Nâng cao hiệu quả sử dụng đòn bẩy tài chính tại công ty cổ phần đông bình

C ăS

CH
NGă1.ă
LÝ LU N CHUNG V HI U QU S
ọNăB Y TÀI CHÍNH.

D NG

1.1. Khái ni măđònăb yătƠiăchính,ăđ b y tài chính trong kinh t doanh nghi p.
B t k m t doanh nghi p nào khi ti n hành s n xu t kinh doanh c ng đ u có
chung m t m c tiêu t i đa hóa l i nhu n. Có r t nhi u cách đ giúp các doanh nghi p
đ t đ c m c tiêu này. M t trong nh ng cách đ
nghi p a dùng đó là đòn b y tài chính.

c các nhà qu n tr tài chính doanh

1.1.1. Khái ni m đòn b y tài chính, đ b y tài chính.
Trongăc ăh c, “đòn b y” là nh c đ n m t lo i công c có tác d ng khu ch đ i
l c nh m bi n m t l c nh tr nên l n h n đ tác đ ng vào v t c n d ch chuy n nh
vào cánh tay đòn và đi m t a.
Trong kinh doanh nói chung, ng i ta m n thu t ng “đòn b y” đ ám ch
vi c s d ng chi phí c đ nh làm gia t ng kh n ng sinh l i c a doanh nghi p.
T đó, “ òn b y tài chính (financial leverage) đ

c đ nh ngh a nh là m c đ

mà theo đó các ch ng khoán có thu nh p c đ nh nh n và c phi u u đãi đ
d ng trong c c u ngu n v n c a công ty” [1, tr. 203]

cs

T đ nh ngh a trên nh n th y đòn b y tài chính đ c p t i vi c doanh nghi p s
d ng các kho n tài tr có chi phí c đ nh là n và c phi u u đãi thay cho v n c
ph n nh m n l c gia t ng l i nhu n cho doanh nghi p và c đông.
i v i doanh
nghi p có t tr ng n ph i tr cao h n v n ch s h u, đòn b y tài chính s r t l n.
Ng c l i, đòn b y tài chính s nh đ i v i m t doanh nghi p có t tr ng n th p h n
v n ch s h u.
V m t v t lý, k t c u c a m t đòn b y bao g m cánh tay đòn và đi m t a.
Trong kinh t , tr ng tâm c a đòn b y tài chính là t tr ng n hay đòn b y tài chính có
đi m t a là chi phí c đ nh. òn b y tài chính là công c thúc đ y s gia t ng l i
nhu n trên VCSH. Khi doanh nghi p s d ng chi phí c đ nh, ch c n m t thay đ i
nh trong thu nh p tr

c lãi vay và thu (EBIT) s đ

đ i l n h n trong thu nh p trên m i c ph n th

c phóng đ i d n t i m t s thay

ng (EPS).

Nh c t i đòn b y tài chính không th không đ c p t i “
th hi n cho s c m nh c a đòn b y tài chính.

1

b y tài chính” b i nó

“

b y tài chính (degree of financial leverage – DFL) là m t ch tiêu đ nh

l ng đo l ng m c bi n đ ng c a EPS khi EBIT thay đ i.
b y tài chính m t
m c đ EBIT nào đó đ c xác đ nh nh là ph n tr m thay đ i c a EPS khi EBIT thay
đ i 1%” [1, tr208]
1.1.2. Nguyên lý c a đòn b y tài chính.
T đ nh ngh a v đòn b y tài chính nh n th y có hai cách đ s d ng đòn b y tài
chính:
Cách 1: S d ng đòn b y tài chính thông qua n vay.
Cách 2: S d ng đòn b y tài chính thông qua c phi u u đãi.
Vi c doanh nghi p quy t đ nh s d ng n hay c phi u u đãi còn ph thu c vào
chi n l c c ng nh cách nhìn nh n c a nhà qu n tr v tình hình c a doanh nghi p t i
th i đi m s d ng đòn b y tài chính. B i n và c phi u u đãi đ u mang đ c đi m và
b n ch t khác nhau.
 S d ngăđònăb yătƠiăchínhăthôngăquaăph

ngăánătƠiătr là n vay:

Khi s d ng n vay doanh nghi p luôn luôn ph i ch u trách nhi m hoàn tr g c
và lãi vay cho ch n . ây là đi u b t bu c và đ c pháp lu t quy đ nh. Vi c s d ng
n vay s t o ra m t kho n chi phí c đ nh cho doanh nghi p. Kho n chi phí c đ nh
này đ c g i là lãi vay ph i tr .
c đi m c a vi c s d ng n vay chính là lãi vay
ph i tr đ
đi tr

c tính vào chi phí tr

c thu c a doanh nghi p. Chi phí lãi vay s đ

c tr

c khi doanh nghi p tính thu thu nh p doanh nghi p và khi n thu thu nh p

doanh nghi p gi m b t. i u này giúp doanh nghi p có đ
thu mà ng i ta th ng g i là “lá ch n thu ”.

c m t kho n ti t ki m nh

Lúc này, chi phí lãi vay sau thu s ch còn là I * (1 – t), trong đó I là lãi vay và t
là thu su t thu thu nh p doanh nghi p. Trong tr ng h p này, n u thu nh p tr c
thu và lãi vay (EBIT) t ng lên thì rõ ràng chi phí lãi vay không đ i. i u này s khi n
cho thu nh p trên m i c ph n th ng t ng lên (do s l ng c phi u th ng không
đ i trong khi l i nhu n sau thu t ng do có lá ch n thu ). Nh v y, doanh nghi p đã
đ t đ c m c tiêu khi s d ng đòn b y tài chính là khu ch đ i l i nhu n cho doanh
nghi p, t o ra l i ích cho ch ngu n v n.
Tuy nhiên, đòn b y tài chính s gây ra tác d ng ng c l i trong tr ng h p thu
nh p tr c thu và lãi vay gi m. Chi phí lãi vay sau thu v n không đ i mà EBIT
gi m. T đó kéo theo EPS gi . Lúc này, đòn b y tài chính l i là công c làm phóng đ i
l ti m n c a doanh nghi p, đ y doanh nghi p vào tình tr ng khó kh n.
2

Thang Long University Library


Nh v y, vi c s d ng đòn b y tài chính thông qua ph

ng án n vay s đem l i

l i ích và r i ro song song v i nhau. N u mu n đòn b y tài chính phát huy tác d ng thì
doanh nghi p là ph i tìm cách đ thu nh p tr c thu và lãi vay t ng cao.
 S d ngăđònăb yătƠiăchínhăthôngăquaăph
đƣi:

ngăánătƠiătr b ng c phi uă uă

c đi m c a c phi u u đãi là khi chia c t c cho c đông, c t c luôn luôn
đ c xác đ nh m t m c c đ nh mà không ph thu c vào l i nhu n c a doanh
nghi p t ng hay gi m. Chính vì c t c u đãi là c đ nh nên n u thu nh p sau thu c a
doanh nghi p t ng s khi n cho thu nh p trên v n c ph n th ng t ng. Lúc này, đòn
b y tài chính phát huy tác d ng và khi n doanh nghi p đ t đ c m c tiêu.
Trong tr

ng h p ng

c l i, thu nh p trên v n c ph n th

ng s gi m. Nguyên

nhân do c t c u đãi luôn đ c chi tr tr c c t c cho c phi u th ng mà c t c u
đãi l i c đ nh. Chính vì v y, n u thu nh p sau thu gi m s khi n thu nh p trên v n c
ph n th

ng gi m.

