bài 2: Thông tin và dữ liệu

Trường THPT Vĩnh Thuận GV: Ngô Hồng Sa
BÀI 2 : THÔNG TIN VÀ DỮ LIỆU
I.MỤC ĐÍCH YÊU CẦU
-Học sinh nắm được khái niệm: thông tin, dữ liệu.
-Giúp học sinh biết được đơn vị đo thông tin, các dạng thông tin, cách biểu diễn
thông tin trong máy tính.
II.PHƯƠNG PHÁP – PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
-Vấn đáp kết hợp diễn giảng
-Sách giáo khoa, phấn, thước.
III.NỘI DUNG - TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
Hoạt động của trò Hoạt động của thầy Nội dung
Máy quạt thì có
màu xanh và có 3
số dể bật 1 , 2, 3.
Chiếc xe có
màu xanh và sản
xuất tại Nhật.
 Trong cuộc sống, thông
tin về một thực thể nào đó
càng nhiều thì những suy
đoán về thực thể đó càng
chính xác. Ví dụ: những
đám mây đen hay những
con chuồn chuồn bay thấp
báo hiệu một cơn mưa sắp
đến
Đó là thông tin
 Cho thêm một số ví dụ
khác

 Những thông tin đó con

người có được là nhờ vào
quan sát. Khi ta đưa thông
tin đó vào máy tính thì ta sẽ
dùng khái niệm mới để gọi
thông tin trong máy.
- Ta không chỉ dừng lại
quan niệm định tính về
thông tin mà còn quan tâm
I.Khái niệm thông tin và dữ
liệu:
a.Thông tin: là sự phản
ánh các hiện tượng sự vật của
thế giới khách quan và các
hoạt động của con người trong
đời sống xã hội
Ví dụ: Bạn Hồng 18
tuổi, là học sinh lớp 12 của
trường THPT Bình Minh B
Đó là thông tin về bạn
Hồng
b.Dữ liệu: là thông tin
được đưa vào máy
1
Tuần 01-02
Tiết 02-03
Trường THPT Vĩnh Thuận GV: Ngô Hồng Sa
đến vấn đề định lượng của
thông tin. Xuất phát từ
những thông tin chỉ có hai
trạng thái: hoặc đúng hoặc

sai, người ta ra một đơn vị
để đo lường thông tin. Đó
là:- Bit
10101100
- Người ta thường dùng hai
con số: 0 và 1 trong hệ nhị
phân để quy ước cho hai
trạng thái của sự vật.
Nếu trạng thái của dãy
bóng là: sáng, tối, sáng,
tối, sáng, sáng, tối, tối thì ta
biểu diễn bằng dãy nhị
phân như thế nào?
Ngoài đơn vị bit, ta còn
dùng các đơn vị khác như:
Cho biết 1MB = ? bit ?
II. Đơn vị đo thông tin:
- Bit:
+ Là lượng thông tin vừa
đủ để xác định chắc chắn một
trạng thái của một sự kiện có
hai trạng thái với khả năng xảy
ra như nhau
+Là đơn vị nhỏ nhất để
đo lượng thông tin.
VD: Ta quy ước hai
trạng thái của bóng đèn như
sau: sáng là 1, tối là 0. Nếu ta
có dãy nhị phân sau: 10111000
thì ta biết được trạng thái của

dãy bóng đèn là: sáng, tối,
sáng, sáng, sáng, tối, tối, tối.
-Ngoài ra, ta còn dùng các
đơn vị cơ bản khác để đo
thông tin:
1Byte(bai) = 8 bit
1KB(ki-lô-bai) = 1024 Byte
(2
10
)
1MB(Mê-ga-bai) = 1024KB
1GB(Gi-ga-bai) = 1024 MB
1TB(Tê-ra-bai) = 1024 GB
1PB(Pê-ta-bai) = 1024TB
1MB = 2
13
bit
 Thông tin cũng được
chia thành nhiều loại như
sau: III. Các dạng thông tin:
Chia làm hai loại: số và phi
số.
-Số: số nguyên, số thực
-Phi số: gồm các loại
+Dạng văn bản: tờ báo,
cuốn sách, tấm bia....
+Dạng hình ảnh: bức tranh
vẽ, bản đồ...
+Dạng âm thanh: tiếng
2

?



?



Trường THPT Vĩnh Thuận GV: Ngô Hồng Sa
sóng, tiếng đàn, tiếng nói con
người...
 Thông tin là một khái
niệm trù tượng mà máy
tính không thể xử lí trực
tiếp, nó phải chuyển đổi
thành các kí hiệu mà máy
tính có thể hiểu và xử lí
được và việc chuyển đổi
này được gọi là mã hoá
thông tin.
 Mỗi văn bản bao gồm
các kí tự thường và hoa a,b
…,A ,B..; các chữ số 0, 1,2
.. và các dấu phép toán, các
dấu đặt biệt… Để mã hoá
thông tin dạng văn bản như
trên ta dùng mã ASCII gồm
256 kí tự được đánh từ 0 –
255.
IV. Mã hoá thông tin trong

