Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nước cấp huyện đối với các dự án đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện lương sơn, tỉnh hòa bình
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.81 MB, 125 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGUYỄN THỊ ANH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGUYỄN THỊ ANH
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60.34.04.10
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS,TS. Chu Đức Dũng
THÁI NGUYÊN - 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên
/>
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng công trình này là do tôi thực hiện dƣới sự hƣớng dẫn
của các giảng viên, công trình này chƣa đƣợc công bố lần nào. Tôi xin chịu trách
nhiệm về nội dung và lời cam đoan này.
Hà Nội, ngày 20 tháng 05 năm 2015
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Anh
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bản luận văn, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ nhiệt tình của các
cơ quan, các cấp lãnh đạo và cá nhân. Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn và kính trọng tới tất
cả tập thể và cá nhân đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và
nghiên cứu.
Với thời gian nghiên cứu có hạn, trong khi vấn đề nghiên cứu rộng và phức
tạp. Mặc dù đã đƣợc sự tận tình giúp đỡ của các đồng nghiệp mà đặc biệt là sự chỉ
bảo tận tình của thầy giáo PGS,TS. Chu Đức Dũng, nhƣng sự hiểu biết của bản
thân còn hạn chế, chắc chắn không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận
đƣợc sự thông cảm của các thầy giáo, cô giáo.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám Hiệu, Phòng Đào tạo, các quý thầy cô
Trƣờng Đại học kinh tế và Quản trị kinh doanh đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong thời
gian học tập cũng nhƣ thực hiện Luận văn. Kiến thức mà các thầy cô truyền đạt sẽ là
hành trang giúp tôi vững bƣớc hơn trên con đƣờng đời sau này.
Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động viên chia
sẻ, giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu để tôi hoàn thành luận văn.
Cuối cùng tôi xin chúc Quý thầy cô và các bạn luôn mạnh khỏe, hạnh phúc
và thành đạt trong cuộc sống/.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày 20 tháng 05 năm 2015
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Anh
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii
MỤC LỤC ................................................................................................................. iii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... vii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
..........................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ...............................................................................2
...........................................................................3
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................3
...............................................................................................4
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ
NƢỚC CẤP HUYỆN ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ BẰNG NGUỒN
VỐN NGÂN SÁCH ...................................................................................................5
.....................................5
1.1.1. Hoạt động đầu tƣ...........................................................................................5
..................................................................................................6
..................................................................7
1.2
........................10
1.2.1. Quản lý nhà nƣớc về kinh tế .......................................................................10
1.2.2. Quản lý nhà nƣớc các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách .................11
1.2.3. Nội dung quản lý nhà nƣớc cấp huyện đối với các dự án đầu tƣ bằng
nguồn vốn ngân sách..................................................................................14
1.2.4. Phân cấp quản lý nhà nƣớc cấp huyện đối với các dự án đầu tƣ bằng
nguồn vốn ngân sách nhà nƣớc ở Việt Nam hiện nay ...............................16
1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến công tác quản lý nhà nƣớc cấp huyện đối với
các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách .............................................................23
1.3.1. Các yếu tố đảm bảo hiệu quả quản lý NSNN .............................................23
1.3.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả quản lý nhà nƣớc cấp huyện đối
với các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách .......................................24
iv
dự á
.........26
.............................................................26
1.4.2. Kinh nghiệm của huyện Kim Bôi ...............................................................27
1.4.3. Bài học kinh nghiệm đối với công tác quản lý nhà nƣớc các dự án đầu
tƣ bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Lƣơng Sơn, Tỉnh
Hòa Bình ....................................................................................................29
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................31
2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................31
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................31
2.2.1. Phƣơng pháp luận .......................................................................................31
