Tổng quan về khủng hoảng tài chính2008 khảo sát lý thuyết và các nghiên cứu liên quan

1

TÓM TẮT ĐỀ TÀI
o Lý do chọn đề tài
Kh

.
2008.

o Mục tiêu nghiên cứu
M
:
-

T

-

Đ
.

o Phương pháp nghiên cứu


2

.

o Nội dung nghiên cứu
T

T
.
:

2.
3. Di n bi n
4.
5. T
6. Bài h c
7.

ng

Tài li u tham kh o

o Đóng góp của đề tài

–
.


3

o Hướng phát triển của đề tài

.

:
-

(capital flows)
.
.


4

ng

an ề Khủng hoảng tài chính 2008: hả
h
các nghiên cứ iên an
Đặng Ng c Tú Uyên
T

ũM
T

á

U
35
ắt nguồn t Hoa K

Tóm tắt. Cu c kh ng ho ng tài chính toàn c

c nhìn

nh n là cu c kh ng ho ng v i quy mô l

ng có trong l ch sử k t Đ i suy thoái

(Great Depression) 1929 b i quy mô và s

ng c

vi t này kh o sát các nghiên c

cung c p thông tin t ng quan v cu c

n n n kinh t th gi i. Bài

kh ng ho ng này.
Từ khóa: Kh ng ho ng tài chính (Financial Crisis); Chu k kinh t (Business Cycle)

1.

Giới thiệu

Kh ng ho ng toàn c u hi n nay bắ

u t cu c kh ng ho

7 i
ử

Đ

.

5

T

ng h i nh p toàn c u hoá hi n nay, m i qu c gia là m t mắt xích trong

m

i h th ng tài chính, mà
ã

không th y b t ngờ khi kh ng ho
nó là s

s

là trung tâm c a cu c kh ng ho ng cho nên s
ng ra toàn th gi

các ngân hàng kh ng lồ

Đ

m

Wall Street, bắ

Lehman Brothers vào ngày 15/9/2008. K t

th gi i bắ

u bàng hoàng v s

tinh vi c a m t s công c ti n t , ch ng khoán cùng v i s qu n lý lỏng lẻo, thi
giám sát k p thời, s ch
i ho
s

ng vào kh

c a các ngân hàng

ng c a các công ty tài chính, ch ng khoán quá ph c t

làm rung chuy n c n n kinh t l n nh t th gi

ã ẫ

ns

n c a nó vẫn còn kéo

dài cho t i ngày nay.

T
3,

7
ờ

2.

.

Nguyên nhân của khủng hoảng
ắ
ờ

7

2.1

Cho vay có th chấp dưới chuẩn

2.2

Bong bóng nh đất

Ở m t s qu
m t s ti n mặ
vay v

u ki

T

:

u mu n mua nhà thì cá nhân hay công ty ph i tr ngay

%-25% giá tr
ch

n còn l i, ngân hàng s cho
b

m cho kho

kho n


6

ờ

vay có th tr trong dài h n t

m b o tr

kho n lãi phát sinh hàng tháng cho ngân hàng b ng m t nguồn thu nh p

nh, thì cu i

cùng vi c này mang tính ch t là không có nhi u ti n vẫ

c l i, n u
ời khác.

không có ti n tr lãi, ngân hàng s si t n b
Ph n ti n 80% giá tr

u, ngân hàng s

n s

c AIG bồ

l thì ngân hàng ch

ờng ph n b l . N u m i chuy n x

ngân hàng ch n

i an toàn vì t l n

th p, ch kho ng 1%-2%. Th
ẩy giá nhà lên cao. Giá b
mua nhà ồ

nh thì các
iv ib

ng s

i

i v i tình hình lãi su t th p

Mỹ, lãi su t

ời dân mua b

th p s giúp kinh t phát tri n m nh m
ời dân bắ

o hi m v i m t t

AI

ch c tài chính l n (ví d

c

ng s n d dàng,

ẩ

ũ
ặc vay ti

u lao vào th ch p nhà l y ti n mặ
Đ

y lời,

ng quá t do, không có s ki m soát

và trong thời bu i c nh tranh gay gắ

ã

y, h

cách cho vay không c n kho n 20% th ch

Đ

ng

ho

i

chuẩn, mang l i r i ro vô cùng l n cho các ngân hàng ch n . Theo th ng kê, t tháng 7
7
các ch nhà vay n th y giá nhà th
ờ

ã

ã
Mỹ

/

n vay có th ch p b
3 %

i giao l

chờ
nhà

thu hồ T

nt

thu hồi (Presse 2008). Hình 1 cho th
7

n 2009.

ã

3%

ng s n và nhi u
di
ng giá


7

ồ : Rötheli 2010

2.3
M

Sự mất cân bằng toàn cầu (Global Imbalances)
ắ

%

.


