Cái đẹp trong văn hóa ứng xử của người Việt

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
i Vi t

L IM

U

OBO
OK S
.CO
M

Cỏi p trong v n húa ng x c a ng

V n hoỏ ng x c a ng

i vi t ó

giao ti p qua 4000 n m d ng n
ng x

c v gi

c hỡnh thnh trong quỏ trỡnh

n

c. Cỏi p trong v n hoỏ

c cha ụng ta l u gi , truy n l i t i ny sang i khac. Ngy

nay m c dự xó h ó cú nhi u thay i nh ng giao ti p ng x v n cú t m
quan tr ng c bi t. Nú t o nờn cỏc m i quan h p cú v n húa, cú o
c trong c ng ng dõn c , trong tỡnh b n trong tỡnh yờu, trong gia ỡnh,
trong nh tr

ng, trong kinh doanh, m phỏn- th

ng l

ng khi cú

nh ng b t c ng cú th d n n xung t.

Giao ti p ng x cú v n hoỏ, cú o c l c s cú nh ng m i
quan h thõn thi n trong c ng ng, quan h tỡnh ngh a trong gia ỡnh,
quan h h p tỏc trong kinh doanh l c s t o ra m i tr
l i cho s c kho c a con ng

ng xó h i cú

i

Vỡ v y chỳng ta c n nghiờn c u cỏi p trong v n hoỏ
ng

ng x

c a

i vi t tỡm hi u, k th a v phỏt huy nh ng giỏ tr cao p tinh hoa

c a cu c s ng

Bi vi t g m 3 ph n chớnh:
I) Cỏi p trong v n hoỏ
giao ti p c a con ng

ng x



c hỡnh thnh trong quỏ trỡnh

i

II) Nh ng bi u hi n c a cỏi p trong v n hoỏ ng x

KIL

III) M t s bớ quy t trong v n hoỏ ng x



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
CH
CÁI

NG I

P TRONG V N HỐ

NG X

C HÌNH THÀNH

KIL
OBO
OKS
.CO
M

TRONG Q TRÌNH GIAO TI P C A CON NG
1. B N CH T C A CÁI

P

Cái đ p là ph m trù c
m t

b n và trung tâm c a m h c. Cái đ p có

kh p m i n i trong cu c s ng quanh ta, đ

vàn nh ng s

v t hi n t

I VI T NAM

ng v i nh ng kích th

c bi u hi n qua mn
c hình dáng màu s c

ph m ch t khác nhau, nh ng nó khơng t n t i v nh vi n, h ng c u mà nó
v a mang tính th i s v a mang tình mn th a. Cái đ p ln h

ng t i

chân- thi n- m và có tính nhân dân, tính dân t c tính nhân lo i.
2. V N HỐ

NG X

V n hóa là t ng th nh ng giá tr v t ch t và tình th n do con ng
sáng t o ra trong q trình l ch s ( t
t i cái đ p, h

ng t i con ng

đi n vi t nam). V n hố là h

i
ng

i và làm đ p cu c s ng.

V n hố ng x là l i s ng, lơI suy ngh , l i hành đ ng, là tri t lý
s ng c a con ng

ph m vi r ng.

i đ i v i t nhiên xã h i trong m t ph m vi h p t i m t

B n ch t c a v n hố
khơng th giao ti p

ng x

ng x

là ch

tâm và ch

nh n. Con ng

i

t t khi mà m t phía có thiên chí. Giao ti p

ng x đòi h i c hai bên ph i có t m lòng, tình c m, thi n chí m i đ t
k t qu .
ph i có s

ó là ch tâm. Và v n hố ng x con ng
kiên trì nh n l i, nh

i ph i “nh n”, t c là

ng nh n nhau,th m chí đơi khi c ng ph i

thi t thòi đơi chút có th m i đ t hi u qu giao ti p t t. N u có c “ tâm”
và “ nh n” thì s đ t k t qu t t trong giao ti p

ng x .

