Giới thiệu một số phương pháp soạn giáo án bằng phần mềm powerpoint

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2
KHOA VẬT LÝ
**************

TRẦN THỊ HỒNG

GIỚI THIỆU MỘT SỐ
PHƢƠNG PHÁP SOẠN GIÁO ÁN
BẰNG PHẦN MỀM POWERPOINT
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
CHUYÊN NGÀNH: SƢ PHẠM KỸ THUẬT

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học
Th.S NGUYỄN NGỌC TUẤN

HÀ NỘI - 2009

Trần Thị Hồng

-1-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành được khóa luận tốt nghiệp này, tôi xin chân thành cảm
ơn thầy giáo Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn đã tận tình chỉ bảo, góp ý cho tôi
trong quá trình xây dựng và hoàn thiện đề tài. Qua đây tôi cũng xin chân
thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Vật Lý và các bạn trong tập thể lớp
K31C SP Kỹ Thuật đã giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thiện đề tài khóa luận
tốt nghiệp này!
Người thực hiện đề tài

Trần Thị Hồng

Trần Thị Hồng

-2-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

LỜI CAM ĐOAN

Thưa hội đồng chấm luận văn, tôi xin khẳng định đề tài này do tôi xây
dựng và hoàn thiện dưới sự giúp đỡ chính của thầy giáo Th.S Nguyễn Ngọc
Tuấn. Kết quả đề tài không trùng với kết quả của bất kì khóa luận nào, không
sao chép bất cứ tài liệu nào. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Người thực hiện đề tài
Trần Thị Hồng

Trần Thị Hồng

-3-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn
MỤC LỤC
Trang

LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU

1

1. Lý do chọn đề tài

1

2. Mục đích nghiên cứu

2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

2

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

3

5. Phương pháp nghiên cứu.

3

6. Giả thuyết khoa học

3

7. Cấu trúc khóa luận

3

NỘI DUNG

4

CHƢƠNG I: TÌM HIỂU SƠ LƢỢC THỰC TRẠNG VIỆC ỨNG
DỤNG PHẦN MỀM POWERPOINT VÀO SOẠN GIÁO ÁN
GIẢNG DẠY

4

1.1 Cơ sở lý luận của việc ứng dụng phần mềm Powerpoint vào
soạn giáo án giảng dạy

4

1.2 Cơ sở thực tiễn của việc ứng dụng phần mềm dạy học ở
trường trung học phổ thông

5

KẾT LUẬN CHƢƠNG I

8

CHƢƠNG II: NGUYÊN TẮC SOẠN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ BẰNG
POWERPOINT VÀ MỘT SỐ CÂU LỆNH CƠ BẢN
2.1 Nguyên tắc chung khi soạn giáo án điện tử
2.2 Một số câu lệnh cơ bản và cách thiết kế

Trần Thị Hồng

-4-

9
9
15

K31C SP Kỹ Thuật

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

2.2.1 Xác định đối tượng thiết kế và thanh công cụ

15

a. Đối tượng thiết kế là đường thẳng, đường cong

16

b. Đối tượng thiết kế là hình phẳng

16

c. Đối tượng thiết kế là hình khối trong không gian

17

2.2.2 Tạo màu cho đối tượng

17

2.2.3 Tạo hiệu ứng, hoạt cảnh cho đối tượng

19

KẾT LUẬN CHƢƠNG II

20

CHƢƠNG III: GIỚI THIỆU MỘT SỐ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ VỀ
GIẢNG DẠY VẼ KỸ THUẬT

21

Bài giảng số 1: Hình chiếu vuông góc

21

Bài giảng số 2: Hình chiếu trục đo

31

Bài giảng số 3: Hình chiếu phối cảnh

42

KẾT LUẬN CHƢƠNG III

49

KẾT LUẬN CHUNG

50

TÀI LIỆU THAM KHẢO

51

Trần Thị Hồng

-5-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn
MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Ngày nay, công nghệ thông tin (CNTT) phát triển mạnh mẽ trên toàn
thế giới và ở nước ta nó cũng trở thành một yếu tố quan trọng không thể thiếu
trên con đường hội nhập kinh tế quốc tế. Ở mỗi một lĩnh vực, CNTT có
những ứng dụng đáp ứng đầy đủ mọi yêu cầu đặt ra. Trong giáo dục, thành
tựu của nó đặc biệt là phương tiện dạy học trong đó có Powerpoint giúp quá
trình giáo dục trở nên dễ dàng hơn, đạt được hiệu quả cao nhất. Ứng dụng
phần mềm Powerpoint làm tăng khả năng tư duy, cung cấp tri thức, rèn luyện
kĩ năng, kĩ xảo thông qua sự tri giác trực tiếp bằng các giác quan khác nhau
cho học sinh. Tuy nhiên phải biết sử dụng đúng lúc, đúng chỗ nếu không sẽ
phản tác dụng gây ức chế tư duy của học sinh, làm học sinh mất tập trung.
Trong quá trình giáo dục ở phổ thông, ngoài lượng kiến thức dồi dào,
lòng yêu nghề, đạo đức trong sáng thì người giáo viên phải không ngừng nâng
cao trình độ hiểu biết, học hỏi những điều mới lạ phục vụ cho công tác giảng
dạy của mình. Áp dụng phần mềm Powerpoint vào giảng dạy là cách dạy mới,
hấp dẫn, tạo được sự hứng thú cho học sinh trong quá trình học. Giáo viên dễ

