BÀI TẬP ESTE TRONG CÁC ĐỀ THI ĐẠI HỌC CÓ LỜI GIẢI CHI TIẾT

BÀI TẬP ESTE TRONG CÁC ĐỀ THI ĐH
NĂM 2011 - KHỐI A
Câu 1 : Đốt cháy hoàn toàn 3,42 gam hỗn hợp gồm axit acrylic, vinyl axetat, metyl acrylat và axit oleic, rồi
hấp thụ toàn bộ sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH) 2 (dư). Sau phản ứng thu được 18 gam kết tủa và dung
dịch X. Khối lượng X so với khối lượng dung dịch Ca(OH)2 ban đầu đã thay đổi như thế nào?
A. Tăng 2,70 gam.
B. Giảm 7,74 gam.
C. Tăng 7,92 gam.
D. Giảm 7,38 gam.*
3,42
3,42
Hướng dẫn: C n H 2 n − 2 O 2 → n CO2 + ( n - 1) H2O với a =
→
n = 0,18 → n = 6
14n + 30
14n + 30
a = 0,03 → n H 2O = 0,18 – 0,03 = 0,15 Ta có : 0,18.44 + 0,15.18 = m↓ + ∆m → ∆m = - 7,38
Câu 2: Cho axit salixylic (axit o-hiđroxibenzoic) phản ứng với anhiđrit axetic, thu được axit axetylsalixylic (oCH3COO-C6H4-COOH) dùng làm thuốc cảm (aspirin). Để phản ứng hoàn toàn với 43,2 gam axit axetylsalixylic
cần vừa đủ V lít dung dịch KOH 1M. Giá trị của V là
A. 0,72*.
B. 0,48.
C. 0,96.
D. 0,24.
Hướng dẫn: nX = 0,24 → nKOH = 0,24.3 = 0,72 ( Este của dẫn xuất phenol)
Câu 10: Este X được tạo thành từ etylen glicol và hai axit cacboxylic đơn chức. Trong phân tử este, số nguyên
tử cacbon nhiều hơn số nguyên tử oxi là 1. Khi cho m gam X tác dụng với dung dịch NaOH (dư) thì lượng
NaOH đã phản ứng là 10 gam. Giá trị của m là
A. 14,5.
B. 17,5.
C. 15,5.
D. 16,5.*

Hướng dẫn: ( R -COO)2C2H4 → R = 1 → HCOOH và CH3COOH → ME = 132
nNaOH = 0,25 → nX = 0,125 → m = 132.0,125 = 16,5g
Câu 26: Hỗn hợp X gồm axit axetic, axit fomic và axit oxalic. Khi cho m gam X tác dụng với NaHCO 3 (dư) thì
thu được 15,68 lít khí CO2 (đktc). Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn m gam X cần 8,96 lít khí O 2 (đktc), thu được
35,2 gam CO2 và y mol H2O. Giá trị của y là
A. 0,3.
B. 0,8.
C. 0,2.
D. 0,6. *
Hướng dẫn: n CO 2 = 0,7 và n O 2 = 0,4 với n CO 2 đốt = 0,8 → x + y + 2z = 0,7 và 2x + y + 2z = 0,8 → x = 0,1
và y + 2z = 0,6 → Bảo toàn ch O: 2x + 2y + 4z + 0,4.2 = 2.0,8 + a → a = 2y + 4z – 0,6 = 0,6
Câu 58: Đốt cháy hoàn toàn 0,11 gam một este X ( tạo nên từ một axit cacboxylic đơn chức và một ancol đơn
chức) thu được 0,22 gam CO2 và 0,09 gam H2O. Số este đồng phân của X là:
A. 2
B. 5
C. 6
D.4*
KHỐI B-2011
Câu 2: Cho dãy các chất: phenyl axetat, anlyl axetat, metyl axetat, etyl fomat, tripanmitin. Số chất trong dãy
khi thủy phân trong dung dịch NaOH (dư), đun nóng sinh ra ancol là:
A. 4
B. 2
C. 5
D. 3
Câu 3: Cho 200 gam một loại chất béo có chỉ số axit bằng 7 tác dụng vừa đủ với một lượng NaOH, thu được
207,55 gam hỗn hợp muối khan. Khối lượng NaOH đã tham gia phản ứng là:
A. 31 gam
B. 32,36 gam
C. 30 gam
D. 31,45 gam