I u đó đơi khi

thay đ i s ph n c a c m t cu c đ i.
3. CÁI

P TRONG V N HỐ

Cái đ p trong v n hóa

NG X

ng x

c a ng

i vi t đã hình thành trong

q trình giao ti p t r t s m và ngày càng phong phú. Nh ng giá tr cao
đ p đó đ

c ơng cha ta l u truy n cho th h sau và đ n ngày nay v n con
2

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
nguyờn giỏ tr vụ cựng to l n i v i nhõn dõn ta. V n hoỏ ng x trong
quỏ trỡnh giao ti p g m hnh lo t cỏc h th ng:
lng xó trong h

m c, gi a cỏc dũng h

trong gia ỡnh,

v i nhau, gi a cỏc thnh viờn

i ng nghi p, gi a nh ng ng

KIL
OBO
OKS
.CO
M

trong c ng ng gi a nh ng ng

ng x

i cựng

gi i v khỏc gi i
Tr

c h t chỳng ta c p n cỏi p trong ng x

c a tỡnh yờu

nam n . tu i tr y s c s ng, ai bi t m ch ng mu n yờu v khao khỏt


c yờu. tỡnh yờu lm p cu c s ng, lm ụi l a tr nờn vui t

i h n. Tr
muụn ng h

c õy ụng cha ta th
i trong c

I v yờu

ng cú quan ni m nờn ch n ng

i xin: l y v

i

xem tụng l y ch ng xem

gi ng, hay trõu ta n c ng ta. nh ng hi n nay thỡ xó h i ó ti n b
h n nờn trong tỡnh yờu nam n ó

c t do ch n l a ng

i mỡnh yờu:

ộp d u ộp m ai l ộp duyờn.Trong tỡnh yờu cú r t nhi u ỡờu khú cú th
l

ng tr

c, cú th nờn i m c ng cú th tan v . V dự trong tr

h p no thỡ hai bờn c ng ph i t nh tỏo x

lý

cú thỏi

x

nhng, cú lý cú tỡnh:

Khụng n

c v i nhau

Em i l y ch ng

Ta nh con thuy n m c c n gi a dũng sụng
Ngy em lờn xe hoa

Thuy n trũng trnh n

cm t

Mõy thang lang b c tr ng trờn u
Ta g i lũng ta
L i

Khỳc

Sụng

Sõu

( L i cu i Th Hựng)

3

s

ng
nh



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Trong tình c m v ch ng thì cái đ p c a ng x là ch tâm và ch
nh n c hai bên đ u ph i u th
l n nhau, nh

ng nhau th t lòng, quan tâm ch m sóc

ng nh n nhau thì m i h nh phúc.

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Trong cu c đ i v ch ng m y ch c n m g n bó v i nhau khơng th
trành kh i đơi lúc nòng gi n, cãi vã v i nhau. Trong nh ng tr
nh

th ng

i v

ch u đ ng, là ng

th

ng ph i bi t nh n t c là nh n nh

ng h p

ng kiên nh n

i “ tháo ngòi n ” trong các tình hu ng nh v y

“Ch ng gi n thì v làm lành
Mi ng c

i h n h r ng anh gi n gì”

hay “ Ch ng gi n thì v b t l i

C m sơi nh l a thì đ i nào khê”
Trong gia đình thì ng
đình mà thi u v ng ng

i v là m t ph n khơng th thi u. N u gia

i v thì s khơng hồn ch nh. Ng

i v hi n d u,

đ m đang ch m lo cơng vi c gia đình t o đi u ki n cho ch ng n tâm
phát tri n s nghi p thì gia đình ln vui v ,h nh phúc. Trái l i ng

iv

x u tình trá n t thì ch làm kh ch ng con mà thơi vì v y các c ta có câu
“ giàu vì b n sang vì v ”, “ gai ngoan làm sang cho ch ng” v còn là tay
hòm chìa khố cho ch ng “ trai có có v nh gi có hom”
Gia đình êm âm h nh phúc s t o nên s c m ng vơ song v

t qua

m i khó kh n th thách trong cu c s ng: “thu n v thu n ch ng tát bi n
đong c ng c n”.
Ng

i v Vi t Nam khơng ch gi i vi c n

r t thu chung v i chơng.
ng

c đ m vi c nhà mà còn

ây là m t phaamr ch t vơ cùng q báu c a

i ph n Vi t Nam. M c dù ch ng nghèo khó thì c ng khơng chê mà

cùng chia s m i khó kh n bu n vui v i ch ng: ‘ch ng em áo rách em
th

ng, ch ng ng òi áo g m sơng h

ng m c ng

đi u khơng may khơng còn lành l n thì v n
cho ch ng:
“Thi u ph hát cho ch ng nghe
4

i”. Ho c khi ch ng g p

bên c nh ch ng ch m sóc

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Quờn c cụng viờn bao ng

i qua l i

Bi hỏt ngõn vang ngõn dI ngõn mói

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Nh v d vóng xa x a
Ng ũi ch ng g

nc

ie l n ung a

Bn tay ng yờn b t ng

Bn chõn ng yờn b t ng
Ch n c

ig

ng g o

Ch nh ng gi t n

c m t ngh n ngo l n trờn gũ mỏ
(Nh v d vóng-Th Hựng)