S d ng c phi u u đãi khác v i s d ng n vay đó là c phi u u đãi không
giúp doanh nghi p t o ra lá ch n thu . B i c t c chi tr cho c phi u u đãi không

đ c coi là m t lo i chi phí c đ nh h p lý c a doanh nghi p nên s không đ c tr đi
khi tính toán thu nh p sau thu . Tuy nhiên, khi s d ng c phi u u đãi, trong t ng
h p doanh nghi p có thu nh p sau thu th p thì hoàn toàn có th hoãn chi tr c t c u
đãi. Vi c hoãn chi tr c t c u đãi l i không làm gia t ng gánh n ng n cho doanh
nghi p nh tr ng h p s d ng n vay. Nh v y, các c đông n m gi c phi u u đãi
chính là ch s h u doanh nghi p ch không còn là ch n đ n thu n.
Tóm l i, đ c đi m c a hai ph

ng án s d ng đòn b y tài chính ch ra r ng đòn

b y tài chính đ c dùng đ ch s k t h p gi a n ph i tr và VCSH.
i v i doanh
nghi p không phát hành c phi u u đãi, t c là đòn b y tài chính s hoàn toàn s d ng
n vay.
1.1.3. Ý ngh a c a đòn b y tài chính, đ b y tài chính.
s d ng t t đòn b y tài chính, doanh nghi p c n hi u đ

c ý ngh a mà đòn

b y tài chính đem l i cho doanh nghi p. T đó, doanh nghi p m i đ a ra đ

c nh ng

ph ng án s d ng đòn b y tài chính t i u nh t, giúp đòn b y tài chính phát huy t i
đa hi u qu c a nó. B i đòn b y tài chính l y t tr ng n làm tr ng tâm, nên đòn b y
tài chính s l n đ i v i m t doanh nghi p có t tr ng n cao và r t nh n u doanh
nghi p có t tr ng n th p. i v i nh ng doanh nghi p không n thì s không có đòn
b y tài chính.
3

òn b y tài chính cung c p cho các nhà qu n tr , các nhà phân tích m t công c
quan tr ng giúp d ki n t su t l i nhu n sau thu trên v n ch s h u. ng th i giúp
các nhà qu n tr có thêm thông tin c ng nh s cân nh c trong vi c qu n lý n và v n
ch s h u c a doanh nghi p.
Vi c s d ng đòn b y tài chính s giúp các nhà qu n tr đánh giá đ c tác đ ng
c a vi c s d ng n vay đ i v i thu nh p trên m t đ ng VCSH. Theo đó, n u EBIT
thay đ i x% thì EPS s đ c khu ch đ i lên x%*DFL.
ng th i, đòn b y tài chính
c ng cho th y doanh nghi p s g p r i ro l n nh th nào n u s d ng ngu n tài tr là
các kho n vay.
i v i m t doanh nghi p có đ b y tài chính cao, ch c n m t s thay đ i r t
nh c a EBIT c ng s gây ra s thay đ i l n t l EPS.
r t nh y c m v i s thay đ i c a EBIT.

i u đó có ngh a là t l EPS

1.2. Công th cătínhăđ b y tài chính.
b y tài chính là m t ch tiêu mang tính đ nh l ng, dùng đ đo l ng m c
bi n đ ng c a EPS khi EBIT thay đ i. Theo đó, công th c đ tính đ b y tài chính
đ

c th hi n nh sau:
Ph n tr măthayăđ i c a EPS
b y tài chính (DFL) =

Ph nătr măthayăđ i c a EBIT
%

EPS

%

EBIT

 DFL =

EPS/EPS
=
EBIT/EBIT
EBIT x (1 ậ t)
=
Chia t s và m u s cho (1 – t) ta đ

(EBIT ậ I)(1 ậ t) ậ PD
c:
EBIT

DFL =

(EBIT – I) – PD

4

Thang Long University Library


Trongătr

ng h păđ c bi t ch xét đ b y tài chính khi doanh nghi p s d ng

ph ng án tài tr là n vay. T
đ c tính nh sau:

ng đ

ng c phi u u đãi (PD) = 0. Cu i cùng DFL

EBIT
DFL =

(EBIT ậ I)
(1.1)

Khi doanh nghi p có đ b y tài chính l n thì ch c n m t thay đ i nh trong
EBIT c ng s d n t i m t s thay đ i l n đ n EPS. EPS đ c xác đ nh b i công th c
sau:
(EBIT ậ I)(1 ậ t) ậ PD
EPS =
NS
(1.2)
Trong đó:
-

EPS (Earning Per Share): Thu nh p trên m i c ph n th

-

EBIT: Thu nh p tr c thu và lãi.
I: Lãi vay ph i tr .

t: Thu thu nh p doanh nghi p.
PD: C t c u đãi.

-

NS: S l

ng c ph n th

Do I và PD là h ng s không đ i, nên
(

ng.
PD b ng 0, t đó:

I và

EBIT ậ

ng.

I)( 1 ậ

t) ậ

PD

EPS =
NS
Hay

EBIT (1 ậ t)
EPS =
NS
(1.3)
Công th c 1.3 cho th y vi c xác đ nh EPS đ c d a trên m i quan h gi a EBIT
và các y u t khác. Xác đ nh EPS c ng chính là c s đ ph i h p các ph ng án tài
tr sao cho l i nhu n trên v n c ph n đ t đ c là cao nh t. Lý do là vì m i doanh
nghi p đ u chu n b cho mình nhi u ph

ng án tài tr , khi các ph

5

ng án tài tr này


đ

c k t h p v i nhau, nó s t o ra s thay đ i trong c c u ngu n vay. T đó d n t i

thay đ i lãi vay và s c phi u, kéo theo EPS kì v ng c ng thay đ i.
1.3. Vai trò c aăđònăb y tài chính đ i v i doanh nghi p.
òn b y tài chính đ

c ví nh con dao hai l

i b i nó v a khu ch đ i thu nh p

trên VCSH v a làm t ng r i ro tài chính. Tuy nhiên, đòn b y tài chính v n là m t công
c tài chính đ c các doanh nghi p u dùng b i nó có vai trò quan tr ng trong vi c

thúc đ y l i nhu n gia t ng cho doanh nghi p.
Th nh t, đòn b y tài chính v a là m t công c thúc đ y l i nhu n sau thu , v a
là m t công c kìm h m s gia t ng đó. T i đa hóa l i nhu n luôn là m c tiêu và mong
mu n c a b t c doanh nghi p nào. Và đ đ t đ

c m c tiêu đó, đòn b y tài chính

luôn đ c các nhà qu n tr tài chính c a doanh nghi p u tiên s d ng. Có t tr ng n
làm tr ng tâm, vì v y khi s d ng đòn b y tài chính doanh nghi p bu c ph i s d ng
ngu n tài tr là v n vay. i u này khi n doanh nghi p ph i tr m t kho n phí đ đ c
s d ng ngu n v n vay, đó chính là chi phí lãi vay. Chi phí lãi vay cao thì r i ro trong
thanh toán lãi vay t ng, tuy nhiên lãi vay l i là lá ch n thu cho doanh nghi p, giúp
doanh nghi p gi m đ c thu thu nh p doanh nghi p ph i n p. T đó, l i nhu n sau
thu c a doanh nghi p t ng đ ng ngh a đòn b y tài chính phát huy đ c vai trò khu ch
đ i thu nh p sau thu trên m i c ph n th

ng c a doanh nghi p.

Th hai, đòn b y tài chính có vai trò r t l n trong vi c làm gia t ng l i nhu n
cho doanh nghi p. Tuy nhiên, khi s d ng đòn b y tài chính mà t ng tài s n c a doanh
nghi p không đ kh n ng t o ra l i nhu n đ l n đ có th chi tr lãi vay thì t su t
sinh l i trên v n ch s h u s gi m sút. Do ph n l i nhu n mà VCSH làm ra ph i
dùng đ bù đ p s thi u h t c a lãi vay ph i tr . Khi tình tr ng l i nhu n do t ng tài
s n t o ra không đ bù đ p cho chi phí lãi vay trong th i gian dài, doanh nghi p s phá
s n. ây chính là lý do gi i thích cho vi c đòn b y tài chính là con dao hai l i. S
d ng đòn b y tài chính có l i b i nó giúp khu ch đ i lãi k v ng c a doanh nghi p.
Nh ng c ng chính đòn b y tài chính s phóng đ i l ti m n ng c a doanh nghi p. Vì
v y, nhà qu n tr c a doanh nghi p ph i th t c n tr ng trong vi c nghiên c u cách th c
s d ng đòn b y tài chính, n m rõ l i ích và r i ro khi s d ng đòn b y tài chính đ
đ a ra đ

c chính sách tài chính đúng đ n, phù h p cho doanh nghi p.

