Khống chế nhiệt bê tông

KHNG CH NHIT
Bấ TễNG
Mc lc

NGUYấN NHN PHT SINH V BIN PHP PHềNG NGA
NT NVè NHIT TRONG BấTễNG KHI LN
I. ứng suất nhiệt của bê tông
1. Nứt nẻ bề mặt
2. Nứt xuyên khối bê tông
II. Biện pháp giảm ứng suất nhiệt trong bêtông
1. Giảm lượng phát nhiệt của bêtông
2. Hạ thất nhiệt độ đổ bê tông
3. Tăng tốc độ toả nhiệt của bêtông

KHNG CH NHIT V NG SUT NHIT P Bấ
TễNG M LN
I- ứng suất ràng buộc bên ngoài
1. Hệ số ràng buộc của nền đá:
2. Hệ số ràng buộc của bê tông cũ:
II. ứng suất ràng buộc bên trong
III- Khống chế nhiệt độ ở đập bêtông đầm lăn
IV. Phân tích quá trình (biến hoá) thay đổi nhiệt độ
V- Khống chế nhiệt độ ở đập bê tông đầm lăn ở Trung Quốc


NGUYấN NHN PHT SINH V BIN PHP PHềNG NGA
NT NVè NHIT TRONG BấTễNG KHI LN
I. ứng suất nhiệt của bê tông
Sự nứt nẻ của bêtông do nhiều nguyên nhân như: nhiệt độ, co nót, lún
không đều, tính kiềm trong cốt liệu đá, sỏi và sự biến dạng của ván khuôn.v.v..
Nhưng đối với bêtông khối lớn nghiêm tọng nhất là nứt nẻ vì nhiệt. Vì vậy việc

phòng ngừa nứt nẻ vì nhiệt trong bêtông khối lớn (khối có kích thước 2,5 x 2,5 x
2,5 m trở lên) là nhiệm vụ hàng đầu trong quá trình thi công.
Như chúng ta đều biết trong quá trình đông kết của bêtông, sự thuỷ hoá
của xi măng sinh ra lượng nhiệt lớn làm thể tích bêtông nở ra. Mặt khác bêtông
lại có tính dẫn nhiệt kém vì vậy phải qua một thời gian tương đối dài nhiệt bên
trong bêtông mới toả nhiệt hết. Quá trình toả nhiệt làm thể tích bêtông co lại.
Do chênh lệch nhiệt độ và sự phân bố nhiệt ở các phần của khối bê tông
khác nhau làm cho khối bêtông chịu hai loại kiềm chế mà sinh nứt nẻ sau đây:
1. Nứt nẻ bề mặt
Do sự chênh lệch nhiệt độ bên trong và bên ngoài khối bêtông khi nhiệt độ
bên trong bêtông chưa toả hết mà mặt bên ngoài của khối bêtông đã nguội lạnh
hoặc do nhiệt độ của môi trường bên ngoài thay đổi mà sinh ứng suất nhiệt
(ngoài bị kéo trong bị nén).
Khi ứng suất nhiệt lớn hơn ứng suất chịu kéo cho phép làm mặt bêtông bị
nứt nẻ (xem hình 22-11).
Hình 22-11. Phân bố ứng suất nhiệt của tường
1. Khu ứng suất nén.
2. Khu ứng xuất kéo
3. Nứt nẻ bề mặt.

Hình 22-12. Nứt nẻ bề mặt và nứt xuyên ở đập bê tông
1. Nứt bề mặt.
2. Nứt xuyên


Nứt nẻ bề mặt thường xuất hiện sau khi đổ bê tông 1 tuần.
ứng suất nhiệt độ ở bề mặt của khối bêtông có thể xác định theo công thức
sau:

E
T
1

Trong đó:
- ứng xuất kéo lớn nhất có thể phát sinh ở mặt khối bê tông (N/m2)

- Hệ số dãn nở vì nhiệt của bêtông, thường là (0,8 1) x 10-5 (1/0C)

E - Môđuyn đàn hồi của bê tông, thường là (1,4 2,4) x 1010 (N/m2)
- Hệ số poát-xông, thường là 1/6

T - Độ chênh lệch giữa nhiệt độ bình quân của khối bê tông với nhiệt độ
khí trời (0C).
2. Nứt xuyên khối bê tông
Sau khi đổ bê tông, thể tích khối bê tông nở cho tới khi nhiệt độ đạt đến trị
số cao nhất. Sau đó nhiệt độ lại dần hạ xuống cho đến nhiệt độ ổn định của môi
trường bên ngoài. Đồng thời với quá tình hẹ nhiệt độ khối bê tông cũng co lại.
Nhưng giai đoạn này bê tông đã đông cứng. Phần đáy công trình bị nền đá hoặc
mặt bê tông cũ kiềm chế mà không co lại tự do được, do đó sinh ứng suất kéo ở
phần đáy công trình bị nền đá hoặc mặt bêtông cũ kiềm chế mà không co lại tự
do được, do đó sinh ứng suất kéo ở phần đáy công trình và ứng suất cắt ở mặt
tiếp xúc (Xem hình 22-13 và 22-14).
Hình 22-13. Phân bố ứng xuất ở đáy khối bê tông
1. Khu ứng suất nèn; 2. Khu ứng xuất kéo; 3. Khu ứng suất cắt

Khi ứng suất kéo vượt quá ứng suất kéo cho phép, bê tông sẽ nứt nẻ. Nứt
nẻ trong trường hợp này gọi là nứt xuyên. Nứt xuyên rất nguy hiểm, làm mất tính
chỉnh của công trình, nếu không kịp thời phát hiện và xử lý công trình sẽ bị phá
hoại. Loại nứt xuyên này thường khó phát hiện thường sinh ra trong thời kỳ công

trình vận hành.
ứng suất nhiệt gây nứt xuyên có thể xác định bằng công thức sau:




EKR
T
1

Trong đó:
- Hệ số từ biến của bêtông K = 0,5
- Hệ số kiếm chế của nền đối với bê tông. Hệ số này phụ thuộc vào kích
thước của khối bê tông (xem hình 22 - 14 và bảng 22-1).
Bảng 22-1
y/L

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

R

0,55

0,4

0,27

0,10

0,08

0

T = T1 + T2 - T3
T1 - nhiệt độ của bêtông khi đổ (0C)
T2 - nhiệt độ của bêtông do ximăng thuỷ hoá (0C)
T3 - nhiệt độ ổn định của khoảnh bê tông (0C)
, E, - đã nói ở trên

Hình 22-14.
L- Chiều rộng của khối bê tông
y- Khoảng cách biến đổi.