Ngay c khi ng ũi ch ng khụng may m t i thỡ ng

i v

v n m t

lũng nuụi con th ch ng: ghe b u ch lỏi v ụng, lm thõn con gỏi th
ch ng nuụi conb i h
x

ng. Sau khi ng

quan ni m: v

i ch ng m t i, ng

ch ng nuụI con l chung thu v i chũng.
h

ng quan ni m tam tong i v i ng

ch ng s ng g i th t ch t g i
i ph n

coi vi c

v y th

ú l h n ch b i h ch u nh

i ph n

c a Nho giỏo. Nh ng

m t khỏc quan ni m t c cụng dung ngụn h nh i v i ng

i ph n

thỡ v n luụn ỳng n, l ũi h i c n thi t l chu n m c c a ng

i ph n

ton di n c a th i i.

ú l v phớa ng

i v cũn ng

i ch ng thỡ ph i cú cỏch x s th

no cho ỳng? L d nhiờn n u ng

i v

con thỡ h s

c m t ng

ng

c n ỏp l i. Tr

ó h t m c yờu th

ng ch ng

i v m ang th o vỏt,

i ch ng khụng th khụng c m ng m i x t t v i v yờu th

ng

v con h n, yờn tõm xõy d ng s nghi p em l i n n t ng kinh t v ng
ch c cho gia ỡnh n nh. ễng cha ta cú nh ng cõu nghi l i tỡnh c m c a
ng

i ch ng ginh cho v nh : c a ch ng cụng v , nh t v nhỡ tr i

nh s nghi lũng t c d v cụng lao c a ng
Tr
ca ng i ng

c kia chỳng ta cú nh th Tỳ X

i v trong gia ỡnh.

ng vi t bi th

Th

ng v

i v t n t o, v t v quanh n m c a ụng nuụI n m con
5



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
v i m t ch ng thỡ nay chỳng ta cú nh th
c ng th hi n tỡnh c m yờu th

Th Hựng v i bi V

ng sõu s c v i ng

i v

thõn yờu c a

minh:

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Em i v ng

Nh hoang tn giỏ l nh

Con m i ch i quờn b b a c m chi u
M t l nh th y ton l ỏ

B p ch ng tr ton nh ng n i niờu
Em i v ng

Anh cụ n bu n t i

L m t mỡnh phũng v ng ng t nh t

Con l n theo ch ng, con sau theo b n
Thui th i c n phũng tr ng tr i b v
Em i v ng

ờm ụm ch n tr n tr c

Ngy ó di ờm thao th c di h n

V i em cho anh kh

C bụ v c l d th ny

Khi xa em

Anh t t cựng n i kh

Thi u m t ng

i r t v l em
(V

B i v y nờn v ch ng yờu th
Ba m

Chỳng mỡnh
Túc c

i- Th Hựng)

ng, g n bú n h t cu c i:

i n m sau
c

Anh
6

I



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Mang t ng em
Chi c l

c

M t th i

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Ch i

Tóc

Em

Xanh

( Quà lúc tu i già_Th Hùng)

Quan h gi a cha m và con cái là quan h máu th t nên vô cùng
đ c bi t. Ng òi cha ng

i m nào c ng dành cho con cái mình nh ng đi u

tót đ p nh t , mong cho con cái mình nh ng đi u may m n nh t. Vì v y
cha m luôn c g ng d y d cho con cái m i đi u hay l ph i, h ng mong
cho con cái sau này tr thành ng

i có ích cho xã h i:

D y con t thu còn th

n khi c l n t khôn h n ng
D y n, d y nói, d y c

i

i

D y đi thong th d y ng i n t na

Cha m nào c ng mong mu n con cái mình kho m nh, đ p đ khôn
ngoan h n ng

i và g p nhi u h nh phúc b i con cái là m t ph n c th c a cha

m táI sinh: “ cá chu i đ m đu i v con”. Vì th cha m không qu n ng i hy
sinh v t v nuôI con khôn l n nên ng
luôn

i. Ngay c khi con cái đã l n cha m v n

bên c nh c u chúc cho con cái mình g p nhi u h nh phúc may m n:
Con

Hãy yêu đ m say

Nh m con đã t ng

Yêu b

Tình thiêng liêng

Dành tr n v n m t ng
R i làm m
7

i



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
Làm bà
Xây
T

KIL
OBO
OKS
.CO
M

m

Ch ch ng và cháu con
Là nh t

trên đ i

( Th t ng con gái – Th Hùng)

