Phân tích tình hình tài chính chi nhánh công ty TNHH mỹ lan

CH

1.1.

NGă1. C ăS

LÝ LU N CHUNG V PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH TÀI
CHÍNH DOANH NGHI P

Kháiăni m vƠăvaiătròăc aăphơnăt chăt nhăh nhătƠiăch nhătrongădoanhănghi p

1.1.1. Khái ni m phân tích tình hình tài chính trong doanh nghi p
Phân tích tài chính doanh nghi p là quá trình đi sâu nghiên c u n i dung, k t
c u và m i nh h ng qua l i c a các ch tiêu trên báo cáo tài chính đ có th đánh
giá tình hình tài chính doanh nghi p thông qua vi c so sánh v i các m c tiêu mà
doanh nghi p đã đ ra so v i các doanh nghi p cùng ngành ngh , t đó đ a ra quy t
đ nh và các gi i pháp qu n lý phù h p.
Phân tích tài chính doanh nghi p là m t trong nh ng n i dung phân tích ho t
đ ng doanh nghi p. Phân tích tài chính có ý ngh a r t quan tr ng trong vi c đánh giá
hi u qu qu n lý chi phí, hi u qu qu n lý tài s n ho c hi u qu trong vi c duy trì c
c u tài chính phù h p nh m cân b ng gi a hai m c tiêu là gia t ng l i nhu n và ki m
soát r i ro c a doanh nghi p.
Vi c phân tích tình hình tài chính c a doanh nghi p bao g m các n i dung c
th nh sau: Phân tích chi phí, giá thành và k t qu kinh doanh; phân tích c c u tài
chính; phân tích hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p, phân tích kh n ng thanh
toán và phân tích l u chuy n ti n t .
1.1.2. Vai trò và m c tiêu c a phân tích tình hình tài chính doanh nghi p
Vai trò đ u tiên và r t quan tr ng c a phân tích tài chính doanh nghi p là giúp các
nhà qu n lý th y đ c hi n tr ng trong c c u tài chính, trong vi c qu n lý tài s n và
qu n lý ngu n v n đ t đó đ a ra các quy t đ nh đúng đ n, thích h p.
Th hai, đ i v i ngân hàng thì vi c phân tích tài chính doanh nghi p c ng là c n

thi t. Nó giúp cho ngân hàng đánh giá tình hình tài chính, hi u qu kinh doanh và kh
n ng thanh toán c a doanh nghi p, t đó ra quy t đ nh cho vay hay không cho vay. i u
này s làm gi m r i ro trong các ho t đ ng tín d ng.
Phân tích tài chính doanh nghi p c ng đóng m t vai trò thi t y u đ i v i các nhà
đ u t . Trong môi tr ng tài chính hi n nay, v i s l ng đông đ o c ng nh quy mô
r ng l n, nhà đ u t c n ph i bi t doanh nghi p nào m nh, doanh nghi p nào y u c ng
nh ti m n ng phát tri n c a các doanh nghi p đ ra quy t đ nh đ u t m t cách h p lý
và gi m r i ro đ u t .
Cu i cùng, phân tích tài chính doanh nghi p giúp cho nhà n

c đánh giá đ

c

nh ng tác đ ng c a c ch và các chính sách qu n lý tài chính c a nhà n c đ n các
doanh nghi p đ t đó đi u ch nh và hoàn thi n đ c hi u qu c ch qu n lý tài chính.
1


H n n a, vi c phân tích còn cung c p các s li u th ng kê giúp cho vi c tính toán các
s li u trung bình ngành và x p h ng doanh nghi p d dàng h n.
Thôngătinăs ăd ngătrongăphơnăt chătƠiăch nhădoanhănghi p

1.2.

Nh đư nói

trên, phân tích tài chính có vai trò r t quan tr ng v i các ch th

trong và ngoài doanh nghi p vì th thông tin đ c dùng đ phân tích tài chính doanh

nghi p c ng c n ph i tin c y, xác th c đ giúp các ch th này đ a ra nh ng quy t
đ nh chính xác đ i v i nh ng m c tiêu c a h , thông tin đ phân tích tài chính doanh
nghi p g m có:
Các thông tin bên ngoài doanh nghi p là các thông tin v kinh t , thu , pháp lu t,
ti n t , các thông tin v ngành doanh nghi p, chính sách c a nhà n

c…

Các thông tin bên trong doanh nghi p là các báo cáo tài chính c a doanh nghi p.
1.2.1. Thông tin bên ngoài doanh nghi p
Ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p ch u tác đ ng b i nhi u nhân t thu c
môi tr ng v mô nên phân tích tài chính c n đ t trong b i c nh chung c a kinh t
trong n c và các n n kinh t trong khu v c. K t h p nh ng tài li u này s đánh giá
đ y đ h n tình hình tài chính và d báo nh ng nguy c , c h i đ i v i h at đ ng c a
doanh nghi p. Các nhà phân tích nên quan tâm t i các thông tin v :
- T ng tr

ng, suy thoái kinh t

- Lãi su t ngân hàng, trái phi u kho b c, t giá ngo i t
- Các chính sách kinh t l n c a Chính ph , chính sách chính tr , ngo i giao c a
nhà n

c...

Thông tinăliênăquanăđ n ngành kinh t :
Nh ng thông tin v ngành kinh t s làm rõ h n n i dung các ch tiêu tài chính
trong t ng ngành, l nh v c kinh doanh, đánh giá r i ro kinh doanh c a doanh nghi p.
M t s tài li u c n quan tâm nh :
 M c đ và yêu c u công ngh c a ngành

 M c đ c nh tranh và quy mô c a th tr
 Tính ch t c nh tranh c a th tr
cung c p và khách hàng
 Nh p đ và xu h

ng

ng hay m i quan h gi a doanh nghi p v i nhà

ng v n đ ng c a ngành, các ch s ngành

1.2.2. Thông tin bên trong doanh nghi p
Ngu n thông tin th hai và c ng là quan tr ng nh t là ngu n thông tin bên trong
doanh nghi p, c th h n là các báo cáo tài chính. Phân tích báo cáo tài chính trong
2

Thang Long University Library


các doanh nghi p, c a m t ngành, th m chí toàn xã h i cho bi t doanh nghi p, ngành
và xã h i s d ng ngu n l c tài chính nh th nào, các y u t s n xu t ra sao đ t đó
có nh ng bi n pháp s d ng t t h n các ngu n l c tài chính và y u t s n xu t nh m
đ t k t qu và hi u qu kinh t cao h n.
Các báo cáo tài chính g m có:
B ngăcơnăđ i k toán
B ng cân đ i k toán là m t báo cáo tài chính ch y u ph n ánh t ng quát tình
hình tài s n c a doanh nghi p theo giá tr ghi s c a tài s n và ngu n hình thành tài
s n vào m t th i đi m cu i n m. N i dung c a b ng cân đ i k toán th hi n qua h
th ng các ch tiêu ph n ánh tình hình tài s n và ngu n hình thành tài s n. Xét v b n
ch t, b ng cân đ i k toán là m t b ng cân đ i t ng h p gi a tài s n v i v n ch s

h u và công n ph i tr (ngu n v n).
B ng cân đ i k toán đ c k t c u d i d ng b ng cân đ i s d các tài kho n k
toán và s p x p tr t t các ch tiêu theo yêu c u qu n lý. B ng cân đ i k toán đ c
chia làm 2 ph n (có th k t c u theo ki u 2 bên ho c 1 bên) là ph n “Tài s n” và
“Ngu n v n”.
Ph n tài s n: Ph n ánh giá tr ghi s c a toàn b tài s n hi n có c a doanh
nghi p đ n cu i n m k toán đang t n t i d i các hình thái và trong t t c các giai
đo n, các khâu c a quá trình s n xu t kinh doanh. Các ch tiêu ph n ánh trong ph n tài
s n th ng đ c s p x p theo trình t luân chuy n c a v n.
Ph n ngu n v n: Ph n ánh ngu n hình thành c a tài s n đ n cu i n m h ch toán.
Các ch tiêu ph n ngu n v n th hi n trách nhi m pháp lý c a doanh nghi p đ i v i
t ng đ i t

ng

Báo cáo k t qu ho tăđ ng kinh doanh
Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh là m t báo cáo tài chính ph n ánh các
kho n doanh thu, chi phí và k t qu kinh doanh c a doanh nghi p sau m t k ho t
đ ng.
Báo cáo cung c p nh ng thông tin v doanh thu, chi phí và k t qu c a các ho t
đ ng c b n trong doanh nghi p nh ho t đ ng th ng m i, ho t đ ng tài chính và các
ho t đ ng khác. T đó nh n xét đ c s phù h p gi a đ c đi m và nhi m v c a
doanh nghi p v i c c u doanh thu, chi phí và k t qu c a t ng ho t đ ng. Báo cáo
c ng cho bi t doanh thu c a ho t đ ng nào chi m t l l n trong doanh nghi p, t đó
các nhà qu n tr doanh nghi p có th ra quy t đ nh m r ng kinh doanh và phát tri n
doanh thu d a vào nh ng ho t đ ng đó. Ngoài ra các nhà qu n tr c ng có th đánh giá
3