Th ba, đòn b y tài chính còn có vai trò thúc đ y s t ng lên c a thu nh p trên
m i c ph n th ng. òn b y tài chính dùng chi phí c đ nh làm đi m t a, dùng s
thay đ i c a thu nh p tr c thu và lãi vay làm cánh tay đòn. Và b i vì đòn b y tài
chính có tác d ng khu ch đ i kh n ng t o ra thu nh p nên m t s thay đ i nh trong
thu nh p tr c thu và lãi vay s d n đ n s thay đ i l n trong thu nh p trên m i c
6

Thang Long University Library


ph n th

ng. S tác đ ng này đ

c g i là tác đ ng s nhân khi s d ng chi phí c

đ nh và t o ra đ nghiêng c a đòn b y tài chính.
Cu i cùng, đòn b y tài chính c ng là m t trong nhi u chính sách c a nhà qu n
tr giúp doanh nghi p đ t đ c m c tiêu và t i đa hóa l i ích. S d ng đòn b y tài
chính ra sao còn ph thu c vào c c u tài s n, ngu n v n c a doanh nghi p. Nên gia
t ng hay h n ch ngu n tài tr là v n vay, s d ng nhi u h n hay gi m b t ngu n v n
ch s h u đ thu nh p trên m i c ph n th
qu n tr và nhi u y u t khác.

ng là t i đa còn ph thu c trình đ nhà

1.4. Hi u qu c a vi c s d ngăđònăb y tài chính.

1.4.1.

nh ngh a s hi u qu và hi u qu c a đòn b y tài chính.

có th hi u rõ v vi c s d ng đòn b y tài chính đem l i hi u qu gì cho
doanh nghi p, tr c h t c n tìm hi u hi u qu là gì.
đ

Hi u qu là m t đ i l
c k t qu đó.

ng dùng đ so sánh gi a k t qu v i chi phí b ra đ có

T đ nh ngh a hi u qu

trên, có th th y “hi u qu s d ng đòn b y tài chính”

là s so sánh gi a k t qu đ t đ c là l i nhu n trên VCSH v i chi phí c đ nh (g m:
chi phí ho t đ ng c đ nh và chi phí tài chính c đ nh) ph i tr đ đ t đ c k t qu đó.
Nói m t cách khác, hi u qu s d ng đòn b y tài chính là m t ch tiêu ph n ánh n ng
l c, trình đ c a doanh nghi p trong v n đ s d ng n và VCSH sao cho l i nhu n
sau thu c a doanh nghi p đ
đ c đánh giá thông qua:
Th

c khu ch đ i t i đa. Hi u qu c a đòn b y tài chính

nh t, đòn b y tài chính đ

c s d ng hi u qu khi nó đem l i s t ng

tr ng cho toàn b ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. V i b t kì m t
doanh nghi p nào thì hi u qu c a ho t đ ng s n xu t kinh doanh chính là th c đo
đánh giá trình đ qu n lý c ng nh nh ng chính sách mà doanh nghi p th c hi n đ
đ t đ c m c tiêu c a mình. Hi u qu c a m t doanh nghi p th ng đ c đánh giá
trên hai góc đ : hi u qu xã h i và hi u qu kinh t . Trong đó, hi u qu kinh t luôn
đ

c các doanh nghi p chú tr ng h n.

có đ

c hi u qu kinh t mong đ i, nhà

qu n tr doanh nghi p c n tìm ra gi i pháp, chính sách giúp doanh nghi p đi đúng
h ng. M t trong nh ng bi n pháp quan tr ng th ng đ c các nhà qu n tr a dùng
đó là s d ng đòn b y tài chính. Và đòn b y tài chính có phát huy đ c hi u qu t i đa
hay không ph thu c khá l n vào trình đ , s nh y c m, kinh nghi m c a nhà qu n tr .

7


Th hai, hi u qu c a vi c s d ng đòn b y tài chính còn đ

c đánh giá thông

qua h th ng các ch tiêu nh t su t sinh l i trên v n ch s h u, t su t sinh l i trên
v n c ph n th ng và m t vài ch tiêu tài chính quan tr ng khác. Chính vì v y, khi
đòn b y tài chính đ c đ a vào s d ng n đ nh, doanh nghi p còn c n nâng cao kh
n ng s d ng đòn b y tài chính đ phát hi n, h n ch r i ro c ng nh phát huy th

m nh sao cho hi u qu kinh t đ t đ c cao nh t.
1.4.2. Các ph

ng pháp đánh giá hi u qu s d ng đòn b y tài chính.

Có hai ph ng pháp đ đánh giá hi u qu s d ng đòn b y tài chính. ó là:
“ph ng pháp t s và ph ng pháp so sánh”. Hai ph ng pháp này đ u có m i quan
tâm chung là các ch tiêu tài chính – m t trong nh ng y u t quan tr ng giúp đánh giá
tình tr ng s c kh e c a doanh nghi p và giúp các nhà qu n tr tài chính ra quy t đ nh
có nên s d ng đòn b y tài chính trong doanh nghi p hay không.
Ph ngăphápăt s : Tr c khi quy t đ nh s d ng đòn b y tài chính, đi u quan
tr ng mà các doanh nghi p đ u ti n hành đó là phân tích tình hình tài chính doanh
nghi p. i u này giúp đánh giá m t cách chính xác v th m nh c ng nh nh ng r i
ro mà doanh nghi p có th ph i đ i m t khi s d ng đòn b y tài chính. Phân tích tình
hình tài chính c n thông qua các t s tài chính quan tr ng.
Các t s này đ c s p s p theo t ng nhóm nh nhóm t s v kh n ng thanh
toán, nhóm t s v kh n ng sinh l i, nhóm t s v c c u tài s n. Phân tích và đánh
giá tình hình tài chính chính xác, khách quan bao nhiêu thì vi c s d ng đòn b y tài
chính s tr nên d dàng và hi u qu b y nhiêu.
Ph

ngăphápăsoăsánh: Khi s d ng ph

ng pháp này, các ch tiêu tài chính c n

đ c đ m b o có s th ng nh t v đ n v tính toán, tính ch t, th i gian và không gian,
đ c bi t là m c đích khi so sánh. Ti n hành so sánh có th s d ng nh ng con s có
giá tr tuy t đ i, t ng đ i ho c trung bình. Thông th ng, các ch tiêu tài chính đ c
so sánh gi a các n m v i nhau ho c gi a ch tiêu kì v ng và ch tiêu th c t doanh
nghi p đ t đ c.

1.4.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng đòn b y tài chính.
C hai ph ng pháp đánh giá hi u qu s d ng đòn b y tài chính đ u quan tâm
t i các ch tiêu tài chính. Chính vì v y, mu n đánh giá hi u qu mà đòn b y tài chính
đem l i cho doanh nghi p nh t thi t ph i thông qua các ch tiêu tài chính quan tr ng
nh : ch tiêu kh n ng thanh toán lãi vay, ch tiêu t su t sinh l i trên t ng tài s n, ch
tiêu t su t sinh l i trên v n ch s h u và m t vài ch tiêu c n thi t khác. Vi c đánh
giá chính xác các ch tiêu này s giúp các nhà qu n tr tài chính doanh nghi p nh n bi t
8

Thang Long University Library


khách quan nh t v tình tr ng hi n t i c a doanh nghi p. T đó, đi m m nh và đi m
y u c a doanh nghi p s hi n h u và các nhà qu n tr lúc này có th d dàng đ a ra
nh ng quy t sách đúng đ n trong vi c s d ng đòn b y tài chính. Khi đó, m c tiêu
khu ch đ i thu nh p trên m i c ph n th ng c a doanh nghi p khi s d ng đòn b y
tài chính s đ

c hi n th c hóa.

1.4.3.1. Ch tiêu kh n ng thanh toán lãi vay.
Nh đã bi t, có hai cách đ s d ng đòn b y tài chính là: s d ng n vay và c
phi u u đãi. Tuy nhiên, các c đông n m gi c phi u u đãi là ch s h u c a doanh
nghi p ch không đ n thu n là ch n . Vì v y, kh n ng thanh toán lãi vay đây dùng
đ ch n ng l c chi tr kho n chi phí cho vi c s d ng v n đi vay c a doanh nghi p.
Ch tiêu kh n ng thanh toán lãi vay đ c quan tâm hàng đ u b i khi s d ng
đòn b y tài chính, doanh nghi p bu c ph i s d ng ngu n tài tr là các kho n vay.
Doanh nghi p c ng s ph i chi tr m t kho n chi phí c đ nh chính là lãi vay ph i tr .
Vì v y, khi quy t đ nh s d ng đòn b y tài chính doanh nghi p ph i đ m b o l i
nhu n đ t đ c đ l n đ bù đ p lãi vay ph i tr . Ch có nh v y đòn b y tài chính

m i th t s t o ra hi u qu và các c đông m i có đ c l i ích. ánh giá ch tiêu kh
n ng thanh toán lãi vay chính là đánh giá kh n ng chi tr lãi vay c a doanh nghi p.
Kh n ngăthanhătoánălƣiăvayă=

EBIT
Lãi vay
(1.4)

Công th c 1.4 cho th y kh n ng thanh toán lãi vay đ
s gi a thu nh p tr c lãi vay và thu trên lãi vay.

c tính toán thông qua t

Ch tiêu này nói lên kh n ng trang tr i lãi vay c a doanh nghi p khi có đ c thu
nh p tr c lãi vay và thu . Ch tiêu kh n ng thanh toán lãi vay đ c đem so sánh v i
1. N u t s này l n h n 1 ngh a là s c đ kháng c a doanh nghi p t t, l i nhu n
doanh nghi p thu đ c hoàn toàn có kh n ng bù đ p lãi vay ph i tr . Ng c l i, n u
t s này nh h n 1 doanh nghi p đó đang m t trong hai tr ng h p:
Tr

ng h p 1: Doanh nghi p làm n thua l d n t i l i nhu n đ t đ

th thanh toán đ
Tr

c không

c lãi vay ph i tr .

ng h p 2: Doanh nghi p s d ng ngu n tài tr là n quá nhi u nh ng kém

hi u qu nên l i nhu n t o ra không đ đ tr lãi vay.

