

ngă1: C ăS ăLụăLU NăV ăQU NăTR ăNGU NăNHỂNăL C

1.1. Kháiăni m
1.1.1. Ngu n nhân l c
Tùy theo nh n th c, quan đi m và ph
cách nhìn nh n khác nhau v NNL.

ng th c ti p c n khác nhau mà có

góc đ v mô thì NNL là l c l

ng dân s

trong đ tu i lao đ ng. Theo t ch c lao đ ng qu c t thì NNL c a m t qu c gia là
ngu n cung c p s c lao đ ng cho s n xu t xư h i, cung c p ngu n l c con ng

i

cho s phát tri n. Nh v y, NNL bao g m toàn b dân c có th tham gia lao đ ng
bình th

ng. Liên H p Qu c trong báo cáo đánh giá v nh ng tác đ ng c a toàn

c u hóa đ i v i NNL đư đ a ra đ nh ngh a: ắNNL là t t c nh ng ki n th c, k
n ng, kinh nghi m, n ng l c và tính sáng t o c a con ng
tri n c a m i cá nhân và c a đ t n
Còn

doanh nghi p đ
đ

c”.

góc đ vi mô trong t ch c thì NNL là l c l

doanh nghi p, là s ng

i có quan h t i s phát

i có trong danh sách tr l

ng lao đ ng c a t ng

ng c a t ch c. ắNNL c a

c hình thành trên c s c a các cá nhân có vai trò khác nhau và

c liên k t v i nhau theo nh ng m c tiêu nh t đ nhầNhân viên có các n ng l c,

đ c đi m cá nhân khác nhau, ti m n ng phát tri n, có kh n ng hình thành các nhóm
h i, các t ch c công đoàn b o v quy n l i c a h , có th đánh giá và đ t câu h i
đ i v i ho t đ ng c a các qu n tr gia, hành vi c a h có th thay đ i ph thu c vào
chính b n thân h ho c s tác đ ng c a môi tr

ng xung quanh.” (Tr n Kim Dung,

Qu n tr ngu n nhân l c, 2005)
T hai góc đ v mô và vi mô cho th y NNL là t t c ti m n ng c a con
ng

i trong m t t ch c hay xư h i. NNL bao g m kinh nghi m, k n ng, trình đ

đào t o và nh ng s t n tâm, n l c hay b t c đ c đi m nào khác t o ra giá tr gia
t ng và n ng l c c nh tranh cho t ch c c a nh ng ng
Qua các khái ni m
-V s l

i lao đ ng.

trên, có th nh n th y NNL đ

ng: đó là t ng s nh ng ng

th i gian lao đ ng có th huy đ ng đ

c bi u hi n trên ba m t:

i lao đ ng làm vi c trong t ch c và

ct h .S l

ng nhân l c đ

c xem xét là


6

phù h p v i doanh nghi p ph i ph thu c vào quy mô, b n ch t, tình tr ng, ti m
n ng và đ nh h

ng, m c tiêu c a doanh nghi p.

- V ch t l
lành ngh c a ng

ng: đó là s c kh e và trình đ chuyên môn, ki n th c và trình đ
i lao đ ng. Thêm vào đó, thái đ làm vi c, hành vi ng x và giá

tr đ o đ c c ng góp ph n t o nên ph m ch t c a ng
- V c c u: đ

c th hi n trên các ph

i lao đ ng trong t ch c.

ng di n khác nhau nh : c c u trình

đ đào t o, gi i tính, đ tu i...Dù là đ i v i m t qu c gia hay m t t ch c, c c u
nhân l c h p lỦ là r t quan tr ng và c n thi t.
Tóm l i, NNL là khái ni m t ng h p bao g m các y u t s l
l

ng và c c u phát tri n c a ng

trong t

i lao đ ng nói chung c

ng lai ti m n ng c a m i t ch c, m i đ a ph

ng, ch t

hi n t i c ng nh

ng, m i qu c gia, m i khu

v c và trên toàn th gi i. Lu n v n nghiên c u gi i pháp v hoàn thi n công tác QT

NNL trong m t t ch c, do v y, trong khuôn kh lu n v n khi nói v NNL chính là
đ c p đ n NNL trong t ch c.
1.1.2. Qu n tr ngu n nhân l c
Kh i đ u c a v n đ qu n tr con ng