dàng điều khiển được lớp học vì vậy ứng dụng Powerpoint nói riêng, CNTT
nhất là phương tiện dạy học hiện đại nói chung vào quá trình dạy học là hết
sức cần thiết.
Trong giáo trình Công nghệ 11 có nhiều bài học, nếu chỉ sử dụng các
phương tiện dạy học thông thường thì sẽ khó đạt được mục đích dạy học. Lúc
này CNTT phát huy được sức mạnh của mình đặc biệt là trình chiếu bằng
Powerpoint giúp học sinh hình dung rõ hơn, có cái nhìn rộng hơn cũng như
lĩnh hội tri thức tốt hơn. Phương tiện dạy học trực quan kết hợp với các
phương tiện dạy học khác sẽ giúp quá trình dạy học đạt kết quả cao nhất.

Trần Thị Hồng

-6-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

Tôi mong muốn giúp những người quan tâm tới việc trình diễn bài trên
Powerpoint các câu lệnh, thao tác của Powerpoint trong việc xây dựng và
biểu diễn cũng như kết nối giữa các Slide, hình ảnh riêng với nhau để thiết kế
được bài giáo án điện tử phục vụ công tác giảng dạy với hiệu quả cao nhất.
Môn Công Nghệ là môn kĩ thuật lý thuyết và thực hành trong đó có
nhiều khái niệm trừu tượng, cấu tạo, nguyên lý làm việc của các cơ cấu, hệ
thống khó diễn tả trong quá trình dạy học nên rất cần sự hỗ trợ của CNTT để
mô phỏng kiến thức trừu tượng, tăng hiệu quả sử dụng và tạo hứng thú cho
học sinh.

Xuất phát từ những lý do trên, để góp phần trực tiếp nâng cao chất
lượng dạy và học tôi đã chọn đề tài:
“Giới thiệu một số phƣơng pháp soạn giáo án bằng phần mềm Powerpoint”
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu sơ lược thực trạng (thực tiễn) về việc sử dụng phương tiện
dạy học vào dạy học môn Công nghệ ở phổ thông hiện nay.
Nghiên cứu về lý luận (lý thuyết), các nguyên tắc khi sử dụng phương
tiện dạy học trong quá trình dạy học nhất là các phần mềm dạy học.
Khả năng vận dụng thành thạo các câu lệnh trên Powerpoint .
Tìm ra những cái mới, thế mạnh (ưu điểm) của phương pháp dạy học
dùng Powerpoint so với một số phương pháp dạy học khác.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
- Đối tƣợng
Những vấn đề liên quan tới phần mềm Powerpoint.
- Phạm vi nghiên cứu
+ Giáo trình vẽ kĩ thuật dùng cho các trường ĐH & CĐ khối kĩ thuật
+ Giáo trình phần mềm Powerpoint

Trần Thị Hồng

-7-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài để xác định được cơ sở
của việc ứng dụng phần mềm Powerpoint vào việc soạn giáo án điện tử.
Tập hợp, phân tích, đánh giá để đưa ra nhận xét về ứng dụng CNTT,
nhất là phương tiện dạy học vào giảng dạy hiện nay.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Các phương pháp nghiên cứu lý luận, thực tiễn
- Các phương pháp tập hợp, phân tích, rèn luyện thao tác, kĩ năng vẽ
hình chiếu trục đo và biểu diễn một số vật thể.
6. Giả thuyết khoa học
Nếu ứng dụng tốt, đúng quy chuẩn cách soạn giáo án bằng phần mềm
Powerpoint thì công tác giảng dạy của giáo viên sẽ đạt được mục đích cao
nhất.
7. Cấu trúc khóa luận
Chương 1: Tìm hiểu sơ lƣợc thực trạng của việc ứng dụng phần mềm
Powerpoint vào soạn giáo án giảng dạy.
Chương 2: Nguyên tắc soạn giáo án điện tử bằng Powerpoint và một số câu
lệnh cơ bản.
Chương 3: Giới thiệu một số giáo án điện tử và giảng dạy vẽ kĩ thuật.