9


Tuy nhiên, c n ph i so sánh t s này c a các n m v i nhau c ng nh k t h p
cùng các ch tiêu khác m i có th đánh giá đ
chính có hi u qu hay không.

c doanh nghi p s d ng đòn b y tài

1.4.3.2. Ch tiêu b o ch ng c t c c phi u u đãi.
Thu nh p ròng

B o ch ng c t c c phi uă uăđƣiă=

C t c c phi uă uăđƣi
(1.5)

i v i m t doanh nghi p s d ng đòn b y tài chính thông qua ph ng án tài tr
là phát hành c phi u u đãi thì ch tiêu b o ch ng c t c c phi u u đãi gây nh
h ng t i uy tín c a doanh nghi p trên th tr ng. N u doanh nghi p có đ c uy tín
t t trên th tr ng đ ng ngh a v i v i vi c doanh nghi p d dàng huy đ ng v n vay t
các ngu n bên ngoài. m b o cho vi c s d ng đòn b y tài chính đ c thu n l i b i
đòn b y tài chính l y tr ng tâm là t s n .
Tuy nhiên, trong tr ng h p doanh nghi p không phát hành c phi u u đãi thì
ch tiêu b o ch ng c t c c phi u u đãi không còn ý ngh a và không th đánh giá
hi u qu s d ng đòn b y tài chính c a doanh nghi p.
1.4.3.3. Ch tiêu l i nhu n trên t ng tài s n (ROA)

Thu nh p sau thu (EAT)
ROA =
T ng tài s n
(1.6)
Ch tiêu l i nhu n trên t ng tài s n – Return on assests ratio (ROA) cho bi t m t
đ ng tài s n c a doanh nghi pătaoăraăđ căbaoănhiêuăđ n thu nh p sau thu . ây
là ch s th hi n s t ng quan gi a m c sinh l i v i tài s n mà doanh nghi p có.
T s ROA giúp đánh giá hi u qu c a doanh nghi p trong vi c s d ng tài s n đ
ki m l i. Tài s n c a m t doanh nghi p đ c hình thành t : v n vay và v n ch s h u.
Hi u qu c a vi c chuy n v n đ u t thành l i nhu n đ c th hi n qua t s ROA. ROA
đ c đem so sánh v i 1. N u ROA l n h n 1 có ngh a doanh nghi p kinh doanh có lãi.
Ng c l i, ROA nh h n 1 ch ng t doanh nghi p kinh doanh thua l . Tuy nhiên, ROA
càng cao càng t t vì nó cho th y doanh nghi p đ u t ít mà l i nhu n đ t đ c l i cao.
T s ROA cao hay th p ph thu c vào tình hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh
c a doanh nghi p và l nh v c mà doanh nghi p ho t đ ng.

10

Thang Long University Library


1.4.3.4. Ch tiêu t su t sinh l i trên v n ch s h u (ROE).
Thu nh p sau thu (EAT)
ROE =
V n ch s h u
(1.7)
Ch tiêu t su t sinh l i trên v n ch s h u – Return on equity ratio (ROE) là
m t ch tiêu r t quan tr ng đ i v i các nhà đ u t . ROE cho bi t m tăđ ng v n b ra
thì ch s h uă thuă đ că baoă nhiêuă đ ng thu nh p sau thu . ROE càng cao thì
doanh nghi p càng làm n có l i, đ ng ngh a v i vi c doanh nghi p đã s d ng t t

ngu n v n đ t o ra l i nhu n cao. N u doanh nghi p s d ng hi u qu đòn b y tài
chính thì t su t sinh l i trên v n ch s h u c ng cao và có xu h ng t ng nhanh qua
các n m.
đánh giá chính xác đòn b y tài chính có đ c doanh nghi p s d ng hi u
qu hay không, c n so sánh ch tiêu ROE qua các n m v i nhau. Ng c l i, doanh
nghi p s d ng kém hi u qu đòn b y tài chính thì t su t ROE s t ng ch m, th m chí
là gi m. Chính vì v y, t su t sinh l i trên v n ch s h u là m t ch tiêu góp ph n
quan tr ng trong vi c đánh giá hi u qu s d ng đòn b y tài chính.
1.4.3.5. Ch tiêu thu nh p trên m i c ph n th

ng.

EAT ậ PD
EPS =
NS
(1.8)
Trong đó:
-

EPS (Earning Per Share): Thu nh p trên m i c ph n th
EAT (Earning after Tax): Thu nh p sau thu .

-

PD: C t c u đãi.
NS: S l ng c ph n th

Ch tiêu thu nh p trên m i c ph n th

ng.

ng.
ng – Earning Per Share (EPS) quy t

đ nh giá tr c ph n b iănóăđoăl ng m c thu nh păđ c ch aăđ ng trong m t c
ph n.
tính đ c đ b y tài chính c n thông qua ch tiêu EPS. N u ch tiêu EPS
càng cao có ngh a là doanh nghi p đang s d ng t t đòn b y tài chính. C ng nh các
ch tiêu khác, ch tiêu EPS đ c đem so sánh gi a các n m v i nhau, n u EPS n m sau
cao h n n m tr c cho th y doanh nghi p đang d n ti n b trong qu n lý tài chính,
nâng cao đ c hi u qu s d ng đòn b y tài chính. M c đích cu i cùng c a vi c s
d ng đòn b y tài chính là khu ch đ i thu nh p trên v n c ph n th ng EPS. Vì v y,
11


đánh giá hi u qu c a vi c s d ng đòn b y tài chính nh t thi t ph i đánh giá chính
xác ch tiêu thu nh p trên m i c ph n th

ng.

Các ch tiêu tài chính đ c nh c đ n đ u góp ph n quan tr ng vào vi c đánh giá
hi u qu s d ng đòn b y tài chính. Tuy nhiên, hai ch tiêu nh h ng tr c ti p t i
hi u qu s d ng đòn b y tài chính là ch tiêu l i nhu n trên v n ch s h u (ROE) và
ch tiêu thu nh p trên m i c ph n th ng (EPS). òn b y tài chính đ c đánh giá
đem l i hi u qu khi hai ch tiêu này đ t giá tr l n nh t có th . Tuy nhiên, hai ch tiêu
này có s khác nhau c n phân bi t rõ. Ch tiêu l i nhu n trên v n ch s h u ph n ánh
thu nh p trên v n c ph n th ng và v n c ph n u đãi. Còn ch tiêu l i nhu n trên
v n c ph n th ng ch xét t i l i nhu n đ t đ c trên v n c ph n th ng. ây c ng
chính là ch tiêu quan tr ng nh t khi đánh giá hi u qu s d ng đòn b y tài chính.
1.4.4. M i quan h gi a EPS v i EBIT và đi m bàng quan.

1.4.4.1. Khái ni m, ý ngh a c a đi m bàng quan.
Trong kinh t h c, đ ng bàng quan là đ ng bi u hi n cho các gi hàng hóa
khác nhau nh ng đem l i cùng m t m c đ th a mãn cho ng i tiêu dùng. i m bàng
quan n m trên đ ng bàng quan và bi u hi n cho t ng gi hàng hóa. M i đi m bàng
quan ng ý r ng khi ng i tiêu dùng s d ng b t kì m t gi hàng hóa nào n m trên
đ

ng bàng quan c ng s đem l i cho h s hài lòng nh nhau.
T

ng t nh trong kinh t h c, dù doanh nghi p s d ng ph

ng án tài tr v n

nào thì c ng luôn luôn kì v ng EPS cao. Tuy nhiên, t i EBIT bàng quan thì ph ng án
tài tr nào c ng s đem l i EPS nh nhau. Vì v y, phân tích m i quan h gi a EPS và
EBIT đ tìm ra m t đi m bàng quan mà t i đó s th a mãn c a doanh nghi p v EPS
là nh nhau.
i m bàng quan là m t trong nh ng c n c quan tr ng đ doanh nghi p xác đ nh
đ c ph ng án tài tr cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a mình tùy theo t ng m c
EBIT. T đó, có th xác đ nh đ c m i quan h gi a đòn b y tài chính và đi m bàng
quan.
1.4.4.2. Xác đ nh đi m bàng quan b ng ph

ng pháp đ i s .

