NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH SẢN XUẤT RAU THEO TIÊU CHUẨN THỰC HÀNH NÔNG NGHIỆP TỐT (VIETGAP) Ở HUYỆN AN DƯƠNG – HẢI PHÒNG

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
NGUYỄN ĐÌNH DŨNG
NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH SẢN XUẤT RAU THEO TIÊU CHUẨN
THỰC HIÀNH NÔNG NGHIỆP TỐT (VIETGAP) Ở
HUYỆN AN DƯƠNG – HẢI PHÒNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Chuyên ngành: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
Mã số: 60.31.10
Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN QUỐC CHỈNH
HÀ NỘI - 2009
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
và hình ảnh trong luận văn hoàn toàn trung thực và chưa từng được ai công bố
trong bất kỳ công trình khoa học nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Tác giả
Nguyễn Đình Dũng
i
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với thầy giáo hướng
dẫn TS. Nguyễn Quốc Chỉnh đã định hướng, chỉ bảo, dìu dắt tôi trong quá trình
học tập và nghiên cứu đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn đối với tất cả các thầy cô giáo Viện Sau đại
học, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Bộ môn Phân tích định lượng cùng
tất các các thầy cô giáo trường Đại học Nông nghiệp hà Nội đã giúp đỡ tôi trong
quá trình học tập cũng như hoàn thành luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Trung tâm khuyến nông Hải Phòng, UBND
huyện An Dương, UBND các xã Đại Bản, Hồng Phong, An Hoà đã cung cấp số
liệu khách quan, tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên

cứu và thực hiện đề tài.
Cuối cùng với lòng biết ơn sâu sắc nhất xin dành cho gia đình, bạn bè đã
giúp đỡ rất nhiều về vật chất và tinh thần để bản thân tôi hoàn thành được
chương trình học tập cũng như đề tài nghiên cứu
Tác giả
ii
Mục lục
HÀ N I - 2009Ộ ..........................................................................................................1
L I C M NỜ Ả Ơ ...........................................................................................................ii
DANH M C CÁC B NGỤ Ả ........................................................................................vii
DANH M C CÁC T VI T T TỤ Ừ Ế Ắ ..........................................................................viii
RAT........................................................................................................................viii
Rau an to nà ............................................................................................................viii
GAP........................................................................................................................viii
Good Agricultural Practic......................................................................................viii
VietGAP.................................................................................................................viii
Viet Namese Good Agricultural Practic................................................................viii
WTO.......................................................................................................................viii
World Trade Organization.....................................................................................viii
IPM.........................................................................................................................viii
Intergrated Pests Management...............................................................................viii
ICM........................................................................................................................viii
Intergrated Crop Management...............................................................................viii
BVTV.....................................................................................................................viii
B o v th c v tả ệ ự ậ ....................................................................................................viii
VSATTP.................................................................................................................viii
V sinh an to n th c ph mệ à ự ẩ ..................................................................................viii
HTX........................................................................................................................viii
H p tác xãợ .............................................................................................................viii
BNN & PTNT.........................................................................................................viii

B Nông nghi p v Phát tri n nông thôn ộ ệ à ể ...........................................................viii
KHCN....................................................................................................................viii
Khoa h c công nghọ ệ.............................................................................................viii
QĐ..........................................................................................................................viii
Quy t nhế đị ............................................................................................................viii
DT..........................................................................................................................viii
Di n tíchệ ...............................................................................................................viii
NS...........................................................................................................................viii
N ng su tă ấ ..............................................................................................................viii
SL...........................................................................................................................viii
S n l ngả ượ ..............................................................................................................viii
BQ..........................................................................................................................viii
Bình quân..............................................................................................................viii
SL...........................................................................................................................viii
S l ngố ượ ................................................................................................................viii
CC...........................................................................................................................viii
C c uơ ấ ...................................................................................................................viii
UBND.....................................................................................................................viii
U ban nhân dânỷ ...................................................................................................viii
1. M UỞĐẦ ...............................................................................................................1
iii
1.1. Tính c p thi t c a t iấ ế ủ đề à ............................................................................1
1.2. M c tiêu nghiên c uụ ứ .....................................................................................2
1.2.1. M c tiêu chungụ ......................................................................................2
1.3. i t ng v ph m vi nghiên c uĐố ượ à ạ ứ ..............................................................3
1.3.1. i t ngĐố ượ ..............................................................................................3
1.3.2. Ph m vi nghiên c uạ ứ ...............................................................................3
1.3.2.1. Ph m vi không gianạ .............................................................................3
1.3.2.2. Ph m vi th i gianạ ờ ................................................................................3
2. C S LÝ LU N VÀ TH C TI NƠ Ở Ậ Ự Ễ ......................................................................4

2.1. C s lý lu nơ ở ậ .................................................................................................4
2.1.1. Khái ni m rau an to nệ à ...........................................................................4
2.1.2. Vai trò v c i m k thu t c a s n xu t rau an to nà đặ đ ể ỹ ậ ủ ả ấ à ....................5
2.1.2.1. Vai trò c a s n xu t rau an to nủ ả ấ à ........................................................5
2.1.2.2. c i m kinh t k thu t c a s n xu t rau an to nĐặ đ ể ế ỹ ậ ủ ả ấ à .....................6
2.1.3. Lý lu n v GAP (EUREPGAP, ASIANGAP)ậ ề .....................................7
2.1.4. Tiêu chu n VietGAPẩ ..............................................................................9
2.1.5. Lý lu n v s n xu tậ ề ả ấ ............................................................................15
2.1.5.1. Kh n ng s n xu t theo quy trình VietGAPả ă ả ấ ..................................16
2.1.5.2. Hi u qu s n xu tệ ả ả ấ ............................................................................17
2.1.5.3. Hi u q a kinh t v b n ch t c a nóệ ủ ế à ả ấ ủ .............................................17
2.1.6. M i quan h trong s n xu t v tiêu th rau an to nố ệ ả ấ à ụ à ........................18
2.1.7. Các quy trình s n xu t rau t tr c t i nayả ấ ừ ướ ớ .....................................19
2.2. C s th c ti nơ ở ự ễ ...........................................................................................22
2.2.1. i LoanĐà ..............................................................................................22
2.2.2. H n Qu cà ố .............................................................................................23
2.2.3. In ônêxiađ ..............................................................................................24
2.2.4. n Ấ Độ....................................................................................................24
2.2.5. Thái Lan................................................................................................25
2.2.6. M t s n c khácộ ố ướ ...............................................................................25
2.2.7. Tình hình s n xu t, tiêu th rau c a Vi t Namả ấ ụ ủ ệ ...............................26
2.2.7.1. Tình hình s n xu t rauả ấ ....................................................................26
2.2.7.2. Nh ng y u t nh h ng n s n xu t rauữ ế ố ả ưở đế ả ấ ..................................27
2.2.7.3. Tình hình tiêu th rau Vi t Namụ ở ệ .................................................28
2.2.3. Tình hình s n xu t rau theo tiêu chu n GAP trên th gi i v Vi tả ấ ẩ ế ớ à ở ệ
Nam.................................................................................................................29
2.3. Các công trình nghiên c u có liên quanứ ....................................................31
3. C I M A BÀN VÀ PH NG PHÁP ĐẶ Đ Ể ĐỊ ƯƠ ........................................................33
NGHIÊN C UỨ ........................................................................................................33
3.1. c i m t nhiên, kinh t – xã h iĐặ đ ể ự ế ộ ......................................................33