gọi số mol NaOH là a
chỉ số axit là 7 nên số mol NaOH dùng trung hòa axit (số mol KOH)là: 200 x 7x 10-3/56 = 0,025mol
số mol H2O tạo ra: 0,025 mol
số mol NaOH pứ trieste: a – 0,025  số mol glixerol thu được: (a-0,025)/3
ĐLBTKL: m(chất béo) + m NaOH = m muối + mglixerol + m H2O
200 + 40a = 207,55 + 92 (a-0,025)/3 + 18 x 0,025  a= 0,775  m NaOH = 31 gam
Câu 5: Khi cho 0,15 mol este đơn chức X tác dụng với dung dịch NaOH (dư), sau khi phản ứng kết thúc thì
lượng NaOH phản ứng là 12 gam và tổng khối lượng sản phẩm hữu cơ thu được là 29,7 gam. Số đồng phân cấu
tạo của X thỏa mãn các tính chất trên là:
A. 4
B. 5
C. 6
D. 2
nNaOH:nEste = 2:1 → đó là este tạo bởi axit và phenol (vì đề cho X là đơn chức)
RCOOR` + 2NaOH → RCOONa + R`ONa + H2 O
0,15
0,3
0,15
mEste =29,7 + 0,15.18 – 12 =20,4 gam → KLPT của este là 136 → CTPT C8H8O2
Các đồng phân của E: C-COO-C6H5; HCOO–C6H4 – CH3 (có 3 đồng phân o,p,m). Tổng cổng
có 4 đp.
Câu 9: Triolein không tác dụng với chất (hoặc dung dịch) nào sau đây?
1


A. H2O (xúc tác H2SO4 loãng, đun nóng)
B. Cu(OH)2 (ở điều kiện thường)
C. Dung dịch NaOH (đun nóng)
D. H2 (xúc tác Ni, đun nóng)
Câu 31: Chia hỗn hợp gồm hai đơn chức X và Y (phân tử khối của X nhỏ hơn của Y) là đồng đẳng kế tiếp

thành hai phần bằng nhau:
- Đốt cháy hoàn toàn phần 1 thu được 5,6 lít CO2 (đktc) và 6,3 gam H2O.
- Đun nóng phần 2 với H2SO4 đặc ở 1400C tạo thành 1,25 gam hỗn hợp ba ete. Hóa hơi hoàn toàn hỗn hợp ba
ete trên, thu được thể tích của 0,42 gam N2 (trong cùng điều kiện nhiệt độ, áp suất).
Hiệu suất của phản ứng tạo ete của X, Y lần lượt là:
A. 30% và 30%
B. 25% và 35%
C. 40% và 20%
D. 20% và 40%
P1 :nCO2 = 0,25 ; nH2O = 0,35 → Hai ancol ban đầu là no, đơn chức. nCnH2n+1OH = 0,1
mol
→ Số C TB là 2,5 → Hai ancol là C2H5OH và C3H7OH, mối chất có 0,05 mol.
P2: nCmH2m+2O (ete) = 0,015 mol =nH2O, n2ancol pư = 0,03 → n2ancol dư = 0,07
m2ancol dư = tổng m2ancol – m2ancol pư ete hóa = 0,05.46+0,05.60- mete - mH2O =3,78 gam
46a + 60b = 3,78
a = 0, 03
→

b = 0, 04
a + b = 0,07
Hiệu suất este hóa của X và Y là 40% và 20%
Câu 38: Hỗn hợp X gồm vinyl axetat, metyl axetat và etyl fomat. Đốt cháy hoàn toàn 3,08 gam X, thu được
2,16 gam H2O. Phần trăm số mol của vinyl axetat trong X là:
A. 25%
B. 27,92%
C. 72,08%
D. 75%
X + O2  3 H2O  số mol X = 1/3 số mol H2O = 0,04 mol
gọi số mol vinyl axetat là a; tổng số mol metyl axetat và etyl fomat ( 2 chất đồng phân) là b
a + b = 0,04