8

2.4

Sai lầm của các công ty x p hạng

Ngoài ra, các công ty x p h ng tín d ng không ph i là vô can trong th m ho này. Các
ã

p h ng AAA cho các ch ng khoán th ch

i chuẩn mà ph n nhi u

ã

ũ

trong s các ch
l i, m t ph

ũ

ờ

ã

s t h ng thê th

a dẫm quá m c vào vi c x p h

m t tiêu chuẩn hoặc m t nhân t tiêu bi u trong các phi v
tham gia th

ờ

ã

ời

t. Có th nói, r

n khi nó b vỡ

nó c a FED có vẻ gây ra nhi u thi t h i cho n n kinh t
l i v i nh ng

T t c nh

p r i ro, không ch riêng mình các công ty x p

h ng. Cu i cùng, quay tr l i v i hi
nh

h i nói

ng c a vi c bong bóng b vỡ.

ng l p li m
c ngồi chờ

i phó


9

2.5

Pháp ch bị bãi bỏ
T

Cu c kh ng ho ng di n ra t i Mỹ

Â

ờng l i Tân T do c a
ã ã

chính quy n R. Reagan t nh
ch ho

ỏ s ki m tra chặt

ỏ ranh gi i gi

ng tài chính c

ã

i. Nhờ v

ti n hành nhi u phi v

Đ u này thu hút r t m nh dòng v
tính ch

ẩy giá lên cao ng

kh ng lồ
ã

ã

i nhu

o nên m t trời bong bong

ng rồi cu i cùng khi bong bóng vỡ, toàn b h th ng

ã 2008).

(Nguy

vỡ trong cu c kh ng ho ng kinh t , Alan Greenspan –

Sau này, ch ng ki

7

Ch t ch C c d tr liên bang Mỹ (FED) t
ã

l ir tl
ã

ki

kh

vì trong su

n 2006 – th a nh

ờng phái t do th
ờng luôn luôn bi

ã

õ

ờ

m c a ông
n t có c a h

c Mỹ ã

ờ

ng h t s c
nh ch tài chính

n bờ v c phá s n sau khi nh n các món n th ch

và các s n phẩ

yr

phi u c a cử tri, các ng viên T ng th
n xu ng còn 1%- %
ặc mua b

ng s n.

ã

trích

a ngành ngân hàng và chính sách lãi su t

quá th p trong m t thời gian quá lâu c a FED. Trong kho
ờng là 4%-5% m

i chuẩn
ờ

(McKenna 2008). Nhi

u ti t các ho

m

ờng phái bỏ

b ov c

a Greenspan tr thành sai l m ch

ã ẩ

ã

chính ph

u hành FED, kinh t

m nh m Đ

su

n vì

ã

l

mua

nh cho FED h lãi su t xu ng – bình

u n n kinh t phát tri

u hoà –
u có th vay ti n d

FE

lãi
u


10

2.6

Hệ thống ngân hàng h ng

ng ch c

ời m t vi c, m t kh

Giá nhà gi

tr

hàng ph i t ch thu nhà c a h và nhà thì l

c. Vòng luẩn quẩn này làm cho

n khi các ch n ngân hàng – nh

các ngân hàng m t kh
có ti n gửi

ũ

ngân hàng vì ho ng lo

ồ

n rút ti n. Theo lu t c a Mỹ, các

i ph i có quỹ ti n mặt tr giá 8% s
ti n mặt ký quỹ
ù

mb

ng giao d ch, cho vay. S

c r i ro khi khách hàng ngẫu nhiên

n rút ti n ra. Trái l

cho nên khi th

n ngân

l i không b bắt bu c ph i ký quỹ,

ờng tài chính suy thoái các ngân hàng này s

ti n mặt thanh

l r i ro s r t cao (Gee 2008). N u các ngân hàng này
n k p thời t các t ch c tài chính, thì t t y u s dẫ
Trong tình hình hi n t i, các t ch c tài chính l

ũ

hi m b

ng s n giá tr cho các ngân hàng do v

ũ

mặt, ph

i di n v

n phá s n.

t nhi u kho n b o
ẫ

n tình tr ng thi u h t ti n

n. N u các t ch c này phá s n, kéo theo các ngân

hàng phá s n thì dây chuy n s kéo theo c h th ng tài chính s
tài chính s nhanh chóng tr thành kh ng ho ng kinh t (Nguy
ràng, s nh p nh ng trong ch
ờng phái t

ã

, cu c kh ng ho ng
ã 2008). Rõ

an

i khi

n không nhỏ vào s s

c a h th ng tài chính-

ngân hàng thờ
2.7

Sự đ i mới trong tài chính

ã
T
ặ

ờ

ờ

innovate and financial crises).

