Nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản của công ty cổ phần đầu tư và kinh doanh xuất nhập khẩu trường an

CH

NGă1. LụăLU NăCHUNGăV TẨIăS NăVẨăHI UăQU ăS ăD NGă
TẨIăS NăTRONG DOANHăNGHI P

1.1. TƠiăs nă c aădoanhă nghi p
1.1.1. Khái ni m v tài s n c a doanh nghi p
Khái ni m tài s n l n đ u tiên đ
Theo đó,

c quy đ nh trong B lu t dân s n m 1995.

i u 172 B lu t dân s n m 1995 quy đ nh: “Tài s n bao g m v t có th c,

ti n, gi y t tr giá đ

c b ng ti n và các quy n tài s n”. Tuy nhiên, theo s phát tri n

c a xã h i thì đ ng th i khái ni m v tài s n c ng ph i thay đ i theo. i u 163 B lu t
dân s 2005 (B lu t dân s hi n hành) quy đ nh: “Tài s n bao g m v t ti n, gi y t
có giá và các quy n tài s n”. Theo B lu t dân s 2005, nh ng đ i t
tài s n đã không ch nh ng “v t có th c” mà k c nh ng v t đ
t

ng lai c ng đ

ng đ

c coi là

c hình thành trong

c g i lài tài s n.

Khái ni m tài s n c a doanh nghi p: Theo chu n m c k toán Qu c t (IAS) do
H i đ ng chu n m c k toán Qu c t (IASC) và đ c H i đ ng chú gi i chu n m c
(SIC) gi i thích: Tài s n là ngu n l c do doanh nghi p ki m soát, là k t qu c a
nh ng ho t đ ng trong quá kh , mà t đó m t s l i ích kinh t trong t
d ki n tr
đ

ng lai có th

c m t cách h p lý. Bên c nh đó, theo chu n m c K toán Vi t Nam (VAS)

c B Tài chính ban hành vào ngày 31/12/2001 theo Quy t đ nh s 149/2001/Q -

BTC: “Tài s n là ngu n l c mà doanh nghi p ki m soát đ
ích kinh t trong t

c và d tính đỀm l i l i

ng lai c a doanh nghi p”

1.1.2. Phân lo i tài s n
Trong đi u ki n kinh t th tr

ng phát tri n, ho t đ ng kinh ếoanh đa ế ng,

doanh nghi p có th tham gia m t ho c nhi u l nh v c khác nhau. Vì v y, tài s n trong
m i m t doanh nghi p c ng bao g m nhi u lo i khác nhau, tham gia vào các quá trình

s n xu t kinh ếoanh khác nhau.
đ m b o công tác qu n lý và h ch toán tài s n
di n ra nhanh chóng và chính xác, các doanh nghi p đ u ph i ti n hành phân lo i tài
s n. C n c vào t ng đ c đi m c a tài s n, ta có th ti n hành phân lo i tài s n theo
r t nhi u cách khác nhau. C th :
Phân lo i tài s n theo th i gian: D a vào hình th c phân lo i theo th i gian ta
có th chia tài s n thành 2 lo i là tài s n ng n h n và tài s n dài h n.
ph

ng pháp phân lo i đ

c s

ây c ng là

d ng trong b ng cân đ i k toán c a các doanh

nghi p.
Tài s n ng n h n
nh ngh a: Tài s n ng n h n c a doanh nghi p là nh ng tài s n thu c quy n s
h u và qu n lý c a doanh nghi p, có th i gian s d ng, luân chuy n, thu h i v n trong
1


m t n m ho c m t chu k kinh doanh.
c đi m c a tài s n ng n h n:
Quay vòng nhanh: C ng có th nói là bi n đ i nhanh. Tài s n ng n h n có th
đ c s d ng ho c bán đi trong th i gian ng n, th ng thì có th quay vòng m t l n
trong m t chu k s n xu t kinh doanh, xu t phát t hình thái ti n t và quay tr l i v i
hình thái ti n t .

Hình thái đa d ng: Tài s n ng n h n trong quá trình s n xu t kinh doanh xu t
phát t hình thái ti n t , sau đó qua các hình thái khác nhau nh d trù ti n v n, ti n
v n s n xu t, ti n thành ph m, c th th hi n

nguyên v t li u, bán thành ph m, hàng

tái ch , thành ph m và công n ti n hàng… Nh ng hình thái tài s n l u đ ng đa d ng
này luôn đ ng th i t n t i song song v i nhau.
Tính b đ ng: S l ng tài s n ng n h n luôn thay đ i b i nh ng s thay đ i v
đi u ki n bên trong và bên ngoài c a kinh doanh s n xu t doanh nghi p do v y nó có
tính b đ ng t

ng đ i l n.

Nh ng h ng m c chính c a tài s n ng n h n bao g m: v n ti n m t, đ u t ng n
h n, các kho n ph i thu ng n h n và d tính chi phí, hàng t n kho,…
V n ti n m t: V n ti n m t là tài s n mang hình thái ti n t c a doanh nghi p,
bao g m:
Ti n m t (ti n m t trong két),
Ti n g i ngân hàng,
Các kho n ti n m t khác…
u t ng n h n:
u t ng n h n là m t b ph n t o thành vi c đ u t đ i ngo i c a doanh
nghi p. Là ch nh ng doanh nghi p có ch ng khoán mang giá tr và có th i h n không
l n h n m t n m ho c nh ng kho n đ u t đ i ngo i ng n h n khác.
Ch ng khoán có giá tr là ch nh ng ch ng khoán có th đem l i l i ích
đ nh k cho ng i s h u nó và đ ng th i có th mua bán nh nh ng s n ph m khác.
C phi u, trái phi u đ u thu c v nh ng ch ng khoán có giá tr .
Nh ng kho n ph i thu ng n h n và d chi: là nh ng kho n nên thu mà ch a thu
ho c nh ng kho n đã chi tr c hình thành trong quá trình s n xu t kinh doanh, thu c

v lo i tài s n dành cho ng

i cho vay c a doanh nghi p. Bao g m nh ng kho n nh

ch ng t kho n c n thu, công n c n ph i thu và các kho n c n ph i thu khác, các
kho n ti n hàng thanh toán tr c, chi phí ch phân b .

2

Thang Long University Library


Ch ng t c n thu: là ch nh ng h i phi u th ng m i ch a đ n h n thanh
toán mà doanh nghi p có đ c khi bán ho c tiêu th s n ph m ho c cung c p d ch v
lao đ ng. Có hai lo i ch ng t
nhiên, ch ng t c n thu th
Kho n n

là ch ng t ngân hàng và ch ng t th

ng là ch ng t th

ng m i. Tuy

ng m i.

c n ph i thu là ch nh ng kho n mà doanh nghi p c n thu v

nh ng ch a thu v trong quá trình tiêu th s n ph m và cung c p d ch v th

ng m i

đ i ngo i.
Nh ng kho n n

c n thu khác là ch nh ng quy n thu n c a ho t đ ng

không ph i là kinh doanh c a doanh nghi p. Bao g m nh ng kho n b i th

ng, ti n

ph t, ti n thuê đ đóng gói, cho thuê, l i nhu n c ph n c n thu và nh ng kho n t m
ng c n ph i thu t nhân viên.
Ti n hàng thanh toán tr
toán tr

c là ch nh ng kho n mà doanh nghi p thanh

c khi mua bán nguyên v t li u hay nh n d ch v t ng

i khác.

Chi phí đ i phân b là nh ng kho n chi phí mà doanh nghi p đã tiêu đi
ho c chi ra nh ng ch a th ghi vào s ph n chi phí tiêu hao mà c n đ i đ
vào nh ng tháng khác.
Hàng t n kho:

c gi đ bán trong k s n xu t, kinh doanh bình th

c phân b

ng; đang

trong quá trình s n xu t, kinh doanh d dang; nguyên li u; v t li u; công c , d ng c
(g i chung là v t t ) đ s d ng trong quá trình s n xu t, kinh doanh ho c cung c p
d ch v .
Tài s n dài h n
nh ngh a: Tài s n dài h n c a doanh nghi p là nh ng tài s n thu c quy n s
h u và qu n lý c a doanh nghi p, có th i gian s d ng, luân chuy n, thu h i v n qua
nhi u n m ho c nhi u chu k kinh doanh.
c đi m c a tài s n dài h n:
u tiên, giá tr đ n v c a tài s n dài h n l n, t ng đ ng v i m c đ u t l n.
M t tài s n dài h n ít là vài ch c tri u, nhi u th m chí là hàng t đ ng.
Th hai, th i gian thu h i đ u t c a tài s n dài h n lâu dài. Chi phí đ u t tài s n
dài h n th ng không th tính vào kho n chi phí n m đó mà là đ c phân b làm
nhi u l n tr ng niên h n s d ng có hi u qu c a nó. Niên h n s d ng c a tài s n dài
h n ng n là vài n m, lâu có th vài ch c n m. Do đó, th i gian thu h i v n đ u t c a
tài s n dài h n là vô cùng lâu dài.
Th ba, khi đ u t tài s n dài h n là nh h ng lâu dài đ n l i ích kinh t c a
doanh nghi p. Cùng v i s phát tri n s n xu t l n và xã h i hoá, trong tài s n dài h n
3


xu t hi n nh ng thi t b , dây chuy n chuyên d ng. Nh ng thi t b , dây chuy n chuyên
d ng này đ c ch t o và thi t k đ chuyên s n xu t m t lo i s n ph m nào đó. N u
nh quy t sách kinh doanh c a doanh nghi p có sai l m đ ng th i l i mua vào s
l

ng l n theo quy t sách đó, s làm cho doanh nghi p đó t n th t th m h i. Ng

c

l i, n u nh quy t sách chính xác và l i mua nh ng thi t b c n thi t thì doanh nghi p
s đ

ch

ng l i nhi u n m.