 a = 0,01  % số mol vinyl axetat = (0,01/0,04)x100% = 25 %

86a + 74b = 3,08
NĂM 2010
KHỐI A-2010
Câu 10: Hỗn hợp M gồm ancol no, đơn chức X và axit cacboxylic đơn chức Y, đều mạch hở và có cùng số
nguyên tử C, tổng số mol của hai chất là 0,5 mol (số mol của Y lớn hơn số mol của X). Nếu đốt cháy hoàn
toàn M thì thu được 33,6 lít khí CO2 (đktc) và 25,2 gam H2O. Mặt khác, nếu đun nóng M với H2SO4 đặc để
thực hiện phản ứng este hoá (hiệu suất là 80%) thì số gam este thu được là
A. 34,20.
B. 27,36.
C. 22,80.
D. 18,24.
Hướng dẫn:
nM = 0,5 mol , nCO2 = 1,5 mol
x + y = 0,5 ;
4x + ky/2 = 1,4
 X và Y đều có 3C trong phân tử.
1,2
=> y =
;
Vì 0,5 > y > 0,25
 Công thức của ancol C3H7OH, của axit C3HkO2
8−k
Gọi số mol của X là x, của Y là y  k = 4; y = 0,3 và x = 0,2
(0,5>y>0,5/2=0,25)
Vì số mol của ancol nhỏ hơn số mol của axit
C3H7OH → 3CO2 + 4H2O
nên tính theo số mol của ancol.
x

4x mol
Este thu được có công thức là: C2H3COOC3H7
C3HkO2 → 3CO2 + k/2 H2O
mE = 0,2.0,8.114 = 18,24g
y
ky/2 mol
Câu 15: Tổng số chất hữu cơ mạch hở, có cùng công thức phân tử C2H4O2 là
A. 3.
B. 1.
C. 2.
D. 4.
Câu 29: Thuỷ phân hoàn toàn 0,2 mol một este E cần dùng vừa đủ 100 gam dung dịch NaOH 24%, thu được
một ancol và 43,6 gam hỗn hợp muối của hai axit cacboxylic đơn chức. Hai axit đó là
A. HCOOH và CH3COOH.
B. CH3COOH và C2H5COOH.
C. C2H5COOH và C3H7COOH.
D. HCOOH và C2H5COOH.
Hướng dẫn: nE = 0,2 mol ; nNaOH = 0,6 mol
nNaOH =3nE
=> Este 3 chức
(R’COO)2ROOCR’’ 
→ 2R’COONa + R’’COONa + R(OH)3
2


0,2
0,4
0,2 mol
(R’ + 67)0,4 + (R’’ + 67)0,2 = 43,6; nên 2R’ + R’’ = 17 ⇒ R’ = 1 (H) ; R’’ = 15 (CH3)
Câu 38: Cho sơ đồ chuyển hoá:

+ H 2 du ( Ni ;t 0C
+ NaOH du ;t 0C
+ HCl
Triolein 

→ X 
→ Y 
→ Z Tên của Z là
A. axit linoleic.
B. axit oleic.
C. axit panmitic.
D. axit stearic.
Câu 40: Đốt cháy hoàn toàn một este đơn chức, mạch hở X (phân tử có số liên kết π nhỏ hơn 3), thu được thể
tích khí CO2 bằng 6/7 thể tích khí O2 đã phản ứng (các thể tích khí đo ở cùng điều kiện). Cho m gam X tác
dụng hoàn toàn với 200 ml dung dịch KOH 0,7M thu được dung dịch Y. Cô cạn Y thu được 12,88 gam chất
rắn khan. Giá trị của m là
A. 7,20.
B. 6,66.
C. 8,88.
D. 10,56.
Hướng dẫn: Đặt công thức của X là CnH2n – 2kO2 , k ≤ 1
3n − k − 2
CnH2n – 2kO2 +
O2 
→ nCO2 + (n – k) H2O
2
6 3n − k − 2
⇒ 2n = 3k + 6. Vì k ≤ 1 nên n chỉ có thể bằng 3 với k = 0
n= x
7