đ c chi phí c a các ho t đ ng đ r i đ a ra các quy t đ nh đ u t , góp ph n nâng cao

hi u qu kinh doanh.
Báoăcáoăl uăchuy n ti n t
Báo cáo l u chuy n ti n là báo cáo tài chính t ng h p ph n ánh dòng ti n thu,
chi trong k hi n t i đ có c s d báo dòng ti n trong k t i là c n c đ a ra quy t
đ nh s d ng v n có hi u qu h n.
Báo cáo l u chuy n ti n cho bi t đ

c doanh nghi p đư t o ti n b ng cách nào,

ho t đ ng nào là ho t đ ng ch y u t o ra ti n, doanh nghi p đư chi ti n vào m c đích
gì và s d ng nó có h p lý hay không? Thông qua vi c phân tích báo cáo l u chuy n
ti n, nhà qu n tr có th d đoán đ

c dòng ti n s phát sinh trong k t

ng lai đ có

th l p m t d toán khoa h c và đ a ra các quy t đ nh nh m huy đ ng và s d ng ti n
có hi u qu h n. Báo cáo chuy n ti n ph n ánh dòng ti n thu và chi t ng ng v i ba
ho t đ ng: ho t đ ng kinh doanh, ho t đ ng đ u t và ho t đ ng tài chính. Vi c phân
chia này giúp cho ch th quan tâm bi t đ c ho t đ ng nào đư thu (chi) ti n b ng
cách nào và đư s d ng cho m c dích gì, ho t đ ng nào mang l i nhi u ti n nh t và
ho t đ ng nào s d ng nhi u ti n nh t.
Quy tr nh phân t ch tài ch nh doanh nghiêp

1.3.
b

Quy trình ti n hành phân tích tài chính doanh nghi p đ
c d i đây:

B

c th c hi n theo các

c 1: Thu th p thông tin

Thông tin là y u t quan tr ng quy t đ nh ch t l ng phân tích. Thông tin nhà
phân tích c n thu th p bao gôm thông tin n i b doanh nghi p và thông tin bên ngoài.
Thông tin n i b : Ngu n này ph n l n là thông tin k toán (Báo cáo tài chinh),
có th là ngu n ng n h n d i 1 n m hay ngu n dài h n trên 1 n m. Bên c nh đó là
ngu n thông tin khác nh ph ng án kinh doanh trong th i gian t i, tình hình nhân s ,
ng, bán hàng, th tr

ti n l

ng tiêu th , giá c .

Thông tin bên ngoài doanh nghi p: bao gôm thông tin kinh t v mô nh l m
phát, chính sách tài khóa, t giá, thu . Thông tin v ngành kinh doanh theo b ch tiêu
tài chính chung c a ngành. Nh ng đôi khi b ch tiêu tài chính trung bình ngành
nhi u khi là cái đích đ n, khó tin c y khi l y làm chuân. Do v y, c n thu nh p s
li u c a đ i th c nh tranh, doanh nghi p cùng quy mô qua so sánh đ đ a ra các bi n
pháp kh c ph c.
B

c 2: X lỦăthông tin

Giai đo n ti p theo c a phân tích tài chính là quá trình x lý thông tin đư thu
th p đ c. Trong giai đo n này, nhà phân tích s d ng t p h p các khái ni m, ph ng
4

Thang Long University Library


pháp x lý, công c v i thông tin các góc đ nghiên c u ph c v tính toán các ch
tiêu phân tích theo m c tiêu đư đ t ra. X lý thông tin là quá trình s p x p các thông
tin theo nh ng m c tiêu nh t đ nh nh m tính toán so sánh v i n m tr c hay trung
bình ngành. T đó đ a ra đánh giá, xác đ nh đi m m nh đi m y u, nguyên nhân đ
nhà qu n lý đ a ra các d đoán và quy t đ nh.
B

c 3: D đoán vƠ ra quy t đ nh

Nhà phân tích d báo ho t đ ng n m ti p theo, th i gian t i c a doanh nghi p.
T k t qu phân tich trên đ a ra quy t đ nh thích h p.
i v i nhà đ u t là quy t
đ nh đ u t hay rút v n, v i nhà qu n tr doanh nghi p là quy t đinh tài chính, kh c
ph c nh ng đi m y u và đ ra đinh h ng ho t đ ng th i gian t i, v i ng
là quy t đinh c p v n hay thu h i v n vay.
1.4.

Cácăph

i cho vay

ngăphápăphơnăt chătƠiăch nhădoanhănghi p

Ph ng pháp phân tích tài chính bao g m m t h th ng các công c và bi n pháp
nh m ti p c n, nghiên c u các s ki n, hi n t ng, các m i quan h bên trong và bên
ngoài, các lu ng d ch chuy n và bi n đ i tài chính, các ch tiêu tài chính t ng h p và

chi ti t, nh m đánh giá tình hình tài chính doanh nghi p.
Có nhi u ph

ng pháp phân tích tài chính doanh nghi p, ng

các ph ng pháp ch y u nh : ph
Dupont.
1.4.1. Ph

ng pháp t l , ph

i ta th

ng dùng

ng pháp so sánh, ph

ng pháp

ng pháp so sánh

ti n hành phân tích tài chính c a m t doanh nghi p, các nhà phân tích th ng
k t h p s d ng các ph ng pháp mang tính nghi p v - k thu t khác nhau nh
ph ng pháp so sánh, ph ng pháp lo i tr , ph ng pháp d báo, ph ng pháp
Dupont..., M i m t ph ng pháp có nh ng tác d ng khác nhau và đ c s d ng trong
t ng n i dung phân tích khác nhau. Tuy nhiên ph ng pháp so sánh là ph ng pháp
đ c s d ng r ng rãi, ph bi n trong phân tích kinh t nói chung và phân tích tài
chính nói riêng. M c đích c a so sánh là làm rõ s khác bi t hay nh ng đ c tr ng
riêng có c a đ i t

ng nghiên c u; t đó, giúp cho các đ i t

ng quan tâm có c n c

đ đ ra quy t đ nh l a ch n.
Khi s d ng ph

ng pháp so sánh, các nhà phân tích c n chú ý m t s v n đ sau

đây:
i u ki n so sánh đ c c a ch tiêu: Ch tiêu nghiên c u mu n so sánh đ c ph i
đ m b o th ng nh t v n i dung kinh t , th ng nh t v ph ng pháp tính toán, th ng
nh t v th i gian và đ n v đo l

ng.
5


G c so sánh: G c so sánh đ c l a ch n có th là g c v không gian hay th i
gian, tu thu c vào m c đích phân tích. V không gian, có th so sánh đ n v này v i
đ n v khác, b ph n này v i b ph n khác, khu v c này v i khu v c khác... Vi c so
sánh v không gian th ng đ c s d ng khi c n xác đ nh v trí hi n t i c a doanh
nghi p so v i đ i th c nh tranh, so v i s bình quân ngành, bình quân khu v c... C n
l u ý r ng, khi so sánh v m t không gian, đi m g c và đi m phân tích có th đ i ch
cho nhau mà không nh h ng đ n k t lu n phân tích. V th i gian, g c so sánh đ c
l a ch n là các k đư qua (k tr

c, n m tr

c) hay k ho ch, d toán. C th :

 Khi xác đ nh xu h ng và t c đ phát tri n c a ch tiêu phân tích, g c so sánh
đ c xác đ nh là tr s c a ch tiêu phân tích k tr c ho c hàng lo t k tr c (n m
tr c). Lúc này s so sánh tr s ch tiêu gi a k phân tích v i tr s ch tiêu các k
g c khác nhau;
 Khi đánh giá tình hình th c hi n m c tiêu, nhi m v đ t ra, g c so sánh là tr s
k ho ch c a ch tiêu phân tích. Khi đó, ti n hành so sánh gi a tr s th c t v i tr s
k ho ch c a ch tiêu nghiên c u.
Các d ng so sánh: Các d ng so sánh th ng đ c s d ng trong phân tích là so
sánh b ng s tuy t đ i, so sánh b ng s t ng đ i và so sánh v i s bình quân.
So sánh b ng s tuy t đ i ph n ánh qui mô c a ch tiêu nghiên c u nên khi so
sánh b ng s tuy t đ i, các nhà phân tích s th y rõ đ c s bi n đ ng v qui mô c a
ch tiêu nghiên c u gi a k (đi m) phân tích v i k (đi m) g c.
So sánh b ng s t ng đ i: Khác v i s tuy t đ i, khi so sánh b ng s t ng đ i,
các nhà qu n lý s n m đ c k t c u, m i quan h , t c đ phát tri n, m c đ ph bi n
và xu h ng bi n đ ng c a các ch tiêu kinh t . Trong phân tích tài chính, các nhà
phân tích th ng s d ng các lo i s t ng đ i sau:
tr

 S t ng đ i đ ng thái: Dùng đ ph n ánh nh p đ bi n đ ng hay t c đ t ng
ng c a ch tiêu và th ng dùng d i d ng s t ng đ i đ nh g c [c đ nh k g c:

yi /y0 (i = 1, n)] và s t
 S t

ng đ i liên hoàn [thay đ i k g c: y (i + 1)/yi (i = 1, n)].

ng đ i k ho ch: S t

ng đ i k ho ch ph n ánh m c đ , nhi m v mà

doanh nghi p c n ph i th c hi n trong k trên m t s ch tiêu nh t đ nh.
 S t ng đ i ph n ánh m c đ th c hi n: Dùng đ đánh giá m c đ th c hi n
trong k c a doanh nghi p đ t bao nhiêu ph n so v i g c. S t ng đ i ph n ánh m c
đ th c hi n có th s d ng d

i ch s hay t l và đ

Ch s th c hi n so v i g c c a
ch tiêu nghiên c u (%)

c tính nh sau:

Giá tr ch tiêu th c hi n
=
Giá tr ch tiêu g c
6

Thang Long University Library

*

100


So sánh v i s bình quân: Khác v i vi c so sánh b ng s tuy t đ i và s t ng
đ i, so sánh b ng s bình quân s cho th y m c đ mà đ n v đ t đ c so v i bình
quân chung c a t ng th , c a ngành, c a khu v c. Qua đó, các nhà qu n lý xác đ nh
đ c v trí hi n t i c a doanh nghi p (tiên ti n, trung bình, y u kém).
1.4.2. Ph

ng pháp phân tích t l

Ph ng pháp này d a trên ý ngh a chu n m c các t l c a đ i l ng tài chính
trong các quan h tài chính. S bi n đ i các t l là s bi n đ i các đ i l ng tài chính.
V nguyên t c, ph ng pháp t l yêu c u c n ph i xác đ nh đ c các ng ng, các
đ nh m c đ nh n xét, đánh giá tình hình tài chính doanh nghi p, trên c s so sánh
các t l c a doanh nghi p v i giá tr các t l tham chi u.
Trong phân tích tài chính doanh nghi p, các t l tài chính đ c phân thành các
nhóm t l đ c tr ng, ph n ánh nh ng n i dung c b n theo các m c tiêu ho t đ ng
c a doanh nghi p. ó là các nhóm t l v kh n ng thanh toán, nhóm t l v c c u
v n, nhóm t l v n ng l c ho t đ ng kinh doanh, nhóm t l v kh n ng sinh l i.
M i nhóm t l l i bao g m nhi u t l ph n ánh riêng l , t ng b ph n c a ho t
đ ng tài chính trong m i tr ng h p khác nhau, tu theo giác đ phân tích, ng i phân
tích l a ch n các nhóm ch tiêu khác nhau đ ph c v m c tiêu phân tích c a mình.
 T l v kh n ng thanh toán:
c s d ng đ đánh giá kh n ng đáp ng các
kho n n ng n h n c a doanh nghi p v i ba ch tiêu ch y u h s thanh toán hi n
hành, h s thanh toán nhanh, h s thanh toán t c th i.
 T l v c c u v n bao g m h s t tr n , h s đòn b y tài chính, h s tài
s n c đ nh, t s n trên tài s n… Nhóm t l này ph n ánh m c đ n đ nh và t ch
tài chính.
 T l v kh n ng ho t đ ng kinh doanh:
vi c s d ng ngu n l c c a doanh nghi p.

ây là nhóm ch tiêu đ c tr ng cho

 T l v kh n ng sinh l i: Ph n ánh hi u qu s n xu t kinh doanh t ng h p
nh t c a doanh nghi p thông qua t su t l i nhu n g p, t su t sinh l i (ROA), t su t
sinh l i v n ch s h u (ROE).

1.4.3. Ph

ng pháp phân tích tài chính Dupont

B n ch t c a ph

ng pháp DUPONT là tách m t t s t ng h p ph n ánh s c

sinh l i c a doanh nghi p nh thu nh p trên tài s n ROA, thu nh p sau thu trên v n
ch s h u ROE thành tích s c a chu i các t s có m i quan h nhân qu v i nhau.
i u đó cho phép phân tích nh h

ng c a các t s đó đ i v i t s t ng h p.

7


Ph ng pháp phân tích DUPONT là phân tích t ng h p tình hình tài chính c a
doanh nghi p. Thông qua quan h c a m t s ch tiêu ch y u đ ph n ánh thành tích
tài chính c a doanh nghi p m t cách tr c quan, rõ ràng. Thông qua vi c s d ng
ph ng pháp phân tích DUPONT đ phân tích t trên xu ng không nh ng có th tìm
hi u đ c tình tr ng chung c a tài chính doanh nghi p, cùng các quan h c c u gi a
các ch tiêu đánh giá tài chính, làm rõ các nhân t nh h ng làm bi n đ ng t ng gi m
c a các ch tiêu tài chính ch y u, cùng các v n đ còn t n t i mà còn có th giúp các
nhà qu n lý doanh nghi p làm u hoá c c u kinh doanh và c c u ho t đ ng tài
chính, t o c s cho vi c nâng cao hi u qu tài chính doanh nghi p.
Phơnăt chăDupontăđ i v i ROA
Mô hình Dupont th

ng đ

c v n d ng trong phân tích ch tiêu ROA, có d ng:

L i nhu n sau thu
ROA

=
Tài s n bình quân

L i nhu n sau thu
=

Doanh thu thu n
x

Doanh thu thu n

Tài s n bình quân

Mô hình phân tích trên cho th y, có hai y u t nh h ng đ n t su t sinh l i trên
t ng tài s n, đó là t su t sinh l i trên doanh thu (ROS) và vòng quay c a tài s n
(SOA). V y nên nhà qu n tr doanh nghi p c n ph i nghiên c u và xem xét có nh ng
bi n pháp gì cho vi c nâng cao không ng ng kh n ng sinh l i c a doanh thu và s
v n đ ng c a tài s n đ nâng cao kh n ng sinh l i c a m t đ ng tài s n mà doanh
nghi p đang s d ng.
Phơnăt chăDupontăđ i v i ROE
Ngoài ra mô hình Dupont còn đ
d ng:
L i nhu n sau thu
ROE

=
VCSH

c áp d ng trong phân tích ch tiêu ROE, có

L i nhu n sau thu
=

Doanh thu thu n
x

Doanh thu thu n

Tài s n bình quân
x

Tài s n bình quân

VCSH

T hai mô hình trên có th th y r ng s vòng quay c a tài s n càng cao, s c s n
xu t c a doanh nghi p càng l n. H ng t i m c đích làm t ng t su t sinh l i c a tài
s n đ ng ngh a v i vi c c n nâng cao s vòng quay c a tài s n, m t m t t ng đ c quy
mô v doanh thu thu n, m t khác ph i s d ng ti t ki m và h p lý v c c u c a tài
s n. C n khai thác t i đa công su t các tài s n đư đ u t , gi m b t hàng t n kho và chi
phí s n xu t d dang.

8

Thang Long University Library


N iădungăphơnăt chătƠiăch nhădoanhănghi p

1.5.

1.5.1. Phân tích tài s n – ngu n v n
B ng cân đ i k toán là m t báo cáo tài chính t ng h p, dùng đ ph n ánh t ng
quát tình hình tài s n và ngu n v n c a doanh nghi p t i m t th i đi m nh t đ nh (th i
đi m l p báo cáo). B ng cân đ i k toán có tác d ng quan tr ng trong công tác qu n lý,
c n c vào s li u trình bày trên b ng ta có th bi t đ

c toàn b tài s n và c c u c a

tài s n hi n có c a doanh nghi p, tình hình ngu n v n và c c u c a ngu n v n.
Thông qua đó ta có th đánh giá khái quát tình hình tài chính c a doanh nghi p, tình
hình và k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh, trình đ s d ng v n, tri n v ng kinh
t tài chính, s t ng gi m c a ngu n v n ch s h u c a doanh nghi p.
B ng cân đ i k toán đ

c l p theo nguyên t c cân đ i:
T ng tài s n = T ng ngu n v n

Trong đó: T ng tài s n = Tài s n ng n h n + Tài s n dài h n
T ng ngu n v n = N ph i tr + V n ch s h u
B ng cân đ i k toán đ

ck tc ud

i d ng b ng cân đ i s d các tài kho n

k toán và s p x p tr t t các ch tiêu theo yêu c u qu n lý. B ng cân đ i k toán
đ c chia làm 2 ph n (có th k t c u theo ki u 2 bên ho c 1 bên) là ph n “Tài s n”
và “Ngu n v n”.
Ph n tài s n: Ph n ánh giá tr ghi s c a toàn b tài s n hi n có c a doanh
nghi p đ n cu i n m k toán đang t n t i d i các hình thái và trong t t c các giai
đo n, các khâu c a quá trình s n xu t kinh doanh. Các ch tiêu ph n ánh trong ph n tài
s n th

ng đ

c s p x p theo trình t luân chuy n c a v n.

Ph n ngu n v n: Ph n ánh ngu n hình thành c a tài s n đ n cu i n m h ch
toán. Các ch tiêu ph n ngu n v n th hi n trách nhi m pháp lý c a doanh nghi p
đ i v i t ng đ i t ng.
T s n trên t ng tài s n
T s t ng n trên t ng tài s n đ

c s d ng đ xác đ nh ngh a v c a ch doanh

nghi p đ i v i các ch n trong vi c góp v n. Công th c tính t s t ng n trên t ng
tài s n nh sau:
T s n
Trong đó t ng n và t ng tài s n đ
s này cho quý hay n m.