i trong các t ch c là qu n tr nhân s

v i vi c chú tr ng đ n thu n lên các v n đ qu n tr hành chính nhân viên. Công
vi c c a b ph n nhân s trong t ch c khi đó th

ng ch th đ ng gi i quy t các

v n đ mang tính ch t hành chính, s v theo các quy đ nh c a doanh nghi p ho c
theo yêu c u c a các lưnh đ o tr c tuy n.
Tuy nhiên, k t cu i nh ng n m 1970, khi trình đ n ng l c c a nhân viên
ngày càng đ

c nâng cao và m c đ trang b k thu t ngày càng hi n đ i, công vi c

ngày càng ph c t p, đa d ng và yêu c u c a công vi c ngày càng t ng, h u h t các
doanh nghi p đ u ph i đ i đ u v i s c nh tranh gay g t trên th tr

ng, ph i v t

l n v i các cu c suy thoái kinh t và đáp ng nhu c u ngày càng t ng c a nhân
viên, cách ti p c n m i v qu n tr con ng
qu n tr con ng

i trong các t ch c đư ra đ i. V n đ

i trong t ch c, doanh nghi p không còn đ n thu n là v n đ qu n

tr hành chính nhân viên. QT NNL gi đây chú tr ng đ n vi c k t h p các chính
sách và th c ti n qu n tr nhân viên trong t ch c. Nhi m v qu n tr con ng

i là


7

c a t t c các c p qu n tr , không còn đ n thu n c a tr
phòng t ch c cán b nh tr
nh t là đ t đúng ng

ng phòng nhân s hay

c đây. Vi c k t h p chính sách và th c ti n c n thi t

i vào đúng v trí theo n ng l c, đ ng l c và yêu c u công vi c

đ đ t đ n m c tiêu phát tri n c a t ch c. Thu t ng QT NNL d n thay th cho
qu n tr nhân s , v i quan đi m ch đ o: Con ng

i không còn đ n thu n ch là

m t y u t c a quá trình s n xu t kinh doanh mà là ngu n tài s n quỦ báu c a t
ch c, doanh nghi p.
Theo French và Dessler khi đ c p đ n QT NNL đư cho r ng: ắQT NNL là
tri t lỦ, cu c s ng, th t c và th c ti n liên quan đ n vi c qu n tr con ng

i trong

ph m vi c a t ch c”.
Georget Milkovich và John W. Boudreau đ a ra khái ni m: ắQT NNL là m t
lo t nh ng quy t đ nh t ng h p hình thành nên m i quan h v vi c làm. Ch t l

ng

c a nh ng quy t đ nh đó góp ph n tr c ti p vào kh n ng c a t ch c và c a các
công nhân viên đ t đ

c nh ng m c tiêu c a mình.” (Milkovich và Boudreau,

2005)
M t đi m c n l u Ủ r ng, khái ni m và th c ti n áp d ng QT NNL không
gi ng nhau

các qu c gia khác nhau. Vi t Nam có n n kinh t đang trong th i k

quá đ , n i trình đ công ngh , k thu t còn ch a phát tri n, kinh t ch a n đ nh
và Nhà n
con ng

c ch tr

ng ắquá trình phát tri n ph i th c hi n b ng con ng

i”, thì công tác QT NNL đ

c xem là ắh th ng các tri t lỦ, chính sách và

ho t đ ng ch c n ng v thu hút, đào t o-phát tri n và duy trì con ng
ch c nh m đ t đ

i và vì

ic am tt

c k t qu t i u cho c t ch c l n nhân viên.” (Tr n Kim Dung,

Qu n tr ngu n nhân l c, 2005)
1.2. M cătiêu c aăqu nătr ăngu nănhânăl c
QT NNL là ho t đ ng liên quan đ n các v n đ qu n tr con ng
ch c và h

i trong t

ng đ n hai m c tiêu c b n:

a) S d ng có hi u qu NNL nh m t ng n ng su t lao đ ng và nâng cao tính
hi u qu c a t ch c.


