công tác huy động vốn Ngân hàng phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long chi nhánh Hà Nội

Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

1

Khoa kinh tế

Nhận xét của đơn vị thực tập
Đơn vị thực tập : Ngân hàng phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long_chi
nhánh Hà Nội.
Địa chỉ
: Số 7 Quốc Tử Giám, Đống Đa Hà Nội.
Sinh viên thực tập : Hoàng Ngọc ánh.
Lớp
: Kt6_K8
Khoa
: Kinh tế.
Trờng
: Đại học Công Nghiệp Hà Nội.
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Hà Nội ngày

tháng
năm
Ngời nhận xét
(Kí, Họ tên, đóng dấu)

Nhận xét của giáo viên hớng dẫn
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

2

Khoa kinh tế

...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................

...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Hà Nội ngày tháng năm

Mục lục
Lời mở đầu.................................................................................................7
Chơng 1 Cơ sở lí luận về công tác huy động vốn của NHTM.................8
1.1 Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng thơng mại..............................8
1.1.1 Khái niệm ngân hàng thơng mại......................................................8
1.1.2 Các hoạt động của ngân hàng thơng mại.........................................10
1.2 Nguồn vốn của ngân hàng thơng mại.................................................11
1.2.1 Nguồn vốn chủ sở hữu......................................................................12
1.2.2 Tài sản nợ..........................................................................................12
1.2.2.1 Nguồn vốn huy động.....................................................................12
1.2.2.2 Nguồn đi vay.................................................................................13
1.2.2.3 Nguồn vốn khác.............................................................................14
1.3 Vai trò huy động với hoạt động kinh doanh của NHTM...................14
Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

3

Khoa kinh tế

1.4 Các hình thức huy động vốn...............................................................15
1.4.1 Nguồn vốn huy động từ các tổ chức kinh tế....................................15
1.4.2 Nguồn vốn huy động từ dân c..........................................................16
1.4.3 Nguồn vốn thông qua huy động tiền gửi của các ngân hàng khác. 17
1.5 Các nhân tố ảnh hởng tới công tác huy động vốn..............................17
1.5.1 Nhân tố khách quan..........................................................................18
1.5.1.1 Tình hình kinh tế xã hội................................................................18
1.5.1.2 Môi trờng pháp lý và chính sách kinh tế vĩ mô............................18
1.5.2 Nhân tố chủ quan..............................................................................19
1.5.2.1 Chiến lợc kinh doanh của ngân hàng............................................19
1.5.2.2 Năng lực cạnh tranh......................................................................19
1.5.2.3 Chính sách sản phẩm giá cả..........................................................19
1.5.2.4 Chính sách phân phối....................................................................20
1.5.2.5 Công tác cán bộ tổ chức................................................................21
1.6 Biện pháp huy động vốn......................................................................21
1.7 Kế toán nghiệp vụ huy động vốn tại NHTM......................................22
1.7.1 Tài khoản sử dụng trong kế toán huy động vốn..............................22
1.7.1.1 Tài khoản tiền gửi..........................................................................22
1.7.1.2 Tài khoản trả lãi.............................................................................24
1.7.2 Chứng từ sử dụng trong kế toán huy động vốn...............................24
1.7.3 Kế toán huy động vốn......................................................................25
1.7.3.1 Kế toán huy động vốn từ tiền gửi của tổ chức kinh tế.................25
1.7.3.2 Kế toán huy động vốn từ dân c.....................................................27
1.7.4 Phơng pháp hạch toán kế toán nghiệp vụ huy động vốn.................29
1.7.4.1 Hạch toán kế toán huy động vốn từ tổ chức................................29
1.7.4.2 Hạch toán kế toán huy động vốn từ dân c....................................30

1.7.4.3 Hạch toán kế toán huy động vốn từ phát hành giấy tờ có giá......33
Chơng 2 Thực trạng công tác huy động vốn tại chi nhánh ngân hàng
phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long.................................................35
2.1 Khái quát về chi nhánh ngân hàng MHB...........................................35
2.1.1 Lịch sử hình thành............................................................................35
2.1.2 Cơ cấu tổ chức của chi nhánh ngân hàng MHB..............................36
2.1.2.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức của chi nhánh MHB....................................36
2.1.2.2 Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban......................................38
Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

4

Khoa kinh tế

2.1.3 Sơ lợc về tình hình hoạt động kinh doanh của chi nhánh ngân hàng
MHB_HN...................................................................................................39
2.1.3.1 Tình hình huy động vốn của chi nhánh MHB_HN......................39
2.1.3.2 Tình hình sử dụng vốn...................................................................43
2.1.3.3 Hoạt động dịch vụ.........................................................................48
2.2 Thực trạng công tác kế toán huy động vốn tại chi nhánh MHB_HN49
2.2.1 Hình thức huy động vốn của ngân hàng..........................................49
2.2.2 Kết cấu vai trò của nguồn vốn huy động tại chi nhánh MHB_HN 60
2.2.3 Công tác kế toán huy động vốn tại chi nhánh MHB_HN...............60
2.3 Đánh giá công tác kế toán huy động vốn tại chi nhánh MHB_HN...63
2.3.1 Các chính sách huy động vốn mà chi nhánh áp dụng.....................63

2.3.2 Kết quả đạt đợc.................................................................................69
2.3.3 Những hạn chế và nguyên nhân trong công tác kế toán huy động
vốn tại chi nhánh MHB_HN......................................................................69
2.4 Công tác kế toán thanh toán tại chi nhánh MHB_HN.......................70
2.4.1 Một số tồn tại trong công tác kế toán thanh toán............................70
2.4.2 Nguyên nhân của tồn tại..................................................................71
Chơng 3 Hoàn thiện kế toán huy động vốn tại chi nhánh MHB_HN......74
3.1 Định hớng hoạt động kinh doanh của ngân hàng MHB.....................74
3.1.1 Định hớng chung..............................................................................74
3.1.2 Định hớng huy động vốn..................................................................75
3.1.3 Một số thuận lợi, khó khăn khi huy động vốn.................................77
3.1.3.1 Thuận lợi........................................................................................77
3.1.3.2 Khó khăn........................................................................................77
3.1.4 Phớng hớng phát triển công tác kế toán huy động vốn tại chi
nhánh MHB_HN........................................................................................78
3.2 Giải pháp tăng cờng huy động vốn tại chi nhánh MHB_HN.............79
3.2.1 GiảI pháp về mặt kĩ thuật.................................................................79
3.2.2 Đa dạng hoá các hình thức huy động vốn.......................................80
3.2.3 Hoàn thiện mạng lới huy động vốn, sắp xếp các điểm giao dịch
khoa học, hợp lý hớng theo khách hàng...................................................82
3.2.4 Cải tiến hoàn thiện các dịch vụ huy động vốn truyền thông, nâng
cao tỷ trọng cung ứng các dịch vụ huy động vốn.....................................82
3.2.5 Giải pháp tâm lý...............................................................................83
Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

5

Khoa kinh tế

3.2.6 Sử dụng các tài khoản kế toán trong huy động vốn và công tác
kế toán trong huy động vốn.......................................................................85
3.3 Các kiến nghị để thực hiện giải pháp..................................................86
3.3.1 Đối với chính phủ, nhà nớc..............................................................86
3.3.1.1 Tiếp tục chấn chỉnh tổ chức và đổi mới hoạt động của hệ thống
ngân hàng...................................................................................................86
3.3.1.2 Hoàn thiện môi trờng pháp lý cho hoạt động ngân hàng.............87
3.3.1.3 Tái cơ cấu lại hệ thống ngân hàng thơng mại..............................87
3.3.1.4 Nhà nứơc nên có chính sách trợ giá, chính sách bảo hiểm..........88
3.3.1.5 Xây dựng và củng cố thị trờng tài chính......................................89
3.3.2 Đối với ngân hàng nhà nớc..............................................................89
Kết luận......................................................................................................91