=

T ng s n
T ng tài s n

c l y t quý ho c n m g n nh t, tùy tính t

9


Thông th ng các ch n mu n t s n trên t ng tài s n v a ph i vì t s này
càng th p thì kho n n càng đ c đ m b o trong tr ng h p doanh nghi p b phá s n.
Trong khi đó, các ch s h u doanh nghi p l i mu n t s này cao vì h mu n l i
nhu n gia t ng nhanh và mu n toàn quy n ki m soát doanh nghi p. T s này cao th
hi n s b t l i đ i v i các ch n nh ng l i có l i cho ch s h u n u đ ng v n đ

c

s d ng có kh n ng sinh l i cao. Tuy nhiên, n u t s t ng n trên t ng tài s n quá
cao, doanh nghi p d b r i vào tình tr ng m t kh n ng thanh toán.
có nh n xét đúng đ n v t s t ng n trên t ng tài s n c n ph i k t h p v i các
t s khác, nh ng n u t s t ng n trên t ng tài s n cao, chúng ta có th k t lu n trong
t

ng lai doanh nghi p s khó huy đ ng ti n vay đ ti n hành kinh doanh, s n xu t.
T s n trên v n ch s h u

T l t ng n trên v n ch s h u là ch s ph n ánh quy mô tài chính c a công
ty. Nó cho ta bi t v t l gi a 2 ngu n v n c b n (n và v n ch s h u) mà doanh
nghi p s d ng đ chi tr cho ho t đ ng c a mình. Hai ngu n v n này có nh ng đ c
tính riêng bi t và m i quan h gi a chúng đ c s d ng r ng rưi đ đánh giá tình hình
tài chính c a doanh nghi p. T l t ng n trên v n ch s h u đ c tính b ng cách

chia t ng n cho v n ch s h u:
T s n trên v n ch s h u

=

T ng n
V n ch s h u

Trong đó n c a doanh nghi p bao g m c n ng n h n và n dài h n . V n ch
s h u hay v n c ph n c a c đông g m c ph n thông th ng, c ph n u đưi, các
kho n lưi ph i tr và n ròng.
T l t ng n trên v n ch s h u c ng ph thu c nhi u vào ngành, l nh v c mà
công ty ho t đ ng. Ví d , các ngành s n xu t c n s d ng nhi u v n thì T l t ng n
trên v n ch s h u có xu h ng cao h n, trong khi các công ty d ch v thì T l t ng
n trên v n ch s h u th ng th p h n.
T l t ng n trên v n ch s h u giúp nhà đ u t có m t cái nhìn khái quát v
s c m nh tài chính, c u trúc tài chính c a doanh nghi p và làm th nào doanh
nghi p có th chi tr cho các ho t đ ng. Thông th ng, n u h s này l n h n 1, có
ngh a là tài s n c a doanh nghi p đ c tài tr ch y u b i các kho n n , còn ng c l i
thì tài s n c a doanh nghi p đ c tài tr ch y u b i ngu n v n ch s h u. V
nguyên t c, h s này càng nh , có ngh a là n ph i tr chi m t l nh so v i t ng tài
s n hay t ng ngu n v n thì doanh nghi p ít g p khó kh n h n trong tài chính. T l
này càng l n thì kh n ng g p khó kh n trong vi c tr n ho c phá s n c a doanh
nghi p càng l n.
10

Thang Long University Library


Tuy nhiên, vi c s d ng n c ng có m t u đi m, đó là chi phí lưi vay s đ c

tr vào thu thu nh p doanh nghi p. Do đó, doanh nghi p ph i cân nh c gi a r i ro v
tài chính và u đi m c a vay n đ đ m b o m t t l h p lý nh t.
1.5.2. Phân tích doanh thu – chi phí – l i nhu n
Báo cáo thu nh p, Vi t Nam th ng g i là báo cáo k t qu kinh doanh, là báo
cáo t ng k t v doanh thu, chi phí và l i nhu n c a công ty qua m t th i k nh t đ nh,
th ng là quý ho c n m. đây chúng ta s d ng báo cáo k t qu kinh doanh c a công
ty Thông qua s li u v các ch tiêu trên BCKQH KD đ ki m tra, phân tích và đánh
giá tình hình th c hi n m c tiêu đ t ra v chi phí s n xu t, giá v n, doanh thu s n
ph m hàng hoá đư tiêu th , tình hình chi phí, thu nh p c a các ho t đ ng khác và k t
qu c a doanh nghi p sau m t k k toán. Thông qua s li u trên BCKQH KD mà
ki m tra tình hình th c hi n trách nhi m, ngh a v c a doanh nghi p đ i v i Nhà n

c

v các kho n thu và các kho n ph i n p khác. Thông qua s li u trên BCKQH KD
mà đánh giá, d đoán xu h ng phát tri n c a doanh nghi p qua các k khác nhau và
trong t ng lai.
B ng 1.1. Báo cáo k t qu kinh doanh
N m tr

Ch tiêu

c

N m nay

1. Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v
2. Các kho n gi m tr
3. Doanh thu thu n v bán hàng và cung c p d ch v
4. Giá v n hàng bán

5. L i nhu n g p v bán hàng và cung c p d ch v
6. Chi phí bán hàng
7. Chi phí qu n lý doanh nghi p
8. L i nhu n bán hàng và cung c p d ch v
9. Doanh thu ho t đ ng tài chính
10. Chi phí tài chính
11. L i nhu n t ho t đ ng tài chính
12. Thu nh p khác
13. Chi phí khác
14. L i nhu n khác
15. T ng l i nhu n tr

c thu

16. Thu thu nh p doanh nghi p
17. L i nhu n sau thu
(Ngu n: Giáo trình tài chính doanh nghi p)
11


Phân tích k t qu ho t đ ng kinh doanh không ch d ng l i vi c đánh giá s thay
đ i, k t qu kinh doanh thông qua các ch tiêu kinh t mà còn đi sâu nghiên c u các
nhân t nh h ng đ n k t qu ho t đ ng kinh doanh bi u hi n trên các ch tiêu đó.
Phân tích nhân t nh h ng đây là nhân t nào. Ví d nh là do chính sách kinh t
đ t n c, s ti n b c a khoa h c k thu t, s phát tri n c a đ i ng công nhân viên…
hay do nh ng nhân t ch quan nh : trình đ s d ng lao đ ng, v n đ u t , đ t đai…T
đó đ a ra nh ng nh n xét chung đ ng th i tìm ra ph ng pháp ho t đ ng hi u qu .
1.5.3. Phân tích báo cáo l u chuy n ti n t
Báo cáo l u chuy n ti n là báo cáo tài chính t ng h p ph n ánh dòng ti n thu, chi
trong k hi n t i đ có c s d báo dòng ti n trong k t i là c n c đ a ra quy t đ nh

s d ng v n có hi u qu h n.
Báo cáo l u chuy n ti n cho bi t đ c doanh nghi p đư t o ti n b ng cách nào,
ho t đ ng nào là ho t đ ng ch y u t o ra ti n, doanh nghi p đư chi ti n vào m c đích
gì và s d ng nó có h p lý hay không? Thông qua vi c phân tích báo cáo l u chuy n
ti n, nhà qu n tr có th d đoán đ c dòng ti n s phát sinh trong k t ng lai đ có
th l p m t d toán khoa h c và đ a ra các quy t đ nh nh m huy đ ng và s d ng ti n
có hi u qu h n. Báo cáo chuy n ti n ph n ánh dòng ti n thu và chi t ng ng v i ba
ho t đ ng: ho t đ ng kinh doanh, ho t đ ng đ u t và ho t đ ng tài chính. Vi c phân
chia này giúp cho ch th quan tâm bi t đ c ho t đ ng nào đư thu (chi) ti n b ng cách
nào và đư s d ng cho m c dích gì, ho t đ ng nào mang l i nhi u ti n nh t và ho t đ ng
nào s d ng nhi u ti n nh t.
Báo cáo l u chuy n ti n t ng h p ph n ánh vi c hình thành và s d ng l ng ti n
phát sinh sau k ho t đ ng c a doanh nghi p. Thông qua vi c phân tích báo cáo l u
chuy n ti n, nhà qu n tr d đoán dòng ti n phát sinh trong k t i đ có c s d toán
khoa h c và đ a ra các quy t đ nh tài chính nh m huy đ ng và s d ng ti n có hi u qu
h n. N u b qua b c phân tích này các nhà đ u t s d dàng b qua m t b i các báo
cáo l i nhu n t t đ p mà không hi u đ c tính b n v ng c a các l i nhu n này.
1.5.4. Phân tích các ch tiêu tài chính
Ch tiêu tài chính là m t b ph n c u thành c a h th ng ch tiêu kinh t nh m
đánh giá tình hình tài chính c a doanh nghi p trong hi n t i và quá kh đ đ a ra quy t
đ nh trong t ng lai. Nó là m t ph m trù kinh t có n i dung t ng đ i n đ nh, th hi n
k t qu tài chính c a m t doanh nghi p. Vi c phân tích các ch tiêu tài chính s làm rõ
m i ho t đ ng c a doanh nghi p trong c ch th tr ng, đánh giá doanh nghi p theo
yêu c u c a các c p qu n lý đ đ t đ

c các l i ích mong mu n.

