Ám ảnh về nỗi cô đơn trong tiểu thuyết một mình một ngựa của ma văn kháng

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA NGỮ VĂN
----------***----------

NGUYỄN THỊ THUÝ HÀ

ÁM ẢNH VỀ NỖI CÔ ĐƠN TRONG
TIỂU THUYẾT MỘT MÌNH MỘT NGỰA
CỦA MA VĂN KHÁNG

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Chuyên ngành: Văn học Việt Nam

Người hướng dẫn khoa học
TS. NGUYỄN THỊ TUYẾT MINH

HÀ NỘI - 2010


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

LI CM N
Tụi xin gi li cm n chõn thnh v lũng bit n sõu sc ti cụ giỏo,
TS. Nguyn Th Tuyt Minh - ngi ó luụn quan tõm, ng viờn v tn tỡnh
hng dn tụi trong quỏ trỡnh thc hin khoỏ lun ny.
Tụi chõn thnh cm n cỏc thy, cụ giỏo trong Khoa Ng vn, c bit
l cỏc thy, cụ giỏo trong t Vn hc Vit Nam ó giỳp v to mi iu
kin thun li cho tụi hon thnh khoỏ lun.
Tụi xin chõn thnh cm n!

H Ni, thỏng 5 nm 2010
Tỏc gi khoỏ lun

Nguyn Th Thuý H

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

LI CAM OAN

Khoỏ lun tt nghip ny c hon thnh di s hng dn ca cụ
giỏo TS. Nguyn Th Tuyt Minh. Tụi xin cam oan:
õy l kt qu nghiờn cu tỡm tũi ca riờng tụi.
ti khụng trựng vi kt qu ca bt c tỏc gi no khỏc.

H Ni, thỏng 5 nm 2010
Tỏc gi khoỏ lun

Nguyn Th Thuý H

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn

Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

M U
1. Lý do chn ti
1.1. Trong i sng ca ngi Vit Nam, vn hc cú mt vi trũ rt
quan trng. D nhiờn õu vn chng sinh ra cng l cho con ngi v
khụng dõn tc no li tn ti m khụng cn n vn chng. Nhng hỡnh nh
Vit Nam ý ngha ca vn chng cú cỏi gỡ hi c bit. Triu ỡnh chn
ngi hin ti lm quan khụng phi qua cỏc cuc thi vừ m qua cỏc cuc thi
vn. Ti nng vn chng c ng nht vi kinh bang t th, ngi bỡnh
dõn rt yờu chung vn th, khụng ch vn th dõn gian m c nhng tỏc
phm ca vn chng bỏc hc. Vn chng i vi ngi Vit Nam ớt mang
tớnh cht l mt phng tin, mt hot ng mu cu cỏi p thun tuý hỡnh
thc. S quan tõm n cỏi p hỡnh thc ớt khi no chim u th trong t
tng thm m ca ngi Vit Nam. Vn chng i vi ngi Vit Nam l
mt hỡnh thc sn phm, mt cỏch ng x vi th gii v vi cuc i. Tiu
thuyt l mt trong nhng b phn hp thnh vn hc Vit Nam, nú cú kh
nng bao quỏt mt mng hin thc rng ln to nờn mt bc tranh ton cnh
ca mt giai on, mt thi k lch s. Nú cú sc cụng phỏ nhng ngun
mch bin chng ca tõm hn, soi sỏng c cỏi thin v cỏi ỏc, cao c v
thp hốn [12,20]. Rt nhiu nh vn n vi tiu thuyt tri lũng mỡnh,
phn ỏnh mi hin thc khỏch quan, c k li nhng gỡ mỡnh nhỡn thy
xung quanh v th hin tm lũng ca mỡnh. mi tỏc phm vn hc cha
ng bit bao iu, ú cú th l nim vui, ni bun, s chia s hay l ni cụ
n. Ni cụ n ỏm nh trong nhiu tỏc phm, nú võy quanh nhõn vt, nú bao
trựm lờn ton b tỏc phm l khụng gian, thi gian, l ngụn ng, ging iu.

ú l nhng tỏc phm nh Ni bun chin tranh (Bo Ninh); Thi xa vng
(Lờ Lu), Tng v hu (Nguyn Huy Thip), Mt mỡnh mt nga (Ma Vn

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khỏng) Ch cụ n luụn thng trc trong mi tỏc phm ng i hin
nay m tiờu biu l nh vn lóo thnh Ma Vn Khỏng.
1.2. Sng ó ri mi vit. Vit l h qu tt yu ca s tri nghim.
ú l phng chõm sng ca Ma Vn Khỏng. Tip tc mch ti Tõy Bc,
mi õy Ma Vn Khỏng ó cho ra mt bn c tiu thuyt Mt mỡnh mt
nga. Bờn cnh nhng vn tõm huyt c t ra nh phm cht con
ngi cỏch mng, bn lnh v ý chớ con ngi trc nhng th thỏch him
nghốo, vn t chc v qun lý trong thc tin vựng cao cng c xi lờn
mt cỏch quyt lit v thu hiu. c bit, tỏc phm nh mt cun t truyn
ca ụng v trong ú ỏm nh ni cụ n nh chớnh ụng ó tng chng kin v
nm tri v nú. ú l ni cụ n trong con ngi cỏch mng oai hựng hiờn
ngang ca mt ngi nh cao ca s nghip vn luụn mang trong mỡnh
mc cm cụ n. Cụ n trong cuc sng, trong bo v chõn lý, trong quan h
gia ỡnh ú va l s oai v, va l thõn phn ca tt c cỏc cỏ th cú ý
thc v giỏ tr ca mỡnh.
1.3. Vỡ nhng lý do trờn, chỳng tụi la chn ti m nh v ni cụ
n trong tiu thuyt Mt mỡnh mt nga ca Ma Vn Khỏng. Kt qu nghiờn
cu giỳp ngi vit cú cỏi nhỡn ton din hn v tiu thuyt mang khuynh

hng t truyn, v ch cụ n trong vn hc ng i. Qua ú, tỡm hiu
t tng cng nh thnh cụng ngh thut ca tỏc phm.