Lời mở đầu
Trong những năm qua nền kinh tế nớc ta không nhừng hội nhập và phát triển.
Do đó cần phải có một nguồn lực vững chắc, đó là vốn đầu t. Vì thế vấn đề
Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

6

Khoa kinh tế

huy động vốn tại ngân hàng thơng mại là rất cần thiết. Để phát huy nội lực
thì nguồn vốn huy động từ hệ thống các ngân hàng thơng mại đóng vai trò
quan trọng đối với sự phát triển kinh tế ở nớc ta. Từ đó đã khơi tăng nguồn
vốn để đáp ứng nhu cầu vay của nền kinh tế cũng nh nâng cao hiệu quả kế
toán huy động vốn luôn là động lực thúc đẩy các ngân hàng thơng mại tìm
kiếm cơ hội, giải pháp nâng cao chất lợng nguồn vốn huy động. Để có đợc
kết quả đó ngân hàng thơng mại cần phải mở rộng nguồn vốn huy động, đa
dạng hoá về cơ cấu nguồn vốn đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Và
một điều không thể thiếu là chinh phục đợc khách hàng và có chính sách bảo
vệ khách hàng. Qua đó thấy đợc tầm quan trọng của nguồn vốn nói chung và
vốn huy động nói riêng. Dới góc độ kế toán ngân hàng em chọn cho mình đề
tài Hoàn thiện kế toán huy động vốn tại chi nhánh ngân hàng phát
triển nhà đồng bằng sông Cửu Long(Ngân hàng MHB) làm bài viết cho
chuyên đề của mình. Là sinh viên, bài viết đợc thể hiện bằng hiểu biết của
bản thân thông qua bài giảng của thầy cô truyền đạt cũng nh trong quá trình
thực tập tại chi nhánh ngân hàng MHB. Nên chuyên đề tốt nghiệp của em
không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy em rất mong đợc sự giúp đỡ tận
tình của Thầy cô và các anh chị đồng nghiệp để em có đợc những nhận thức
sâu sắc, đầy đủ hơn về vấn đề đang nghiên cứu.
Em xin cảm ơn ban lãnh đạo, phòng kế toán chi nhánh ngân hàng MHB
và thầy giáo Nguyễn Minh Phơng đã giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề này.
Hà Nội ngày 04 tháng 05 năm 2009
Sinh viên
Hoàng Ngọc ánh
Bài viết chuyên đề chia thành 3 chơng bao gồm:
Chơng 1: Cơ sở lý luận về công tác huy động vốn của ngân hàng thơng mại.
Chơng 2: Thực trạng huy động vốn tại chi nhánh ngân hàng phát triển nhà
đồng bằng sông Cửu Long.
Chơng 3: Giải pháp tăng cờng huy động vốn tại chi nhánh ngân hàng phát

triển nhà đồng bằng sông Cửu Long.

Chơng 1
Cơ sở lý luận về công tác huy động vốn của ngân hàng thơng mại
1.1 Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng thơng mại.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

7

Khoa kinh tế

1.1.1 Khái niệm ngân hàng thơng mại.
Theo luật của tổ chức tín dụng có hiệu lực từ tháng 10 năm 1998, ngân
hàng thơng mại đợc định nghĩa nh sau: Ngân hàng thơng mại là tổ chức
kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thờng xuyên là nhận tiền gửi của
khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực
hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phơng tiện thanh toán.
Ngân hàng thơng mại là một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ,
trong đó có hai mặt cơ bản:
- Nhận ký thác của các doanh nghiệp, cá nhân và các tổ chức, cơ quan nhà nớc.
- Sử dụng các khoản ký thác đó để cho vay và chiết khấu.
Các loại hình của ngân hàng thơng mại:
+ Ngân hàng thơng mại quốc doanh: là ngân hàng thơng mại đợc thành lập
bằng 100% vốn của nhà nớc.

+ Ngân hàng thơng mại cổ phần: là ngân hàng thơng mại đợc thành lập dới
hình thức công ty cổ phần.
+ Chi nhánh ngân hàng thơng mại nớc ngoài: là ngân hàng đợc thành lập
theo luật pháp nớc ngoài nhng hoạt động theo luật pháp nớc sở tại.
+ Ngân hàng liên doanh: là ngân hàng đợc thành lập bằng vốn góp của bên
ngân hàng Việt Nam và bên ngân hàng nớc ngoài có trụ sở tại Việt Nam và
hoạt động tại Việt Nam.
Qúa trình phát triển của ngân hàng thơng mại gắn liền với quá trình
phát triển của thị trờng tài chính thông qua các giai đoạn từ thấp đến cao, từ
đơn giản đến phức tạp. Khi mới ra đời, tổ chức và nghiệp vụ hoạt động rất
đơn giản nhng càng về sau, theo đà phát triển của kinh tế hàng hoá, tổ chức
cũng nh các nghiệp vụ của các ngân hàng càng phát triển và hoàn thiện hơn.
Ngày nay các ngân hàng thơng mại có xu hớng phát triển ngày càng toàn
diện với quy mô rộng cùng nhiều loại hình dịch vụ huy động tối đa các
nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội để đầu t cho vay. Sự phát triển của các ngân
hàng không còn nằm trong phạm vi quốc gia mà mang tính chất toàn cầu. Ví
dụ: Ngân hàng thế giới (WB), ngân hàng phát triển Châu á (ADB) việc áp
dụng công nghệ thông tin và hệ thống trang thiết bị hiện đại càng làm cho
hoạt động ngân hàng trở nên hoàn thiện.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

8

Khoa kinh tế

Hệ thống ngân hàng thơng mại Việt Nam từ khi ra đời tới nay đã dần
khẳng định đợc vai trò quan trọng trong nền kinh tế nói chung và trong việc
thực thi chính sách tài chính tiền tệ nói riêng. Vẫn với chức năng nhận
tiền gửi để cho vay đối với nền kinh tế, với vai trò trung gian tài chính trong
hoạt động của mình, ngân hàng thơng mại vẫn phải tuân theo sự quản lý của
Nhà nớc mà trực tiếp là sự quản lý của Ngân hàng trung ơng. Chính dới sự
quản lí này, hệ thống ngân hàng thơng mại đã thực hiện đợc chức năng của
mình đối với nền kinh tế. Để hiểu rõ hơn về ngân hàng thơng mại, đặc biệt là
tầm quan trọng của ngân hàng thơng mại đối với quá trình công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nớc, ta sẽ tìm hiểu các hoạt động của ngân hàng thơng mại.
1.1.2 Các hoạt động của ngân hàng thơng mại.
Cũng giống nh một doanh nghiệp, mục tiêu chủ yếu trong hoạt động
kinh doanh của ngân hàng là tối đa hoá lợi nhuận hay nói đúng hơn là tối đa
hoá giá trị tài sản của ngân hàng và thông qua đó thực hiện tốt vai trò là
trung gian tài chính trong nền kinh tế. Ngân hàng tạo ra lợi nhuận bằng cách
bán những tài sản nợ có một số đặc tính và dùng tiền thu đợc để mua những
tài sản có đặc tính khác. Nh thế các ngân hàng cung cấp một dịch vụ chuyển
một loạt tài sản thành một loạt tài sản khác cho công chúng. Nghiệp vụ này
đã tạo ra lợi nhuận thặng d cho ngân hàng đồng thời tạo tiện ích cho khách
hàng để đôi bên cùng có lợi.
Nghiệp vụ tài sản nợ (nguồn vốn):
Đây là nghiệp vụ tạo điều kiện và tiền đề cho hoạt động của ngân hàng
thơng mại. Các ngân hàng thơng mại thực hiện huy động mọi nguồn vốn tạm
thời nhàn rỗi trong nền kinh tế dới mọi hình thức để thực hiện nhiệm vụ đầu
t, cho vay đối với các thành phần kinh tế, giúp họ đổi mới trang thiết bị sản
xuất, nâng cấp nhà xởng phục vụ kinh doanh..
Nghiệp vụ tài sản có (sử dụng vốn):
- Nghiệp vụ dự trữ tiền mặt:
Ngân hàng dự trữ tiền mặt nhằm duy trì khả năng thanh toán của ngân
hàng, đáp ứng nhu cầu rút tiền và khả năng thanh toán thờng xuyên, liên tục

của khách hàng vào bất kì lúc nào. Dự trữ tiền mặt cao hay thấp phụ thuộc
vào quy mô hoạt động, cơ cấu và tính chất nguồn vốn của ngân hàng thơng
mại.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