II. Biện pháp giảm ứng suất nhiệt trong bêtông
1. Giảm lượng phát nhiệt của bêtông
a) Giảm lượng dùng ximăng bằng các biện pháp sau:
- Dùng chất pha trộn thay một phần xi măng như bột than xỉ
- Dùng bê tông khô
- Tăng đường kính cốt liệu
- Dùng chất phụ gia hoá dẻo, thuốc gia khí

- Dùng bê tông độn đá bộc
- Phân vùng ứng lực công trình, dùng mác bê tông khác nhau
- Dùng cấp phối hợp lý nhất
- Dùng cường độ bêtông thời kỳ cuối khi thiết kế công trình.


b) Thi công đập bêtông bằng cách dùng khối bêtông đúc sẵn
c) Dùng xi măng ít toả nhiệt
2. Hạ thất nhiệt độ đổ bê tông
a) Dùng nước đá trộn bê tông
b) Làm lạnh cốt liệu (đá, sỏi, cát) trước khi trộn bêtông
c) Đổ bê tông lúc nhiệt độ khí trời thấp như đổ bêtông vào mùa đông, mùa
hè đổ bêtông vào ban đêm.
3. Tăng tốc độ toả nhiệt của bêtông
a) Giảm chiều dày (chiều cao) khoảnh đổ

Bố trí tuần tự khoảnh đổ để

kéo dài thời gian gián cách giữa khoảnh đổ và khoảnh đổ trên nó.
b) Tăng diện tích mặt toả nhiệt.
c) Hạ thấp nhiệt độ ở mặt toả nhiệt như tưới nước lạnh.
c) Tăng tốc độ toả nhiệt bên trong bằng cách chôn đường ống dẫn nước
lạnh, chừa giếng đứng trong khối bêtông (xem hình 22-15).
Hình 22-15. Sơ đồ bố trí đường ống làm lạnh trong khối đổ

khống chế nhiệt độ và ứng suất nhiệt ở đập bê tông đầm lăn
Đập bêtông từ thiết kế, thi công cho đến giai đoạn quản lý, ứng suất nhiệt
là một trong những đề mục nghiên cứu chủ yếu. ứng suất nhiệt của đập bêtông
đầm lăn, cũng giống như các đập thông thường có thể chia ra ứng suất ràng buộc
nội bộ. Trong quá trình thi công nên chú ý khống chế nhiệt độ, đề phòng do ứng

suất nhiệt quá cao mà sinh ra nứt.
I- ứng suất ràng buộc bên ngoài
ứng suất ràng buộc bên ngoài là chỉ do bêtông mới đổ và nền đá hoặc
bêtông đã đổ cũ có sự chênh lệch về nhiệt độ, hoặc chênh lệch do đặc tính biến
dạng tương ứng với sự thay đổi nhiệt độ dẫn đến ứng suất. Bêtông đổ xong, vừa
sinh ra thuỷ hoá nhiệt vừa đông kết, nếu không tiến hành dùng nhân công để
khống chế nhiệt thì quá trình thay đổi nhiệt độ, sẽ thể hiện giống như bản vẽ 6-1.


Bản vẽ 6-1. Quá trình biến hoá nhiệt độ của bê tông

Nhiệt độ của bêtông từ từ tăng lên, do nguyên nhân toả nhiệt ở bề mặt, sự
tăng lên của nhiệt độ dần dần chậm đi, đến một thời điểm nào đó sau khi đạt đến
nhiệt độ cao nhất, nhiệt độ lại từ từ hạ xuống. Sau cùng là đạt đến trạng thái
nhiệt độ ổn định cuối cùng, do điều kiện nhiệt độ bên ngoài có tính chu kỳ quyết
định.
Ta thử phân tích trong hình vẽ 6-1 thể hiện sự thay đổi ứng suất trong quá
trình thay đổi nhiệt độ của bêtông. Trong quá trình nhiệt độ tăng lên, bêtông chịu
ứng suất nén, nhưng khi vượt qua nhiệt độ cao nhất, bê tông bắt đầu co lại,
chuyển thành ứng suất kéo cho đến khi nhiệt độ ổn định cuối cùng mới dừng,
ứng suất kéo cứ tăng lên dần. Trong tình hình chung quá trình cường độ bê tông
tăng lên, hệ số nở theo tuyến tính (đường thẳng) cơ bản không thay đổi, môđuyn
đàn hồi trong thời gian dưỡng hộ ban đầu nhỏ, cùng với sự tăng lên của thời gian
dưỡng hộ, mô đuyn đàn hồi càng lớn. Ngoài ra nhiệt độ ổn định cuối cùng nói
chung thấp hơn nhiệt độ cao nhất, như vậy lượng thay đổi nhiệt độ là trị số âm.
Trong trường hợp này cuối cùng ứng suất trong bê tông là ứng suất kéo. Đồng
thời do môđuyn đàn hồi biến thành nhỏ khi nhiệt độ bê tông tăng lên, do đó có
thể suy đoán ra ứng suất nén lúc này cũng nhỏ, vì thế có thể cho rằng ứng suất
ràng buộc của nền đá thông thường là ứng suất kéo.
Do sự ràng buộc của nền đá hoặc bê tông cũ, ứng suất sinh ra ở trong bê

tông là:
REc
=

(6-1)

1-

Trong đó:
R

: Hệ số ràng buộc của bê tông cũ hay nền đá

Ec

: môđuyn đàn hồi của bêtông



: Hệ số nở tuyến tính của bêtông




: Lượng thay đổi nhiệt độ



: Hệ số poát sông

Dưới đây nói rõ thêm về hệ số ràng buộc
1. Hệ số ràng buộc của nền đá: Lượng vật lý ảnh hưởng đến hệ số ràng
buộc của nền đá trong đó có mô đuyn đàn hồi EC của bêtông, môđuyn đàn hồi
của nền đá ER, chiều dài của bêtông L, chiều cao H, vị trí (X.y) trong khối đổ, vì
thế căn cứ vào định lý của BucKingham, hệ số ràng buộc của nền đá có thể
dùng hàm số sau đây để biểu thị:
E H X Y
R f c , , ,
ER L L H

Giả thiết biến dạng của bê tông hoàn toàn bị ràng buộc, ứng suất tồn tại
trong bêtông là:


= Ec ( - ) = Ec 1 K


EC H

E R L

(6-2)

Đem công thức này so sánh với công thức (6-1) cho thấy, hệ số ràng buộc
của nền đá R là hàm số của

E
H
và C
ER

L

Từ thảo luận ở trên có thể làm rõ, hệ số ràng buộc của nèn đá to hay nhỏ,
không thể trực tiếp căn cứ vào chiều dài L của khối bê tông để quyết định, mà
phải căn cứ vào tỷ lệ giữa chiều dài và chiều cao H/L để quyết định.
Kết luận này là hết sức quan trọng. Hình vẽ 6-2 biểu thị bộ phận giữa mặt
tiếp xúc có sự ràng buộc lớn nhất, hệ số ràng buộc lớn hoặc bé tương ứng với
những H/L, EC/ER khác nhau. Từ hình vẽ 6-2 cho thấy:
1- Tỷ lệ chiều cao đổ bê tông và chiều dài phân đoạn H/L càng nhỏ thì sự
ràng buộc bên ngoài càng lớn.
2- Tỷ lệ giữa mô đuyn đàn hồi của nền đá và bê tông EC/ER càng nhỏ thì
hệ số ràng buộc bên ngoài càng lớn.
3- Hệ số ràng buộc bên ngoài, ở mặt đáy của khối đổ là lớn nhất, hướng
của ứng suất sinh ra song song với mặt đáy, vị trí khối đổ càng lên trên, hệ số
ràng buộc càng nhỏ, khi khối đổ mà H/L càng lớn thì xu hướng này càng rất rõ
ràng.