2. Lch s vn
Vn hc l tm gng phn ỏnh i sng, qua vn hc ta nhn ra cỏc
mng hin thc, cú c ỏnh sỏng xen búng ti, lũng v tha, s ớch k, nim vui
v ni bun. Nh vn Thch Lam ó tng vit: i vi tụi, vn chng
khụng phi l cỏch em n cho ngi c s thoỏt li hay s quờn. Trỏi li,
vn chng l mt th khớ gii thanh cao v c lc m chỳng ta cú va t

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

cỏo v thay i mt th gii gi di v tn ỏc, va lm cho lũng ngi c
thờm trong sch v phong phỳ hn. V nh vn Ma Vn Khỏng ó em n
vn chng s hiu bit, tri nghim v cuc sng ca mỡnh: Tht tỡnh tụi ó
nh khụng vit tiu thuyt. Nhng trong nhng ngy ngh ngi, ngm li i
mỡnh, tụi bng nhn ra cũn mt on i cú chỳt ớt ý ngha ca mỡnh b chớnh
mỡnh lóng quờn. y l my nm tri tụi sang lm th ký cho bớ th tnh u.
ú tụi c sng v cụng tỏc vi hai lp ngi: ngi cỏn b lónh o trong
ban Thng v tnh u v cỏc cỏn b tr lý giỳp vic. V th l tụi quyt nh
phi k nt nhng chuyn mỡnh ó bit on i ny (Ma Vn Khỏng
Mt mỡnh mt nga. Tr li phng vn ca phúng viờn, ng trờn trang Web:
Vietinfo, 04/2009). iu ú khin tiu thuyt Mt mỡnh mt nga ó c Ma

Vn Khỏng cho ra mt trc cụng chỳng. Tỏc phm c trao gii nht ca
Hi nh vn Vit Nam nm 2009. Nhng trang vn thm m cnh sc nỳi
rng Tõy Bc, nhng rung ng ca tỡnh yờu, tỡnh bn, tỡnh ng bo lm cho
tỏc phm tr nờn d c v d chia s. Tỏc phm khụng phi l s t phỏ,
cng khụng mi m so vi chớnh nh vn Ma Vn Khỏng. Nhng iu c
ghi nhn õy l s vng vng v tay ngh tiu thuyt, c trong k thut v
ngh thut, v nhng vn c t ra mt cỏch thng thn, khụng nộ trỏnh.
Tỏc phm th hin sc bn ca cõy bỳt Ma Vn Khỏng. Mt mỡnh mt nga l
tiu thuyt mi c xut bn nờn cú rt ớt bi nghiờn cu phờ bỡnh v nú.
Bi vit Khuynh hng t truyn trong tiu thuyt Vit Nam ng i
(Tp chớ Khoa hc trng HSP H Ni 2 s 7/2009) cho rng: Mt mỡnh
mt nga mang tớnh t truyn rừ nột, trong ni dung vn bn, k thut k
chuyn thy s thõm nhp ca th loi t truyn trong tỏc phm. Ma Vn
Khỏng ó k li nhng k nim vi vựng t Lo Cai v nhng con ngi ni
õy t nm 1955 vi vai trũ l mt giỏo viờn, n nm 1965 lm th ký cho bớ
th tnh u Trng Minh. iu ú lm cho ngi c d liờn tng tỏc gi

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

vi nhõn vt Ton trong tiu thuyt. i t cỏc cỏ th n tớnh ph quỏt, vi ý
thc to th gii hỡnh nh, Ma Vn Khỏng ó em li cho cõu chuyn k v
i mỡnh nhng mu sc ca tiu thuyt trong s kt hp hi ho vi t
truyn v ụng ó gúp thờm mt ting núi trong dũng vn hc hng ni hụm

nay.
Ngoi ra, cũn mt s bi phờ bỡnh, gii thiu v tiu thuyt Mt mỡnh
mt nga ca Hi nh vn, nhng bi gii thiu tỏc phm mi ng trờn cỏc
trang Web in t...
Nhỡn chung, õy l mt tiu thuyt cũn mi tinh, va cho i (va
c Hi nh vn trao gii nht v vn xuụi - 9/2009), nờu hu nh cha cú
bi nghiờn cu v nú. Ri rỏc trờn bỏo, nú ch c gii phờ bỡnh gii thiu
mc sỏch mi m thụi.
3. Mc ớch nghiờn cu
H thng hoỏ cm thc cụ n trong tiu thuyt Mt mỡnh mt nga
ca Ma Vn Khỏng. Qua ú, thy c xu hng t truyn hng ni trong
tiu thuyt ng i - thi i cỏi tụi cỏ nhõn c phỏt huy tn .
4. Nhim v nghiờn cu
- Xut phỏt t vic nm vng nhng kin thc v tiu thuyt vn hc
núi chung v ch cụ n trong tiu thuyt núi riờng, khoỏ lun cú nhim v
ch ra cm thc cụ n trong tiu thuyt Mt mỡnh mt nga ca Ma Vn
Khỏng.
- Khoỏ lun i sõu phỏt hin nhng sỏng to c ỏo ca nh vn v
hiu qu ngh thut ca nhng sỏng to ú trong khi th hin ni dung tỏc
phm.
5. i tng v phm vi nghiờn cu
- i tng nghiờn cu ca ti l tỏc phm Mt mỡnh mt nga ca
Ma Vn Khỏng.

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

- Phm vi nghiờn cu
Khoỏ lun tp trung nghiờn cu mt s bỡnh din c bn nhm lm sỏng t
nhng nột c sc ngh thut ca tiu thuyt Mt mỡnh mt nga. C th l
m nh v ni cụ n trong tiu thuyt Mt mỡnh mt nga, c th hin
qua nhõn vt, ngụn ng, ging iu ca tỏc phm.
6. Phng phỏp nghiờn cu
Khoỏ lun tp trung s dng cỏc phng phỏp sau:
- Phng phỏp h thng
- Phng phỏp so sỏnh
- Phng phỏp phõn tớch tỏc phm vn hc
7. úng gúp ca kho lun
Khoỏ lun l cụng trỡnh khoa hc u tiờn tỡm hiu mt cỏch h thng
v ni cụ n trong tiu thuyt Mt mỡnh mt nga ca Ma Vn Khỏng, qua
hai phng din chớnh: nhõn vt v ngụn ng, ging iu. Thụng qua tiu
thuyt ny, ngi vit thy c nhng cỏch tõn trong tiu thuyt ng i
Vit Nam. ng thi, õy cng l ti liu hu ớch i vi vic hc tp v
ging dy mụn Ng vn sau ny.
8. B cc ca khoỏ lun
Ngoi phn M u, Kt lun, Ti liu tham kho, Ni dung chớnh ca
khoỏ lun c chia thnh ba chng:
Chng 1: Gii thuyt chung
Chng 2: Mt mỡnh mt nga - chõn dung con ngi kiờu hựng v y
mc cm cụ n
Chng 3: Cm thc cụ n chi phi cỏc phng thc ngh thut trong
tiu thuyt Mt mỡnh mt nga.