Đ

ũ

(Thakor 2012 Incentives to


11

Sử dụng đòn bẩy quá mức

2.8

Cu c kh ng ho ng tài chính lan r ng m t cách nhanh chóng ph n nào là nhờ hi u ng
ẩy. Khi áp d

ẩy, n u s vi c ti n tri n t t thì k t qu

c s càng cao,

n u s vi c ti n tri n x u thì s k t c c s càng tr nên tồi t . T i Canada, theo lu t, các
ẩy b ng 20 l n v n t có t c là ngân hàng có

ngân hàng có quy n sử d ng m t t l

ã

quy n gi m t tài s n có tr giá g p 20 l n v n góp c a c

ẩy s mang l i s ti n lời r t l n. Còn khi

n n kinh t phát tri n lành m nh, hi u
kinh t

trên, khi

ng, tài s n m t giá tr thì k t c c s vô cùng tồi t . Theo ông Mark Carney,
T

Th

ẩy

l

các ngân hàng Mỹ là 25, t c

là ch c n tài s n c a h m t giá 4% là các ngân hàng này l p t c có v
n c a các ngân hàng càng l n. V
còn gi i h n trong ph m vi biên gi
mà ngân hàng Deutsch Bank c
t euro hay

Đ c có t l

này giờ

nên x

ẩy là 50 mà tài s n n

châu Âu khi
ã

i 2000

ẩy là 60 v i tài s n n là 1300 t

ngân hàng Barclay c a Anh có t l

b ng Anh, g n b ng GDP c a c
2.9

ã

c Mỹ n

. T l này

c Anh (Presse 2008).

CDS
(financial derivatives
ẩ

ẻ

ồ

ã
ồ

ử

ờ
(insurance contracts).

ờ

ờ

ắ

(bo
ắ

.

T

2008 (Stulz 2010 Credit Default


12

Swaps and the Credit Crisis). T

ờ
ờ

ồ

ờ

ờ
Đ

Trong ho

ẫ

(credit crisis).

gi m

? T gi a nh

thi u r
hàng ch c t U
các món n

J M

ắt bu c h ph i nặ

ngh

ã
cm

i
bov

phòng khi chúng tr thành n

ph i b o hi m t c là s có m

th ba nh n b o hi m kho n vay này và n u tr

thành n

này s nh n ph n r

kho n ti

o hi

Morgan s gi i to

c áp l c r

m b o cho các kho n vay. Cách th
phi

ặ

ng ngân hàng, câu hỏi muôn thu

i các món n x u).

ũ

Đ i l i, ngân hàng s tr m t
ặ

b o hi

JP

i d tr kho n ti n quá l
c g i là CDS – Credit Default Swaps (tín


13

ời sáng t o ra CDS không ngờ

Sau khi cu c kh ng ho ng n ra, có l nh
h

ã

ã

ra m t con quái v
ũ

W

nm

W

ff

di t hàng lo

ã

i

c kí k t th m

lặng gi a hai bên, không qua b t kì m t s qu n lý nào c
ch

c giá tr c a chúng. Sau các v phá s n l n c a Enron
W

ời ta th y c n thi t ph i b o v các công ty c a Mỹ khỏi s s

nên CDS tr thành công c h u hi u nh t. Khi giá b
th ch p b

ng s

ng khoán có

ờ h t. Các ch

ng s n tr

thành các trái phi u, bán cho t t c

c chia nhỏ

nh ch
… Đ i v i các món n có th ch p b

i, quỹ b o hi

ng s n,

c mang ra b o hi m ch ng l i các món n x
AIG không ch

ty b o hi m, h

b o hi m ti n th ch p b

ắ

AI

ã

n, không có s

ờ

u này vào th

Đ u

i v i trái phi u: khi m t cá nhân vỡ n s gây ra ph n ng dây chuy n
ỹ v a mua v a bán

n nh ng thành ph n khác. N
ời cung c

bù các kho n l (n u có) thì AIG ch

n cu i

ờng CDS. S vi c càng tr m tr ng thêm vì khi th

cùng c a th
lo
AI

u phân ph

ng s n. Trong nghi p v b o hi

a các s ki
này là sai l

ũ

u và các ch n rút ti n v dẫ
T

ờng bắ

u ho ng

n m t kh

cho

ng khoán c a AIG l i là m t b ph n quan tr ng c a th
ờng càng thêm suy s p (Philip 2008)

ch ng khoán nên th

ờng

y, n u hỏi công c

tài chính nào là nguyên nhân tr c ti p gây ra th m ho này thì chúng ta có th tr lời rõ
ràng các món n th ch p b
ã