Cu i cùng, phân tách b sung hoàn tr giá tr tài s n dài h n và đ i m i v t th c.
B sung hoàn tr tài s n dài h n là thông qua ph ng th c kh u hao tài s n máy móc
l nl

t tính vào giá thành s n ph m và thu h i l i qua t ng đ t thu nh p tiêu th .

m i v t th c t c là khi tài s n dài h n đ

i

c s d ng trong m t th i gian nh t đ nh và

báo h y thì ti n hành mua m i b ng ti n tích tr ho c ki n t o l i cái m i. Phân tách
gi a b sung và hoàn tr giá tr tài s n dài h n v i đ i m i v t th c đem l i khó kh n
nh t đ nh cho doanh nghi p qu n lý tài s n dài h n va ti n v n t

ng ng.

Nh ng h ng m c chính c a tài s n dài h n bao g m: tài s n c đ nh, đ u t dài
h n và tài s n dài h n khác
Tài s n c đ nh: là nh ng tài s n có giá tr l n, có th i gian s d ng dài trong
ho t đ ng kinh doanh và mang l i l i ích kinh t cho doanh nghi p s d ng nó. Ngoài

ra, tài s n c đ nh ph i có th i gian s d ng t 1 n m tr lên, gi tr t 30.000.000
đ ng tr lên và nguyên giá ph i đ c xác đ nh m t cách tin c y.
Tài s n c đ nh h u hình là nh ng tài s n có hình thái v t ch t do doanh
nghi p n m gi đ s d ng cho ho t đ ng s n xu t, kinh doanh phù h p v i tiêu chu n
ghi nh n tài s n c đ nh h u hình.
Tài s n c đ nh thuê tài chính: Là thuê tài s n mà bên cho thuê có s
chuy n giao ph n l n r i ro và l i ích g n li n v i quy n s h u tài s n cho bên thuê.
Quy n s h u tài s n có th chuy n giao vào cu i th i h n thuê.
Tài s n c đ nh vô hình: là tài s n không có hình thái v t ch t, nh ng xác
đ nh đ c giá tr và do doanh nghi p n m gi , s d ng trong s n xu t kinh doanh,
cung c p d ch v ho c cho các đ i t ng khác thuê, phù h p v i tiêu chu n ghi nh n
tài s n c đ nh vô hình.
u t dài h n:
u t vào công ty con: là các kho n đ u t v n d

i hình th c góp v n

b ng ti n, tài s n khác vào công ty con ho t đ ng theo lo i hình công ty Nhà n c,
công ty trách nhi n h u h n, công ty c ph n Nhà n c và các lo i hình doanh nghi p
khác.

4

Thang Long University Library


s

V n góp liên doanh: bao g m t t c các lo i tài s n, v t t , ti n v n thu c
h u c a doanh nghi p k c ti n vay dài h n dùng vào góp v n v i nhi u bên đ

th c hi n m t ho t đ ng kinh t . Ho t đ ng này đ

c đ ng ki m soát b i các bên góp

v n liên doanh.
u t ếài h n khác: bao g m các kho n nh đ u t trái phi u, đ u t c
phi u ho c đ u t vào đ n v khác mà ch n m gi d

i 20% v n ch s h u,… v i

th i h n thu h i trên 1 n m.
Tài s n dài h n khác: bao g m xây d ng c b n d dang, chi phí tr tr
h n, tài s n thu thu nh p hoãn l i và ký qu , ký c

c dài

c dài h n.

Phân lo i tài s n theo hình th c s h u: d a theo cách phân lo i này, ta có th
chia tài s n làm 2 lo i: tài s n t có và tài s n thuê ngoài.
Tài s n t

có: là tài s n đ

ngu n v n vay, ngu n v n t

b

nghi p và các tài s n c đ nh đ

c mua s m, xây d ng b ng ngu n v n ngân sách,
sung, ngu n v n liên doanh, các qu c a doanh

c bi u t ng… ó đ u là nh ng tài s n thu c quy n s

h u c a doanh nghi p.
Tài s n thuê ngoài: là tài s n đi thuê đ s d ng trong kho ng th i gian nh t
đ nh theo h p đ ng thuê tài s n.
Phân lo i tài s n theo hình thái bi u hi n: theo nh cách phân lo i này thì tài
s n pháp lý bao g m t t c các quy n l i, l i nhu n có liên quan đ n quy n s h u,
bao g m quy n s h u cá nhân, ngh a là ch s h u có quy n h

ng l i ích nh t đ nh

khi làm ch tài s n đó. C n c vào vi c có hay kông có tính ch t v t lý thì tài s n đ
chia thành tài s n h u hình và tài s n vô hình.
Tài s n h u hình: là tài s n thu c s h u c a doanh nghi p, t n t i

c

hình thái

v t ch t c th , có th d dàng đ nh giá tài s n thông qua nguyên giá và giá tr hao
mòn. Ví d : nhà x

ng, máy móc, thi t b , nguyên nhiên v t li u,… tr c ti p hay gián

ti p đ u th hi n qua s n ph m đ

c s n xu t ra.

Tài s n vô hình: là nh ng tài s n không mang hình thái v t ch t c th nh ng có
th t o ra đ

c nh ng l i th và quy n h n đ mang l i giá tr kinh t cho ng

is

h u nó. Giá tr c a tài s n vô hình g n v i nh ng y u t thu c v tâm lý, do v y giá tr
c a nó ph thu c vào đ i s ng con ng

i, th i gian và tác đ ng đ n v th c a ng

s h u nó trong xã h i t i th i đi m đó. Ví d : th
quy t công ngh ,…đ

i

ng hi u, phát minh, sáng ch , bí

c pháp lu t b o h .

1.1.3. Vai trò c a tài s n trong doanh nghi p
Tài s n trong doanh nghi p có vai trò r t quan tr ng vì nó là đ i t

ng tr c ti p

s n xu t ra s n ph m và duy trì ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
5

Tài s n dài h n là m t b ph n c a t li u s n xu t, đ

c coi là c s v t ch t k

thu t có vai trò quan tr ng trong ho t đ ng s n xu t, kinh doanh, là đi u ki n đ t ng
n ng su t lao đ ng và phát tri n doanh nghi p. Giá tr tài s n dài h n th hi n qua máy
móc, thi t b , quy trình công ngh là y u t đ xác đ nh quy mô, n ng l c s n xu t
kinh doanh c a m t doanh nghi p.
Trong khi đó, tài s n ng n h n l i tham gia thêm vào quá trình d tr

và l u

thông. Quá trình v n đ ng c a tài s n ng n h n b t đ u t vi c dùng ti n m t mua s m
hàng hóa, nguyên v t li u đ ti n hành s n xu t. Ti p theo, thành ph m bán ra s giúp
thu v l

ng v n ban đ u và giá tr t ng thêm. Qua m i chu k nh v y, t ng giá tr tài

s n c a doanh nghi p s t ng thêm, tr c ti p kéo theo giá tr c a doanh nghi p c ng
t ng.
Tùy vào lo i hình c a doanh nghi p là doanh nghi p s n xu t hay doanh nghi p
th ng m i, d ch v mà quy t đ nh tài s n ng n h n hay tài s n dài h n đóng vai trò
ch ch t. Tuy nhiên, dù là b t k lo i hình kinh doanh nào đi n a thì vai trò c a tài s n
nói chung c ng là vô cùng quan tr ng đ i v i s

t n t i và phát tri n c a m t

doanh nghi p.

