Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại công ty cổ phần may sơn hà

C

S

CH
NG 1.
LÝ LU N V QU N LÝ V N L U
V NL U

NG VÀ HI U QU S

D NG

NG TRONG DOANH NGHI P

1.1. Khái quát chung v v năl uăđ ng trong doanh nghi p

1.1.1. Khái ni m và đ c đi m v n l u đ ng
1.1.1.1. Khái ni m v n l u đ ng
Trong n n kinh t qu c dân, m i doanh nghi p đ

c coi nh m t t bào c a n n

kinh t v i nhi m v ch y u là th c hi n các ho t đ ng s n xu t, kinh doanh v i m c
đích t o ra các s n ph m hàng hóa, lao v , d ch v cung ng cho xã h i. Nh m t i đa
hóa l i nhu n, doanh nghi p có th th c hi n m t s ho c t t c các khâu t s n xu t
đ n tiêu th s n ph m, d ch v trên th tr

ng.

ti n hành các ho t đ ng trên, doanh nghi p c n có t li u s n xu t, đ i t ng

lao đ ng, t li u lao đ ng và s c lao đ ng. Quá trình s n xu t kinh doanh là quá trình
k t h p các y u t đó đ t o ra s n ph m hàng hóa, d ch v . Khác v i t li u lao đ ng,
đ i t ng lao đ ng khi tham gia vào quá trình s n xu t kinh doanh luôn thay đ i hình
thái v t ch t ban đ u, giá tr c a nó đ c chuy n d ch toàn b m t l n vào giá tr s n
ph m và đ c bù đ p khi giá tr s n ph m đ c th c hi n. Nh ng đ i t ng lao đ ng
nói trên n u xét v hình thái hi n v t đ c g i là các tài s n ng n h n, còn v hình thái
giá tr đ
đ

c g i là v n l u đ ng c a doanh nghi p. T đó, TSL

c a doanh nghi p

c chia làm hai lo i : TSL s n xu t và TSL l u thông.

Quá trình s n xu t c a doanh nghi p luôn g n li n v i quá trình l u thông. Trong
quá trình tham gia vào các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, TSL s n xu t và TSL
l u thông chuy n hóa l n nhau, v n đ ng không ng ng làm cho quá trình s n xu t
kinh doanh đ c liên t c.
hình thành nên TSL s n xu t và TSL l u thông trong
doanh nghi p c n ph i có m t s v n thích ng đ đ u t vào các tài s n y, s ti n
ng tr

c v nh ng tài s n đó đ

c g i là v n l u đ ng c a doanh nghi p.

Tóm l i, v năl uăđ ng c a doanh nghi p là s v n ngăraăđ hình thành nên
tài s năl uăđ ng nh măđ m b o cho quá trình kinh doanh c a doanh nghi păđ c
th c hi năth ng xuyên, liên t c. Bi u hi năd i hình thái v t ch t c a v năl uă

đ ng là tài s năl uăđ ng. V năl uăđ ng chuy n toàn b giá tr c aăchúngăvƠoăl uă
thông và t trongăl uăthôngătoƠnăb giá tr c aăchúngăđ c hoàn l i m t l n sau
m t chu k kinh doanh. (Ngu n: PGS.TS Nguy n ình Ki m (2010) – Giáo trình Tài
chính doanh nghi p – NXB Tài chính – Trg.90)
V n l u đ ng ròng là ph n chênh l ch gi a tài s n ng n h n v i n ng n h n.
Ch s cân b ng này th hi n cách th c s d ng v n l u đ ng trong doanh nghi p. ây
1


là ch s đ đo l

ng hi u qu ho t đ ng c ng nh n ng l c tài chính trong ng n h n

c a Công ty.
V n l u đ ng ròng = Tài s n ng n h n – N ng n h n
T đ nh ngh a t ng quát, ta có th th y s liên t c trong chu k kinh doanh là y u
t tiên quy t t o nên thành công c a doanh nghi p. B i v y c n đ m b o qu n lý h p
lý và xác đ nh đúng v n l u đ ng, các bi n pháp đ nhanh chóng thu h i v n.
1.1.1.2.

c đi m v n l u đ ng

V n l u đ ng là bi u hi n b ng ti n c a tài s n ng n h n nên đ c đi m c a VL
luôn ch u s chi ph i b i nh ng đ c đi m c a tài s n ng n h n, v n l u đ ng c a các
doanh nghi p c ng không ng ng v n đ ng qua các giai đo n c a chu k kinh doanh :
d tr s n xu t, s n xu t và l u thông. Quá trình này đ c di n ra liên t c và th ng
xuyên l p l i theo chu k và đ c g i là quá trình tu n hoàn, chu chuy n c a v n l u
đ ng.
S đ 1.1. Quá trình tu n hoàn, chu chuy n c a v n l u đ ng
V n b ng

Mua v t t

V n d tr s n

ti n

Hàng hóa

xu t

S n xu t
S n ph m

V n trong s n
xu t

Tiêu th s n ph m
(Ngu n: Qu n tr Tài chính Doanh nghi p – ThS. Bùi Anh Tu n – NXB: Lao đ ng )
Gi iăngh aăs ăđ :
Theo dõi s đ trên, ta có th nh n th y hình thái s khai c a v n l u đ ng đ c
th hi n b ng ti n t , qua các giai đo n nó đ c chuy n thành các s n ph m d dang
hay bán thành ph m. Khi đ t đ n giai đo n cu i cùng c a quá trình s n xu t kinh
doanh, v n l u đ ng đ c chuy n hóa vào s n ph m cu i cùng. Và khi s n ph m này
đ

c bán trên th tr

ng s l i thu đ

c ti n t hình thái ban đ u c a v n l u đ ng.

Tóm l i v n l u đ ng có hai đ c đi m:
Th nh t, v n l u đ ng tham gia vào m t chu k s n xu t kinh doanh và b hao
mòn hoàn toàn trong quá trình s n xu t đó. Giá tr c a nó chuy n h t m t l n vào giá
tr s n ph m đ c u thành nên giá tr s n ph m.
Th hai, qua m i giai đo n c a chu k kinh doanh, v n l u đ ng th

ng xuyên

thay đ i hình thái bi u hi n, t hình thái v n ti n t ban đ u chuy n sang v n v t t
hàng hóa d tr và v n s n xu t, r i cu i cùng l i tr v hình thái v n ti n t . Sau m i
chu k tái s n xu t, v n l u đ ng hoàn thành m t vòng chu chuy n.
2

Thang Long University Library


1.1.2. Vai trò c a v n l u đ ng đ i v i ho t đ ng s n xu t kinh doanh trong
doanh nghi p
V n trong các doanh nghi p có vai trò quy t đ nh đ n vi c thành l p, ho t đ ng
và phát tri n c a m i doanh nghi p. V n l u đ ng là m t trong nh ng b ph n vô
cùng quan tr ng quy t đ nh đ n chu k kinh doanh c a doanh nghi p đ c th hi n
qua nh ng vai trò ch y u:
ti n hành s n xu t, ngoài TSC

M t là:

nh máy móc, thi t b , nhà x

ng,....

doanh nghi p ph i b ra m t l ng ti n nh t đ nh đ mua s m hàng hóa, nguyên v t
li u...ph c v cho quá trình s n xu t. Nh v y, v n l u đ ng là đi u ki n đ u tiên đ
doanh nghi p có th đi vào ho t đ ng và c ng chính là đi u ki n tiên quy t đ doanh
nghi p b t đ u quá trình s n xu t kinh doanh.
đ

Hai là: V n l u đ ng còn đ m b o cho quá trình tái s n xu t c a doanh nghi p
c ti n hành th ng xuyên, liên t c. N u v n l u đ ng b thi u hay luân chuy n

ch m s làm nh h ng đ n vi c mua bán hàng hóa, làm cho các doanh nghi p không
th m r ng th tr ng hay có th gián đo n chu trình s n xu t kinh doanh, d n đ n l i
nhu n gi m nh h

ng x u đ n doanh nghi p.