3.1.1. c i m t nhiênĐặ đ ể ự ..............................................................................33
3.1.1.1. V trí a lýị đị .......................................................................................33
3.1.1.2. Khí h u thu v nậ ỷ ă .............................................................................33
3.1.1.2. a hình, t aiĐị đấ đ ..............................................................................34
3.1.2. c i m kinh t – xã h iĐặ đ ể ế ộ ...............................................................35
3.1.2.1. Tình hình s d ng t aiử ụ đấ đ .............................................................35
3.1.2.2. Tình hình dân s v lao ngố à độ ........................................................37
3.1.2.3 . Giá tr s n xu tị ả ấ ................................................................................39
iv
3.1.2.4. C s h t ng ...................................................................................41
3.2. Ph ng phỏp nghiờn c u ............................................................................42
3.2.1. Ph ng phỏp ch n i m v m u i u tra ........................................42
3.2.2. Ph ng phỏp thu nh p t i li u ...........................................................43
3.2.3. Ph ng phỏp x lý s li u ..................................................................43
3.2.4. Ph ng phỏp phõn tớch th ng kờ kinh t ...........................................43
3.2.5. Ph ng phỏp chuyờn gia .....................................................................43
3.2.4. H th ng cỏc ch tiờu nghiờn c u .......................................................43
3.2.4.1. Cỏc ch tiờu v s n xu t rau an to n theo quy trỡnh VietGAP .......43
4. K T QU NGHIấN C U V TH O LU N ......................................................45
4.1. Th c tr ng s n xu t rau trờn a b n huy n An D ng .........................45
4.1.1. Th c tr ng chung v s n xu t rau huy n An D ng ...................45
4.1.1.1. Di n tớch s n xu t rau .....................................................................45
4.1.1.2. N ng su t rau trờn a b n huy n An D ng ...............................47
4.1.1.3. S n l ng rau trờn a b n huy n An D ng ...............................49
4.1.2. Tỡnh hỡnh s n xu t rau theo quy trỡnh VietGAP trờn a b n huy n An
D ng .................................................................................................................52
4.1.2.1. Di n tớch, n ng su t, s n l ng rau theo tiờu chu n VietGAP ....52
4.1.2.2. K t qu v hi u qu s n xu t rau theo quy trỡnh VietGAP trờn
a b n huy n ................................................................................................52
4.1.3. Thực trạng tổ chức sản xuất rau............................................................55

4.1.3.1. Công tác chỉ đạo sản xuất..................................................................55
4.1.3.2. Ki m soỏt quy trỡnh s n xu t v c p gi y ch ng nh n rau an
to n, rau theo quy trỡnh VietGAP. ................................................................57
4.1.3.3. Quy vựng s n xu t v u t c s h t ng .................................57
4.1.3.4. T p hu n k thu t cho ng i lao ng ..........................................62
4.1.3.5. Cung ng cỏc y u t u v o cho s n xu t rau ............................65
4.2. Th c tr ng v kh n ng phỏt tri n s n xu t theo quy trỡnh VietGAP
cỏc h i u tra ...................................................................................................69
4.2.1. c i m chung c a cỏc h i u tra ................................................69
Qua b ng ta th y tu i c a nh ng ng i ph ng v n u n m trong
tu i lao ng v v i tu i bỡnh quõn l 47,2 tu i thỡ nhi u ng i r t cú
kinh nghi m trong s n xu t rau. Trỡnh v n hoỏ c a nh ng ng i c
ph ng v n ch y u l c p II (54,4%) v c p III (38,9%) v ớt cú s chờnh
l ch gi a cỏc xó. xó An Ho cú 3 ng i cú trỡnh trung c p v i
h c h t i ch c, ba ng i n y trong ban qu n tr HTX v c ng ó c
t p hu n quy trỡnh VietGAP. ........................................................................70
4.2.2. S d ng t cho s n xu t rau c a cỏc h i u tra ..............................70
4.2.3. S d ng lao ng cho s n xu t rau ...................................................72
4.2.4. S d ng gi ng cho s n xu t rau .........................................................73
4.2.5. S d ng n c t i cho s n xu t rau .................................................76
4.2.6. S d ng phõn bún cho s n xu t rau cỏc h i u tra .....................77
4.2.7. S d ng thu c b o v th c v t cỏc h i u tra ............................78
4.2.8. V n u t cho s n xu t rau .............................................................80
4.2.9. Hi u qu kinh t s n xu t rau cỏc h i u tra .............................83
4.2.9.1. Hi u qu kinh t s n xu t m t s lo i rau t i cỏc i m i u tra
.........................................................................................................................83
v
4.2.9.3. K t qu v hi u qu kinh t s n xu t m t s lo i rau các h ế ả à ệ ả ế ả ấ ộ ố ạ ở ộ
.........................................................................................................................85
4.3. Y u t nh h ng n s n xu t v tiêu th rauế ố ả ưở đế ả ấ à ụ ....................................87

4.3.1. Ng i tiêu dùngườ ...................................................................................87
4.3.2. Hi u bi t c a ng i tiêu dùng v rau an to n ể ế ủ ườ ề à .................................88
4.3.3. i u ki n kinh doanh c a các c s tiêu thĐ ề ệ ủ ơ ở ụ....................................90
4.3.4. Ch tr ng, chính sách c a Nh n củ ươ ủ à ướ .............................................92
4.4. Nh ng gi i pháp phát tri n s n xu t rau theo tiêu chu n VietGAP ữ ả ể ả ấ ẩ ở
huy n An D ngệ ươ ...............................................................................................94
4.4.1. M t s gi i pháp nâng cao hi u qu s n xu t rauộ ố ả ệ ả ả ấ ............................94
4.4.1.1. Ch tr ng phát tri n nông nghi p c a huy n An D ngủ ươ ể ệ ủ ệ ươ ...........94
4.4.1.2. Gi i pháp v k thu tả ề ỹ ậ ......................................................................95
4.4.1.3. Gi i pháp v thu hái, óng gói, b o qu n rau theo quy trình ả ề đ ả ả
VietGAP..........................................................................................................97
4.4.1.4. Gi i pháp v v n, u t cho s n xu t rauả ề ố đầ ư ả ấ ...................................97
4.4.1.5. Gi i pháp quy ho ch vùng s n xu tả ạ ả ấ ................................................98
4.4.2. Gi i pháp nâng cao hi u qu tiêu th rau s n xu t theo quy ả ệ ả ụ ả ấ
trìnhVietGAP.................................................................................................99
4.4.2.1. T ch c l u thông tiêu th rau an to nổ ứ ư ụ à ...........................................99
4.4.2.2. Phát tri n m ng l i tiêu th rau an to nể ạ ướ ụ à ....................................100
4.4.3. Gi i pháp o t o, t p hu n cho ng i s n xu t v ng i tiêu ả đà ạ ậ ấ ườ ả ấ à ườ
dùng...............................................................................................................101
4.4.4. Các gi i pháp v chính sáchả ề .............................................................101
4.4.4.1. Chính sách tín d ngụ .......................................................................101
4.4.4.2. Chính sách th tr ngị ườ .....................................................................102
4.4.4.3. Chính sách v công nh n ch t l ng s n ph m v c p ch ng ch ề ậ ấ ượ ả ẩ à ấ ứ ỉ
VietGAP........................................................................................................102
5. K T LU N VÀ KI N NGHẾ Ậ Ế Ị.............................................................................102
5.1. K t lu nế ậ ....................................................................................................103
5.2. Ki n nghế ị...................................................................................................104
5.2.1. i v i th nh ph H i PhòngĐố ớ à ố ả ..........................................................105
5.2.2. i v i huy n An D ngĐố ớ ệ ươ .................................................................105
5.2.3. i v i các a ph ng s n xu t rau nói chung v VetGAP nói Đố ớ đị ươ ả ấ à

