Chứng minh tính nhân đạo trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân

Đề bài:Chứng minh tính nhân đạo trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim
Lân
Bài làm
Văn học hiện thực Việt Nam những năm 1930-1945 không những tái hiện sâu
sắc bức tranh xã hội nhiều bất công, khốn khổ mà còn tràn đầy tính nhân văn
sâu sắc. Đọc truyện ngắn “Vợ nhặt”, chắc chắn người đọc sẽ không kìm được
nước mắt về cuộc sống cơ cực, bần hàn của người dâ trong nạn đói nhưng tình
yêu, lòng bao dung của họ thật đáng trân trọng biết bao. Đó chính là giá trị vĩnh
cửu của một tác phẩm văn học đích thực.
Giá trị nhân đạo của một tác phẩm văn học chính là tình cảm mà tác giả dành
cho những nhân vật trong tác phẩm của mình, là nhân cách tâm hồn của chính
nhân vật, là con đường đi đến với những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

Chứng minh tính nhân đạo trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim
Lân-Văn lớp 12
Tính nhân đạo của “Vợ nhăt” nằm ngay ở nhan đề của tác phẩm.Một nhan đề
khiến nguời đọc phải suy nghĩ nhiều về từng tầng ý nghĩa của tác phẩm. Sao
không phải “cưới vợ” mà lại là “nhặt vợ”, ắt hẳn có nguyên do và đằng sau nhan
đề đó là cả một cuộc đời đầy nước mắt, khổ cực. Tác giả đã gieo lòng thương
cảm vào người đọc ngay chính ở nhan đề của tác phẩm. Đó chính là dụng ý
nghệ thuật cực kì đắc điệu của Kim Lân.
Bối cảnh của truyện ngắn chính là nạn đói năm 1945, người chết như ngả rạ,
mùi xác thối bốc lên nghi ngút, người sống thì dật dờ như những bóng ma.


Khung cảnh ấy hiện lên trên trang viết thực sự tạo nên nhiều xúc cảm và dư âm
đối với người đọc. Không xót xa, thương cảm sao được. Bởi tác giả đã dẫn dụ
người đọc đi vào khám phá bức tranh của một xã hội nhiều bất công trong cuộc
kháng chiến chống pháp. Cái đói dường như làm nền cho cuộc đời của những
nhân vật hiện lên trong bức tranh.
Kim Lân đã khéo léo xây dựng ba nhân vật chính: anh cu Tràng, bà cụ Tứ, vợ

anh cu Tràng. Mỗi nhân vật đều có những tính cách, tâm lý, nội tâm khác nhau
nhưng đều tiềm ẩn những khát kháo cháy bỏng, giản đơn khiến người khác rơi
nước mắt.
Tình cảnh “nhặt vợ” của Tràng cũng khiến người đọc khó kìm được cảm xúc.
Qua lời bà cụ Tứ, chúng ta càng cảm nhận được rõ ràng điều đó. “Chao ôi,
người ta dựng vợ gả chồng cho con trong cảnh ăn nên làm ra. Đẳng này con
mình lấy vợ trong cảnh khốn cùng nhưu thế này”. Một người nghèo đói, xấu xí
như anh cu Tràng lại “nhặt” được vợ, đến mình còn nuôi không nổi, lại cưới
thêm vợ. Thực ra trong chính tình huống này, tác giả đã đặt nhân vật của mình
vào một sự lựa chọn không mấy dễ dàng để thử thách trái tim. Nếu như anh cu
Tràng bảo với Thị rằng gia đình đói kém, không nuối nổi một người nữa thì Thị
cũng không làm gì được. Nhưng mà cái tặc lưỡi của Tràng lại khiến người đọc
nhìn nhận Tràng là một người tràn đầy tình yêu “Kệ! cứ đón cô ta về đã” .
Không biết trước tương lai như thế nào nhưng tràng vẫn chấp nhận đèo bòng
thêm một người nữa. Chắc chắn là lòng trắc ẩn trong con người Tràng trỗi dậy,
dẫn đến quyết định này.
Điều đặc biệt hơn nữa chính là việc để cho hai con người này đi cạnh nhau giữa
cái nhìn của thiên hạ và giữa cái đói đang hiện hiển trên từng khuôn mặt. Dường
như đó là thử thách, là ranh giới giữa sống và chết, giữa khát khao hạnh phúc,
khát khao cuộc sống và sự tàn khốc của hiện thực. Có lẽ đây cũng chính là dụng
ý của tác giả, rằng tình yêu thương giữa con người với nhau sẽ chiến thắng tất
cả. Đó chính là giá trị nhân đạo của tác phẩm này mà tác giả muốn gửi gắm đến
người đọc.


Giá trị nhân đạo còn được thể hiện qua nhân vật bà cụ Tứ, mẹ anh cu Tràng. Bà
là người đàn bà nghèo, chẳng có gì trong tay, nỗi lo lắng chồng chất nỗi lo
nhưng bà im lặng khi Tràng dẫn thêm một người lạ vào nhà. Cái ăn lúc này thật
mong mảnh, thật khiến con người ta khó mà chấp nhận được một người nữa
bước vào nhà. Nhưng người mẹ đó với taamms lòng yêu thương con vô bờ bến,

bà đã vun vén hạnh phúc cho hai đứa. Hình ảnh “nôi cháo cám” ở cuối đoạn
trính là tiêu biểu cho tính nhân văn của tác phẩm. “Nồi cháo cảm” là biểu tượng
cho tình yêu thương lớn lao, đức hi sinh cao cả của người mẹ đối với con cái.
Hơn hết đó lại là tấm lòng của một người mẹ không có gì trong tay, chỉ có tình
yêu và yêu vô cùng.
Có lẽ ngay lúc này, ba con người trong ngôi nhà này chỉ có tình yêu thương mới
có thể gắn bó và mang họ đến với nhau.
Tính nhân đạo của tác phẩm còn thể hiện qua hình ảnh Việt Minh phá kho thóc
của Nhật. Dường như đây là con đường mà những người nông dân nghèo sẽ đi,
vì dân, vì nước quyết đứng dậy đấu tranh. Giá trị nhân văn này thực sự ý nghĩa
và quan trọng đối với tác phẩm.
Như vậy “Vợ nhặt” là tác phẩm chứa đựng tính nhân đạo sâu sắc, khiến người
đọc khi gấp trang sách lại vẫn thấy tình yêu thương còn đó, khát vọng về một
tương lai tươi sáng cũng còn đó.