12

Thang Long University Library

1.5.4.1. Ch tiêu v kh n ng thanh toán
Kh n ng thanh toán c a doanh nghi p là n ng l c v tài chính mà doanh nghi p
có đ c đ đáp ng nhu c u thanh toán các kho n n cho các cá nhân, t ch c có quan
h cho doanh nghi p vay ho c n .
N ng l c tài chính đó t n t i d

i d ng ti n t (ti n m t, ti n g i …), các kho n

ph i thu t các cá nhân m c n doanh nghi p, các tài s n có th chuy n đ i nhanh
thành ti n nh : hàng hóa, thành ph m, hàng g i bán.
Các kho n n c a doanh nghi p có th là các kho n vay ngân hàng, kho n n
ti n hàng do xu t phát t quan h mua bán các y u t đ u vào ho c s n ph m hàng hóa
doanh nghi p ph i tr cho ng
n p ngân hàng nhà n

i bán ho c ng

c, các kho n ch a tr l

i mua đ t tr

c, các kho n thu ch a

ng.

H s kh n ng thanh toán ng n h n dùng đ đo l ng kh n ng tr các kho n
n ng n h n c a doanh nghi p nh n và các kho n ph i tr ) b ng các tài s n ng n h n
c a doanh nghi p, nh ti n m t, các kho n ph i thu, hàng t n kho)..

H s kh n ng thanh toán n ng n h n đ
Kh n ng thanh toán
ng n h n
Tài s n ng n h n th

c tính theo công th c sau:
T ng tài s n ng n h n

=
T ng n ng n h n

ng bao g m ti n, các ch ng khoán d chuy n nh

ng, các

kho n ph i thu và hàng t n kho. N ng n h n th ng bao g m các kho n vay ng n
h n ngân hàng và các t ch c tín d ng, các kho n ph i tr nhà cung c p, các kho n
ph i tr khác...C tài s n ng n h n và n ng n h n đ u có th i h n nh t đ nh - t i m t
n m. H s kh n ng thanh toán ng n h n dùng đ đo l ng kh n ng tr các kho n n
ng n h n b ng các tài s n ng n h n, hay nói cách khác là 1 đ ng n ng n h n đ
đ m b o b ng bao nhiêu đ ng tài s n ng n h n.

c

T s này càng cao ch ng t công ty càng có nhi u kh n ng s hoàn tr đ

c

h t các kho n n . N u t s thanh toán ng n h n nh h n 1 cho th y công ty đang
trong tình tr ng tài chính tiêu c c, có kh n ng không tr đ c các kho n n khi đáo

h n. Tuy nhiên, đi u này không có ngh a là công ty s phá s n b i vì có r t nhi u cách
đ huy đ ng thêm v n. M t khác, n u t s này quá cao c ng không ph i là m t d u
hi u t t b i vì nó cho th y doanh nghi p đang s d ng tài s n ch a đ c hi u qu .
h n ng thanh toán nhanh
Kh n ng thanh toán nhanh đ c hi u là kh n ng doanh nghi p dùng ti n ho c
tài s n có th chuy n đ i thành ti n đ tr n ngay khi đ n h n và quá h n. Ti n đây
có th là ti n g i, ti n m t, ti n đang chuy n; tài s n là các đ u t tài chính ng n h n
13


(c phi u, trái phi u). N đ n h n và quá h n ph i tr là n ng n h n, n dài h n, n
khác k c nh ng kho n trong th i h n cam k t doanh nghi p còn đ c n . Kh n ng
thanh toán nhanh c a doanh nghi p đ
Kh n ng thanh toán
nhanh

c tính theo công th c:
T ng tài s n ng n h n - Kho
=
T ng n ng n h n

Theo công th c này, hàng t n kho đây là hàng hóa, thành ph m, hàng g i bán,
v t t ch a th bán nhanh, ho c kh u tr , đ i l u ngay đ c, nên ch a th chuy n
thành ti n ngay đ

c. Và kh n ng thanh toán nhanh c a doanh nghi p cao hay th p,

tình hình tài chính đ c đánh giá t t hay x u tùy thu c vào l ng ti n và các kho nđ u
t tài chính ng n h n l n hay bé, n ng n h n nh hay l n. Tuy nhiên khi s d ng h
s thanh toán nhanh ph i l u ý m t s đi m:

Th nh t, công th c này vô hình chung đư tri t tiêu n ng l c thanh toán "không
dùng ti n" c a doanh nghi p trong vi c tr các kho n n đ n h n. T c là ch a tính đ n
kh n ng doanh nghi p dùng m t l ng hàng hóa mà th tr ng có nhu c u cao có th
bán ngay đ c ho c xu t đ i l u; ch a tính đ n kho n ph i thu mà khi c n đ n v có
th th a thu n đ bù tr kho n n ph i tr cho các ch n . Và nh v y s là sai l m khi
l ng ti n c a doanh nghi p có th ít, kho n đ u t ng n h n c a doanh nghi p không
có nh ng l ng hàng hóa, thành ph m t n kho có th bán ngay b t c lúc nào c ng
đ c l n, kho n ph i thu có th bù tr ngay đ c cho các kho n ph i tr nhi u, mà l i
đánh giá kh n ng thanh toán nhanh c a doanh nghi p th p.
Th hai, n ng n h n có th l n nh ng ch a c n thanh toán ngay thì kh n ng
thanh toán nhanh c a doanh nghi p c ng có th đ c coi là l n. N ng n h n ch a đ n
h n tr mà bu c doanh nghi p ph i tính đ n kh n ng tr n ngay trong khi n dài h n
và n khác ph i tr ho c quá h n tr l i không tính đ n thì s là không h p lý.
h n ng thanh toán t c th i
Kh n ng thanh
toán t c th i

Ti n + Các kho n t

ng đ

ng ti n

=
T ng n ng n h n

Ti n và các kho n t ng đ ng ti n là các tài s n mang tính thanh kho n cao
nh t c a doanh nghi p. H s thanh toán t c th i th hi n m i quan h ti n (ti n m t
và các kho n t ng đ ng ti n nh ch ng khoán ng n h n d chuy n đ i...) và kho n
n đ n h n ph i tr . H s thanh toán t c th i quá cao t c doanh nghi p d tr quá

nhi u ti n m t thì doanh nghi p b l c h i sinh l i. Các ch n đánh giá m c trung
14

Thang Long University Library


bình h p lý cho t l này là 0,5. Khi h s này l n h n 0,5 thì kh n ng thanh toán t c
th i c a doanh nghi p là kh quan và ng c l i, n u h s này nh h n 0,5 thì doanh
nghi p s g p khó kh n trong vi c thanh toán n .
1.5.4.2. Ch tiêu v qu n lý n
Trên th c t , th t khó đ tìm ra m t doanh nghi p kinh doanh mà không ph i vay
n . Do đó phân tích kh n ng qu n lý n giúp ta đánh giá công tác vay n c a doanh
nghi p có h p lý không và các kho n n đang nh h ng nh th nào t i ho t đ ng
c a doanh nghi p. Khi phân tích kh n ng qu n lý n có nh ng ch tiêu c b n sau
T s n
T ng n
T s n

=
T ng tài s n

T s này cho bi t có bao nhiêu ph n tr m tài s n c a doanh nghi p là t đi vay.
Qua đây bi t đ c kh n ng t ch tài chính c a doanh nghi p. T s này mà quá nh ,
ch ng t doanh nghi p vay ít. i u này có th hàm ý doanh nghi p có kh n ng t ch
tài chính cao. Song nó c ng có th hàm ý là doanh nghi p ch a t n d ng h t c h i
chi m d ng v n, ch a bi t khai thác đòn b y tài chính. Ng c l i, t s này mà quá
cao hàm ý doanh nghi p không có th c l c tài chính mà ch y u đi vay đ có v n kinh
doanh t c là m c đ r i ro c a doanh nghi p cao h n.
S l n thu nh p trên lãi vay
EBIT

S l n thu nh p trên
lãi vay

=
Lãi vay

H s này cho bi t m c đ l i nhu n đ m b o kh n ng tr lưi nh th nào t c là
m t đ ng lãi vay có th đ c doanh nghi p tr b ng bao nhiêu đ ng l i nhu n tr c
thu và lãi vay. Rõ ràng, kh n ng thanh toán lưi vay càng cao thì kh n ng thanh toán
lãi c a doanh nghi p cho các ch n c a mình càng l n. T s trên n u l n h n 1 thì
doanh nghi p hoàn toàn có kh n ng tr lãi vay. N u nh h n 1 thì ch ng t doanh
nghi p đư vay quá nhi u so v i kh n ng c a mình ho c kinh doanh kém đ n m c l i
nhu n thu đ c không đ tr lãi vay.
T s n trên t ng tài s n (D/A)
T ng n

T s n
trên t ng tài s n

=
T ng tài s n

15


T s n trên t ng tài s n hay t s n đo l ng m c đ s d ng n c a công ty
so v i tài s n. Tông n trên t s c a công th c này bao gôm n ng n h n và n dài
h n ph i tr . Ch n th ng thích công ty có t s n th p vì nh th công ty có kh
n ng tr n cao h n. Ng c l i, c đông thich có t s n cao vì s d ng đòn bây tài

chính nói chung gia t ng kh n ng sinh l i cho c đông. Tuy nhiên, mu n bi t t s
này cao hay th p c n ph i so sánh v i t s n bình quân ngành.
T l n so v i v n ch s h u
T ng n

T s n so v i v n
ch s h u
T s này đo l

=
V n ch s h u

ng m c đ s d ng n c a doanh nghi p trong m i t

ng quan

v i m c đ s d ng v n ch s h u. V m t ý ngh a t l này cho bi t:
 M i quan h gi a m c đ s d ng n so v i m c đ s d ng v n ch s h u
c a doanh nghi p.
 M i quan h t
nghi p.

ng ng gi a các kho n n và v n ch s h u trong doanh

T s kh n ng tr lãi
H s kh n ng thanh toán lưi vay cho bi t m c đ l i nhu n đ m b o kh n ng
tr lưi nh th nào. N u công ty quá y u v m t này, các ch n có th đi đ n gây s c
ép lên công ty, th m chí d n t i phá s n công ty. H s kh n ng thanh toán lãi vay
đ c tính b ng t s gi a l i nhu n tr c thu và lãi vay (EBIT) trên lãi vay:
T s kh n ng tr lãi

=

EBIT
Chi phí lãi vay

Vi c tìm xem m t công ty có th th c hi n tr lãi đ n m c đ nào c ng r t quan
tr ng. Rõ ràng, t s kh n ng thanh toán lưi vay càng l n thì kh n ng thanh toán lưi
c a doanh nghi p cho các ch n c a mình càng cao.
T s trên n u l n h n 1 thì công ty hoàn toàn có kh n ng tr lãi vay. N u nh
h n 1 thì ch ng t ho c công ty đư vay quá nhi u so v i kh n ng c a mình, ho c công
ty kinh doanh kém đ n m c l i nhu n thu đ

c không đ tr lãi vay.