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

CHNG 1
GII THUYT CHUNG
1.1. Cm thc cụ n trong vn hc Vit Nam ng i
Nh mt dũng sụng khụng th ct lỡa vi ngun mch, vn hc ng
i Vit Nam tip tc nhng giỏ tr nhõn vn, nhõn o truyn thng m nú
tng theo ui, nhng cng cú nhng bin i v phỏt trin. i mi vn hc,
trong nhiu thnh cụng ca nú, cú mt thnh cụng quan trng cn ghi nhn:
nhng giỏ tr nhõn vn - nhõn o c bn m vn hc quỏ kh, c bit l vn
hc trc Cỏch mng ó xõy dng c khụng cũn b ct lỡa vi nhng gỡ ca
hụm nay v ang hi sinh trong vn hc ng i. Nhu cu o bi tỡm
hiu v tip nhn mt cỏch khao khỏt nhng giỏ tr vn chng trc 1945
minh chng rừ iu ny. ng thi, s m rng giao lu v tip nhn vi mt
thỏi ci m, khụng nh kin vi nhng giỏ tr vn chng nhõn loi cng
to nờn nhng thỳc y mi cho vn chng nc nh. Nh vn Nguyờn
Ngc ó nhn xột: Ngi ta ch nh vn qua nhng vn ng xó hi phc
tp ú, a n cho ngi ta nhng tng kt nhõn vn sõu sc v lõu di
[8,12 ]. S xut hin cm hng s tht l mt tt yu m vn hc phi vt
qua tỡm n nhng chiu sõu mi. Chớnh trong vic phi by hin thc v
tip theo ú l s phõn tớch v suy ngm v hin thc m vn chng ngy
cng thy l l chõn dung con ngi: s phn ca nú trong lch s, trỏch
nhim v s vt ln ca mi ngi trong s tn ti ca chớnh nú trc nhng

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

th thỏch ca mt i sng y bin ng. Cm hng mi v con ngi tng
bc rừ nột dn trong vn hc, thay th cho cm hng v s phi by hin
thc. Hin thc l cỏi nn cho din bin nhng cuc i, nhng s phn,
nhng trng thỏi tinh thn. Cng chớnh l nhng thao tỏc t duy ngh thut
mi ny m vn hc t c giỏ tr kộp: mt mt thụng qua vic i sõu vo
cuc i v thõn phn mi cỏ th m lm rừ chõn dung ca lch s, soi chiu
tr li nhng vn ca lch s ng thi em li nhng thm dũ mi, m ra
nhng nhn thc mi v con ngi. Theo ú, cm thc cụ n ang chim
dn trong vn hc ng i.
Cụ n l mt trng thỏi tinh thn tiờu cc ca con ngi. Nú xut hin
v biu l khi con ngi khụng tỡm thy s ng cm, chia s t phớa ng
loi, khụng tỡm thy ting núi chung trong cng ng, khi con ngi cm thy
lc thi v lc loi.
Cụ n khụng phi ch xa l trong vn hc. Nhiu tỏc phm ó tr
thnh kit tỏc vn chng th gii nh khai thỏc ch ny. Ngay bn thõn
cụng vic lao ng sỏng to ngh thut ca cỏc nh vn cng l mt hnh
trỡnh y n c kim tỡm nhng chõn lý i sng v gii mó nhng bớ n
trong ni tõm sõu thm ca con ngi. Bi nhng ngh s trỏc tuyt l
nhng con ngi cụ n khng khip. Cm nhn sõu sc iu ú, G.macket tỏc gi ca cun tiu thuyt c gii Nobel vn chng Trm nm cụ n
tng tuyờn b Cun sỏch m ụng dnh c i ngi sỏng to l cun
sỏch vit v cỏi cụ n. Sorenkienkegaard - Trit gia ca ch ngha hin sinh

sng th k XIX cng cho rng: Mi con ngi l mt hin sinh c ỏo
[] mi con ngi l mt v tr úng kớn khụng ai hiu ni v cng khụng
th t thụng bỏo cỏi ni tõm phc tp ca mỡnh cho bt c mt ai. Nh th
cú ngha theo Kierkegaard, cụ n l bn cht ca con ngi, l trng thỏi tn
ti tt yu ca mt hu th con ngi.

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Trong vn hc Vit Nam giai on 1945 - 1975, con ngi ch yu l
con ngi xó hi, thuc v cng ng, tỡm thy ý ngha cuc sng, ý ngha
tn ti trong nhng hnh ng, vic lm vỡ tp th, vỡ cng ng. ú l nhng
con ngi c xó hi nõng , ng h, khụng bao gi cm thy cụ n trờn
hnh trỡnh n vi lý tng v thc thi ngha v. Cỏi tụi cỏ nhõn ho tan vo
cỏi ta cng ng, hnh trỡnh i t cỏi tụi cỏ nhõn n cỏi ta chung rng ln l
cuc hnh trỡnh i t thung lng au thng n cỏnh ng vui (Ch Lan
Viờn). Trong hon cnh bt thng ca lch s, con ngi cỏ nhõn khụng cú
iu kin nhỡn ngm, quan sỏt tõm hn mỡnh, do ú trong tõm lý con ngi
dng nh khụng xut hin trng thỏi cụ n. Con ngi ch thc s cm
thy cụ n thm thớa khi b tỏch ra khi cng ng, khi tp th, khi s
nghip u tranh chung.
Trong vn hc sau 1975, cụ n tr thnh im xoỏy thu hỳt s chỳ ý
ca cỏc cõy bỳt vn xuụi Vit Nam ng i. Cú th k n Tng v hu,
Thng nh ng quờ, Chỳt thoỏng Xuõn Hng, Trng Chi ca Nguyn

Huy Thip, Thiờn s ca Phm Th Hoi; Ni bun chin tranh ca Bo Ninh;
Thi xa vng ca Lờ Lu; Ngi sút li ca rng ci ca Vừ Th Ho; v
gn õy nht l tiu thuyt Mt mỡnh mt nga ca Ma Vn Khỏng. Cỏc tỏc
phm u th hin cụ n nh mt trng thỏi tõm lý thng trc ca con
ngi, ngay c khi sng gia ng loi con ngi vn cm thy cụ n. Xó
hi nh mt sa mc y ngi, ụng ỳc m vn hoang vng trng tri, ri
rc khụng liờn kt. Ni cụ n khụng ch mt con ngi m nú l c mt th
h cỏn b cỏch mng khi ng u vi khú khn, vi cuc khỏng chin v
nú len li mi khớa cnh cuc sng. ú l khi bo v chõn lý, trong xõy
dng cuc sng mi, trong cuc sng hin ti v trong c quan h gia ỡnh...
Cỏc nh vn i sõu vo khớa cnh tõm hn con ngi vi cuc i thc ca h
hn l nhng h cu lóng mn, nhng o vng ca mt thi oanh lit. Ni cụ