Ba là: V n l u đ ng còn có kh n ng quy t đ nh đ n quy mô ho t đ ng c a
doanh nghi p. Bên c nh các ngu n v n khác, mu n m r ng quy mô, doanh nghi p
c n có m t ngu n VL l n và có kh n ng s d ng cao.
B n là: V n l u đ ng còn là b ph n ch y u c u thành nên giá thành s n ph m
do đ c đi m luân chuy n toàn b m t l n vào giá tr s n ph m. Giá tr c a hàng hóa
bán ra đ c tính toán trên c s bù đ p đ c giá thành trong s n ph m c ng thêm m t
ph n l i nhu n. Vì th , vi c s d ng v n l u đ ng đóng góp m t ph n l n trong vi c
quy t đ nh giá bán c a thành ph m.

1.1.3. Các ph

ng pháp xác đ nh nhu c u v n l u đ ng

Ph ngăphápătr c ti p: c n c vào các y u t nh h ng tr c ti p đ n l
VL DN ng ra đ xác đ nh nhu c u th ng xuyên. Công th c:

Trong đó:

V:

Nhu c u VL c a Công ty

M:

M c tiêu dùng bình quân 1 ngày c a lo i VL đ

N:

S ngày luân chuy n c a lo i VL đ

i:

S khâu kinh doanh (i=1,k)
3

c tính toán

c tính toán

ng


j:

Nhu c u VL

Lo i v n s d ng (j=1,n)
xác đ nh theo ph

ng pháp này t

ng đ i sát và phù h p v i các

DN trong đi u ki n ngày nay. Tuy v y nó có h n ch vi c tính toán t
t p, kh i l ng tính toán nhi u và m t nhi u th i gian.
Ph

ng đ i ph c

ngăphápăgiánăti p

Ph ng pháp này d a vào th ng kê kinh nghi m đ xác đinh nhu c u v n.
có th chia là hai tr ng h p:

đây

 Tr ng h p m t: D a vào kinh nghi m th c t c a các doanh nghi p cùng lo i
trong ngành đ xác đ nh nhu c u v n cho doanh nghi p;
Vi c xác đ nh nhu c u v n theo cách này là d a vào h s v n l u đ ng tính theo
doanh thu đ

c rút t th c t ho t đ ng c a các doanh nghi p cùng lo i trong ngành;

ây là ph ng pháp khá đ n gi n nh ng đ chính xác c ng không cao và d b
sai l ch b i các doanh nghi p khác.
 Tr ng h p hai: D a vào tình hình th c t s d ng v n l u đ ng th i k g n
nh t c a doanh nghi p đ xác đ nh nhu c u chu n v VL cho các th i k ti p đó;
Ph ng pháp này d a vào m i quan h gi a các y u t h p thành nhu c u v n
l u đ ng bao g m: HTK, n ph i thu t khách hàng và n ph i tr nhà cung c p (s n
ph i tr có tính ch t t đ ng và tính ch t chu k ) v i doanh thu thu n c a k v a qua
đ xác đ nh t l chu n nhu c u v n l u đ ng tính theo doanh thu và s d ng t l này
đ xác đ nh nhu c u v n l u đ ng cho k ti p theo.
Công th c xác đ nh:

Trong đó:
V1: Nhu c u v n l u đ ng n m k ho ch
V0: S d bình quân v n l u đ ng n m báo cáo
F1, F0: T ng m c luân chuy n v n l u đ ng n m k ho ch và n m báo cáo
T: T l gi m (t ng) s ngày luân chuy n v n l u đ ng n m k ho ch so v i
n m báo cáo
T ng m c luân chuy n v n l u đ ng ph n ánh t ng giá tr luân chuy n v n c a doanh
nghi p th c hi n trong k , đ c xác đ nh b ng t ng doanh thu tr đi các kho n thu gián
thu (thu TT B, thu xu t kh u) và các kho n chi t kh u, gi m giá hàng bán,....
đ

T l gi m (t ng) s ngày luân chuy n VL v n m k ho ch so v i n m báo cáo
c tính theo công th c:
4

Thang Long University Library


Trong đó:

K1, K0: K luân chuy n v n l u đ ng n m k ho ch và n m báo cáo
Tuy nhiên, trong th c t , đ n gi n h n các doanh nghi p th ng s d ng ph ng
pháp tính nhu c u v n l u đ ng d a trên t ng m c luân chuy n v n và s vòng quay
c a VL .

Tóm l i, ph
tr ng là ng
đ a ra ph

ng pháp nào c ng có đi m u và đi m nh

c c a chúng. Quan

i s d ng c n ph i n m rõ đ c đi m và tr ng thái c a doanh nghi p đ
ng pháp cho k t qu chính xác g n nh t.

1.1.4. Phân lo i v n l u đ ng
1.1.4.1. Phân lo i theo vai trò t ng lo i v n l u đ ng
V n l u đ ng trong khâu d tr s n xu t: bao g m giá tr các kho n nguyên
v t li u chính, v t li u ph , nhiên li u, đ ng l c, ph tùng thay th , công c d ng c .
V n l u đ ng trong khâu s n xu t: bao g m các kho n giá tr s n ph m d
dang, bán thành ph m, các kho n chi phí ch k t chuy n.
V n l u đ ng trong khâu l u thông: bao g m các kho n giá tr thành ph m,
v n b ng ti n (k c vàng, b c, đá quý,..), các kho n v n đ u t ng n h n (đ u t
ch ng khoán ng n h n, cho vay ng n h n,….) các kho n th ch p, ký c c, ký qu
ng n h n, các kho n v n trong thanh toán (ph i thu, t m ng,…).
D a vào cách phân lo i này ta th y vai trò và s phân b c a v n l u đ ng trong
t ng khâu c a quá trình s n xu t kinh doanh. T đó doanh nghi p có kh n ng đi u
ch nh h p lý h n c c u v n nh m đ t hi u qu cao nh t.
1.1.4.2. Phân lo i theo hình thái bi u hi n v n l u đ ng

V n b ng ti n và các kho n ph i thu:
V n b ng ti n bao g m: ti n m t t i qu , ti n g i t i ngân hàng và ti n đang
chuy n.
Các kho n ph i thu (v n trong thanh toán) bao g m: Các kho n ph i thu c a
khách hàng (th hi n s ti n khách hàng còn n doanh nghi p phát sinh trong quá trình
doanh nghi p cung c p s n ph m, hàng hóa, d ch v cho khách hàng), kho n ng tr c
cho ng

i bán, các kho n ph i thu khác nh thu GTGT đ

5

c kh u tr , t m ng,….


V n l u đ ng khác bao g m: Các kho n chi phí tr tr
qu , ký c

c ng n h n, c m c , ký

c,…

Phân lo i theo tiêu chí này giúp các doanh nghi p có th xem xét, đánh giá m c
t n kho d tr , đ m b o kh n ng thanh toán c a doanh nghi p. M t khác, thông qua
cách phân lo i này giúp các doanh nghi p tìm ra bi n pháp phát huy ch c n ng c a
thành phân v n và bi t đ c k t c u v n l u đ ng theo hình thái bi u hi n, giúp đi u
ch nh h p lý có hi u qu và đ m b o cho quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh
nghi p đ

c di n ra liên t c.