T s kh n ng tr lãi ch cho bi t kh n ng tr ph n lãi c a kho n đi vay, ch
không cho bi t kh n ng tr c ph n g c l n ph n lãi ra sao.
Kh n ng tr lãi vay c a doanh nghi p th p c ng th hi n kh n ng sinh l i c a
tài s n th p. Kh n ng thanh toán lưi vay th p cho th y m t tình tr ng nguy hi m, suy
gi m trong ho t đ ng kinh t có th làm gi m Lưi tr c thu và lãi vay xu ng d i
16

Thang Long University Library


m c n lãi mà công ty ph i tr , do đó d n t i m t kh n ng thanh toán và v n . Tuy
nhiên r i ro này đ c h n ch b i th c t Lưi tr c thu và lãi vay không ph i là
ngu n duy nh t đ thanh toán lãi. Các doanh nghi p c ng có th t o ra ngu n ti n m t
t kh u hao và có th s d ng ngu n v n đó đ tr n lãi. Nh ng gì mà m t doanh
nghi p c n ph i đ t t i là t o ra m t đ an toàn h p lý, b o đ m kh n ng thanh toán

cho các ch n c a mình.
Ch riêng h s kh n ng thanh toán lưi vay thì ch a đ đ đánh giá m t công ty
vì h s này ch a đ c p đ n các kho n thanh toán c đ nh khác nh tr ti n n g c,
chi phí ti n thuê, và chi phí c t c u đưi.
b y tài chính (DFL)
òn b y tài chính là vi c doanh nghi p s d ng chi phí tài tr c đ nh (N và c
phi u u đưi) đ nh m gia t ng l i nhu n cho c đông(EPS).
b y tài chính là ch
tiêu đ nh l ng dùng đ đo l ng m c đ bi n đ ng c a thu nh p trên m i c ph n
(EPS) khi EBIT thay đ i, hay c th h n, đ b y tài chính là ph n tr m thay đ i c a
EPS khi EBIT thay đ i 1%.
b y tài chính đ c xác đ nh b ng công th c:
DFL
Do v y, DFL đ

=

Ph n tr m thay đ i trong EPS
Ph n tr m thay đ i trong EBIT

c tính b ng công th c:
DFLEBIT =

EBIT
EBIT – I – [ PD/ (1 – t)]

Trong đó: EBIT: L i nhu n k toán tr

c thu và lãi vay

I: Lãi vay ph i tr hàng n m
t: Thu su t thu thu nh p doanh nghi p
PD: C t c ph i tr hàng n m
NS: S l

ng c ph n th

ng đang l u thông.

T công th c trên, ta có th th y, khi các y u t khác không thay đ i, doanh
nghi p gia t ng s d ng n vay và phát hành thêm c phi u u đưi có th làm t ng đ
b y tài chính t đó có th khi n cho m i % thay đ i c a EBIT gây ra l n h n 1% thay
đ i trong EPS. Nh v y, đ b y tài chính t l thu n v i lãi vay và c t c c phi u u
đưi đ ng th i đ b y tài chính giúp ph n ánh kh n ng khu ch đ i thu nh p c a m i c
đông thông qua s d ng các ch ng khoán có thu nh p c đ nh.
1.5.4.3. Ch tiêu đánh giá v qu n lý tài s n
i v i doanh nghi p hi u qu kinh doanh không ch là th c đo ch t l ng
ph n ánh trình đ t ch c qu n lí kinh doanh mà còn là v n đ s ng còn c a doanh
17


nghi p. Trong đi u ki n kinh t th tr ng ngày càng m r ng, mu n t n t i và phát
tri n thì đòi h i doanh nghi p kinh doanh ph i có hi u qu . Hi u qu kinh doanh càng
cao, doanh nghi p càng có đi u ki n m r ng và phát tri n ho t đ ng kinh doanh, đ i
v i doanh nghi p hi u qu kinh t chính là l i nhu n thu đ c trên c s không ng ng
m r ng s n xu t, t ng uy tín và th l c c a doanh nghi p trên th

ng tr

ng ...

S vòng quay hàng t n kho
Là tiêu chu n đ đánh giá hi u qu s d ng công c d ng c , nguyên v t li u...
trong kho và ho t đ ng tiêu th s n ph m c a doanh nghi p. Ch tiêu này cho bi t s
l n bình quân mà hàng t n kho luân chuy n trong k hay th i gian hàng hóa n m trong
kho tr

c khi đ

c bán ra.
Giá v n hàng bán

S vòng quay hàng
t n kho

=
Hàng t n kho

H s này cao cho th y t c đ quay vòng c a hàng hóa trong kho là nhanh, t c là
doanh nghi p bán hàng thu n l i và hàng t n kho không b đ ng nhi u. Tuy nhiên,
h s này quá cao c ng không t t vì nh v y có ngh a là l ng hàng d tr trong kho
không nhi u, n u nhu c u th tr ng t ng đ t ng t thì r t có kh n ng doanh nghi p b
m t khách hàng và b đ i th c nh tranh giành th ph n.
ng th i, d tr nguyên v t
li u đ u vào cho khâu s n xu t không đ có th khi n dây chuy n s n xu t b đình tr .
Bên c nh đó, n u s vòng quay hàng t n kho th p ch ng t hàng t n kho

đ ng

nhi u, s n ph m không tiêu th đ c do không đáp ng yêu c u c a th tr ng d n

đ n tình th khó kh n v tài chính c a doanh nghi p trong t ng lai. Vì v y, s vòng
quay hàng t n kho c n ph i phù h p đ đ m b o m c đ s n xu t và đáp ng đ
nhu c u c a khách hàng.

c

Th i gian luân chuy n hàng t n kho trung bình
T vòng quay hàng t n kho, ta tính đ
quay hàng t n kho qua công th c sau:
Th i gian luân
chuy n hàng t n kho
trung bình

c s ngày trung bình th c hi n m t vòng

360
=
S vòng quay hàng t n kho

Th i gian luân chy n kho trung bình cho bi t kho ng th i gian c n thi t đ doanh
nghi p có th tiêu th đ c h t s l ng hàng t n kho c a mình (bao g m c hàng hoá
còn đang trong quá trình s n xu t). Ch s này càng l n càng b c l nh ng y u kém c a
doanh nghi p trong khâu tiêu th hàng hóa ho c đình tr xu t nguyên v t li u cho s n
xu t. Thông th ng n u ch s này m c th p thì có ngh a là doanh nghi p ho t đ ng
18

Thang Long University Library


khá t t. Tuy nhiên, m c nào là th p, m c nào là cao ta c n so sánh t ng ng ch tiêu

này c a doanh nghi p v i các doanh nghi p khác trong ngành đ đ a ra k t lu n.
S vòng quay các kho n ph i thu
S vòng quay các kho n ph i thu ph n ánh t c đ chuy n đ i các kho n ph i thu
thành ti n và các kho n t

ng đ

S vòng quay các
kho n ph i thu

ng ti n.
Doanh thu thu n
=
Ph i thu khách hàng

ụ ngh a: cho bi t các kho n ph i thu ph i quay kho ng bao nhiêu vòng trong m t
k báo cáo nh t đ nh đ đ t đ c doanh thu trong kì đó. ây là m t ch tiêu ph n ánh
chính sách tín d ng mà doanh nghi p đang áp d ng đ i v i khách hàng. Th t v y,
quan sát s vòng quay kho n ph i thu s cho bi t chính sách bán hàng tr ch m và tình
hình thu h i n c a doanh nghi p.
Ch tiêu này càng l n ch ng t t c đ thu h i n c a doanh nghi p càng nhanh
đ ng th i c ng cho th y doanh nghi p ít b chi m d ng v n (ít ph i c p tín d ng cho
khách hàng và n u c p tín d ng thì ch t l ng tín d ng cao). Nh ng n u s vòng quay
quá l n có th khi n doanh nghi p s t gi m doanh s bán hàng do s c h p d n trên th
tr ng gi m so v i các đ i th cung c p th i gian tín d ng th ng m i dài h n. C ng
là không t t khi vòng quay quá nh vì đi u đó ch ng t doanh nghi p b chi m d ng
v n l n gây thi u h t v n trong SXKD, bu c ph i huy đ ng v n t bên ngoài.
Th i gian thu n trung bình:
bi t s ngày bình quân mà doanh nghi p c n
đ thu h i đ c n sau khi bán đ c hàng, ta s d ng công th c sau:

Th i gian thu n
trung bình

360
=
S vòng quay các kho n ph i thu

Ch tiêu này đánh giá t c đ thu h i n c a doanh nghi p. Nh n th y r ng vòng
quay các kho n ph i thu càng l n thì th i gian thu n trung bình càng nh và ng c l i.
Nên n u ch tiêu này cao có ngh a là doanh nghi p b chi m d ng v n trong thanh toán,
kh n ng thu h i v n ch m, doanh nghi p c n có bi n pháp đ c i thi n. N u ch tiêu
này th p ch ng t doanh nghi p đang ki m soát ch t ch các kho n n c n thu h i.
C n chú ý r ng, th i gian thu n trung bình ph thu c vào quy mô c a doanh
nghi p và đ c thù c a t ng ngành ngh kinh doanh. Nên khi xem xét ch tiêu này, c n
tìm hi u chính sách tín d ng c a doanh nghi p đ i v i khách hàng và chi n l
doanh trong th i gian t i c a doanh nghi p.