2
Công thức phân tử của X là C3H6O2. Công thức cấu tạo là RCOOR’. R chỉ có thể là H hoặc CH3
RCOOR’ + KOH 
→ RCOOK + R’OH
x
x
x mol
KOH dư 0,14 – x mol
5,04
(R + 83)x + 56(0,14 – x) 12,88 => x =
R + 27
⇒
Với R = 1 thì x = 0,18 > 0,14 loại
R = 15 thì x = 0,12 ⇒ m = 0,12.74 = 8,88g
Câu 48: Hỗn hợp gồm 0,1 mol một axit cacboxylic đơn chức và 0,1 mol muối của axit đó với kim loại
kiềm có tổng khối lượng là 15,8 gam. Tên của axit trên là
A. axit propanoic. B. axit metanoic.
C. axit etanoic.
D. axit butanoic.
Hướng dẫn: RCOOH và RCOOA
69 − A
(R + 45)0,1 + (R + 44 + A)0,1 = 15,8 => A + 2R = 69 và R =
nên A phải nhỏ hơn 69
2
A 7 (Li)
23 (Na) 39 (K)
R 31 (loại) 23 (loại) 15 (CH3)
Câu 57: Cho hỗn hợp X gồm ancol metylic và hai axit cacboxylic (no, đơn chức, kế tiếp nhau trong dãy đồng
đẳng) tác dụng hết với Na, giải phóng ra 6,72 lít khí H2 (đktc). Nếu đun nóng hỗn hợp X (có H2SO4 đặc làm
xúc tác) thì các chất trong hỗn hợp phản ứng vừa đủ với nhau tạo thành 25 gam hỗn hợp este (giả thiết phản

ứng este hoá đạt hiệu suất 100%). Hai axit trong hỗn hợp X là
A. HCOOH và CH3COOH.
B. CH3COOH và C2H5COOH.
C. C2H5COOH và C3H7COOH.
D. C3H7COOH và C4H9COOH.
Hướng dẫn: nX = 2nH2 = 0,6 mol ; Các chất trong X phản ứng với nhau vừa đủ => Số mol của ancol = số mol
của axit = 0,6/2 = 0,3 mol => n este = 0,3 mol; CnH2n + 1COOCH3
ME = 25/0,3 = 83,3 ⇒ 14n + 60 = 83,3 ⇒ n = 1,66 ⇒ 2 axit là CH3COOH và C2H5COOH
KHỐI B-2010
Câu 1 : Hợp chất hữu cơ mạch hở X có công thức phân tử C 6H10O4. Thủy phân X tạo ra hai ancol đơn chức có
số nguyên tử cacbon trong phân tử gấp đôi nhau. Công thức của X là
A. CH3OCO-CH2-COOC2H5.
B. C2H5OCO-COOCH3.
C. CH3OCO-COOC3H7.
D. CH3OCO-CH2-CH2-COOC2H5.
Giải: Chỉ có este tạo thành từ 2 ancol: CH3OH và C2H5OH thỏa mãn
Câu 3: Hỗn hợp X gồm axit panmitic, axit stearic và axit linoleic. Để trung hòa m gam X cần 40 ml dung dịch
NaOH 1M. Mặt khác, nếu đốt cháy hoàn toàn m gam X thì thu được 15,232 lít khí CO 2 (đktc) và 11,7 gam
H2O. Số mol của axit linoleic trong m gam hỗn hợp X là
A. 0,015.
B. 0,010.
C. 0,020.
D. 0,005.
Giải: Ta có: axit panmitic, axit stearic no đơn chức nên khi cháy tạo nH2O = nCO2 còn axit linoleic không no
có 2 liên kết đôi trong gốc HC và đơn chức nên khi cháy cho: 2naxit = nCO2- nH2O .
⇒ naxit linoleic = (0,68 – 0,65)/2 = 0,015 mol
3


Câu 10: Hỗn hợp Z gồm hai axit cacboxylic đơn chức X và Y (M X > MY) có tổng khối lượng là 8,2 gam. Cho Z