ng s

i chuẩn và các công c ch ng khoán phái sinh

n không nhỏ làm s

c m t th

ờng tài chính phát

tri n nh t th gi i.
2.10

Nh ng động cơ r ng ng n hạn

Nguyên nhân c a cu c kh ng ho ng không th ch d ng l i
ù

i cu c kh ng b

/

c Mỹ

ù

l i

ời k suy thoái. 70


14

ã

ng nh n m nh r ng m t n n kinh t không th

ng
ời làm

c n u s phân ph i l i t c quá chênh l ch trong xã h i. L i t c c a nh
ã

ng v i t
ã

nhi
chồng ch

M

ã

n kinh t b

ngày càng

lâu, n n kinh t Mỹ có m c ti t ki m r t th p và m c tiêu dùng r t
ã

cao hay nói cách khác n n kinh t Mỹ
tri

ng c a n n kinh t trong su t

c tiêu th

Mỹ là kho

y s tiêu th làm nhiên li
%

7 ã
ờ

71% GDP. S tiêu th quá m c không gắn li n v i kh
ch siêu n và ph n l n s n d a trên giá tr b
ã

ng s n. M

p hai l n t
Đ

t suy thoái (Nantel 2008, Pineault
2.11

i
ã ẩy h t i

n n n c a các h gia

i Mỹ, m

kho ng 160% GDP. N u mu n b t n

bu c ph i gi

n n

ã

ng
ắt

it
ng x

phát

n ngành bán lẻ và t t y u dẫ

n kinh

La Presse 2008).

Chính sách kinh t

Các chính sách làm bi n d
ờ
2010b; Cochrane
Mulligan 2010a).

a các ch th trên th

ờng tài chính và các th

u này góp ph n t o nên s r i lo n c a th

ờng (Taylor 2010a

Zingales 2009; Jagannathan, Kapoor,

Schaumberg 2009,


15

Nguồn: Ohanian 2010

3.

Diễn bi n

Các ngân hàng cho vay th ch p b
tháng 2/2007 khi mà nhi

ng s

i chuẩn

Mỹ th c ch

ờ

tr các kho n

lãi vay hàng tháng và khi n nhi u ngân hàng thi u h t v

ã

i tuyên b phá s n.

Tháng 6/2007:
s n do v
3/8/2007: Các th

ã ặp khó

a nó b phá
i chuẩn.
ờng ch ng khoán gi m giá m

ng

ho ng s lan r ng.
9/8/2007: Ngân hàng Pháp BNP Paribas tuyên b ng ng ho
s

ù

Â

E

ng 3 quỹ

ng
Euro vào th


16

ờ

FE
ũ

U
n vào th

a Nh t, Thuỵ

ờng tài chính

h tr các ngân hàng.

ờng ch ng khoán trên th gi

10/8/2007: Các th
ẫn ti p t

us

. Các ngân hàng trung

c u nguy cho các ngân hàng.

22/1/2008: FED h lãi su t xu ng còn 3.5%
17/2/2008: Ngân hàng Northern Rock c a Anh gặ

ti n mặt chi tr

nên chính ph Anh v i mua h t c ph n c a ngân hàng này b ng ti n mặt. Do v y ngân
hàng này m

kh

cho khách hàng.

Tháng 3/2008: FED chi 29 t U

i d ng trái phi

Chase mua l

công ty tài chính JP Morgan

áp l c phá s n.

Tháng 7 và 8/2008: Hai t ch c tài chính l n nh t c a Mỹ là Fannie Mae và Freddie
Mac – hai t ch c chuyên b o hi m cho các kho n n b

ng s n c a các ngân hàng
ã

nhỏ lâm vào tình tr ng thi u ti n mặt chi tr . Giá cao
%

ã

7/9/2008: Chính ph Mỹ ồ
100 t U

ặ

m

m 10,9% trong tháng 8/2008.
i công ty Fannie Mae và Freddie Mac trên

i quy n qu n lý c a chính ph trong thờ

u

l i tài chính.
15/9/2008:

t

Phá s n c a Mỹ khi chính ph Mỹ t ch

ờng tài chính châu Âu, các ngân hàng l n tuyên b g t bỏ 510 t USD ti n n

Trên th

ỏi tài s n c a h . R t nhi u ngân hàng
I
hàng

n ti n.

ã

châu Âu, nh t là t i Anh, Tây Ban

u hi u áp l c l n vì thi u ti n mặt chi tr gi

Mỹ. Giá nhà gi m m nh khi n cho s n

i chuẩ

ũ

nh.

