Hiện trạng xử lý nước thải nhuộm TPHCM

1
Visu
HIỆN TRẠNG XỬ LÝ NƯỚC THẢI
DỆT NHUỘM
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
HI
HI
Ệ
Ệ
N TR
N TR
Ạ
Ạ
NG X
NG X
Ử LÝ
Ử LÝ
N
N
ƯỚ
ƯỚ
C T
C T
HẢ
HẢ
I
I
D
D
Ệ
Ệ

T NHU
T NHU
Ộ
Ộ
M
M
T
T
Ạ
Ạ
I TH
I TH
À
À
NH PH
NH PH
Ố
Ố
H
H
Ồ
Ồ
CH
CH
Í
Í
MINH
MINH

2

Visu
NI DUNG BO CO
TNG QUAN V NGNH DT NHUM
CễNG NGH DT NHUM
THNH PHN V TNH CHT NC THI
ANH HệễNG MOI TRệễỉNG
HIN TRNG XLNT DT NHUM TI TP. HCM
HIN TRNG XLNT
CC CễNG TRèNH XLNT DT NHUM TIấU BIU TRONG
V NGOI TP.HCM
KT LUN KIN NGH

3
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
Một cách tổng quát, ngành công nghiệp dệt nhuộm được chia ra làm các loại
như sau:
*Dệt nhuộm và vải cotton: với các loại vải này thuốc nhuộm hoạt tính hoặc
hoàn nguyên hoặc trực tiếp, được sử dụng ở hầu hết các nhà máy dệt.(Dệt
Thành Công, nhà máy dệt Thắng Lợi, Công ty Dệt May Giònh, Công ty dệt
Sai Gòn JouBo, ….).
*Dệt và nhuộm sợi tổng hợp (polymester): thuốc nhuộm phân tán, có các nhà
máy tiêu biểu như: Thành Công, Thắng Lợi, Sài Gòn,….
*Dệt và nhuộm vải peco: thuốc nhuộm hoàn nguyên hoặc phân tán(Nhà máy
Sài Gòn).
*Ươm tơ và dệt lụa: đây là dạng chủ yếu là trong nước trừ một số hoá chất
đặc dụng, đó là điểm khác biệt đối với các nhà máy dệt khác là nguyện liệu
chủ yếu hầu như là nhập ngoại gần 100% (Xí Nghiệp Chế Biến Tơ Tằm Bảo

Lộc, Bình Minh, Rạng Đông, ….).
A.TỔNG QUÁT

4
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
B.NGUYÊN LIỆU
*Nguyên liệu dệt:
Nguyên liệu trực tiếp cho các nhà máy dệt là các loại sợi. Tuy nhiên
nhìn chung các loại vải được dệt từ các loại sau:
Sợi cotton : Được kéo từ sợi bông vải, có đặc tính hút ẩm cao, xốp.
Bền trong môi trường kiềm, phân huỷ trong môi trường axit. Mặt
hàng này thích hợp với khí hậu mùa hè nóng, tuy nhiên sợi còn lẩn
nhiều tạp chất như sáp, mài bông và dễ nhàu. Do vậy cần xử lý kỹ
trước khi nhuộm để loại bỏ tạp chất.
Sợi pha PECO (polester và cotton): Sợi polyester là sợi hoá học dạng
cao phân tử được tạo thành từ quá trình tổng hợp hữu cơ, hút ẩm
kém, cứng bền ở trạng thái ướt sơ, … tuy nhiên kém bền với ma sát
nên loại vải này thường được trộn chung với cac loại sơ khác. Sợi
này bền với axít nhưng kém bền với kiềm. Sợi pha PECO đựoc pha
chế đẻ khắc phục các nhược điểm của sợi PE và cotton .

5
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
*Nguyên liệu nhuộm và in hoa.

