Những Vấn Đề Cơ Bản Về Pháp Luật

Chương II
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
VỀ PHÁP LUẬT


Những vấn đề cơ bản về pháp luật
Nguồn gốc của pháp luật
Bản chất, mục đích của pháp luật
Đặc trưng của pháp luật
Chức năng và hình thức pháp luật
Nguồn luật
Previous

Next


Nguồn gốc của pháp luật
 Trong

xã hội CSNT không có pháp

luật
Tồn tại các quy tắc xử sự chung,
thống nhất (tập quán, tín điều tôn
giáo)
 Quy tắc tập quán không còn phù hợp,
pháp luật ra đời
Previous

Next

Nguồn gốc của pháp luật
 Pháp

luật ra đời bằng hai con đường
cơ bản:
– Biến đổi những tục lệ trong xã hội
nguyên thuỷ (có lợi cho giai cấp thống
trò) thành tập quán pháp.
– Nhà nước sáng tạo ra pháp luật dưới hai
hình thức: tiền lệ pháp và ban hành các
văn bản pháp luật.
Previous

Next


Khái niệm pháp luật
Pháp luật là hệ thống những quy
tắc xử sự do nhà nước ban hành
và bảo đảm thực hiện, thể hiện ý
chí của giai cấp thống trò nhằm
điều chỉnh các quan hệ xã hội.
Previous

Next


Bản chất của pháp luật
 Tính

giai cấp

– Phản ánh ý chí nhà nước của giai cấp
thống trò
– Công cụ để thực hiện sự thống trò giai
cấp
 Tính

xã hội

– Thể hiện ý chí và lợi ích của các giai
tầng khác trong xã hội
Previous

Next


Mục đích của pháp luật


Là cơ sở để thiết lập, củng cố và tăng
cường quyền lực nhà nước



Là phương tiện để nhà nước quản lý kinh
tế, xã hội



Góp phần tạo dựng những quan hệ mới



Tạo ra môi trường ổn đònh cho việc thiết
lập các mối quan hệ bang giao giữa các
quốc gia
Previous

Next


Đặc trưng của pháp luật


Tính quy phạm phổ biến



Tính xác đònh chặt chẽ về mặt hình thức
– Hình thức cấu trúc
– Hình thức pháp lý
– Mức độ điều chỉnh đối với từng nhóm quan hệ
xã hội cụ thể.
Previous

Next

Đặc trưng của pháp luật


Tính được đảm bảo bằng quyền lực nhà
nước, thông qua các biện pháp:
– Giáo dục, hướng dẫn, khuyến khích, tổ chức,
cung cấp cơ sở vật chất…
– Bảo đảm các biện pháp chế tài (cưỡng chế)
– Tính hợp lý và uy tín của nội dung QPPL.
Previous

Next


Chức năng của pháp luật


Bảo vệ các QHXH nền tảng



Điều chỉnh các QHXH (điển hình và phổ
biến)



Chức năng giáo dục

Previous

Next


Mối quan hệ của pháp luật với các
hiện tượng xã hội khác


Mối quan hệ giữa pháp luật với kinh tế



Mối quan hệ giữa pháp luật với nhà nước



Mối quan hệ giữa pháp luật với chính trò



Mối quan hệ giữa pháp luật với đạo đức

Previous

Next


Hình thức của pháp luật
 Hình

thức bên trong của pháp luật

– Các nguyên tắc phổ biến của pháp luật
– Hệ thống pháp luật
Ngành luật
Chế đònh pháp luật
Quy phạm pháp luật
Previous

Next


Hình thức của pháp luật
 Hình

thức bên ngoài của pháp luật
(nguồn luật)
– Tập quán pháp
– Tiền lệ pháp
– Văn bản quy phạm pháp luật

Previous

Next


Nguồn luật


Khái niệm
Nguồn luật là cái chứa đựng các QPPL, dạng

tồn tại thực tế hay hình thức biểu hiện ra bên
ngoài của các QPPL



Phân loại
– Tập quán pháp
– Tiền lệ pháp
– Văn bản quy phạm pháp luật
Previous

Next


Văn bản quy phạm pháp luật
 Khái

niệm

Văn bản QPPL là văn bản do cơ quan nhà
nước có thẩm quyền ban hành theo thủ tục,
trình tự luật đònh, trong đó có các quy tắc xử
sự chung, được nhà nước đảm bảo thực hiện
nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội.
Previous

Next


Văn bản quy phạm pháp luật



Đặc điểm
– Do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành
– Có chứa đựng các quy tắc xử xự mang tính bắt
buộc chung
– Được sử dụng nhiều lần trên thực tế
– Tên gọi, nội dung, trình tự ban hành VBQPPL
phải tuân thủ nghiêm ngặt qui đònh pháp luật
Previous

Next


Các nguyên tắc ban hành VBQPPL


Đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, tính
thống nhất của hệ thống VBQPPL



Đảm bảo sự tham gia ý kiến rộng rãi trong
việc xây dựng VBQPPL

Previous

Next

Hệ thống VBQPPL


Văn bản luật
– Hiến pháp
– Luật



Văn bản dưới luật

Previous

Next


Hiệu lực của VBQPPL
Hiệu lực của văn bản QPPL là phạm vi
không gian, thời gian và đối tượng mà văn
bản tác động tới.


Căn cứ thể hiện giới hạn và mức độ hiệu
lực:
– Cơ quan ban hành
– Tính chất và mục đích điều chỉnh của mỗi loại
văn bản
Previous

Next

Hiệu lực của VBQPPL
 Hiệu

lực về thời gian

– Thời điểm phát sinh hiệu lực
– Thời điểm chấm dứt hiệu lực
– VBQPPL ngưng hiệu lực
– Hiệu lực hồi tố
Previous

Next


Hiệu lực của VBQPPL


Hiệu lực về không gian
Giới hạn tác động theo không gian của văn bản
quy phạm pháp luật được xác đònh theo lãnh thổ
quốc gia, một vùng hay một đòa phương nhất
đònh. Các căn cứ xác đònh hiệu lực:
– Ghi rõ trong văn bản
– Thẩm quyền của cơ quan ban hành
– Nội dung văn bản
Previous

Next

Hiệu lực của VBQPPL


Hiệu lực về đối tượng áp dụng (tác động)
Các tổ chức cá nhân, quan hệ xã hội mà văn
bản đó cần phát huy hiệu lực. Các căn cứ xác
đònh hiệu lực:
– Ghi trong văn bản
– Phạm vi lãnh thổ mà văn bản có hiệu lực
– Lónh vực ngành nghề mà văn bản qui đònh

Previous

Next