1.2. Hi uăqu ă s ăd ngă tƠiăs năc aădoanhă nghi p
1.2.1. Khái ni m hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p
B t k ho t đ ng nào c a con ng
mong mu n đ t đ

i nói chung và trong kinh doanh nói riêng đ u

c k t qu nh t đ nh.

i v i m t doanh nghi p thì hi u qu ho t

đ ng là y u t mang tính quy t đ nh. Ch khi ho t đ ng s n xu t kinh doanh có hi u
qu thì doanh nghi p m i có th bù đ p l
ngân sách Nhà n

ng v n đã đ u t , làm ngh a v đ i v i

c và trên h t là duy trì và phát tri n doanh nghi p. Hi u qu ho t

đ ng kinh doanh là k t qu t ng h p t hi u qu c a t t c các b ph n, các y u t đ u
ra và đ u vào. Trong đó, hi u qu s d ng tài s n là m t thành ph n quan tr ng đóng
góp vào hi u qu ho t đ ng chung c a c doanh nghi p.
Theo ngh a chung nh t: hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p là s d ng
các ngu n l c hi n có c ng nh huy đ ng t bên ngoài đ t o ra k t qu t t nh t có
th . Có th nói theo cách khác là: s d ng l

ng tài s n t i thi u đ t o ra l

ng

doanh thu, l i nhu n l n nh t. Qua đó, giá tr tài s n c a doanh nghi p s t ng lên v i
m c t i đa có th trong m t n m ho c m t chu k kinh doanh, và ti p t c tham gia vào
chu k kinh doanh ti p theo. T ng b

c nh v y s d n d n nâng cao quy mô, giá tr

c a doanh nghi p.

6

Thang Long University Library


1.2.2. Tính c p thi t c a vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n
Quá trình ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p là quá trình hình thành và s
d ng v n kinh doanh.
đánh giá trình đ qu n lý, đi u hành s n xu t kinh doanh c a
m t doanh nghi p, ng

i ta s

d ng th

c đo là hi u qu s n xu t kinh doanh c a

doanh nghi p đó. Trong đó, vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n là yêu c u mang
tính b t bu c và th

ng xuyên đ i v i doanh nghi p.

Xu t phát t m căđíchăkinhădoanhă c a doanh nghi p:
Trong n n kinh t th tr

ng, các doanh nghi p ho t đ ng v i m c tiêu xuyên

su t là t i đa hóa giá tr doanh nghi p.

đ m b o m c tiêu này, doanh nghi p th

ng

xuyên ph i đ a ra và gi i quy t các quy t đ nh tài chính. Qu n lý và s d ng hi u qu
tài s n là m t n i dung tr ng tâm trong các quy t đ nh tài chính và là n i dung có nh
h

ng l n đ n m c tiêu t i đa hóa giá tr doanh nghi p.

V i b n ch t và đ nh h ng m c tiêu nh v y, doanh nghi p luôn luôn tìm m i
bi n pháp đ t n t i và phát tri n. Xu t phát t vai trò đó khi n cho yêu c u nâng cao
hi u qu s d ng tài s n là m t yêu c u khách quan, g n li n v i b n ch t c a doanh
nghi p.
Xu t phát t vai trò quan tr ng c a tài s n:
Tài s n là y u t tr c ti p đ m b o quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
doanh nghi p. Trong khâu d tr và s n xu t, tài s n ng n h n đ m b o cho s n xu t
c a doanh nghi p di n ra liên t c, đ m b o quy trình công ngh , công đo n s n xu t;
trong khi đó, tài s n dài h n đ m b o n ng su t, ch t l

ng s n ph m, hàng hóa. Trong

l u thông, tài s n ng n h n đ m b o d tr thành ph m đáp ng đ

c a khách hàng. Có th nói, t c đ

c nhu c u liên t c

luân chuy n, hi u qu s d ng tài s n ng n h n

cùng v i quy mô, hi u qu s d ng tài s n dài h n đ u mang vai trò quan tr ng trong
doanh nghi p. T ng h p hai y u t trên ta nh n ra nâng cao hi u qu s d ng tài s n là
m t yêu c u t t y u.
Xu t phát t Ủăngh aăc a vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n:
Nâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n h n t c là t ng t c đ luân chuy n tài
s n ng n h n, rút ng n th i gian tài s n ng n h n trong d tr , s n xu t và l u thông.
Qua đó, đi u này s góp ph n gi m b t s l

ng tài s n ng n h n b chi m d ng, ti t

ki m tài ng n h n đang trong lu n chuy n.
i v i tài s n dài h n, vi c nâng cao hi u qu s d ng tr c ti p nâng cao n ng
su t, ch t l

ng s n ph m. T đó, doanh nghi p nâng cao đ

c v th , n ng l c c nh

tranh c a mình đ i v i các doanh nghi p cùng ngành.
Hai ý trên đã nêu rõ vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n có nh h
7

ng tích

c c t i nhu c u phát tri n kinh t v i doanh nghi p nói riêng và v i xã h i nói chung.
Xu t phát t th c tr ng hi u qu s d ng tài s n
n n kinh t th tr ng:

các doanh nghi p trong

Trên th c t , có r t nhi u nguyên nhân khi n m t doanh nghi p làm n không
hi u qu th m chí th t b i trên th

ng tr

ng. Có th có các nguyên nhân ch quan

hay khách quan nh ng m t trong nh ng nguyên nhân ch y u v n là s d ng ngu n
v n không hi u qu .

i u này d n đ n s d ng tài s n không hi u qu , làm t c đ luân

chuy n tài s n ng n h n kém, lãng phí ti n đ u t sai công ngh , thi t b d n đ n l i
nhu n kém, doanh nghi p m t kh n ng ki m soát tài s n c a mình. Trong h th ng
doanh nghi p Vi t Nam, các doanh nghi p Nhà n
ch đ bao c p tr

c do ch u nh h

ng n ng n c a

c đây nên k t qu s n xu t kinh doanh y u kém. Do đó, yêu c u

ph i nâng cao n ng l c qu n lý tài chính trong đó chú tr ng nâng cao hi u qu s d ng
tài s n là n i dung quan tr ng không ch đ m b o l i ích riêng doanh nghi p mà còn
có ý ngh a chung đ i v i n n kinh t qu c dân.
1.3. Cácăch ătiêuăph nă ánhă hi uăqu ă s ăd ngă tƠiăs n
1.3.1. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng t ng tài s n
Vòng quay t ng tài s n: T s này đo l

ng hi u qu s d ng tài s n nói chung

mà không phân bi t đó là tài s n l u đ ng hay tài s n c đ nh.
Doanh thu
Vòng quay t ng TS

=
Bình quân t ng TS

T s này đ

c xác đ nh b ng cách l y doanh thu chia cho bình quân giá tr t ng

tài s n. Bình quân giá tr t ng tài s n b ng t ng giá tr tài s n đ u k và cu i k chia
đôi. T s vòng quay t ng tài s n ph n ánh hi u qu s d ng t ng tài s n nói chung.
V ý ngh a, t s

này cho bi t m i đ ng tài s n c a doanh nghi p t o ra đ

nhiêu đ ng doanh thu. T s
doanh nghi p càng t t và ng

này càng cao ch ng t

hi u qu s

c bao

d ng tài s n c a

c l i.

T su t sinh l i c a t ng tài s n (ROA): đ

c thi t k đ đo l

ng kh n ng

sinh l i trên m i đ ng tài s n c a doanh nghi p.
LNST
ROA

=
Bình quân t ng TS

T s

ROA đ

c xác đ nh b ng cách l y l i nhu n (sau thu ho c tr

chia cho giá tr t ng tài s n bình quân.
th

ng trên góc đ ch doanh nghi p,

ng s d ng l i nhu n sau thu , trong khi đ ng trên góc đ ch n th
8

Thang Long University Library

c thu )
t s

ng s d ng


l i nhu n tr

c thu h n. C ng t

ng t v i t s vòng quay t ng tài s n, t s càng

cao th hi n kh n ng sinh l i c a doanh nghi p càng t t và ng

c l i.

Su t hao phí t ng tài s n so v i doanh thu:
Bình quân t ng TS
Su t hao phí t ng TS so v i doanh thu

=
Doanh thu

Ch tiêu này cho bi t đ có 1 đ n v doanh thu, doanh nghi p ph i hao phí m y
đ n v tài s n bình quân. M c hao phí tài s n so v i doanh thu càng l n, hi u qu ho t
đ ng càng th p. Ng

c l i, m c hao phí tài s n bình quân so v i doanh thu càng nh ,

hi u qu ho t đ ng c a tài s n càng cao.
Su t hao phí t ng tài s n so v i l i nhu n sau thu :
Bình quân t ng TS
Su t hao phí TS so v i LNST

=
LNST

Ch tiêu này cho bi t đ có 1 đ n v l i nhu n sau thu , doanh nghi p ph i hao
phí m y đ n v tài s n bình quân. M c hao phí tài s n bình quân so v i l i nhu n sau
thu càng l n, hi u qu ho t đ ng càng th p. Ng

c l i, m c hao phí tài s n bình quân

so v i l i nhu n sau thu càng nh , hi u qu ho t đ ng c a tài s n càng cao.
Nh n xét chung
Nhóm các ch s trên ph thu c hoàn toàn vào k t qu kinh doanh trong k và
t ng tài s n. Ví d nh giá bán các m t hàng thi t y u t ng ho c nhu c u th tr

ng

t ng s làm t ng doanh thu, thay đ i l i nhu n; hay doanh nghi p nh n thêm l

ng

ti n t ngu n v n đ u t ho c đ u t m i dây chuy n s n xu t c ng đ u làm t ng t ng
tài s n. Nh ng s thay đ i nh v y nh h

ng tr c ti p đ n các t s trên.