Hình vẽ 6-2. Quan hệ giữa hệ số ràng buộc bên ngoài và H/L, EC/ER khác nhau.

2. Hệ số ràng buộc của bê tông cũ:
Hệ số ràng buộc của bêtông cũ đối với bêtông mới biểu thị ở bản vẽ 6-3.
Từ kết quả giải thích có thể biết:
1- Hệ số ràng buộc bên ngoài của bêtông cũ đối với bêtông mới đổ.
Nếu đổ bêtông cũ đến một độ cao nhất định, hầu như không chịu ảnh
hưởng mô đuyn đàn hồi của nền đá.
2- Hệ số ràng buộc lớn hay nhỏ, hầu như không chịu ảnh hưởng của độ
cao đổ tông.
3- Hệ số ràng buộc bên ngoài của bêtông cũ đối với bêtông mới gần đúng
với hệ số ràng buộc bên ngoài của nền đá đối với bê tông khi

EC
= 2.
ER

Dưới đây đưa ra một ví dụ về kết quả tính toán ứng suất ràng buộc bên
ngoài của 2 đập bêtông đầm lăn.
ở đập Đảo Địa Xuyên:
R = 0,25 (giả định EC/ER = 5, từ bản vẽ 6-2 xác định
EC = 2 x 10-5 kg/cm2 (xé từ nhuyễn biến dẫn đến ứng suất thả lỏng lấy
môđuyn đàn hồi hữu hiệu.
= 1 x 10-5/0C (lấy trị số thường dùng)
= 250C (chênh lệch giữa độ cao nhất và nhiệt độ ổn định cuối cùng)
= 9,25 x 2 x 105 x 1 x 10-5 x 25 = 12,5kgf/cm2

Hình vẽ 6-3. Hệ số ràng buộc bên ngoài của bê tông cũ đối với bê tông mới

ở đập Đại Xuyên:


R = 0.4 (giả định EC/ER = 5 từ bản vẽ 6-2 xác định
E0 = 2 x 10-5 kgf/cm2 (xét đến do nhuyễn biến mà dẫn đến ứng suất thả
lỏng, lấy mô đuyn đàn hồi hữu hiệu).
= 1 x 10-5/c (lấy trị số thường dùng)
= 150C (chênh lệch thực đo giữa nhiệt độ ổn định cuối cùng và nhiệt
độ cao nhất).
= 0,4 x 2 x 105 x 1 x 10-5 x 15 = 12Kgf/cm2 giả thiết cường độ kháng
kéo của bê tông bàng 1/10 cường độ kháng nén của bêtông, thì cường độ kháng
kéo thỏa mãn yêu cầu chống lại ứng suất nhiệt độ. Đối với bản máy đập Đại
Xuyên đã tiến hành điều tra tỷ mỷ, không phát hiện do có sự ràng buộc bên

ngoài mà dẫn đến nứt có thể nhìn thấy được. Ngoài ra đối với thân đập bê tông,
sau khi đập hoàn công, do trọng lượng bản thân và áp lực nước tĩnh dẫn đến ứng
suất là ứng suất nén, có xu hướng triệt tiêu kéo.
II. ứng suất ràng buộc bên trong
Cái gọi là ràng buộc bên trong là chỉ khi trong bê tông mới đổ sinh ra bậc
thang nhiệt độ, trong bê tông do có sự co lại và nở ra dẫn đến sự chênh lệch lớn
nhỏ của ứng biến mà tạo thành ứng suất. Ví dụ ở trong nội bộ bê tông mới đổ do
có thủy hóa nhiệt mà dẫn đến nhiệt độ tăng lên, làm cho bê tông nở ra. Nhưng
chung quanh bề mặt của bê tông, thủy hóa nhiệt hướng ra ngoài phát tán, nhiệt
độ cơ bản không tăng. Khi mà nhiệt độ bên ngoài hạ xuống đột ngột, nhiệt độ bề
mặt hạ xuống, làm cho bê tông co lại. Sự khác nhau của loại biến dạng như thế
này làm cho trong nội bộ bê tông có sự tác dụng ràng buộc đối với sự phát sinh
biến dạng chung quanh bề mặt. Ngược lại, chung quanh bề mặt cũng lại có sự
ràng buộc đối với biến dạng phát sinh trong nội bộ. Loại ràng buộc này đối với
biến dạng biểu hiện thành ứng suất nhiệt, làm cho bề mặt chịu ứng suất kéo, bên
trong chịu ứng suất nén. Trong thời kỳ dưỡng hộ ban đầu, khi cường độ bê tông
chia đủ loại ứng suất kéo bề mặt này sẽ làm cho bê tông sinh ra nứt ở bề mặt.
Kết luận phân tích ở trên và kinh nghiệm thực tiễn là thống nhất:
(1) Sau khi đổ bê tông một số ngày gặp lạnh, thì dễ phát sinh nứt