Trần Thị Hồng

-8-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn
NỘI DUNG

CHƢƠNG I:

TÌM HIỂU SƠ LƢỢC THỰC TRẠNG VIỆC ỨNG DỤNG PHẦN MỀM
POWERPOINT VÀO SOẠN GIÁO ÁN GIẢNG DẠY
1.1. Cơ sở lý luận của việc ứng dụng phần mềm Powerpoint vào soạn giáo
án giảng dạy
Chúng ta đều biết rằng, trên thế giới, việc sử dụng CNTT để tích cực
hóa hoạt động nhận thức của học sinh nhằm nâng cao chất lượng dạy học đã
trở thành một xu thế phát triển mạnh mẽ.
Để hòa cùng nhịp độ phát triển chung của các nước, trong những năm
gần đây, nước ta đã đưa CNTT vào giảng dạy ở tất cả các môn học với việc
sử dụng những phần mềm khác nhau như: Powerpoint, Autocad,…để nâng
cao hiệu quả của quá trình dạy học ở Phổ thông.
Ở nước ta, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ IX đã khẳng định: “Đổi
mới phương pháp dạy và học phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo
của người học, coi trọng thực hành, thực nghiệm, tránh nhồi nhét, học vẹt,
học chay, đổi mới và hoàn thiện nghiêm minh chế độ thi cử”. Bộ GD&ĐT đã
chủ trương đưa CNTT vào nhà trường với việc dạy tin học, quản lý và dạy
học các bộ môn. Bộ đã thành lập trung tâm CNTT để nghiên cứu, xây dựng
mô hình thực hiện đổi mới phương pháp và công nghệ dạy học ở các bậc học.
Như vậy, ứng dụng CNTT trong dạy học đã trở thành nhu cầu cấp thiết và đòi
hỏi phải được vận dụng sâu rộng trong các nhà trường.
Quá trình dạy học là một quá trình nhận thức được tổ chức một cách
đặc biệt. Mục đích của quá trình dạy học là giúp cho học sinh lĩnh hội được
những kinh nghiệm xã hội mà loài người tích lũy được qua nhiều thế kỷ.

Trần Thị Hồng

-9-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

Ứng dụng CNTT vào quá trình dạy học, giúp học sinh thấy hứng thú
hơn, giờ học trở nên sôi nổi hơn, học sinh tiếp thu bài hơn và phát huy tối đa
khả năng sáng tạo của học sinh đạt được mục đích trong dạy học.
Hiện nay, việc ứng dụng phần mềm vào quá trình dạy học giúp giáo
viên rút ngắn được thời gian ghi chép lên bảng nhưng vẫn truyền đạt đầy đủ
cả về số lượng và chất lượng, vẫn nâng cao trình độ nhận thức của học sinh
đồng thời cũng nâng cao được khả năng tự đào tạo về tin học của giáo viên.
Với cách dạy truyền thống để thực hiện được tất cả những yêu cầu đó là rất
khó, cho nên ứng dụng CNTT vào giảng dạy là rất cần thiết trong thời đại
ngày nay.
1.2 Cơ sở thực tiễn của việc ứng dụng phần mềm dạy học ở trƣờng trung
học phổ thông
Ngày nay, CNTT đã trở thành công cụ đắc lực trong hoạt động dạy học
ở các nước trên thế giới.
Đối với nước ta, việc sử dụng các phần mềm trong dạy học là rất ít
thậm chí có trường chưa có. Chủ trương của nhà nước ta hiện nay là xã hội
hóa CNTT và ở một số trường đã bước đầu thực hiện như đưa Internet vào
trường nhằm tin hóa trường học.
Ứng dụng phần mềm vào giảng dạy cho tất cả các môn học: giúp tăng
khả năng tư duy của học sinh, tạo hứng thú học tập, sự say mê, nhờ những
hình ảnh, âm thanh, Video sinh động. Tuy nhiên, việc đưa phần mềm vào
giảng dạy cũng gặp rất nhiều khó khăn đối với giáo viên: Để soạn được một
giáo án giảng dạy tốn rất nhiều thời gian đánh máy, tìm hiểu những thông tin

liên quan, những hình ảnh, đoạn phim hay nhưng phải phù hợp để chèn vào
các Slide trình chiếu…Nếu không áp dụng đúng lúc, đúng chỗ thì quá trình

Trần Thị Hồng

-10-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

giảng dạy sẽ phản tác dụng học sinh bị phân tán tư tưởng, mất tập trung giáo
viên sẽ không đạt được mục đích dạy học.
Vì thế, để áp dụng CNTT vào dạy học ở Phổ thông thì người giáo viên
phải luôn luôn tìm hiểu, tiếp cận với công nghệ mới, có trình độ tin học đủ
đáp ứng yêu cầu sử dụng phần mềm. Ngoài ra, giáo viên còn phải có tính tích
cực, ham học hỏi, tìm tòi những điều mới lạ phục vụ cho công tác giảng dạy
của mình.
Với học sinh trong trường phổ thông, tham gia vào tiết học có sử dụng
phần mềm dạy học thì học sinh phải có sự hợp tác với giáo viên. Người học
cũng luôn phải tiếp cận với những công nghệ mới, tìm hiểu, học hỏi, trau dồi
kinh nghiệm tăng vốn kiến thức về tin học của bản thân.
Điều kiện cơ sở vật chất ở trường phổ thông hiện nay đủ đáp ứng nhu
cầu cho việc dạy học ứng dụng CNTT. Vì vậy, để nâng cao chất lượng dạy
học cả thầy và trò đều phải tìm hiểu và ứng dụng CNTT một cách rộng khắp.
Đối với các môn kĩ thuật nói chung và môn Công Nghệ nói riêng thì
việc ứng dụng CNTT trong dạy học sẽ tạo ra một bước chuyển cơ bản trong

