BÀI 5: NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH

Giáo án tin học 10
Bài:5– tiết: 17
Tuần dạy:

1. Mục tiêu:
1.1 Kiến thức:
HS biết:
- Biết ngôn ngữ lập trình dùng để diễn đạt thuật toán.
- Biết được khái niệm ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao.
2.1 Kỹ năng:
Mô tả thuật toán bằng ngôn ngữ lập trình.
Hình thành kỹ năng lập trình.
3.1 Về thái độ: Giúp các em có tính năng động sáng tạo, phát triển năng lực học
tập

2. Trọng tâm:
Biết được khái niệm ngôn ngữ máy, hợp ngữ và ngôn ngữ bậc cao

3. Chuẩn bị :
3.1 Giáo viên: bảng
3.2 Học sinh: Xem trước của bài 6 : “ Giải bài toán trên máy tính”

4.

Tiến trình:

4.1 Ổn định tổ chức và kiểm diện:
4.2 Kiểm tra miệng:
4.3 Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

HĐ 1: làm thế nào để máy tính có thể hiểu và trực
tiếp thực hiện được thuật toán?
Để giải một bài toán máy tính không thể chạy trực
tiếp thuật toán mà phải thực hiện theo chương trình.
Vì vậy ta cần chuyển đổi thuật toán sang chương
trình.
Một chương trình có thể viết từ nhiều ngôn ngữ
khác nhau gọi là ngôn ngữ lập trình. Để xét xem có
những loại ngôn ngữ lập trình nào chúng ta đi vào bài
hôm nay.
Mỗi loại máy tính đều có một ngôn ngữ riêng, đây
là ngôn ngữ duy nhất mà máy có thể trực tiếp hiểu và
thực hiện.
Mặc dù đây là ngôn ngữ máy có thể trực tiếp hiểu
nhưng không phải ai cũng có thể viết chương trình
bằng ngôn ngữ máy bởi nó khá phức tạp và khó nhớ.
Chính vì thế đã có rất nhiều loại ngôn ngữ xuất hiện
thuận tiện hơn cho người viết chương trình. Song
muốn máy thực hiện được phải chuyển đổi sang ngôn
ngữ máy.
HĐ 2:
Một trong những ngôn ngữ đó là Hợp ngữ. Ngôn
ngữ này thường sử dụng các từ( thường là các từ viết
tắt trong tiếng Anh) làm thành các lệnh.
ADD là phép cộng các số, giá trị của các số này được
ghi trên thanh ghi.

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Khái niệm ngôn ngữ lập trình:

Cần diễn tả thuật toán mà máy tính hiểu và
thực hiện được. Ngôn ngữ đó gọi là ngôn ngữ
lập trình.
2. Phân loại ngôn ngữ lập trình: có 3 loại
a)Ngôn ngữ máy: Là ngôn ngữ duy nhất mà
máy tính có thể hiểu và thực hiện được.
Ưu điểm: cho phép khai thác triệt để và tối ưu
khả năng của máy.
Nhược điểm: Ngôn ngữ phức tạp, còn phụ
thuộc nhiều vào phần cứng, chương trình viết
mất nhiều công sức, cồng kềnh và khó hiệu
chỉnh
 Vì vậy ngôn ngữ này chỉ thích hợp với số
đông người lập trình.
b) Hợp ngữ:
Là ngôn ngữ kết hợp ngôn ngữ máy với ngôn
ngữ tự nhiên của con người (thường thường là
viết tắt các từ tiếng anh) để thực hiện lệnh.

Giáo viên: Trần Thị Trúc Phương
1


Giáo án tin học 10
Theo nhận định ở trên, ngôn ngữ này phải được Vd: ADD AX, BX
chuyển sang ngôn ngữ máy thì máy mới có thể hiểu (trong đó: ADD- phép cộng; AX, BX- các
và thực hiện.
thanh ghi)
Ưu điểm: kết hợp ngôn ngữ máy với ngôn ngữ
Hợp ngữ là ngôn ngữ mạnh nhưng nó không thích tự nhiên của con người.

hợp với nhiều người sử dụng bởi nó sử dụng địa chỉ Nhược điểm: còn phức tạp
của các thanh ghi trong máy tính, điều này làm nhiều  Vì vậy ngôn ngữ này chỉ thích hợp với các
người ái ngại. Vậy còn có ngôn ngữ nào khác mà nhà lập trình chuyên nghiệp.
nhiều người có thể sử dụng được không?
* lưu ý: Để viết chương trình bằng hợp ngữ thực
Do yêu cầu về tính thông dụng của ngôn ngữ mà hiện được trên máy tính . Nó cần được dịch ra
một loạt ngôn ngữ khác xuất hiện, đó là ngôn ngữ bậc ngôn ngữ máy bằng chương trình hợp dịch.
cao.
c) Ngôn ngữ lập trình bậc cao:
HĐ 3:
Là ngôn ngữ ít phụ thuộc vào loại máy, các
Các em biết các loại ngôn ngữ nào?
câu lệnh được viết gần với tự nhiên, tính độc lập
HS: HS trả lời.
cao.
Đó là ngôn ngữ bậc cao, vậy ngôn ngữ thế nào Ưu điểm: ít phụ thuộc vào loại máy, chương
được coi là ngôn ngữ bậc cao?
trình viết ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nâng cấp.
Không nằm ngoài quy định, ngôn ngữ này muốn  Vì vậy ngôn ngữ này thích hợp với phần
máy hiểu và thực hiện thì cũng phải chuyển sang đông người lập trình.
ngôn ngữ máy.
Vd: Fortran, Cobol,Visual Basic, Pascal, java,
Muốn chuyển đổi từ các ngôn ngữ khác sang ngôn C, C++
ngữ máy thì phải dùng chương trình dịch
* chú ý: mỗi ngôn ngữ lập trình đều có 1
chương trình dịch để dịch những chương trình
viết bằng ngôn ngữ này sang ngôn ngữ máy.

4.4 Câu hỏi bài tập củng cố:
Câu hỏi: Phân loại ngôn ngữ lập trình?

Trả lời:

Có các loại ngôn ngữ: Ngôn ngữ máy, hợp ngữ, ngôn ngữ bậc
cao. Trong đó ngôn ngữ máy là ngôn ngữ duy nhất máy có thể hiểu và thực hiện.
Các ngôn ngữ khác muốn máy thực hiện phải chuyển đổi sang
ngôn ngữ máy nhờ vào chương trình trung gian gọi là chương trình dịch.
4.5 Hướng dẫn học sinh tự học:
Đối với bài học ở tiết học này: Học bài.
Đối với bài học ở tiết học tiếp theo: xem bài 6.

5. Rút kinh nghiệm :
Cần rút kinh nghiệm về :
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................

Giáo viên: Trần Thị Trúc Phương
2