riêng..............................................................................................................105
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Tình hình sử dụng đất đai và biến động đất đai của huyện An Dương......36
Bảng 3. 2: Tình hình dân số và lao động......................................................................38
Bảng 3. 3: Tình hình phát triển kinh tế.........................................................................40
Bảng 4.1. Diện tích sản xuất rau của một số xã trong huỵen An Dương qua các năm
2006-2008......................................................................................................................46
Bảng 4.2. Năng suất rau trên địa bàn huyện An Dương qua 3 năm............................48
Bảng 4.3. Sản lượng rau của huyện An Dương qua 3 năm..........................................51
Bảng 4.4. Diện tích, năng suất sản lượng rau theo tiêu chuẩn VietGAP.....................52
Bảng 4.5. Kết quả và hiệu quả sản xuất một số loại rau rau theo quy trình VietGAP
tính bình quân trên 1 ha.................................................................................................54
B¶ng 4.6. T×nh h×nh n¾m b¾t c¸c th«ng tin vÒ chØ ®¹o s¶n xuÊt..........................56
Bảng 4.7. Quy vùng sản xuất rau..................................................................................58
Bảng 4.8. Diện tích sản xuất rau của các xã năm 2008................................................59
Bảng 4.9. Vốn đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ cho sản xuất rau....................................60
Bảng 4.10. Tình hình kênh tưới, tiêu cho sản xuất rau năm 2008...............................61
Bảng 4.11. Kết quả tập huấn kỹ thuật sản xuất rau qua các năm.................................63
Bảng 4.12. Số lao động qua và chưa qua các lớp tập huấn
kỹ thuật sản xuất rau.....................................................................................................64
Bảng 4.13. Hiểu biết về rau an toàn của chủ hộ...........................................................65
Bảng 4.14. Cơ cấu về nhu cầu giống rau qua các kênh cung ứng năm 2008..............67
Bảng 4.15. Nguồn cung ứng thuốc Bảo vệ thực vật.....................................................68
Bảng 4.16. Đặc điểm chung của hộ điều tra.................................................................69
Bảng 4.17. Diện tích đất trồng rau của các hộ điều tra năm 2008...............................70
Bảng 4.18. Tình hình sử dụng đất của các hộ theo quy trình VietGAP.......................71
Bảng 4.19. Tình hình sử dụng lao động của các hộ điều tra........................................72
Bảng 4.20. Nguồn gốc giống trong sản xuất rau ở các điểm điều tra..........................75
Bảng 4.21. Tình hình sử dụng giống cho sản xuất rau.................................................75

Bảng 4.21. Tình hình sử dụng nước tưới......................................................................76
Bảng 4.22. Tình hình sử dụng phân bón.......................................................................77
Bảng 4.23. Tình hình sử dụng thuốc bảo vệ thực vật...................................................78
Bảng 4.24. Vốn đầu tư cho sản xuất rau.......................................................................80
Bảng đánh giá theo quy trình VietGAP........................................................................81
Bảng 4.24. Hiệu quả kinh tế sản xuất một số loại rau ở các hộ điều tra......................84
4.25. Hiệu quả sản xuất của một số loai rau tại các hộ điều tra năm 2009..................86
vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
RAT Rau an toàn
GAP Good Agricultural Practic
VietGAP Viet Namese Good Agricultural Practic
WTO World Trade Organization
IPM Intergrated Pests Management
ICM Intergrated Crop Management
BVTV Bảo vệ thực vật
VSATTP Vệ sinh an toàn thực phẩm
HTX Hợp tác xã
BNN & PTNT Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
KHCN Khoa học công nghệ
QĐ Quyết định
DT Diện tích
NS Năng suất
SL Sản lượng
BQ Bình quân
SL Số lượng
CC Cơ cấu
UBND Uỷ ban nhân dân
viii
1. MỞ ĐẦU

1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Rau là loại thực phẩm không thể thiếu được trong đời sống hằng ngày.
Cùng với thức ăn động vật, rau cung cấp những dinh dưỡng cần thiết cho sự tồn
tại và phát triển của con người. Tục ngữ có câu: “Cơm không rau như đau không
thuốc”. Rau cung cấp cho cơ thể những chất dinh dưỡng, đặc biệt là các vitamin,
các axít hữu cơ, chất khoáng… Theo tính toán của nhiều nhà dinh dưỡng học,
muốn cơ thể hoạt động bình thường cần cung cấp 2300-2500 kcal mỗi ngày,
trong đó phải có 250-300 gam rau (tương đương với 7,5-8 kg/tháng hay 90-108
kg/năm – Trần Khắc Thi). Như vậy tổng nhu cầu rau của nước ta sẽ là 7.650 –
9.180 nghìn tấn, tổng sản lượng rau các loại năm 2006 đạt 9.650 nghìn tấn.
Việt Nam đã trở thành thành viên của WTO. WTO là một thị trường lớn
với 5 tỷ người tiêu dùng, chiếm 95% giá trị thương mại thế giới, kim ngạch nhập
khẩu nông sản trị giá 635 tỷ USD/năm. Trong những mặt hàng nông sản xuất
khẩu chủ lực của Việt Nam, rau hoa quả là mặt hàng lớn nhất của sân chơi WTO
với thị trường tiêu thụ thế giới khoảng 103 tỷ USD/năm nhưng Việt Nam mới
chỉ chiếm 0,2% thị phần, một tỷ lệ quá nhỏ bé (TS. Nguyễn Quốc Vọng).
Những thách thức lớn nhất đối với hàng nông sản Việt Nam khi hội nhập
tổ chức Thương mại thế giới WTO là số lượng, chất lượng, giá thành và vấn đề
an toàn thực phẩm. Bốn thách thức trên đã trở thành bốn luật chơi trên thị
trường thế giới trong đó luật chơi “an toàn thực phẩm” là bài toán khó nhất.
Nông sản phải có chứng chỉ “thực hành nông nghiệp tốt – GAP) để chứng minh
với các nhà nhập khẩu và người tiêu dùng trên toàn thế giới về sự an toàn và vệ
sinh của sản phẩm nông sản của Việt Nam.
Khó khăn đối với sản phẩm nông nghiệp của chúng ta hiện nay vẫn là thị
trường tiêu thụ sản phẩm và khả năng cạnh tranh trong điều kiện kinh tế thị
trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Một trong những yếu tố quan trọng có tính
quyết định là chất lượng sản phẩm. Thực hiện sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP
sẽ giúp người sản xuất từng bước nâng cao chất lượng sản phẩm, vì nó kiểm tra
1
an toàn thực phẩm xuyên suốt từ A đến Z, từ sửa soạn đồng ruộng, canh tác đến

