Đề thi và gợi ý thi học sinh giỏi môn ngữ văn lớp 9 tham khảo bồi dưỡng (22)

PHÒNG GD-ĐT THANH OAI
TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU

ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
NĂM HỌC 2014 - 2015
MÔN THI ; NGỮ VĂN
( Thời gian làm bài 150 phút không kể thời gian chép đề)

Câu 1 ( 4 điểm)
Viết đoạn văn phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ được sử dụng
trong hai dòng thơ sau :
“ Dưới quyên trăng đã gọi hè
Đàu tường lửa lựu lập lòe đâm bông”
( “ Truyện Kiều”- Nguyễn Du)
Câu 1 ( 4 điểm)
Nói về lòng ghen tị có người cho rằng : “ Giữa lòng ghen tị và sự thi đua có một
khoảng xa cách như giữa xấu xa và đức hạnh” còn Ét-mon-đô-đơ khuyên : “ Đừng
để con rắn ghen tị luồn vào trong tim. Đó là con rắn độclàm gặm mòn khối óc và
đồi bại con tim” Hãy phát biểu những suy nghĩ của em về vấn đề nêu trên bằng một
bài văn ngắn ( không quá một trang giấy thi)
Câu 3 : ( 12 điểm )
Trong truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa, nhà văn Nguyễn Thành Long đã để cho ông
họa sĩ nghĩ về anh thanh niên như sau :
Người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều
làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh suy nghĩ trong cái vắng vẻ
vòi vọi hai nghìn sáu trăm mét trên mặt biển, cuồn cuộn tuôn ra khi gặp người.
Những điều suy nghĩ đúng đắn bao giờ cũng có những vang âm, khơi gợi bao điều
suy nghĩ khác trong óc người khác, có sẵn mà chưa rõ hay chưa được đúng.
( Lặng lẽ Sa Pa – Nguyễn Thành Long )
Nêu rõ những điều anh suy nghĩ và những điều làm cho người ta suy nghĩ về
anh trong truyện ngắn.

…………………….. HẾT ……………………….


PHÒNG GD-ĐT THANH OAI

HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ HỌC SINH GIỎI
LỚP 9
TRƯỜNG THCS LIÊN CHÂU
NĂM HỌC 2014 – 2015
MÔN THI: NGỮ VĂN
(Thời gian làm bài 150 phút không kể thời gian giao đề)

CÂU
Câu 1:
4 điểm

NỘI DUNG

ĐIỂM

Viết đoạn văn phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện
pháp tu từ
1. Về hình thức:
Đoạn văn phải trình bày rõ ràng, mạch lạc, diễn đạt lưu loát,
văn viết có cảm xúc.

0.5 điểm

2.Về nội dung:

Đoạn văn chỉ ra đầy đủ và phân tích rõ giá trị của các biện
pháp tu từ được sử dụng ở hai dòng thơ đã cho, từ đó làm rõ
tài năng bậc thầy của đại thi hào Nguyễn Du trong việc sử
dụng các biện pháp nghệ thuật độc đáo để miêu tả cảnh

- Biện pháp nhân hoá; Quyên đã gọi hè
-> âm thanh tiếng chim cuốc khắc khoải gọi hè báo hiệu
bước đi của thời gian
- Biện pháp ẩn dụ: Lửa lưụ

0.5 điểm

0.5 điểm

-> hoa lựu nở trong như những đốm lửa .
- Chơi chữ: điệp âm phụ âm “l” (lửa lựu lập loè) kết hợp với
cách sử dụng từ láy tượng hình “lập loè”

0.5 điểm

-> gợi tả chính xác màu sắc, trạng thái lấp ló,lúc ẩn lúc hiện
của bông hoa lựu đỏ trong tán lá dưới ánh trăng.
-> Sự quan sát tinh tế, khả năng sử dụng ngôn ngữ và tài
năng tả cảnh bậc thầy của ngòi bút Nguyễn Du đã lột tả

1 điểm


được cái hồn của cảnh.
-> Tất cả làm hiện lên một bức tranh mùa hè đẹp, sinh động

nơi làng quê yên ả, thanh bình.
Câu 2
4 điểm

1 điểm

Suy nghĩ của em về lòng ghen tị nêu trên bằng một bài
văn ngắn
Yêu cầu chung
* Về kỹ năng:
-Học sinh biết cách làm một bài văn nghị luận xã hội dung
lượng không quá một trang giấy viết
-Bố cục bài viết mạch lạc ,diễn đạt lưu loát ,văn viết có cảm
xúc chân thành.
* Về kiến thức:
- Học sinh hiểu đúng nghĩa của nhận định trên: khuyên con
người ta trong cuộc sống không nên
Yêu cầu cụ thể
Bài làm cần đảm bảo những ý sau: ghen tị.
Mở bài: Dẫn dắt giới thiệu 2 ý kiến trên khái quát được ý
nghĩa của cả 2 câu nói không nên để cho lòng ghen tị tồn tại
dù chỉ là trong suy nghĩ mỗi người.

0,5 điểm

Thân bài:
- Nêu khái niệm về ghen tị và những biểu hiện của lòng
ghen tị.

0,5 điểm

- Phân biệt giữa ghen tị và thi đua: giữa ghen tị và thi đua có 0,5 điểm
một khoảng xa cách như giữa xấu xa và đức hạnh.
- Tác hại của lòng ghen tị:đừng để cho con rắn ghen tỵ luồn
vào trong tim.

0,5 điểm

- Từ đó nhắc nhở mọi người ý thức sống đúng đắn.