2.2.2. Các phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể...........................................................31
2.2.3. Các phƣơng pháp phân tích ........................................................................32
2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu ......................................................................................32
2.3.1. Nhóm chỉ tiêu đánh giá hiện trạng của địa phƣơng ....................................32
địa phƣơng................36
2.3
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI VỚI CÁC DỰ
ÁN ĐẦU TƢ BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN LƢƠNG SƠN, TỈNH HÒA BÌNH .........................................................38
-
.............38
3.1.1. Các đặc điểm tự nhiên, xã hội.....................................................................38
3.1.2 Tình hình phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian 2010 - 2014 ...............44
3.1.3. Tiềm năng, lợi thế và khó khăn, thách thức ................................................47
.................................................................49
3.2.1. Kết quả
.......49
..............................................................................................57
3.3. Đánh giá công tác quản lý ..................................................................................72
3.3.1. Thành tựu ....................................................................................................72
v
3.3.2. Hạn chế ........................................................................................................75
3.3.3. Nguyên nhân hạn chế ..................................................................................81
Chƣơng 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC ĐỐI
VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH
, TỈNH HÒA BÌNH ........................................84
4.1. Quan điểm m
-
2015- 2020 ........................................................................................................84
4.1.1. Quan điểm phát triển huyện Lƣơng Sơn theo kế hoạch phát triển kinh
tế - xã hội đến năm 2020 ............................................................................84
4.1.2. Mục tiêu tổng quát ......................................................................................85
4.1.3. Phƣơng hƣớng quản lý Nhà nƣớc các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn
ngân sách nhà nƣớc ở huyện Lƣơng Sơn ...................................................87
4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý nhà nƣớc đối với các dự án đầu tƣ bằng nguồn
vốn ngân sách trên địa bàn huyện Lƣơng Sơn, tỉnh Hòa Bình .....................................89
4.2.1. Đổi mới công tác kế hoạch hoá đầu tƣ .......................................................89
4.2.2. Nâng cao chất lƣợng lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tƣ.................93
4.2.3. Đổi mới công tác cán bộ quản lý dự án và khai thác sử dụng ....................96
4.2.4.Thực hiện nghiêm túc Luật đấu thầu ...........................................................98
4.2.5. Nâng cao kỷ luật và chất lƣợng quyết toán vốn đầu tƣ ..............................99
4.2.6. Đẩy nhanh tốc độ giải ngân vốn đầu tƣ ....................................................100
4.2.7.Chống thất thoát vốn Nhà nƣớc trong đầu tƣ và xây dựng ........................102
4.2.8. Nâng cao trình độ cán bộ quản lý vốn đầu tƣ phát triển ...........................105
4.3. Kiến nghị ..........................................................................................................107
KẾT LUẬN ............................................................................................................110
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................112
PHỤ LỤC ...............................................................................................................114
vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TT
Từ viết tắt
Diễn Giải
1
ANTT
An ninh trật tự
2
CNH-HĐH
Công nghiệp hóa - hiện đại hóa
3
CĐT
Chủ đầu tƣ
4
DN
Doanh nghiệp
5
GPMB
Giải phóng mặt bằng
6
HTX
Hợp tác xã
7
KBNN
Kho bạc nhà nƣớc
8
KH
Kế hoạch
9
KCN
Khu công nghiệp
10
KT-XH
Kinh tế - xã hội
11
UBND
Ủy ban Nhân dân
12
XDCB
Xây dựng cơ bản
13
NSNN
Ngân sách nhà nƣớc
14
THPT
Trung học phổ thông
15
TMĐT
Tổng mức đầu tƣ
16
ODA
Hỗ trợ phát triển chính thức
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
2014 ............................................................................ 46
Bảng 3.2: Nguồn vốn đầu tƣ phát triển trong giai đoạn 2010 -2014 do ĐP quản
lý của huyện Lƣơng Sơn .......................................................................... 50
Bảng 3.3. Cơ cấu vốn đầu tƣ phát triển thời kì 2010 - 2014 Phân theo ngành
kinh tế ...................................................................................................... 51
Bảng 3.4. Tỷ lệ lực lƣợng lao động huyện Lƣơng Sơn giữa các khu vực trong
các ngành kinh tế thời kỳ 2010- 2014 ..................................................... 55
Bảng 3.5 Hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc trong giai đoạn
2011-2014 ................................................................................................ 57
Bảng 3.6. Tình hình thực hiện kế hoạch đầu tƣ XDCB qua các năm 2010-2013 ..... 58
Bảng 3.7. Kết quả thẩm định các dự án đầu tƣ sử dụng vốn ngân sách giai đoạn
2010- 2014 ............................................................................................... 65
1
MỞ ĐẦU
1.