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

n ỏm nh trong nhiu tỏc phm vn hc nhng trong tiu thuyt Mt mỡnh
mt nga ca Ma Vn Khỏng, ni cụ n cng c bc l mt cỏch sõu sc,
t chõn dung con ngi n thiờn nhiờn cnh vt, tt c u mang mt ni cụ
n. Ch cụ n l im giao ng trong cỏch cm nhn v con ngi ca
cỏc nh vn ng i. Th hin con ngi cụ n chớnh l mt biu hin ca
ch ngha nhõn o trong vn hc, giỳp con ngi hiu v bn thõn mỡnh v
ng loi ca mỡnh mt cỏch sõu sc hn, thu trit hn.
Vn hc Vit Nam ng i ang ho nhp v hi nhp cựng ý thc

nh vn ton cu trờn nhiu ch chung v chớnh trờn nhng vn ny, nú
úng gúp mu sc riờng qua nhng kinh nghim lch s - vn hoỏ ca chớnh
mỡnh. Vic khỏm phỏ con ngi cỏ nhõn v nhng quan h nhiu chiu i i
vi ch ngha yờu nc v tinh thn dõn tc trong vn hc ng i cựng
nhng sỏng to mi m v hỡnh thc l hng i tớch cc - dự cha phi ó cú
nhiu thnh tu ca nn vn hc Vit Nam, trc ht l vỡ mỡnh, ca mỡnh
nhng cng l s úng gúp, ho ng vo nhng giỏ tr nhõn vn ca nhõn
loi.
1.2. V tỏc gi Ma Vn Khỏng
1.2.1. Tiu s
Ma Vn Khỏng tờn tht l inh Trng on, ngi Kinh, sinh ngy
01/12/1936. Quờ gc phng Kim Liờn - qun ng a - H Ni, nay l
qun Ba ỡnh - H Ni. ễng l ng viờn ng cng sn Vit Nam, Hi viờn
Hi nh vn Vit Nam (t nm 1974).
T tui thiu niờn Ma Vn Khỏng ó tham gia quõn i v c i hc
khu hc xỏ Trung Quc. Nm 1960, vo hc ti trng HSP H Ni, tt
nghip, ụng xung phong lờn dy hc Lo Cai, tng l hiu trng trng
trung hc. V sau c tnh u iu v lm th ký cho ng chớ Bớ th tnh u

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Trng Minh, ri lm phúng viờn, phú tng biờn tp bỏo ca ng b Tnh.
Bớ danh Ma Vn Khỏng c dựng lm bỳt danh núi lờn s gn bú sõu sc

v tỡnh yờu ca tỏc gi i vi min t m ụng tng hot ng hn 20 nm,
ni quờ hng th hai ca mỡnh. Sau khi t nc thng nht, t nm 1976
n nay ụng v cụng tỏc ti H Ni, tng lm Tng biờn tp, Phú Giỏm c
Nh xut bn Lao ng. T thỏng 3/1995 l U viờn ban chp hnh, u viờn
ng on Hi nh vn Vit Nam khoỏ V, Tng biờn tp Tp chớ Vn hc
nc ngoi.
inh Trng on khi mi ngoi hai mi tui vi lý tng ca thi i
gic gió, cng vi lũng say mờ vn hc ó hm h i vo vựng t hon ton
mi l - Tnh Lo Cai. Phi cú ý chớ mnh m, con ngi mi t nguyn ri
khi t m quen thuc, cú ỏnh ốn in, cú nc mỏy n sinh sng ni
heo hỳt, hoang vng. ễng cựng vi nhúm bn y nhit huyt ó dõng hin
tui thanh xuõn ca mỡnh ho vo vi la thanh niờn vựng cao Lo Cai lm
bt c vic gỡ. ú l mt Pave Coocxaghin ớch thc. Tt c nhng vic lm
mnh t hoang vu y ó li trong ụng bao k nim v quóng i tui tr
ca mỡnh, ú cng l kinh nghim ụng cho ra i bao tỏc phm hay v c
ỏo. ễng ó quan sỏt cuc sng rt k, t di lờn, t trờn xung, t ngoi
vo, t trong ra. Cụng vic khụng mt mi. i khụng mt mi. Sau mi
chuyn i u úc ụng li chi chỳt cht lc tng mu nh ca cuc i. ễng
sng chan ho vi hc sinh, b con dõn bn tỏi hin nhng thi im lch
s chao chỏt bỳa rỡu, dng nhng nhõn vt c ỏo, giu cỏ tớnh.
Cuc i Ma Vn Khỏng gn lin vi b con dõn bn, vi min t Lo
Cai. ễng tng gi nhiu chc v, cng hin ton b sc lc ca mỡnh cho s
nghip chung ca t nc, khụng t chi bt c vic gỡ. Cú th núi, nh vn
Ma Vn Khỏng ó gng mỡnh ton thõn vt trong cỏi gian khú ra nhng dũng
vn cho nhng trang tiu thuyt ca ụng.
1.2.2. S nghip vn hc

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn

Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Sỏng tỏc ca Ma Vn Khỏng tp trung vo hai ti chớnh l cuc sng
ca ng bo min nỳi cao phớa Bc T quc v i sng thnh th y phc
tp trong cuc chuyn mỡnh mnh m ca t nc sau chin thng nm
1975. Cỏc tỏc phm chớnh ca ụng bao gm:
ng bc trng hoa xoố (Tiu thuyt - 1979)
Vựng biờn i (Tiu thuyt - 1983)
Trng non (Tiu thuyt - 1984)
Ma mựa h (Tiu thuyt - 1982)
Mựa lỏ rng trong vn (Tiu thuyt - 1985)
Vừ s lờn i (Tiu thuyt - 1986)
Cụi cỳt gia cnh i (Tiu thuyt - 1989)
Chú Bi - i lu lc (Tiu thuyt - 1992)
Ngy p tri (Truyn ngn - 1986)
ỏm ci khụng cú giy giỏ thỳ (Tiu thuyt-1989)
Trỏi chớn mựa thu (Truyn ngn - 1988)
Heo may giú lng (Truyn ngn - 1992)
Trng soi sõn nh (Truyn ngn - 1994)
Ngoi thnh (Truyn ngn - 1996)
Truyn ngn Ma Vn Khỏng, Tuyn tp 1996
Mt chiu giú lng (Tiu thuyt - 1998)
Ngc dũng nc l (Tiu thuyt - 1999)
Mt mỡnh mt nga (Tiu thuyt - 2009)
Nm thỏng nhc nhn, nm thỏng nh thng (Hi ký - 2009)
ễng c trao nhiu gii thng, trong ú cú gii thng ca Hi nh

vn Vit Nam (1985); Gii thng vn hc ụng Nam ỏ - Asean (1998);
Tng thng ca Hi ng vn xuụi Hi nh vn Vit Nam (1995); Gii
thng Nh nc v vn hc ngh thut (2001). Nm 2009, Ma Vn Khỏng
cho xut bn tiu thuyt Mt mỡnh mt nga v c Hi nh vn Vit Nam
trao gii nht.