Phẩm nhuộm phân tán : là loại phẩm không tan trong nước nhưng ở
trạng thái phân tán và huyền phù trong dung dòch và có thể phân tan
trên sợi, mạch phân tử thường nhỏ. Có thể có nhiều họ khác nhau như:
antharaquinon, nitroannilamin,……. .Được dùng để nhuộm sợi:
poliamide, polyester,axetat,…
Phẩm trực tiếp : dùng để nhuộm vải cotton trong môi trường kiềm,
thường là muối sulfonat của các hợp chất hữu cơ: R-SO3Na. Kém bền
với ánh sáng và khi giặt giũ.
Phẩm nhuộm axit : đa số những hợp chấtsulfo chứa một hay nhiều nhóm
SO3H và một vài dẩn xuất chứa nhóm COOH dùng phẩm nhuộm trực
tiếp các loại tơ chứa nhóm bazơ như : len, tơ, poliamide,…..
Phẩm nhuộm hoạt tính : có công thức tổng quát : S-F=X, trong đó F:
phân tử mang màu, S:nhóm tan trong nước (SO3Na, COONa), T: gốc
mang phản ứng (có thể là nhóm Clo hay vinyl), X: nhóm có khả năng
phản ứng,…
Phẩm hoàn nguyên : bao gồm các họ màu khác nhau như: indigo, dẫn
xuất anthraquinon, phẩm sulfua,….. dùng để nhuộm chỉ, sợi bông,
visco, sợi tổng hợp.

6
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
Ngoài ra, để có được mặt hàng vải đẹp, bền màu và thích hợp với
nhu cầu người tiêu dùng, ngoài phẩm nhuộm còn dùng các chất trợ
khác như: chất thấm, chất tải (nhuộm phân tán ), chất dặt, chất điện
ly(Na2SO4), chất điều chỉnh pH (CH3COOH, Na2CO3, NaOH), chất
hồ chống nước, hồ mềm, hồ láng, chất chống loang màu….

7
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
CÔNG NGHỆ:
C
C
ÔNG NGHỆ:
ÔNG NGHỆ:
Tùy theo quy mô của cơ sở dệt nhuộm, tính chất của sợi nguyên liệu, tính
chất của sợi sản phẩm, trình độ công nghệ mà công nghệ dệt nhuộm tại mỗi
cơ sở có sự khác nhau nhiều hay ít. Tuy vậy, nhìn chung công nghệ dệt
nhuộm bao gồm 4 công đoạn chính: hồ sợi, dệt, giặt tẩy, nhuộm hoàn tất, và
được thể hiện qua sơ đồ sau:

8
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
CÔNG NGHỆ:
C
C
ÔNG NGHỆ:
ÔNG NGHỆ:
Sơ đồ dây chuyền sản xuất chung của nhà máy
Sợi
Hồ
Dệt

Nấu
Giặt
Trung
hòa
Giặt
Nhuộm
Giặt
Vắt nước
Giặt
Hồ hoàn tất Sấy khô Sản phẩm
Tẩy

9
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
Sơ đồ dây chuyền nhuộm và in bông
Dệt
vải
Chuẩn bò nhuộm: Rũ
Hồ, nấu, tẩy
Làm
Bóng
Nhuộm
In bông
CÔNG NGHỆ:
C
C
ÔNG NGHỆ:

ÔNG NGHỆ:

10
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
Chuẩn bò sợi nguyên liệu : Sợi nguyên liệu được nhập vào, đầu tiên được
đưa qua công đoạn đánh ống nhằm loại bỏ tuyến xơ, cặn bẩn, chuyển sợi
sang các ống côn.
Hồ sợi :được tiến hành trước khi dệt có tác dụng tăng cường lực cho sợi qua
quá trình dệt, sau khi hồ sợi xong vải sẻ được đem đi dệt.
Hoá chất hồ sợi bao gồm: tinh bột, keo động vật (casein và zelatin), chất làm
mềm, dần thảo mộc, chất béo, chất giữ ẩm CaCl2, glyxerin, chất chống mốc
(phenol)….
CÔNG NGHỆ:
C
C
ÔNG NGHỆ:
ÔNG NGHỆ:

11
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
Chuẩn bò nhuộm : giai đoạn này bao gồm: phân trục, tẩy và giũ hồ.
Phân trục: xác đònh lượng pphẩm màu và các chất phụ gia khác theo
khối lượng vải cần nhuộm.
Nấu tẩy: có tác dụng phá hủy các tạp chất xenluloza như peptin chứa