(2) Bê tông đổ vào mùa hè qua một số tuần, đến mùa thu khi trời lạnh, dễ
phát sinh nứt. Loại nứt này gọi là nứt nhỏ, chỉ hạn chế ở bề mặt có chiều dài, độ
sâu ước chỉ mấy mi li mét, đây là loại nứt rất nhỏ.
ứng suất ràng buộc bên trong, có thể chia ra làm 3 loại
(l) ứng suất nam ngang tiếp mặt khe
(2) ứng suất trên mát đập thượng hạ lưu
(3) ứng suất trên mặt khe ngang.
Trong đó (3) về bản chất không có liên quan với bê tông đầm lăn. Nếu về
định tính mà xem xét, có thể xem giống với (2), không phải là các đặc biệt sẵn

có của đập bê tông đầm lăn mà là vấn đề có tính chất chung của đập bê tông,
nhưng diện tích (chiều dài) khe nằm ngang tăng lên, tình hình có thể có thay đổi.
Sau đây sẽ thảo luận 2 loại ứng suất (l) và (2)
1- ứng suất nhiệt ràng buộc bên trong do khe thi công nằm ngang sinh ra.
ứng suất nhiệt ràng buộc bên trong, trong mặt khe thi công nằm ngang ở
thời kỳ bậc thang nhiệt độ lớn nhất, có nghĩa là sau khi vừa mới đổ bê tông xong,
trong thời kỳ thời gian dưỡng hộ ngắn trở thành vấn đề lớn. Vì thế phải nhằm vào
bê tông có thời gian dưỡng hộ ngắn như thế này để tiến hành phân tích. Ví dụ
trong một khối đàn hồi hồi dạng bản (bê tông) phát sinh bậc thang nhiệt độ, nếu
như hình dáng phân bố của nhiệt độ là đối xứng với trung tâm hình parabôn thì
ứng suất nhiệt có thể dùng công thức sau đây để biểu thị:


1
Ec (trung tâm)
3



2
Ec (bề mặt)
3

Trong đó:
Ec, , giống như trước, biểu thị chênh lệch nhiệt độ ở bề mặt và trung
tâm.
Bản vẽ 6-4 biểu thị dọc theo mặt cắt hướng thượng hạ lưu, chiều dài tầng
30m, chiều cao tầng đổ bêtông 1,5 m, quá trình thay đổi nhiệt độ và ứng suất
nhiệt độ tương ứng của nó trong tầng không tiến hành làm lạnh trước và thời gian
ngừng đổ là 5 ngày. Vì thời gian ngừng là 5 ngày, vì thế trong bản vẽ thể hiện

quá trình thay đổi của ứng suất nhiệt và quá trình thay đổi nhiệt cho đến khi ở
trên đổ được tầng mới. Từ kết quả phân tích cho thấy:
(1) Do có sự ràng buộc bên trong (bậc thang nhiệt độ) mà sinh ra ứng suất
nhiệt ở bề mặt, biểu hiện là ứng suất kéo, ở bên trong tầng biểu hiện là ứng suất
nén. ứng suất nhiệt này cùng với ứng suất nén của nhiệt độ ràng buộc ở bên
ngoài, tuỳ theo nhiệt độ bình quân của tầng đổ bê tông thay đổi mà kết hợp với
nhau, kết quả là chịu sự tác động của ứng suất nén của nhiệt độ.
(2) Nếu trên mặt tầng đổ lên 1 tầng nữa, thì sẽ chịu ảnh hưởng toả nhiệt
của nó. Khi phần trên của tầng này sinh ra nhiệt độ tăng lên tương đối lớn thì kết
quả là ứng suất nén của nó tăng lên, phần dưới của tầng thì ứng suất nhiệt lại
thay đổi ít.
(3) Xét đến khi nhiệt độ không khí bên ngoài thay đổi, do ứng suất nén
của bề mặt tầng bê tông cơ bản gần bằng 0, vì thế rất có khả năng xuất hiện ứng
suất kéo nhiệt độ mà dẫn đến nứt.
Bản vẽ 6-5 biểu thị khi tiến hành làm lạnh trước (giả thiết làm lạnh trước
làm cho nhiệt độ bê tông hạ thấp 10 độ) thời gian nghỉ đổ bê tông là 5 ngày, quá
trình biến đổi ứng suất nhiệt và quá trình biến đổi nhiệt độ, khi trên mặt tầng đã
đổ bê tông có thêm 1 tầng bê tông mới.

Bản vẽ 6-4: Quá trình thay đổi nhiệt độ của tầng nói chung và ứng suất (không làm lạnh trước).

Bản vẽ 6-5: ứng suất và quá trình thay đổi nhiệt độ của tầng nói chung (làm lạnh trước).

ứng suất nhiệt ràng buộc bên trong của khe thi công nằm ngang: Thông
qua những phân tích ở trên cho thấy, nếu tuân theo tiến trình đổ bê tông thông
thường, thì không nhất thiết trở thành vấn đề. Nhưng gắn với sự thay đổi nhiệt độ
bên ngoài thì có khả năng thành vấn đề. Trong trường hợp này vết nứt sinh ra
biểu hiện thành nứt bề mặt. Loại nứt này tác động đơn độc, tính nguy hại đối với

cấu tạo của đập và tính năng của nó tương đối nhỏ. Nhưng loại vết nứt này luôn


luôn xuất hiện, thường thường trở thành sự khởi đầu dẫn đến vết nứt ràng buộc
bên ngoài.
Ngoài ra ảnh hưởng đối với chiều dài của khối bê tông về cơ bản không
cần xem xét mà chỉ xem xét đến sự ràng buộc có khác nhau chút ít ở đầu cuối.
Để đề phòng sự ràng buộc bên trong dẫn đến nứt, phải làm cho bậc thang
nhiệt độ thay đổi không nhanh quá, do đó phương pháp khống chế nhiệt độ được
quy nạp như sau:
(1) Thời gian nghỉ bêtông giữa các tầng phải giữ như nhau, trước sau phải
theo một tốc độ như nhau để đổ bêtông hơn nữa đối với bề mặt tầng đặc biệt phải
tránh bộc lộ thời gian dài ra ngoài không khí để đề phòng phát sinh bậc thang
nhiệt độ quá lớn.
(2) Tiến hành làm lạnh trước đối với cốt liệu
Khi không tiến hành làm lạnh trước, ứng suất nén ở phụ cận mặt tầng về
cơ bản xấp chỉ "0". Khi nhiệt độ bên ngoài hạ thấp đột ngột, làm cho có khả
năng xuất hiện vết nứt. Khi tiến hánh làm lạnh trước nhìn tổng thể có thể giảm
bớt bậc thang nhiệt độ đồng thời có thể làm cho nhiệt độ bình quân tăng lên, dẫn
đến ứng suất nhiệt thay đổi theo hướng ứng suất nén.
2. Mặt đập thượng hạ lưu phát sinh ứng suất nhiệt rằng buộc bên trong.
Trong kỳ lạnh giá thứ nhất sau khi đổ bêtông, chênh lệch nhiệt độ ở phụ cận bề
mặt và bên trong thân đập là rất lớn, đặc biệt là những tầng bê tông đổ vào mùa
hạ lại càng nổi bật. Đối với tình hình này, đập Đảo Địa Xuyên giả thiết biến
dạng theo mặt phẳng, ứng suất hướng trục đập trên các mặt phẳng dùng phương
pháp phần từ hữu hạn để tính toán, tính được ứng suất kéo lớn nhát bề mặt là
33Kgf/cm2. Trị số tính toán này theo phương pháp đàn hồi để tính toán, và giả
định trạng thái nhiệt độ phát sinh thay đổi tức thời, tính chính xác của nó cần
phải nghiên cứu sâu hơn. Nhưng có thể dự đoán mặt đập thượng lưu và hạ lưu,
bất luận thế nào cũng phát sinh ứng suất kéo tương đối lớn.

