CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ

Tiết 14 : Tập làm văn

CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
I. Mục tiêu bài học
Giúp học sinh:
- Nắm được chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.
- Nắm được mối quan hệ và sự việc và chủ đề.
- Tập viết mở bài cho bài văn tự sự.
- Rèn cho HS kỹ năng tìm được chủ đề trong tác phẩm văn học, kỹ năng viết được bài
văn kể chuyện.
II. Chuẩn bị
- Giáo viên : SGK, SGV, tham khảo tài liệu, soạn giáo án…
- Học sinh : Học bài cũ, làm bài tập, chuẩn bị trước bài mới…
III. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ (5 phút : 2, 3 HS)
? Sự việc trong văn tự sự được trình bày như thế nào?
? Nêu mối quan hệ giữa sự việc và nhân vật trong văn tự sự?
3. Bài mới
Giới thiệu bài: Để viết được một bài văn tự sự hoàn chỉnh chúng ta phải thể hiện được
chủ đề của bài văn, bài văn đó phải được viết theo bố cục 3 phần: MB, TB, KB. Tiết học
này sẽ giúp các em nắm rõ về cách viết bài văn tự sự.
Hoạt động của thầy

Hoạt động của trò

I. Tìm hiểu chủ đề và dàn
bài của bài văn tự sự.
1. Đọc bài văn
2. Tìm hiểu
a.

Hoạt động 1 (24 phút)
Cho HS đọc bài văn theo 3
phần
? Sự việc trong phần thân
bài đã thể hiện vấn đề chủ
yếu nào?
? Ở phần thân bài Tuệ Tĩnh
đã làm những việc gì?

Nội dung

- Tuệ Tĩnh hết lòng thương
yêu cứu giúp người bệnh.

- Tuệ Tĩnh làm 2 việc:
(1) Từ chối chữa bệnh cho
người nhà giàu vì bệnh ông
ta nhẹ.
(2) Chữa ngay cho con trai
người nông dân vì bệnh chú
bé nặng hơn.
? Qua 2 việc làm của Tuệ - Người có bản lĩnh, không Thái độ cứu giúp người
Tĩnh chứng tỏ tuệ Tĩnh là sợ mất lòng nhà giàu. Ai bệnh hết lòng của Tuệ Tĩnh.
con người như thế nào?
nguy hiểm lo cứu chữa


trước không màng trả ơn.
? Tìm những từ ngữ nêu nên - “Hết lòng thương yêu cứu

ý chính của bài văn?
giúp người bệnh… ; người
ta cứu giúp nhau lúc hoạn
nạn, sao lại nói chuyện ân
huệ”.
? Trong 3 nhan đề trên em
hãy chọn nhan đề nào cho - Có 3 nhan đề đều thích
thích hợp với chủ đề của bài hợp nhưng sắc thái khác
văn? Vì sao?
nhau, 2 nhan đề sau nhấn
mạnh tới khía cạnh tình cảm
của Tuệ Tĩnh còn y đức là
đạo đức nghề y, đạo đức
Gọi HS đọc ghi nhớ ý 1
nghề nghiệp…

b.
Những từ ngữ chủ yếu nêu
nên ý chính của bài văn là
chủ đề.
c. Cả 3 nhân đề đều phù
hợp. Có thể đặt các nhan đề:
- Một lòng vì người bệnh
- Ai có bệnh nguy hiểm hơn
thì chữa trước cho người đó.

d. Bố cục bài văn: 3 phần
MB, TB, KB.

? Phần mở bài cảu bài văn

trên thực hiện những yêu - MB: Giới thiệu chung về
cầu gì?
nhân vật và sự việc.
? Phần thân bài thực hiện
những yêu cầu gì?
- TB: Kể diễn biến của sự
việc (2 việc làm của Tuệ
? Phần kết bài thực hiện yêu Tĩnh)
cầu gì?
- KB: Kể về sự việc được
GV kết luận
kết thúc như thế nào.
* Ghi nhớ: SGK tr 45
HS đọc ghi nhớ
Hoạt động 2 (15 phút)
II. Luyện tập
Bài tập 1
Cho HS đọc
- Đọc truyện : Phần thưởng
HS đọc
- Tìm hiểu
a. Chủ đề : Tố cáo tên cận
? Chủ đề của truyện nhằm
thần tham lam và nói lên sự
biểu dương và chế diễu điều - Biểu dương sự thông minh thông minh, tự tin, hóm hỉnh
gì?
của người nông dân, chế của người nông dân.
diễu tên cận thần tham lam.
? Tìm những sự việc thể Người nông dân xin được
hiện tập trung cho chủ đề? thưởng 50 roi và đề nghị b. MB câu 1 ; Kết bài là câu

Gạch dưới những câu văn chia đều phần thưởng đó.
cuối.
đó?
? Chỉ ra 3 phần của bài văn?
c. So sánh 2 truyện.
- Giống nhau
? Tìm những điểm giống - Mỗi truyện đều có bố cục
nhau giữa truyện “Tuệ 3 phần, phần kết luận hay,
Tĩnh” Với truyện “Phần kịch tính bất ngờ.
- Khác nhau
thưởng” xét về bố cục?


? Hai truyện trên có nội - Truyện “Tuệ Tĩnh”.
dung khác nhau như thế + MB: Nói rõ chủ đề
nào?
+ KL: Thầy thuốc bắt đầu 1
cuộc chữa bệnh mới. Sự
việc bất ngờ ở đầu truyện.
- Truyện “Phần thưởng”.
+ MB giới thiệu tình huống.
+ KL viên quan bị đuổi –
người nông dân được
thưởng. Sự việc bất ngờ ở
cuối truyện.
Bài tập 2
- MB truyện ST, TT nêu
? Cách MB của truyện ST, tình huống, truyện Sự tích
TT và Sự tích Hồ Gươm Hồ Gươm cũng nêu tình
như thế nào?

huống nhưng dẫn giải dài.
- KL: ST, TT nêu sự việc
? Nêu nhận xét của em về tiếp diễn, STHG nêu sự việc
phần kết luận của 2 truyện? kết thúc.
Có nhiều cách mở bài và kết
GVKL: Có 2 cách MB và 2 MB: C1 – Giới thiệu chủ đề bài.
cách kết bài
câu chuyện; C2 – Kể tình
huống nảy sinh.
KB: C1 – Kể sự việc kết
thúc câu chuyện; C2 – Kể
sự việc tiếp tục sang chuyện
khác như vẫn đang tiếp
diễn.
4. Củng cố, dặn dò (1 phút)
- ? Thế nào là chủ đề của bàivăn tự sự? Nêu những yêu cầu về các phần của bài văn tự
sự?
- Học bài, thuộc phần ghi nhớ,
- Soạn trước bài “Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự”.