thu hoạch, sau thu hoạch, bảo quản, thuốc BVTV, môi trường, bao bì …
An Dương là một huyện ngoại thành Thành phố Hải Phòng, có điều kiện
tự nhiên rất thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, đặc biệt vị trí địa lý dọc quốc
lộ 5 và năm trong tam giác kinh tế Hà Nội – Hải Dương – Hải Phòng. Theo quy
hoạch của Thành phố trong những năm tới, huyện An Dương được quy hoạch
thành những vành đai sản xuất nông nghiệp theo hướng sản xuất chuyên môn
hoá để cung cấp lương thực thực phẩm cho thành phố và các khu vực lân cận.
Đối với huyện An Dương, trong các loại thực phẩm thì rau là cây trồng được đặt
lên hàng đầu. Với lợi thế vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng, điều kiện tự nhiên thuận lợi
nên sản xuất rau của huyện An Dương những năm vừa qua đạt hiệu quả kinh tế
cao. Chất lượng rau còn hạn chế, đặc biệt mức độ an toàn kém do rau vẫn còn
dư lượng thuốc BVTV và vi sinh vật gây hại vượt quá ngưỡng cho phép khi tiêu
thụ trên thị trường ảnh hưởng đến sức khoẻ của người tiêu dùng. Nguyên nhân
chủ yếu là quy trình sản xuất rau chưa tuân theo những quy định nghiêm ngặt,
một quy trình cụ thể.
Xuất phát từ thực tế sản xuất của huyện An Dương, chúng tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu tình hình sản xuất rau theo tiêu chuẩn
VietGAP ở huyện An Dương – Hải Phòng”.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu thực trạng sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP của huyện
An Dương, từ đó đễ xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm phát triển sản xuất rau
theo tiêu chuẩn VietGAP trên địa bàn huyệnh trong thời gian tới.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá các vấn đề lý luận cơ bản và thực tiễn về sản xuất rau an
toàn và tiêu chuẩn VietGAP
- Đánh giá thực trạng sản xuất rau của huyện trong thời gian gần đây.
- Đánh giá thực trạng sản xuất rau theo quy trình VietGAP của huyện
An Dương
2

- Kiến nghị những giải pháp chủ yếu nhằm phát triển sản xuất và tiêu thụ
rau theo tiêu chuẩn VietGAP trên địa bàn huyện.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1. Đối tượng
- Các hộ sản xuất rau
- Các HTX dịch vụ nông nghiệp
- Cơ quan quản lý Nhà nước
- Các đơn vị cung ứng đầu vào cho sản xuất nông nghiệp
- Một số thị trường tiêu thụ sản phẩm rau của huyện An Dương.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
1.3.2.1. Phạm vi không gian
Đề tài nghiên cứu trong phạm vi địa giới hành chính huyện An Dương,
tập trung nghiên cứu tại 3 xã trọng điểm (Đại Bản, Hồng Phong, An Hoà)
1.3.2.2. Phạm vi thời gian
- Nghiên cứu thực trạng sản xuất rau trong giai đoạn 2006-2008
- Nghiên cứu khảo sát các hộ sản xuất rau trên địa bàn huyện năm 2008
- Đưa ra biện pháp chủ yếu về sản xuất rau theo tiêu chuẩn VietGAP trên
địa bàn huyện đến năm 2015.
3
2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
2.1. Cơ sở lý luận
2.1.1. Khái niệm rau an toàn
Khái niệm về rau an toàn?
Rau an toàn là khái niệm được sử dụng để chỉ các loại rau được canh tác
trên các diện tích đất có thành phần hoá - thổ nhưỡng được kiểm soát (nhất là
kiểm soát hàm lượng kim loại nặng và các chất độc hại có nguồn gốc từ phân
bón, từ các chất bảo vệ thực vật và các chất thải sinh hoạt còn tồn tại trong đất),
được sản xuất theo những quy trình kỹ thuật nhất định (đặc biệt là quy trình sử
dụng phân bón, thuốc trừ sâu, nước tưới), và nhờ vậy rau đảm bảo các tiêu
chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm do các cơ quan quản lý nhà nước đặt ra.

Gọi là rau an toàn vì trong quá trình sản xuất rau, người ta vẫn sử dụng
phân bón nguồn gốc vô cơ và chất bảo vệ thực vật, tuy nhiên với liều lượng hạn
chế hơn, thời điểm phù hợp hơn và chỉ sử dụng các chất bảo vệ thực vật trong
danh mục cho phép. Trong rau an toàn vẫn tồn tại dư lượng nhất định các chất
độc hại, nhưng không đến mức ảnh hưởng tới sức khoẻ của người tiêu dùng.
Trong đời sống hàng ngày, tau an toàn thường được gọi là rau sạch. Để
phân biệt một cách chính xác hơn, khái niệm rau sạch nên sử dụng để chỉ các
loại rau được sản xuất theo các quy trình canh tác sạch đặc biệt, như thuỷ canh,
rau “hữu cơ”… Mức độ đảm bảo các tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm của
rau sạch cao hơn nhiều so với rau an toàn. Sản lượng rau sạch được sản xuất ở
nước ta hiện nay là không đáng kể (phần lớn giới hạn trong phạm vi các dự án
khoa học – sản xuất)
Rau sạch là rau không chứa các độc tố và các tác nhân gây bệnh, an toàn
cho người và gia súc. Sản phẩm rau xem là sạch khi đáp ứng được các yêu cầu
sau: hấp dẫn về hình thức, tươi sạch, không bụi bẩn và lẫn tạp chất, thu đúng độ
chín khi có chất lượng cao nhất, có bao bì hấp dẫn.
Khái niệm rau “sạch” bao hàm rau có chất lượng tốt với dư lượng các hoá
chất bảo vệ thực vật, các kim loại nặng (Cu, Pb, Cd, As), nitrat cũng như các vi
4
sinh vật có hại đối với sức khoẻ của con người ở dưới mức các tiêu chuẩn cho
phép theo tiêu chuẩn ViệtGAP.
Đây là các chỉ tiêu quan trọng nhất nhằm xác định mức độ an toàn vệ sinh
thực phẩm cho mặt hàng rau quả “sạch”
Những sản phẩm rau tươi bao gồm tất cả các loại rau ăn thân, lá, củ, hoa
và quả có chất lượng đúng như đặc tính của nó, hàm lượng các hoá chất độc và
mức độ ô nhiễm các vi sinh vật gây hại ở mức tiêu chuẩn cho phép, đảm bảo an
toàn cho người tiêu dùng và môi trường thì được gọi là rau bảo đảm an toàn vệ
sinh thực phẩm, gọi tắt là rau an toàn [1].
2.1.2. Vai trò và đặc điểm kỹ thuật của sản xuất rau an toàn
2.1.2.1. Vai trò của sản xuất rau an toàn