19

c kinh


S vòng quay các kho n ph i tr
đánh giá m c đ hoàn thành ngh a v đ i v i các kho n ph i tr c a doanh
nghi p, ta s d ng ch tiêu s vòng quay các kho n ph i tr .
v ng quay
ho n ph i tr

=

iá v n hàng bán+ Chi phí bán hàng và qu n lý
Ph i tr ng

i bán+L

ng,th

ng,thu ph i n p

Ch tiêu s vòng quay các kho n ph i tr ph n ánh kh n ng chi m d ng v n
ng n h n c a doanh nghi p đ i v i nhà cung c p, ng i lao đ ng và c quan Nhà
n c. N u s vòng quay các kho n ph i tr n m nay nh h n n m tr c ch ng t
doanh nghi p chi m d ng v n trong th i gian dài h n và thanh toán ch m h n n m
tr c. Ng c l i, n u ch tiêu này n m nay l n h n n m tr c ch ng t doanh nghi p
chi m d ng v n trong th i gian ng n h n và thanh toán nhanh h n n m tr c.
Vi c chi m d ng v n c a các ch th khác có th s giúp doanh nghi p gi m đ c
chi phí v v n, đ ng th i th hi n uy tín trong quan h thanh toán đ i v i nhà cung c p
và s tín nhi m c a ng i lao đ ng. Tuy nhiên, c ng c n l u ý r ng n u s vòng quay
các kho n ph i tr quá nh (các kho n ph i tr l n), s ti m n r i ro v kh n ng thanh
kho n và có th nh h ng không t t đ n x p h ng tín d ng c a doanh nghi p.
Th i gian tr n trung bình
T s vòng quay các kho n ph i tr , ta tính đ
công th c sau:
Th i gian tr
n trung bình

c th i gian tr n trung bình qua
360

=

S vòng quay các kho n ph i tr

Là ch tiêu th hi n s ngày trung bình mà doanh nghi p c n đ tr ti n cho nhà
cung c p. H s này th hi n m i quan h gi a doanh nghi p và nhà cung c p. H s
này cao t c là doanh nghi p có quan h t t v i nhà cung c p và có kh n ng kéo giưn
th i gian tr ti n cho ng i bán. Ng c l i h s này th p ngh a là doanh nghi p ph i
tr ti n cho ng i bán trong th i gian ng n sau khi nh n hàng, không đ
các đi u kho n thanh toán.

c u đưi v

Th i gian luân chuy n v n b ng ti n trung bình
tính toán kho ng th i gian t lúc thanh toán ti n hàng cho nhà cung c p t i
khi thu đ c ti n ng i mua là bao lâu, ta s d ng ch tiêu th i gian luân chuy n v n
b ng ti n trung bình. Tính đ

c qua công th c sau:

20

Thang Long University Library


Th i gian luân

Th i gian thu

chuy n v n b ng =
ti n trung bình

n trung bình

+

Th i gian luân

Th i gian tr

chuy n hàng t n –
kho trung bình

trung bình.

n

ụ ngh a c a ch tiêu này là m t đ ng mà doanh nghi p chi ra thì trung bình bao
nhiêu ngày thu h i l i đ

c.

H s này càng cao thì l ng ti n m t c a doanh nghi p càng khan hi m cho
ho t đ ng s n xu t kinh doanh và cho các ho t đ ng khác nh đ u t . N u h s này
nh thì t c là kh n ng qu n lý v n ng n h n c a doanh nghi p t t. Tuy nhiên khi
phân tích ch tiêu c ng c n chú ý t i đ c đi m l nh v c ngành ngh ho t đ ng c a
doanh nghi p đ đ a ra đ

c nh n đ nh chính xác nh t.

S vòng quay TSNH
Ch tiêu th hi n k t qu cu i cùng c a vi c luân chuy n v n l u đ ng đ b o

đ m quá trình s n xu t - kinh doanh đ
cách:

c liên t c và có hi u qu và đ

c tính b ng

Doanh thu thu n
S vòng quay TSNH

=

V n l u đ ng bình quân

Ch tiêu này nói lên trong m t n m (quý), v n l u đ ng quay đ c bao nhiêu
vòng. S vòng quay càng nhi u thì hi u qu đ ng v n đem l i càng cao. S ngh ch đ o
c a ch tiêu trên g i là h s b o đ m (cg. hàm l ng v n). H s b o đ m cho th y
mu n có m t đ n v kh i l ng s n ph m th c hi n c n thi t ph i có bao nhiêu đ n v
v n l u đ ng, ho c m t đ ng giá tr s n ph m th c hi n ph i có bao nhiêu đ ng v n
l u đ ng.
1.5.4.4. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n dài h n
T su t sinh l i TSDH
L i nhu n sau thu
T su t sinh l i c a TSDH

=

TSDH

Ch tiêu này cho bi t c 100 đ ng giá tr TSDH bình quân s d ng trong k thì

t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n. Ch tiêu này càng cao ch ng t hi u qu s d ng
TSDH c a doanh nghi p là t t, t đó h p d n các nhà đ u t .
S c s n xu t c a TSDH
Doanh thu thu n
S c s n xu t c a TSDH

=

TSDH

Ch tiêu này cho bi t trong k phân tích, các tài s n dài h n t o ra đ
21

c bao


nhiêu đ ng doanh thu, doanh thu thu n, ch tiêu này càng cao s góp ph n t ng l i
nhu n cho doanh nghi p. M t khác, ch tiêu này th hi n s c s n xu t c a tài s n dài
h n, ch tiêu này càng cao ch ng t tài s n ho t đ ng t t và đó là nhân t góp ph n
nâng cao hi u qu ho t đ ng kinh doanh.
T su t sinh l i c a TSC
T su t sinh l i T C

=

L i nhu n sau thu
T C

Tài s n c đ nh th ng là c s v t ch t ch y u c a doanh nghi p th hi n
n ng l c s n xu t hi n có và trình đ ti n b khoa h c k thu t.

i v i các công ty
th ng m i và d ch v thì t tr ng c a TSC trên t ng tài s n là không nhi u, tuy
nhiên l i không th không có. u t vào TSC là vi c c n thi t đ t ng n ng su t
lao đ ng và gi m chi phí, h giá thành s n ph m.
Ch tiêu này cho bi t c 100 đ ng giá tr TSC s d ng trong k thì t o ra bao
nhiêu đ ng l i nhu n sau thu thu nh p doanh nghi p. Ch tiêu này càng cao ch ng t
hi u qu s d ng TSC c a doanh nghi p là t t, đó là nhân t h p d n các nhà đ u t .
S c s n xu t c a TSC
S c s n xu t c a TSC

Doanh thu thu n

=

T C

Ch tiêu này cho bi t c 1 đ ng giá tr TSC

đ u t trong k thì thu đ

c bao

nhi u đ ng doanh thu, doanh thu thu n, ch tiêu này th hi n s c s n xu t c a TSC ,
nó càng cao thì tài s n c đ nh ho t đ ng càng t t, góp ph n nâng cao hi u qu ho t
đ ng kinh doanh.
1.5.4.5. Ch tiêu v kh n ng sinh l i
Các ch tiêu ph n ánh kh n ng c a doanh nghi p t o ra l i nhu n cho ch s h u,
nó ph n ánh t ng h p hi u qu s n xu t kinh doanh và hi u n ng qu n lý doanh nghi p.
T ăsu tăsinhăl iătrênădoanhăthuă ROS ă
T su t sinh l i trên doanh thu

(ROS)

L i nhu n ròng
=
Doanh thu thu n

T s này cho bi t l i nhu n chi m bao nhiêu ph n tr m trong doanh thu. T s
này mang giá tr d ng ngh a là công ty kinh doanh có lưi, t s càng l n ngh a là lưi
càng l n. T s mang giá tr âm ngh a là công ty kinh doanh thua l .
Tuy nhiên, t s này ph thu c vào đ c đi m kinh doanh c a t ng ngành. Vì th ,
khi theo dõi tình hình sinh l i c a công ty, ng i ta so sánh t s này c a công ty v i
t s bình quân c a toàn ngành mà công ty đó tham gia.
22

Thang Long University Library


T ăsu tăsinhăl iătrênăt ngătƠiăs nă ROA ă
T su t sinh l i trên t ng tài
s n (ROA)

L i nhu n ròng
=
T ng tài s n

N u t s này l n h n 0, thì có ngh a doanh nghi p làm n có lưi. T s càng cao
cho th y doanh nghi p làm n càng hi u qu . Còn n u t s nh h n 0, thì doanh
nghi p làm n thua l . M c lưi hay l đ c đo b ng ph n tr m c a giá tr bình quân
t ng tài s n c a doanh nghi p. T s cho bi t hi u qu qu n lý và s d ng tài s n đ
t o ra thu nh p c a doanh nghi p.