9

Khoa kinh tế

- Nghiệp vụ đầu t: Ngân hàng tham gia góp vốn đầu t, liên doanh,
thành lập công ty con
- Nghiệp vụ cho vay: Cho vay là nghiệp vụ đem lại lợi nhuận chủ yếu
cho các ngân hàng thơng mại. Các ngân hàng thơng mại sử dụng phần lớn số
tiền huy động đợc để cho vay đối với nền kinh tế. Lợi nhuận thu đợc từ hoạt
động cho vay là nguồn thu nhập chính để bù đắp các loại chi phí trong hoạt
động của ngân hàng và thu lợi của ngân hàng thơng mại.
Các dịch vụ ngân hàng:
Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của mình, các ngân hàng thơng mại
đã tiến hành cung ứng các dịch vụ phục vụ khách hàng nh: dịch vụ thanh
toán, đại lý, t vấntrên cơ sở đó ngân hàng thu phí dịch vụ. Ngày nay do nhu
cầu phát triển của nền kinh tế đòi hỏi hoạt động của dịch vụ ngân hàng ngày
càng mở rộng về số lợng và chất lợng. Các ngân hàng đầu t trang thiết bị, cơ
sở vật chất, áp dụng công nghệ tiên tiến vào hoạt động ngân hàng, thực hiện
tốt khâu thanh toán không dùng tiền mặt nh uỷ nhiệm thu, uỷ nhiệm chi,

thanh toán séc..
Thực hiện tốt khâu cung ứng dịch vụ góp phần làm tăng thu nhập cho
ngân hàng vì xu hớng phát triển trong ngân hàng thơng mại hiện đại là mở
rộng các hoạt động dịch vụ, đồng thời vẫn duy trì các nghiệp vụ ngân hàng
truyền thống, thông qua việc đa dạng hoá các hoạt động, các ngân hàng thơng mại có thể vừa tăng thu nhập vừa có thể cạnh tranh với các định chế tài
chính phi ngân hàng trong lĩnh vực cung ứng các sản phẩm tài chính.
Hoạt động kinh doanh ngoại tệ đem lại cho ngân hàng những khoản
thu nhập từ chênh lệch tỷ giá và các dịch vụ thanh toán quốc tế, đó chính là
doanh lợi hối đoái.
1.2. Nguồn vốn của ngân hàng thơng mại.
Nguồn vốn của ngân hàng thơng mại là toàn bộ các nguồn tiền mà
ngân hàng tạo lập và huy động đợc để đầu t cho vay và đáp ứng các nhu cầu
khác trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
Nguồn vốn mà ngân hàng tạo lập và huy động đợc giúp cho ngân hàng
tổ chức đợc mọi hoạt động kinh doanh. Nguồn vốn của ngân hàng thơng mại
chia làm 2 phần: vốn chủ sở hữu và tài sản nợ.
1.2.1 Nguồn vốn chủ sở hữu.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

10

Khoa kinh tế

Vốn chủ sở hữu chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng nguồn vốn của ngân

hàng thơng mại, thờng là dới 10%, nhng nó lại có vai trò rất quan trọng và
quyết định tới hoạt động kinh doanh của ngân hàng thơng mại vì nó là nguồn
tài chính đảm bảo cho các khoản nợ đối với khách hàng.
Vốn chủ sở hữu bao gồm: vốn tự có, vốn và các quỹ, lơI nhuận để lại.
Nguồn vốn này có phạm vi sử dụng rộng rãi nhất so với các ngiồn vốn khác
nh mua sắm xây dựng ngân hàng, đầu t cho vay.. vì nó thuộc quyền sở hữu
của ngân hàng và ngân hàng có quyền sở hữu nó một cách chủ dộng.
Nguồn vốn của ngân hàng bao gồm vốn chủ sở hữu, vốn huy động,
vốn đi vay và các khoản phải trả, phải nộp khác, bên tài sản phản ánh việc sử
dụng vốn của ngân hàng đó là việc đầu t hay cho vay vào thị trờng và các
khoản dự trữ, phải thu và tài sản cố định.
Tài sản có = Tài sản nợ + vốn chủ sở hữu.
1.2.2 Tài sản nợ.
Nguồn vốn thuộc tài sản nợ chiếm tỷ trọng trên 90% trong tổng nguồn
vốn của ngân hàng thơng mại, với ngân hàng MHB thì tài sản nợ chiếm tỷ
trọng 91% trong tổng nguồn vốn. Tài sản nợ bao gồm nguồn vốn huy động,
vốn vay và các khoản phải trả, tài sản nợ khác.
1.2.2.1 Nguồn vốn huy động.
Trong quá trình hoạt động kinh doanh và phục vụ tốt nhu cầu khách
hàng, các ngân hàng thơng mại đã làm tôt các chức năng vốn có của mình
nh làm thủ quỹ cho xã hội và là trung gian thanh toán, trung gian tín dụng
ngân hàng thơng mại đã huy động đợc nguồn vốn lớn gấp nhiều lần nguồn
vốn bản thân ngân hàng, đó là nguồn vốn huy động. Vốn huy động là những
giá trị tiền tệ do ngân hàng huy động đợc thông qua các nghiệp vụ chủ yếu
nh nghiệp vụ tiền gửi, thanh toán và các nghiệp vụ khác của ngân hàng. Vốn
huy động chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nguồn vốn của ngân hàng nói
chung và trong tài sản nợ nói riêng, thờng từ 70 80% trong tổng nguồn
vốn. Nguồn vốn huy động đợc cấu thành từ tiền gửi của các tổ chức kinh tế,
tiền gửi dân c và phát hành giấy tờ có giá trong đó tiền gửi dân c chiếm tỉ
trọng lớn nhất.