Cần phải đặc biệt chú ý, dù cho trải qua thời gian dưỡng hộ tương đối dài
(tích trữ) sẵn có một cường độ tương đối cao, nhưng lại bộc lộ ở trường hợp.
Từ kết quả phân tích cho thấy:


(1) Bậc thang nhiệt độ tiến hành làm lạnh trước nhỏ hơn so với bậc thang
nhiệt độ không thực hiện làm lạnh trước, lại do tuỳ theo nhiệt độ bình quân của
tầng lên, ứng suất nén nhiệt ràng buộc bên ngoài lớn cho nên so sánh với ứng
suất nhiệt tiến hành làm lạnh trước xem theo tổng thể ứng suất nhiệt thay đổi
theo phương thức ứng suất nén.
(2) Nếu trên mặt tầng bê tông để lên 1 tầng nữa, thì phải chịu ảnh hưởng
toả nhiệt của nó, trên tầng này phát sinh nhiệt độ lên cao ứng suất nén nhiệt độ
cũng tăng lên nhưng ứng suất nhiệt độ phần dưới của tầng lại thay đổi ít.
(3) Khi xét đến sự thay đổi nhiệt độ không khí bên ngoài, mặt tầng cũng
có khả năng xuất hiện tác động của ứng suất kéo nhưng khả năng thì ít hơn so
với điều kiện bất lợi. Từ điểm này mà xét, gần đây ở Mỹ và một số nơi khác
dùng vật liệu cách nhiệt, để bảo hộ bề mặt cũng là một việc dễ hiểu.
Thông qua những điều nói ở trên, có thể biết trong phương pháp thi công
đập bê tông đầm lăn, những yếu tố ảnh hưởng đến ứng suất nhiệt gồm:
- Chiều dài và chiều dày khối đổ bê tông
- Thời gian đổ ngắt quãng
- Nhân công làm lạnh trước.
Biện pháp khống chế nhiệt độ để đề phòng do ràng buộc bên ngoài mà dẫn
đến vết nứt gồm:
(1) Lượng thay đổi nhiệt độ của bê tông nén hết sức nhỏ. Vì thế trong giới
hạn thích đáng cần phải tăng thời gian ngắt quãng đổ bê tông, khi cần thiết tiến
hành làm lạnh trước.
(2) Sự ràng buộc bên ngoài phải hết sức nhỏ, vì thế phải tăng tỷ lệ H/L,
muốn thế phải thu hẹp chiều dài khối đổ.
(3) Sau khi bê tông đổ đến một độ rất cao, cần phải làm cho nhiệt độ hạ

xuống, tốc độ hạ xuống của nhiệt độ cao nhất phải nhỏ. Biện pháp khống chế
nhiệt độ, do đề phòng sự ràng buộc của bên trong dẫn đến khe nứt gồm:
1- Rút nhỏ bậc thang nhiệt độ trong bê tông, vì thế sử dụng thời gian đổ
cách quãng thích đáng phải tiến hành đổ bê tông với một tốc độ như nhau. Gián
đoạn đổ bê tông trong thời gian dài, có thể tạo thành trên tầng thứ nhất phát sinh


bậc thang nhiệt độ hoặc ứng suất kéo vì thế nhất định phải hết sức tránh trường
hợp này.
2. Sau khi vừa đổ xong bê tông của khe thi công nằm ngang, áp lực nhiệt
ràng buộc bên ngoài, do có tác dụng triệt tiêu sự ràng buộc bên trong nên dẫn
đến ứng suất kéo.
Nếu thực hiện làm lạnh trước thì hiệu quả này rất lớn.
3- Để đề phòng ở mặt đập thượng lưu và hạ lưu phát sinh khe nứt, trên bề
mặt dùng loại vật liệu cách nhiệt thích hợp để bảo hộ là có hiệu quả.
4- Khi nhiệt độ hàng ngày có thay đổi lớn, phụ cận bề mặt, khe thi công
nằm ngang, có nguy cơ sinh ra khe nứt, vì thế cần phải dưỡng hộ một cách đầy
đủ và căn cứ vào tình hình mà tiến hành bảo hộ cách nhiệt.
5- Trong trường hợp mặt phẳng nằm ngang có diện tích lớn như tấm bản
đáy lộ ra ngoài khi chịu ảnh hưởng rất lớn nhiệt độ khí hậu bê ngoài thì phải tiến
hành khống chế nhiệt độ hết sức cẩn thận.
Khi thi công bê tông đầm lăn, ràng buộc bên ngoài có những đặc điểm sau
đây:
1. Về vấn đề ràng buộc bên ngoài dẫn đến khe nứt:
Có thể cho rằng ảnh hưởng do không bố trí khe dọc mà hình thành khối đổ
dài và không dùng hệ thống làm lạnh sẽ tạo thành nhiệt độ cao nhất tăng lên.
Nhưng dùng thời gian đổ bêtông cách nhau thích đáng, về cơ bản có thể đạt được
hiệu quả mong muốn, khi có yêu cầu đặc biệt, có thể tiến hành làm lạnh trước.
Ngược lại có thể tránh được ảnh hưởng không tốt của nhiệt độ hạ xuống quá
nhanh do ống nước làm lạnh trong thời gian quá dài.

2. Về vấn đề ràng buộc bên trong dẫn đến khe nứt
ở trên mặt khe ngang và mặt đập thượng hạ lưu về cơ bản là không có vấn
đề. Đối với mặt khe thi công nằm ngang, cái quan trọng nhất là quyết định thời
gian ngừng đổ bêtông thích đáng, ở điểm này mà xét đối với đập bê tông đầm
lăn là có lợi.
III- Khống chế nhiệt độ ở đập bêtông đầm lăn