T s l i nhu n ròng trên tài s n ph thu c vào mùa v kinh doanh và ngành
ngh kinh doanh. Do đó, ng i phân tích tài chính doanh nghi p ch s d ng t s này
trong so sánh doanh nghi p v i bình quân toàn ngành ho c v i doanh nghi p khác
cùng ngành và so sánh cùng m t th i k .
T ăsu tăsinhăl iătrênăv năch ăs ăh u (ROE)
T su t sinh l i trên v n ch s
h u (ROE)

L i nhu n ròng
=
V n ch s h u

T s l i nhu n trên v n ch s h u cho bi t c 100 đ ng v n ch s h u c a
công ty c ph n này t o ra bao nhi u đ ng l i nhu n. N u t s này mang giá tr
d ng, là công ty làm n có lưi; n u mang giá tr âm là công ty làm n thua l .
C ng nh t s l i nhu n trên tài s n, t s này ph thu c vào th i v kinh
doanh. Ngoài ra, nó còn ph thu c vào quy mô và m c đ r i ro c a công ty.
so
sánh chính xác, c n so sánh t s này c a m t công ty c ph n v i t s bình quân c a
toàn ngành, ho c v i t s c a công ty t ng đ ng trong cùng ngành.
phân tích các nhân t

nh h

ng đ n t su t sinh l i c a v n ch s h u ta có

th bi n đ i ch tiêu ROE theo mô hình tài chính Dupont:
L i nhu n sau thu
ROE

=

Doanh thu thu n
x

Doanh thu thu n

TS bình quân
x

TS bình quân

V n CSH

hay
ROE

= T su t sinh l i trên DT

Hi u su t s d ng

x

t ng TS

TS bình quân
x
V n CSH

Nhìn vào hai quan h trên ta th y, mu n nâng cao kh n ng sinh l i c a VCSH

có th tác đ ng vào 3 nhân t : T su t sinh l i trên DT thu n, hi u su t s d ng t ng
TS, h s TS so v i VCSH. T đó đ a ra các bi n pháp nh m nâng cao hi u qu c a
23


t ng nhân t góp ph n đ y nhanh t su t sinh l i c a v n ch s h u. D
s bi n pháp làm t ng ROE khi nghiên c u mô hình Dupont
 T ng doanh thu, gi m chi phí, nâng cao ch t l

i đây là m t

ng c a s n ph m. T đó t ng

l i nhu n c a doanh nghi p.
 T ng hi u su t s d ng tài s n. Nâng cao s vòng quay c a tài s n, thông qua
vi c v a t ng quy mô v doanh thu thu n, v a s d ng ti t ki m và h p lý v c c u
c a t ng tài s n.
 Tác đ ng t i c c u tài chính c a doanh nghi p thông qua đi u ch nh t l n
vay và t l v n ch s h u cho phù h p v i n ng l c ho t đ ng.
1.5.5. Phân tích đi m hòa v n
i m hòa v n (Break Even Point) là m c s n l
doanh nghi p có l i nhu n tr
đ ng.

ng ho c doanh thu mà t i đó

c thu và lãi vay b ng 0 hay thu nh p b ng chi phí ho t

i m hòa v n đ c xác đ nh d a trên c s nh ng gi đ nh nh sau: Giá bán không
đ i; Bi n phí đ n v s n ph m c đ nh và t ng bi n phí t l v i kh i l ng s n ph m

s n xu t ho c tiêu th ; T ng đ nh phí không đ i.
Nh ng gi đ nh trên phù h p trong tr ng h p phân tích ng n h n, ngh a là trong
đi u ki n quy mô s n xu t đư đ c xác l p và giá không đ i. Trong ng n h n, khi quy
mô hay công su t ho t đ ng c a m t công ty đã đ
không thay đ i khi s l

c thi t l p, chi phí c đ nh là chi phí

ng s n xu t hay tiêu th thay đ i. Chi phí c đ nh bao g m các

lo i nh chi phí kh u hao, b o hi m, m t ph n chi phí đi n n c và m t ph n chi phí
qu n lý. M t khác, chi phí bi n đ i là chi phí thay đ i khi s l ng s n ph m s n xu t
ho c tiêu th thay đ i, ví d nh chi phí nguyên v t li u, hoa h ng bán hàng, lao đ ng
tr c ti p, m t ph n chi phí qu n lý hành chính…
Trong kinh doanh, chúng ta ph i đ u t chi phí c đ nh, ho t đ ng tiêu th s n
ph m và cung ng d ch v s t o ra doanh thu, n u doanh thu đ l n đ bù đ p đ c chi
phí c đ nh và chi phí bi n đ i thì công ty s có l i, n u doanh thu quá th p, ph n chênh
l ch gi a doanh thu và chi phí bi n đ i không đ bù đ p chi phí c đ nh, công ty s b
l . Khi doanh thu đư v

t qua m c đ bù đ p chi phí c đ nh và chi phí bi n đ i thì công

ty có kh n ng gia t ng l i nhu n càng nhanh, b i vì nh ng công ty có chi phí c đ nh
l n th ng ti t ki m chi phí bi n đ i h n và có kh n ng gia t ng doanh thu l n h n.
Phân tích đi m hòa v n theo s n l
Doanh thu hòa
v n S*

ng
T ng đ nh phí

Bi n phí
1Giá bán

=
24

Thang Long University Library


Ý ngh a c a phân tích đi m hòa v n
Phân tích đi m hòa v n giúp doanh nghi p l a ch n quy mô đ u t phù h p v i
quy mô th tr

ng đ ng th i l a ch n hình th c đ u t nh m gi m thi u nh ng r i ro do

s bi n đ ng s n l

ng tiêu th s n ph m.

Phân tích đi m hòa v n s giúp công ty th y đ

c tác đ ng c a chi phí c đ nh và

doanh thu t i thi u mà công ty ph i ph n đ u v t qua đ duy trì l i nhu n tr c thu và
lãi vay. M t công ty có r i ro ho t đ ng ti m n cao khi doanh thu hòa v n cao. i m hòa
v n cho th y m c đ s d ng chi phí ho t đ ng c đ nh c a m t công ty hay m c đ s
d ng đòn b y ho t đ ng c a công ty. òn b y ho t đ ng là đi u quan tr ng khi công ty đi
qua đi m hòa v n, nh ng nó có th gây t n th t đáng k n u không bao gi đ t đ c đi m
hòa v n. Nói cách khác, đòn b y ho t đ ng có tính r i ro. ó là lý do t i sao các nhà qu n
lý suy ngh nhi u v vi c tìm cách cân b ng h p lý gi a đ nh phí và bi n phí.

Vi c l a ch n quy mô và công ngh đ u t ph thu c vào quy mô th tr ng, n u quy
mô th tr ng nh ho c có nhi u đ i th c nh tranh, m t d án có đi m hòa v n th p s ít
r i ro h n m t d án có đi m hòa v n cao. Tuy nhiên trong đi u kiên quy mô th tr
ti m n ng l n, m t d án có quy mô l n l i có kh n ng đem l i l i nhu n cao h n.
1.6.

Cácănhơnăt ă nhăh

ng có

ngăđ năt nhăh nhătƠiăch nhăc aădoanhănghi p

1.6.1. Các nhân t ch quan
Các y u t thu c v doanh nghi p có tác đ ng tr c ti p t i tình hình tài chính c a
doanh nghi p mình.
Quyămô,ăc ăc u t ch c c a doanh nghi p
Doanh nghi p có quy mô càng l n thì vi c qu n lý ho t đ ng c a doanh nghi p
càng ph c t p. Do l ng v n s d ng nhi u nên c c u t ch c c a doanh nghi p càng
ch t ch thì s n xu t càng hi u qu . Khi qu n lý s n xu t đ c qu n lý quy c thì s
ti t ki m đ c chi phí và thu l i nhu n cao. Mà công c ch y u đ theo dõi qu n lý
ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p là h thoóng k toán tài chính. Công tác k
toán th c hi n t t s đ a ra các s li u chính xác giúp cho lưnh đ o n m đ
tài chính c a doanh nghi p, trên c s đó d a ra các quy t đ nh đúng đ n.

c tình tình

Tr nhăđ k thu t s n xu t
i v i doanh nghi p có trình đ s n xu t cao, công ngh hi n đ i s ti t ki m
đ c nhi u chi phí s n xu t, t đó h giá thành s n ph m, t ng s c c nh tranh trên th
tr ng. Nh ng ng c l i trình đ k thu t th p, máy móc l c h u s làm gi m doanh

thu, nh h

ng đ n tài chính c a doanh nghi p.

25