T công th c 1.2, thi t l p cách tính cho hai ph
cân b ng nhau. Ta có:

(EBIT1,2 ậ I1)(1 ậ t) ậ PD1

ng án và cho hai ph

(EBIT1,2 ậ I2)(1 ậ t) ậ PD2
=

NS1

NS2
12

Thang Long University Library

ng trình


Trong đó:
- EBIT1,2: EBIT bàng quan gi a hai ph ng án 1 và 2.
- I1, I2: Lãi ph i tr ng v i ph ng án 1 và 2.
- PD1, PD2: C t c c phi u u đãi c a hai ph ng án 1 và 2.
- NS1, NS2: S c ph n th
1.4.4.3. Xác đ nh đi m bàng quan b ng ph

ng c a hai ph

ng án 1 và 2.

ng pháp hình h c.

Ngoài s d ng ph ng pháp đ i s , có th dùng hình h c đ tìm ra đ c đi m

bàng quan là đi m giao nhau gi a các ph ng án tài tr mà t i đó EBIT theo b t kì
ph ng án nào c ng đem l i EPS nh nhau.
th 1.1.ăXácăđ nhăđi m bàng quan
EPS
C phi u u đãi

N

C phi u th

ng

B
A

EBIT
L n l t v đ ng th ng ph n ánh m i quan h gi a EPS v i t t c các đi m c a
EBIT. Tìm đi m đ u tiên b ng cách cho EPS = 0 đ tìm ra EBIT t ng ng. V i đi m
th hai, cho EBIT b t kì đ tìm đ c EPS t ng ng.
i v i m i ph ng án s xác
đ nh đ c hai đi m A và B. N i hai đi m đó l i s xác đ nh đ c đ ng th ng ph n
ánh m i quan h gi a EBIT và EPS c a ph

ng án đó.

Trong đ th , đi m A là đi m bàng quan c a ph
phát hành c phi u th

ng án tài tr là s d ng n và

ng. i m A cho bi t gi i h n trong vi c ra quy t đ nh l a ch n

ph ng án nào. N u EBIT n m trên đi m bàng quan A, thì ph ng án tài tr b ng n
s đem l i EPS cao h n ph ng án tài tr b ng c phi u th ng. N u EBIT n m d i
đi m bàng quan A đ ng ngh a ph ng án tài tr b ng c phi u th ng đem l i EPS
cao h n ph ng án tài tr b ng n .
13


T

ng t đ i v i đi m bàng quan B, n u EBIT n m trên đi m B thì ph

tài tr b ng c phi u u đãi mang l i EPS cao h n và ng

ng án

c l i.

1.4.5. S c n thi t c a vi c nâng cao hi u qu s d ng đòn b y tài chính.
Khi tình hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh hay ngu n l c c a doanh nghi p đã
đ c duy trì n đ nh, các doanh nghi p c n ngh ngay đ n vi c làm th nào đ nâng
cao đ c hi u qu s n xu t kinh doanh đó. B ng cách này hay cách khác, các nhà qu n
tr luôn nghiên c u và đ a ra m t chi n l c phù h p nh t v i tình tr ng s c kh e c a
doanh nghi p đ giúp doanh nghi p đ t đ c l i nhu n t i đa. M t trong nhi u ph ng
án đ c các nhà qu n tr a dùng là s d ng đòn b y tài chính. Không ch d ng m c
đ s d ng, các nhà qu n tr tài chính doanh nghi p còn c n nâng cao hi u qu s
d ng đòn b y tài chính b ng cách phát huy t t nh t các ngu n l c s n có c a doanh
nghi p. B i m c đích cu i cùng v n là t i đa hóa l i nhu n cho doanh nghi p.
N u doanh nghi p bi t n m b t và s d ng khôn khéo đòn b y tài chính, ch c

ch n hi u qu c a vi c s d ng ngu n l c c a doanh nghi p đ c nâng cao, ho t đ ng
s n xu t kinh doanh ngày càng n đ nh và phát tri n. Ng c l i, n u s d ng đòn b y
tài chính không hi u qu thì các ngu n l c c a doanh nghi p không nh ng b b phí
mà còn có th đ y doanh nghi p t i b v c c a s phá s n.
Cho dù s d ng cách nào đ gia t ng hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh thì
doanh nghi p c ng c n nâng cao hi u qu s d ng ngu n l c đó đ thích nghi đ c
v i m t n n kinh luôn xoay v n. S d ng đòn b y tài chính c ng v y, m t khi hi u
qu c a vi c s d ng đòn b y tài chính đ c nâng cao thì hi u qu ho t đ ng c a
doanh nghi p c ng đ c c i thi n. i u này giúp đ m b o cho b máy c a doanh
nghi p đ c v n hành m t cách tr n tru, linh ho t và doanh nghi p hoàn toàn đ s c
đ kháng đ đ ng đ u v i nh ng bi n đ ng c a n n kinh t . ó chính là t m quan
tr ng c a vi c nâng cao hi u qu s d ng đòn b y tài chính.
1.5. Các nhân t

nhăh

ng t i hi u qu s d ngăđònăb y tài chính.

N u nh các ch tiêu tài chính giúp đánh giá m t cách chính xác và khách quan
hi u qu mà đòn b y tài chính đem l i cho doanh nghi p thì các nhân t xung quanh
doanh nghi p s c nh báo cho doanh nghi p nh ng nh h ng t t ho c x u s tác đ ng
t i hi u qu c a đòn b y tài chính. Các nhân t t t s giúp hi u qu c a đòn b y tài
chính t ng lên. Ng c l i, n u cá nhân t này x u thì doanh nghi p s ph i đ i m t v i
vi c hi u qu c a đòn b y tài chính b gi m sút nghiêm tr ng, khi n doanh nghi p
không th đ t đ c m c tiêu t i đa hóa l i nhu n sau thu . Ho c n u có th đ t đ c
m c tiêu thì k t qu c ng không nh doanh nghi p kì v ng.
14

Thang Long University Library

Có r t nhi u nhân t
th ng, các nhân t này đ
nhóm nhân t khách quan.

nh h

ng t i hi u qu s d ng đòn b y tài chính. Thông

c s p x p thành hai nhóm: nhóm nhân t ch quan và

1.5.1. Nhân t ch quan.
1.5.1.1. Chi n l

c phát tri n c a doanh nghi p.

i v i m i doanh nghi p, vi c xác đ nh rõ chi n l

c phát tri n là đi u vô cùng

quan tr ng. Chi n l c phát tri n c a doanh nghi p c n rõ ràng nh ng c ng ph i thay
đ i linh ho t sao cho phù h p v i m c tiêu c a doanh nghi p. Khi m t doanh nghi p
đang theo đu i m c tiêu m r ng quy mô, l nh v c ho t đ ng thì vi c huy đ ng v n
đáp ng đ

c m c tiêu này ch c h n là đi u đ

c quan tâm hàng đ u. Lúc này, vi c s

d ng đòn b y tài chính luôn đ c u tiên s d ng do đòn b y tài chính l y t s n

làm tr ng tâm và s b y l i nhu n trên c phi u th ng đ n đi m kì v ng cao nh t.
N u doanh nghi p mu n chuy n ho t đ ng t l nh v c ít r i ro sang nhi u r i ro thì có
th n s đ c s d ng ít nh t có th đ làm gi m r i ro cho doanh nghi p trong m t
môi tr ng có quá nhi u r i ro. Khi này, s d ng đòn b y tài chính l i gi m đ b y
c a nó trong doanh nghi p. Chính vì v y, s d ng đòn b y tài chính có hi u qu ra sao
ph thu c khá l n vào chi n l c phát tri n c a doanh nghi p.
1.5.1.2. Trình đ nhà lãnh đ o.
Có đ

c m t nhà lãnh đ o trình đ cao, giàu kinh nghi m và nh n bi t t t s

bi n đ i c a môi tr ng kinh doanh là doanh nghi p đã có th b c t ng b c ch c
ch n trên con đ ng tìm đ n m c đích cu i cùng c a mình. Quy t đ nh c a lãnh đ o
nh h ng r t l n t i l i ích c a doanh nghi p. Khi nhà lãnh đ o quy t đ nh s d ng
đòn b y tài chính mà không nh n bi t đ c chính xác đâu là th m nh, đâu là r i ro
mà đòn b y tài chính đem l i thì r t có th h s đ y doanh nghi p vào th khó kh n
khi vô tình phát huy m t trái c a đòn b y tài chính. Hay khi không hi u rõ v đòn b y
tài chính mà quy t đ nh s d ng c ng s khi n doanh nghi p loay hoay trong vi c làm
sao đ v n hành đòn b y tài chính nhu n nhuy n. Chính vì v y, trình đ nhà lãnh đ o
c ng nh h

ng t i hi u qu c a vi c s d ng đòn b y tài chính.