16/9/2008: FED và B tài chính Mỹ mua l i 79,9% c ph n c a AIG v i giá 85 t USD.
26/9/2008: B tài chính Mỹ
hàng.

ho ch Paulson 700 t USD nh m h tr các ngân


17

29/9/2008: H vi n Mỹ bác bỏ k ho ch Paulson. Th t ờng ch ng khoán New York

tu t d c.
3/10/2008: Qu c h i Mỹ thông qua k ho ch Paulson.
6/10/2008: C phi u trên th

ờng ch

c công nghi

u gi m sút

m nh.
Paris: -9,04%
London: -7,85%
Frankfurt: -7,07%
Milan: -8,24%
DownJones: -3,85%
Toronto: -5,30%
Nga: -18,66%
Nh t: -4,25%
Hong Kong: -4,97%
10/10/2008: H p nhóm G7, quy

Phản ứng của các

4.

cho các ngân hàng phá s n.

ốc gia

4.1 H a
-

Fannie Mae và Freddie Mac:

Fannie Mae (vi t tắt c a Federal National Mortgage Association – F MA
3

l pt

i chính quy n t ng th ng Flanklin D. Roosevelt v i m

hi m cho các kho n ti n vay b

chính ph vẫ
ho

ời dân có th mua nhà

ng s n có th ch
Mỹ ã

cách d

c thành
o
m t

ph n hoá công ty này. Tuy nhiên,

b o lãnh cho các ho

ng r t hi u qu nên hi n nhiên nắm trong tay m t s

ng c a công ty. Fannie Mae
ng tài s n r t l n. Nh m


18

tránh cho Fannie Mae m t mình nắm gi toàn b d ch v b o hi m các kho n n b t
R

ng s
F

th

M

F

Mortgage Corporation – FHMC) c nh tranh v
công ty c ph

ã
M

F

p thêm m t công ty

t tắt c a Federal Housing
M

F

M

ũ

t

c B Tài chính Mỹ ng m ng m b o tr . Th t ra, vi c

c ph n hoá 2 công ty này b m t s thành ph n ph

i b i quy ch b t h p lý c a nó:

c phép vay ti n chính ph v i lãi su t th
su

u. Lãi thì chia cho c

thì chính ph s phát hành trái phi u

ù ắp cho ph n l

vay n
Đ

i v i lãi

t qu là n c

c Mỹ

ã ắm gi kho ng 5000 t USD b o hi m m t s b
ờng b

s n kh ng lồ t i Mỹ, t c là kho ng 42% th

ng

ng s n. T i ngày 30/6/2008,
ã

Fannie Mae và Freddie Mac tuyên b l 14,9 t USD các kho n n
phân tích

trên, t

ã

n này kinh t

không có kh

ời m t vi c,

n cho nhi

các kho n n nên r t nhi

ngân hàng si t n ,

c. Giá nhà gi m liên t c khi n các ngân hàng b l và yêu c u 2
ờ

công ty này bồ

T

n cu i tháng 9, Fannie Mae và Freddie Mac ph i thanh

toán kho n 223 t U
ph

i. N

i di n v

c, h s

n. N u h phá s n, hàng tri u ngôi nhà s b
ờng

tháo m t cách rẻ m t trên th

n giá hàng tri u b

dây chuy n làm toàn b h th ng tài chính-ngân hàng c a Mỹ s
ch ng khoán, giá c phi u c

F

M

F

M

ã

ng s n khác và
. Trên th

ờng

m 60% t

n

tháng 6/2008.
/

T
M

F

M

ặ

ti n lãi cho các c
h
Đ

USD ti n mặt cho Fannie

i s giám sát c a chính ph , ng ng chi tr
n l n là các ngân hàng nhỏ c a Mỹ hoặc các quỹ an sinh xã

n ti
mb

tài chính Mỹ ã

tr n

c ngoài.
c ngoài yên tâm khi cho các công ty


19

c a chính ph vay ti n và không gây s xáo tr n trong ni m tin v s b n v ng c a n n
kinh t Mỹ.
-

V phá s
c thành l
ời em trai làm ch

viên, 2 h i s l n

T

i ti u bang Alabama do Henry
c khi phá s n, ngân hàng này có 28000 nhân

London và Tokyo và qu n lý m t s tài s n lên t i 600 t U

2007, ngân hàng này lời 4,2 t U

3

ã

FED t ch i không cho vay, ngân hàng l n th 4 c

3,9 t USD. Sau khi b
ã

c Mỹ

p

a Lu t phá s n, nhờ toà án che ch khỏi b si t n . V

phá s n c a Lehman Brothers là v phá s n l n nh t trong l ch sử tài chính c a Mỹ. T ng
tài s n c
AI

c khi phá s

Công ty b o hi m AIG (American International Group)
c thành l p t

ờ

T

i ông Cornelius Vander Starr – là

ng H

u tiên bán b o hi m t i Trung Qu

hành b o hi m cho các kho n vay b
AI

u tiên c
vay b

ng s

ng s

i chuẩn. Vì h u h

7/ /

79,9% c ph n c a AIG s
s nc

/

i chuẩ

AI

nh ch

n AIG
%

FE

ũ

é

b

ồng ý cho AIG vay 85 t USD v

u ki n:
i bán tài

tr l i toàn b ti n cho chính ph v i lãi su
o hi m c a AIG s vẫ

ng

th ng tài chính-ngân hàng

c chính ph nắm gi

nh

ã

n 440 t USD. Trong 3

USD tài s

i chuẩn nên n u công ty này s

c a Mỹ s

T

18 t USD, ph n l n là n m trong các kho n n cho

và quy mô c a AIG quá l n v
s

USD.