Ngoài ra, đ i v i 2 t s ROA và su t hao phí tài s n so v i l i nhu n sau thu
còn ph thu c r t nhi u vào đ c đi m c a ngành s n xu t kinh doanh. Các ngành nh
d ch v , du l ch, t v n, th

ng m i… t s ROA th

ng r t cao, trong khi các ngành

nh công nghi p ch t o, hàng không,… t s ROA th
phí tài s n so v i l i nhu n sau thu s bi u hi n ng

ng r t th p. T s su t hao

c l i so v i t s ROA

cùng

m t tình hu ng. Do đó, đ đánh giá chính xác 2 ch tiêu này c n ph i so sánh v i bình
quân ngành ho c so sánh v i doanh nghi p t ng t .
1.3.2. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n

9

Các ch tiêuăđánhă giáăchung:
Vòng quay c a tài s n ng n h n:
Doanh thu
Vòng quay TSNH

=
Bình quân TSNH

T s

vòng quay tài s n ng n h n ph n ánh hi u qu s d ng tài s n ng n h n

c a doanh nghi p. V ý ngh a, t s này cho bi t m i đ ng tài s n ng n h n c a doanh
nghi p t o ra đ

c bao nhiêu đ ng doanh thu. T s này cao s th hi n doanh nghi p

s d ng tài s n ng n h n t t và ng

c l i.

T su t sinh l i trên bình quân tài s n ng n h n:
LNST
T su t sinh l i trên bình quân TSNH

=
Bình quân TSNH

Ch tiêu này cho bi t 1 đ n v tài s n ng n h n bình quân đ a vào kinh doanh

trong k đem l i m y đ n v l i nhu n sau thu . S c sinh l i c a tài s n ng n h n càng
l n, hi u qu ho t đ ng c a tài s n ng n h n càng cao d n đ n hi u qu kinh doanh
càng cao và ng c l i.
Th i gian 1 vòng quay c a tài s n ng n h n:
360
Th i gian 1 vòng quay c a TSNH

=
Vòng quay TSNH

Th i gian 1 vòng quay c a tài s n ng n h n càng l n, hi u n ng ho t đ ng c a tài
s n ng n h n càng th p và ng

c l i, th i gian 1 vòng quay c a tài s n ng n h n càng

nh , hi u n ng ho t đ ng c a tài s n ng n h n càng l n.
Su t hao phí tài s n ng n h n so v i doanh thu:
Bình quân TSNH
Su t hao phí TSNH so v i doanh thu

=
Doanh thu

Ch tiêu này ph n ánh 1 đ ng doanh thu thu n thì doanh nghi p ph i huy đ ng
bao nhi u đ ng tài s n ng n h n. Ch tiêu này càng nh càng ch ng t hi u qu s
d ng tài s n ng n h n càng cao.
Su t hao phí tài s n ng n h n so v i l i nhu n sau thu :
Bình quân TSNH
Su t hao phí TSNH so v i LNST

=
LNST

Ch tiêu này cho bi t đ có 1 đ ng l i nhu n sau thu thì c n bao nhiêu đ ng tài
10

Thang Long University Library


s n ng n h n bình quân. Su t hao phí càng th p ngh a là hi u qu s

d ng tài s n

ng n h n càng cao.
Nh n xét chung
C ng t

ng t nh các ch s ph n ánh hi u qu s d ng t ng tài s n, nhóm các

ch tiêu chung v hi u qu s d ng tài s n ng n h n c ng ph thu c r t l n vào k t qu
ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Bên c nh đó, giá tr tài s n ng n h n
c a doanh nghi p c ng nh h

ng tr c ti p đ n các ch tiêu trên. Trong đó, s thay đ i

giá tr tài s n ng n h n l i ph thu c vào s t ng gi m c a các thành ph n c u thành.
Ví d nh n i l ng chính sách tín d ng s làm t ng kho n ph i thu ng n h n; thu mua
l

ng l n nguyên v t li u do v t giá có xu h

t n kho;..v..v..Nh ng tr
h n và tr c ti p nh h

ng t ng m nh s làm t ng l

ng hàng

ng h p x y ra nh v y s làm thay đ i giá tr tài s n ng n
ng đ n k t qu các t s trên.

Các ch tiêuă đánhă giáă kh n ngă thanhă toán: nhóm các ch s này đo l ng kh
n ng thanh toán n ng n h n c a công ty. Bao g m: t s thanh toán hi n hành, t s
thanh toán nhanh, t s thanh toán t c th i. Nhóm các t s này xác đ nh t d li u
trong b ng cân đ i k toán.
Kh n ng thanh toán hi n hành:
Kh n ng thanh toán hi n hành =

TSNH
N ng n h n

Ch tiêu kh n ng thanh toán hi n hành cho bi t m i đ ng n ng n h n ph i tr
c a doanh nghi p có bao nhiêu đ ng mà tài s n ng n h n có th thanh toán.
Trong các h ng m c c a tài s n ng n h n, hàng t n kho có tính thanh kho n kém
h n do ph i m t nhi u th i gian và chi phí tiêu th m i có th thành ti n.
nh

c đi m này, ch s kh n ng thanh toán nhanh đ

tránh

c s d ng.

Kh n ng thanh toán nhanh:
Kh n ng thanh toán nhanh

TSNH – HTK
=
N ng n h n

H s kh n ng thanh toán nhanh đánh giá kh n ng s n sàng thanh toán n ng n
h n cao h n so v i h s kh n ng thanh toán hi n hành. T s này cho bi t v i m i
đ ng n ng n h n, doanh nghi p có th s d ng bao nhiêu đ ng tài s n ng n h n đ
thanh toán mà không c n thanh lý hàng t n kho.
Tuy nhiên, trên th c t , trong giá tr tài s n ng n h n còn bao g m nh ng tài s n
khác c ng kém thanh kho n không khác hàng t n kho. Do đó, ph n t s ta nên l y
11


t ng giá tr nh ng tài s n có tính thanh kho n nhanh trong m c tài s n ng n h n. Chính
s thay đ i đó t o nên ch tiêu kh n ng thanh toán t c th i.
Kh n ng thanh toán t c th i:
Kh n ng thanh toán t c th i

=

Ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n

N ng n h n
Ch tiêu này cho bi t m i đ ng n ng n h n ph i tr c a doanh nghi p có bao
nhiêu đ ng tài s n có th huy đ ng ngay l p t c đ thanh toán.
Trong c 3 ch tiêu thanh toán, ch tiêu kh n ng thanh toán t c th i là ch s
đánh giá chính xác nh t kh n ng thanh toán c a doanh nghi p.
Nh n xét chung
Nhìn vào các công th c trên, ta có th th y đ

c giá tr các ch s v kh n ng

thanh toán ph thu c ch y u vào c c u các thành ph n c u thành nên danh m c tài
s n ng n h n. Ví d : t tr ng hàng t n kho trong c c u tài s n ng n h n s nh h ng
đ n kh n ng thanh toán nhanh; t ng giá tr ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n s tác

đ ng đ n kh n ng thanh toán t c th i; bên c nh đó, s thay đ i b t k các h ng m c
nào trong tài s n ng n h n đ u làm thay đ i kh n ng thanh toán hi n hành c a doanh
nghi p.
Ngoài ra, đ có th đánh giá tình hình thanh kho n c a doanh nghi p m t cách
khách quan nh t, sau khi tính toán, ta c n ph i có c n c đ so sánh. C n c so sánh có
th là t s

bình quân trong ngành, t s

thanh kho n n m tr

c và 1. H n n a, ta

c ng c n so sánh gi a các ch s thanh kho n đ có th nhìn sâu h n các v n đ thanh
kho n c a doanh nghi p.
Các ch tiêu v ho tă đ ng c a hàng t n kho: đ đánh giá hi u qu qu n lý t n
kho c a doanh nghi p, ta có th s d ng các ch tiêu s vòng quay hàng t n kho và
th i gian luân chuy n kho trung bình.
Vòng quay hàng t n kho:
Doanh thu
Vòng quay HTK

=
Bình quân giá tr HTK

Ch tiêu này cho bi t bình quân hàng t n kho quay đ

c bao nhiêu vòng trong k

đ t o ra doanh thu. Nói m t cách khác, m i đ ng hàng t n kho t o ra bao nhiêu đ ng
doanh thu. H s này càng cao càng cho th y t c đ quay vòng c a hàng hóa trong kho
l n, doanh nghi p bán hàng nhanh và hàng t n kho không b