8

b)
đ

áp ng nhu c u ngày càng cao c a nhân viên, t o đi u ki n cho nhân viên

c phát huy t i đa các n ng l c cá nhân, đ

c kích thích, đ ng viên nhi u nh t t i

n i làm vi c và trung thành, t n tâm v i doanh nghi p.
1.3. Vai trò c aăqu nătr ăngu nănhânăl c
S t n t i và phát tri n c a m t t ch c ph thu c vào vi c có th s d ng
hi u qu các ngu n l c: v n, c s v t ch t, khoa h c k thu t, con ng

i; các y u

t này có m i quan h m t thi t và tác đ ng qua l i l n nhau. Tuy nhiên, n u nh
các y u t v c s v t ch t, máy móc thi t b , khoa h c k thu t có th mua đ
h ch iđ

c ho c sao chép đ

đ v qu n tr con ng

c, thì y u t con ng

c,

i là không th . V y nên, v n

i đóng vai trò mang tính quan tr ng chi n l

c trong ho t

đ ng c a t ch c, doanh nghi p.

QT NNL c n thi t đ i v i m i c quan, t ch c và đó không ph i là công
vi c ch thu c v b ph n nhân s . Công tác QT NNL liên quan đ n m i b ph n
trong m t t ch c. B t c c p qu n tr nào c ng có nhân viên d

i quy n, vì th đ u

c n ph i có QT NNL. Cùng v i các b ph n khác nh qu n tr tài chính, qu n tr
s n xu t, qu n tr marketing, nghiên c u, phát tri n và qu n tr k thu t, QT NNL là
m t b ph n không th tách r i trong h th ng v n hành c a b t c t ch c nào.
1.4. Cácăch căn ngăc ăb năc aăqu nătr ăngu nănhânăl c
QT NNL bao g m r t nhi u ho t đ ng và khác bi t gi a các lo i hình t
ch c, tùy thu c vào t ng đ c đi m v quy mô, tài chính, nhân l c, giai đo n phát
tri nầc a t ch c. Tuy nhiên, có th phân các ho t đ ng QT NNL thành ba nhóm
ch c n ng ch y u sau:
1.4.1. Nhóm ch c n ng thu hút qu n tr ngu n nhân l c
Nhóm ch c n ng này nh m m c đích đ m b o c c u nhân l c đ m b o v
s l

ng và ch t l

ng cho t ch c, bao g m nh ng ho t đ ng c b n sau:

- Ho chă đ nhă NNL: đây là ch c n ng giúp t ch c th y rõ ph

ng h

cách th c QT NNL trong t ch c, nh m đ m b o cho t ch c tuy n đ
ng

ng,

c đúng

i, đúng vi c, vào đúng th i đi m c n thi t và linh ho t đ i phó v i nh ng thay

đ i trên th tr

ng. Công tác ho ch đ nh NNL bao g m ho t đ ng l p k ho ch nhân


9

s d a trên m c tiêu và k ho ch phát tri n c a t ch c, phân tích, đánh giá NNL
hi n t i và d báo nhu c u NNL trong t

ng lai.

- Phână tíchă côngă vi c,ă thi tă l pă b nă môă t ă côngă vi că vàă tiêuă chu nă côngă
vi c: phân tích công vi c là quá trình nghiên c u n i dung công vi c nh m xác đ nh
đi u ki n ti n hành, các nhi m v , trách nhi m, quy n h n khi th c hi n công vi c
và các ph m ch t, k n ng nhân viên c n thi t ph i có đ th c hi n t t công vi c.
K t qu c a vi c phân tích công vi c cho ta c s đ xây d ng đ

c hai tài

li u c b n là b ng mô t công vi c và b ng tiêu chu n công vi c.
 B ng mô t công vi c: li t kê các ch c n ng, nhi m v , các m i quan h
trong công vi c, các đi u ki n làm vi c, yêu c u ki m tra, giám sát và các tiêu chu n
c nđ tđ
đ