H nh phúc l n nh t c a ng

i con là có đ y đ c cha l n m , có gia đình

yên m h nh phúc “ con có cha nh nhà có nóc”. Tr

c công lao to l n c a cha

m con cái ph i luôn ghi nh và đ n đáp báo hi u cha m
“ Công cha nh núi thái s n
Ngh a m nh n

c trong ngu n ch y ra

M t lòng th m kính cha

Cho tròn ch hi u m i là đ o con”
Ng

i con nào c ng ph i đ t ch hi u lên hành đ u, ch m sóc cha

m khi già y u và n i n

ng t a, là ngu n an i c a cha m . M i khi ngh

v m con cái luôn bày t tình c m thiêng liêng sâu s c đ i v i ng

im

t n t o lam l c a mình đang v t v lo cho con cái:
“M

!

M dã gánh con hai l n t n c

gi c giã

Gi u làm sao tóc m b c tr ng tr i”

( Tóc b c m già- Th Hùng)

“ Con hèn quá không giúp gì đ
Ph i thân gày bán x s ven đ
M sinh con mong v giá n
Tóc đi m s

cm

ng

ng t a

ng r i nhìn m mà th

ng”

( M - Th Hùng)

Khi ngh a v cha m t ng
cái mình khôn l n tr

i cha siêng n ng lam l , mong cho con

ng thanh, ng

i con đã b c l c m xúc:
8



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Cha c ng nh cõy hộo g y tỏm m

in m

R siờng n ng nh c nh n nuụi con khụn l n
Con nh chi c lỏ u cnh xanh n bi c c tr i xanh

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Nhỡn nh ng chi c lỏ vng cu i cựng l c lay trong giú
Con rựng mỡnh s cú m t ngy m t cha
S khụng cú n

c m t no cho m t ng

i cha nh th

S liờm trung trỏc tuy t n vụ cựng

(Nh v cha mựa ụng n m hai ngn l m t- Th Hựng)
Tỡnh anh ch em trong gia ỡnh l tỡnh c m g n bú khụng th tỏch r i. Vỡ
v y anh ch em ru t th t ph i th

ng yờu, ựm b c l n nhau:

Anh em nh th tay chõn

Rỏch lnh ựm b c,d hay n
Anh em thỡ ph i nh

ng nh n l n nhau, on k t v i nhau,

khụng nờn tranh ginh gõy m t on k t b i:
Khụn ngoan i ỏp ng

i ngoi

G cựng m t m ch hoI ỏ nhau

Ho c: Anh em chộm nhau b s ng, khụng chộm nhau b l

i. V

khi g p khú kh n thỡ ph i giỳp l n nhau: ch ngó em nõng
v i h

Trong quan h

t c ph i nh

ỡnh, dũng h : chim cú t , ng

n t

i cú tụng, n

tiờn, ngu n g c gia
c cú ngu n cõy cú

g c. Con chỏu cú b n ph n ph i nh n c i ngu n, nh v quờ cha t
t . Dự cú i xa thỡ c ng ph i lm tr n b n ph n l ngh a v i gia ỡnh h
m c



n i y

cú dũng sụng x n a con ũ
Cú v

n nhón m tr ng th i con gỏi

Cú cỏnh cũ ch n i nh

.

Mai
Xa
9

qua sụng.



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Xa ng xu trờn mỏ
Xa n c

i trờn mụi

Xin cho tụi g i l i cu i tr i

KIL
OBO
OKS
.CO
M

H t nhón en en quờ mỡnh trong m t
(V

ng x

Trong cỏch

d

v i h

n nhón quờ tụi- Th Hựng)

t c, ph i cú thỏi

kớnh trờn nh

i, tụn tr ng cỏc phộp t c, l nghi c a h t c, khụng

ng

c lm i u gỡ

tai ti ng, cú l i v i h t c:

Gi y rỏch ph i gi l y l

i v i hng xúm lỏng gi ng v m i ng

i xung quanh nờn cú thỏi

g n g i thõn thi n b i trong cu c s ng khụng ph i ai c ng

c ton

v n, nhi u khi cũn ph i cú s giỳp c a hnh xúm lỏng gi ng nờn ph i:
bỏn anh em xa mua lỏng giờng g n v b con em t i l a t t ốn

nhau. Ng

i khụn ngoan, thụng minh bao gi

ho nhó v i t t c m i ng
lõu m i bi t ờm dI,

c ng cú thỏi c i m ,

i xung quanh. Ng

lõu m i bi t r ng ng

i x a th

ng b o: th c

i cú nhõn ho c

Ho h , ho bỡ, nan ho c t,

Tri nhõn, tri di n, b t tri tõm

(V h , v hỡnh dỏng, khú v x
Bi t ng

ng

i bi t m t, ch a ch c bi t tõm

í núi con ng

i cú c

cỏi x u v cỏi t t th

nghi m, cú s tinh t phõn bi t th t gi t t x u cú thỏi
V i b n bố ng nghi p nờn cú thỏi

nờn ph i cú kinh
ng x phự h p.