1.2.2.2 Nguồn đi vay.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

11

Khoa kinh tế

Sau khi đã sử dụng hết nguồn vốn mà vẫn cha đáp ứng đợc nhu cầu
vay vốn, nhu cầu thanh toán và rút vốn của khách hàng thì ngân hàng thơng
mại có thể đi vay ngân hàng trung ơng, các tổ chức tín dụng khác, vay trên
thị trờng tiền tệ hay vay các tổ chức nớc ngoài. Sử dụng nguồn vốn đi vay thì
ngân hàng phải trả lãi suất cao hơn lãi suất vốn huy động nên nó thờng
chiếm tỉ trọng nhỏ.
- Vay ngân hàng trung ơng:
Ngân hàng trung ơng cho các ngân hàng thơng mại vay dới hình thức
chiết khấu, tái chiết khấu trái phiếu, thơng phiếu, cho vay bổ sung nguồn vốn
tín dụng ngắn hạn, bổ sung vốn thanh toán bù trừ. Trong trờng hợp này ngân
hàng trung ơng đóng vai trò là ngời cho vay cuối cùng.
- Vay các tổ chức tín dụng:
Các ngân hàng thơng mại có thể vay vốn lẫn nhau khi cần thiết nhng
thờng thì ít hơn vay ngân hàng trung ơng.
- Vay trên thị trờng tiền tệ:
Thị trờng tiền tệ hỗ trợ tích cực cho các hoạt động của ngân hàng, bổ
sung kịp thời nhu cầu vốn thông qua việc điều hoà các nguồn vốn từ nơi thừa

đến nơi thiếu. Trên thị trờng này ngân hàng phát hành các phiếu nợ để vay
vốn. ở nớc ta hoạt động này là vay vốn trên thị trờng tiền tệ liên ngân hàng.
- Vay nớc ngoài:
Các ngân hàng thơng mại có thể vay vốn ở các ngân hàng thơng mại
nớc ngoài hay các tổ chức kinh tế nớc ngoài tuỳ theo mối quan hệ giữu đôI
bên.
1.2.2.3 Nguồn vốn khác
Là nhiều nguồn vốn ngoài khác các nguồn vốn kể trên, gồm các khoản
phải trả, phải nộp nhng cha trả cha nộp nh lãi cộng dồn dự trả, tiền lơng phải
trả cán bộ công nhân viên, thuế phải nộp và vốn trong thanh toán, vốn hình
thành thông qua việc làm uỷ thác hoặc đại lý cho tổ chức nớc ngoai hay cá
nhân. Nguồn vốn này không mất chi phí, ngân hàng đợc chiếm dụng nó
trong thời gian ngắn. Nguồn này chiếm tỷ trọng rất nhỏ nhng góp một phần
giúp ngân hàng thơng mại hoạt động tốt hơn.
1.3. Vai trò của nguồn vốn huy động đối với hoạt động kinh doanh của
ngân hàng thơng mại.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

12

Khoa kinh tế

Ta đã biết, trong tổng nguồn vốn của ngân hàng thơng mại thì nguồn
vốn huy động chiếm tỷ trọng lớn nhất từ 70 80%, nh vậy ngân hàng thơng

mại muốn mở rộng quy mô hoạt động và đầu t chiều sâu thì cần thiết phải
phát triển và tăng trởng nguồn vốn huy động. Tiền gửi dân c chiếm tỷ trọng
không nhỏ trong nguồn vốn huy động, do công chúng gửi vào ngân hàng hay
mua các giấy tờ có giá do ngân hàng phát hành với mục đích an toàn hiệu
quả và sinh lời.
Nguồn vốn huy động là nguồn vốn đóng vai trò chủ đạo của ngân
hàng thơng mại bởi vì nó quyết định quy mô và chất lợng hoạt động của
ngân hàng thơng mại. Từ những vấn đề trên việc khơi tăng nguồn vốn của
ngân hàng thơng mại là đặc biệt quan trọng, trong đó nguồn vốn tiền gửi là
trọng tâm, công tác tuyên truyền vận động phải hớng tới thu hút tối đa lợng
tiền vốn tạm thời nhàn rỗi trong xã hội, ngoài mục đích lớn nêu trên thì ngân
hàng còn thu đợc nhiều khoản phí dịch vụ lớn từ những lần thanh toán.
1.4. Các hình thức huy động vốn.
Do ngân hàng thơng mại huy động theo phơng thức đi vay để cho
vay mà vốn tự có của ngân hàng chỉ chiếm một tỷ trọng rất nhỏ trong tổng
nguồn vốn hoạt động. Do vậy, để có thể tồn tại và phát triển, ngân hàng thơng mại phải quan tâm tới các hình thức tạo vốn để không ngừng mở rộng,
phát triển vốn để cạnh tranh trên thị trờng. Qúa trình tạo vốn đợc thông qua
các hình thức sau:
1.4.1 Nguồn vốn huy động từ các tổ chức kinh tế
Do đặc điểm sản xuất kinh doanh và luân chuyển vốn từ của các tổ
chức kinh tế khác nhau nên có những lúc vốn của họ đợc chuyển hoá dới
dạng một lợng tiền tệ tạm thời nhàn rỗi tuỳ theo cách thức và thời điểm sử
dụng vốn mà họ gửi chúng vào ngân hàng theo kỳ hạn hay gửi vào tài khoản
tiền gửi thanh toán, hay đầu t dới dạng giấy tờ có giá để có đợc sự an toàn,
thuận tiện cho thanh toán và sinh lời lớn nhất.
- Tiền gửi thanh toán:
Là loại tiền mà khách hàng gửi vào tài khoản của mình tại ngân hàng
thơng mại để phục vụ cho nhu cầu thanh toán là chủ yếu, ngoài ra còn đợc hởng lãi theo mức lãi suất tiết kiệm không kỳ hạn. Chủ thể của loại tiền gửi
này là các tổ chức kinh tế và cá nhân, do tỷ lệ thanh toán không dùng tiền
mặt ở nớc ta còn thấp nên số d tiền gửi thanh toán ở các ngân hàng thơng

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

13

Khoa kinh tế

mại cha cao, để khuyến khích khách hàng mở tài khoản tiền gửi và thanh
toán qua ngân hàng nên hiện nay ngân hàng thơng mại vẫn trả lãi cho loại
tiền gửi này là 0.2% hàng tháng.
Nh vậy tiền gửi thanh toán là nguồn vốn mang tính chất lợng cao, nó
cần phải đợc chú ý phát triển nâng cao tỷ trọng trong tổng nguồn vốn huy
động.
- Tiền gửi có kì hạn.
Nhiều khoản thu của doanh nghiệp và các tổ chức xã hội sẽ đợc chi trả
sau một khoảng thời gian nhất định. Tiền gửi thanh toán tuy rất thuận tiện
trong hoạt động thanh toán song lãi suất lại thấp , để đáp ứng nhu cầu tăng
thu của ngời gửi tiền ngân hàng đã đa ra hình thức tiền gửi có kì hạn. Tiền
gửi có kì hạn là tiền gửi uỷ thác vào ngân hàng trên cơ sở có sự thoả thuậnn
về thời gian rút tiền giữa khách hàng và ngân hàng. Nh vậy, theo nguyên tắc
khách hàng kí thác chỉ đợc rút tiền ra đến khi đến hạn đã thoả thuận. Tuy
nhiên trên thực tế do phải cạnh tranh để thu hút tiền gửi, các ngân hàng thờng cho phép khách hàng vay tiền của ngân hàng, sau đó khi đến hạn rút tiền
thì dùng số tiền và lãi thu về để trả nợ, hoặc là thoả thuận với khách hàng rút
tiền ra trớc hạn và nhận lãi suất thấp hơn.
Tiền gửi có kì hạn là một loại tín dụng mang tính chất ổn định, vì mục
đích của ngời gửi tiền là kiếm lợi chứ không phải để thanh toán. Do đó, khác

với loại tiền gửi không kì hạn yếu tố lãi suất có tác động rất lớn đến loại
nguồn vốn này.
Để tăng cờng nguồn vốn huy động này,các ngân hàng thờng đa ra
nhiều loại thời hạn khác nhau nhằm đáp ứng nhu cầu của các loại khách
hàng khác nhau. Thông thờng có các loại kì hạn: 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng, 9
tháng, 12 tháng, 2 năm, 5 năm.Với mỗi loại thời hạn, ngân hàng áp dụng một
mức lãi suất tơng ứng, với nguyên tắc thời hạn càng dài thì lãi suất càng cao.
1.4.2 Nguồn vốn huy động từ dân c.
Nguồn vốn này có tên gọi là tiền gửi tiết kiệm, đây là phần thu nhập
cha sử dụng đến của các cá nhân và hộ gia đình đợc gửi vào ngân hàng với
mục đích an toàn và có lãi. Nguồn vốn này chiếm khoảng 16.5% tổng vốn
huy động, tiền gửi tiết kiệm chủ yếu đợc đầu t dới dạng tiền gửi có kỳ hạn
Việt Nam đồng hay ngoại tệ, một số rất nhỏ để dới dạng tiền gửi không kỳ
hạn, một phần đầu t giấy tờ có giá.
Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

14

Khoa kinh tế

- Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn:
Với loại tiết kiệm này ngời gửi có thể rút một phần hay toàn bộ theo
yêu cầu. Khách hàng có thể rút ra để chi tiêu mà không bị phụ thuộc vào thời
hạn với mục đích an toàn là chính và lãi rất nhỏ. Còn đối với ngân hàng thì
nguồn vốn này có chi phí thấp nhng nhỏ bé không ổn định.