Trong những năm qua, thực hiện đƣờng lối đổi mới của Đảng, Việt Nam đã
có những bƣớc phát triển không ngừng về mọi mặt. Nhiều lĩnh vực hoạt động xây
dựng nhƣ quản lý dự án, khảo sát, thiết kế công trình, thi công xây lắp đã có bƣớc
trƣởng thành nhanh chóng, trong đó có những công trình lớn và hiện đại. Hệ thống
văn bản quy phạm pháp luật về xây dựng ngày càng đƣợc bổ sung, hoàn thiện, phục
vụ đắc lực cho công tác quản lý nhà nƣớc các dự án đầu tƣ, góp phần thúc đẩy sản
xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Ngân sách nhà nƣớc giữ vai trò hết sức
quan trọng là chìa khóa của tăng trƣởng kinh tế, trên thực tế, việc quản lý sử dụng
ngân sách cho dự án đầu tƣ đã và đang bộc lộ hiện tƣợng thất, thoát, lãng phí, tiêu
cực và kém hiệu quả. Để quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn ngân sách này. Nhà
nƣớc đã ban hành các văn bản pháp quy nhƣ: Luật Ngân sách nhà nƣớc số
01/2002/QH11 ngày 16/12/2002, Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07/02/2005
của Chính phủ về quản lý dự án đầu tƣ xây dựng công trình, thông tƣ
số:198/2013/TT-BTC quy định việc quản lý, sử dụng, sử lý tài sản của các dự án sử
dụng vốn ngân sách nhà nƣớc. Thông tƣ số: 75/2008/TT-BTC Hƣớng dẫn quản lý
vốn đầu tƣ thuộc nguồn vốn ngân sách xã, phƣờng, thị trấn.
Tuy nhiên, đến nay việc quản lý Nhà nƣớc các dự án đầu tƣ vẫn còn nhiều
bất cập, từ việc quyết định cấp vốn, sử dụng vốn đến việc quyết toán vốn đầu tƣ, sự
chồng chéo giữa các văn bản hƣớng dẫn đã dẫn đến việc sử dụng ngân sách dành
cho dự án đầu tƣ kém hiệu quả. Các quận, huyện đang trong quá trình đô thị hóa thì
nhu cầu đầu tƣ là rất lớn, nhất là dự án đầu tƣ cho hệ thống hạ tầng giao thông, hạ
tầg kỹ thuật đô thị, đô thị nông thôn, các công trình công cộng xã hội không có khả
năng thu hồi vốn… Do đó, đòi hỏi phải có những nguồn lực để đầu tƣ, nhất là
nguồn lực về tài chính. Để có nguồn ngân sách đáp ứng nhu cầu đầu tƣ thì phải có
những cơ chế, chính sách để tạo nguồn và theo đó muốn sử dụng có hiệu quả ngân
sách cho đầu tƣ thì phải có cơ chế quản lý phù hợp. Tuy nhiên, thực trạng của hoạt
động quản lý đối với các dự án bằng nguồn vốn ngân sách trong thời gian qua còn
tồn tại những hạn chế nhất định, sự phát triển không ngừng của nền kinh tế thị
2
trƣờng và hội nhập quốc tế, định hƣớng xã hội chủ nghĩa. Năng lực, trình độ quản lý
nhà nƣớc đối với các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách hiện nay còn nhiều
vấn đề bất cập. Đây là một vấn đề ngày càng trở nên bức xúc và là điều đáng lo ngại
cần đƣợc sự quan tâm của Đảng, Nhà nƣớc nói chung và các cấp, các ngành trên địa
bàn cấp huyện nói riêng
. Vì vậy việc
quản lý nhà nƣớc đối với các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách ở cấp huyện
là hết sức cần thiết.
: "G
"
.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
- Mục tiêu chung:
Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn …; đề tài nghiên cứu đánh
giá thực trạng và đề xuất giải pháp
3
- Mục tiêu cụ thể:
+
hóa
n
.
+
n
2010- 2014.
+
n
ch
.
3
Đối tượng nghiên cứu: Lĩnh vực quản lý nhà nƣớc về đầu tƣ bằng vốn ngân
sách và các yếu tố liên quan.
Phạm vi nghiên cứu:
Về không gian: Đề tài giới hạn phạm vi nghiên cứu công tác quản lý nhà
nƣớc các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Lƣơng Sơn,
tỉnh Hòa Bình do huyện Lƣơng Sơn quản lý.
Về thời gian: Đề tài tiến hành nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nƣớc các dự
án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Lƣơng Sơn, tỉnh Hòa Bình
trong khoảng thời gian từ năm 2010 -2014, và các giải pháp, đề xuất giải quyết các
vấn đề đƣợc đặt ra định hƣớng đến năm 2020.