đ ng nhi u (có ngh a là

doanh nghi p s ít r i ro h n n u kho n m c hàng t n kho trong b ng cân đ i k toán
12

Thang Long University Library

có xu h

ng gi m qua các n m). Tuy nhiên h s này quá cao c ng không t t, vì nh

v y t c là l ng hàng d tr trong kho không nhi u, n u nhu c u th tr ng t ng đ t
ng t thì r t có kh n ng doanh nghi p b m t khách hàng và b đ i th c nh tranh
giành th ph n.
Th i gian luân chuy n kho trung bình:
360
Th i gian luân chuy n kho trung bình

=
Vòng quay HTK

Ch tiêu th i gian luân chuy n kho trung bình cho bi t bình quân t n kho c a
doanh nghi p quay 1 vòng h t bao nhiêu ngày. Theo cách khác, có th hi u là đ t t c
giá tr hàng t n sinh ra m t l

ng doanh thu t

ng ng thì m t bao nhiêu ngày. Ch

tiêu này càng th p, ch ng t hàng t n kho v n đ ng nhanh, góp ph n t ng doanh thu
và l i nhu n cho doanh nghi p.
Nh n xét chung:
Vì hai ch tiêu v ho t đ ng c a hàng t n kho đ u d a vào doanh thu đ đánh giá,
nên giá tr sau khi tính toán đ

c s ph thu c r t l n b i k t qu ho t đ ng s n xu t

kinh doanh trong k c a doanh nghi p. Bên c nh đó, s bi n đ ng v giá tr c a danh
m c hàng t n kho c ng làm nh h
khi nhu c u th tr

ng t i s t ng gi m c a các ch tiêu trên. Ví d :

ng v m t lo i hàng hóa t ng thì doanh nghi p ph i tranh th thu

mua trong khi giá c m t hàng đó v n ch a bi n đ ng m nh; ho c chi phí l u kho, sân
bãi t ng m nh nên b t bu c doanh nghi p ph i gi i phóng l

ng l n hàng t n

kho,v..v.. Khi các tình hu ng nh v y x y ra, giá tr hàng t n kho s thay đ i và d n
đ n s t ng gi m c a các ch tiêu trên.
Các ch tiêu v kho n ph i thu: dùng đ đo l ng hi u qu ch t l ng qu n lý
kho n ph i thu. T ng t nh các ch tiêu v hàng t n kho, tr c tiên ta xác đ nh vòng
quay kho n ph i thu. Sau đó, l y s ngày trong n m chia cho s vòng quay kho n ph i
thu.
Vòng quay kho n ph i thu:
Doanh thu
Vòng quay kho n ph i thu

=
Bình quân giá tr kho n ph i thu

Vòng quay các kho n ph i thu ph n ánh t c đ bi n đ i các kho n ph i thu thành
ti n m t. Ch tiêu này cho bi t, trong k phân tích, kho n ph i thu quay đ

c bao

nhiêu vòng. Ch tiêu này càng l n ch ng t t c đ thu h i n c a doanh nghi p càng
nhanh, kh n ng chuy n đ i các kho n n ph i thu sang ti n m t cao, đi u này giúp
13


doanh nghi p nâng cao lu ng ti n m t, t o ra s ch đ ng trong vi c tài tr ngu n v n
l u đ ng trong s n xu t.
K thu ti n bình quân:
360
K thu ti n bình quân

=
Vòng quay kho n ph i thu

Ch tiêu này dùng đ đo l
tr ch m,...) c a khách hàng.

ng kh n ng thu h i v n (kho n n do mua ch u, mua
ây là m t ch s đ

c tính b ng s ngày trung bình mà

m t công ty c n đ thu h i l i ti n bán hàng sau khi đã bán đ
ti n bình quân

c hàng. N u nh k thu

m c th p có ngh a là doanh nghi p ch c n ít ngày đ thu h i đ

c

ti n khách n . N u t l này cao có ngh a là doanh nghi p ch y u bán ch u cho khách
hàng, th i gian n dài h n.
Nh n xét chung:
Ngoài k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh nh h

ng đ n ch tiêu đánh giá

hi u qu kho n ph i thu, chính b n thân giá tr danh m c này trong tài s n ng n h n
c ng gây s t ng gi m t i hai t s này. Tr

ng h p doanh nghi p n i l ng chính sách

tín d ng đ t ng doanh s bán hàng hay thu hút thêm khách hàng, đ i tác m i s làm
t ng giá tr kho n ph i thu. Ng

c l i, khi đ n giai đo n doanh nghi p th t ch t chính

sách tín d ng đ đ cao tính an toàn thì giá tr kho n ph i thu s gi m.
Vòng quay ti n trung bình: là ch s ph n ánh kho ng th i gian t lúc ti n đ c
đ u t cho đ n lúc doanh nghi p thu đ c ti n t vi c bán các s n ph m hàng hóa hình
thành t l

ng ti n đ u t đó.
H s tr n :
Giá v n hàng bán + chi phí qu n lý, bán hàng

H s tr n

=

Ph i tr ng

i bán + l

ng, th

ng, thu , phí

H s tr n cho ta bi t s l n tr n c a doanh nghi p trong m t chu k kinh
doanh. H s này càng th p ch ng t doanh nghi p chi m d ng t t các kho n n và
ng

c l i. Chi m d ng các kho n n có th t ng ti m n ng tài chính c a doanh nghi p

trong ng n h n. Tuy nhiên, v lâu dài, vi c chi m d ng này s làm nh h

ng l n đ n

uy tín, hình nh c a doanh nghi p. Các danh m c giá v n hàng bán, chi phí qu n lý
bán hàng l y t báo cáo k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh; còn các danh m c ph i
tr ng

i bán, l

ng, th

ng, thu , phí l y t m c n ph i tr ng n h n, ph n ngu n

v n trong b ng cân đ i k toán c a doanh nghi p.

14

Thang Long University Library


Th i gian tr n bình quân:
360
Th i gian tr n bình quân

=
H s tr n

ây là m t ch s đ

c tính b ng s ngày trung bình mà m t doanh nghi p có th

kéo dài th i h n thanh toán các kho n n ng n h n nh ti n mua hàng sau khi đã nh n
đ

c hàng t ng

i bán, l

ng, th

ng, thu , phí. N u nh th i gian tr n bình quân

m c cao có ngh a là doanh nghi p có th kéo dài s ngày thanh toán ti n hàng và
ng

c l i.
Nh n xét chung:
Khác v i nhóm ch tiêu v kho n ph i thu và hàng t n kho, doanh nghi p luôn hy

v ng h s

tr n c a mình th p và đ i v i th i gian tr n bình quân là ng

c l i.

Nhìn vào công th c, ta có th th y các y u t nh h ng đ n hai ch tiêu này. Ví d :
doanh nghi p nh p hàng tr c ti p t nhà s n xu t nên s giá v n s th p h n khi có
thêm bên trung gian làm h s tr n gi m; hay khi các nhà cung c p th t ch t chính
sách tín d ng làm m c ph i tr ng

i bán gi m khi n h s tr n t ng;..v..v..

Th i gian vòng quay ti n trung bình
Th i gian
vòng quay ti n =

Th i gian luân chuy n

trung bình

kho trung bình

+

K thu ti n
bình quân

-

Th i gian vòng quay ti n trung bình là kho ng th i gian t
thanh toán ti n mua hàng nh p vào cho đ n th i đi m nh n đ

Th i gian tr n
bình quân
lúc doanh nghi p

c ti n thanh toán t bán

ra. N u vòng quay ti n ng n t c là doanh nghi p thu h i nhanh các kho n ti n trong
kinh doanh, chi m d ng đ

c các kho n n dài hay hàng hóa không b t n đ ng lâu

trong kho. Ngoài ra, tùy vào đ c đi m t ng ngành mà ch tiêu vòng quay ti n c a
doanh nghi p s khác nhau.
1.3.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n dài h n
Các ch tiêu chung:
Vòng quay tài s n dài h n:
Doanh thu
Vòng quay TSDH

=

Bình quân TSDH

Ch tiêu vòng quay tài s n dài h n đo l
máy móc, thi t b và nhà x

ng hi u qu s d ng tài s n dài h n nh

ng. V ý ngh a, ch tiêu này cho bi t m i đ ng tài s n dài

15


h n c a doanh nghi p t o ra đ
doanh nghi p có ph

c bao nhiêu đ ng doanh thu. T s này càng cao t c là

ng án s d ng tài s n dài h n hi u qu và ng

c l i.