- Tiền gửi tiết kiệm có kì hạn.
Loại này khách hàng và ngân hàng thoả thuận thời hạn gửi, mục đích
của ngời gửi tiền là hởng lãi và an toàn. Loại tiền gửi này chiếm tỷ trọng lớn
nhất trong tổng nguồn vốn huy động và có tính ổn định.
- Phát hành giấy tờ có giá.
Giấy tờ có giá thực chất cũng là một loại tiền gửi nhng có thời hạn dài
thờng là từ 1 đến 5 năm và lãi suất huy động cao. Đây là nguồn vốn dài hạn
và ổn định, nó đợc huy động khi ngân hàng có nhu cầu vốn dài hạn, thờng đợc phát hành dới dạng : trái phiếu, chứng từ tiền gửi.
1.4.3 Nguồn vốn huy động thông qua huy động tiền gửi của các ngân hàng
khác.
Nhằm mục đích nhờ thanh toán hộ giữa các ngân hàng có quan hệ trên
thị trờng liên ngân hàng tạo thuận tiện cho khách hàng và một số mục đích
khác, ngân hàng thơng mại này có thể gửi tiền tại các ngân hàng khác. Tuy
nhiên quy mô nguồn này thờng không lớn do hình thức chỉ đợc áp dụng
trong trờng hợp ngân hàng có nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi cha đầu t, cho vay
hoặc việc đầu t, cho vay không hiệu quả bằng gửi tiền ở ngân hàng khác.
1.5 Nhân tố ảnh hởng tới công tác huy động vốn.
Huy động vốn là một trong những nội dung hoạt động quan trọng của
ngân hàng thơng mại. Tuy nhiên thì hoạt động này không phải là hoạt động
độc lập, mà mối quan hệ biện chứng với các hoạt động khác của ngân hàng
thơng mại. Hơn nữa với chức năng là trung gian tài chính, vừa là nơi tập
trung vốn, vừa là nơi phân phối lại tín dụng, do đó mà hoạt động huy động
vốn của ngân hàng thơng mại chịu sự ảnh hởng của rất nhiều nhân tố khác
nhau, cả nhân tố chủ quan lẫn nhân tố khách quan, các nhân tố này trực tiếp
hoặc gián tiếp tới hoạt động của ngân hàng thơng mại.
1.5.1 Nhân tố khách quan.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp

Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

15

Khoa kinh tế

Đây là nhân tố không nằm trong sự kiểm soát của ngân hàng thơng
mại, song nó lại có tác động lớn tới hoạt động và kết quả kinh doanh của
ngân hàng thơng mại nói chung cũng nh công tác huy động vốn nói riêng.
1.5.1.1 Tình hình kinh tế xã hội.
Đây là yếu tố khách quan đối với ngân hàng, yếu tố này ảnh hởng
chung đến việc huy động và khơi thông nguồn vốn của cả nền kinh tế trong
đó có nguồn vốn của ngân hàng thơng mại. Cụ thể trong một nền kinh tế
phát triển nguồn tiền gửi, tiền tiết kiệm gửi vào các ngân hàng thơng mại
ngày càng nhiều Ngoài ra với một nền kinh tế phát triển thì công nghệ
ngân hàng đợc hiện đại hoá, ngời dân có thói quen sử dụng những lợi ích do
các ngân hàng thơng mại cung ứng, các nghiệp vụ thanh toán chủ yếu qua
ngân hàng, ngân hàng thu đợc càng nhiều khoản vốn, chiếm dụng đợc vốn
trong thanh toán. Lạm phát là một yếu tố kinh tế ảnh hởng rất lớn đến công
tác huy động vốn của ngân hàng. Ngời dân gửi tiền vào ngân hàng hy vọng
rằng họ sẽ thu đợc khoản tiền lãi nhất định.
1.5.1.2 Môi trờng pháp lý và chính sách kinh tế vĩ mô của nhà nớc.
Những yếu tố này ảnh hởng trực tiếp đến chủ trơng, phơng hớng trong
hoạt động huy động vốn cũng nh các hoạt động khác của ngân hàng.
Ngân hàng thơng mại xây dựng các chiến lợc kinh doanh cho riêng
mình phải dựa trên cơ sở tuân thủ pháp luật và chính sách kinh tế vĩ mô của
nhà nớc nh chính sách tiết kiệm, chính sách lãi suất,.. Ngân hàng nhà nớc
điều hành chính sách tiền tệ theo hớng nâng cao năng lực, vai trò hiệu quả và

theo sát thị trờng, phối hợp chặt chẽ với các chính sách kinh tế vĩ mô khác
thì mới tạo điều kiện và thúc đẩy phát triển các thị trờng tiền tệ cũng nh hoạt
động của hệ thông ngân hàng. Mặt khác, việc xây dựng một môi trờng pháp
lý lành mạnh, thông thoáng cũng là một nhân tố quan trọng góp phần tăng cờng hiệu quả hoạt động huy động và sử dụng vốn của các ngân hàng thơng
mại.
1.5.2 Nhân tố chủ quan.
Là nhân tố bên trong ngân hàng, thuộc khả năng kiểm soát của ngân
hàng, so với nhân tố khách quan, nhân tố chủ quan ảnh hởng tới tất cả các
hoạt động kinh doanh của ngân hàng.
1.5.2.1 Chiến lợc kinh doanh của ngân hàng.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

16

Khoa kinh tế

Chiến lợc kinh doanh của ngân hàng phụ thuộc vào tình hình thực tế
và những mục tiêu của ngân hàng, mà ngân hàng có những chiến lợc kinh
doanh khác nhau. Khi chiến lợc thay đổi nó sẽ có tác động ngay tới chính
sách huy động vốn của ngân hàng và nh vậy nó sẽ ảnh hởng tới quy mô của
ngân hàng.
1.5.2.2 Năng lực cạnh tranh của ngân hàng.
Năng lực cạnh tranh có thể là vô hình hay hữu hình, song nó chính là
bộ mặt của ngân hàng. Năng lực cạnh tranh có vai trò quan trọng trong hoạt