Về nội dung: Nghiên cứu những vấn đề dự án đầu tƣ từ ngân sách Nhà nƣớc ở
chủ yếu do cấp huyện quản lý mà không đề cập tới các dự án đầu tƣ phát triển từ ngân
sách Nhà nƣớc thực hiện trên địa bàn huyện mà không do huyện quản lý, bao gồm:
khung khổ pháp lý, nội dung, phƣơng pháp, hình thức, tổ chức có thể tiếp cận vấn đề
quản lý nhà nƣớc các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách trên nhiều phƣơng diện
khác nhau.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến quản lý
nhà nƣớc các dự án đầu tƣ bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện.
Chỉ ra các ƣu, nhƣợc điểm, hạn chế trong việc quản lý nhà nƣớc các dự án đầu
tƣ bằng nguồn vốn ngân sách trên địa bàn huyện Lƣơng Sơn, tỉnh Hòa Bình
2015 - 2020.
4
5
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục từ ngữ
viết tắt, danh mục bảng biểu, kết cấu luận văn gồm 4 chƣơng:
về
đối với
n
.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3: T
nhà nƣớc đối với
.
Chƣơng 4: G
n
đối với
.
5
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ
NHÀ NƢỚC CẤP HUYỆN ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƢ
BẰNG NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH
, dự án đầu tƣ
1.1.1. Hoạt động đầu tư
Ngƣời ta thƣờng quan niệm đầu tƣ là việc bỏ vốn hôm nay để mong thu đƣợc
lợi nhuận trong tƣơng lai. Tuy nhiên tƣơng lai chứa đầy những yếu tố bất định mà ta
khó biết trƣớc đƣợc. Vì vậy khi đề cập đến khía cạnh rủi ro, bất chắc trong việc đầu
tƣ thì các nhà kinh tế quan niệm rằng: đầu tƣ là đánh bạc với tƣơng lai. Còn khi đề
cập đến yếu tố thời gian trong đầu tƣ thì các nhà kinh tế lại quan niệm rằng: Đầu tƣ
là để dành tiêu dùng hiện tại và kì vọng một tiêu dùng lớn hơn trong tƣơng lai, đầu
tƣ là hoạt động sử dụng tiền vốn, tài nguyên trong một thời gian dự án nhằm thu lợi
nhuận hoặc lợi ích kinh tế xã hội.
Trong mọi thời đại, đầu tƣ luôn là một nhân tố quan trọng đối với sự phát
triển của một quốc gia. Thuật ngữ đầu tƣ đƣợc hiểu theo nhiều khía cạnh khác nhau,
song tựu trung lại có thể coi "Đầu tƣ là việc nhà đầu tƣ bỏ vốn bằng các loại tài sản
hữu hình hoặc vô hình để hình thành tài sản tiến hành các hoạt động đầu tƣ" (Luật
đầu tƣ - 2005).
M
chi phí
bỏ ra
.
Hoạt động đầu tƣ đƣợc hiểu là hoạt động của nhà đầu tƣ trong quá trình đầu
tƣ bao gồm các khâu chuẩn bị đầu tƣ, thực hiện và quản lí dự án đầu tƣ. (Luật đầu
tƣ - 2005).
bằng ngân sách
.
Hoạt động đầu tƣ có những đặc trƣng cơ bản sau:
Một là,
...
6
.
Hai là,
,c
.
Ba là,
.
(
).
Bốn là,
có tính
cao
. Tuy n
.
1.1.2.
-
7
.
đầu tƣ
(NĐ52/1999 NĐ-Cp về Quy chế quản lý đầu tƣ và xây
dựng cơ bản).
).
nêu
.
...
(FDI)
.
...
...
:
: A, B,
.
,
.
1.1.3.
bằng
ngân sách n
n
8
n
,
...
ngân sách n
n
n
.
.
-
n
n
(
.
...
n
.
n
.
9
ý
.
ngân sách n
.
bằng
bằng
n
n
,
n
bằng
:
n
,t
, an ninh qu
bằng
n
.
bằng
n
.
.
.
bằng
nhà nƣớc
.
n
10
,
.
,
ng
.
n
coi
...
bằng
n
.
n
.
1.2
nhà nƣớc các dự án
bằng nguồn vốn
1.2.1. Quản lý nhà nước về kinh tế
.
...)
Các phƣơng pháp quản lý chủ yếu của Nhà nƣớc về kinh tế bao gồm :
- Các phƣơng pháp hành chính
- Các phƣơng pháp kinh tế
11
- Các phƣơng pháp giáo dục
.