T su t sinh l i c a tài s n dài h n:
LNST
T su t sinh l i trên bình quân TSDH

=
Bình quân TSDH

Ch tiêu này ph n ánh c 1 đ ng giá tr tài s n dài h n bình quân s d ng trong
k thì t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . S c sinh l i càng cao càng h p d n

các nhà đ u t vì đi u đó ch ng t hi u qu s d ng tài s n dài h n c a doanh nghi p
t t.
Các ch tiêu ph n ánh su t hao phí:
Su t hao phí tài s n dài h n so v i doanh thu:
Bình quân TSDH
Su t hao phí TSDH so v i doanh thu

=
Doanh thu

Ch tiêu này ph n ánh giá tr tài s n dài h n mà doanh nghi p c n đ t o ra 1
đ ng doanh thu. Nó c ng đ c coi nh c n c đ xác đ nh nhu c u v n dài h n c a
doanh nghi p khi mu n đ t doanh thu nh mong mu n.
Su t hao phí tài s n dài h n so v i l i nhu n sau thu :
Bình quân TSDH
Su t hao phí TSDH so v i LNST

=
LNST

Ch tiêu trên cho bi t mu n có 1 đ ng l i nhu n sau thu thì doanh nghi p c n
bao nhiêu đ ng giá tr tài s n dài h n. Ch tiêu này càng th p càng t t, bên c nh đó, nó
còn là c n c đ xác đ nh nhu c u v n dài h n c a doanh nghi p khi mu n đ t m c l i
nhu n nh mong mu n.
Su t hao phí tài s n dài h n so v i doanh thu:
Bình quân TSDH
Su t hao phí TSDH so v i doanh thu

=
Doanh thu

Ch tiêu này cho bi t đ t o ra 1 đ ng doanh thu thì c n t i bao nhiêu đ ng tài
s n dài h n đ

c đ u t . Ch tiêu này càng nh t c là trong k doanh nghi p càng s

d ng ti t ki m tài s n dài h n.
Nh n xét chung:
Nhóm các ch s trên ph thu c hoàn toàn vào k t qu kinh doanh trong k và
16

Thang Long University Library


giá tr tài s n dài h n c a doanh nghi p. Ví d nh giá bán các m t hàng thi t y u t ng
ho c nhu c u th tr ng t ng s làm t ng doanh thu, thay đ i l i nhu n; hay doanh
nghi p đ u t m i dây chuy n s n xu t ho c mua b t đ ng s n làm v n phòng, tr s
m i c ng đ u làm t ng giá tr tài s n dài h n. Nh ng s thay đ i nh v y nh h

ng

tr c ti p đ n nhóm các t s hi u qu s d ng tài s n dài h n.
Ngoài ra, đ i v i t su t sinh l i trên tài s n dài h n va su t hao phí tài s n dài
h n so v i l i nhu n sau thu còn ph thu c r t nhi u vào đ c đi m c a ngành s n xu t
kinh doanh. Các ngành nh d ch v , du l ch, t v n, th
tài s n dài h n th

ng m i… t su t sinh l i trên

ng r t th p, trong khi các ngành nh công nghi p ch t o, hàng

không,… t s này l i r t cao. T s su t hao phí tài s n dài h n so v i l i nhu n sau
thu s bi u hi n ng

c l i so v i t su t sinh l i trên tài s n dài h n

cùng m t tình

hu ng. Do đó, đ đánh giá chính xác 2 ch tiêu này c n ph i so sánh v i bình quân
ngành ho c so sánh v i doanh nghi p t
1.4. Cácănhơnă t ă nhă h

ng t .

ngă đ năhi uăqu ă s ăd ngă tƠiăs n

1.4.1. Các nhân t bên trong doanh nghi p
B máy qu n tr doanh nghi p:
i v i các doanh nghi p ho t đ ng trong c ch th tr
doanh nghi p có vai trò đ c bi t quan tr ng đ i v i s

ng, b máy qu n tr

t n t i và phát tri n doanh

nghi p, b máy qu n tr doanh nghi p ph i đ ng th i th c hi n nhi u nhi m v khác
nhau:
Nhi m v đ u tiên c a b máy qu n tr doanh nghi p là xây d ng cho doanh
nghi p m t chi n l c kinh doanh và phát tri n doanh nghi p. N u xây d ng đ c m t
chi n l

c kinh doanh và phát tri n doanh nghi p h p lý (phù h p v i môi tr

doanh, phù h p v i kh n ng c a doanh nghi p) s là c s là đ nh h

ng kinh

ng t t đ doanh

nghi p ti n hành các ho t đ ng s n xu t kinh doanh có hi u qu .
Xây d ng các k ho ch kinh doanh, các ph ng án kinh doanh và k ho ch hoá
các ho t đ ng c a doanh nghi p trên c s chi n l c kinh doanh và phát tri n doanh
nghi p đã xây d ng.
T ch c th c hi n các k ho ch, các ph
doanh đã đ ra.

ng án và các ho t đ ng s n xu t kinh

T ch c ki m tra, đánh giá và đi u ch nh các quá trình trên.
N u b máy qu n tr đ

c t

ch c v i c c u phù h p v i nhi m v s n xu t

kinh doanh c a doanh nghi p, g n nh linh ho t, có s phân chia nhi m v ch c n ng
rõ ràng, có c ch ph i h p hành đ ng h p lý, v i m t đ i ng qu n tr viên có n ng
l c và tinh th n trách nhi m cao s đ m b o cho các ho t đ ng s d ng tài s n c a
17

doanh nghi p đ t hi u qu cao. Ng

c l i, n u b máy qu n tr doanh nghi p đ

ct

ch c ho t đ ng không h p lý (quá c ng k nh ho c quá đ n gi n), ch c n ng nhi m v
ch ng chéo và không rõ ràng ho c là ph i ki m nhi m quá nhi u, s ph i h p trong
ho t đ ng không ch t ch , các qu n tr viên thì thi u n ng l c và tinh th n trách nhi m
s d n đ n hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p không cao.
V i ch c n ng và nhi m v vô cùng quan tr ng c a b
nghi p, ta có th kh ng đ nh r ng ch t l

máy qu n tr doanh

ng c a b máy qu n tr quy t đ nh r t l n t i

hi u qu hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p, c ng đ ng th i th hi n s

nh h

ng

r t l n t i hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p.
iăng ănhơnă l c trong doanh nghi p:
Lao đ ng là m t trong các y u t đ u vào quan tr ng, nó tham gia vào m i ho t
đ ng, m i giai đo n, m i quá trình s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Ch t l

ng,

trình đ và thái đ làm vi c c a ng i lao đ ng tác đ ng tr c ti p đ n t t c các giai
đo n, các khâu c a quá trình s n xu t kinh doanh, tác đ ng tr c ti p đ n n ng su t,
đ n ch t l

ng s n ph m. Chính vì v y, lao đ ng là y u t

nh h

ng tr c ti p đ n

hi u qu ho t đ ng nói chung hay hi u qu s d ng tài s n nói riêng c a doanh nghi p.
Ngoài ra, đ góp ph n nâng cao hi u qu s d ng tài s n, vi c phân chia công
vi c cho t ng ng
l

i phù h p c ng là m t nhân t quan tr ng. Nh v y, n u ta coi ch t

ng lao đ ng (con ng

i phù h p trong kinh doanh) là đi u ki n c n đ ti n hành

s n xu t kinh doanh thì công tác t ch c lao đ ng h p lý là đi u ki n đ đ doanh
nghi p ti n hành s n xu t kinh doanh có hi u qu . Công tác t ch c b trí s d ng
ngu n nhân l c ph thu c vào nhi m v s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, ph
thu c vào chi n l

c kinh doanh, k ho ch kinh doanh, ph

ng án kinh doanh đã đ

ra. Tuy nhiên công tác t ch c lao đ ng c a b t k m t doanh nghi p nào c ng c n
tuân th các nguyên t c chung và s d ng đúng ng i đúng vi c, quy n l i và trách
nhi m rõ ràng sao cho có th th c hi n nhanh nh t, t t nh t các nhi m v đ
đ ng th i ph i phát huy đ

c tính đ c l p, sáng t o c a ng

c giao,

i lao đ ng.

Môiătr

ng trong doanh nghi p:

Môi tr

ng v n hoá: m i m t doanh nghi p s t o l p s c thái riêng c a mình

qua t ng giai đo n hình thành và phát tri n.

ó là b u không khí, là tình c m, s giao

l u, m i quan h , ý th c trách nhi m và tinh th n h p tác ph i h p trong th c hi n
công vi c. Môi tr

ng v n hoá có ý ngh a đ c bi t và có tác đ ng quy t đ nh đ n tinh

th n làm vi c c a đ i ng lao đ ng và phong cách ho t đ ng c a doanh nghi p. Trong

kinh doanh hi n đ i, r t nhi u doanh nghi p đ c bi t là các doanh nghi p liên doanh có
quy mô l n r t quan tâm chú ý và đ cao môi tr ng v n hoá c a doanh nghi p vì đó
có s k t h p gi a v n hoá các dân t c gi a các n c khác nhau. V n hoá doanh
18

Thang Long University Library


nghi p t o ra l i th c nh tranh r t l n cho các doanh nghi p, nó nh h

ng tr c ti p

đ n vi c xây d ng đ c m t hình nh, m t th ng hi u đ c bi t trong m t các khách
hàng và đ i tác. Chính nh ng n t ng đ c bi t đ y s giúp doanh nghi p gi chân
đ

c nh ng khách hàng, đ i tác c c ng nh thu hút nh ng khách hàng, đ i tác m i.