thõn thi n ho ng trỏnh

tớnh ớch k , ghen t b i ú l m t i u t h i. Ng ũi thụng minh bao gi
c ng bi t co du i ỳng lỳc, tu c m ng bi n. V i c p trờn thỡ nờn cú
thỏi

tụn tr ng, h c h i v lm t t nhi m v

Khụng nờn núi x u sau l ng ng

chuyờn mụn c a mỡnh.

i khỏc v ho c cú thỏi xu n nh quỏ

ỏng. N u cú m t l i khen ỳng lỳc ỳng ch thỡ t t c u vui v , tho i
mói ụi khi r t

cr t

c vi c. V i c p d

i thỡ nờn nghiờm tỳc thõn

tr ng, giỳp , gi m b t s c ng th ng khụng ỏng cú.
10



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
Nh

v y cỏch giao ti p

ng x

gi a ng

i v i ng

i l vụ cựng

quan tr ng. Vỡ v y c n cú thỏi , cỏch x s sao cho phự h p v i v th

KIL
OBO
OKS
.CO
M

c a mỡnh trong gia ỡnh c ng nh ngoi xó h i.

11



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
CH

BI U HI N C A CÁI

P TRONG V N HỐ

ng x , cái đ p đ

NG X

c bi u hi n r t phong phú, đa

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Trong v n hố

NG II

d ng t l i n ti ng nói cho đ n c ch , hành đ ng và th hi n
ph c, di n m o n a. t t c nh ng y u t
ng

c trang

đó góp ph n t o nên m t con

i l ch s , nghiêm túc, đáng tin c y. Trong đó, l i nói là ph

c b n nh t c a con ng

ng ti n

i trong giao ti p ng x .

1. L i nói đóng vai trò vơ cùng quan tr ng trong đ i s ng con
ng

i. L i nói là ph

qua l i nói, con ng

ng ti n giao ti p c b n nh t c a con ng

i s th hi n mình có ph i là ng

s hay khơng có hi u bi t hay khơng. ơng cha ta th
vàng. Qu đúng nh
mà có th đ t đ

i. Thơng

i có v n hố l ch

ng nói: l i nói gói

v y, ch b ng l i nói nh nhàng đúng lúc đúng ch

c k t qu nh ý mu n. Th nên” l i nói khơng m t ti n

mua, l a l i mà nói cho v a lòng nhau” b i “ nói ng t l t đên x

ng”

Vi c phát ngơn đòi h i hai u c u là l i nói ph i đúng vai xã h i (
t cc

ng v c a m t ng

đ iv ic

i, nh ng u c u, nh ng mong đ i c a xã h i

ng v đó ) và l i nói ph i phù h p v i trình đ c a ng

i nghe.

ây là hai u c u c n thi t trong giao ti p. Trong giao ti p tránh tình
tr ng nói v ng m ng, khơng suy ngh . Nh v y là khơng tơn tr ng ng

khác, có th gây nên h u qu x u b i vì “ tr
thì khó” chính vì v y ng

i vi t ln nh c nh

t chân thì d , tr

Trong giao ti p h ng ngày, ng
nhàng, t

t mi ng

nhau khi nói n ng hành

đ ng ph i cân nh c l a ch n cho phù h p “ u n l
nói”.

i b y l n tr

tho i đ x ng hơ cho phù h p:
“Sao em

G i chú b ng anh

12

c khi

i l ch s bao gi c ng nói n ng nh

t n , đ c bi t ph i chú ý đ n ngơI th , đ a v c a ng

Tu i xn ai có đ dành đ

i

c đâu

i đ i



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
p lũng nhau ch m t cõu
R t may mỏi túc trờn u cũn xanh
(Sao em g i chỳ b ng anh- Th Hựng)
i Vi t l khi i v v u cú