1.2. Chính sách qu n lý v n trong doanh nghi p

1.2.1. Chính sách qu n lý v n l u đ ng
Chính sách v n l u đ ng c a doanh nghi p có th nh n bi t thông qua mô hình
qu n lý TSL và mô hình qu n lý n ng n h n c a DN. Khi k t h p hai mô hình này,
ta có 3 ki u chính sách : c p ti n, th n tr ng và dung hòa.
Hình 1.1. Chính sách v n l u đ ng c p ti n, th n tr ng và dung hòa

(Ngu n: Bài gi ng Qu n tr tài chính doanh nghi p, Gv.)
1.2.1.1. Chính sách c p ti n
M c d tr TSL : qu n lý theo tr ng phái c p ti n th ng kéo theo duy trì
m c th p c a toàn b TSL . Khi theo đu i tr ng phái c p ti n thì các doanh nghi p
th

ng ch có m t m c t i thi u ti n và ch ng khoán kh th và d a vào chính sách

qu n lý có hi u qu và kh n ng vay ng n h n đ đáp ng nhu c u v ti n không d
báo tr c. Ngoài ra do d tr m t l ng tài s n l u đ ng th p kéo theo d tr hàng t n
kho và ph i thu khách hàng c ng m c th p.
Th i gian quay vòng ti n: Chính sách qu n lý v n l u đ ng c p ti n rút ng n th i
gian quay vòng ti n h n chính sách qu n lý tài s n ng n h n th n tr ng. Chính sách qu n lý
TSNH c p ti n, thông qua gi m m c trung bình c a các ph i thu khách hàng và hàng l u
6

Thang Long University Library


kho làm t ng vòng quay và rút ng n th i gian quay vòng. Do đó rút ng n chu k kinh doanh
c a doanh nghi p và d n t i vi c rút ng n th i gian quay vòng ti n.

Chi phí th p h n ế n t i l i nhu n sau thu cao h n: vi c gi m chi phí là do doanh
nghi p d tr ti n, hàng t n kho, ph i thu khách hàng m c th p. C th : vi c d tr ti n
m c th p d n đ n gi m chi phí c h i, chi phí d tr c a vi c gi ti n, d tr hàng t n kho
m c th p giúp doanh nghi p gi m b t chi phí l u kho, ph i thu khách hàng th p d n đ n
gi m chi phí thu h i n , chi phí chi t kh u, chi phí s d ng v n.
Vì r i ro cao h n nên thu nh p theo yêu c u c ng cao h n: nh ng r i ro g n
v i tr ng thái qu n lý tài s n ng n h n c p ti n bao g m kh n ng c n ki t ti n, hay là
không có đ ti n đ th c hi n chính sách qu n lý có hi u qu . Doanh thu có th b m t
khi h t hàng d tr do m c d tr hàng l u kho th p. R i ro g n v i chính sách ph i
thu khách hàng c p ti n c ng có th gây m t doanh thu n u m c này c ng đ c d tr
th p. Nh ng r i ro này đánh đ i b i chi phí th p h n nên m c k v ng c ng t ng lên.
Tóm l i chính sách này đem l i thu nh p cao nh ng đ ng th i c ng có r i ro cao.
1.2.1.2. Chính sách qu n lý th n tr ng
M c d tr TSL : doanh nghi p có m c d tr TSL cao. Trong đó d tr v n
b ng ti n, d tr hàng t n kho, ph i thu khách hàng c a doanh nghi p đ u t ng.
Th i gian quay vòng ti n dài do các nguyên nhân: th nh t là hàng t n kho t ng
d n đ n gi m vòng quay c a hàng t n kho khi n cho t ng th i gian luân chuy n kho
trung bình. Th hai, ph i thu khách hàng t ng làm gi m vòng quay các kho n ph i thu
tác đ ng d n đ n t ng th i gian thu n trung bình.
Chi phí cao h n d n t i l i nhu n sau thu th p h n: vi c d tr ti n, hàng t n
kho và các kho n ph i thu khách hàng m c cao s làm t ng các kho n chi phí c a
doanh nghi p nh : chi phí c h i, chi phí d tr ti n, chi phí l u kho,...
1.2.1.3. Chính sách qu n lý dung hòa
V i hai ki u chính sách trên, DN ch có th đ t đ c thu nh p cao v i m c r i ra
cao (chính sách c p ti n) ho c m c r i ro th p nh ng thu nh p l i th p (chính sách
th n tr ng).
dung hòa gi a hai ph ng án, DN có th l a ch n chính sách dung
hòa: k t h p qu n lý tài s n th n tr ng v i n c p ti n ho c k t h p qu n lý tài s n c p
ti n v i n th n tr ng. Chính sách này d a trên c s nguyên t c t ng thích: TSL
đ c tài tr hoàn toàn b ng ngu n ng n h n và TSC đ c tài tr b ng ngu n dài

h n. Tuy nhiên, trên th c t , đ đ t đ c s k t h p này không h đ n gi n do v p
ph i nh ng v n đ nh s t ng thích k h n, lu ng ti n hay kho ng th i gian, do v y
chính sách này ch c g ng ti n t i tr ng thái t
thu nh p trung bình.
7

ng thích, duy hòa r i ro và t o ra m c


T nh ng đ c đi m v các mô hình qu n lý v n l u đ ng trong doanh nghi p,
m i doanh nghi p có th l a ch n cho mình m t chính sách riêng phù h p v i đ c
đi m và tính ch t c a doanh nghi p mình. Tuy nhiên, v c b n, n i dung chính c a
vi c qu n lý v n l u đ ng v n là qu n lý các b ph n c u thành nên v n l u đ ng.

1.2.2. Chính sách qu n lý v n b ng ti n
V n b ng ti n là m t b ph n quan tr ng c a tài s n ng n h n trong doanh
nghi p, t n t i d i hình thái ti n t , có tính thanh kho n cao nh t, bao g m ti n m t
t i qu c a doanh nghi p, ti n g i ngân hàng, kho b c nhà n c và các kho n ti n
đang chuy n. Trong quá trình s n xu t kinh doanh, v n b ng ti n đ c s d ng đ đáp
ng nhu c u v thanh toán cho các kho n n c a doanh nghi p ho c mua s m v t t đ
s n xu t hàng hóa.
ng th i v n b ng ti n c ng là k t qu c a vi c mua bán và thu
h i các kho n n c a donh nghi p. Chính vì th vi c qu n lý v n b ng ti n là vô cùng
quan tr ng trong công tác qu n lý tài chính doanh nghi p.
Mô hình Baumol
xác đ nh l

ng ti n m t t i u c n d tr trong doanh nghi p, chúng ta có th áp

d ng mô hình Baumol. Mô hình này xác đ nh m c ti n m t mà t i đó, t ng chi phí là nh

nh t. Các gi đ nh đ i v i mô hình là: nhu c u v ti n trong doanh nghi p là n đ nh, không
có d tr ti n m t cho m c đích an toàn, doanh nghi p có hai hình th c d tr là ti n m t và
ch ng khoán kh th , không có r i ro trong ho t đ ng đ u t ch ng khoán.
Mô hình này xác đ nh m c ti n m t mà t i đó, t ng chi phí c a vi c gi ti n là
nh nh t. T ng chi phí (TC) bao g m chi phí giao d ch (TrC) và chi phí c h i (OC);
Chi phí giao d ch (TrC) là chi phí chuy n ch ng khoán thành ti n m t đ đáp ng
nhu c u chi tiêu m t n m.