1.5.1.3. Tâm lý nhà qu n tr tài chính.
Tính cách và tâm lý con ng
chính c ng v y.
i v i m t nhà
nên s s d ng n nhi u đ đ t đ
cao. Ng c l i, n u nhà qu n tr

i là đi u không th ki m soát, v i nhà qu n tr tài
qu n tr “phóng khoáng”, h a thích s m o hi m
c m c tiêu, vì v y đ b y c a đòn b y tài chính s
“b o th ” không thích m o hi m, h s s d ng

15


ph

ng án tài tr an toàn đó là v n ch s h u. Lúc này, đòn b y tài chính s đem l i

hi u qu th p ho c không có hi u qu .
1.5.1.4. Uy tín c a doanh nghi p.
B i đòn b y tài chính l y t s n làm tr ng tâm, chính vì v y n u mu n s d ng
đòn b y tài chính, doanh nghi p ph i s d ng ngu n tài tr là v n vay. L ng v n vay
c a doanh nghi p có đ c nhi u hay ít ph thu c đáng k vào uy tín c a chính doanh
nghi p. Huy đ ng v n vay b ng uy tín là m t hình th c vay n “tín ch p” c a doanh
nghi p. Uy tín c a doanh nghi p nh m t gi y vay n vô hình có tính b o đ m cao.
Th m chí m c đ uy tín c a t ng doanh nghi p còn đ c s p x p theo chu n qu c t .
D a vào m c đ uy tín đ

c s p x p này, các nhà đ u t s d dàng đ a ra quy t đ nh

có rót v n tài tr cho doanh nghi p hay không. C ng chính nh uy tín c a mình mà
doanh nghi p s d dàng ho c g p khó kh n trong vi c thuy t ph c các nhà đ u t tài
tr v n cho doanh nghi p. i u này quy t đ nh t i vi c doanh nghi p có th có đ c
đi u ki n thu n l i khi s d ng đòn b y tài chính.V i doanh nghi p có m c đ uy tín
cao, h không nh ng nhanh chóng huy đ ng đ c ngu n v n vay nh mong mu n mà
chi phí cho vi c s d ng n vay c ng gi m đáng k . i u này làm gi m r i ro trong

vi c thanh toán lãi vay cho doanh nghi p.
ng ngh a hi u qu s d ng đòn b y tài
chính đ c nâng cao m t cách t i đa. Ng c l i, n u doanh nghi p không có đ c cho
mình m t uy tín t t thì s khó huy đ ng đ c ngu n v n vay. Cho dù huy đ ng đ c
ngu n v n vay doanh nghi p c ng s ph i b ra chi phí khá cao đ đ c s d ng
ngu n n vay này. i u này gây lãng phí ngu n l c và làm t ng s khó kh n trong
vi c s d ng đòn b y tài chính, d n t i hi u qu s d ng đòn b y tài chính gi m sút
đáng k .
1.5.2. Nhân t khách quan.
1.5.2.1. Th tr

ng tài chính.

Ho t đ ng c a th tr ng tài chính nh h ng r t l n t i ph ng h ng ho t
đ ng, l i ích và hi u qu s d ng đòn b y tài chính c a doanh nghi p. Th tr ng tài
chính đ c bi t đ n là m t thi tr ng bao g m: H th ng các ngân hàng th ng m i
và t ch c tài chính, th tr ng ch ng khoán, th tr ng b o hi m. Nh ng n m g n
đây, th tr ng tài chính phát tri n h t s c m nh m .
c bi t là h th ng các ngân
hàng th ng m i và t ch c tài chính. ây chính là n i cung c p ch y u ngu n v n
cho toàn b doanh nghi p trong n n kinh t . Vi c doanh nghi p có s d ng hi u qu
đòn b y tài chính hay không ph thu c r t l n vào ngu n v n vay huy đ ng đ c.
Chính vì v y, s bi n đ ng c a th tr ng tài chính s nh h ng tr c ti p t i hi u qu
s d ng đòn b y tài chính c a doanh nghi p.
16

Thang Long University Library


1.5.2.2. Chi phí lãi vay.

ây là nhân t nh h ng tr c ti p t i quy t đ nh s d ng đòn b y tài chính c a
doanh nghi p do đòn b y tài chính có tr ng tâm là t s n , và khi vay n doanh
nghi p s ph i cân nh c đ n chi phí lãi vay ph i b ra. Khi chi phí lãi vay th p, doanh
nghi p m nh tay h n trong vi c s d ng n , cùng v i vi c n m b t nhanh chóng c
h i trên th tr ng, đòn b y tài chính s phát huy hi u qu t i đa đem l i l i nhu n cao
cho doanh nghi p. M i doanh nghi p luôn chu n b cho mình nhi u ph ng án huy
đ ng v n vay khác nhau. i u ki n tiên quy t mà doanh nghi p cân nh c chính là
l ng chi phí lãi vay ph i b ra. Cùng m t l ng n nh nhau, chi phí lãi vay c a
ngu n tài tr nào th p h n s giúp doanh nghi p gi m chi phí, d n t i thu nh p tr c
thu c a doanh nghi p t ng lên. T đó, doanh nghi p s đ t đ c m c tiêu khi s d ng
đòn b y tài chính là thu nh p trên m i c ph n th

ng đ

c khu ch đ i l n h n.

1.5.2.3. Chính sách pháp lu t.
M t n n kinh t ho t đ ng n đ nh không th không ch u s chi ph i b i bàn tay
vô hình c a Nhà n c thông qua các chính sách pháp lu t. Các chính sách này tác
đ ng không nh t i quy t đ nh kinh doanh c a doanh nghi p. Khi quy t đ nh s d ng
b t kì m t chính sách tài chính nào nh m t ng l i nhu n cho doanh nghi p, các nhà
qu n tr luôn theo dõi k l ng s bi n đ ng c a tình hình chính tr hay s thay đ i c a
các chính sách pháp lu t. M t trong nhi u đi u lu t đ c c quan có th m quy n ban
hành nh h ng tr c ti p t i vi c s d ng đòn b y tài chính là lu t thu thu nh p
doanh nghi p. N u thu su t thu thu nh p doanh nghi p càng cao s càng thúc đ y
doanh nghi p t ng c ng s d ng đòn b y tài chính giúp làm gi m thu ph i n p. Do
chi phí lãi vay khi s d ng đòn b y tài chính đ c coi là lá ch n thu cho doanh
nghi p. Ng c l i, n u thu su t thu thu nh p doanh nghi p th p, các doanh nghi p
s ít s d ng đòn b y tài chính. D n t i hi u qu c a đòn b y tài chính không đ
phát huy m t cách t i đa.

c

1.6. M i quan h gi aăđònăb y tài chính và r i ro tài chính.
1.6.1. Khái ni m r i ro.
R i ro là s không ch c ch n v m t t n th t, nó là s t ng h p nh ng bi n c có
th x y ra và đ c đo l ng b ng xác su t. R i ro nói chung x y ra do nhi u nguyên
nhân thu c nguyên nhân ch quan và nguyên nhân khách quan. R i ro x y ra s đem
l i h u qu x u và không m t doanh nghi p nào mong mu n ph i đ i m t v i r i ro
cao trong kinh doanh.

17


1.6.2. M i quan h gi a đòn b y tài chính và r i ro tài chính.
R i ro tài chính ch tính ch t kh bi n t ng thêm c a thu nh p m i c ph n và
xác su t m t kh n ng thanh toán khi m t doanh nghi p s d ng các ngu n tài tr có
chi phí tài chính c đ nh nh s d ng n và v n c ph n u đãi trong c c u ngu n
v n c a mình.
Nói cách khác, r i ro tài chính ch s giao đ ng hay bi n thiên c a t su t l i
nhu n trên v n ch s h u (ho c thu nh p trên m t c ph n) và làm t ng thêm xác su t
m t kh n ng thanh toán khi doanh nghi p s d ng v n vay và các ngu n tài tr có chi
phí c đ nh.
M t doanh nghi p khi m t kh n ng chi tr có ngh a là doanh nghi p đang r i
vào tr ng thái không th đáp ng đ c các ngh a v tài chính ch ng h n nh thanh
toán lãi vay, các kho n thu ph i n p cho nhà n c. ây c ng là r i ro mà đòn b y tài
chính đem l i cho doanh nghi p. Khi s d ng đòn b y tài chính doanh nghi p s t ng
vi c s d ng n và v n c ph n u đãi, d n t i chi phí tài chính c đ nh t ng lên. Vì
v y, doanh nghi p c n đ m b o thu nh p tr c thu và lãi vay mình đ t đ c ph i l n
đ đ thanh toán các chi phí tài chính c đ nh này. Càng s d ng nhi u n thì r i ro tài

chính c a doanh nghi p càng t ng cao.
Tuy ph i đ i m t v i r i ro t ng đ i cao, song các doanh nghi p v n l a ch n
đòn b y tài chính làm gi i pháp gia t ng l i nhu n kì v ng. B i đòn b y tài chính có
kh n ng khu ch đ i t su t sinh l i mong mu n c a v n c ph n th ng. M t nguyên
t c đánh đ i r i ro và l i nhu n khi s d ng đòn b y tài chính mà b t kì doanh nghi p
nào c ng ph i đ i m t, đó là: t su t sinh l i cao s tr nên cao h n n a nh ng n u t
su t sinh l i trên v n đ u t th p thì t su t sinh l i trên v n c ph n th
còn th p h n.

ng th m chí

l ng hóa đ c r i ro tài chính, doanh nghi p có th s d ng m t trong hai
th c đo, đó là th c đo v đ l n c a đòn b y tài chính (đ b y tài chính) và th c
đo đ l ch chu n c a EPS.
 Công th c tính đ l ch chu n EPS:


EPS

=

Pi(EPS – EPS)2

Trongăđó:ă


EPS:

l ch chu n c a thu nh p trên m i c ph n th

ng.