KIL
OBO
OKS
.CO
M

M t nột p trong giao ti p c a ng
l i cho h i v i ng

i l n trong nh. ú l bi u hi n c a s

tụn tr ng

phộp t c gia ỡnh v c ng l s quan tõm n nhau.
M t l i núi hay

m long ba ụng, m t cõu núi d

thỏng. Cõu danh ngụn ny ó th hi n s

rột l nh sỏu

quan tr ng c a l i núi trong

giao ti p. Ch b ng l i núi thụi ta ó cú th ch ng minh mỡnh cú l ng
hi u bi t, cú ỏng tin c y hay khụng. V cu c i m t con ng
thay i r t l n b i l i núi c a mỡnh. M t ng
núi ỳng m c, ho nhó thỡ s

c ỏp l i b i s

tụn tr ng c a ng

c l tờn ó bay, l i ó núi v nh ng ngy ó qua.

y khụng nờn núi. Khụng ph i lỳc y, tuy cú ng

2) Trong giao ti p,bờn c nh l i núi l ph

i y thỡ l i

i y c ng khụng nờn

i y, g p lỳc y nh ng khụng ph i ch

núi.

i

i cú ba th m t

L i núi hay nh ng ph i ỳng lỳc, ỳng ch : Khụng ph i ng
núi. Cú ng

i cú th

i ó phỏt ngụn nh ng l i

khỏc. Núi l gieo, nghe l g t. Trong cu c i con ng
i m khụng l y l i

i

y c ng khụng nờn

ng ti n c

b n nh t thỡ

ngụn ng c th c ng úng vai trũ vụ cựng quan tr ng. Trong cỏc y u t
thu c ngụn ng
Ng

i ta th

c

th thỡ m t l ph

ng ti n giao ti p hi u qu nh t.

ng núi ụi m t l c a s tõm h n, c p m t cú th núi g n

b ng hay h n c l i núi . ng

i l ch s

khi giao ti p thỡ m t c ng nhỡn

th ng i u ú ch ng t h ang quan tõm n v n ang c p t i v quan
tõm t i ng

i i di n. Ng

i cú c p m t lỏo luyờn bi u hi n m t tr ng

thỏi cỏ nhõn giang so l a d i. Nh
d ng v ph c t p khụn l
bi t

c h l ng

qu n c

ng. Qua ỏnh m t c a ng

i t t hay ng

Sau ỏnh m t n c

v y ngụn ng

c a ụi m t th t a
i i di n, ta cú th

i x u, cú ỏng tin c y hay khụng.

i l m t ph

ng ti n truy n t tin t c r t hi u

i cũn l ch bỏo c a s c kh e v h nh phỳc cho ta v nh ng
13



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN
ng

i xung quanh. M t n

có th thay th trong tr

ng

i khác.

c

i có th thay th l i chào đôi khi n c

ng h p t

ch i khéo mà không làm m t lòng

ôi khi trong lòng không thích nh ng không ti n t

b t đ c d ph i nh

không làm nghèo ng

ch i

i là m t cách bi u đ t hi u qu mang ý ngh a v n

KIL
OBO
OKS
.CO
M

th ng th ng thì m m c

i

v y, mong đ

c thông c m. Tóm l i “ m t n c

i ban phát nó mà làm giàu ng

i

i nh n nó”

Trong giao ti p ng x t th c a tay chân khi ng i, đ ng c ng r t
quan tr ng. T
đ v phía tr

th ng i lý t

ng nh t là khi ng i n a ng

i phía trên h n

c, l ng ch d a h n vào t m d a l ng c a gh , hai tay đ t

ngay ng n trên đùi, gót giày áp sát vào nhau. Khi giao ti p thì ng i tho i
mái trò chuy n không nên xê qua d ch l i ra c I đi u s t ru t không yên.
Còn khi đ ng giao ti p thì th i gian không kéo dài. Trong nghi l
trang tr ng thì ph i đ ng nghiêm trang, th ng th n, không đ
l ch vai ho c khom l ng. N u đ ng v i ng

i thân quen có th h n su ng

sã m t chút t o không khí thân ái g n g i, gi i to
ph

s c ép tâm ly giúp đ i

ng b t c ng th ng.
C

ng

c l c l

ly gi a hai ng

i khi nói chuy n thì h t s c quan tr ng m i

i nên giành cho mình m t kho ng không gian riêng, khi giao ti p t o

ra c ly thích h p g n nh là ph n ng t nhiên thu c v b n n ng. Khi
hai bên m c c mua bán v i nhau thì nên ng i hai bên tr
ng

c bàn l n, m i

i cách mép bàn m t n m tay. Khi hai bên cùng ng i nói chuy n nên

gi kho ng cách và m t s I tay. Khi hai bên ng i cùng quanh bàn kho ng
cách có th rút l i g n h n. n u đ ng nói chuy n, c ly thích h p nh t là

hai s I tay, không nên g n ho c xa quá.