Trong đó:
T: T ng nhu c u v ti n trong n m
C: Quy mô m t l n bán ch ng khoán
F: Chi phí c đ nh c a m t l n bán ch ng khoán
Chi phí c h i (OC) là chi phí m t đi khi ti n m t không đ u t đ
khoán kh th

Trong đó:
8

Thang Long University Library

c vào ch ng


C/2: M c d tr ti n m t trung bình
K: Lãi su t đ u t ch ng khoán
T ng chi phí (TC)
TC = TrC OC
Hình 1.2. Mô hình m c d tr ti n m t t i u

(Ngu n: Qu n tr tài chính doanh nghi p – NXB: Lao

ng)

t ng chi phí là nh nh t thì đ o hàm c p m t c a TC ph i b ng 0 và m c d
tr ti n m t t i u là:

Trong đó: C* chính là m c d tr ti n m t mà t i đó chi phí c h i b ng chi phí
giao d ch và t ng chi phí c ti u
Theo mô hình Baumol, khi v n b ng ti n xu ng th p, doanh nghi p bán ch ng
khoán đ thu ti n v , t đó doanh nghi p ph i m t chi phí giao d ch cho m i l n bán
ch ng khoán. Ng c l i, khi doanh nghi p d tr v n b ng ti n thì doanh nghi p m t
kho n ti n thu đ

c do không đ u t ch ng khoán hay ti n g i ti t ki m.

Ngoài mô hình Baumol chúng ta còn có th áp d ng mô hình Miller Orr đ xác
đ nh m c d tr ti n t i u
Mô hình Miller Orr, v i các gi đ nh:
Thu chi ti n m t t i doanh nghi p là ng u nhiên.
Lu ng ti n m t ròng bi n đ ng theo phân ph i chu n.

9


Hình 1.3. Mô hình Miller Orr

(Ngu n: Qu n tr tài chính doanh nghi p – NXB: Lao
Trong đó, chênh l ch gi a gi i h n trên và gi i h n d

ng)

i ph thu c vào ba y u

t : s bi n đ ng c a dòng ti n hàng ngày t i Công ty, phí giao d ch trên th tr
chính, lãi su t c a các ngu n huy đ ng v n.

ng tài

Vi c s d ng mô hình Miller Orr giúp Công ty có c s đ xác đ nh đ

cm c

d tr ti n m t t i u cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh, phù h p v i đi u ki n phát
tri n thông qua ho t đ ngt ính toán m c d tr theo công th c:
 T ng qu ti n m t m c tiêu

Trong đó:
Z*: S d ti n m t t i u
F: Chi phí c đ nh phát sinh khi giao d ch trên th tr
F

: Ph

ng tài chính

ng sai c a dòng ti n m t hàng ngày

K: Chi phí c h i gi ti n m t
L: T n qu ti n m t t i thi u (gi i h n d

i)

 T ng qu ti n m t t i đa:
H* = 3Z* 2L
Trong đó:
H*: S d ti n m t t i đa
 T ng qu ti n m t trung bình
10

Thang Long University Library


Trong đó:
C trung bình: T n qu ti n m t trung bình

1.2.3. Chính sách qu n lý kho n ph i thu
1.2.3.1. Chính sách tín d ng th

ng m i

Chính sách tín d ng th ng m i nh h ng m nh nh t t i kho n ph i thu. Tín
d ng th ng m i có th làm cho doanh nghi p đ ng v ng trên th tr ng và tr nên
giàu có nh ng c ng có th đem l i nh ng r i ro cho ho t đ ng kinh doanh c a doanh
nghi p. Doanh nghi p có th thay đ i tiêu chu n tín d ng đ ki m soát kho n ph i thu
sao cho phù h p v i s đánh đ i gi a l i nhu n và r i ro. H th p tiêu chu n tín d ng
có th kích thích đ c nhu c u d n t i gia t ng doanh thu và l i nhu n, nh ng s làm
phát sinh kho n phái thu, vì th c n xem xét s đánh đ i này.
1.2.3.2. Phân tích n ng l c tín d ng c a khách hàng
th c hi n vi c c p tín d ng cho khách hàng thì đi u đ u tiên doanh nghi p
ph i phân tích đ c n ng l c tín d ng c a khách hàng. Sau khi đã phân tích n ng l c

tín d ng, doanh nghi p s xem xét các kho n tín d ng mà khách hàng đ ngh d a vào
ch tiêu NPV.
Mô hình c b n:

CFt = [S x (1 – VC) – S x BD – CD] x (1 – T)
Trong đó:
CFt: Dòng ti n sau thu m i giai đo n
Cfo: Giá tr doanh nghi p đ u t vào kho n ph i thu khách hàng
VC: T l chi phí bi n đ i trên doanh thu
S: Doanh thu d ki n m i k
ACP: Th i gian thu ti n bình quân tính theo ngày
BD: T l n x u trên dòng ti n t bán hàng
CD: Lu ng ti n ra t ng thêm c a b ph n tín d ng
T: Thu su t thu thu nh p doanh nghi p
K: T l thu nh p yêu c u sau thu
11


Sau khi tính toán NPV, doanh nghi p d a trên ch tiêu sau đ quy t đ nh
NPV > 0 : C p tín d ng
NPV = 0 : Bàng quan
NPV < 0: Không c p tín d ng
Quy t đ nh tín d ng khi xem xét c hai ph

ng án tín d ng

B ng 1.1. Quy t đ nh tín d ng không s d ng thông tin r i ro
Ch tiêu
S l ng bán
Giá bán

Chi phí SX bình quân
(AC)
Xác su t thanh toán
Th i h n n
T su t chi t kh u

Không c p tín d ng
Q0
P0

C p tín d ng
Q1 (Q1 > Q0)
P1 (P1> P0)

AC0

AC1 (AC1 >AC0)

100%
H (h 100%)
0
T
0
R
(Ngu n: Giáo trình Qu n tr Tài chính doanh nghi p, Gv.)

Ph

ng án 1: Không c p tín d ng

Ph

ng án 2: C p tín d ng

Doanh nghi p đ a ra quy t đ nh d a trên c s so sánh NPV và NPV1
NPV > NPV1 : Không c p tín d ng
NPV = NPV1: Bàng quan
NPV < NPV1: C p tín d ng
Quy t đ nh tín d ng k t h p s d ng thông tin r i ro tín d ng
B ng 1.2. Quy t đ nh tín d ng có s d ng thông tin r i ro tín d ng
Ch tiêu
S l ng bán (Q)
Giá bán (P)
Chi phí SX bình quân
(AC)
Chi phí thông tin r i ro
Xác su t thanh toán
Th i h n n
T su t chi t kh u

Không s d ng thông tin
r i ro
Q1
P1

S d ng thông tin r i
ro tín d ng
Q1h
P1

AC1

AC1

0
C
h
100%
T
T
R
R
(Ngu n: Giáo trình Qu n tr Tài chính doanh nghi p, Gv.)
12

Thang Long University Library


Ph

ng án 1: Không s d ng thông tin r i ro

Ph

ng án 2: S d ng thông tin r i ro

Doanh nghi p đ a ra quy t đ nh d a trên c s so sánh NPV1 và NPV2
NPV1 > NPV2 : Không c p tín d ng s d ng thông tin r i ro tín d ng
NPV1 = NPV2 : Bàng quan
NPV1 < NPV2 : C p tín d ng s d ng thông tin r i ro tín d ng