Để đề phòng trong bêtông thân đập do ứng suất nhiệt dẫn đến nứt, ta áp
dụng những biện pháp quản lý nhiệt độ đó gọi là khống chế nhiệt độ. Trong đập
bê tông đầm lăn, phương pháp khống chế nhiệt độ có mấy loại sau đây:
(1) Trong bêtông thân đập bố trí khe co dãn ngang với khoảng cách thích
đáng để đề phòng giữa các khe co dãn, bê tông phát sinh khe nứt. Do khoan phụt
ở nối khe, ở các khe dọc, không thể khoan phục một cách triệt để, ảnh hưởng đến
tính hoàn chỉnh của thân đập và ảnh hưởng đến hiệu quả của đầm lăn, nên không
bố trí khe dọc.
(2) Trong giới hạn thoả mãn yêu cầu các mặt khác, dùng loại bê tông
(nghèo) ít chất kết dính, để cố gắng khống chế lượng sử dụng ciment nhỏ nhất,
dùng loại Ciment lượng phát toả nhiệt ít hoặc tốc độ toả nhiệt chậm, dùng các
loại chất độn như tro bay.v.v.. để thay một phần ciment.
(3) Tiến hành đổ bêtông tầng mỏng: Trước khi đổ bêtông tầng trên phải
ngừng một số ngày thích đáng, để trong thời gian đó thực hiện toả nhiệt tự nhiên
từ trên bề mặt mà không cần dùng đến ống nước làm lạnh.
(4) Khi sắp xếp kế hoạch tiến độ đổ bê tông phần bêtông ở bộ phận phía
dưới đập có chiều rộng lớn và phụ cận mặt tiếp giáp nền đá chịu sự ràng buộc
tương đối lớn, nên tiến hành đổ bêtông vào thời gian nhiệt độ bên ngoài tương
đối thấp.
(5) Khi cần thiết, dùng phương pháp thích đáng để làm lạnh trước cho một
bộ phận hoặc toàn bộ vật liệu, để hạ thấp nhiệt độ khi đổ bêtông và hạ thấp nhiệt
độ cao nhất của bêtông. Biện pháp làm lạnh trước so với biện pháp dùng ống

nước để làm lạnh giảm đi được 50% chi phí.
(6) Trong bêtông, khi thời gian gián đoạn đổ bêtông tương đối dài, bề mặt
tầng đổ bêtông phải phủ một lớp màng mỏng bảo ôn để đề phòng bêtông ở phụ
cầu bề mặt lạnh quá.
(7) Dùng biện pháp phun nước làm ẩm ướt để dưỡng hộ.
Những phương pháp này nói chung không dùng một cách đơn độc, mà
phối hợp mấy biện pháp cùng sử dụng một lúc. Nếu lấy việc tính hiệu quả của
các phương pháp khống chế nhiệt độ này đối với ràng buộc nội bộ và ứng suất
ràng buộc bên ngoài để phân thì đại thể như sau:


- Phương pháp đối với ứng suất ràng buộc bên trong có hiệu quả là (2);
(3); (5); (6); (7).
- Phương pháp đối với ứng suất ràng buộc bên ngoài có hiệu quả là (1);
(2); (3); (4); (5).
ứng suất nhiệt trong bê tông khi dùng phương pháp thi công bê tông kiểu
đầm lăn và phương pháp thi công kiểu chia khối, có những điểm khác nhau như
sau:
(1) Về vấn đề ràng buộc bên ngoài. Khối đổ càng dài, độ ràng buộc có khả
năng trở thành lớn, do không dùng ống nước làm lạnh, dẫn đến nhiệt độ cao nhất
của bê tông lên cao; cũng do không sử dụng ống nước làm lạnh nhiệt độ hạ
xuống rất chậm có khả năng độ ràng buộc trở thành nhỏ, do dùng loại bê tông
(nghèo) ít chất kết dính có khả năng làm cho nhiệt độ cao nhất của bô tông hạ
thấp.
(2) Về vấn đề ràng buộc bên tỏng. Đề cập đến mặt tiếp giáp đổ bêtông,
nếu chiều dài khối đổ mà dài thì độ ràng buộc có khả năng trở thành lớn; nếu
mặt đập thượng lưu về cơ bản không có thay đổi, mặt khe ngang do không bộ lộ
ra ngoài thì đối với phương pháp thi công bêtông đầm lăn trên nguyên tắc là
không phát sinh ràng buộc.
Từ đó có thể thấy, phương pháp thi công bêtông đầm lăn không giống với

phương pháp chia khối đổ bê tông như trước đây, vì thế cần phải có sự coi trọng
đối với vấn đề ứng suất nhiệt độ trong phương pháp thi công đầm lăn.
IV. Phân tích quá trình (biến hoá) thay đổi nhiệt độ
Giả thiết 2 mặt song song cách nhau L, nhiệt độ phân biệt là 1, 2. Diện
tích mặt cắt là A, qua một thời gian là t tổng nhiệt lượng chuyển từ mặt có nhiệt
độ cao xuống mặt có nhiệt độ thấp ta dùng công thức sau đây để biểu thị:
QR

1 2
At
L

(6-4)

Trong đó:
R gọi là hệ số truyền nhiệt
Sau đây chúng ta nghiên cứu vật cứng có thể tích là V1, mật độ P, nhiệt độ
. Giả thiết trong vật cứng này phát sinh hoặc truyền vào một nhiệt lượng bằng


Q, nhiệt độ của vật cứng tăng dần đều đến ', lượng nhiệt độ tăng lên có thể
dùng công thức dưới đây để tính toán:
'

Q
PCV

(6-5)

Trong đó: C là tỷ lệ nhiệt

Bây giờ dùng phương trình vi phân để biểu đạt công thức trên, ta có công
thức dưới đây, công thức này là công thức cơ bản để tính toán truyền nhiệt.
R 2 2 2 Qc




t Pc X 2 Y 2 Z 2 Pc

(6-6)

Trong đó Qc là lượng toả nhiệt của đơn vị thể tích, ở đây

R
là hệ số toả
Pc

nhiệt.
Trước đây khi tính toán quá trình biến hoá nhiệt độ, phần nhiều dùng
phương pháp Carlson. Phương pháp này về số học là phương pháp sai phân bậc
một, phương pháp này thuộc về phương pháp tính gần đúng, vì thế có những điều
kiện yêu cầu nhất định. Nhưng phương pháp tính toán của nó giản đơn, tiện lợi,
nói chung độ chính xác đáp ứng yêu cầu thực tế. Khi dùng phương pháp Carlson
vào đổ bêtông thân đập, nếu lưu ý đến sự liên kết chặt chẽ giữa các khối đổ bê
tông, ở trên tầng đổ bê tông ít, nhiệt độ truyền theo hướng thẳng đứng, nếu lưu ý
đến trên khối đổ bêtông, phủ một tầng rất dáy truyền nhiệt theo hướng thẳng
đứng, nếu lưu ý đến trên khối đổ bê tông, phủ một tầng rất dày truyền nhiệt theo
hướng ngang chiếm vị trí chủ đạo thì phương pháp Carlson thích ứng với hướng
ngang.
Khi tiến hành tính toán vùng nhiệt độ càng chặt chẽ, hoặc khi tính toán