Trong giao ti p c đ ng c a tay r t phong phú: b t tay, v y tay, xua
tay, gi ngón tay… đ bi u đ t tình c m, truy n t I tin t c ng

i l ch s

thì khi b t tay ngón tay h I g p v phía trong, lòng bàn tay v m l i, bi u
hi n s
ng

thành tâm và thân m t. Trong các đ ng tác tay, c n dùng t

i đ ph i h p, không nên ch c đ ng tay còn ng

chìa bàn tay thì ngòn cái không đ

th

i l i ngay đ khi

c toè ra, n u không th d ng ngòn cái
14



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
lên thì t t nh t đ ngón cái g p vào phía trng còn b n ngón kia thì h I
ch m vào nhau.
“ Tranh đ p ch chi m b y ph n còn ba phân nh b i khung”

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Tài n nói m i chi m b y ph n còn 3 ph n nh đi m trang. Trang
ph c có th tr c ti p ph n ánh t ch t v n hố và tính n t c a m t con
ng

i nên n u bi t ch n trang ph c phù h p trong giao ti p c ng là m t

chìa khố đ m cánh c a đ n thành cơng. Tu t ng tr

ng h p c th mà

ch n trang ph c cho thích h p. N u nh đi đám ma thì ph i n m c ch nh
t , áo qu n màu t i ho c màu tr ng m i th hi n s tơn kính và chia bu n
ch khơng nên n m c h hang, r c t .Ng

i x a th

ng nói: “ cái r ng

cái tóc là góc con ng

i” di n m o b ngo i là r t quan tr ng trong giao

ti p

i n m c lu m thu m, c u th

ng x . M t ng

ng

i chín ch n, c n th n ng

c l i ng

thì khơng th

là

i n m c ch nh t , nghiêm trang

th hi n tính cách đàng hồng nghiêm ch nh, đáng tin c y. M t ng
s th

ng ch n nh ng b qn áo đ n gi n nh ng thanh thốt, đ

u nl

n gãy g n sn s , và theo cái vai xã h i.

i l ch
ng n p

n m c đúng th i trang

là c n thi t vì nó làm đ p cho cu c s ng. M i ngành ngh l i có cách n
m c khác nhau sao cho ti n l i và phù h p.
v i dáng ng

n m c c ng ph i phù h p

i, màu da c ng nh khung c nh, v i truy n th ng, v i tìng

hu ng. Nên ch n màu s c hàI hồ, có th k t h p nh ng gam màu nóng
v i nhau ho c bi t sáng t o k t h p gi a các gam màu đói ch i nhau.
Các c ta dã d y: “ n trơng n i ng i trơng h
th hi n tính cách ph m ch t c a m t con ng

ng” b i vi c n c ng

i. Các c ta t x a t i nay

khơng bao gi xem vi c n là m t hành đ ng mà nó còn là bi u hi n nét
v n hố sinh ho t ng

i ta g i là v n hố n m c. Vì khơng coi tr ng tính

v t ch t c a vi c n nên giá tr tình th n giá tr v n hố c a vi c n r t
đ

c coi tr ng. Ng

i ta q m n nhau khơng ph i vì mâm cao c đ y mà

vì cái tình cái ngh a: “L i chào cao h n mâm c ”. Khi n ph i nh nh , t
t n, n ch m, nhai k , khơng phát ra ti ng, khơng v a ng i x m v a n.
Ng

i Vi t ta có m t nét đ p khi n đó là m i ng
15

i đ u có nghi th c m i



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
tr

c b a n. Th

ng thì ng

th c t cao xu ng th p.

ib d

i ph i m i ng

i b trên theo nghi

ó là m t nét v n hố bi u hi n tính tơn ti tr t t ,

phép t c c a gia đình. Sau b a n thì khơng dùng t m x a kung tung mà

KIL
OBO
OKS
.CO
M

ph i l y tay che mi ng l i.

V n hố cơng c ng: t i nh ng n i đơng ng
chi n, nhà ng

i nh

i khác thì ph i có cách x s h p lý. chùa chi n thì ph i

n m c nghieem trang, đi nh nói kh . Trên xe bt thì nh
ng

xe bt, chùa

i già và tr em.

n nhà ng

ng ch cho

i khác thì ph i “nh p gia tu t c”, tơn

tr ng theo l nghi phép t c c a gia đình h . Tóm l i đ n đâu ta c ng nên
có s thích nghi nhanh chóng “tu c

ng bi n”.