1.2.4. Chính sách qu n lý hàng t n kho
Trong v n l u đ ng, HTK đ m b o cho quá trình s n xu t kinh doanh di n ra
liên t c nh ng c ng là kho n m c có tính thanh kho n th p nh t. Vì th , doanh nghi p
v a c n tích tr HTK m c h p lý giúp cho ho t đ ng SXKD c a doanh nghi p đ c
liên t c, v a đ m b o kh n ng thanh toán nhanh hay kh n ng thanh toán t c th i c a
doanh nghi p.
Trong công tác qu n lý HTK, có 2 mô hình th

ng đ

c s d ng:

Mô hình EOQ (The Economic Order Quantity model): Mô hình quy t đ nh
l

ng đ t hàng kinh t

Mô hình EOQ : Là mô hình qu n lý hàng t n kho nh m đ n m c đích đ t đ c
v i t ng chi phí t n kho là nh nh t. Mô hình EOQ d a trên các gi đ nh: Nhu c u
hàng t n kho n đ nh, giá mua hàng m i l n b ng nhau, không có y u t chi t kh u
th

ng m i, không tính đ n d tr an toàn.
i m đ t hàng: Là đi m mà t i đó doanh nghi p nên ti n hành đ n đ t hàng m i

sao cho s n xu t kinh doanh không b gián đo n.
i măđ t hàng = Th i gian ch trong ngày x S l

ng s d ng

Có d tr an toàn:
i m đ t hàng

S
= t x

+

Q an toàn

360
Trong đó:
S

:L

ng hàng c n đ t trong n m

Q an toàn : M c t n kho trung bình an toàn
t

: Th i gian ch hàng v
13


Hình 1.4. Mô hình t n kho EOQ
T ng chi
phí

Chi phí

Chi phí d tr

Chi phí đ t
hàng

Q*

S l ng đ t hàng

(Ngu n: Qu n tr tài chính doanh nghi p – NXB: Lao
Trong mô hình EOQ ta có nh ng ch s sau:

Chi phí đ t hàng = S l n đ t hàng * Chi phí cho m t l n đ t hàng

Chi phí d tr = M c l u kho TB * Chi phí l u kho đ n v

T ng chi phí = Chi phí đ t hàng Chi phí d tr

Trong đó:
Q/2: M c t n kho trung bình
O: Chi phí m t l n đ t hàng
S: L

ng hàng c n đ t trong n m

C: Chi phí d tr kho trên m t đ n v hàng t n kho trong n m
L

ng đ t hàng t i u:

Th i gian d tr t i u:

14

Thang Long University Library

ng)


i m đ t hàng:

(*) N u không có d tr an toàn thì Qantoàn = 0
Mô hình qu n lý hàng t n kho ABC
Là mô hình qu n lý HTK d a trên c s áp d ng m c đ qu n lý khác nhau v i
các nhóm l u kho có giá tr cao th p khác nhau.
Hình 1.5. Mô hình qu n lý hàng l u kho (ABC).
Giá tr
tích l y
15%
35%

A

B

C

50%

T l t n
kho (%)
10%

60%

30%

(Ngu n: Qu n tr tài chính doanh nghi p, NXB: Lao đ ng)
Chú gi i:

Tr c tung là giá tr HTK
Tr c hoành là s n l

ng HTK

Trong ph ng pháp phân tích ABC phân lo i toàn b v t t d tr thành 3 nhóm:
Nhóm A, Nhóm B và Nhóm C. C n c vào m i quan h giá tr hàng n m v i s l ng
ch ng lo i v t t .
 Nhóm A: Bao g m nh ng v t t d tr có giá tr hàng n m cao nh t, chi m t
60% 70% so v i t ng giá tr v t t d tr , nh ng v m t s l ng, ch ng lo i thì ch
chi m kho ng 10% 20% l ng v t t d tr .
 Nhóm B: Bao g m nh ng lo i v t t d tr có giá tr hàng n m m c trung
bình, chi m t 20% 30% so v i t ng giá tr v t t d tr , nh ng v s l ng, ch ng
lo i chúng ch chi m kho ng 25% 30% t ng s v t t d tr .
 Nhóm C: G m nh ng lo i v t t có giá tr th p, giá tr d tr ch chi m kho ng
5%-15% so v i t ng giá tr v t t d tr , nh ng s l ng chi m kho ng 50% 60%
t ng s v t t d tr .
K thu t phân tích ABC trong công tác qu n tr c n tuân th nh ng đi u ki n sau:
15

 Các ngu n v n dùng đ mua v t t Nhóm A c n ph i nhi u h n so v i Nhóm
C, do đó c n s

u tiên đ u t thích đáng vào qu n tr Nhóm A;

 Các lo i v t t Nhóm A c n có s u tiên trong b trí, ki m tra, ki m soát hi n
v t. Vi c thi t l p các báo cáo chính xác v Nhóm A ph i đ c th c hi n th ng
xuyên nh m đ m b o kh n ng an toàn trong s n xu t.
Trong d báo nhu c u d tr , c n áp d ng các ph ng pháp d báo khác nhau
cho nhóm v t t khác nhau, Nhóm A c n đ c d báo c n th n h n so v i các nhóm
khác.
1.3. Hi u qu s d ng v năl uăđ ng

1.3.1. Khái ni m v hi u qu s d ng v n l u đ ng trong doanh nghi p
Hi u qu qu n lý và s d ng v năl uăđ ng là m t ph m trù kinh t nh m
đánhăgiáătrìnhăđ qu n lý và s d ng v năl uăđ ng c a doanh nghi păđ h ng
t i k t qu cao nh t ậ t iăđaăhóaăgiáătr tài s n c a doanh nghi p.
đánh giá hi u qu qu n lý và s d ng tài s n l u đ ng chúng ta có th s
d ng nhi u ch tiêu khác nhau nh ng t c đ luân chuy n tài s n l u đ ng là ch tiêu c
b n và t ng h p nh t.
Công th c tính hi u qu qu n lý v n l u đ ng:

Trong đó:
K t qu đ u ra: là l i nhu n (k t qu )
u vào: là v n l u đ ng (chi phí)
Công th c trên ph n ánh m i quan h gi a đ u vào và đ u ra c a quá trình s n
xu t kinh doanh thông qua vi c thu chi c a doanh nghi p. K t qu thu đ c càng cao
so v i chi phí b ra thì hi u qu s d ng v n càng l n. Qua vi c đánh giá hi u qu

qu n lý và s d ng v n l u đ ng ta có th ph n nào xác đ nh đ c hi u qu c a ho t
đ ng s n xu t kinh doanh nói chung và trình đ qu n lý, s d ng v n l u đ ng trong
doanh nghi p nói riêng.