c khi th c hi n công vi c. B ng mô t công vi c giúp cho chúng ta hi u

c n i dung, yêu c u c a công vi c và hi u đ

c quy n h n, trách nhi m khi th c

hi n công vi c.
 B ng tiêu chu n công vi c là v n b n li t kê nh ng yêu c u v n ng l c cá
nhân nh trình đ h c v n, kinh nghi m công tác, kh n ng gi i quy t v n đ , các
k n ng khác và các đ c đi m cá nhân thích h p nh t cho công vi c.
Hai tài li u này là n n t ng đ t ch c th c hi n vi c tuy n d ng nhân l c
phù h p và hi u qu nh t.
- Tuy năd ngăNNL: đây là quá trình tìm ki m, l a ch n ng
các yêu c u lao đ ng và b sung l c l

i đ th a mưn

ng lao đ ng cho t ch c. M c tiêu c a quá

trình này là thu hút các nhân viên có ki n th c, trình đ , k n ng, thái đ làm vi c
phù h p v i m c tiêu c a t ch c. Tùy theo chính sách công ty, v trí c n tuy n
d ng, th i gian cho quá trình tuy n d ng mà ti n trình tuy n d ng đ

c th c hi n

khác nhau, hình th c tuy n d ng c ng khác nhau. Ho t đ ng này r t quan tr ng b i
nó quy t đ nh đ n vi c đ nh hình nên đ i ng nhân l c, t đó nh h
t i và phát tri n c a t ch c
c n ph i đ

hi n t i và t

c chú tr ng đúng m c, ph i đ

ng lai. V y nên, công tác tuy n d ng
c th c hi n b i nh ng ng

môn nghi p v , kinh nghi m phù h p, kh n ng đánh giá con ng
l

c nhân s đúng đ n c a công ty.

ng đ n s t n
i có chuyên

i c ng v i chi n


10

- Ch

ngătrìnhăh iănh păv iămôiătr

ngălàmăvi c: đây là vi c cung c p các

ki n th c chung v doanh nghi p, các th t c, n i quy, th l , s l
thi u đ ng nghi p, h

c v n hóa, gi i

ng d n an toàn lao đ ng ...cho m t nhân viên m i làm vi c.

Nó giúp cho nhân viên d dàng thích ng v i môi tr
gi m b t sai sót và ti t ki m th i gian đ ng th i t o đ

ng làm vi c m i, giúp h
c nt

ng t t góp ph n

gi m b t áp l c tâm lỦ.
1.4.2. Nhóm ch c n ng đào t o và phát tri n ngu n nhân l c
Nhóm ch c n ng này chú tr ng đ n vi c nâng cao n ng l c c a nhân viên,
đ m b o cho nhân viên có nh ng k n ng, trình đ lành ngh c n thi t đ hoàn
thành t t các công vi c đ

c giao và t o đi u ki n cho nhân viên đ

đa các n ng l c cá nhân, đ ng th i giúp cho t ch c có đ

c phát tri n t i

c nh ng nhân l c k

th a đ m b o cho s t n t i và phát tri n b n v ng c a t ch c.
àoăt oăNNL: Nhóm ch c n ng đào t o, phát tri n bao g m các ho t đ ng

nh : h

ng nghi p, hu n luy n, đào t o k n ng th c hành, b i d

ng nâng cao

trình đ lành ngh và c p nh t ki n th c qu n lỦ, k thu t công ngh ầ cho cán b
qu n lỦ và cán b chuyên môn nghi p v .
Vi c xác đ nh nhu c u, m c tiêu đào t o th

ng ph i d a vào m c tiêu, chính

sách, k ho ch ho t đ ng c a t ch c, doanh nghi p, ch

ng trình đánh giá k t qu

th c hi n công vi c và n ng l c nhân viên. T đó xác đ nh các m c tiêu c th và
l a ch n các hình th c, ph
t o c ng ph i đ
hay không, ch

ng th c đào t o h p lỦ.

ng th i, ch

ng trình đào

c đánh giá xem có hi u qu hay không, nhân viên có ti p thu đ

c

ng trình có th c s đem l i hi u qu cho ho t đ ng c a t ch c hay

không.
- K ă ho chă NNL k ă th a: Ho t đ ng này liên quan đ n vi c đ nh k các
tr

ng b ph n ph i đánh giá k t qu công tác, ti m n ng và kh n ng k th a c a

t t c các nhân viên c a mình. Vi c này đ

c đ a ra bàn b c, xem xét v i lưnh đ o

c p trên và c p trên l i ti p t c đánh giá các tr
xác đ nh h

ng b ph n c a mình. M c tiêu là

ng phát tri n c a t ng nhân viên sau đó là ho ch đ nh và th c hi n

nh ng bi n pháp khai thác và khích l .