Trong bữa ăn hàng ngày, rau là thức ăn không thể thiếu, là nguồn cung
cấp vitamin phong phú nên nhiều thực phẩm khác không thể thay thế được như
các loại vitamin A, B, C, D, E, K, các loại axít hữu cơ và khoáng chất như Ca, P,
Fe rất cần cho sự phát triển của con người. Rau không chỉ cung cấp vitamin và
khoáng chất mà còn có tác dụng chữa bệnh. Chất xơ trong rau có tác dụng ngăn
ngừa bệnh tim, huyết áp và bệnh đường ruột, vitamin C giúp ngăn ngừa ung thư
dạ dày, vitamin D trong rau giàu caroten có thể hạn chế những biến cố về ung
thư phổi [5]
Việt Nam là một nước nhiệt đới có thể tiến hành trồng rau quanh năm,
ngành rau nước ta đã phát triển từ khá lâu và đóng góp khoảng 3% trong tổng
giá trị ngành nông nghiệp. Phát triển rau có ý nghĩa lớn về kinh tế xã hội: tạo
việc làm, tận dụng lao động, đất và nguồn tài nguyên cho hộ gia đình. Rau là cây
ngắn ngày, có những loại rau như cải canh, cải củ từ 30-40 ngày đã cho thu
hoạch, rau cải bắp 75 – 85 ngày, rau gia vị chỉ 15 – 20 ngày một vụ… cho nên
một năm có thể trồng được 2 – 3 vụ, thậm chí 4 – 5 vụ [2]. Cây rau còn là cây dễ
trồng xen, trồng gối vì vậy trồng rau tạo điều kiện tận dụng đất đai, nâng cao hệ
số sử dụng đất.
Trồng rau không những tận dụng được đất đai mà còn tận dụng được cả
lao động và những tư liệu sản xuất khác. Cây rau là cây có giá trị kinh tế cao, 1
5
ha trồng rau mang lại thu nhập gấp 2 – 5 lần so với trồng lúa. Vì vậy trồng rau là
nguồn tạo ra thu nhập lớn cho hộ [4].
Rau còn là nguồn xuất khẩu quan trọng và là nguồn nguyên liệu cho chế
biến. Sản xuất rau có ý nghĩa trong việc mở rộng quan hệ quốc tế, góp phần
tăng nguồn thu ngoại tệ cho nền kinh tế quốc dân. Sản xuất rau tạo ra những mặt
hàng xuất khẩu có giá trị kinh tế cao như cải bắp, cà chua, ớt, dưa chuột… đóng
góp một phần đáng kể vào sản xuất chung của cả nước và mở rộng quan hệ quốc
tế.
Tóm lại, sản xuất rau có vị trí quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, nó
cung cấp lương thực, thực phẩm cho người tiêu dùng, thức ăn chăn nuôi, nguyên

liệu cho chế biến và sản phẩm cho xuất khẩu, góp phần tăng sản lượng nông
nghiệp, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, tăng thu nhập cho nông dân, giải
quyết việc làm cho người lao động, tận dụng đất đai, điều kiện sinh thái.
2.1.2.2. Đặc điểm kinh tế kỹ thuật của sản xuất rau an toàn
Rau là cây ngắn ngày, rất phong phú về chủng loại, yêu cầu việc bố trí
mùa vụ, tổ chức các dịch vụ phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật và tổ
chức sử dụng lao động trong sản xuất cần được sắp xếp hợp lý và khoa học.
Sản xuất rau đòi hỏi phải đầu tư nhiều lao động
Rau là ngành sản xuất mang tính hàng hoá cao, sản phẩm rau an toàn có
chứa hàm lượng nước cao, khối lượng cồng kềnh, dễ hư hỏng, dập nát, khó bảo
quản và vận chuyển.
Sản xuất và tiêu thụ rau mang tính thời vụ do đó khả năng cung cấp của
chúng có thể dồi dào ở chính vụ nhưng lại khan hiếm ở thời điểm giáp vụ, nhu
cầu của người tiêu dùng là bất cứ mọi thời điểm trong năm.
Đặc điểm riêng cho sản xuất và tiêu thụ rau an toàn:
- Quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt
- Yêu cầu chặt chẽ về điều kiện sản xuất (chọn đất, nước tưới, giống, phân
bón, thuốc bảo vệ thực vật và tổ chức sử dụng lao động trong sản xuất) và đặc
điểm sản phẩm nên gây ra cho người sản xuất, cung ứng khó chủ động được
6
hoàn toàn về số lượng và chất lượng rau ra thị trường. Điều này dẫn tới sự dao
động lớn về giá cả, số lượng, chất lượng rau trên thị trường.
Tiêu dùng rau an toàn còn phụ thuộc vào yếu tố thu nhập, tâm lý, tập
quán, thói quen người tiêu dùng.
Xu hướng phát triển ở nước ta hiện nay nhu cầu tiêu dùng đang tăng
nhanh tạo ra thị trường tiêu thụ rau an toàn phát triển cả về số lượng, chủng loại
và chất lượng sản phẩm.
2.1.3. Lý luận về GAP (EUREPGAP, ASIANGAP)
Từ năm 1997, là sáng kiến của nhà bán lẻ châu Âu (Euro – Retailer
Produce Working Group) nhằm giải quyết mối quan hệ bình đẳng và trách

nhiệm giữa người sản xuất sản phẩm nông nghiệp và khách hàng của họ, họ
đó đưa ra khái niệm GAP.
Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (Good Argricultural Practice –
GAP) là những nguyên tắc được thiết lập nhằm đảm bảo một môi trường
sản xuất an toàn, sạch sẽ, thực phẩm phải đảm bảo không chứa các tác nhân
gây bệnh như chất độc sinh học (vi khuẩn, nấm, virut ký sinh trùng) và hoá
chất (dư lượng thuốc BVTV, kim loại nặng, hàm lượng Nitrat) đồng thời sản
phẩm phải đảm bảo an toàn từ ngoài đồng ruộng đến khi sử dụng.
GAP bao gồm việc sản xuất theo hướng lựa chọn địa điểm, việc sử
dụng đất đai, phân bón, nước, phòng trừ sâu hại, thu hái, đóng gói, vệ sinh
đồng ruộng và vận chuyển sản phẩm...nhằm phát triển nền nông nghiệp bền
vững với mục đích đảm bảo an toàn cho thực phẩm, an toàn cho người sản
xuất, bảo vệ môi trường, truy nguồn nguồn gốc sản phẩm.
Mỗi nước có thể xây dựng tiêu chuẩn GAP cho mình theo tiêu chuẩn
Quốc tế. Hiện nay có USGAP (Mỹ), EUREPGAP (Liên minh Châu Âu),....
GLOBALGAP (EUREPGAP) (Europ – retailer Produce Working Group
Good Agricultural Practices) được dịch ra từ tiếng Anh là nhóm (tổ chức) bán
lẻ Châu Âu quy định ra tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt (GAP). Đây là
tài liệu chuẩn tắc được tổ chức quốc tế chứng nhận. Tài liệu chuẩn tắc về
chứng nhận quốc tế “Rau quả EUREP” được phát triển bởi một nhóm các
7
nhà đại diện của Châu Âu về lĩnh vực rau quả với sự hỗ trợ của tổ chức sản
xuất bên ngoài Châu Âu EU.
EUREPGAP là tiêu chuẩn về thực hành nông nghiệp tốt trong quá trình
sản xuất, thu hoạch và xử lý sau thu hoạch. Đây là tiêu chuẩn kiểm tra an toàn
thực phẩm xuyên suốt từ A đến Z của dây truyền sản xuất, bắt đầu từ khâu
sửa soạn nôngg trại, canh tác đến khâu thu hoạch, chế biến, tồn trữ (bao gồm
những yếu tố liên quan đến sản xuất như môi trường, các chất hoá học và
BVTV, bao bì và ngay cả điều kiện làm việc và phúc lợi của người làm việc
trong nông trại. Tiêu chuẩn này được áp dụng toàn cầu trên sản phẩm trồng