1.3.2. Tính c n thi t c a vi c s d ng hi u qu v n l u đ ng
u tiên, xu t phát t đ c đi m ho t đ ng c a v n l u đ ng là luân chuy n
nhanh, cho phép s d ng linh ho t trong quá trình s n xu t kinh doanh, t đó t o ra
m t kh i l ng s n ph m l n cho doanh nghi p. Vì th , vi c t ng c ng qu n lý và
nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng đ m b o cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh
đ c di n ra liên t c.
16

Thang Long University Library


Th hai, xu t phát t vai trò c a v n l u đ ng trong quá trình s n xu t kinh
doanh. V n l u đ ng là m t b ph n c a v n s n xu t kinh doanh, do vi c nâng cao
hi u qu s d ng v n l u đ ng c ng làm cho hi u qu s d ng v n kinh doanh t ng
lên. Doanh nghi p nào thi u v n thì vi c chuy n hóa hình thái s g p khó kh n, đ ng
th i v n l u đ ng c ng không luân chuy n và quá trình s n xu t s b gián đo n. S
v n đ ng c a v n l u đ ng thông qua s v n đ ng c a v t t , s v n nhi u hay ít ph n
nh s v n d tr
các khâu là nhi u hay ít. Tuy nhiên s chu chuy n c a v n đ c
ph n ánh b ng hình th c giá tr , không ph i lúc nào c ng đ ng nh t v i s v n đ ng
c a v t t . Ví d , doanh nghi p mua nguyên v t li u thanh toán b ng ph ng th c
nh n tr tr c thì ph i tr ti n tr c đ mua v t t , hàng hóa hay khi bán hàng thì hàng
đã giao cho khách hàng nh ph i m t th i gian sau m i nh n đ

c ti n. T đó, giúp

cho doanh nghi p n m rõ h n tình hình ho t đ ng c a v t t , thúc đ y doanh nghi p
gi m d tr , gi m đ ng nh m đ m b o cho quá trình ho t đ ng s n xu t.
Cu i cùng, xu t phát t yêu c u b o toàn v n l u đ ng đ i v i ho t đ ng s n
xu t kinh doanh. M c tiêu ho t đ ng c a doanh nghi p là t i đa hóa l i nhu n. Do
v y, v i đ c đi m v n l u đ ng chuy n hóa toàn b m t l n vào giá thành s n ph m
và s bi n đ i không ng ng c a nó càng khi n cho doanh nghi p ph i đ u t h n vào
vi c qu n lý và s d ng ngu n VL h p lý. B o toàn v n l u đ ng, th c ch t là b o
toàn cho s v n cu i k đ mua m t l ng v t t , hàng hóa t ng đ ng v i đ u k
khi giá hàng hóa t ng lên. Chính vì th , vi c s d ng t t VL s ti t ki m t i đa chi
phí đ i giá c a hàng hóa, duy trì n đ nh ngu n v n chung cho doanh nghi p.
Tóm l i, vi c nâng cao hi u qu qu n lý và s d ng v n l u đ ng là m t v n đ
vô cùng c n thi t đ i v i m i doanh nghi p. K t qu ho t đ ng s n xu t c a doanh
nghi p có đem l i l i nhu n cao hay không là ph thu c vào nh ng quy t đ nh s d ng
VL h p lý và khôn khéo c a chính doanh nghi p đó.

1.3.3. N i dung phân tích hi u qu s d ng v n l u đ ng
1.3.3.1. Các ch tiêu đánh giá chung v tình hình tài chính c a doanh nghi p
 Các ch tiêu v kh n ngăthanhătoán
 Kh n ng thanh toán ng n h n (Current Ratio):
Là ch tiêu đo kh n ng thanh toán ng n h n c a DN, ph n ánh 1 đ ng n ng n
h n c a DN đ c b o đ m b i bao nhiêu đ ng TSL và đ c xác đ nh b ng công
th c:

17


Ch tiêu này cao ph n ánh kh n ng thanh toán các kho n n đ n h n c a DN là
t t. Tuy nhiên, không ph i h s này càng cao là t t vì có th gây

đ ng v n và t o ra

chi phí c h i không c n thi t khi d tr tài s n l u đ ng quá nhi u thay vì đ u t sinh
l i. Do đó, tính h p lý c a kh n ng thanh toán hi n hành còn ph thu c vào t ng
ngành ngh hay góc đ phân tích DN.
 Kh n ng thanh toán nhanh (Quick Ratio):
Kh n ng thanh toán nhanh c a m t doanh nghi p đ c đo l ng b ng m c đ
thanh kho n c a các lo i tài s n, tính thanh kho n c a m t lo i tài s n là kh n ng
nhanh chóng chuy n đ i thành ti n mà không làm gi m đáng k giá tr c a tài s n đó.
Hàng t n kho là kho n m c có tính thanh kho n th p nh t trong danh m c tài s n ng n
h n, vì v y đ đánh giá kh t khe h n v kh n ng thanh toán c a m t doanh nghi p ta
s d ng t s thanh toán nhanh, t s này cho bi t bình quân m t đ ng n ng n h n
đ c đ m b o b ng bao nhiêu đ ng tài s n ng n h n nh ng không bao g m HTK.

 Kh n ng thanh toán t c th i:
H s thanh toán t c th i cho bi t doanh nghi p có bao nhiêu đ ng v n b ng ti n
đ s n sang thanh toán t c th i cho m t đ ng n ng n h n. T l thanh toán b ng ti n
càng l n thì kh n ng thanh toán n đ n h n c a doanh nghi p càng cao; tuy nhiên, h
s này quá cao c ng không t t, vì doanh nghi p s m t đi chi phí c h i đ u t sinh
l i.

 Ch tiêuăđánhăgiáăkh n ngăsinhăl i
 T s l i nhu n trên doanh thu (ROS):
Là ch s đo kh n ng t o l i nhu n t doanh thu, ph n ánh 1 đ ng doanh thu có
th t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n ròng (sau thu ). ROS càng cao ch ng t DN có
các bi n pháp qu n lý chi phí hi u qu .

 T s l i nhu n trên t ng tài s n (ROA):
Là ch s đo kh n ng t o l i nhu n đ u t tài s n, ph n ánh 1 đ ng đ u t vào
tài s n có th t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Nói chung, ROA càng cao
ch ng t hi u qu s n xu t c a tài s n càng cao.

18

Thang Long University Library


ThỀo ph

ng pháp Dupont thì ROA đ

c tính b ng:

Nh v y, ROA ch u tác đ ng c a 2 y u t là ROS và vòng quay tài s n.
t ng
ROA, DN c n thúc đ y ROS ho c t ng vòng quay tài s n. Các bi n pháp c th đó là
c n ph i t ng l i nhu n ròng b ng cách ti t ki m chi phí và t ng giá bán. Mu n t ng
vòng quay tài s n c n t ng doanh thu b ng cách gi m giá bán, nh ng gi m giá bán s
kéo theo ROS gi m. N u t ng giá bán cùng v i t ng ch t l

ng s n ph m thì s đ

c

th tr ng ch p nh n, đ m b o doanh thu v n t ng bên c nh đó DN t ng c ng các
ho t đ ng xúc ti n bán hàng c ng nh các bi n pháp s d ng chi phí h p lý nh t.
 T s l i nhu n trên VCSH (ROE):
T s này ph n ánh 1 đ ng VCSH t o ra bao nhiêu l i nhu n sau thu . ROE càng
cao ch ng t kh n ng c nh tranh c a DN càng m nh. ây là th c đo hi u qu nh t
đ đánh giá kh n ng sinh l i c a DN.