11

1.4.3. Nhóm ch c n ng duy trì NNL
Nhóm ch c n ng này chú tr ng đ n vi c duy trì và s d ng hi u qu NNL
trong t ch c. Nhóm ch c n ng này bao g m hai ch c n ng là kích thích, đ ng viên
và duy trì, phát tri n các m i quan h t t đ p trong t ch c.
ánhăgiáă hi uăqu ălàmăvi c:ăvi c đánh giá hi u qu làm vi c có tác đ ng

-

lên c t ch c và nhân viên.

i v i t ch c, đây là cách đ t ch c qu n lỦ và xây

d ng k ho ch v nhân s c a mình, nh ng đ t đánh giá c n đ
đ t ch c đ a ra nh ng chi n l

c nhân s hay nh ng đi u ch nh phù h p v i t ng

giai đo n phát tri n c a t ch c.
b ng giúp h kh ng đ nh đ

c th c hi n đ nh k

ng th i, đ i v i nhân viên, vi c đánh giá công

c kh n ng c a mình, c m giác đ

c tôn tr ng và đánh

giá đúng m c, có c h i th ng ti n, h s c m th y hài lòng và g n bó v i t ch c
h n và có k ho ch làm vi c trong t

ng lai đ th hi n t t trong nh ng l n đánh

giá sau.
- L

ng,ă cácă chínhă sáchă khen th

tr ng nh t c a chính sách l
L

ng th

ng th

ng,ă đãiă ng ă nhână viên: m c tiêu quan

ng là đ m b o tính công b ng và hi u qu .

ng là m t kho n chi phí đ i v i t ch c nên c n ph i đ

ch t ch , đ ng th i ph i đ

c tính toán cho t

c ki m soát

ng x ng v i ti m l c c a t ch c, n

l c và hi u qu làm vi c c a nhân viên và có th t o ra đ ng l c, khuy n khích nhân
viên g n bó và c ng hi n cho t ch c.
1.5. Các mô hình qu nătr ăngu nănhânăl c
Vi c xây d ng m t chính sách QT NNL hi u qu không ph i đ n gi n và có
th th c hi n trong m t s m m t chi u. Cho đ n nay đư có r t nhi u mô hình QT
NNL đư đ

c xây d ng và áp d ng vào th c ti n. Tuy nhiên, có th kh ng đ nh

r ng không th nào có m t mô hình qu n tr nhân l c t i u có th áp d ng cho m i
lo i hình t ch c mà tùy vào tình hình, đi u ki n c th mà m i t ch c có th l a
ch n cho mình m t mô hình phù h p. D
t im ts n

c trên th gi i và

i đây là m t s mô hình qu n tr hi n đ i

Vi t Nam.


12

1.5.1. Trên th gi i
 Mô hình qu n tr nhân l c Harvard
Mô hình này đ

c đ xu t b i Beer HW DO vào n m 1984.

S đ 1.1: Mô hình qu n tr nhân l c Harvard
Theo đó, ng

i lao đ ng s ch u tác đ ng c a 3 y u t chính: Ch đ làm

vi c, các dòng di chuy n nhân l c và m c l
y u vào m i quan h gi a ng

ng b ng. Mô hình này t p trung ch

i v i ng

i, coi tr ng v n đ giao ti p, t o đ ng l c

và vai trò lưnh đ o. Mô hình l y con ng

i làm trung tâm, coi s hài lòng c a con

ng

i là n n t ng, d a trên nh h

ng c a 3 y u t chính

trên.