trọt, chăn nuôi, thủy sản gồm những điểm chính như sau:
- Đánh giá lựa chọn vùng sản xuất
- Lựa chọn giống và gốc ghép
- Quản lý đất và giá thể
- Phân bón và chất phụ gia
- Nước tưới
- Hoá chất
- Thu hoạch và xử lý sau thu hoạch
- Quản lý và sử dụng các chất thải
- Người lao động
- Ghi chép, lưu trữ hồ sơ, truy nguyên nguồn gốc và thu hồi sản phẩm
Cùng với các tổ chức bán lẻ Châu Âu, các nước trong khu vực ASEAN
đã thực hiện GAP của mình theo tiêu chuẩn quốc tế từ việc điều chỉnh tiêu
chuẩn EUREPGAP cho phù hợp với tình hình sản xuất của nước họ như hệ
thống SALM của Malaysia, INDONGAP của Indonexia, VFGAP của
Singapore, Q Thai của Thái Lan...
Liên hiệp các nước Đông Nam Á (ASEAN) và Chính phủ Úc xây dựng bản
thảo tiêu chuẩn ASEANGAP đại diện cho 10 nước trong khu vực Đông Nam Á
vào tháng 11 năm 2005 và tiêu chuẩn ASEANGAP đó ban hành vào năm 2006.
ASEANGAP (Asean Good Agricultural Practices) là tiêu chuẩn về thực
hành nông nghiệp tốt trong quá trình gieo trồng, thu hoạch và xử lý sau thu
8
hoạch các sản phẩm rau quả tươi trong khu vực Đông Nam Á. Mục đích
ASEANGAP là tăng cường việc hài hòa các chương trình GAP trong khu vực
ASEAN. Điều này sẽ thúc đẩy thương mại giữa các nước thành viên và với
thị trường toàn cầu. Bao gồm 4 phần
1. An toàn thực phẩm
2. Quản lý môi trường
3. Điều kiện sức khỏe
4. Chất lượng rau quả.

2.1.4. Tiêu chuẩn VietGAP
Cùng với các nước trong khu vực và trên thế giới Việt Nam ban hành
“VietGAP – Quy trình sản xuất nông nghiệp tốt cho rau quả tươi an toàn
tại Việt Nam”.
VietGAP cho rau quả tươi an toàn dựa trên ASEANGAP, GLOBALGAP,
FRESHCARE nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho rau quả tươi của Việt Nam
tham gia thị trường khu vực Đông Nam Á và thế giới hướng tới một nền sản
xuất nông nghiệp bền vững. Tổ chức, cá nhân là doanh nghiệp, đơn vị sự
nghiệp, HTX, tổ hợp tác, hộ nông dân sản xuất theo mô hình kinh tế trang trại
tham gia sản xuất, kinh doanh, kiểm tra và chứng nhận sản phẩm rau, quả an
toàn theo VietGAP.
VietGAP là tên viết tắt của các chữ cái tiếng Anh (Vietnamese Good
Agricultural Practices) có nghĩa là thực hành sản xuất nông nghiệp tốt cho rau
quả tươi của Việt Nam [19], là những nguyên tắc, thủ tục, trình tự hướng
dẫn tổ chức, cá nhân, sản xuất thu hoạch, sơ chế bảo đảm an toàn, nâng cao
chất lượng sản phẩm, đảm bảo phúc lợi xã hội, sức khỏe người sản xuất và
người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và truy nguyên nguồn gốc sản phẩm bao
gồm những nội dung chính như sau:
* Đánh giá và lựa chọn vùng sản xuất
- Vùng sản xuất rau, quả áp dụng theo VietGAP phải được khảo sát, đánh
giá sự phù hợp giữa điều kiện sản xuất thực tế với qui định hiện hành của nhà
nước đối với các mối nguy gây ô nhiễm về hóa học, sinh học và vật lý lên rau,
9
quả. Trong trường hợp không đáp ứng các điều kiện thì phải có đủ cơ sở chứng
minh có thể khắc phục được hoặc làm giảm các nguy cơ tiềm ẩn.
- Vùng sản xuất rau, quả có mối nguy cơ ô nhiễm hóa học, sinh học, vật lý
cao và không thể khắc phục thì không được sản xuất theo VietGAP.
* Giống và gốc ghép
- Giống và gốc ghép phải có nguồn gốc rõ ràng, được cơ quan nhà nước
có thẩm quyền cấp phép sản xuất.

- Giống và gốc ghép tự sản xuất phải có hồ sơ ghi lại đầy đủ các biện
pháp xử lý hạt giống, xử lý cây con, hóa chất sử dụng, thời gian, tên người xử lý
và mục đích xử lý. Trong trường hợp giống và gốc ghép không tự sản xuất phải
có hồ sơ ghi rõ tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân và thời gian cung cấp, số
lượng, chủng loại, phương pháp xử lý giống, gốc ghép (nếu có).
* Quản lý đất và giá thể
- Hàng năm, phải tiến hành phân tích, đánh giá các nguy cơ tiềm ẩn trong
đất và giá thể theo tiêu chuẩn hiện hành của nhà nước.
- Cần có biện pháp chống xói mòn và thoái hóa đất. Các biện pháp này
phải được ghi chép và lưu trong hồ sơ.
- Khi cần thiết phải xử lý các nguy cơ tiềm ẩn từ đất và giá thể, tổ chức và
cá nhân sản xuất phải được sự tư vấn của nhà chuyên môn và phải ghi chép và
lưu trong hồ sơ các biện pháp xử lý.
- Không được chăn thả vật nuôi gây ô nghiễm nguồn đất, nước trong vùng
sản xuất. Nếu bắt buộc phải chăn nuôi thì phải có chuồng trại và có biện pháp xử lý
chất thải đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường và sản phẩm sau khi thu hoạch.
* Phân bón và chất phụ gia
- Từng vụ phải đánh giá nguy cơ ô nhiễm hoá học, sinh học và vật lý do
sử dụng phân bón và chất phụ gia, ghi chép và lưu trong hồ sơ. Nếu xác định có
nguy cơ ô nhiễm trong việc sử dụng phân bón hay chất phụ gia, cần áp dụng các
biện pháp nhằm giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm lên rau, quả.
10
- Lựa chọn phân bón và các chất phụ gia nhằm giảm thiểu nguy cơ gây ô
nhiễm lên rau, quả. Chỉ sử dụng các loại phân bón có trong danh mục được phép
sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam.
- Không sử dụng phân hữu cơ chưa qua xử lý (ủ hoai mục). Trong trường
hợp phân hữu cơ được xử lý tại chỗ, phải ghi lại thời gian và phương pháp xử lý.
Trường hợp không tự sản xuất phân hữu cơ, phải có hồ sơ ghi rõ tên và địa chỉ
của tổ chức, cá nhân và thời gian cung cấp, số lượng, chủng loại, phương pháp
xử lý.