Qua đó, k t qu s n xu t kinh doanh s t ng tr

ng m t cách rõ r t, tr c ti p nâng cao

hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p.
Các y u t mang tính ch t v t lý và hoá h c trong doanh nghi p: Các y u t
không khí, không gian, ánh sáng, đ
y ut

nh h

m, đ

n, các hoá ch t gây đ c h i … là nh ng

ng tr c ti p t i tinh th n và s c kho c a ng

v y, nhân t c này còn nh h

i lao đ ng. Không nh ng

ng tr c ti p đ n đ b n, n ng su t ho t đ ng c a máy

móc, thi t b ph c v cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Chính vì
nh ng lý do trên, các y u t v t lý, hóa h c trong môi tr
nh ng nh h
Môi tr
hi u qu s

ng làm vi c c ng gây nên

ng không nh t i hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p.
ng thông tin:

ây c ng là m t y u t có tác đ ng t

ng đ i l n đ n

d ng tài s n c a doanh nghi p. H th ng trao đ i thông tin bên trong

doanh nghi p có nhi m v l u tr và l u chuy n t t c các thông tin có liên quan đ n
t ng b ph n, t ng phòng ban, t ng ng

c a doanh nghi p.

i lao đ ng c ng nh t ng khách hàng, đ i tác

th c hi n các ho t đ ng s n xu t kinh doanh thì gi a các b

ph n, các phòng ban c ng nh nh ng ng

i lao đ ng trong doanh nghi p luôn đòi h i

ph i giao ti p, ph i liên l c và trao đ i v i nhau các thông tin c n thi t. Vi c hình
thành quá trình chuy n thông tin t ng

i này sang ng

i khác, t b ph n này sang

b ph n khác s t o nên s ph i h p trong công vi c, s hi u bi t l n nhau, b sung
nh ng kinh nghi m, nh ng ki n th c và s

am hi u v m i m t cho nhau m t cách

thu n l i, nhanh chóng và chính xác. ây là đi u ki n c n thi t đ doanh nghi p th c
hi n có hi u qu các ho t đ ng s n xu t kinh doanh và c ng nh h ng tr c ti p t i
hi u qu s d ng tài s n c a mình.
Tình hình tài chính c a doanh nghi p:
Doanh nghi p có kh n ng tài chính m nh có th đ m b o cho các ho t đ ng s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p di n ra liên t c và n đ nh. Không nh ng th , doanh
nghi p còn có kh n ng đ u t đ i m i công ngh , áp d ng k thu t tiên ti n vào s n
xu t nh m làm gi m chi phí, nâng cao n ng su t, ch t l

ng s n ph m. Ng

c l i, n u

nh kh n ng v tài chính c a doanh nghi p y u kém thì doanh nghi p s không có
kh n ng đ u t đ i m i đ

c công ngh , s b t t h u, lu m trong m t môi tr

ng

đ y c nh tranh nh hi n nay. H n th n a, m t doanh nghi p không có kh n ng c nh
tranh s nhanh chóng b lo i b ra kh i n n kinh t th tr ng. Ngoài ra, kh n ng tài
chính c a doanh nghi p nh h ng tr c ti p t i kh n ng ch đ ng trong s n xu t kinh
19


doanh, t i t c đ tiêu th c a doanh nghi p. Bên c nh đó, m t doanh nghi p có tình
hình tài chính t t c ng là m t doanh nghi p có uy tín cao trong th tr ng. Doanh
nghi p s d dàng h n trong vi c huy đ ng v n t c bên trong doanh nghi p c ng
nh

bên ngoài th tr

ng v n. T t c nh ng h qu đó s làm cho ho t đ ng kinh

doanh c a doanh nghi p phát tri n m t cách nhanh chóng, kéo theo đó hi u qu s
d ng tài s n c ng s t ng lên theo t l t

ng ng.

căđi m s n xu t, kinh doanh:
ây là nhân t có nh h

ng l n đ n hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p.

Doanh nghi p có đ c đi m khác nhau v ngành ngh kinh doanh s đ u t vào tài s n
dài h n và tài s n ng n h n khác nhau. Không nh ng th , s khác nhau còn nh h

ng

tr c ti p đ n các y u t c u thành nên hai lo i tài s n này. Doanh nghi p khác nhau s
có đ c đi m hàng hóa khác nhau, đ i t

ng khách hàng khác nhau nên chính sách tín

d ng th ng m i c ng s khác nhau… i u đó s d n đ n c c u tài s n dài h n và
ng n h n s khác nhau. Kéo theo h s sinh l i c ng khác nhau. Nh v y, đ c đi m
s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p có tác đ ng quan tr ng đ n c c u, vòng quay,
h s sinh l i và đ n hi u qu s d ng tài s n.
Khác v i các nhân t hình thành t bên trong mà doanh nghi p có th ki m soát,
ta c ng ph i k đ n nh ng y u t bên ngoài mà doanh nghi p ch có th d báo đ đ a
ra các ph

ng án ng bi n phù h p.

1.4.2. Các nhân t bên ngoài doanh nghi p
Các y u t trong ngành:
Khách hàng:

Nhân t khách hàng và nhu c u c a khách hàng quy t đ nh quy mô và c c u nhu
c u trên th tr
chi n l

ng c a doanh nghi p và là y u t quan tr ng hàng đ u khi xác đ nh

c kinh doanh. M t đ

dùng… c a khách hàng nh h
doanh nghi p, nh h

dân c , m c đ
ng l n t i s n l

thu nh p, tâm lý và s

thích tiêu

ng và giá c s n ph m s n xu t c a

ng t i s c nh tranh c a doanh nghi p vì v y nh h

ng t i các

ho t đ ng c a doanh nghi p. Do v y, doanh nghi p c n nghiên c u k khách hàng c a
mình.
Khách hàng ch mua th h c n ch không mua m i th mà doanh nghi p có th
cung ng. Vì v y, n u doanh nghi p mà không cung ng đ c đúng th mà khách
hàng mu n thì h s tìm ki m nh ng doanh nghi p khác mà có th mang l i cho h
th h c n tìm. Nghiên c u nhân t khách hàng giúp cho doanh nghi p xác đ nh nhu

c u nào c a con ng

i ch a đ

c th a mãn, l

ng khách hàng là bao nhiêu, h đang

tìm ki m lo i hàng nào và h s n sàng mua v i giá nào… M t khác, nghiên c u nhân
20

Thang Long University Library


t khách hàng còn nh m đ có bi n pháp đi u ch nh công vi c kinh doanh (bao g m
dây chuy n s n xu t, hàng hóa t n kho, nguyên v t li u đ u vào,…) sao cho th t phù
h p nh ng gì khách hàng mong mu n đ có th gi đ c khách hàng. Chính vì v y,
nghiên c u y u t khách hàng s làm t ng hi u qu kinh doanh trong đó có hi u qu s
d ng tài s n.
i th c nh tranh
i th c nh tranh trong ngành g m các doanh nghi p hi n có m t trong ngành
và các doanh nghi p ti m n có kh n ng tham gia vào ngành trong t

ng lai. S

l

ng các đ i th , đ c bi t các đ i th có quy mô l n trong ngành càng nhi u thì m c

đ

c nh tranh trong ngành càng gay g t. C nh tranh là quá trình đ u tranh gi a các

doanh nghi p khác nhau nh m đ ng v ng đ

c trên th tr

ng và t ng l i nhu n. S

c nh tranh m t m t s tr ng ph t các doanh nghi p có chi phí cao b ng các hình th c
nh lo i doanh nghi p đó ra kh i th tr

ng ho c doanh nghi p ch thu đ

c l i nhu n

th p, m t khác s khuy n khích các doanh nghi p có chi phí th p thu đ

c l i nhu n

cao. Chính nguyên t c tr ng ph t và khuy n khích c a c nh tranh đã t o áp l c bu c
các doanh nghi p ph i tìm m i bi n pháp đ t i đa hóa hi u qu ho t đ ng bao g m
công tác s d ng tài s n vì đó là c s cho s t n t i hay phá s n c a doanh nghi p
Phân tích các đ i th c nh tranh trong ngành nh m n m đ

c các đi m m nh và

y u c a đ i th đ t đó xác đ nh đ i sách c a mình nh m t o đ
m nh trong môi tr

c th đ ng v ng

ng ngành.