%/

c b o hi

y,
ũ

có c

t h t v n.
-

K ho

Sau khi bỏ ra 200 t USD c u nguy cho Fannie Mae và Freddie Mac, B
chính Mỹ

ã

các chuyên viên thẩ

nh l i s n

ng B tài


20

i c a Mỹ. Con s 700 t U

th

ã

ng

B tài chính Mỹ và k t qu là Paulson ph i làm m t k ho ch trình lên Qu c h i Mỹ vào
é

ngày 20/9/2008 nh

c chi ti n mặt c p t c c u nguy cho các ngân hàng.

Ngày 29/9/2008, H vi n Mỹ ã ỏ phi u l n th nh t bác bỏ k ho ch này v i 228 phi u
ch ng – 205 phi u thu

T

T

thu n – 25 ch ng. Quy

ng vi n Mỹ l i ch p thu n k ho ch này v i 75

ã

n cu c bỏ phi u l n th 2 c a H vi n

và ngày 3/10/2008, k ho

ã

c H vi n bỏ phi u l n th

c

thông qua. K ho ch Paulson có nh ng nét chính sau:
(1) Chính ph có th mua l i các tín phi u th ch p b

ng s n t

tài chính v i giá tr cao nh t là 700 t U
mắt là 250 t

3

do Nhà Trắng quy

nh ch
c

nh và cu i cùng là 350 t

n u mu n chi tiêu gì ph i có ý ki n c a Qu c h i.
(2) N u sau khi bán các tín phi u b
ti

ng s n m

nh ch này không tr l i

c thì chính ph s mua l i c ph n c

nh ch tài chính

này.
(3) Chính ph s thành l p m t quỹ b o hi m các tín phi u b
nh ch s

cho quỹ này.

(4) Chính ph gi i h n ti
U
(5) Chính ph
lên t
(6) T

ng s n r i ro và

cao c p c a các t ch c tín d ng, t i

/
o hi m ti n gửi ngân hàng c a dân chúng t 100.000 USD

U

/

ời/tài kho n/ngân hàng.

i, chính ph s ban hành k ho ch m i cho phép các t ch c tài

chính hoàn tr l i các kho

n c a chính ph .

(7) S ban hành quy tắc m i v k

có th

tình

hình tài chính c a các t ch c tài chính.
(8) S gi m thu t m thời cho các t ch c tài chính nào bỏ không thu ti n lãi c a
các kho n vay th ch p b
s n b t h o.

ng s n, trong khuôn kh t ch thu các b

ng


21

B

ù

ng H. Paulson cho bi t, m t ph n trong s ti n 700 t USD này s
n t có c a ngân hàng

v ng s t o m t s

c Mỹ hy

ã

nh tài chính và ch m d

ờng tài chính Mỹ b y lâu nay (La Presse 2008).
-

Chính sách c u nguy b

T

/

ã

ng s n

uh

n tr lãi hàng tháng cho ngân hàng

i 9% ch h có tín d ng b

ng s n. Giá nhà thì liên t c gi m trong
ắn h n. T i 20 thành ph l n

tháng 8/2008 và không có kh
ã

c a Mỹ

m 16,6% trong vòng 12 tháng. Còn t i 10 thành ph l n nh t c a

Mỹ, giá nhà gi m 17,7%. T i 3 thành ph l n c a California là San Francisco, Los
A
T

ã
c tình hình b

ng s n bi

m kho ng 26%-27%.

ặn làn sóng thu hồ

nhi u bi n pháp nh
I
F

J M

M

M

ã

v

tr lãi nh m c u giúp h

u

và cùng lúc, Bank of

&

F

ã
ũ

a

2 công ty Fannie Mae và Freddie Mac n i lỏ
A

W

ng ngày càng x u, chính quy

ũ

. C th ,

u ki n nhắm vào các h b
ã

ng h

n trong

c trong vòng 3 tháng, gia

phá s n cá nhân. Ngoài ra Fannie Mae và
F

M

ũ

t s ti n cho các ngân hàng nh m gi m lãi su t, dãn n hoặc
ã

lùi l i thời h n hoàn tr v n g c. Bank of America d ki n s b
trong s n b

ng s

nh m gi m ti n tr n b
11 t U
M

ồng thờ

&

ã

USD

c. Ngoài ra ngân hàng này s

ho ch

ng s n hàng tháng c a khách hàng, s ti n này tr giá kho ng
u ch nh l i 226.000 món n b