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Ma Vn Khỏng - nh vn lóo lng ca lng vn hc Vit Nam, ó cng
hin cho nn vn hc mt khi lng tỏc phm khỏ ln, gúp phn quan trng
vo dũng chy vn chng ca nc nh c v ni dung v ngh thut, lm
cho vn hc tr nờn phong phỳ v a dng hn c hụm qua v hụm nay, quỏ
kh v hin ti.
1.3. V trớ tiu thuyt Mt mỡnh mt nga trong i sng vn hc ng
i Vit Nam
Nh vn Ma Vn Khỏng tng lm thy giỏo nhiu nm Lo Cai, sau
li cú thi gian ngn ụng c iu sang lm th ký cho Bớ th tnh u Lo
Cai. Hai chi tit thuc v tiu s tỏc gi ny ó c ụng gn vo tiu s nhõn
vt Ton, nhõn vt chớnh trong cun tiu thuyt Mt mỡnh mt nga ca ụng.
Nú l ỏnh ho quang ca quỏ kh v hin ti. Quỏ kh y l nhng nm thỏng
khỏng chin chng M, thu hp li trong khụng gian ca mt tnh min nỳi
phớa Bc. Hp na, nú l vn phũng tnh u vi ụng bớ th, cỏc ụng thng
v, cỏc ụng tr lý ca thng v, ri nhõn viờn vn phũng Khụng nhiu

nhng cng thy c s a dng v tớnh phc tp ca mt tiu xó hi.
Tt c hin lờn qua cỏi nhỡn khỏm phỏ ca Ton - mt thy giỏo dy vn c
iu v vn phũng lm th ký cho bớ th tnh u Quyt nh. Hỡnh nh õy
ai ny b t nhm ch. H phi lm nhng cụng vic khụng phự hp kh
nng ca mỡnh. H phi sm nhng vai khụng va vi phm cht vn cú. Vớ
nh nm ụng trong ban thng v tnh u. Nhng con ngi gi cng v y
khụng phi bng ti nng m nh nhng ngot ngoộo ngu nhiờn ca phong
tro. Hng lot chuyn bi hi, d khúc, d ci ó xy ra t nhng con ngi
b t nhm ch ny. ú l nhng chuyn m nu khụng phi l ngi trong
cuc, tỏc gi s khụng bit v khụng th k li mt cỏch hot kờ, lý thỳ n
th. B t nhm ch cũn l nhng ngi m Ton yờu mn tht lũng: ễng tr
lý ng - mt ho hỏn v nht l ụng Bớ th tnh u Quyt nh. Mt mỡnh
mt nga xụng lờn l cõu núi v mt hnh ng anh hựng ca ụng Quyt
nh. Hai mi tui ụng thay mt Tng b Vit Minh, mt mỡnh mt nga

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

t Yờn Bỏi vt sụng Chy vo hang ca cỏc th ty, chỳa t vựng nỳi
Hong Liờn thuyt phc h theo cỏch mng. ễng Quyt nh cú quỏ kh
sc thuyt phc qun chỳng, ụng cú nhit tỡnh cỏch mng, cú tinh thn cng
hin bt t li nhng nh th cha i vi mt ngi phi chu trỏch
nhim v cuc sng ca ton b ngi dõn mt tnh. ng sau vic nhc li
nhiu ln cm t mt mỡnh mt nga chng nh l mt ting th di nui

tic v bt lc ca quỏ kh chin u trc hin ti sn xut. Mt mỡnh mt
nga cú cỏi nột ngm ngựi rt khú ln. Cỏi ngm ngựi ca ngi ó kinh qua
súng giú cuc i, cỏi ngm ngựi ca ngi bit quỏ rừ s bt ton ca quỏ
kh v cng l ngi hiu thu rng ú chớnh l mt phn khụng th tỏch ri
ký c ca mỡnh. Mt mỡnh mt nga - ỏnh ho quang ca quỏ kh ht trờn con
ng hin ti. Tỏc phm khụng phi l s t phỏ, cng khụng mi m so
vi chớnh nh vn Ma Vn Khỏng nhng iu c ghi nhn õy l s vng
vng v tay ngh tiu thuyt c trong k thut v ngh thut, v nhng vn
c t ra mt cỏch thng thn, khụng nộ trỏnh (Hi nh vn H Ni).
Cựng vi cht t truyn, tiu thuyt Mt mỡnh mt nga ca Ma Vn
Khỏng ó bc l c cỏi tụi, ý thc nhn thc li thc ti ca dũng vn hc
t vn v gúp thờm mt ting núi cho dũng vn hc ng i nc nh.

