BÀI 2: THÔNG TIN VÀ DỮ LIỆU

Bài 2. Thông tin và dữ liệu
1. Thông tin
Em biết được gì
khi quan sát các
hình ảnh bên?

Nhiều sao thì nắng
Vắng sao thì mưa
Những hiểu biết có được về một sự vật, sự
kiện được gọi là thông tin về sự vật, sự kiện
đó.


2. C¸c d¹ng th«ng tin
Hai lo¹i:
* Sè: Sè nguyªn, sè thùc, …

LÞch vµ ®ång hå


* Phi sè: V¨n b¶n, h×nh ¶nh, ©m thanh, …
- D¹ng v¨n b¶n: Tê b¸o, cuèn s¸ch, tÊm bia …


- D¹ng h×nh ¶nh: Bøc tranh vÏ, ¶nh chôp, b¶n ®å,
biÓn b¸o …


- D¹ng ©m thanh: TiÕng nãi con ng­êi, tiÕng sãng
biÓn, tiÕng ®µn, tiÕng chim hãt…

3. Mã hoá thông tin trong máy tính
Các dạng thông
Để tin
máy
trêntính
đượcxử lí được,
thôngchuyển
tin cầnvào
phải
máyđược
tính như
thế dãy
nào? bit (biểu
biến đổi
thành

diễn bằng các số 0, 1).
Cách biến đổi như thế được
gọi là mã hoá thông tin.

1010111110011
1111010011001
1011010010110
1010110011001
1101111010111


VÝ dô:
01101001

Th«ng tin gèc

Th«ng tin m· ho¸

 Trong tin häc, d÷ liÖu lµ th«ng tin ®· ®­îc
®­a vµo m¸y tÝnh.


4. Biểu diễn thông tin trong máy tính

a. Thông tin loại số:
* Hệ đếm
Con
Trong
người
tin học
thư
thường
ờng dùng
dùng
hệ
hệđếm
đếmnào
nào?
?

Hệ thập phân: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
Hệ nhị phân: 0, 1.
Hệ cơ số mười sáu (hexa):
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E, F.

BiÓu diÔn sè trong c¸c hÖ ®Õm
• HÖ thËp ph©n: Mäi sè N cã thÓ biÓu diÔn d­íi d¹ng
n

n-1

1

N = an 10 + an-1 10 + …+ a1 10 + a0 10
-1

0

-m

+ a-1 10 +…+ a-m 10 , 0 ≤ ai ≤ 9
VÝ dô:

1 2 5 = 1 × 102 + 2

×

101 + 5 × 100


Biểu diễn số trong các hệ đếm
Hệ nhị phân: Tương tự như trong hệ thập phân, mọi
số N cũng có biểu diễn dạng

n

n-1

1

0

N = an 2 + an-1 2 + + a1 2 + a0 2
-1

-m

+ a-1 2 ++ a-m 2 , ai = 0, 1
Ví dụ:

11012 = 1 ì 23 + 1 ì 22 + 0 ì 21 + 1 ì 20 = 1310


BiÓu diÔn sè trong c¸c hÖ ®Õm
• HÖ hexa: BiÓu diÔn sè trong hÖ hexa còng t­¬ng tù
n

n-1

1

0

N = an 16 + an-1 16 + …+ a1 16 + a016

-1

-m

+ a-1 16 +…+ a-m 16 , 0 ≤ ai ≤ 15
Víi quy ­íc:

A = 10,

B = 11,

C = 12,

D = 13,

E = 14,

F = 15.

VÝ dô:
2

1

0

1BE16 = 1 × 16 + 11 × 16 + 14 × 16 = 44610


* ChuyÓn ®æi gi÷a c¸c hÖ ®Õm

§æi sè trong hÖ c¬ sè 10 sang hÖ c¬ sè 2,16

7
6
1

2
3
2
1

2
1
0
1

2
0

 7(10) = 1 1 1 (2)

45
32

16
2

16

13

0

0

2
 45(10) = 2 D (16)


* Biểu diễn số trong máy tính
Biểu diễn số nguyên
0 là dấu dương
1 là dấu âm

7(10) = 111(2)

0 0 0 0 0
Trong đó:

Bit

1 1 1

1 byte

- Phần nhỏ nhất của bộ nhớ lưu trữ số 0 hoặc 1: 1 bit.
- Một byte có 8 bit, bit cao nhất thể hiện dấu (bit dấu).
- Có thể dùng 1 byte, 2 byte, 4 byte để biểu
diễn số nguyên.

BiÓu diÔn sè thùc:
BiÓu diÔn sè thùc d­íi d¹ng dÊu phÈy ®éng:

VÝ dô: 13456,25 = 0.1345625 x 105

±M x 10±K
Trong ®ã:
- M: Lµ phÇn ®Þnh trÞ (0,1 ≤ M < 1).
- K: Lµ phÇn bËc (K ≥ 0).


Biểu diễn số thực trong một số máy tính:

Ví dụ:

0,00 7 = 0.7 x 10-2

Dấu phần
định trị

4 byte

0 1 0 00 0 1 0 0.
Dấu
phần bậc

Đoạn Bit biểu
diễn giá trị
phần bậc

.

0 0 0 00 1 1 1
Các bit dùng
cho giá trị
phần định trị.


b. Thông tin loại phi số
* Biểu diễn văn bản:
Mã hoá thông tin dạng văn bản thông qua việc
mã hoá từng kí tự và thường sử dụng:
Bộ mã ASCII: Dùng 8 bit để mã hoá kí tự, mã hoá
được 256 = 28 kí tự.
Bộ mã Unicode: Dùng 16 bit để mã hoá kí tự,
mã hoá được 65536 = 216 kí tự.
Trong bảng mã ASCII mỗi kí tự được biểu diễn
bằng 1 byte


VÝ dô:
KÝ tù M· ASCII M· ASCII nhÞ
thËp ph©n
ph©n
A

65

01000001

01000001

X©u kÝ tù “TIN”:
KÝ tù M· ASCII M· ASCII nhÞ
thËp ph©n
ph©n
T

84

01010100

I

73

01001001

N

78

01001110

01010100 01001001 01001110

B¶ng m· ho¸ kÝ tù ASCII

*C¸c d¹ng kh¸c: H×nh ¶nh, ©m thanh còng ph¶i
m· ho¸ thµnh c¸c d·y bit.


Nguyên lí mã hoá nhị phân

Thông tin có nhiều dạng khác nhau như số,
văn bản, hình ảnh, âm thanh, Khi đưa vào
máy tính, chúng đều biến đổi thành dạng
chung dãy bit. Dãy bit đó là mã nhị phân
của thông tin mà nó biểu diễn.


5. Đơn vị đo lượng thông tin
Bit: Là phần nhỏ nhất của bộ nhớ máy
tính lưu trữ một trong hai kí hiệu 0, 1.
Kí hiệu

Đọc

Độ lớn

Byte

Bai

8 bit

KB

Ki-lô-bai

1024 byte

MB

Mê-ga-bai

1024 KB

GB

Gi-ga-bai

1024 MB

TB

Tê-ra-bai

1024 GB

PB

Pê-ta-bai

1024 TB


Thông tin và cách biểu biễn thông tin

1. Thông tin
2. Các dạng thông tin
3. Mã hoá thông tin trong máy tính
4. Biểu diễn thông tin trong máy tính
5. Đơn vị đo lượng thông tin