 Mô hình qu n tr nhân l c Michigan
Mô hình này còn đ
thu c tr

c g i là mô hình liên k t Devanne/Fombrun/Tychi

ng phái qu n tr nhân l c Michigan

S đ 1.2: Mô hình Michigan


13

Mô hình này xây d ng công tác qu n tr nhân l c g m 4 ch c n ng: tuy n
d ng nhân l c, đánh giá nhân l c, đ nh m c l

ng b ng và phát tri n nhân l c.

Trong h th ng này, thành tích là m t thành ph n không đ c l p vì t đó, nó t o ra
l c tác đ ng vào các ch c n ng khác và c ng b các ch c n ng khác tác đ ng ng

c

tr l i.
Theo đó, trong quá trình tuy n ch n nhân l c, cá nhân đáp ng đ
s đ

c tuy n d ng. Vi c đánh giá hi u qu c a nhân viên đ

c yêu c u

c c n c d a trên

thành tích công vi c. K t qu c a đánh giá hi u qu công vi c là c s cho chính
sách m c l
l

ng, khen th

ng và phát tri n nhân l c. T ch c c ng ki m tra chi n

c, h th ng c c u t ch c đ qu n lỦ con ng

i trong t ch c.

 Mô hình qu n tr nhân l c Nh t B n
Có 3 nhân t là c s cho vi c qu n tr nhân l c và t ch c s n xu t

Nh t

B n bao g m: Công nhân đa k n ng v i c p b c và trình đ nh t đ nh, nghiên c u
c i ti n nh m nâng cao ch t l
ng

ng và h giá thành s n ph m, t o s th ng nh t gi a

i lao đ ng và doanh nghi p. N i dung c a mô hình đ

c bi u hi n trong các

l nh v c:
- Chính sách tuy n d ng
- Th ng ti n và thù lao
- Chính sách làm vi c và đào t o
- Tham gia vào vi c ra quy t đ nh
 Mô hình qu n tr nhân l c t ng th đ nh h
Vi n c nh đ

ng vi n c nh

c hi u là ắm t hình nh rõ ràng c a doanh nghi p trong t

lai mà ta mu n t o ra”. Nh v y, mô hình qu n tr ngu n nhân s đ
sau: M t m t các nhóm đ

ch

ng l i ích trong doanh nghi p đ

ng

c hi u nh

c quy n tham

gia trong các quá trình tri n khai, áp d ng à đánh giá thành qu c a tôn ch doanh
nghi p. M t khác, t t c các m c tiêu, chi n l
ph i đ

c và công c trong qu n tr nhân s

c kh i ngu n t tôn ch doanh nghi p, đ ng th i quan tâm t i nh ng l i ích

c a khách hàng nhân viên, c đông và môi tr

ng xung quanh.


14

S đ 1.3: Mô hình qu n tr nhân l c t ng th đ nh h

ng vi n c nh

Theo đó, mô hình đ a ra 3 thành ph n:
- Vi n c nh doanh nghi p t ng th là c s quan tr ng nh t
- Mô hình t ng th c a tuy n d ng, đánh giá nhân l c, thù lao và phát tri n
nhân l c đ nh h

ng vi n c nh

- Trao đ i thông tin, h p tác và đánh giá hi u qu t ch c mang tính liên k t.
1.5.2. T i Vi t Nam
Mô hình QT NNL c a Vi t Nam đ
hình QT NNL c a
t

c phát tri n trên c s đi u ch nh mô

i h c Michigan vào đi u ki n c a Vi t Nam d a trên các Ủ

ng sau:
- QT NNL s đ

c th c hi n nh

là m t chi n l

c ch c n ng

- Ba nhóm ch c n ng ch y u: thu hút, đào t o – phát tri n và duy trì NNL có
t m quan tr ng nh nhau, quan h ch t ch v i nhau và nh h

ng tr c ti p l n

nhau, ph c v cho m c tiêu c a QT NNL.
- Y u t ch đ o trong mô hình này là s m ng m c tiêu c a t ch c. T s
m ng, m c tiêu c a t ch c s có m c tiêu c a QT NNL. T m c tiêu c a QT NNL
s có các ho t đ ng ch c n ng t

ng ng.