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Nguyễn Thị Thuý Hà

Trường ĐHSP Hà Nội 2

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

CHNG 2

MT MèNH MT NGA CHN DUNG CON NGI KIấU HNG
V Y MC CM Cễ N

2.1. Ch mt mỡnh mt nga
Tiu thuyt Mt mỡnh mt nga ca Ma Vn Khỏng vit v lp cỏn b
lónh o ni min nỳi phớa Bc. õy l on i m bõy gi tụi mi vit ra
mi ngi cú th hỡnh dung y v bn thõn tụi. Nh vn Ma Vn
Khỏng ó t thỳ nhn iu ny, ú l quóng i m ụng Lo Cai lm thy
giỏo ri lm th ký cho bớ th tnh u Trng Minh. Mt mỡnh mt nga
m ng bo min nỳi gi khc iờu khuý tu ma xng khn c a ra lm
tờn ca tiu thuyt ny ó bao quỏt c ton b ni dung ca tỏc phm. ú
l s oai hựng, hiờn ngang ca ngi chin s cỏch mng, nhng trong chớnh
bn thõn nú cng mang mt s cụ n, cỏi cụ n y hin din trong mi
phng din: khi ng u vi khú khn trong cụng vic, khi bo v cụng
lý, khi xõy dng cuc sng mi v... cụ n trong quan h gia ỡnh; cụ n
trong cuc sng hin ti v quỏ kh. Tt c iu ú gom nht vo cm t
mt mỡnh mt nga.
Mt mỡnh mt nga l cun tiu thuyt th 13 ca Ma Vn Khỏng. Nú
cú cu trỳc cht ch, cỏc tuyn nhõn vt v cỏc chi tit c an ci vo nhau
mt cỏch ti tỡnh xuyờn sut. Tỏc phm ó tỏi hin cỏi p v hn ch ca mt
thi ó i vo quỏ vóng. Truyn c k li qua con mt ca thy giỏo Ton nh l hin thõn ca nh giỏo inh Trng on, khi ang lm giỏo viờn cp
ba c iu sang lm th ký cho bớ th tnh u. Qua nhón quan y tt c
nhng con ngi, nhng tớnh cỏch, nhng s phn, nhng cụng vic c
quan lónh o cao nht trong mt tnh min nỳi ln lt c hin ra. ng
u l ụng bớ th tnh u Quyt nh - mt con ngi kiờu hựng nhng y

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

mc cm cụ n. Nhng con ngi ú u cht phỏc, trung thnh, nhit tỡnh
cỏch mng, yờu quý ng bo, sn sng hi sinh trc gian khú õy l
nhng hỡnh nh p ca mt thi ó qua, cho dự h cú mang trong mỡnh
nhng hn ch, nhc im v c mc cm cụ n trc cuc sng. S d cú
c s chõn thc, sinh ng ny l vỡ tỏc gi ó dựng chớnh nhng quan sỏt,
tri nghim ca mỡnh trong thi gian lm cho bớ th tnh u Lo Cai, vi
nhng chuyn mt thy tai nghe a vo tỏc phm thụng qua nhõn vt
Ton. Trong khi lm vic, Ton ó em ht hiu bit v nng lc ca mỡnh
thc hin nhim v v cú th a ra nhiu xut, ý tng mi. Nhõn vt
Ton va th hin cỏi nhỡn cm thụng thng mn vi mi ngi, ng thi
cng cm thy mỡnh khú cú th ho hp c vi cuc sng ni õy. Trong
anh tỡnh yờu ngh giỏo v nhng k nim xa cũn quỏ sõu m khin anh
luụn day dt v khụng yờn lũng. ú, anh c sng gia cng ng m
khụng th ho hp, khụng khi thy lũng trng vng, cụ n. Ni cụ n
trong ụng Quyt nh, trong thy giỏo Ton v cú th l nhng con ngi
xung quanh h Tt c c nhn vo trong hai ch mt mỡnh. Ch
mt mỡnh mt nga y ó gieo vo trong tỏc phm s n cụi ca c mt
lp ngi, dự h cú mt quỏ kh oai hựng, hiờn ngang n th no thỡ h
cng cú lỳc cụ n v cụ n ngay c trong lỳc kiờu hựng ú. ú cũn l s cụ
n khi khụng th ho nhp vi nhng ngi xung quanh, vi cuc sng mi,
con ngi mi khin h luụn day dt v cm giỏc cụ n luụn thng trc.
Ma Vn Khỏng ó phỏc tho thnh cụng chõn dung ca cuc sng cng nh
thiờn nhiờn hựng v ni vựng nỳi cao ca T quc. Mt mỡnh mt nga gi ra

nhiu tng ý ngha, ng sau hỡnh tng va kiờu hựng li va cụ liờu y
dng nh tỏc phm l t thut, l do chớnh ụng hin thõn li mt quóng i
m trong s nghip sỏng tỏc ụng cũn b sút.

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Bao quỏt ton b tỏc phm l s cụ n, l hỡnh nh con ngi ch mt
mỡnh mt nga xụng lờn kiờu hónh hựng dng nhng n l, ch mt mỡnh
chin u: Cụ n lm! Cụ n vi tt c cỏc ng chớ cp u xung quanh
mỡnh [3, 341], v cựng vi ni cụ n y l mt s tht au lũng, khi phỏt
hin ra mỡnh cụ n, khụng th ho hp. Ch cụ n dng nh muụn
thu. Nú hin din nhiu tỏc phm. Vi Ma Vn Khỏng, ỏm nh cụ n chi
phi ton b tỏc phm, l cm hng kiờu hựng ca con ngi trc cuc i
y gian truõn, y khuyt tt nhng dt do sc sng mónh lit. T ú, tỏc
phm ni lin hin ti vi quỏ kh giỳp ngi c hiu thờm v con ngi
trong quỏ kh mt thi oanh lit ó xa.

2.2. Kiu nhõn vt t ý thc v giỏ tr cỏ nhõn
2.2.1. Nhõn vt Quyt nh - hỡnh nh mt th h cỏn b cỏch mng
va hiờn ngang, oai hựng, va cụ n
Cụ n khi ng u vi khú khn ca cỏch mng
Sỏng tỏc ca Ma Vn Khỏng thng cú hỡnh hi, din mo rt riờng. Vỡ
ngay t nhng sỏng tỏc u tay ngi cm bỳt ó n vi ngi c trong t

cỏch l nh vn cú ý thc v ch ng trong vng quc vn chng ngh
thut. Cỏc nh nghiờn cu thng nhn xột rng: cho n nay, tiu thuyt v
truyn ngn Ma Vn Khỏng vn tp trung vo hai ti chớnh l cuc sng
ng bo min nỳi cao phớa Bc T quc v i sng thnh th y phc tp
trong cuc chuyn mỡnh mnh m ca t nc sau nm 1975. c Ma Vn
Khỏng, ta thy xuyờn sut nhng trang vn mt trit lun i sng ht sc
nht quỏn. Trit lun y l tỡnh ngi v s hn nhiờn lm mu s chung
nh vn trũ chuyn v con ngi v cuc i. Cỏc nh vn thng miờu t
ngoi hỡnh núi chuyn tớnh cỏch. Nh vn Ma Vn Khỏng thng miờu t
tng hỡnh th hin tớnh ngi, tỡnh ngi. Bi vỡ cỏi tớnh thng l ra