máy tính:
Là biểu diễn thông tin thành
dãy bit.
+ Dùng mã ASCII gồm 256 kí
tự gọi là mã ASCII thập phân
của kí tự. Thí dụ: kí tự A là 65.
+ Dùng 8 bit để biểu diễn gọi
là mã ASCII nhị phân của kí
tự. Thí dụ: kí tự A là
01000001.
 Như ta biết. Biểu diễn
thông tin trong máy tính
được qui về 2 loại chính là
Số và Phi số.
 Hệ đếm không phụ
thuộc vào vị trí có nghĩa là
nó nằm ở vị trí nào đi chăn
nữa đều mang cùng một giá
trị.
 Có nhiều hệ đếm khác
nhau nên muốn phân biệt
số được biểu diễn ở hệ đếm
nào người ta viết cơ số làm
chỉ số dưới của cơ số đó.
Ví dụ: biểu diễn số 7. Ta
5. Biểu diễn thông tin trong
máy tính.
a.Thông tin loại số.
* Hệ đếm: Là tập hợp các
kí hiệu và qui tắc sử dụng tập

kí hiệu đó để biểu diễn và xác
định giá trị của các số.
* Có hệ đếm không phụ
thuộc vào vị trí và hệ đếm g
phụ thuộc vào vị trí.
Hệ đếm không phụ thuộc
vào vị trí. Hệ chữ cái la
mã. Thí dụ: X ở IX(9)
hay XI(11) đều có
nghĩa là 10.
Hệ đếm phụ thuộc vào vị
trí như hệ đếm cơ số thập
phân, nhị phân, hexa. Thí dụ:
số 1 trong 10 khác với 1 trong
01.
* Nếu một số N trong hệ
số đếm cơ bản b có thể biểu
diễn là
3
Trường THPT Vĩnh Thuận GV: Ngô Hồng Sa
viết 111
2
(hệ 2), 7
10
(hệ số
10), 7
16
(hệ 16)
N = d
n

d
n-1
…d
1
d
0
,d
-1
d
-2
….d
-m
Thì giá trị của nó là:
N = d
n
b
n
+d
n-1
b
n-1
+…+d
0
b
0
+ d
-
1
b
-1

+ d
-2
b
-2
+

….+d
-m
b
-m
Thí dụ: 43,3 = 4.10
1
+
3.10
0
+3.10
-1
* Các hệ đếm trong Tin
học.
- Hệ nhị phân: là hệ đếm chỉ
dùng 2 số 0 và 1. Ví dụ: SGK.
- Hệ thập phân: dùng các chữ
số 0,1,2…9.Ví dụ: SGK.
Hệ hexa: dùng các chữ số
0,1,2…9,A,B…F.Ví dụ: SGK.
 Tuỳ thuộc vào độ lớn
của số nguyên mà người ta
có thể lấy 1 byte, 2byte để
biểu diễn. Trong phạm vi
bài này ta chỉ xét số

nguyên với 1 byte,
+ Biểu diễn số nguyên:
b7 b6 …. b2 b1 b0
Bit 7 dùng để xác định số
nguyên âm hay dương.
+ Biểu diễm số thực.
- Đưa số thực về ±Mx10
±
k
- (Hs lên bảng):
Ví dụ : Số
13456,25 được biểu
diễn dạng :
0.13456x10
5
0,04 = 0.4.10
-1
198 = 0.198.10
3
- Gọi Hs lên bảng biểu diễn
2 số 0,04 và 198 về dạng
dấu phẩy động
Ví dụ : Số 13456,25 được biểu
diễn dạng : 0.13456x10
5
0,04 = 0.4.10
-1
198 = 0.198.10
3
b. Thông tin loại phi số.

Gồm:
- Văn bản
- Các loại khác (âm thanh, hình
ảnh…)
V. Củng cố và dặn dò:
+ Thông tin và đơn vị thông tin.
+ Cách biểu diễn thông tin.
+ Phân loại thông tin.
• Trắc nghiệm:
Câu 1: Thông tin là
a. hình ảnh và âm thanh
b. văn bản và số liệu;
c. hiểu biết về một thực thể.
*
hãy chọn phương án ghép đúng.
Câu 2: Trong Tin học, dữ liệu là
a. dãy bit biểu diễn thông tin trong máy.
*
b. biểu diễn thông tin dạng văn bản.
4
Trường THPT Vĩnh Thuận GV: Ngô Hồng Sa
c. các số liệu.
hãy chọn phương án ghép tốt nhất.
Câu 3: Mã nhị phân của thông tin là
a. số trong hệ nhị phân.
b. dãy bit biểu diễn thông tin đó trong máy tính.
*
c. số trong hệ hexa.
Hãy chọn phương án tốt nhất.
Câu 4: Mùi vị là thông tin

a. dạng số.
b. dạng phi số.
c. chưa có khả năng thu nhập, lưu trữ và xử lí được.
*
hãy chọn phương án ghép đúng.
Duyệt của Tổ trưởng Vĩnh Thuận, ngày 08 tháng 8 năm 2009
Lâm Phước Lành Ngô Hồng Sa
5