động công tác huy động vốn và đồng thời còn là uy tín, sức mạnh trong cạnh
tranh, là lòng tin trong dân chúng
Ngày nay, trớc xu thế cạnh tranh quyết liệt thì đòi hỏi các ngân hàng
thơng mại phải tự khẳng định mình trong môi trờng cạnh tranh, từ đó vơn lên
trong hoạt động kinh doanh.
1.5.2.3 Chính sách sản phẩm giá cả.
Các sản phẩm dịch vụ của ngân hàng bao gồm các dịch vụ cơ bản của
ngân hàng là nghiệp vụ huy động vốn, nguồn vốn sử dụng vốn, nghiệp vụ
thanh toán và các nghiệp vụ ngoại vi mang tính chất hỗ trợ nh dịch vụ t vấn
khách hàng, nghiệp vụ thông tin theo nhu cầu, dịch vụ két có những nghiệp
vụ ngoại vi không mạng lại lợi nhuận trực tiếp cho ngân hàng, song có tác
dụng kích thích sự chú ý, thu hút khách hàng và làm tăng giá trị cung ứng sự
thỏa mãn của khách hàng đối với các dịch vụ cơ bản. Đặc biệt với sự đa dạng
hóa các sản phẩm của nghiệp vụ huy động vốn sẽ tạo điều kiện cho ngân
hàng mở rộng khả năng huy động vốn. Trong lĩnh vực kinh doanh tiền tệ, giá
cả đợc biểu hiện chủ yếu dới dạng lãi suất của các khoản tiền gửi, tiền vay,
chi phí nghiệp vụ ngân hàng. Yếu tố giá có vai trò quan trọng đối với kết quả
huy động vốn, sử dụng vốn và cung ứng dịch vụ khác của ngân hàng. Chính
sách lãi suất cạnh tranh là một chiến lợc quan trọng của ngân hàng. Việc duy
trì lãi suất cạnh tranh huy động, đặc biệt cần thiết khi lãi suất thị trờng đang
ở mức tơng đối cao. Các ngân hàng cạnh tranh giành vốn không chỉ với nhau
mà còn với các tổ chức tiết kiệm và ngời phát hành các công cụ khác nhau
trên thị trờng vốn. Đặc biệt trong giai đoạn khan hiếm tiền tệ, dù cho những
khác biệt tơng đối nhỏ về lãi suất cũng sẽ thúc đẩy ngời gửi tiết kiệm và nhà
đầu t chuyển vốn từ một công cụ mà họ đang nắm giữ sang một công cụ

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp

Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

17

Khoa kinh tế

khác hoặc chuyển tiền đầu t, tiết kiệm từ một tổ chức này sang một tổ chức
khác để có lợi nhuận cao hơn.
1.5.2.4 Chính sách phân phối.
Chính sách phân phối là tập hợp toàn bộ những phơng tiện vật chất đa
ra sản phẩm, dịch vụ của ngân hàng đến với khách hàng. Việc đa dạng hóa
các kênh phân phối, mở rộng các quầy giao dịch (số lợng các quầy giao dịch,
địa điểm mở quầy, các sản phẩm, dịch vụ cung ứng tại quầy, trang thiết bị đợc sắp xếp tại quầy, trình độ đội ngũ cán bộ nhân viên) có ảnh hởng rất lớn
đến công tác huy động vốn của ngân hàng. Một ngân hàng có càng nhiều
kênh phân phối, nhiều quầy giao dịch thì cơ hội tiếp xúc với khác hàng càng
nhiều, từ đó khả năng huy động vốn sẽ tăng lên. Tuy nhiên, việc mở rộng các
kênh phân phối, mở thêm nhiều quầy giao dịch cần phải tính đến yếu tố chi
phí để mở rộng sao cho phù hợp với hiệu quả thu đợc từ nó.
1.5.2.5 Công tác cán bộ tổ chức.
Chìa khoá thanh công của một ngân hàng ngoài các nhân tố không thể
không kể đến còn có nhân tố con ngời. Một ngân hàng xây dựng đợc một đội
ngũ nhân viên có trình độ chuyên môn cao, đoàn kết, thân thiện, năng động,
có bộ máy tổ chức khoa học hợp lý, đáp ứng đợc yêu cầu phát triển kinh
doanh sẽ có lợi thế trong huy động vốn. Bởi lẽ, ngân hàng với trang thiết bị
cơ sở hạ tầng hiên đại,các nhân viên nhiệt tình, lịch sự và có chuyên môn cao
tạo ấn tợng tốt với khách hàng, điều này sẽ thu hút khách hàng tới giao dịch.
1.6 Biện pháp huy động vốn.
- Huy động tổng lực (trong đó phòng nguồn vốn là đầu mối) tất cả các
phòng nghiệp vụ có quan hệ trực tiếp với khách hàng (nh phòng kinh doanh,

phòng kế toán, bộ phận thanh toán quốc tế...) qua tiếp xúc và phục vụ khách
hàng, tiếp cận khả năng huy động vốn nhàn rỗi của khách hàng tiềm năng để
tiếp thị thu hút khách hàng gửi tiền. Quán triệt đến mỗi cán bộ tín dụng, kế
toán, kho quỹ... ngoài nhiệm vụ tác nghiệp chính còn có trách nhiệm nh một
cán bộ huy động vốn. Thực hiện giao chỉ tiêu kế hoạch huy động vốn đến
từng phòng nghiệp vụ chức năng. Đối với những khách hàng lớn có nhiều
tiềm năng về huy động vốn thì trực tiếp giám đốc Ngân hàng thờng xuyên

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

18

Khoa kinh tế

tiếp cận lãnh đạo và các phòng ban của doanh nghiệp bằng tình cảm và uy
tín trong quan hệ để huy động vốn.
- Thông qua việc cung cấp trọn gói các dịch vụ ngân hàng với mức phí
hợp lý đối với khách hàng tiềm năng để huy động và tận dụng nguồn vốn của
họ. Tạo quan hệ gán bó tình cảm và chính sách khuyến khích vật chất thích
hợp đúng theo quy định, thoả mãn tối đa mọi nhu cầu dịch vụ của khách
hàng để tạo lợi thế cạnh tranh.
- Trong cạnh tranh giữa các ngân hàng thì các yếu tố giá cả (lãi suất),
chất lợng sản phẩm, hệ thống phân phối sản phẩm và chính sách quảng bá
sản phẩm đều rất quan trọng để thu hút khách hàng. Trong đó yếu tố lãi suất
có thể nói là yếu tố quan trọng hàng đầu, nhất là đối với khách hàng cha có

quan hệ với ngân hàng.
- Sử dụng các biên pháp khuyến khích ngời dân gửi tiền vào ngân
hàng, rà soát lại và cải tiến toàn bộ quy trình các nghiệp vụ liên quan đến
khách hàng theo hớng đơn giản hoá thủ tục mà vẫn đảm bảo an tàn.
- Tạo mạng lới kinh doanh rộng khắp ở các khu vực thơng mại dịch
vụ, khu công nghiệp và khu đô thị đông dân c vì đây chính là một trong
những phơng tiện hữu hiệu tăng khả năng huy động cũng nh thực hiện các
dịch vụ ngân hàng.
- Thờng xuyên chăm lo, bổ sung nguồn vốn tự có và mua bảo hiểm
tiền gửi để tăng năng lực tài chính và khả năng đảm bảo thanh toán của ngân
hàng.
1.7 Kế toán nghiệp vụ huy động vốn tại ngân hàng thơng mại.
1.7.1 Tài khoản sử dụng trong kế toán huy động vốn.
Tài khoản sử dụng trong kế toán huy động vốn là tài khoản tiền gửi,
tài khoản trả lãi và lãi cộng dồn dự trả.
1.7.1.1 Tài khoản tiền gửi.
Tài khoản tiền gửi là công cụ để ghi chép, phản ánh tình hình gửi tiền
và rút tiền của khách hàng tại các tổ chức tín dụng. Nói một cách tổng quát
thì tài khoản tiền gửi là công cụ để ngân hàng theo dõi sự biến động của