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

cỏi tng, nht l nhng k ỏc tớnh, ỏc tõm. Nhng truyn ngn, tiu thuyt
hay nht ca Ma Vn Khỏng l nhng chuyn núi v dũng i, mch
sng. Khi vit v dũng i, Ma Vn Khỏng thng o sõu tỡm hiu mi
khớa cnh ca cuc sng con ngi di cỏi nhỡn cm thụng, khỏch quan v
trong nhng khớa cnh ú cú ni cụ n ca con ngi.
Cụ n l sn phm ca to hoỏ, mang s ho trn hu c gia v p
anh hựng cao c phi thng vi thúi i nh nht, tm thng. Ch y ca
tiu thuyt c th hin bng mt ngh thut trn thut cú dng ý phỏc tho
lot chõn dung ca mt lp ngi - mt th h cỏn b mt thi im nht
nh ca t nc. Nhng tớnh cỏch giu tớnh chõn thc sinh ng nh mt

ớnh chớnh nhng ng nhn v h hai phớa cc oan. Bớ th tnh u Quyt
nh l mt ngi cú quỏ kh oanh lit, cú bn lnh chớnh tr vng vng. ễng
tõm huyt, tn tu, sng gng mu v trung hu. Nhng cm giỏc cụ n,
mt mỡnh mt nga va ho hựng va cụ c ó ch ng ụng. Mt mỡnh mt
nga ó khc ho nhõn vt bng mt cm hng kiờu hựng. Hỡnh tng nhõn
vt l con ngi bỡnh thng nhng sc lm nờn mt sc mnh phi
thng. ễng bớ th tnh u Quyt nh xut thõn dõn tc Ty, tờn tht l
Nụng ỡnh Khoan. Quyt nh l tờn bớ danh ụng c anh cỏn b Vit
Minh t cho khi gp ụng cũn rt rố, khụng dỏm quyt nh cỏi gỡ v mong
ụng rốn luyn theo v t ú ụng mang tờn ny n nay ó hn 30 nm. ễng l
mt chin s cỏch mng ó gi nhiu chc v t thp n cao v khi tui 50
l ngi ng u t chc ng mt tnh min nỳi vi mt lũng nhit tỡnh
cỏch mng, c tớnh cn cự, nhn ni phỳc hu trc sau khụng phụi phai.
ễng ó cú mt quỏ kh y oai hựng, quỏ kh y l ỏnh ho quang ca cuc
i ụng. ú l khong thi gian thỏng giờng nm bn sỏu khi mỡnh trờn lng
nga, tin vo chõu l Pha Linh, i gia hai hng lớnh dõn binh ụng n c
trm nhm mc ớch diu vừ dng oai, e do mỡnh ca th ty h La, ch

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

mt mỡnh mt nga m mỡnh li thy oai phong lm lit th c ch [3, 51],
ụng Quyt nh khi c giao trng trỏch lờn tnh Hong Liờn thuyt phc
cỏc th ty h La, h Hong, h Nụng tuõn theo mnh lnh ca chớnh ph

trung ng, gii phúng tnh nh. Th l ụng khi ú mi hai mi tui ch
mt mỡnh mt nga dn thõn vo hang ca tng th ty, chỳa t, i mt
vi h m khụng thy run s chỳt no. iu ú cho thy s anh hựng, vt
mi khú khn, gian kh v nht l ý chớ st ỏ ca ụng v lỳc ú l khonh
khc oai hựng p nht ca i ụng. Tuy ch cú mt mỡnh nhng ụng
khụng h cm thy s hói trc s do dm, ra oai, la lc, trớ trỏ ca bn th
ty, chỳa t, quyt ng u vi mi khú khn. Qu l mt hỡnh tng p,
ho hựng v y thi v. Tỏc gi ó dựng nhiu t mt núi lờn s anh dng
v cú c mc cm cụ n trong ni dung ú Chao ụi! Mt tui tr! Mt chin
mó! Mt tõm hn lóng mn! Mt lý tng cao c! Nhng khong khc phiờu
bng! Uy hựng v trỏng l cũn hn c cỏc trang hip s anh hựng thi c
in. Vỡ mt thõn mt mỡnh th m bn th ph lc lõm cp ng chuyờn
nghip cng khụng dỏm ho he gõy s [...]. Mt mỡnh mt nga [3, 53]. Mt
on vn ngn m tỏc gi s dng 8 t mt khc sõu cm giỏc n c, l
loi ca nhõn vt nhng ng thi chỳng ta cng cú th hỡnh dung ra mt hỡnh
tng con ngi y anh dng hiờn ngang ó li du son khụng th phai
m trong cuc chin u ny. Cuc khỏng chin ca dõn tc ta thng li l
nh vo s on kt mt lũng ca ton th dõn tc. V trong cuc chin y cú
rt nhiu ngi ó quờn i bn thõn mỡnh vỡ li ớch ca t nc. Mt b phn
khụng th thiu trong lc lng cỏch mng ta l ng bo cỏc dõn tc min
nỳi phớa Bc, in hỡnh l chng thanh niờn dõn tc Ty - Nụng ỡnh Khoan.
Vi s giỏc ng cỏch mng, tinh thn qu cm, vt lờn mi khú khn ụng ó
li mt quỏ kh oai hựng v trỏng l - Mt mỡnh mt nga ng u
vi khú khn ca cỏch mng. Cm giỏc ny khụng h xut hin trong lũng

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn

Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

ụng khi y, bi sau ụng l c mt on th, mt lũng nhit huyt cỏch mng,
mt cuc cỏch mng long tri l t. Ngi chin s cng sn mi hai mi
tui cú mt sc mnh ghờ gm. Oai hựng v qu cm, hon thnh c nhim
v m cỏch mng giao cho, khi nhỡn li cuc i mỡnh ụng khụng khi ng
ngng, i ngi cú khi tri qua khonh khc chúi li, l lm, mt tui tr ho
hựng v lóng mn nh th. ỏnh ho quang ca quỏ kh ht chiu vo thc ti
l ụng bớ th tnh u quyn uy nhng bt lc trong chớnh bn thõn mỡnh. ễng
l biu tng kiờu hựng ca mt thi mt mỡnh mt nga, gi li l loi, cụ c
gia ỏm ụng, gia nhng ngi ng chớ ca mỡnh.
Cụ n trong thi k xõy dng cuc sng mi
Vi mt quỏ kh y kiờu hựng khi mt mỡnh mt nga vo tn hang
ca th ty, chỳa t, gi õy ngi thanh niờn cng sn y ó tr thnh bớ th
tnh u, ang dc sc mỡnh xõy dng cuc sng tt p cho b con ng
bo dõn tc min nỳi hoang s ny. Sau nhng nm khỏng chin, gi õy ụng
Quyt nh lm bớ th tnh u uy quyn nhng ụng b l loi, cụ n gia bao
ngi, gia tp th cỏn b vn phũng tnh u mi ngi mt kiu. n khi
ý thc v chớnh mỡnh ụng ó t hi mỡnh: Cú cũn cựng lý tng vi nhau
khụng? hay mi ngi u cú mu cu li ớch riờng?. Mt vn phũng tnh
u vi nhng ngi trong ban thng v ch theo nhng ng ngot ngoộo
m lờn, m nh cỏc anh em núi thỡ qu tht ụng Quyt nh rt cụ n khi
lm ngi ng u mt t chc on th nh vy. Nhng con ngi trong
mt b mỏy chớnh quyn m ch l nhng ngi nh vy sao? ễng Kộ Lanh
ch ỏng lm ch nhim cụng ty ong. ễng ỡnh ch va vi chc ch nhim
hp tỏc xó. ễng Vn Hin l anh c nụng lỏu cỏ, c hi [3, 343] th thỡ sao
m cựng ụng xõy dng cuc sng tt p cho ng bo c. Mt bớ th tnh
u bn rn vi cụng vic, mi vic nh dn ht lờn vai ụng, bi ụng l ngi