Pi: Xác su t x y ra bi n c th i.
EPS: Thu nh p trên m i c ph n th

ng.
18

Thang Long University Library


N u đ l ch chu n EPS = 0 thì doanh nghi p không g p r i ro v tài chính.
N u đ l ch chu n c a EPS khác 0:


EPS cao



EPS

thì doanh nghi p có m c r i ro tài chính cao.

th p thì doanh nghi p ít g p r i ro v tài chính do không s d ng nhi u
đ n đòn b y tài chính thì m c đ r i ro s th p.

K t lu năch

ngă1:

òn b y tài chính là công c tài chính r t đ

c các doanh

nghi p u dùng. Có hai cách đ s d ng đòn b y tài chính, đó là : s d ng n vay và
s d ng c phi u u đãi. Vi c doanh nghi p s d ng ph ng án tài tr nào c ng c n
cân nh c k l ng nh ng l i th và h n ch c a ph ng án đó.
ng th i, các nhà
qu n tr c ng c n xác đ nh rõ tình tr ng tài chính c a doanh nghi p tr
đ nh s d ng đòn b y tài chính.

19

c khi quy t


CH
NGă2.ă
TH C TR NG HI U QU S D NGă ọNăB Y TÀI CHÍNH T I
CÔNG TY C PH Nă ỌNGăBỊNH.
2.1. Gi i thi u v công ty c ph nă ôngăBình.
2.1.1. L ch s hình thành và phát tri n c a công ty c ph n ông Bình.
2.1.1.1. L ch s hình thành.
Công ty c ph n ông Bình (DOBICO) do 2 c đông l n là T ng công ty May
ng Nai và T ng công ty May 10 đ ng sáng l p n m 2007. DOBICO n m trung
tâm th tr n Gia Bình, huy n Gia Bình, t nh B c Ninh. Trong nh ng n m qua, ngành
D t may c n

c đã tr i qua r t nhi u cung b c trong n n kinh t th tr

ng, đ c bi t là

s khó kh n khi ph i ho t đ ng trong b i c nh n n kinh t th gi i đang t ng b

c

ph c h i sau suy thoái toàn c u. Giai đo n 2012 – 2014 v n là giai đo n t ng đ i khó
kh n v i n n kinh t . Tuy nhiên, ngành D t may Vi t Nam nói chung và DOBICO nói
riêng luôn n l c h t mình và ti n t ng b c v ng ch c đ đóng góp vai trò quan tr ng
trong vi c làm t ng kim ng ch xu t kh u c a c n c.
 Tên công ty vi t b ng ti ng n

c ngoài: Dong Binh Joint Stock Company.

 Tr s chính: Khu đ t m i, Th tr n Gia Bình, Huy n Gia Bình, T nh B c
Ninh, Vi t Nam.
 Wedsite: www.dobico.com.vn
 Mã s thu : 2300321784.
2.1.1.2. Quá trình phát tri n.
Là m t đ n v m i đ c thành l p cu i n m 2007, chính th c đi vào ho t đ ng
vào tháng 4 n m 2009, DOBICO đã đ c đ u t giai đo n I g m 06 dây chuy n s n
xu t s mi hi n đ i v i các thi t b tiên ti n c a C ng hòa Liên bang
c nh giác
m u, in m u trên máy tính s d ng ph n m m GerberlauchPat, Necktra và máy ép
Pom Kan negiesser HKV2…
DOBICO chuyên s n xu t các lo i áo s mi cao c p đ t ch t l

ng cao mang các

nhãn hi u nh : ArroW, Alexxander Julian, Colour, PerryEllys, Van Heusen,

Giberto…xu t kh u sang các th tr ng l n nh EU, M , Nh t…cho nhi u khách hàng
có uy tín l n: Sei densticke, Promi nent, Ellis, Phi Lip Vanheuse, Bodoni…
Tuy ch ng đ ng phát tri n ch a dài so v i nhi u doanh nghi p trong ngành D t
may nh ng do lãnh đ o công ty đã bi t h c t p, k th a v n d ng sáng t o nh ng kinh
20

Thang Long University Library


nghi m quý báu c a các doanh nghi p may l n mà công ty c ph n May ông Bình đã
có s tr ng thành nhanh chóng v kh n ng qu n lý hi n đ i, qu n tr doanh nghi p
theo h th ng qu n lý tích h p ISO 9002, SA 8000, 5S và th c hi n m t cách bài b n
quy trình s n xu t khoa h c trong t ng dây chuy n nên đã ki m soát ch t ch ch t
l ng s n ph m, t ng n ng su t lao đ ng, đ t hi u su t cao góp ph n nâng cao hi u
qu s n xu t kinh doanh c a công ty.
Th m nh c a DOBICO là có đ i ng cán b qu n lý gi i, trình đ chuyên môn
cao, cán b k thu t và công nhân lành ngh đ c đào t o c b n, rèn luy n và tr ng
thành t các xí nghi p may s mi cao c p c a T ng Công ty May 10. c bi t T ng
Giám đ c c a công ty v i 25 n m chuyên s n xu t m t hàng s mi xu t kh u t i xí
nghi p May 5 c a T ng công ty May 10 đã tích l y đ c nh ng kinh nghi m quý báu
và l y đó làm “tài s n” vô giá khi b t đ u ti p qu n công ty.
Chính vì v y trong h n 3 n m xây d ng và phát tri n, DOBICO đã g t hái đ c
nhi u thành tích đáng ghi nh n. Doanh thu t ng tr ng theo hàng n m, m c l ng
ng i lao đ ng n m sau luôn cao h n n m tr c. M c dù n m 2012 là m t n m đ c
bi t khó kh n, DOBICO v n đ m b o vi c làm n đ nh cho h n 400 lao đ ng.
V i ph

ng châm “Con ng

i v a là m c tiêu, v a là đ ng l c phát tri n c a

doanh nghi p”, DOBICO luôn ch m lo phát tri n s n xu t nâng cao hi u qu kinh
doanh, đ t đó có đi u ki n c i thi n đ i s ng v t ch t và tinh th n cho ng i lao
đ ng. T ch c công đoàn công ty tham gia cùng chính quy n xây d ng quy ch phân
ph i thu nh p b o đ m dân ch , công khai và công b ng th c hi n đúng nguyên t c
ph n ph i theo lao đ ng. Công đoàn th ng xuyên th m h i hi u h , đ ng viên ng i
lao đ ng lúc m đau, tr c p cho nh ng hoàn c nh khó kh n.
V i nh ng thành tích và n l c không ng ng c a cán b và công nhân viên,
trong th i gian qua, công ty C ph n ông Bình đã đ c B Công th ng t ng B ng
khen, Liên đoàn Lao đ ng t nh t ng b ng khen và nhi u gi y khen c a y ban nhân
dân huy n Gia Bình. ây là nh ng ghi nh n x ng đáng cho n l c đi lên c a toàn th
cán b công nhân công ty C ph n ông Bình.