Nitơ, pentoza,…. đồng thời tách dễ dàng các axit béo khỏi vải, ở nhiệt
độ hơn 850 C sáp bò nóng chảy, nhũ hoá, tách khỏi bề mặt vải. Mặt
khác quá trình nấu còn làm biến đổi cấu trúc xơ, dễ hấp phụ thuốc
nhuộm. Hoá chất trong công đoạn này bao gồm: NaOH, NaHSO3,
Na2SiO3, H2O−2 chất hoạt động bề mặt tác dụng với nhũ hoa sáp,
giảm sức căng bề mặt, tạo điều kiện cho dung dòch dễ ngấm vào vải.
Tẩy trắng: công đoạn này được sử dụng cho sản xuất các loại vải trắng.
Do sau khi nấu, thành phần vải còn chứa các chất màu thiên nhiên chưa
bò huỷ hoại, đồng thời cellulose có khả năng hấp thụ các chất sẫm màu
trong nước nấu.
Các chất tẩy giặt thường được sử dụng là: NaClO, HclO, H2O2. Một số hoá
chất phụ gia bao gồm: NaOH, Na2SiO3, chất ngậm,…
CÔNG NGHỆ:
C
C
ÔNG NGHỆ:
ÔNG NGHỆ:

12
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
Giũ hồ : Quá trình này được thực hiện bằng cách ngâm ủ hoá chất, sau
đó giặt ép bằng nước nóng để loại sạch các tạp chất, tinh bột,… Thông
thường các hoà chất cho vào là axít loãng, NaOH, chất oxi hoá H2O2,
men gốc thực vật, động vật, xà bông,.. Giai đoạn ủ vào khoảng từ 1 – 12
giờ ở nhiệt độ 300 – 1000 C (có hoá chất), trong quá trình ủ, tinh bột nở
ra, thuỷ phần và hoà tan tách khỏi sợi vải.
Nhuộm sợi : Được tiến hành sau khi hoàn tất các công đoạn chuẩn bò

nhuộm. Trong giai đoạn này người ta thường sử dụng các loại hoá chất
như: NaOH, CH3COOH, chất tạo ra môi trường (kiềmhay axit), phẩm
nhuộm, các chất hoạt động bề mặt, chất khử, H2O−2, chất điện ly.
Đối với các mặt hàng vải khác nhau, đòi hỏi các sản phẩm nhuộm và các
môi trường khác nhau,( ví dụ: nếu nhuộm sợi Peco, thành phần của chúng
bao gồm Polyseter và cotton, do đó phải sử dụng đồng thời hai loại thuốc
nhuộm khác nhau: Sợi polyester nhuộm ở điều kiện pH=5, môi trường
axít, nhiệt độ 1300, trong khoảng thời gian 30 phút. Còn sợi cotton nhuộm
bằng thuốc nhuộm hoàn nguyên ở pH=12, môi trường kiềm với nhiệt độ
1300C và thời gian hấp phụ tuỳ thuộc vào từng loại thuốc nhuộm cụ thể).

13
Visu
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
TỔNG QUAN VỀ NGÀNH DỆT NHUỘM
Tẩy giặt :nhằm làm sạch vải, loại bỏ các tạp chất, mẫu thuốc nhuộm thừa,…
qui đònh tẩy giặt bào xà phòng hay hoá chất giặt tổng hợp (giặt nóng ) ở nhiệt
độ khoảng 800C, sau đó xả lạnh với các chất tẩy giặt thông dụng là: xà phòng
1g/l, xô đa g/l,.. .
Công đoạn hoàn tất : là công đoạn cuối cùng tạo ra vải có chất lượng tốt và
theo đúng yêu cầu như: chống mốc, chống cháy, mềm, chống nhàu, … hoặc trở
về trạng thái tự nhiên sau quá trình căng kéo, co rút ở các khâu trước hay thẳng
nếp ngay ngắn. Qui trình công nghệ ở giai đoạn này tuỳ thuộc vào sản phẩm
vải nhuộm cụ thể bao gồm các bước khác nhau, nhưng nhìn chung ao gồm hai
công đoạn sau:
Xử lý cơ học : chữa sợi ngang, căng bóng, chỉnh khổ, ủi,….
Xử lý hoá học: đưa vào vải một số hoá chất để tăng chất lượng vải hoàn
tất.
Nhìn chung công nghệ dệt nhuộm tương đối đa dạng và còn phụ thuộc vào

nhiều vào lo vải sản phẩm, loại vải nuyên liệu, loại thuốc nhuộm, … .