ng u c xe, nm con nga kộo. ễng t mỡnh n cỏc bn xa xụi ca

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

ngi H Nhỡ, ngi Mụng cho h cú mt cuc sng n nh v m no.
n vi cụng cuc xõy dng chớnh quyn to lp mt cuc sng no , hnh
phỳc cho con ngi khụng phi l mt vic d dng. ễng n vi nhng b
con dõn tc khụng ch l mt ngi ng u t chc chớnh tr tnh m kiờm
thờm nhiu vai na, ú l nh kinh t hc, nh nụng hc, lõm hc nhm
nhm kim tỡm, phỏt hin nhng ngun lc cũn n nỏu trong thiờn nhiờn [3,
132]. Bi ụng quan nim gii phúng cho con ngi khi ỏp bc búc lt l c
mt s nghip v i. Nhng gii phúng cho con ngi thoỏt khi tm ti;
nghốo úi lc hu õu cú phi l mt cụng cuc kộm ln lao. Vn bõy gi
l cho ngi ta thy cỏi khỏt v ch cho con ngi ta i n cỏi ging? V
nh vy l s phi xoỏ b hon ton cỏc hỡnh nh thm thng, cỏi búng ma
úi kh Sựng A Mang nú thụi khụng cũn hin hỡnh v khm khc vo tõm
nóo mi ngi nh Hi ngh Mng Thụng. S khụng cũn thy cỏi thm
cnh v chng con cỏi ụng b lụi thụi lch thch bng b nhau i trong cuc
thiờn di vụ nh [3, 132]. ễng luụn luụn suy ngh xem lm th no b con
min nỳi bt kh, h yờn n lm n m khụng phi i di c na. Trong ban
thng v ca tnh thỡ mi ngi mt phỏch khụng ai chu nhng nhn ai
bao gi, nh khi a chic mỏy cy MTZ 50 mó lc lờn cy nm ha rung
gieo lỳa mỡ l mt vớ d. H cng thng tp trung n ung ri bn lun v

nhng ngi trong ban thng v, theo ú m suy ra thỡ c mt cp chớnh
quyn ch cú mỡnh ụng Quyt nh m ng mt cỏch tt thụi. ú l
nhng k hoch trin khai cho nhõn dõn trong bn trng nhng loi cõy phự
hp vi t ai, cho thu hoch cao, nh cao nguyờn Bn San vi vic trng
u tng thay th cho cõy thuc phin ó c ng tr õy hng chc
th k. V khi ni khỏt vng vng ca ụng, ca ton ng b ó thnh thỡ ụng
sung sng n nght th, bi ú l s thay i cho ton b vựng ro cao
hoang hoỏ ny. Mt mỡnh ụng trc tip ch huy, lao tõm kh t bao nhiờu nm

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn


Khoá luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

nay v bõy gi l thng li s giỳp ớch cho ụng trong cụng cuc xõy dng
cuc sng ni õy. Th nhng vic ny ch mt mỡnh ụng lm v nhng ụng
trong thng v khụng tham gia vỡ h cú k hoch riờng ca mỡnh: ụng Vn
Hin thỡ ch chm chm vi vic xi t vựng Na ng gieo lỳa mỡ, ụng
Kộ Lanh ch gii vi vic bt v nuụi ong, ụng ng mi mờ vi vic bt cúc
nu chỏo n ờm Cũn nhng ngi tr lý, ngi lm trong tnh u u cú
vic riờng ca mỡnh, mi ngi mt kiu. xõy dng c mt cuc sng
tt p khụng ch da vo mt ngi m phi cú s gúp sc ca tt c mi
ngi, phi cựng chung hng, chung mc ớch, ng lũng ng sc m lm.
Vn phũng tnh u cú nh vy, khụng? Mi ngi õy u bo v ý kin
ca mỡnh, dự ỳng dự sai cng vn vy bi ý kin ca mỡnh bao gi cng l
nht. H luụn tham gia vo vic nhn xột ngi khỏc m ớt ngh n bn thõn

mỡnh. Mi ngi u l mt cỏ th riờng nhng phi bit v cỏi chung, phi
cú ý thc trỏch nhim hon thnh nhim v mt cỏch xut sc khụng cụ
n gia bao ngi. Nhiu nh vn ng i vit v ni cụ n ca nhng
ngi lớnh trong thi bỡnh. ú l s cụ n lc lừng ca h khi tr v vi cuc
sng i thng. ễng tng mt thi oanh lit trong Tng v hu ca
Nguyn Huy Thip dự cú mt quỏ kh xut sc n õu thỡ khi v ti hin ti
vn cụ n. Cụ n, lc lừng bi khụng th ho vo vi cuc sng vi thi
bui hin ti. Trong Thi xa vng ca Lờ Lu, cm thc cụ n cng luụn
thng trc trong mi nhõn vt ca tỏc phm. ú l ni cụ n khi h khụng
cũn chung lý tng v lý tng y khụng cũn phự hp vi xó hi by gi v
h tr nờn lc lừng, cụ n. Mt mỡnh mt nga ca Ma Vn Khỏng l chiờm
nghim t chớnh bn thõn tỏc gi cm thụng, chia s. Xuyờn sut tỏc phm
l hỡnh tng Mt mỡnh mt nga hm cha cỏi mc cm cụ n ca mi i
ngi m nhõn vt bớ th tnh u Quyt nh v thy giỏo Ton l nhng
nhõn vt i din tiờu biu. Cú mt nh vn ó vit: Cụ n thc s ch din

Nguyễn Thị Thuý Hà

K32C Ngữ văn