Ho c thỀo ph

ng pháp Dupont thì ROA đ

c tính b ng:

Nh v y, ROE ch u tác đ ng c a ROS, vòng quay tài s n và vi c s d ng đòn
b y tài chính. Mu n đ y m nh ROE, DN c n đánh giá đúng kh n ng tr n c a mình
đ đ a ra quy t đ nh v vi c có nên t ng ngu n v n vay hay không. T s ROE và
ROA th ng đ c đem ra so sánh đ đánh giá hi u qu vi c s d ng đòn b y tài
chính. T s ROE > ROA th hi n vi c s d ng đòn b y tài chính c a DN đã có nh ng
tác d ng tích c c. Ch s ROE càng cao thì c phi u c a DN càng h p d n nhà đ u t .
1.3.3.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng
 Nhóm ch tiêu v t căđ luân chuy n v năl uăđ ng
 Vòng quay VL :
Cho bi t trong 1 th i k nh t đ nh VL luân chuy n bao nhiêu l n. S l n luân
chuy n VL càng l n cho th y 1 đ ng VL t o ra càng nhi u doanh thu thu n, cho
th y DN ho t đ ng t t.

19


 K luân chuy n VL :
Là th i gian c n thi t đ hoàn thành 1 vòng luân chuy n VL . K luân chuy n
VL càng ng n ch ng t VL luân chuy n càng nhanh; hàng hoá, s n ph m ít b
đ ng; DN thu h i v n nhanh.

 Kh n ng sinh l i VL (ROSA):
Là ch tiêu ph n ánh k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a DN, cho bi t 1
đ ng VL

t o ra đ

c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch tiêu này cao cho th y

DN s d ng VL có hi u qu . Ng c l i, ch tiêu này th p ngh a là l i nhu n trên 1
đ ng v n nh , DN c n xem l i ph ng pháp qu n lý VL .

 H s đ m nhi m VL :
Là h s cho bi t s VL

c n có đ đ t đ

nh thì hi u qu s d ng VL càng cao và ng

c 1 đ ng doanh thu. H s này càng
c l i.

 Nhóm ch tiêu v m c ti t ki m VL
 M c ti t ki m VL tuy t đ i:
Là do t ng t c đ luân chuy n v n nên DN có th ti t ki m đ
có th rút ra kh i luân chuy n đ s d ng vào vi c khác.

 M c ti t ki m VL t

c m t s VL ,

ng đ i:

Là do t ng t c đ luân chuy n v n nên DN có th t ng thêm t ng m c luân
chuy n v n, song không c n t ng thêm ho c t ng thêm không đáng k quy mô VL .

Trong đó:

Vtktđ: VL ti t ki m tuy t đ i
20

Thang Long University Library


Vtktg: S VL có th ti t ki m hay t ng thêm do s thay đ i c a
t c đ luân chuy n VL c a k k ho ch v i k báo cáo
Mo, M1: T ng m c luân chuy n v n k k ho ch, k báo cáo
Ko, K1: K luân chuy n VL k k ho ch, k báo cáo
Lo, L1: S l n luân chuy n VL k k ho ch, k báo cáo
 Phân tích t su t sinh l i v năl uăđ ng theo Dupont (ROSA)

Hay:

Hay chính b ng:
T công th c trên ta th y ROSA ch u nh h ng b i hai y u t đó là ROS và
Vòng quay VL .
t ng ROSA, DN c n thúc đ y ROS ho c vòng quay v n l u
đ ng. Các bi n pháp c th đó là c n t ng l i nhu n ròng b ng cách ti t ki m chi phí
và t ng doanh thu thu n. Mu n t ng vòng quay VL c n t ng kh n ng sinh l i c a
t ng đ ng v n l u đ ng b ra và qu n lý t t l ng HTK c a doanh nghi p.
1.3.3.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng t ng b ph n c u thành v n l u đ ng
 Hàng t n kho
 H s l u kho: là s l n mà hàng hóa t n kho bình quân luân chuy n trong k .
Ch s này càng cao vi c kinh doanh đ c đánh giá càng t t, b i l DN ch c n đ u
t cho HTK th p nh ng v n đ t đ c hi u qu kinh doanh cao. Tuy nhiên, ch s

này quá cao c ng không t t vì nh v y ngh a là l ng hàng d tr trong kho không
nhi u, có th làm gián đo n s n xu t, không đáp ng k p khi nhu c u th tr ng t ng
đ t ng t.

 Th i gian luân chuy n kho trung bình: cho bi t s ngày trung bình c a 1 vòng
quay kho hay s ngày hàng hóa đ

c l u t i kho.

21


Th i gian luân chuy n kho càng nhanh cho th y ho t đ ng SXKD c a DN có
hi u qu vì hàng hóa tiêu th nhanh, tránh đ

c tình tr ng l i th i, hao h t t nhiên.

Tuy nhiên, th i gian luân chuy n kho quá ng n c ng không t t vì nh v y ngh a là DN
không d tr đ hàng trong kho đ đáp ng nhu c u th tr ng, có th làm gián đo n
ho t đ ng s n xu t kinh doanh, m t doanh thu.
 Các kho n ph i thu
 H s thu n : ph n ánh t c đ chuy n đ i các kho n ph i thu thành ti n m t.
Ch s này càng cao thì t c đ thu h i các kho n n càng t t, DN càng ít b chi m
d ng v n.

 Th i gian thu n trung bình (ACP): cho bi t 1 đ ng bán ch u chi ra sau bao lâu
s thu h i đ

c; ph n ánh hi u qu và ch t l

ng qu n lý các kho n ph i thu.

Theo dõi s thay đ i c a th i gian thu n trung bình s giúp DN k p th i đ a ra
đi u ch nh v chính sách tín d ng và thu ti n. Tuy nhiên, ch tiêu này không có hi u
qu khi s d ng n i b đ theo dõi thu ti n c a DN. Vì đ ng trên ph ng di n thanh
toán, đây là m t th c đo chung và b n đi nhi u s khác bi t riêng l gi a các khách
hàng do không th hi n đ c s khác nhau gi a khách hàng c và khách hàng m i,
khách hàng uy tín cao và khách hàng uy tín th p,... Ngoài ra th i gian thu n trung
bình còn ch u nh h
trong doanh thu.

ng b i s thay đ i trong m c ph i thu khách hàng hay thay đ i

 Các kho n ph i tr
 H s tr n : Cho bi t vòng quay các kho n ph i tr trong k là bao nhiêu
vòng; ph n ánh t c đ và công tác trong vi c tr n c a doanh nghi p.

 Th i gian tr n trung bình: cho bi t bình quân DN có bao nhiêu ngày đ tr
n .

 Th i gian quay vòng ti n TB:
22

Thang Long University Library


Là ch s cho bi t sau bao nhiêu ngày thì s v n DN đ

c quay vòng đ ti p t c

ho t đ ng s n xu t kinh doanh k t khi DN b v n ra.
Th i gian quay vòng

=

ti n trung bình
Mua

ACP

+

Th i gian luân
chuy n kho

Bán

-

Th i gian tr
n trung bình

Tr ti n mua

T/g luân
chuy n

Thu ti n bán

T/g thu n TB

T/g

T/g quay vòng

tr

Chu
k
(Ngu n: Qu n tr tài chính doanh nghi p, NXB: Lao đ ng)
1.4. Nh ng nhân t

nhăh

ng t i hi u qu s d ng v năl uăđ ng trong doanh

nghi p

1.4.1. Nhân t ch quan
M t trong nh ng nhân t quan tr ng tác đ ng tr c ti p đ n hi u qu s d ng v n
l u đ ng c a doanh nghi p là k t qu s n xu t kinh doanh c a chính doanh nghi p,
hay nói cách khác là doanh thu và l i nhu n c a doanh nghi p. Doanh thu và l i nhu n
cao hay th p ph n ánh v n l u đ ng s d ng hi u qu hay không hi u qu . Do đó nhân
t ch quan chính là nh ng quy t đ nh c a doanh nghi p có tác đ ng tr c ti p đ n
doanh thu và l i nhu n c a b n thân doanh nghi p đó. C th :
 Xác đ nh nhu c u VL :
Khi doanh nghi p xác đ nh m t nhu c u v n l u đ ng không chính xác và m t c
c u v n không h p lý c ng gây nh h

ng không nh t i hi u qu s d ng v n.