- H th ng QT NNL có m i quan h ch t ch , đ ng b v i v n hóa và c ch
t ch c, ch u s tác đ ng m nh m c a các y u t môi tr

nng v mô nh h th ng

chính tr , lu t pháp, m c đ phát tri n kinh t - xư h i; trình đ công ngh - k thu t,
đi u ki n t nhiên.


15

a. QTNNL và các y u t môi tr

ng

b. Các y u t thành ph n ch c n ng

S đ 1.4: Mô hình QT NNL c a Vi t Nam
(Ngu n: Tr n Kim Dung, 2011. Qu n tr ngu n nhân l c)
T i Vi t Nam có s khác nhau trong mô hình QT NNL áp d ng cho 3 khu

v c kinh t khác nhau, bao g m:
 Khu v c nhà n

c

 Khu v c t nhân
 Khu v c FDI
Chi c c thu
nhà n

ông Hà, t nh Qu ng Tr là m t c quan hành chính s nghi p

c, th c hi n nhi m v nhà n

c giao v các kho n thu c a ngân sách nhà

n

c bao g m thu , phí, l phí và các kho n thu khác trong ph m vi đ a ph

đ

c phân công. V y nên, công tác QT NNL trong đ n v mang đ y đ đ c thù c a

mô hình qu n tr nhân s khu v c nhà n

c.

ng

16

1.6. M tăs ăv năđ ăliênăquanăđ năqu nătr ăngu nănhânăl c trongăkhuăv cănhà
n

c
1.6.1. Ngu n nhân l c và qu n tr ngu n nhân l c trong khu v c nhà

n

c
1.6.1.1. Ngu n nhân l c trong khu v c nhà n
NNL trong khu v c nhà n

c

c là ngu n l c con ng

v i yêu c u ho t đ ng c a Nhà n

i có n ng l c phù h p

c, c a các t ch c công, gi i quy t nh ng công

vi c công c ng và d ch v công cho xư h i. T ch c công là t ng th các t ch c và
đ nh ch ho t đ ng c a b máy hành pháp có trách nhi m qu n lỦ công vi c hàng
ngày c a Nhà n

c, do các c quan có t cách pháp nhân công quy n ti n hành

nh m th c thi ch c n ng qu n lỦ Nhà n

c, gi gìn b o v quy n l i công và ph c

v nhu c u hàng ngày c a nhân dân trong m i quan h gi a công dân và Nhà n
Nh ng ng

i đang làm vi c trong biên ch trong các t ch c nhà n

c.

cđ

c

g i là cán b , công ch c, viên ch c.
Theo Kho n 2,

i u 4 Lu t CBCC - Lu t s 22/2008/QH12 do Qu c h i

thông qua ngày 13 tháng 11 n m 2008, ắCán b là công dân Vi t Nam, đ

cb u

c , phê chu n, b nhi m gi ch c v , ch c danh theo nhi m k trong c quan c a
ng C ng s n Vi t Nam, Nhà n
thành ph tr c thu c trung
biên ch và h

ng l

ng,

c, t ch c chính tr - xư h i

ng t ngân sách nhà n

ch c v , ch c danh trong c quan c a
trung

ng,

t nh,

huy n, qu n, th xư, thành ph thu c t nh, trong

ắCông ch c là công dân Vi t Nam, đ
chính tr - xư h i

trung

c.”
c tuy n d ng, b nhi m vào ng ch,

ng C ng s n Vi t Nam, Nhà n

c, t ch c

ng, c p t nh, c p huy n; trong c quan, đ n v thu c

Quân đ i nhân dân mà không ph i là s quan, quân nhân chuyên nghi p, công nhân
qu c phòng; trong c quan, đ n v thu c Công an nhân dân mà không ph i là s
quan, h s quan chuyên nghi p và trong b máy lưnh đ o, qu n lỦ c a đ n v s
nghi p công l p c a
trong biên ch và h

ng C ng s n Vi t Nam, Nhà n
ng l

ng t ngân sách nhà n

c, t ch c chính tr - xư h i,
c; đ i v i công ch c trong b