quá trình đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức dạy học góp phần hình
thành và phát triển tư duy kĩ thuật cho học sinh.
Do đặc thù của môn Công nghệ, ngoài việc hình thành cho học sinh các
khái niệm, các nguyên lý hoạt động, các vật phẩm kỹ thuật,…rất trừu tượng
và phức tạp thì giáo viên cần biết cách chọn phương pháp dạy phù hợp với
nội dung từng bài dạy, kết hợp với phương tiện dạy học (tranh vẽ, mô hình,
hình ảnh,…) để bài dạy đạt được hiệu quả cao nhất.
Môn Công nghệ còn có mối liên hệ chặt chẽ với các môn học khác: vật
lý, toán học,…là bước hình thành cơ bản giúp học sinh dễ tiếp thu những kiến

Trần Thị Hồng

-11-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

thức sau. Ngoài ra, nó còn có mối liên hệ với thực tiễn cuộc sống như nguyên
lý làm việc của các động cơ đốt trong,…
Nếu dạy theo phương pháp truyền thống sẽ dẫn đến việc học sinh khó
hình dung, tưởng tượng hoặc hình dung sai mà điều này hoàn toàn có thể khắc
phục được khi ta sử dụng phần mềm trong dạy học.
Ví dụ: Việc hình thành nhiên liệu ở bộ chế hòa khí nếu theo cách dạy
thông thường giáo viên sẽ sử dụng Sách giáo khoa hoặc tranh ảnh mô tả
nhưng điều đó không giúp học sinh hình dung được rõ ràng nhiên liệu nó
được hình thành như thế nào, đi từ đâu đến đâu. Nhưng áp dụng phần mềm

dạy học vào giảng dạy thì học sinh sẽ tiếp thu bài rất nhanh bởi có hình ảnh
sinh động, hay Flash mô tả quá trình hình thành nhiên liệu.
Vậy việc ứng dụng phần mềm dạy học vào giảng dạy giúp quá trình
dạy học đạt hiệu quả cao nhất.

Trần Thị Hồng

-12-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

KẾT LUẬN CHƢƠNG I
Kết thúc chương này, tôi đã nghiên cứu được cơ sở lý luận và cơ sở
thực tiễn của việc ứng dụng phần mềm Powerpoint vào soạn giáo án giảng
dạy ở trường phổ thông. Để giúp giáo viên ứng dụng CNTT một cách thuận
lợi vào quá trình soạn giáo án tôi xin đưa ra những nguyên tắc soạn giáo án và
một số câu lệnh cơ bản của phần mềm Powerpoint.

Trần Thị Hồng

-13-

K31C SP Kỹ Thuật

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn
CHƢƠNG II:

NGUYÊN TẮC SOẠN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ BẰNG POWERPOINT
VÀ MỘT SỐ CÂU LỆNH CƠ BẢN
2.1 Nguyên tắc chung khi soạn giáo án điện tử
Từ những giáo án điện tử đã soạn sẵn trên giấy và được trình bày trên
bảng đen để trở thành giáo án điện tử đòi hỏi người Thầy phải biết sử dụng
phần mềm dạy học (Powerpoint). Đây là phần mềm nằm trong bộ MS Office
dùng để tạo trình chiếu đa dạng trên máy tính. Nếu chỉ dừng lại ở gõ những
nội dung cần thiết cùng một số định dạng về màu sắc, font chữ thì giáo viên
nào cũng có thể làm được nhưng như thế chưa thực sự thấy được sức mạnh
của Powerpoint cũng như chưa phát huy được hiệu quả của phương pháp dạy
mới này. Ví dụ trong tiết dạy Công Nghệ 11 về Hình chiếu trục đo học sinh
hẳn khá vất vả khi nghe, hình dung ra không gian 3 chiều của vật thể , hướng
chiếu, cách chiếu thông qua lời giảng của giáo viên. Có khi nghe xong học
sinh cũng chẳng hiểu hoặc hiểu sai ý đồ của giáo viên. Vậy thì việc đưa giáo
án điện tử vào giảng lúc này là rất cần thiết, đúng lúc, đưa những hình ảnh
minh họa cho lời giảng làm như thế học sinh sẽ hiểu sâu hơn vấn đề đồng thời
làm giờ học sinh động và đạt hiệu quả cao hơn rất nhiều.
Ngoài những nội dung, hình ảnh minh họa đưa vào bài giảng, thao tác
cơ bản nhất đòi hỏi giáo viên phải nắm được là cách thiết lập các hiệu ứng để
cho bài giảng sinh động, mang lại không khí học tập, giảng dạy mới mẻ. Các
hiệu ứng này là các hoạt ảnh của các đối tượng (văn bản, hình ảnh,…) được
thiết lập có thứ tự. Có thể dòng chữ này xuất hiện trước dòng chữ kia hay khi
dòng chữ này xuất hiện từ dưới lên, khi từ trên rơi xuống,…Chẳng hạn trong
giờ hóa học, chất phản ứng sẽ xuất hiện trên màn hình, sau khi học sinh đã
suy nghĩ xong , giáo viên sẽ giúp các em thấy được các chất tạo thành từ phản