ứng suất nhiệt độ, thì lợi dụng phương pháp phân tử hữu hạn là tương đối thuận
tiện.
Loại phương pháp này là công thức cơ bản dùng nguyên lý biến phân để
biểu đạt truyền dẫn nhiệt, chia khối đổ bê tông thành những nguyên tố thích
đáng để tiến hành tính toán. Trên phương diện tính ứng suất nhiệt phụ cận bề
mặt có thể nói là đặc biệt có hiệu quả.
1. Những giả định khi dùng phương pháp Carlson để tính toán, phân tích
mô hình:


(1) Giả thuyết chiều dài theo hướng thượng hạ lưu của khối đổ để tính
toán rất dài, nhiệt truyền dẫn theo hướng trục đập và truyền nhiệt giữa các khối
đổ kề nhau vì thế nhiệt truyền dẫn giả thiết chỉ ở trên hướng thẳng đứng.
(2) Giả thiết: Bêtông trong mỗi tầng đổ cùng một lúc và nhiệt độ đổ bê
tông trong mỗi tầng là như nhau, không dùng phương pháp làm lạnh trước, cùng
với nhiệt độ không khí ở bên ngoài như nhau.
(3) Giả định nhiệt độ không khí bên ngoài cố định không thay đổi.
(4) Giả định chỉ tiêu tính chất vật lý của nền đá và bêtông như sau:
Nhiệt độ của bê tông tăng lên: = 20 (1-e-0,25t)deg
Dung trọng của bê tông: Pc = 2,5 t/m3
Tỉ nhiệt của bê tông: Cc = 240 Kcal/t.deg
Hệ số dẫn nhiệt của bê tông Rc = 48 Kcal/m ngày deg
Dung trọng của đá PR = 2,5 t/m3
Tỉ nhiệt của đá CR = 240 Kcal/m deg
Hệ số dẫn nhiệt của đá: KR = 48 KCal/m ngày deg
Hệ số làm lạnh, f = 1,5m
Hệ số dẫn nhiệt bề mặt tầng đổ bê tông nói chung không xét đến.

Bản vẽ 6- 6: Tốc độ bê tông nhất định, quá trình thay đổi nhiệt độ bình quân
tầng đổ bê tông nói chung

2. Chiều dày tầng đổ bê tông và biến hoá của nhiệt độ
Tốc độ đổ bêtông tính là 30cm/ngày
Quá trình thay đổi nhiệt độ bình quân của các tầng, đối với các trường hợp
độ dày tầng đổ bêtông không giống nhau ta chia ra hai trường hợp để phân tích:
Trường hợp tiến hành làm lạnh trước và trường hợp không làm lạnh trước.
Kết quả của nó thể hiện ở bản vẽ 6-6. Từ những kết quả này ta có kết luận
sau đây:
(1) Đối với các loại chiều dày đổ bêtông, ngoài tầng đổ bêtông vùng
chung quanh nền đá, nói chung sự biến hoá nhiệt độ trong tầng bất luận chiều


dày như thế nào đều là giống nhau, tầng đổ bêtông chịu ảnh hưởng của nền đá,
hạn chế trong độ cao 3 - 4m tính từ nền đá.

Bản vẽ 6-7: Quá trình thay đổi nhiệt độ bình quân của tầng đổ bê tông nói chung
và tốc độ đổ bê tông
a) Không làm lạnh trước

b) Làm lạnh trước 10 deg

(2) Khi không tiến hành làm lạnh trước, nói chung quá trình biến hoá
nhiệt độ của tầng đổ bêtông về cơ bản cố định không thay đổi, không chịu ảnh
hưởng của chiều cao tầng đổ bêtông.
(3) Khi tiến hành làm lạnh trước, tốc độ đổ bê tông nhất định, tầng đổ bê
tông càng cao, nhiệt độ cao nhất càng thấp.
Bản vẽ 6-8: So sánh quá trình biến hoá nhiệt độ bình quân của tầng đổ bê tông nói chung
làm lạnh trước và không làm lạnh trước

3. Tốc độ đổ bê tông và sự biến hoá nhiệt độ

Giả thiết độ cao tầng đổ bê tông là cố định 1,5m không thay đổi, mà chỉ
thay đổi tốc độ đổ bê tông, quá tình biến hoá nhiệt độ bình quân các tầng với hai
trường hợp: Không làm lạnh trước và làm lạnh trước được thể hiện ở bản vẽ 6-7.
Từ kết quả đó có thể tìm hiểu đến mấy điểm sau đây:
(1) Khi không tiến hành làm lạnh trước, tốc độ đổ bêtông càng chậm thì
nhiệt độ cao nhất càng thấp, nếu tốc độ đổ bê tông là 15cm/ngày thì quá trình
biến hoá của nhiệt độ xuất hiện 2 lần trị số đỉnh (ngọn).
(2) Khi tiến hành làm lạnh trước, tốc độ đổ bê tông càng chậm không
những nhiệt độ cao nhất càng thấp mà so với không tiến hành làm lạnh, sự khác
nhau rất ít. Nếu tốc độ đổ bê tông là 15cm/ngày thì quá tình biến hoá nhiệt độ có
2 lần trị số đỉnh (ngọn).


4. Làm lạnh trước và không làm lạnh trước với quá trình thay đổi nhiệt độ.
Giả thiết tầng đổ bê tông là 1,5m, thời gian ngừng giữa hai lần đổ là 5 ngày, kết
quả của làm lạnh trước và không làm lạnh trước thể hiện ở bản vẽ 6-8.
Bản vẽ 6-9 là một ví dụ phân bố nhiệt độ nội bộ. Giả thiết làm lạnh trước
hạ thấp nhiệt độ bê tông được là 100C, kết quả của nó có thể giúp ta làm rõ thêm
mấy điểm dưới đây:
(1) Khi không tiến hành làm lạnh trước, nhiệt độ cao nhất tăng lên tương
đối cao, sau đó và nhiệt độ hạ xuống cực kỳ chậm, sự phân bố nhiệt độ giữa các
tầng, trừ phụ cận nền đá và phụ cận bề mặt ra đại thể là cố định.
(2) Khi tiến hành làm lạnh trước, có thể làm cho nhiệt độ cao nhất hạ thấp,
hiệu quả của nó ước bằng 1/2 nhiệt độ làm lạnh trước, sau khi đạt đến nhiệt độ
cao nhất, nhiệt độ hạ xuống cực kỳ chậm, sự phân bố nhiệt độ giữa các tầng, trừ
phụ cận, nền đá đại thể là giống nhau.
Thông qua kết quả tính toán trên đây có thể rút ra những kết luận sau đây:
(1) Yếu tố ảnh hưởng đến sự thay đổi nhiệt độ của bêtông là tốc độ đổ
bêtông, nhưng khi tốc độ đổ bêtông nhất định, độ cao tầng đổ bêtông khác nhau
sẽ dẫn đến sự khác biệt về thay đổi nhiệt độ, ngoài việc tiến hành làm lạnh trước

ra, còn tất cả đều là tương đối nhỏ.
(2) Khi không tiến hành làm lạnh trước thì trị số nhiệt độ cao nhất cao, về
sau nhiệt độ hạ xuống rất chậm.
(3) Khi tiến hành làm lạnh trước, hiệu quả nhiệt độ cao nhất hạ thấp ước
bằng 1/2 nhiệt độ làm lạnh trước, trong trường hợp này sau khi đạt đến nhiệt độ
cao nhất, nhiệt độ hạ xuống cực kỳ chậm.