 L a ch n d án:
Vi c l a ch n d án và th i đi m đ đ u t c ng có m t vai trò không nh đ i
v i hi u qu s d ng v n. N u doanh nghi p bi t l a ch n m t d án kh thi và th i
đi m đ u t đúng lúc thì s giúp t i thi u hóa chi phí và t i đa hóa l i nhu n, t đó góp
ph n nâng cao hi u qu s d ng v n nói chung và v n l u đ ng nói riêng.
 Qu n lý v n l u đ ng:

23


Ch t l

ng công tác qu n lý v n l u đ ng c ng có nh h

ng r t l n đ n hi u

qu s d ng v n l u đ ng c a doanh nghi p. B i vì, công tác qu n lý v n l u đ ng s
giúp cho doanh nghi p d tr đ c m t l ng ti n m t t t v a đ m b o đ c kh n ng
thanh toán, v a tránh đ c tình tr ng thi u ti n m t t m th i ho c lãng phí do gi quá
nhi u ti n m t.
ng th i vi c qu n lý t t ngu n v n l u đ ng c ng các đ nh đ c
m t l ng d tr h p lý h n giúp cho quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p
di n ra liên t c, không b d th a gây đ ng v n. Thêm vào đó, qu n lý v n l u đ ng
hi u qu còn làm t ng đ c s l
qua chính sách th ng m i.

ng s n ph m tiêu th chi m l nh th tr

ng thông

 Qu n lý ngu n nhân l c:
Qu n lý ngu n nhân l c là m t công vi c h t s c quan tr ng đ i v i m i doanh
nghi p. Lao đ ng c a doanh nghi p đ c nhìn nh n d
lý và lao đ ng tr c ti p s n xu t kinh doanh.

i c hai góc đ : lao đ ng qu n

Lao đ ng qu n lý là lao đ ng c a các nhà lãnh đ o, qu n lý doanh nghi p. Trong
m t doanh nghi p, quy t đ nh c a các nhà lãnh đ o là quy t đ nh cu i cùng , tr c ti p
nh h ng t i m i ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Ng i lãnh đ o
là ng i quy t đ nh s s d ng v n l u đ ng nh th nào, đ u t vào đâu, v i s
l ng bao nhiêu, v i c c u v n l u đ ng ra sao. Do v y, trình đ , trách nhi m c a
ng i lãnh đ o có nh h ng l n t i hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh nghi p.
Lao đ ng c a công nhân nh h ng tr c ti p t i k t qu c a vi c s d ng v n.
V n đ c đ u t vào các y u t đ u vào c a s n xu t kinh doanh, còn ng i lao đ ng
s s d ng đ u vào đó đ t o ra đ u ra, thu nh p c a doanh nghi p. Lao đ ng có trình
đ tay ngh , tâm huy t và có ý th c trách nhi m là ngu n v n l n nh t c a doanh
nghi p, nó là y u t giúp doanh nghi p nâng cao n ng su t lao đ ng, tránh đ c nh ng
lãng phí, góp ph n nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh nghi p.
 C s v t ch t k thu t:
Doanh nghi p mu n v n hành t t thì các đi u ki n k thu t ph i đ m b o cho quá
trình s n xu t kinh doanh. Các đi u ki n k thu t bao g m: nhà x ng, máy móc thi t
b ,… Do đó doanh nghi p c n ph i không ng ng nâng cao, c i ti n c s v t ch t k
thu t trong doanh nghi p đ mang l i hi u qu s d ng cao nh t.
 M t đ áp d ng công ngh :
Trong th i kì khoa h c công ngh phát tri n nh v bão hi n nay thì vi c áp d ng
hi u qu công ngh hi n đ i vào s n xu t s giúp t ng s c c nh tranh trong doanh
nghi p. Vi c áp d ng công ngh tiên ti n không nh ng ch gi i phóng s c lao đ ng
c a con ng i mà còn giúp tránh đ c lãng phí nâng cao n ng su t lao đ ng. M t đ

24

Thang Long University Library


áp d ng công ngh th p s làm kéo dài th i gian s n xu t c a s n ph m, làm gi m ch t
l

ng c a s n ph m, làm th t thoát lãng phí nhi u trong quá trình s n xu t. T t c

nh ng đi u đó làm cho v n l u đ ng c a Công ty không đ

c s d ng hi u qu .

1.4.2. Nhân t khách quan
 Các chính sách v mô
Trên c s lu t pháp, các chính sách kinh t , Nhà n

c luôn t o môi tr

ng cho

các doanh nghi p phát tri n s n xu t kinh doanh. S thay đ i trong ch đ chính sách
đ u có tác d ng t t ho c x u đ i v i doanh nghi p.
i v i hi u qu s d ng v n l u
đ ng thì các chính sách thu , chính sách tín d ng c a Nhà n c s có tác đ ng r t l n.
Lãi su t và thu su t thay đ i s có th làm t ng hay gi m hi u qu s d ng v n l u
đ ng c a doanh nghi p.
 Nhu c u tiêu dùng
Th tr

ng đ u ra là m c tiêu s ng còn c a doanh nghi p trong c ch th tr

ng,

nó có tác đ ng tr c ti p lên hi u qu s d ng v n l u đ ng. N u nhu c u tiêu dùng
l n, doanh thu tiêu th cao, doanh nghi p s t n d ng đ c t i đa công su t c a v n
l u đ ng, gi m t i thi u th i gian đ ng v n. Ng c l i, nh ng bi n đ ng b t l i v
nhu c u s gây đ ng v n l n, nh h ng x u đ n hi u qu s d ng v n l u đ ng c a
doanh nghi p. Do v y, đ có ho t đ ng t t, doanh nghi p c n ti n hành n m b t th
tr

ng thông qua vi c nghiên c u. Có nh v y thì doanh nghi p m i t o l p đ

ck

ho ch s d ng v n l u đ ng có hi u qu nh t.
 Tình hình cung ng đ u vào
Bi n đ ng th tr ng đ u vào v l ng, v giá đ u làm hi u qu s d ng v n l u
đ ng t ng hay gi m. Giá c nguyên v t li u t ng, cung v nguyên v t li u gi m đ u s
có nh ng tác đ ng nh t đ nh đ n l ng hàng t n kho c a doanh nghi p, t đó nh
h ng đ n công tác nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng. V n đ c a doanh
nghi p là ph i n m b t k tình hình th tr ng đ u vào đ có k ho ch mua s m phù
h p.
 Ti n b khoa h c công ngh
Ngày nay, khoa h c đang ti n b không ng ng, nhi u phát minh m i ra đ i thay
th nh ng cái c , l c h u. Công ngh có tác đ ng r t l n t i hi u qu s d ng v n l u
đ ng. Công ngh m i s làm rút ng n th i gian v n l u đ ng b đ ng trong s n xu t,
t ng thêm vòng quay cho nó. Do đó, doanh nghi p c n ph i th ng xuyên c p nh t
nh ng công ngh m i đ c i ti n quy trình s n xu t c a mình thì m i nâng cao đ c

hi u qu ho t đ ng qu n lý v n l u đ ng.
 L m phát
25