21


2.1.2. C c u t ch c.
S ăđ 2.1.ăC ăc u t ch c c a công ty c ph n ôngăBình.
H I

NG QU N TR

BAN GIÁM

C

Phòng

Phòng

B ph n

Phòng

Kinh
Doanh và
Marketing

Tài Chính

S n xu t

K Ho ch
và Qu n lý
ch t l ng

K Toán

T s a máy

T c t

T may

T là

Phòng K
Thu t

T đóng gói

(Ngu n: Phòng hành chính)
2.1.3. Ch c n ng và nhi m v .
2.1.3.1. H i đ ng qu n tr .
H i đ ng qu n tr là c quan qu n lý công ty, ho t đ ng kinh doanh và các công
vi c c a công ty ph i ch u s qu n lý ho c ch đ o th c hi n c a H i đ ng qu n tr .
H i đ ng qu n tr có đ y đ quy n h n đ th c hi n t t c các quy n nhân danh công
ty. H i đ ng qu n tr có trách nhi m giám sát Giám đ c và nh ng ng i qu n lý khác.
2.1.3.2. Ban giám đ c.
Giám đ c: Giám đ c đi u hành là ng

i đi u hành m i ho t đ ng kinh doanh

hàng ngày c a công ty, ch u s giám sát c a H i đ ng qu n tr và ch u trách nhi m
tr c H i đ ng qu n tr và tr c pháp lu t v vi c th c hi n các quy n và nhi m v
đ c giao. Giúp vi c Giám đ c là các Phó giám đ c, K toán tr
chuyên môn nghi p v .
Các Phó giám đ c: Các Phó giám đ c là ng
m t l nh v c ho c m t s l nh v c đ

ng và b máy

i giúp Giám đ c qu n lý đi u hành

c Giám đ c phân công, ch u trách nhi m tr
22

Thang Long University Library

c

H i đ ng qu n tr , Giám đ c và tr

c Pháp lu t v l nh v c mình đ

c phân công ph

trách.
2.1.3.3. Phòng kinh doanh và marketing.
Phòng kinh doanh tr c ti p ch u trách nhi m th c hi n các ho t đ ng ti p th và
bán hàng t i các khách hàng ti m n ng c a công ty nh m đ t m c tiêu v doanh s , th
ph n. Ch c n ng c a phòng kinh doanh là l p k ho ch kinh doanh và tri n khai các
k ho ch đó, th c hi n các giao d ch tr c ti p v i h th ng khách hàng và h th ng
phân ph i nh m mang l i doanh thu cho công ty. Ngoài ra phòng kinh doanh còn ph i
ph i h p v i các b ph n liên quan nh k toán, hành chính, markeing… nh m mang
đ n d ch v đ y đ nh t cho khách hàng.
Phòng marketing là c u n i gi a bên trong và bên ngoài, gi a s n ph m và khách
hàng, gi a thu c tính c a s n ph m và nhu c u khách hàng. Ch c n ng c a phòng
marketing là nghiên c u và ti p th thông tin, tìm hi u khách hàng, kh o sát hành vi
ng x c a khách hàng đ phát tri n các s n ph m phù h p v i mong mu n c a khách
hàng. Ngoài ra phòng marketing còn có nhi m v phân khúc th tr ng, xác đ nh m c
tiêu và đ nh v th

ng hi u.

2.1.3.4. Phòng tài chính k toán.
Phòng tài chính k toán: Có ch c n ng tham m u giúp vi c cho Ban Giám đ c v
công tác tài chính k toán c a công ty, qu n lý tài chính trong công ty và t ch c theo
dõi tình hình s d ng v n và qu l ng trong công ty. nh k l p báo cáo k t qu tài

chính, th c hi n đ y đ ch đ h ch toán, qu n lý kinh t tài chính Công ty nh m s
d ng đ ng ti n, v n đúng m c đích và đúng ch đ chính sách h p lý, ph c v cho s n
xu t kinh doanh có hi u qu .
2.1.3.5. B ph n s n xu t.
B ph n s n xu t bao g m: t s a máy, t c t, t may, t là và t đóng gói.
T s a máy: Là đ n v ph tr s n xu t, có ch c n ng, nhi m v th
b o qu n, s a ch a đ nh k các lo i máy móc, thi t b trong Công ty.

ng xuyên

T c t: Nh n k ho ch s n xu t t phòng k ho ch và c t v i theo m u. Th v i
sau khi tr i v i s ti n hành c t. Các chi ti t s đ
chuy n thành ph m đ n t may.
l

c ki m tra k l

ng tr

c khi

T may: Nh n thành ph m t t c t và ti n hành may theo m u, yêu c u và s
ng đ n hàng đ c giao.

23


T là: Sau khi t may may hoàn ch nh, thành ph m s đ
lao đ ng

c chuy n đ n t là đ

đây ti n hành là ph ng áo, qu n, comlet…

T đóng gói: Sau khi nh n đ c thành ph m đ c là ph ng, t đóng gói s ti n
hành g p và đóng gói đ cho ra s n ph m hoàn ch nh. Sau đó, hàng đ c chuy n v
kho c a công ty đ ch giao cho các đ i lý hay các n i đ t hàng.
2.1.3.6. Phòng k ho ch và qu n lý ch t l

ng.

Có ch c n ng tham m u cho lãnh đ o công ty, có trách nhi m cung c p các
thông tin b ng s li u c th , và ti n đ s n xu t theo t ng khâu, t ng b ph n, qu n lý
ch t l ng s n ph m trong t ng th i đi m s n xu t.
ng th i phòng k ho ch còn có
ch c n ng tham m u cho Giám đ c v vi c xây d ng k ho ch s n xu t kinh doanh
c a công ty.
B ph n qu n lý ch t l ng có ch c n ng tham m u trong công tác qu n lý ch t
l ng, duy trì và đ m b o h th ng ch t l ng ho t đ ng có hi u qu , ki m tra, ki m
soát ch t l ng t khâu đ u đ n khâu cu i c a quá trình s n xu t đ s n ph m xu t
x ng đáp ng đ c nhu c u mong đ i c a khách hàng.
2.1.3.7. Phòng k thu t
Phòng K thu t có nhi m v chính sau:
 L p đ t các thi t b m i, s a ch a, b o d

ng, đ m b o máy móc c a công ty

ho t đ ng n đ nh.
 T v n chuyên sâu đ i v i khách hàng có nhu c u;
 H tr v nh n s đào t o nhân viên v : các tính n ng, thông s k thu t c a các

lo i thi t b , h ng d n nhân viên m i;
 H tr , gi i đáp các th c m c c a khách hàng có liên quan đ n v n đ
k thu t;
 Ngoài ra phòng K thu t còn đ m b o các thi t b v n phòng trong công ty luôn
ho t đ ng t t
2.1.4. Ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty.
Công ty c ph n ông Bình kinh doanh:
 S n xu t và mua bán v i, ph li u may m c.
 S n xu t s n ph m may m c.

24

Thang Long University Library


 S n ph m ch y u c a công ty là s mi nam cao c p. Ngoài ra đ phù h p
v i tình hình kinh t và chi m l nh th tr

ng n i đ a, DOBICO còn s n

xu t các s n ph m s mi n các lo i, qu n áo tr em, b ng …
 S n xu t theo m u mã và đ n đ t hàng c a khách hàng.
Nhi m v c a DOBICO là khai thác h t kh n ng c a mình đ m r ng s n xu t,
m r ng th tr ng tiêu th trong n c c ng nh th tr ng xu t kh u.
T đ u t s n xu t cung ng đ n tiêu th s n ph m, liên doanh liên k t v i các t
ch c kinh t trong n c và n c ngoài, không ng ng nghiên c u, đ i m i áp d ng
công ngh tiên ti n, đào t o b i d ng cán b qu n lý, công nhân k thu t có tay ngh
cao…
Là m t doanh nghi p kinh doanh trong l nh v c may m c nên các s n ph m c a
DOBICO c ng mang tính ch t chung v i hàng may m c nh :

 S n ph m may m c mang tính ch t th i trang.
 S n ph m may m c có kh n ng giao l u trên th tr

ng qu c t .

 S n ph m may m c th hi n b n s c v n hóa, trình đ , m c s ng.
 S n ph m may m c mang tính th i v nh s n xu t s n ph m cho mùa hè ho c
mùa đông.
V i nh ng n l c không ng ng, DOBICO ngày càng kh ng đ nh đ

c v th

v ng ch c c a mình th tr ng n i đ a c ng nh trên Th gi i, không ch t o ra l i
ích l n cho các c đông mà còn t o công n vi c làm cho r t nhi u lao đ ng t nh B c
Ninh (lao đ ng t nh B c Ninh chi m 96% t ng s lao đ ng trong công ty).
2.2. K t qu ho tăđ ng s n xu t kinh doanh c a công ty c ph nă ôngăBình giai
đo n 2012 ậ 2014.
B ng 2.1. K t qu ho tăđ ng kinh doanh c aăcôngătyăn mă2012ăậ 2014
n v tính: Tri u đ ng.

Ch ătiêu

1. Doanh thu bán
hàng và cung c p
d ch v

2012

2013

2014

Chênhăl chă
Chênhăl chă
2013/2012
2014/2013
T ngă
T ngă
Tuy tă
Tuy tă
đ i
đ i
đ i
đ i
(%)
(%)

38.592

49.481

65.787

10.889

25

28

16.306

33