0,5 điểm

Kết bài:
-Khẳng định lại giữa ghen tỵ và thi đua là một khoảng cách
và giá trị lời khuyên của Et-môn-đô–đơ.

1 điểm


-Nêu ý thức của mình trong việc trau dồi đạo đức.

0,5 điểm

Câu 3
Những điều anh suy nghĩ và những điều làm cho người
12 điểm ta suy nghĩ về anh trong truyện ngắn “ Lặng lẽ Sa Pa”.
Yêu cầu về kỹ năng trình bày:

1 điểm

Đảm bảo một văn bản nghị luận có bố cục rõ ràng, hợp lý,
tổ chức sắp xếp cách một cách lôgic, chặt chẽ, hành văn trôi
chảy, mạch lạc, chữ viết rõ ràng, cẩn thận, không có quá 3
lỗi về chính tả, dùng từ, diễn đạt….
Yêu cầu về kiến thức:
1. Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm, đoạn trích.

12 điểm
0,5 điểm

Nguyễn Thành Long ( 1925-1971) là cây bút chuyên về
truyện ngắn và kí. Truyện của ông thường có khuynh
hướng ca ngợi tình yêu tổ quốc, nhân dân.Lặng lẽ Sa Pa
được viết vào mùa hè năm 1970 trong chuyến đi Lào Cai,
in trong tập Giữa trong xanh (1971) . Với chất thơ nhẹ
nhàng, trầm lắng, thiết tha, Lặng lẽ Sa Pa ca ngợi con
người sống giữa non xanh lặng lẽ nhưng vô cùng sôi nổi,
hết lòng vì Tổ quốc thân yêu.
2. Những điều anh suy nghĩ.
Anh suy nghĩ về hoàn cảnh làm việc, công việc mình làm : 1,5 điểm
(Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một
mình được; công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó
đi, cháu buồn chết mất). Anh đã vượt lên hoàn cảnh bằng
những suy nghĩ rất đẹp, giản di mà sâu sắc về công việc, về
cuộc sống. Anh thấy được ý nghĩa cao quý trong công việc
thầm lặng của mình.
Anh thực sự cảm thấy hạnh phúc khi biết đến những việc 1,5 điểm
mình làm đã góp một phần nhỏ giúp cho không quân bắn rơi
máy bay Mỹ ( từ hôm ấy cháu sống thật hạnh phúc). Điều
này giúp anh hiểu được ý nghĩa lớn lao của cuộc sống.

Ang suy nghĩ về những con người đang sống xung quanh
anh : ông kỹ sư nông nghiệp cần mẫn ngày này qua ngày

1,5 điểm


khác thụ phấn cho hàng vạn cây su hào với mong ước để củ
su hào nhân dân toàn miền bắc nước ta ăn được to hơn,
ngọt hơn trước; anh cán bộ nghiên cứu sét mười một năm
không một ngày xa cơ quan để quyết tâm hoàn thành cho
được bản đồ sét. Đó là những con người làm cho anh thanh
niên thấy cuộc đời đẹp quá. Và anh ước mơ được làm trên
trạm đỉnh Phan xi phăng, nơi lý tưởng để làm công việc khí
tượng.
-> Qua những suy nghĩ của anh thanh niên, nhà văn đã ca
ngợi và khẳng định vẻ đẹp của con ngời lao động, của lý
tưởng sống dựng xây Tổ quốc.

1 điểm

3. Những điều làm người ta suy nghĩ về anh.
Với ông họa sỹ già : anh đã làm cho ông xúc động mạnh, 1,5 điểm
khiến ông đi hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác và làm
cho trái tim mệt mỏi của ông trở nên khao khát, yêu thêm
cuộc sống. Ông quyết định quay trở lại nơi này để hoàn
thành bức vẽ chân dung anh.
Với cô kỹ sư trẻ : Anh đã làm cho cô cảm động và bị cuốn 1,5 điểm
hút ngay từ giây phút đầu tiên gặp mặt, làm cho cô hiểu
thêm cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt đẹp của anh, hiểu
thêm cái thế giới những con người như anh. Anh đã giúp cô

nhìn nhận lại bản thân mình, giúp cô yên tâm hơn về quyết
định của mình, và trên tất cả là những háo hức và mơ mộng
mà anh đã trao cho cô. Cô gái chia tay anh bằng một ấn
tượng hàm ơn khó tả.
-> Qua những suy nghĩ của các nhân vật ông họa sĩ, cô kỹ
sư, nhà văn nhấn mạnh ý nghĩa lớn lao của những công việc
thầm lặng . Đó là những suy nghĩ đẹp, cách sống đẹp.

0,5 điểm

4 . Mở rộng, nâng cao.
Những điều anh suy nghĩ và những điều làm cho người ta 1 điểm
suy nghĩ về anh chính là những suy tư trăn trở của nhà văn
trước cuộc đời. Ý nghĩa ấy được gửi gắm qua hình thức một
câu chuyện nhẹ nhàng, giàu chất thơ.


Từ những suy nghĩ ấy, rút ra cho bản thân những bài học
về cách sống cao đẹp.

1 điểm

Lưu ý chung
• Khuyến khích (cho thêm điểm nhưng không vượt quá mức điểm quy định )
đối với những ý tưởng sáng tạo mà hợp lí, thuyết phục và những bài viết có
cá tính, giọng điệu, cảm xúc riêng.
•

Ở từng ý trong bài làm của thí sinh, căn cứ vào mức độ đạt được, giám khảo
cho các mức điểm thấp hơn mức điểm trong hướng dẫn chấm.