tác dụng vừa đủ với dung dịch NaOH, thu được dung dịch chứa 11,5 gam muối. Mặt khác, nếu cho Z tác dụng
với một lượng dư dung dịch AgNO3 trong NH3, thu được 21,6 gam Ag. Công thức và phần trăm khối lượng của
X trong Z là
A. C3H5COOH và 54,88%.
B. C2H3COOH và 43,90%.
C. C2H5COOH và 56,10%.
D. HCOOH và 45,12%.
Giải: n hỗn hợp axit = (11,5-8,2)/22 = 0,15 mol
nHCOOH = ½ n Ag = 0,1 mol
⇒ 0,1.46 + 0,05.(R + 45) = 8,2 ⇒ R = 27 (C2H3). Vậy axit X: C2H3COOH ( 43,90%)
Câu 40: Trong các chất : xiclopropan, benzen, stiren, metyl acrylat, vinyl axetat, đimetyl ete, số chất có khả
năng làm mất màu nước brom là
A. 5
B. 4
C. 6
D. 3
Giải: xiclopropan, stiren, metyl acrylat, vinyl axetat.
Câu 44: Hỗn hợp M gồm axit cacboxylic X, ancol Y (đều đơn chức, số mol X gấp hai lần số mol Y) và este Z
được tạo ra từ X và Y. Cho một lượng M tác dụng vừa đủ với dung dịch chứa 0,2 mol NaOH, tạo ra 16,4 gam
muối và 8,05 gam ancol. Công thức của X và Y là
A. HCOOH và CH3OH
B. CH3COOH và CH3OH
C. HCOOH và C3H7OH
D. CH3COOH và C2H5OH
Giải: gọi số mol: RCOOH a
R’OH
½a
RCOOR’ b
Theo giả thiết: ⇒ nRCOONa = a + b = 0,2 mol. MRCOONa = 82 ⇒ R = 15. (CH3). X là CH3COOH
Loại đáp án: A và C. ½ (a + b) < nR’OH = ½ a + b < a + b ⇒ 0,1 < nR’OH < 0,2

40,25 < Mancol < 80,5. Loại đáp án B.
CAO ĐẲNG-2010
Câu 5 : Cho 16,4 gam hỗn hợp X gồm 2 axit cacboxylic là đồng đẳng kế tiếp nhau phản ứng hoàn toàn với 200
ml dung dịch NaOH 1M và KOH 1M thu được dung dịch Y. Cô cạn dung dịch Y, thu được 31,1 gam hỗn hợp
chất rắn khan. Công thức của 2 axit trong X là
A. C2H4O2 và C3H4O2
B. C2H4O2 và C3H6O2
C. C3H4O2 và C4H6O2
D. C3H6O2 và C4H8O2
Câu 7 : Hỗn hợp Z gồm hai este X và Y tạo bởi cùng một ancol và hai axit cacboxylic kế tiếp nhau trong dãy
đồng đẳng (MX < MY). Đốt cháy hoàn toàn m gam Z cần dùng 6,16 lít khí O 2 (đktc), thu được 5,6 lít khí CO2
(đktc) và 4,5 gam H2O. Công thức este X và giá trị của m tương ứng là
A. CH3COOCH3 và 6,7
B. HCOOC2H5 và 9,5
C. HCOOCH3 và 6,7
D. (HCOO)2C2H4 và 6,6
Câu 15 : Phát biểu đúng là
A. Phenol phản ứng được với dung dịch NaHCO3
B. Phenol phản ứng được với nước brom
C. Vinyl axetat phản ứng với dung dịch NaOH sinh ra ancol etylic
D. Thuỷ phân benzyl clorua thu được phenol
Câu 31 : Cho 45 gam axit axetic phản ứng với 69 gam ancol etylic (xúc tác H 2SO4 đặc), đun nóng, thu được
41,25 gam etyl axetat. Hiệu suất của phản ứng este hoá là
A. 62,50%
B. 50,00%
C. 40,00%
D. 31,25%
Câu 33 : Hai chất X và Y có cùng công thức phân tử C 2H4O2. Chất X phản ứng được với kim loại Na và tham
gia phản ứng tráng bạc. Chất Y phản ứng được với kim loại Na và hoà tan được CaCO 3. Công thức của X, Y
lần lượt là

A. HOCH2CHO, CH3COOH
B. HCOOCH3, HOCH2CHO
C. CH3COOH, HOCH2CHO
D. HCOOCH3, CH3COOH
Câu 37 (Ncao): Để trung hoà 15 gam một loại chất béo có chỉ số axit bằng 7, cần dùng dung dịch chứa a gam
NaOH. Giá trị của a là
A. 0,150
B. 0,280
C. 0,075
D. 0,200
Câu 49 : Axit cacboxylic X có công thức đơn giản nhất là C 3H5O2. Khi cho 100 ml dung dịch axit X nồng độ
0,1M phản ứng hết với dung dịch NaHCO3 (dư), thu được V ml khí CO2 (đktc). Giá trị của V là
A. 112
B. 224
C. 448
D. 336
4