1.2.2. Quản lý nhà nước các dự án đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách
Quản lý nhà nƣớc các dự án đầu tƣ là sự tác động liên tục, có tổ chức, có
định hƣớng quá trình đầu tƣ (bao gồm công tác chuẩn bị đầu tƣ, thực hiện đầu tƣ và
vận hành kết quả đầu tƣ cho đến khi thanh lý tài sản do đầu tƣ tạo ra) bằng một hệ
thống đồng bộ các biện pháp kinh tế - xã hội và tổ chức - kỹ thuật cùng các biện
pháp khác nhằm đạt đƣợc hiệu quả kinh tế xã hội cao trong những điều kiện cụ thể
xác định và trên cơ sở vận dụng sáng tạo những quy luật kinh tế khách quan nói
chung và quy luật vận động đặc thù của đầu tƣ nói riêng.
Để nâng cao hiệu quả đầu tƣ phát triển, vấn đề quan trọng là quản lý vốn đầu
tƣ. Quản lý vốn đầu tƣ phát triển là quá trình quản lý các chi phí đầu tƣ để đạt đƣợc
mục tiêu đầu tƣ. Các chi phí đó bao gồm chi phí khảo sát, quy hoạch, chi phí chuẩn
bị đầu tƣ, chi phí mua sắm thiết bị xây lắp và các chi phí khác đƣợc ghi trong tổng
dự toán đƣợc duyệt.
Quản lý đầu tƣ ở tầm vĩ mô là quản lý các dự án đầu tƣ. Quá trình hình thành
và vận hành dự án qua ba giai đoạn là: chuẩn bị đầu tƣ; thực hiện đầu tƣ và vận
hành khai thác dự án. Mỗi giai đoạn gồm nhiều bƣớc công việc khác nhau đƣợc tiến
hành một cách liên tục. Quá trình quản lý đầu tƣ theo các dự án cũng là quá trình
quản lý trong từng bƣớc, từng giai đoạn của nó.
Vốn đầu tƣ phát triển đƣợc quản lý theo yêu cầu, nguyên tắc, mục đích và
trình tự, thủ tục nhƣ sau:
Yêu cầu: Đầu tƣ phải có hiệu quả đảm bảo mục tiêu chiến lƣợc phát triển
kinh tế xã hội trong từng thời kỳ theo định hƣớng công nghiệp hoá hiện đại hoá, đẩy
mạnh tốc độ tăng trƣởng kinh tế.
Bảo đảm dự án đƣợc thực hiện theo đúng quy hoạch, phƣơng án kiến trúc
thiết kế kỹ thuật và tổng dự toán đƣợc duyệt, bảo đảm chất lƣợng và thời gian xây
dựng với chi phí hợp lý.
12
Chỉ đầu tƣ cho dự án đảm bảo hiệu quả kinh tế xã hội và đủ thủ tục xây dựng
cơ bản. Thực hiện đầu tƣ tập trung, dứt điểm, ngăn chặn lãng phí thất thoát trong
hoạt động đầu tƣ và xây dựng.
Nguyên tắc: Các nguồn vốn đầu tƣ phát triển phải đƣợc đầu tƣ theo dự án,
đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt, phải quản lý công khai, có kiểm tra, kiểm soát
và đảm bảo sử dụng đúng mục đích, đúng chế độ theo quy định của pháp luật.
Phải chấp hành nghiêm túc trình tự thủ tục về đầu tƣ xây dựng, quy chế đấu
thầu do Nhà nƣớc quy định. Việc giải ngân vốn đầu tƣ phải đảm bảo các hồ sơ, tài
liệu pháp lý theo quy định, thực hiện cấp vốn đúng kế hoạch đúng nguồn vốn, đúng
mục đích, trực tiếp cho ngƣời thụ hƣởng và theo mức độ hoàn thành công việc.
Mục tiêu của quản lý đầu tư
a. Trên góc độ quản lý nhà nước
Mục tiêu chung của quản lý đầu tƣ cần phải đạt là:
- Đáp ứng tốt nhất việc thực hiện các mục tiêu của chiến lƣợc phát triển kinh
tế xã hội trong từng thời kỳ của địa phƣơng, nhằm thực hiện công nghiệp hoá, hiện
đại hoá, đẩy nhanh tốc độ tăng trƣởng kinh tế, nâng cao đời sống vật chất và tinh
thần của ngƣời lao động.