- Các dụng cụ để bón phân sau khi sử dụng phải được vệ sinh và phải
được bảo dưỡng thường xuyên.
- Nơi chứa phân bón hay khu vực để trang thiết bị phục vụ phối trộn và
đóng gói phân bón, chất phụ gia cần phải được xây dựng và bảo dưỡng để đảm
bảo giảm nguy cơ gây ô nhiễm vùng sản xuất và nguồn nước.
- Lưu giữ hồ sơ phân bón và chất phụ gia khi mua (ghi rõ nguồn gốc, tên
sản phẩm, thời gian và số lượng mua).
- Lưu giữ hồ sơ khi sử dụng phân bón và chất phụ gia (ghi rõ thời gian bón,
tên phân bón, địa điểm, liều lượng, phương pháp bón phân và tên người bón).
* Nước tưới.
- Nước tưới cho sản xuất và xử lý sau thu hoạch rau, quả phải đảm bảo theo
tiêu chuẩn hiện hành của Việt Nam hoặc tiêu chuẩn mà Việt Nam đang áp dụng.
- Việc đánh giá nguy cơ ô nhiễm hoá chất và sinh học từ nguồn nước sử
dụng cho: tưới, phun thuốc bảo vệ thực vật, sử dụng cho bảo quản, chế biến, xử
lý sản phẩm, làm sạch và vệ sinh, phải được ghi chép và lưu trong hồ sơ.
- Trường hợp nước của vùng sản xuất không đạt tiêu chuẩn, phải thay thế
bằng nguồn nước khác an toàn hoặc chỉ sử dụng nước sau khi đã xử lý và kiểm
tra đạt yêu cầu về chất lượng. Ghi chép phương pháp xử lý, kết quả kiểm tra và
lưu trong hồ sơ.
- Không dùng nước thải công nghiệp, nước thải từ các bệnh viện, các khu
dân cư tập trung, các trang trại chăn nuôi, các lò giết mổ gia súc gia cầm, nước
phân tươi, nước giải chưa qua xử lý trong sản xuất và xử lý sau thu hoạch.
11
* Hóa chất (bao gồm cả thuốc bảo vệ thực vật).
- Người lao động và tổ chức, cá nhân sử dụng lao động phải được tập
huấn về phương pháp sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và các biện pháp sử dụng
bảo đảm an toàn.
- Trường hợp cần lựa chọn các loại thuốc bảo vệ thực vật và chất điều hòa
sinh trưởng cho phù hợp, cần có ý kiến của người có chuyên môn về lĩnh vực
bảo vệ thực vật.

- Nên áp dụng các biện pháp quản lý sâu bệnh tổng hợp (IPM), quản lý
cây trồng tổng hợp (ICM) nhằm hạn chế việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
- Chỉ được phép mua thuốc bảo vệ thực vật từ các cửa hàng được phép
kinh doanh thuốc kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật.
- Chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong danh mục được phép sử dụng
cho từng loại rau, quả tại Việt Nam.
- Phải sử dụng hoá chất đúng theo sự hướng dẫn ghi trên nhãn hàng hóa
hoặc hướng dẫn của cơ quan nhà nước có thẩm quyền nhằm đảm bảo an toàn
cho vùng sản xuất và sản phẩm.
- Thời gian cách ly phải đảm bảo theo đúng hướng dẫn sử dụng thuốc bảo
vệ thực vật ghi trên nhãn hàng hóa.
- Các hỗn hợp hoá chất và thuốc bảo vệ thực vật dùng không hết cần được
xử lý đảm bảo không làm ô nhiễm môi trường.
- Sau mỗi lần phun thuốc, dụng cụ phải vệ sinh sạch sẽ và thường xuyên bảo
dưỡng, kiểm tra. Nước rửa dụng cụ cần được xử lý tránh làm ô nhiễm môi trường.
- Kho chứa hoá chất phải đảm bảo theo quy định, xây dựng ở nơi thoáng
mát, an toàn, có nội quy và được khóa cẩn thận. Phải có bảng hướng dẫn và thiết
bị sơ cứu. Chỉ những người có trách nhiệm mới được vào kho.
- Không để thuốc bảo vệ thực vật dạng lỏng trên giá phía trên các thuốc
dạng bột.
- Hoá chất cần giữ nguyên trong bao bì, thùng chứa chuyên dụng với nhãn
mác rõ ràng. Nếu đổi hoá chất sang bao bì, thùng chứa khác, phải ghi rõ đầy đủ
tên hoá chất, hướng dẫn sử dụng như bao bì, thùng chứa hóa chất gốc.
12
- Các hoá chất hết hạn sử dụng hoặc đã bị cấm sử dụng phải ghi rõ trong sổ
sách theo dõi và lưu giữ nơi an toàn cho đến khi xử lý theo qui định của nhà nước
- Ghi chép các hoá chất đã sử dụng cho từng vụ (tên hoá chất, lý do, vùng sản
xuất,thời gian, liều lượng, phương pháp, thời gian cách ly và tên người sử dụng).
- Lưu giữ hồ sơ các hóa chất khi mua và khi sử dụng (tên hóa chất, người
bán, thời gian mua, số lượng, hạn sử dụng, ngày sản xuất, ngày sử dụng).

- Không tái sử dụng các bao bì, thùng chứa hoá chất. Những vỏ bao bì,
thùng chứa phải thu gom và cất giữ ở nơi an toàn cho đến khi xử lý theo qui
định của nhà nước.
- Nếu phát hiện dư lượng hoá chất trong rau quả vượt quá mức tối đa cho
phép phải dừng ngay việc thu hoạch, mua bán sản phẩm, xác định nguyên nhân
ô nhiễm và nhanh chóng áp dụng các biện pháp ngăn chặn giảm thiểu ô nhiễm.
Phải ghi chép cụ thể trong hồ sơ lưu trữ.
- Các loại nhiên liệu, xăng, dầu và hoá chất khác cần được lưu trữ riêng
nhằm hạn chế nguy cơ gây ô nhiễm lên rau, quả.
- Thường xuyên kiểm tra việc thực hiện qui trình sản xuất và dư lượng
hoá chất có trong rau, quả theo yêu cầu của khách hàng hoặc cơ quan chức năng
có thẩm quyền. Các chỉ tiêu phân tích phải tiến hành tại các phòng thí nghiệm
đạt tiêu chuẩn quốc gia hoặc quốc tế về lĩnh vực dư lượng thuốc bảo vệ thực vật.
* Thu hoạch và xử lý sau thu hoạch
- Sản phẩm sau khi thu hoạch không được để tiếp xúc trực tiếp với đất và
hạn chế để qua đêm.
- Thiết bị, thùng chứa hay vật tư tiếp xúc trực tiếp với rau, quả phải được
làm từ các nguyên liệu không gây ô nhiễm lên sản phẩm.
- Thiết bị, thùng chứa hay vật tư phải đảm bảo chắc chắn và vệ sinh sạch
sẽ trước khi sử dụng.
- Thùng đựng phế thải, hoá chất bảo vệ thực vật và các chất nguy hiểm
khác phải được đánh dấu rõ ràng và không dùng chung để đựng sản phẩm.
- Thường xuyên kiểm tra và bảo trì thiết bị, dụng cụ nhằm hạn chế nguy
cơ ô nhiễm lên sản phẩm.
13
- Thiết bị, thùng chứa rau, quả thu hoạch và vật liệu đóng gói phải cất giữ
riêng biệt, cách ly với kho chứa hóa chất, phân bón và chất phụ gia và có các
biện pháp hạn chế nguy cơ gây ô nhiễm.
- Thường xuyên vệ sinh nhà xưởng, thiết bị, dụng cụ.
- Phải có các biện pháp ngăn chặn các sinh vật lây nhiễm vào các khu