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

19

Khoa kinh tế

nguồn vốn huy động tiền gửi ở ngân hàng mình. Tài khoản tiền gửi đợc mở
chi tiết cho từng loại tiền gửi và cho từng khách hàng cụ thể.
* Tài khoản nhóm 42: Tiền gửi của khách hàng.
- Bên nợ ghi số tiền khách rút ra.
- Bên có ghi số tiền khách hàng gửi vào.
- D có phản ánh số tiền khách hàng đang gửi tại ngân hàng.
Tài khản tiền gửi của khách hàng.
+ 421 Tiền gửi của khách hàng trong nớc bằng đồng Việt Nam.
4211 Tiền gửi không kỳ hạn.
4212 Tiền gửi có kì hạn.
4214 Tiền gửi vốn chuyên dùng.
+ 422 Tiền gửi của khách hàng trong nớc bằng ngoại tệ.
4221 Tiền gửi không kì hạn.
4222 Tiền gửi có kì hạn.
4224 Tiền gửi vốn chuyên dụng.
* Tài khoản nhóm 43: Phát hành giấy tờ có giá.
Tài khoản này dùng để phát hành giấy tờ có giá và thanh toán giấy tờ
có giá của ngân hàng thơng mại. Tài khoản này cũng để phản ánh các khoản
chiết khấu, phụ trội khi phát hành giấy tờ có giá và tình hình phân bổ các
khoản chiết khấu, phụ trội khi xác định chi phí đi vay tính vào chi phí kinh
doanh của ngân hàng thơng mại theo từng kì.
* Tài khoản mệnh giá giấy tờ có giá bằng đồng Việt Nam và bằng
ngoại tệ (số hiệu 431 và 434).
+ Bên ghi có: Gía trị giấy tờ có giá phát hành theo mệnh giá trong kì.
+ Bên ghi nợ: Thanh toán giấy tờ có giá khi đáo hạn.
+ Số d có: Phản ánh giấy tờ có giá đã phát hành theo mệnh giá cuối kì.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

20

Khoa kinh tế

* Tài khoản chiết khấu giấy tờ có giá bằng đồng Việt Nam và bằng
ngoại tệ (số hiệu 432 và 435).
+ Bên nợ ghi: Chiết khấu giấy tờ có giá phát sinh trong kì.
+ Bên có ghi: Phân bổ chiết khấu giấy tờ có giá trong kì.
Số d nợ: Phản ánh chiết khấu giấy tờ có giá cha phân bổ cuối kì.
1.7.1.2 Tài khoản trả lãi.
- Tài khản tiền gửi: 8010. 01. x x x
- Tài khoản trả lãi tiết kiệm: 8010. 02. x x x
- Tài khoản trả lãi kì phiếu: 8030. 01. xxx
Bên nợ phản ánh số lãi chi trả.
Bên có phản ánh số lãi thoát chi.
- Tài khoản lãi cộng dồn dự trả.
Bên nợ phản ánh khoản chi lãi có kì hạn, thoát chi lãi.
Bên có phản ánh số lãi có kì hạn dự trả.
D có phản ánh số tiền lãi có kì hạn dự trả.
+ Tài khoản lãi cộng dồn dự trả tiết kiệm: 4373.01. xxx
+ Tài khoản lãi cộng dồn dự trả giấy tờ có giá: 4471.01. xxx
1.7.2 Chứng từ sử dụng trong kế toán huy động vốn.
Để có cơ sở ghi chép nghiệp vụ tiền gửi vào sổ sách kế toán, kế toán
ngân hàng sử dụng các chứng từ sau:
- Giấy gửi tiền.

- Giấy lĩnh iền.
- Giấy nộp tiền.
- Phiếu thu, phiếu chi, séc lĩnh tiền mặt.
- Số tiền gửi hoặc sao kê số d tiền gửi.
- Bảng kê tính lãi, phiếu chuyển khoản.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

21

Khoa kinh tế

1.7.3 Kế toán huy động vốn.
1.7.3.1 Kế toán huy động vốn tiền gửi của tổ chức kinh tế.
* Quy định việc sử dụng tài khoản.
Chủ tài khoản có toàn quyền sử dụng số tiền trên tài khoản tiền gửi
trong phạm vi số d tiền gửi và tùy theo yêu cầu chi trả có thể thực hiện các
khoản thanh toán qua ngân hàng hay lĩnh ra bằng tiền mặt để chi tiêu. Phải
chấp hành đầy đủ các chế độ, thể lệ, quy định của ngân hàng về việc lập các
chứng từ thanh toán, các chữ kí và dấu phảI đúng mẫu đã đăng kí tại ngân
hàng.
Đối với những khoản chi bằng tiền mặt, đơn vị phải đăng kí họ tên thủ
quỹ thờng xuyên rút tiền mặt với ngân hàng, phải giới thiệu thủ quỹ trực tiếp
đến ngân hàng để lĩnh tiền mặt tại ngân hàng. Đối với các khoản nộp thì đơn
vị có thể giới thiệu thủ quỹ hoặc ngời khác trong đơn vị nộp tiền vào tài

khoản tiền gửi ở ngân hàng.
Kế toán đơn vị trực tiếp đến ngân hàng nhận sổ phụ, giấy báo nợ, báo
có và các chứng từ kèm theo hoặc nhận qua đờng bu điện. Nhận đợc các giấy
tờ trên kế toán đơn vị phải đối chiếu, nếu phát hiện sai sót phải báo ngay cho
ngân hàng để xác minh và điều chỉnh kịp thời.
- Đối với ngân hàng:
Ngân hàng có trách nhiệm giữ bí mật về số d và tình hình hoạt động
trên tài khoản của khách hàng trừ trờng hợp phải cung cấp thông tin cho cơ
quan chủ quan, cơ quan tài chính,công an, việm kiểm soátkhi có yêu cầu
bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền đợc pháp luật quy định.
Ngân hàng phải kiểm soát giấy tờ thanh toán của khách hàng đảm bảo
lập đúng thủ tục quy định, dấu và chữ kí trên giấy tờ thanh toán đúng với
mẫu số đã dăng kí, sổ d tài khoản tiền gửi của khách hàng còn đủ để thanh
toán, ngân hàng có quyền từ chối thanh toán nếu các chứng từ thiếu một
trong các yếu tố trên.
Ngân hàng phải gửi các giấy báo nợ, có và giấy báo số d kịp thời cho
khách hàng, nếu có sai sót do kĩ thuật nghiệp vụ ngân hàng thì nhân viên
ngân hàng phải điều chỉnh ngay và thông báo cho khách hàng biết,nếu sai sót
Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

22

Khoa kinh tế

đã gây thiệt hại tài sản của khách hàng thì nhân viên ngân hàng có lỗi phải

bồi thờng cho khách hàng.
* Những quy định về khoá sổ và tất toán tài khoản.
Ngân hàng có quyền tất toán tài khoản tiền gửi khi có yêu cầu của chủ
tài khoản hay khi tài khoản đã hết số d và ngừng giao dịch trong thời gian 6
tháng tiếp theo thì coi nh tài khoản đã tất toán, nếu sau này khách hàng
muốn giao dịch tiếp thì phải làm thủ tục để mở tài khoản khác.
* Quy định về tính lãi.
- Đối với tiền gửi thanh toán ngân hàng có thể trả lãi thấp hoặc không
tính lãi, ở nớc ta nền kinh tế đang phát triển, để động viên khách hàng gửi
tiền vào ngân hàng và chi nhánh ngân hàng MHB vẫn tính lãi cho loaị tiền
gửi này là 0.2% tháng. Tiền lãi đợc tính theo phơng pháp tích số hàng tháng
theo công thức:
n

Lãi tiên gửi

=

Di x Nj
i =1

n

Nj

Với Di: số d thực tế thứ i

x

lãi suất

j =1

Nj: số ngày tơng ứng với số d thực tế thứ i
n = 1 đến 31 (ngày)
- Đối với tiền gửi có kì hạn: là loại tiền gửi luôn đợc trả lãi, lãi suất đợc ngân hàng ấn định tuỳ thuộc vào thơì hạn gửi và thờng thay đổi theo từng
thời kì, loại tiền gửi này ổn định trong một thời gian nên ngân hàng áp dụng
tính lãi theo:
Lãi tiền gửi = Số d tiền gửi x lãi suất x thời hạn gửi.
1.7.3.2 Kế toán huy động vốn từ dân c.
Chủ thể của loại tiền gửi này là mọi tầng lớp dân c trong xã hội nếu có
tiền cha sử dụng đến có thể gửi vào ngân hàng để đảm bảo an toàn và hởng
lãi. khách hàng đến gửi tiền đăng kí chữ kí mẫu và số chứng minh th nhân