Trần Thị Hồng

-14-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

ứng này nhờ một cái “Click” chuột. Giúp giáo viên tiết kiệm được thời gian
viết lên bảng, nội dung hiển thị đến đâu, giáo viên giảng đến đó, làm thời gian
giảng bài nhiều hơn, tăng khả năng tư duy của học sinh, các em sẽ hiểu bài
hơn.
Đối với môn học xã hội như lịch sử, địa lý, bài giảng thường đi kèm
với nhiều hình ảnh minh họa. Hiện tại trên Internet khá phong phú về tư liệu
đáp ứng nhu cầu của bài giảng vì vậy giáo viên phải biết cách thức truy cập
Internet tuy nhiên không phải hình ảnh nào cũng thỏa mãn và phù hợp với bài
giảng nên người giáo viên cần phải biết kĩ thuật xử lý màu sắc, cắt xén hình
ảnh, các đoạn phim, đoạn nhạc,một cách hợp lý.
Bài giảng sau khi thiết kế sẽ được trình chiếu lên màn hình thông qua
máy chiếu và giáo viên cũng phải biết sử dụng nó. Chỉ cần một vài thao tác
lắp máy chiếu với CPU của máy tính và điều chỉnh độ lớn, độ nét trên màn
hình thì giáo viên chắc hẳn sẽ có một bài giảng chất lượng, học sinh sẽ có
không khí học tập sảng khoái.
Khi chuyển từ bài giảng truyền thống sang các Slide trình chiếu, giáo
viên thường mang tư tưởng của bài giảng cũ để áp đặt vào nghĩa là sẽ trình
bày những gì mình nói và viết tất cả nội dung vào Slide. Điều này là hoàn

toàn sai lầm vì như thế học sinh sẽ cho rằng giáo viên chỉ nói những gì trong
sách, không mở rộng các kiến thức ngoài. Slide là nơi chỉ chứa tên bài học,
các đề mục và các cụm từ chốt phục vụ cho bài giảng. Tùy theo từng môn học
ta có thể bổ sung công thức, định lý, hình ảnh minh họa một cách hợp
lý…Đây là bước giáo viên cần vận dụng khả năng, kiến thức về tin học của
mình để xây dựng bài giảng. Nếu Slide này cần hình ảnh minh họa, giáo viên
nên tìm kiếm hình phù hợp để chèn vào. Hay Slide kia đang trình bày kết quả
của một thí nghiệm, giáo viên có thể đưa một đoạn phim, thí nghiệm nào đó

Trần Thị Hồng

-15-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

vào để tăng thêm tính thực tế. Công đoạn đưa nội dung vào giáo viên cũng
lưu ý đến số lượng chữ, màu sắc, kích thước trên các Slide. Giáo viên nên tóm
tắt những vấn đề mình sẽ trình bày dưới dạng các Keyword một cách rõ ràng
và dễ hiểu. Nhìn vào Slide giáo viên có nhiệm vụ giải thích kĩ càng và mở
rộng vấn đề ra chứ không phải là đọc các dòng chữ trên Slide. Nếu chưa quen
với cách giảng dạy này, giáo viên sẽ gặp khó khăn trong việc xác định xem
Slide tiếp theo sẽ trình bày về vấn đề gì. Khi đó giáo viên có thể in ra một bản
Handout để vừa giảng vừa nhìn vào đó xác định vấn đề sẽ nói tiếp theo.
Giáo án điện tử được sử dụng sẽ dần thay thế giáo án truyền thống. Vậy
với những Slide chứa các Keyword, hình ảnh,…để giáo viên bao quát hết các

vấn đề cần giảng thì cần phải xây dựng một đề cương giảng dạy với số tiết
dạy của môn học, tên bài giảng tương ứng với các tiết học, nội dung cụ thể sẽ
được trình bày trong mỗi tiết, vấn đề nào trình bày trước, vấn đề nào trình bày
sau, vấn đề nào trọng tâm, cần nhấn mạnh. Nếu không chuẩn bị kĩ lưỡng như
thế thì trong tiết giảng giáo viên chưa nói hết nội dung các Slide hay đã trình
bày hết nhưng thời gian còn thừa nghĩa là cháy giáo án và học sinh rất dễ
nhận ra điều đó. Kết hợp đề cương này cùng Handout một cách thích hợp,
giáo viên sẽ tự tin đứng trên lớp.
Thật ra, ta phải giải quyết khó khăn của học sinh ngay từ người thầy và
giải quyết ở ba khâu: soạn giáo án điện tử, trình chiếu giáo án và hướng dẫn
học sinh ghi chép.
Mỗi lớp học có trung bình khoảng 45-50 học sinh trong khi đó các tiết
dạy giáo án điện tử thường phải tắt bớt đèn, đóng bớt cửa hay kéo rèm hạn
chế ánh sáng trời để hình ảnh trên màn rõ hơn. Vì thế khi soạn giáo án điện tử
giáo viên cần chú ý:

Trần Thị Hồng

-16-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

- Màu sắc của hình nền: cần tuân thủ nguyên tắc tương phản (Contrast)
chỉ nên sử dụng chữ màu đậm (đen, xanh thẫm, đỏ đậm,…) trên nền trắng hay
nền sáng. Ngược lại khi dùng màu nền sậm thì chỉ nên sử dụng chữ có màu

sáng hay trắng.
- Font chữ: chỉ nên dùng các Font chữ đậm, rõ, gọn (Arial, Tahoma,
VNI-Helve…) hạn chế dùng các Font chữ có đuôi (VNI-Times,…) vì rất dễ
mất nét khi trình chiếu.
- Slide chữ: giáo viên thường muốn chứa thật nhiều thông tin trong
một Slide nên thường dùng cỡ chữ nhỏ. Trên thực tế trong kĩ thuật Video, khi
chiếu trên màn hình Tivi (25inches) cho vài người xem hay dùng máy chiếu
Projecter chiếu lên màn hình cho 50 người xem thì Slide chữ thích hợp là 28
trở nên mới rõ được.
Trình bày nội dung trên nền hình: giáo viên không nên trình bày nội
dung tràn lấp đầy nền hình từ trên xuống dưới, từ trái qua phải mà cần để ra
một khoảng trống đều hai bên và trên dưới theo tỷ lệ thích hợp (thường là 1/5)
để đảm bảo tính mỹ thuật, sự sắc nét và không mất chi tiết khi trình chiếu lên
màn hình. Ngoài ra, những tranh ảnh hay đoạn phim minh họa dù hay nhưng
mờ nhạt, không rõ ràng thì cũng không nên sử dụng vì không có tác dụng
cung cấp thông tin xác định như ta mong muốn.
Trình chiếu giáo án điện tử: khi giáo viên trình chiếu Powerpoint để
học sinh có thể ghi chép kịp thì nội dung trong mỗi Slide không nên xuất hiện
dày đặc cùng lúc. Mà nên phân dòng hay phân đoạn thích hợp, cho xuất hiện
theo hiệu ứng thời gian tương ứng. Trường hợp có nội dung bài dài mà nhất
thiết phải xuất hiện trọn vẹn cùng lúc thì trích xuất từng phần thích hợp để
giảng, sau đó đưa về lại trang có nội dung tổng thể, học sinh dễ hiểu và dễ
chép hơn.

Trần Thị Hồng

-17-

K31C SP Kỹ Thuật

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

Hướng dẫn học sinh ghi chép: trong tiết học, học sinh phải có sẵn trước
mặt sách giáo khoa qui định cuả bộ giáo dục đào tạo và có vở ghi chép. Khi
trình chiếu Powerpoint và giảng bài giáo viên hướng dẫn học sinh cách ghi
bài vào vở như sau:
- Những kiến thức căn bản, thuộc nội dung sách giáo khoa qui định sẽ
nằm trong các Slide có kí hiệu riêng. Ví dụ kí hiệu (* đặt ở góc bên trái) học
sinh phải ghi chép đầy đủ nội dung trong các Slide này. Tập hợp nội dung các
Slide có kí hiệu riêng tạo nên kiến thức yêu cầu tối thiểu của tiết học.
- Những nội dung có tính thuyết minh, minh họa, mở rộng kiến thức sẽ
nằm trong các Slide khác có kí hiệu riêng. Học sinh sẽ tự chọn nội dung để
ghi chép tùy theo sự hiểu bài của mình.
- Với những kiến thức căn bản nhưng dài không thể chép hết vì như
thế sẽ ảnh hưởng tới tiến độ của tiết học. Giáo viên sẽ giảng và hướng dẫn
học sinh đánh dấu trong sách giáo khoa về nhà chép.
Đối với môn Công nghệ bản thân môn đã nói lên việc ứng dụng CNTT
chính là sử dụng phần mềm Powerpoint vào soạn giáo án điện tử. Đây là một
phần mềm phổ biến được phát triển cho hệ điều hành MS Windows và được
coi là một dạng phổ biến nhất của công nghệ trình diễn.
Presentation (trình diễn) là sản phẩm được tạo ra của MS Powerpoint.
Trong mỗi Presentation cũng bao gồm các Slide như máy chiếu Slide, chúng
được sắp xếp theo một trình tự nhất định.
Slide chứa đựng các thông tin trình diễn. Bản thân trong mỗi Slide có
thể chứa nhiều loại thông tin khác nhau như chữ (Text), hình ảnh (Image),
tranh vẽ (Picture), âm thanh (Sound), phim (Movie),…
Với khả năng chứa đựng nhiều dạng thông tin trong một Slide, với các