vực sơ chế, đóng gói và bảo quản.
- Người lao động cần được tập huấn kiến thức và cung cấp tài liệu cần
thiết về thực ành vệ sinh cá nhân và phải được ghi trong hồ sơ.
- Chỉ sử dụng các loại hoá chất, chế phẩm, màng sáp cho phép trong quá
trình xử lý sau thu hoạch.
- Phải có biện pháp quản lý và xử lý chất thải, nước thải phát sinh từ hoạt
động sản xuất, sơ chế và bảo quản sản phẩm.
* Người lao động
- Người được giao nhiệm vụ quản lý và sử dụng hoá chất phải có kiến
thức và kỹ năng về hóa chất và kỹ năng ghi chép.
- Trước khi làm việc, người lao động phải được thông báo về những nguy
cơ liên quan đến sức khoẻ và điều kiện an toàn.
- Người lao động phải được tập huấn công việc trong các lĩnh vực dưới đây:
+ Phương pháp sử dụng các trang thiết bị, dụng cụ.
+ Các hướng dẫn sơ cứu tai nạn lao động.
+ Sử dụng an toàn các hoá chất, vệ sinh cá nhân.
* Ghi chép, lưu trữ hồ sơ, truy nguyên nguồn gốc và thu hồi sản phẩm
- Tổ chức và cá nhân sản xuất rau, quả theo VietGAP phải ghi chép và lưu
giữ đầy đủ nhật ký sản xuất, nhật ký về bảo vệ thực vật, phân bón, bán sản
phẩm, v.v.
- Hồ sơ phải được thiết lập cho từng chi tiết trong các khâu thực hành
VietGAP và được lưu giữ tại cơ sở sản xuất.
* Kiểm tra nội bộ
- Tổ chức và cá nhân sản xuất rau, quả phải tiến hành kiểm tra nội bộ ít
nhất mỗi năm một lần.
14
* Khiếu nại và giải quyết khiếu nại
- Tổ chức và cá nhân sản xuất theo VietGAP phải có sẵn mẫu đơn khiếu
nại khi khách hàng có yêu cầu.
2.1.5. Lý luận về sản xuất

Sản xuất là quá trình kết hợp các yếu tố đầu vào để tạo ra các sản phẩm
đầu ra. Sản xuất là quá trình tạo ra của cải vật chất không có sẵn trong tự nhiên
nhưng lại rất cần thiết cho sự tồn tại và phát triển của xã hội.
Đầu vào của sản xuất bao gồm các yếu tố như lao động, đất đai, máy móc,
vốn, nguyên vật liệu, trình độ quản lý... Các yêú tố này tác động qua lại lẫn nhau.
Đầu ra là kết quả của quá trình kết hợp các yếu tố đầu vào như lương thực, thực
phẩm, rau xanh, hoa quả nhằm đáp ứng nhu cầu cơ bản của con người.
Mối quan hệ giữa đầu vào và đầu ra được thể hiện ở hàm sản xuất
Theo Philip Wicksteed:
Hàm sản xuất được mô tả như một quan hệ kỹ thuật nhằm chuyển đổi các
yếu tố đầu vào như nguyên liệu đầu vào để sản xuất thành một sản phẩm cụ thể
nào đó . Hay nói cách khác, hàm sản xuất được định nghĩa thông qua việc tối đa
mức đầu ra có thể được sản xuất bằng các kết hợp các yếu tố đầu vào nhất định.
Y= f(x1, x2, ...xn)
Trong đó:
- Y là mức sản lượng đầu ra
- x1, x2, ..., xn: các yếu tố đầu vào sản xuất (các yếu tố đầu vào bao gồm
đất đai, lao động máy móc, vốn, nguyên vật liệu...)
Các yếu tố đầu vào xi (i = 1,k ) tuỳ điều kiện mà có thể nhiều hay ít nhưng
bao giờ cũng có giới hạn nhất định.
Các yếu tố đầu vào bị chi phối bởi quy luật “hiệu suất giảm dần”, quy luật
“cung cầu thị trường”...
Do đó việc sử dụng các yếu tố đầu vào, đầu ra phải hợp lý, tuân theo
đường quy luật mới mang lại hiệu quả kinh tế (tối thiểu hoá chi phí, tăng lợi
nhuận cho hộ).
15
Trong quá trình sản xuất chúng ta phải chú ý tới mối quan hệ giữa các đầu
vào để có biện pháp tác động nâng cao hiệu quả và năng suất cây trồng. Trong
thực tế, sản phẩm nông nghiệp do nhiều yếu tố đầu vào tác động và hợp thành.
Các đầu vào có mối quan hệ với nhau, các mối quan hệ đó có thể bổ trợ cũng có

thể thay thế.
Quan bổ trợ giữa các đầu vào được thể hiện ở chỗ khi sử dụng đầu vào
này đồng thời kéo theo sử dụng thêm đầu vào kia.
Quan hệ thay thế giữa các đầu vào thể hiện ở chỗ tăng mức sử dụng đầu
vào này có thể làm giảm mức sử dụng đầu vào kia. Ví dụ tăng mức sử dụng
thuốc trừ cỏ sẽ làm giảm công làm cỏ, chăm sóc.
Mối quan hệ giữa các đầu ra: Do tính chất đa dạng của nguồn lực đặc biệt
là đất đai, nguồn nước, lao động..., mà trong nông nghiệp người ta có thể sản
xuất được nhiều loại sản phẩm khác nhau, các sản phẩm này có mối quan hệ với
nhau theo chiều hướng bổ trợ, cùng tồn tại và cạnh tranh trên phương diện sử
dụng nguồn lực. Các quan hệ này do bản chất kinh tế, kỹ thuật, sinh học của cá
sản phẩm đúng quy định.
Quan hệ bổ trợ nghĩa là phát triển sản phẩm này đồng thời tạo điều kiện
phát triển sản phẩm kia. Ví dụ phát triển chăn nuôi để cung cấp phân bón sức
lao động cho trồng trọt.
Quan hệ cùng tồn tại là sản xuất sản phẩm này không làm ảnh hưởng đến
sản xuất sản phẩm kia, hai sản phẩm có quan hệ về mặt kỹ thuật với nhau
Quan hệ cạnh tranh là phát triển sản phẩm này làm giảm khả năng phát
triển sản phẩm kia.
2.1.5.1. Khả năng sản xuất theo quy trình VietGAP
Khi nói đến khả năng sản xuất, người ta hiểu khác nhau ở mỗi lĩnh vực
khác nhau (công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ). Ở đây chúng tôi coi khả năng
sản xuất là khả năng đáp ứng về nguồn lực.
Khả năng sản xuất theo quy trình VietGAP là khả năng đáp ứng được các
yếu tố về nguồn lực theo tiêu chuẩn VietGAP để sản xuất ra sản phẩm rau đáp
ứng được các tiêu chuẩn của quy trình, bao gồm các nội dung:
16