Hình vẽ 6-9. So sánh phân bố nhiệt độ trong tầng bêtông, làm lạnh trước

Khống chế nhiệt độ ở bêtông đầm lăn, nên xem xét đến quy mô của đập, tỉ
lệ phối hợp của bêtông, nhiệt độ đổ bêtông, điều kiện nhiệt độ khi thi công. Mục
đích tiến hành khống chế là không để phát sinh khe nứt nhỏ.


Do bêtông đầm lăn thuộc về loại bêtông thể tích lớn, vì thế nên khi cứng
nhiệt độ bê tông tăng lên cố gắng phải thấp, lượng cùng ciment cho một đơn vị
cố gắng ít, không cần đến tỷ lệ phối hợp dùng nhân công làm lạnh đặc biệt, để
không mất đi đặc điểm thi công của bêtông đầm lăn, nói chung không bố trí hệ
thống ống nước làm lạnh mà chỉ dựa vào toả nhiệt tự nhiên ở bề mặt. Vì thế nói
chung chiều cao đổ bêtông lên 1 tầng và tốc độ đổ bêtông, trên nguyên tắc phải
làm cho có sự thích ứng giữa toả nhiệt tự nhiên và thuỷ hoá nhiệt của ciment.
Bêtông đầm lăn không cần bố trí khe dọc, cũng không cần tiến hành khoan phụt
khe nối, vì thế không cần phải làm cho nhiệt độ hạ thấp đến nhiệt độ ổn định
cuối cùng với tốc độ nhanh. Đập càng cao thì chiều rộng thân đập theo hướng
thẳng góc với trục đập càng rộng. Khi chiều cao đập càng lớn, để đề phòng phát
sinh khe nứt nhỏ, lúc cần thiết cũng phải tiến hành làm lạnh trước.
V- Khống chế nhiệt độ ở đập bê tông đầm lăn ở Trung Quốc
Những đập bê tông đầm lăn ở Trung Quốc đã xây dựng xong và dự định
xây dựng tổng hợp biện pháp khống chế nhiệt độ, có mấy loại dưới đây:
1. Lượng ciment dùng cho 1 đơn vị ít. Lượng ciment dùng cho 1 đơn vị

phần nhiều là 60 Kg/m3, ít nhất là ở công tình đê quây Nham - Than, lượng
ciment dùng cho 1 đơn vị 47 Kg/m3 nhiều nhát ở đập Quan - Âm - Các, thí
nghiệm lượng dùng ciment đến 84 Kg/m3. Do lượng dùng ciment ít, nhiệt độ
tăng lên thực tế trong đập khống chế trong vòng 150C.
2. Khống chế nhiệt độ đổ bêtông khi đổ bêtông trong mùa nhiệt độ thấp. ở
đập Thanh Khẩu, khối lượng bêtông thân đập không đến 6 vạn m3, chọn tháng
12 - tháng 3 đổ bêtông, lợi dụng nhiệt độ thấp tự nhiên để khống chế nhiệt độ đổ
bêtông. Về mùa nhiệt độ thấp nhiệt độ đổ bêtông gần bằng nhiệt độ không khí
(Biểu 6-1). Đập bậc thang thứ 2 của Thiên - Sinh - Kiều, tháng 4/1987 trong điều
kiện khí hậu tự nhiên, đổ 4800m3 bêtông đầm lăn, đập Long Môn - Than ở Phúc
Kiến, khối lượng công trình thân đập là 10,13 vạn m3, về mùa hè ngừng đổ bê
tông, vì thế chỉ cần 2 mùa nhiệt độ thấp là đổ xong bêtông.
Biểu 6-1. Nhiệt độ thực tế nhập khối và nhiệt độ thiết kế đập Khanh Khấu
Thời đoạn

Tháng

Tháng 1

Tháng 2

Tháng 3


12
Hạ

Hạ

Hạ

Thượng Trung
tuần tuần tuần

Thượng Trung
tuần tuần tuần

Thượng Trung
tuần tuần tuần

Nhiệt độ khí hậu bình
quân tuần nhiều năm

9,1

7,8

8,1

9,4

9,0

10,9

10,8

13,0

12,7

Nhiệt độ thiết kế
nhập khối đổ bình
quân tuần

11,1

9,8

10,1

11,4

11,0

12,9

12,8

15,0

15,7

Nhiệt độ thực tế nhập
khối đổ bình quân
tuần

11,5

7,7

11,6

10,3

9,4

11,0

9,6

9,3

17,5

0

Nhiệt độ C

Hạ
tuần

3. Nhân công làm lạnh để hạ nhiệt độ
Đập Quan Âm Các ở Đông Bắc - Trung Quốc khối lượng bê tông thân đập
là 221 vạn m3, chiều dài đỉnh đập 1040, khoảng cách giữa các khe ngang 15 20m, mùa đông ngừng đổ bê tông, mùa hạ phải dùng nhân công làm lạnh để hạ
nhiệt độ đổ bê tông. Trong thiết kế kỹ thuật thiết bị làm lạnh dùng một bộ có
dung lượng 20 vạn KCal/giờ và 4 bộ có dung lượng 30 vạn Kcal/giờ.
4. Khống chế nhiệt độ thấp: ở vùng giá rét, mùa đông thì ngừng thi công
như đập Quan Âm Các. ở những vùng nói chung, mùa đông dùng biện pháp
phòng hộ để giữ nhiệt (bảo ôn) như đập Khanh Khấu, dùng bao cỏ dày 5cm so

với bề mặt bê tông đấm lăn lộ ra có thể chịu được nhiệt độ bình quân hạ đột ngột
50C. ở mặt đập nhiệt độ ngoài trời -30C -4,50C duy trì trong một số giờ, ở trên
phủ một lớp mỏng vật liệu dẻo, trên đó lại phủ một lớp bao cỏ, nhiệt độ bề mặt
bê tông giữ được trên 30C. Nước ta là một nước rộng lớn, điều kiện khí hậu khác
nhau ở các vùng khác nhau, khối lượng của đập mỗi cái một khác, vì thế khống
chế nhiệt độ nên căn cứ vào tình hình cụ thể mà tính toán xác định.