hiệu ứng Animation kết hợp với sự sinh động khi chuyển đổi giữa các Slide,

Trần Thị Hồng

-18-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

phần mềm này thực sự mạnh và rất hữu ích trong việc thay đổi phong cách
dạy của giáo viên nhằm nâng cao chất lượng dạy và học.
Để có một bài giảng tốt, việc thiết kế và xây dựng trình diễn phải được
lập kế hoạch cụ thể và thực hiện theo từng bước nhất định.
- Lựa chọn nội dung thông tin cần thể hiện trong bài dạy.
- Chia nhỏ nội dung thành các Modun. Mỗi Modun thông tin sẽ được
hiển thị một Slide.
- Lựa chọn tối đa các đối tượng Multimedia có thể dùng để minh họa
cho nội dung học tập.
- Chuẩn bị văn bản, hình ảnh, phim…bằng các phần mềm khác nhau
- Tích hợp các nội dung trên vào các Slide
- Qui định cách thức hiển thị thông tin trong mỗi Slide
- Qui định hình thức chuyển đổi giữa các Slide
- In các nội dung có liên quan đến bài giảng
- Trình diễn thử và sửa đổi
Thiết kế bài giảng bằng Powerpoint phải dựa trên lý luận dạy học, đặc
biệt là lý luận dạy học hiện đại. Do vậy, Powerpoint chỉ là phần mềm có tính

chất hỗ trợ cho giáo viên thể hiện ý tưởng sư phạm của mình một cách thuận
lợi và hiệu quả hơn. Cấu trúc bài dạy phải chặt chẽ, logic, thông tin ngắn gọn,
cô đọng, được bố trí và trình bày một cách khoa học, phù hợp với tiến trình
lên lớp.
Thể hiện đồng bộ và hợp lý các đối tượng đa phương tiện để hỗ trợ các
hoạt động nhận thức.
Bài dạy cần khuyến khích sự trao đổi giữa giáo viên và học sinh tăng
cường trao đổi, hợp tác giữa các học sinh, khích lệ tư duy, hoạt động độc lập,
sáng tạo…

Trần Thị Hồng

-19-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

Nội dung bài dạy phải cuốn hút, đảm bảo học sinh tập trung vào nội
dung, logic của kiến thức.
Sử dụng bài dạy đúng kế hoạch, tiến hành với tư thế, điệu bộ, cử chỉ,
giọng nói, ánh mắt hợp lý của người thầy.
2.2 Một số câu lệnh cơ bản và cách thiết kế
2.2.1 Xác định đối tƣợng thiết kế và thanh công cụ
- Màn hình chính của Powerpoint:
Chọn Start / Program / MS Powerpoint

- Powerpoint cung cấp rất nhiều tùy chọn liên quan tới vẽ và định dạng
đối tượng thiết kế. Thanh công cụ Drawing là phương tiện chính trong bộ
công cụ đồ họa của Powerpoint:
Chọn View / Toolbars / Drawing.

Trần Thị Hồng

-20-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

a. Đối tƣợng thiết kế là đƣờng thẳng, đƣờng cong
- Để vẽ một đường thẳng: Chọn Drawing / Line (biểu tượng đường thẳng)
sau đó sử dụng chuột vẽ ở vị trí cần thiết. Nếu đường mới không thẳng hãy
chọn nó và điều chỉnh lại. Chọn Shift trong khi vẽ để tạo các đường nằm
ngang hay thẳng đứng. Nhấn Ctrl khi vẽ chuột để vẽ một đường từ tâm điểm
của nó và kéo dài ra hai bên.
Để xác định kiểu dáng cho đường thẳng hãy chọn nó và Click vào Line
Style, Palette Line Style sẽ hiển thị. Để có thêm những tùy chọn khác hãy
Click vào More Lines / Format Auto Shapes sẽ mở ra từ đó sẽ thiết lập thêm
các tùy chọn bổ sung cho đường thẳng.
- Để vẽ một đường cong: Click vào nút Autoshapes ở trên thanh công
cụ Drawing và chọn Line / Curve sau đó sử dụng chuột để vẽ.
b. Đối tƣợng thiết kế là hình phẳng
-

Để tạo hình chữ nhật: Click vào biểu tượng hình chữ nhật

(Rectangle) trên thanh công cụ Drawing và sử dụng chuột để vẽ hình chữ nhật
(hoặc hình vuông với phím Shift trong khi vẽ)
- Để vẽ hình Oval hay hình tròn: Click vào biểu tượng hình Oval trên
thanh công cụ Drawing và sử dụng chuột để vẽ (dùng phím Shift trong khi vẽ
hình tròn).
Sau đó có thể điều chỉnh hình dáng và kích thước của các hình hoặc áp
dụng kiểu định dạng khác cho chúng.
- Để vẽ một hình tam giác: Click vào Auto Shape trên Drawing / Basic
Shape / Triangle và sử dụng chuột để vẽ.