JP

ng s

ho ch giúp 400.000 h

c vay tín d ng b

ồng thời tr giúp thêm 250.000 h

s

ng s n lên t i 40 t USD và t m hoãn t ch thu m t s
vay d tr

ã R

ã

cắt lãi su t còn 3% cho nh ng h

u tr

3
ã

n bt
ời

ul
ỏi b thu hồi và d

t i thời h

ng

th , t

nh


22

7

ã

ã

ã

37

i t ng s n là 35 t USD và nửa

u l i 120.000 món n b

này d ki n s bắ

ng s n, k c dãn n

u t ngày 15/12/2008 và các s ti n nêu trên là không k

n s ti n

t 700 t USD trong k ho ch Paulson.
4.2 Anh
Tháng 2/2008, Ngân hàng Northern Rock lâm vào tình tr ng thi u h t ti n mặt tr m tr ng
n r t cao. Chính ph A

i di n v

ã

p t c qu c h u hoá
R

tránh lây lan sang các ngân hàng khác. Và k t
thành ngân hàng hi m hoi t

/

f

n chờ gửi ti n vào ngân hàng này.
f

O

ng s n. Chính ph A

kho n l do cho vay b

ời dân

c chính ph b o h toàn b ti n gử

ờ rút ti n thì l i ồ

thay vì n
T

A

ã

é

ũ

ắp phá s n vì các
O

p vào ngân

hàng Lloyds TSB vì Lloyds có chính sách r t b o th trong công tác cho vay th ch p b t
ng s n nên không b

ng gì trong cu c kh ng ho ng l n này và Lloyds l i có sẵn

m t s ti n kh ng lồ

mua l i HBOS. Sau phi v sáp nh p này, Lloyds s có kho ng

28% th ph n b

A

ng s n t i Anh. T i Qu c h i, B

ã

tuyên b là gi i h n b o lãnh m i s b o hi m cho 98% các tài kho n ngân hàng t i Anh
ờng h p phá s

ũ

nh h th ng ngân hàng18 . Mặ
T

A
chặ

n m nh r ng chính ph s dùng m i bi n pháp
ù

không, Ngân hàng

c vẫn duy trì m c lãi su
ng l

n là 5%. M c tiêu c a m c lãi su t
n cho dù có th ho

ng s n xu t kinh

doanh s b ch m l i.
4.3
Thuỵ

hụ
c m

c gi ti n an toàn nh t trên th gi

ã

nh ng k ho ch c u nguy kh ng lồ cho ngân hàng UBS AG. K ho ch c u nguy c a
chính ph Thuỵ

ã

c châu Âu khác vì chính ph


23

không bắt bu

ũ

c t c và chính ph

ặc bi

n có m t quỹ

b o lãnh cho các kho n n c a các ngân hàng.
ã

Ngay khi ngân hàng Lehman Brothers c a Mỹ phá s n, chính ph
U

bi n pháp c u nguy cho các ngân hàng, mà c th
48 t USD ph n l
ũ

ã

b

ã

nh ng tài s

é

i chuẩn
T

ph n c a UBS. S

c th c hi

ỵ

.

ỏ ra 60 t U

mua l i h t

ỏ ra 5,3 t U

mua 9% c

ũ

ã
ng s n

T

n ngân h

%

u lời, chính ph s

ũ

Mỹ và châu Âu

ỵ

USD và 6 t

c tài tr , UBS s bán c phi u. Quỹ s c bán các tài s

trong vòng 8-

%/

i d ng tín phi u có lãi su

ho ch này, UBS s chuy n toàn b tín phi u có th ch p b

USD còn l i s

i xoá

Mỹ

i thành c phi u không có quy n bi u quy

vào m t quỹ riêng, quỹ này s

ã

ũ

c h i c a ngân hàng này. Chính ph

và có th chuy

U

hân 27 t U

i vay thêm t khu v

Chính ph

ng s

u ngay

c h i này

c chia m t ph n còn n u l , UBS ph i

chia thêm m t s c ph n cho chính ph .
Ngoài ra, chính ph
U

ũ
ã

ã

ngh h tr

ch i vì có th

t USD. Chính ph Thuỵ

c v n c a khu v

n m nh r ng s sẵn sàng cho các ngân hàng vay thêm ti n
l v n t có/tài s n có –

n u c n thi t. S ti n 9 t USD này s
v

c khoẻ c a ngân hàng. T l này
U

13,7% còn
Â

3%

th là 9

Credit Suisse s

10,4% lên

c tài tr s là 11,5% trong khi các ngân hàng khác
y, sau khi k ho

nh ng ngân hàng v ng m nh nh t

châu

c th c hi n, Credit Suisse và UBS s là
T

(Globe and Mail 2008).