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

23

Khoa kinh tế

dân, ngân hàng sẽ cấp cho một số kí danh để giao dịch cho cả những lần sau.
Mỗi lần gửi tiền đợc cấp một sổ tiết kiệm và ghi số tiền gửi.
Tiền gửi tiết kiệm có hai loại:
- Tiền gửi tiết kiệm không kì hạn. Gửi tiền loại này là do khách hàng
dự tính sẽ chi tiêu và rút ra lúc nào, loại tiền gửi này khách hàng không đợc

hởng các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt mà chủ yếu là nhu cầu an
toàn rồi mới đến có lãi. Ngân hàng trả lãi cho khách hàng căn cứ vào số tiền
gửi vài ngày gửi theo công thức:
Lãi tiền gửi = Số tiền gửi x Lãi suất/30 x Số ngày gửi.
Đối với tiền gửi không kì hạn khách hàng có thể gửi thêm hoặc rút ra
một phần tiền gửi mà không phải tất toán sổ, cuối mỗi tháng theo lịch ngân
hàng tiến hành nhập lãi vào vốn cho khách hàng, đối với sổ tất toán thì nhập
lãi ngay rồi mới thanh toán.
- Tiền gửi tiết kiệm có kì hạn, khách hàng có thể lựa chọn gửi kì hạn 3
tháng, 6 tháng, 9 tháng, 12 tháng. Khách hàng gửi loaị này với mục đích an
toàn và hởng lãi. Nếu đến hạn khách hàng không đến lĩnh thì ngân hàng tự
động nhập lãi vào vốn và gửi tiếp kì hạn mới nh loại kì hạn mà khách hàng
đã chọn với lãi suất hiện hành. Nếu khách hàng rút vốn trớc hạn thì tính trả
lãi cho số ngày gửi theo lãi suất không kì hạn hay lãi suất bậc thang theo quy
định của ngân hàng.
Ngoài ra ngân hàng còn huy động vốn dài hạn bằng cách phát hành
giấy tờ có giá nh chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu..việc phát hành đợc thực hiện
theo 2 phơng thức:
+ Phát hành dới hình thức chiết khấu: Ngời mua giấy nợ sẽ trả tiền ít
hơn mệnh giá (bằng mệnh giá trừ đi số tiền chiết khấu), khi đến hạn thanh
toán ngân hàng sẽ hoàn trả cho khách theo đúng mệnh giá, đây là hình thức
giấy tờ có giá trả lãi trớc.
Tiền lãi mà khách hàng đợc nhận khi mua giấy tờ có giá là:
Tiền lãi = Mệnh giá x Lãi suất thời hạn gửi.
Đối với tiền gửi thanh toán tính lãi trực tiếp vào một ngày cố định
trong tháng và nhập vào tài khoản của khách hàng, còn tiền gửi có kì hạn và
Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp

Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

24

Khoa kinh tế

tiền gửi tiết kiệm nói chung sử dụng phơng pháp hạch toán lãi cộng dồn dự
trả để phản ánh đúng và kịp thời chi phí thực tế phát sinh. Đối với giấy tờ có
giá loại phát hành theo mệnh giá cũng hạch toán lãi cộng dồn dự trả, còn loại
phát hành dới hình thức chiết khấu thì hạch toán theo phơng pháp chi phí chờ
phân bổ.
+ Phát hành theo mệnh giá: Ngời mua giấy nợ sẽ trả tiền theo mệnh
giá ghi bên giấy nợ, khi đến hạn thanh toán ngân hàng sẽ hoàn trả có khách
hàng theo mệnh giá và lãi mà khách hàng đợc hỏng.
1.7.4 Phơng pháp hạch toán kế toán nghiệp vụ huy động vốn.
1.7.4.1 Hạch toán kế toán huy động vốn từ tổ chức kinh tế.
- Nhận tiền gửi:
Thờng thì khách hàng gửi bằng tiền mặt nhng cũng có trờng hợp bằng
chuyển khoản.
+ Nếu khách hàng gửi bằng tiền mặt thì họ viết giấy nộp tiền và bảng
kê nộp đủ số tiền đựơc thủ quỹ đóng dấu xác nhận đã thu tiền và chuyển
chứng từ cho kế toán viên.
Thanh toán viên kiểm tra chứng từ và hạch toán:
Nợ TK: Tiền mặt tại quỹ.

Số tiền

Có TK: Tiền gửi khách hàng thích hợp.

gửi

+ Nếu khách hàng gửi bằng chuyển khoản:
Nhận đợc chứng từ thanh toán chuyển khoản đến, kế toán viên kiểm
tra tính hợp lệ hựop pháp rồi hạch toán:
Nợ TK: Thích hợp
Có TK: Tiền gửi khách hàng thích hợp

Số tiền
gửi

Sau khi hạch toán kế toán viên chuyển chứng từ cho kiểm soát, kiểm
tra lại và đa chứng từ vào tổng hợp, liên 2 trả cho khách hàng làm báo có.
- Trả tiền gửi:

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Chuyên đề tốt nghiệp


Trờng Đại học Công Nghiệp Hà Nội

25

Khoa kinh tế

+ Khách hàng nộp sec lĩnh tiền mặt (đối với tổ chức kinh tế) hay viết
giấy lĩnh tiền mặt (đối với cá nhân) kế toán giao dịch kiểm tra kỹ lỡng các
yếu tố trên chứng từ, chữ kí, dấu, số d tiền gửi còn thì hạch toán.
Nợ TK: Tiền gửi khách hàng thích hợp.

Số tiền

Có TK: Tiền mặt tại quỹ.

lĩnh

Rồi chuyển chứng từ sang quỹ để chi tiền cho khách.
+ Khách hàng có nhu cầu chi trả bằng chuyển khoản qua ngân hàng
cho khách hàng khác ở cùng hoặc khác ngân hàng thì phải lập uỷ nhiệm chi
chuyển tiền. Ngân hàng cũng kiểm tra kiểm soát nh trên và hạch toán:
Nợ TK: Tiền gửi khách hàng.

Số tiền

Có TK: Thích hợp.

chi trả

- Hạch toán lãi:
Đối với tiền gửi thanht oán lãI tính theo phơng pháp tích số vào một
ngày cố định trong tháng, số lãi này đợc nhập váo gốc.
Nợ TK: Chi phí trả lãi.
Có TK: Tiền gửi thanh toán.

Số tiền lãi
trong tháng

1.7.4.2 Hạch toán kế toán huy động vốn từ dân c.
- Nhận tiền gửi:

+ Gửi bằng tiền mặt:
Khách hàng viết giấy gửi tiền và bảng kê nộp tiền rồi nộp cho thuỷ
quỹ, thủ quỹ thu đủ tiền,ký, đóng dấu xác nhận đủ tiền chuyển cho kế toán
hạch toán vào máy tính, in sổ, kiểm tra lại rồi trả sổ cho khách hàng.
Nợ TK: Tiền mặt.

Số tiền

Có TK: Tiền gửi tiết kiệm thích hợp.

gửi

+ Gửi bằng chuyển khoản:
Căn cứ vào yêu cầu khách hàng gửi tiền, kế toán hạch toán:
Nợ TK: thích hợp.

Sinh viên Hoàng Ngọc ánh Kt6 K8

Số tiền

Chuyên đề tốt nghiệp