- Huy động tối đa và sử dụng với hiệu quả cao nhất các nguồn vốn đầu tƣ trong
và ngoài nƣớc, tận dụng và khai thác tốt các tiềm năng và tài nguyên thiên nhiên, đất
đai, lao động và các tiềm năng khác, bảo vệ môi trƣờng sinh thái, chống mọi hành vi
tham ô, lãng phí trong sử dụng vốn đầu tƣ và khai thác các kết quả đầu tƣ.
- Đảm bảo quá trình thực hiện đầu tƣ, xây dựng công trình theo quy hoạch
kiến trúc đƣợc duyệt, đảm bảo sự bền vững và mỹ quan, áp dụng công nghệ xây
dựng tiên tiến, đảm bảo chất lƣợng và thời gian xây dựng với chi phí hợp lý.
- Năng lực Ban quản lý và chủ đầu tƣ
Trƣờng hợp chủ đầu tƣ thành lập Ban Quản lý dự án thì Giám đốc quản lý dự
án phải có trình độ đại học trở lên thuộc chuyên ngành phù hợp, có chứng nhận
nghiệp vụ về quản lý dự án và có kinh nghiệm làm việc chuyên môn tối thiểu 3
năm. Riêng đối với các dự án nhóm C ở vùng sâu, vùng xa thì Giám đốc quản lý dự
án có thể là ngƣời có trình độ cao đẳng hoặc trung cấp thuộc chuyên ngành phù hợp
13
và có kinh nghiệm làm việc chuyên môn tối thiểu 3 năm. Chủ đầu tƣ có thể cử
ngƣời thuộc bộ máy của mình hoặc thuê ngƣời đáp ứng các điều kiện nêu trên làm
Giám đốc quản lý dự án.
b. Trên góc độ từng cơ sở
Doanh nghiệp có vốn đầu tƣ, mục tiêu của quản lý đầu tƣ suy cho cùng là
nhằm đạt đƣợc hiệu quả kinh tế tài chính cao nhất với chi phí vốn đầu tƣ thấp nhất
trong một thời gian nhất định trên cơ sở đạt đƣợc các mục tiêu của từng giai đoạn
của từng dự án đầu tƣ.
Đối với giai đoạn chuẩn bị đầu tƣ, mục tiêu chủ yếu của quản lý là đảm bảo
chất lƣợng và mức độ chính xác của các kết quả nghiên cứu, dự đoán, tính toán.
Đối với giai đoạn thực hiện đầu tƣ, mục tiêu chủ yếu của quản lý là đảm bảo
tiến độ, chất lƣợng với chi phí thấp nhất.
Đối với giai đoạn vận hành, các kết quả đầu tƣ là nhanh chóng thu hồi đủ vốn đã
bỏ ra và có lãi đối với các công cuộc đầu tƣ sản xuất kinh doanh, hoặc đạt đƣợc hiệu
quả kinh tế xã hội cao nhất với chi phí thấp nhất đối với các hoạt động đầu tƣ khác.
Phạm vi đầu tư bằng ngân sách nhà nước
Trong điều kiện nguồn vốn ngân sách nhà nƣớc có hạn, nhà nƣớc chỉ đầu tƣ
vào những lĩnh vực mà các thành phần kinh tế khác không muốn đầu tƣ, không có
khả năng đầu tƣ hoặc không đƣợc phép đầu tƣ. Do đó phạm vi đầu tƣ phát triển từ
ngân sách nhà nƣớc tập trung chủ yếu vào các dự án thuộc loại sau:
- Dự án có quy mô lớn mà các thành phần kinh tế khác khó có khả năng đáp
ứng. Các công trình loại này thƣờng là các công trình lớn có phạm vi ảnh hƣởng sâu
rộng đến sự phát triển kinh tế, tạo ra sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của các vùng,
miền, địa phƣơng hoặc ngành kinh tế.
- Dự án có khả năng thu hồi vốn thấp. Các dự án này do khả năng thu hồi
vốn thấp nên không hấp dẫn các thành phần kinh tế khác đầu tƣ vào trong khi công
trình lại có ý nghĩa kinh tế xã hội quan trọng nên nhà nƣớc phải sử dụng ngân sách
nhà nƣớc để đầu tƣ xây dựng.