4.4 Pháp
ã

c p

trên, T ng th ng Pháp Sarkozy r t tha thi t thành l p m t Quỹ t ch

b o v các công ty tr ng y

nhìn t

c Ar p và Nga thì bi t, vai trò c a các Quỹ t ch ngày càng l n trong nh


24

ã ù

g
T

3/

/

Pháp v i s ti n kh

n trong quỹ

mua l i c ph n c

z

s thành l p Quỹ t ch

ã

Â

u là 100 t euro. Ông mu
c s

t mô hình kinh t

b o v các ngành công nghi p
ũ

chính khỏi s thôn tính c
ù

c

ã

ngh c

n c châu Âu làm theo Pháp

bác bỏ.

4.5 Đức
Khác v i s tiêu xài hoang phí dẫ
.H

ng ti t ki

Đ i mặt v

ờ Đ c l i là m t ph n

phòng nh ng b t trắc có th x

ng ho ng này, chính ph c a Th
Đ

ti n không ph
A

ời Mỹ

n siêu n c

ng Angela Merkel hi u rõ chi

ã

cl iv

ã ắt gi m thu giá tr

Đ

M

ch

nh không ch u kh

Ngày 16/12/2008, Chính ph Đ

ã

vì nó quá nhỏ so v

ỡ ngàng các chuyên gia kinh t

giá 700 t - 1000 t USD c a ông Barack

Obama. Có ý ki n lý gi
ã

ng c máy in ti n c a mình.

ã thông báo k ho ch chi tiêu m i và con s 28 t

euro thêm vào gói kích c u 44 t

ũ

c

Đ c

u này r ng nh ng gì c n làm g

ồi (bỏ ra 400 t euro b o hi m tín d ng liên ngân hàng và 80 t euro rót vào
ặ

T

ũ

Đ

ã
ng t

ã

u th nh t rồi. B

M y con chu t ch y theo nhau cùng m

ng B
ng,

(New York Time 2008).

4.6
N n kinh t Ý ã
%

Đồ

Ý ch u h u qu nặng n
hình còn tr nên t
c sử d

7

ng t

gi
ã

ồ

%

công c a Ý chi
ồng euro. T l

/

%
n n n công nghi p

làm gi m xu t khẩu 5,5%. Tình

n 105% GDP, cao nh t trong khu v c

n trung bình c

Ý

c

25

c Ý – Intesa Sanpaolo

trung bình c a khu v c. Ngày 11/11/2008, ngân hàng l n nh
– hu bỏ vi c chia c t c vì mu

n cho ngân hàng. Quy
c Ý – Uni Credit – ã

cho c phi u Intesa gi m 16,5%. Còn ngân hàng uy tín nh
m t 2/3 giá tr c phi u. Không ph i ch có các ngân hàng Ý gặ
Fiat – công ty công nghi p l n nh

c Ý– ũ

ã

phi u c a

m giá m nh sau khi công ty d

báo doanh thu s r t ít, còn kho ng 400 tri u euro so v i 2,4 t -2,6 t
Đ i v i công ty Mediset – công ty l n nh

ũ

c Ý v truy

a

ng Ý Silvio Berlusconi – m i vi c không suôn sẻ chút nào, c phi u c a

nh Th
ã

ki n.

3 %

T

i không h

tk

ho ch chi ti t nào mà ch nói chung chung v k ho ch ch
Đ u này khi n các chuyên gia tranh cãi là th c

phép các xí nghi p v a và nhỏ vay ti
s

ng th c s r ng n n kinh t không có

v

gì (Reguly 2008)
4.7 Iceland

T kho
tri n

c khi kh ng ho ng x y ra, ngành ng
o qu c ch y u s ng b ng ngh

có 3 ngân hàng v i các chi nhánh
ã

t nhiên r t phát
Đ o qu c Iceland

t khẩ

Anh, Hà Lan và m t s
ờ

n ti n gửi c a hàng ch

c khác. Các ngân hàng
ỹ

hàng tr

ẩy th lỏng, tài s n c

t nhanh,
3

l n g p nhi u l n GDP c a Iceland. Dùng ti n gửi c

c phi

nb
é

bão kh ng ho

ng s

i chuẩn trên th

n, các ngân hàng nói trên ph

ã
Iceland không có ti

i can thi

ã

ờng W
i mặt v

n do

T

kẹt ti n mặ

ỹ

c a Th
ng can thi p này quá t

ẫn bắ

kh c a Iceland quá nhỏ nên ph i ch y v
ho ng lan ra khắ
i v i vàng qu c h u hoá 2 ngân hàng l

ng c

ng

ch ngân kh

c l n. C th là, ngân
c khác. Trong b i c nh kh ng

m cho Iceland vay ti n. Chính ph