Các y u t môiătr

ng bên ngoài:

Y u t kinh t
Các y u t kinh t có tác đ ng r t l n và nhi u m t đ n môi tr

ng kinh doanh

c a doanh nghi p, chúng có th tr thành c h i ho c nguy c đ i v i ho t đ ng c a
doanh nghi p. Các y u t kinh t ch y u g m: t c đ t ng tr

ng c a n n kinh t , lãi

su t ngân hàng, tình hình th t nghi p.. khi phân tích c n chú ý đ n tình hình phân b
thu nh p c a dân c . S phân b thu nh p th

ng không đ u, t đó kéo theo kh n ng

tiêu dùng c a các t ng l p dân c khác nhau. Kh n ng tiêu dùng khác nhau d n đ n
các m t hàng tiêu dùng c ng s khác nhau. Chính vì v y, phân tích rõ y u t này s
giúp đ a ra nh ng quy t đ nh h p lý v s l

ng c ng nh ch ng lo i hàng hóa mà

t ng chi nhánh c a doanh nghi p s kinh doanh. Nh v y, s ti t ki m đ

c r t nhi u

chi phí l u kho, v n chuy n hàng hóa do tình tr ng n i th a, n i thi u.
Ngoài ra, khi phân tích các y u t kinh t c ng c n l u ý đ n s khác bi t v đ a
d trong c c u phân b thu nh p (thí d : thành ph này phát tri n r t nhanh trong khi
thành ph khác l i tàn l i). Doanh nghi p s bi t đ
21

c, khu v c nào s là n i t p trung


đ u t , khu v c nào ch đ u t nh l , tránh tình tr ng đ u t dàn tr i, gây phí ph m
ngu n l c c a doanh nghi p
Y u t t nhiên
tr

Y u t t nhiên g m nh ng ngu n l c t nhiên, tài nguyên thiên nhiên, môi
ng sinh thái… Bi n đ ng nào c a các y u t t nhiên c ng đ u có nh h ng đ n

hàng hóa mà doanh nghi p s n su t kinh doanh. Do v y, khi l a ch n chi n l
doanh, doanh nghi p c n tính đ n s

vi c các ngu n l c t

c kinh

nhiên, các ngu n tài

nguyên thiên nhiên ngày càng tr nên khan hi m và tính đ n vi c b o v môi tr

ng

sinh thái.
N n khan hi m m t s lo i nguyên li u và s c n ki t d n c a nh ng ngu n tài
nguyên không ph c h i đ

c nh d u m , than đá và các lo i khoáng s n s gây nhi u

r c r i và đòi h i nhi u chi phí h n đ i v i quá trình s n su t kinh doanh c a doanh
nghi p.
Ho t đ ng công nghi p h u nh bao gi c ng gây t n h i cho môi tr

ng sinh

thái vì các ch t th i c a các ngành công nghi p hóa ch t và vì nh ng chai l , s n ph m
không phân h y b ng ph

ng pháp hóa và sinh.

Nghiên c u phân tích các y u t t nhiên giúp cho doanh nghi p xây d ng m t
chi n l

c kinh doanh v a đ m b o tính hi u qu v m t kinh t v a đ m b o không

làm c n ki t các ngu n t i nguyên thiên nhiên và gây ô nhi m môi tr

ng sinh thái.

Y u t khoa h c k thu t

Y u t khoa h c k thu t và khoa h c ng d ng là l c l
thi t, có nh h

ng quan tr ng và tr c ti p đ n môi tr

ng mang đ y tính c p

ng kinh doanh c a doanh

nghi p. M i k thu t m i đ u thay th v trí c a k thu t c . B t kì ngành khoa h c k
thu t m i nào c ng gây ra r t nhi u h qu to l n và lâu dài mà không ph i lúc nào
c ng l
đ

ng tr

c đ

c. M t khác, s

gia t ng các quá trình đ u t nghiên c u đ t

c nh ng ti n b k thu t và công ngh m i đã t o ra kh n ng làm bi n đ i t n g c

hàng hóa và quá trình s n xu t, tác đ ng sâu s c đ n hai y u t c b n t o nên kh
n ng c nh tranh c a các doanh nghi p trên th tr

ng, đó là ch t l

ng s n ph m và

giá bán s n ph m.
Doanh nghi p c n hi u rõ nh ng bi n đ i đang di n ra c a các y u t khoa h c k
thu t. Phân tích y u t khoa h c k thu t giúp cho doanh nghi p nh n th c đ c các
thay đ i v m t công ngh và kh n ng ng d ng các ti n b khoa h c k thu t đó vào
doanh nghi p c a mình.
Y u t v n hóa
Con ng

i l n lên trong m t xã h i c th và chính xã h i đó đã hình thành
22

Thang Long University Library


nh ng quan đi m c b n c a con ng

i v các giá tr và chu n m c đ o đ c. Nh ng

giá tr v n hóa c b n có tính b n v ng cao, đ c l u truy n t th h b m sang th
h con cái và đ c c ng c b ng nh ng quy ch c b n c a xã h i, lu t pháp, h th ng
kinh doanh và chính quy n. Ng

c l i, nh ng giá tr v n hóa th phát có th b làm

cho thay đ i. M t s n ph m, m t clip qu ng cáo hay th m chí là bao bì s n ph m, nó
có th phù h p v i n n v n hóa, v i qu c gia này, nh ng hoàn toàn có th không phù
h p, th m chí là ph n tác d ng v i m t n i khác. Nghiên c u đ
nh v y s tránh đ

c các y u t v n hóa

c vi c lãng phí ti n b c, góp ph n nâng cao hi u qu s d ng tài

s n c a doanh nghi p

23


K T LU NăCH

NGă1

Toàn b Ch ng 1 đã trình bày nh ng lý lu n chung v vi c đánh giá hi u qu s
d ng tài s n trong doanh nghi p. V ph n t ng quan, ch ng này đã làm rõ khái ni m,
b n ch t, phân lo i c ng nh ý ngh a c a hi u qu s d ng tài s n trong doanh nghi p.
ó là c s đ phân tích th c tr ng hi u qu d d ng tài s n t i Công ty c ph n đ u
t và kinh doanh xu t nh p kh u Tr

ng An s đ

c trình bày

Ch

24

Thang Long University Library

ng 2.

CH

NGă2. TH CăTR NGăHI UăQU ăS ăD NGăTẨIăS NăC Aă
CỌNGăTYăC ăPH Nă UăT VÀ KINH DOANH
XU TăNH PăKH UăTR
NGăAN

2.1. Các thông tin chung v ă Côngă tyă c ă ph nă đ uă t ă vƠă kinhă doanhă xu tă nh pă
kh uă Tr

ngă An

2.1.1. Thông tin chung v Công ty
Tr

Công ty C ph n

Tên công ty:
ng An

Tên giao d ch:
Stock Company
Mã s thu :

u t

và Kinh doanh Xu t Nh p Kh u

Truong An Production and Import Export business Joint
0105001459

Ngày c p gi y phép: 18/11/2010
Ngày ho t đ ng:

11/11/2010

a ch :
S
Tây H , thành ph Hà N i
i n tho i:
Công ty c

378 đ

ng L c Long Quân, ph

ng Xuân La, qu n

(04) 3 935 2858
ph n đ u t

và kinh doanh xu t nh p kh u Tr

ng An kh i nghi p

b ng ho t đ ng bán buôn bán l các lo i hàng hóa thi t y u nh : các lo i th c ph m,
đ dùng gia đình; hàng may m c, gi y dép, hàng da, gi da, v i cu n; thu c, d ng c y
t , v t ph m v sinh; m ph m;..v..v..

Trong nh ng n m đ u m i kh i nghi p, đ c bi t là trong 3 n m t 2011 đ n
2013, Công ty đã ph i ch u r t nhi u khó kh n và s c ép đ n t nh ng th ng hi u lâu
đ i, có tính c nh tranh m nh trong cùng ngành. Tr

c tình hình đó, ban lãnh đ o và

toàn th nhân viên c t cán v n c g ng làm vi c cung c p nh ng s n ph m t t nh t v i
giá c h p lý đ n v i khách hàng nh m giúp cho doanh nghi p có th t n t i qua giai
đo n khó kh n này.
n n m 2014, n m b t đ
h i l n đ phát tri n khi đ

c nh ng th hi u c a th tr

ng đ ng th i nhìn ra c

c h p tác v i nh ng doanh nghi p l n, Công ty quy t đ nh

m r ng thêm các ngành ngh ho t đ ng kinh doanh c a mình. C th , Công ty đã đ t
chân vào ngành v n t i hành khách, hàng hóa, thêm vào đó các m t hàng kinh doanh
buôn bán c ng đ

c thêm vào nh : các thi t b , d ng c th d c th thao; v t li u và

các thi t b l p ráp trong xây d ng.

25