- Dự án mà các thành phần kinh tế khác không đƣợc phép đầu tƣ. Loại này
thƣờng là các công trình thuộc lĩnh vực an ninh, quốc phòng, các công trình có ảnh
hƣởng lớn đến đời sống kinh tế xã hội của nhân dân.
14
1.2.3. Nội dung quản lý nhà nước cấp huyện đối với các dự án đầu tư bằng
nguồn vốn ngân sách
- Công tác kế hoạch hoá vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách
Các dự án đƣợc ghi vào kế hoạch chuẩn bị đầu tƣ phải phù hợp với quy
hoạch phát triển của địa phƣơng.
Các dự án đƣợc ghi vào kế hoạch chuẩn bị thực hiện đầu tƣ hoặc thực hiện
đầu tƣ phải có quyết định đầu tƣ phù hợp với những quy định của quy chế quản lý
đầu tƣ xây dựng.
Công tác kế hoạch hoá vốn đầu tƣ nhằm phân bổ kế hoạch vốn cho các dự án
đầu tƣ xây dựng cơ bản một cách hợp lý có hiệu quả phù hợp với chiến lƣợc phát
triển kinh tế xã hội trong từng giai đoạn.
-Công tác phân cấp quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
Quy định các biện pháp, cách thức tổ chức và vận hành các biện pháp nhằm
phân định rõ thẩm quyền quản lý vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà
nƣớc của các cơ quan có thẩm quyền nhƣ:
Thẩm quyền quyết định đầu tƣ;
Thẩm quyền bố trí kế hoạch vốn đầu tƣ xây dựng cơ bản hàng năm;
Thẩm quyền phê duyệt thiết kế, dự toán, kết quả đấu thầu, chỉ định thầu;
Thẩm quyền phê duyệt dự toán …
- Công tác lập và thẩm định dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán
Nhiệm vụ quan trọng của việc quản lý đầu tƣ và xây dựng là quản lý tốt công
tác chuẩn bị đầu tƣ, trong đó có việc lập, thẩm định và phê duyệt dự án đầu tƣ.
Thẩm định dự án đầu tƣ đƣợc xem nhƣ là một yêu cầu không thể thiếu và là cơ sở
để ra quyết định hoặc cấp giấy phép đầu tƣ. Đây là công việc đƣợc tiến hành trong
các giai đoạn hình thành dự án (nghiên cứu tiền khả thi, nghiên cứu khả thi hoặc các
nghiên cứu chuyên đề).
Yêu cầu thẩm định dự án đầu tƣ xuất phát từ bản chất, tính phức tạp và các
đặc trƣng cơ bản của hoạt động đầu tƣ.
Thẩm định dự án nhằm làm sáng tỏ và phân tích về một loạt các vấn đề có
liên quan tới tính khả thi trong quá trình thực hiện dự án: thị trƣờng, công nghệ, kỹ
15
thuật, khả năng tài chính của dự án để đứng vững trong suốt đời hoạt động, về quản
lý thực hiện dự án, phần đóng góp của dự án vào sự tăng trƣởng của nền kinh tế …
với các thông tin về bối cảnh và các giả thiết sử dụng trong dự án này; Đồng thời
đánh giá để xác định xem dự án có giúp địa phƣơng đạt đƣợc các mục tiêu xã hội
hay không, nếu có thì bằng cách nào, và liệu dự án có đạt hiệu quả kinh tế hay
không khi đạt các mục tiêu này.
Giai đoạn thẩm định dự án bao hàm một loạt khâu thẩm định và quyết định,
đƣa tới kết quả là chấp thuận hay bác bỏ dự án. Nhƣ vậy, về mặt chuyên môn yêu
cầu chung của công tác thẩm định dự án là đảm bảo tránh thực hiện đầu tƣ các dự
án không có hiệu quả, mặt khác cũng không bỏ mất các cơ hội đầu tƣ có lợi.
Mặt khác, thẩm định dự án còn là công việc đƣợc thực hiện theo quy định về
quản lý đầu tƣ, vì vậy cần đƣợc tiến hành theo các yêu cầu về quản lý. Về mặt này,
công tác thẩm định dự án phải đƣợc tiến hành phù hợp với các quy định hiện hành
về quản lý đầu tƣ và đảm bảo thời hạn quy định.
- Quản lý công tác đấu thầu
Công tác đấu thầu là việc lựa chọn nhà thầu theo những tiêu thức nhất định.