Trần Thị Hồng

-21-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

c. Đối tƣợng là hình khối trong không gian
Vẽ các hình phẳng sau đó Click vào biểu tượng hình không gian 3D
Style trên thanh công cụ Drawing. Sau đó lựa chọn hình dáng của hình không
gian cần dùng và ấn nút 3-D Setting để sửa kích thước, hình dạng,…cho hình
không gian

2.2.2 Tạo màu cho đối tƣợng
Có thể tạo màu cho đối tượng, văn bản và các đường bằng cách sử
dụng những nút trên thanh công cụ Drawing.

Trần Thị Hồng

-22-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

Để chọn màu mặc định Click trực tiếp vào các nút trên thanh công cụ
Drawing. Để chọn một màu khác Click vào mũi tên nằm bên phải của các nút
làm xuất hiện một Palette với những tùy chọn bổ sung. Cũng có thể sử dụng
hộp thoại Format để thiết lập màu sắc cho đối tượng.
- Fill Color: Để thiết lập Fill Color cho một đối tượng thì chọn đối
tượng đó rồi Click vào mũi tên nằm kế bên Fill Color, hiển thị Palette.
(hình ảnh của Palette)
Trong Palette này có thể thực hiện một số thao tác:
- Click vào No Fill để bỏ Fill Color hiện có. Đối tượng sẽ trở nên trong
suốt và hiển thị màu nền của Slide hiện hành.
-

Chọn một trong những màu tương thích ở phía dưới hộp màu

Automat.

- Click vào More Fill color để mở hộp thoại Colors. Sau đó có thể lựa
chọn nhiều màu khác nhau hoặc tạo ra những màu riêng của mình.
- Click vào Fill Effects để mở hộp thoại Fill Effects và sử dụng các
hiệu ứng trong hộp thoại.
- Click vào More Fill color trong Palette để mở hộp thoại Colors.
Chọn màu mới từ Palette. Màu mới sẽ được hiển thị trong vùng New của hộp
Preview để so sánh với màu hiện hành trong hộp Curent.
- Click vào Preview để xem trước sự thay đổi màu trong File trình diễn.
Click OK nếu áp dụng sự thay đổi đó hoặc Cancel nếu không muốn áp dụng
sự thay đổi đó.
Để tạo màu sắc cho một đường kẻ chọn mũi tên nằm bên phải nút Line
Color trên Drawing. Palette mang tên Line Color sẽ hiển thị.
- Click vào No Line để dấu đường kẻ hiện có.
- Chọn một màu tương thích ở phía dưới hộp thoại màu Automatic

Trần Thị Hồng

-23-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

- Click vào More Fill color để mở hộp thoại Colors và lựa chọn màu
tương thích.
Tạo màu sắc cho khối văn bản được chọn: Click vào mũi tên nằm bên
phải của nút Font Color trên thanh công cụ Drawing. Palette Font Color sẽ

hiển thị. Sau đó chọn màu tương thích ở phía dưới hộp thoại màu Automatic
hoặc Click vào More Font Color để mở hộp thoại Colors. Và có được nhiều
lựa chọn.
2.2.3 Tạo hiệu ứng, hoạt cảnh cho đối tƣợng
Với Powerpoint có thể tự tạo các hiệu ứng, hoạt cảnh cho các đối tượng
như chữ bay lên, hình ảnh chuyển động làm cho trình diễn trở nên hấp dẫn.
Chọn slide Show / Custom Animation. Hộp thoại Custom Animation mở ra
sau đó chọn đối tượng cần áp dụng hiệu ứng. Click vào Effects để thiết lập
các hiệu ứng. Chẳng hạn muốn cho chữ bay thì chọn Fly. Click vào phần
Direction để chọn hướng. Ví dụ: From Botton (chữ bay từ dưới lên). Chọn
mức độ nhanh hoặc chậm trong phần Speed. Chọn khởi động bằng Click
chuột (hoặc kế tiếp nhau) trong Start. Đối với văn bản, muốn xuất hiện với
từng từ chọn By Word trong Animate Text trong Effect Options. Ok.

Trần Thị Hồng

-24-

K31C SP Kỹ Thuật


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Nguyễn Ngọc Tuấn

KẾT LUẬN CHƢƠNG II
Ở chương này, tôi đã đưa ra được những nguyên tắc soạn giáo án điện
tử và một số câu lệnh cơ bản phục vụ công việc thiết kế giáo án của giáo viên.
Ứng dụng những nguyên tắc và câu lệnh này tôi đã soạn một số giáo án để
minh họa.

Trần Thị Hồng

-25-

K31C SP Kỹ Thuật