Tuỳ theo quy mô, tính chất, tiêu chuẩn kỹ thuật của từng dự án để quy định các cách
tổ chức đấu thầu (đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, …); quy định thang điểm
chấm thầu … nhằm mục đích giảm chi phí đầu tƣ, nâng cao chất lƣợng công trình,
rút ngắn thời gian thực hiện dự án.
- Công tác quản lý chất lượng công trình xây dựng
Thực hiện đầy đủ các quy định của nhà nƣớc về lập, thẩm định, trình duyệt
báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán, tổ chức đấu thầu hoặc
lựa chọn nhà thầu.
Tuyển chọn tổ chức tƣ vấn, cung ứng vật tƣ, thiết bị, xây lắp có đủ tƣ cách
pháp nhân, có đủ năng lực để đảm nhận các công việc trong quá trình đầu tƣ.
Kiểm tra chất lƣợng các loại vật tƣ, cấu kiện xây dựng, thiết bị lắp đặt đúng
theo yêu cầu thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật đƣợc duyệt.
Đƣợc quyền yêu cầu các tổ chức tƣ vấn, cung ứng, tổ chức nhận thầu xây lắp
giải trình về chất lƣợng vật liệu, thiết bị và công việc do các tổ chức này thực hiện
nếu thấy không đạt yêu cầu quy định có quyền yêu cầu sửa chữa, thay thế hoặc từ
chối nghiệm thu.
16
- Công tác giám sát, đánh giá đầu tư
Giám sát, đánh giá việc thực hiện dự án của chủ đầu tƣ theo các nội dung đã
đƣợc cấp có thẩm quyền phê duyệt và việc chấp hành các quy định của Nhà nƣớc về
đầu tƣ xây dựng;
Qua giám sát, đánh giá đầu tƣ, phát hiện các nội dung phát sinh, điều chỉnh
và đề xuất, kiến nghị với cấp có thẩm quyền xử lý bảo đảm tính hiệu quả, tính khả
thi của dự án.
- Công tác thanh, quyết toán
Nhằm đánh giá lại toàn bộ hoạt động đầu tƣ, xác định giá trị và hiệu quả
thực tế của các dự án hoàn thành đƣa vào khai thác sử dụng.
1.2.4. Phân cấp quản lý nhà nước cấp huyện đối với các dự án đầu tư bằng
nguồn vốn ngân sách nhà nước ở Việt Nam hiện nay
a. Phân cấp quản lý nhà nước
Hiện nay, có một số quan niệm khác nhau xung quanh khái niệm “phân cấp”.
Theo một số tác giả, phân cấp chính là phân quyền giữa trung ƣơng và địa phƣơng
(2). Phân cấp là phân ra, chia thành các cấp, các hạng (3). Phân cấp có sự chuyển
giao quyền lực quản lý xuống các cấp dƣới để thực hiện cho sát dân và sát tình hình
thực tiễn, đồng thời, để giảm bớt khối lƣợng cho cấp trên khỏi phải trực tiếp giải
quyết những việc sự vụ. Việc phân cấp phải gắn trách nhiệm với quyền hạn rõ ràng
và bảo đảm tính thống nhất từ trung ƣơng đến cơ sở (4). Có quan niệm khác cho
rằng, phân cấp có thể theo hai hƣớng: một hƣớng nằm ngang là sự phân chia căn cứ
vào sự khác nhau của các công việc của một cấp; hƣớng nằm dọc (thẳng đứng) là sự
phân chia theo cơ cấu thứ bậc công việc giữa các cấp khác nhau (5).
Có ý kiến cho rằng, cần phân biệt “phân cấp quản lý” với một số khái niệm
gần với nó là phân công, phân nhiệm, phân quyền vì “phân công và phân nhiệm đều
để chỉ sự xác định quyền hạn, trách nhiệm cả theo chiều ngang và chiều dọc. Thông
thƣờng, ngƣời ta sử dụng khái niệm phân công để chỉ quan hệ theo chiều ngang với
dụng ý phân biệt nó với phân cấp. Nếu phân quyền đƣợc hiểu là phân giao quyền
hạn cho một cơ quan hoặc một cấp chính quyền nào đấy thì thực ra sử dụng thuật
ngữ phân công và phân cấp là đầy đủ và chính xác hơn” (6).
Nhƣ vậy, cho đến nay, mặc dù đƣợc sử dụng một cách rộng rãi, song cách
hiểu về phân cấp còn chƣa hoàn toàn thống nhất.