Nh v y các bi u hi n c a cái đ p trong v n hố ng x là vơ cùng
phong phú, đa d ng. Nó th hi n

di n m o, cho đ n l i nói, c ch hành

vi c a chúng ta. Mu n ch ng t mình là ng

i thơng minh l ch s trong

giao ti p ng x thì nên có thái đ nghiêm túc c ch l ch lãm khống đ t
và n m c phù h p v i hồn c nh giao ti p đ giao ti p có hi u qu t t
nh t.

16



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
CH
M TS

NG III

BÍ QUY T TRONG V N HỐ

NG X

KIL
OBO
OKS
.CO
M

Trong giao ti p ng x đi u quan trong là ph i “bi t ng
t c am hi u nh ng quy lu t tâm lý chung c a con ng
v tâm trí, tâm tính và tâm tr ng c a đ i ph

i, nh ng đ c đi m

ng thì m i giành đ

cơng. Trang T đã d y:khơn ch t, d i ch t, bi t s ng”. Bi t
mình, bi t ng
c ng

i khác tơng tr ng l i. Kh ng T

hành, t t h u ngã s ”(trong ba ng
đ

c t

c thành

đây là bi t

i, bi t th i đ i thì m i n m b t th i c và ng bi n t t.

Trong giao ti p ph i tơn trong nhân cách ng
m i đ

i bi t ta”

thái đ

coi th

ng ng

i ti p xúc v i ta thì ta

đã d y: “tam nhân đ ng

i kia t có th y ta đó). Vì v y khơng

i khác mà hãy trân tr ng h

nh

trân

tr ng b n thân mình.
nt
t

ng đ u tiên trong giao ti p là vơcùng quan tr ng. Hãy gây n

ng t t đ p ngay t l n ti p xúc đ u tiên v i trang ph c l ch s , trang

nhã, ln n n c
t

i trên mơI và gi ng nói nh nhàng ng t ngào. N u n

ng ban đ u t t đ p thì giao ti p s đ t hi u qu cao và t o thi n c m

cho nh ng l n sau.

Trong giao ti p
Hãy t n tr ng ng
bình ng

i khác tr

ng x

nên có thái đ

quan tâm đ n ng

i khác nh tơn tr ng b n thân mình. Khơng đ
c m t ng

i khác.
c phê

i th ba vì nh th là khơng tơn tr ng h .

Hãy quan tâm đ n tâm tr ng, tính t nh c a ng

i ti p xúc v i minh.

Ln ln h c h i, làm đi u hay l ph i c ng là m t bí quy t trong
ng x v n hố. Qua m t q trình rèn luy n lâu dàI thì s đ t đ n s giao
ti p t t, có hi u qu nh mong mu n.

17



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
K T LU N
V n hoỏ ng x lõu di trong quỏ trỡnh giao ti p c a con ng
l m t ng

c th hi n vụ cựng phong phỳ a d ng.

KIL
OBO
OKS
.CO
M

p trong v n hoỏ ng x

i. V

i cú v nn hoỏ ng x thỡ nờn tốn luy n t nh n i u nh nh

trang ph c c ch cho n l i n ti ng núi h ng ngy. Nh ng y u t s l
i u ki n quy t nh vi c giao ti p cú thnh cụng hay khụng. Vỡ v y hóy
luụn rốn luy n b n thõn mỡnh tr thnh m t ng

i l ch lóm nghiờm tỳc

giao ti p trong gia ỡnh v xó h i t hi u qu nh mong mu n.

18



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
DANH M C TÀI LI U THAM KH O
1. Giáo trình M h c đ i c

ng.

V n Khang (ch biên). Nxb

i

KIL
OBO
OKS
.CO
M

h c Qu c Gia Hà N i, 2002.

2. Tuy n t p Th Hùng 1 (t p th , nh c, ho , phê bình ngh thu t).
Nxb V n hóa Thơng tin, 2001.

3. Th tình Th Hùng. Ph m Th Hùng, Nxb Thanh niên, 2003.
4. V n hố đ o đ c trong giao ti p

ng x

xã h i. Nguy n V n Lê,

Nxb V n hố Thơng tin, 2005.
ng x

5. Th

Xã h i c truy n c a ng

i Vi t châu th B c B qua

m t s ca dao t c ng . Tr n Th Anh - Nxb

i h c Qu c Gia Hà

N i, 2000.

6. V n hố giao ti p

ng x .

inh Vi n Trí,

ơng Ph

ng Tri. Nxb

V n hố thơng tin Hà N i, 2003.
7. Ngh thu t quan h và
2002.

ng x . Ngơ Bân - Nxb Lao đ ng Hà N i,

8. V n hố và ngơn ng giáo ti p c a ng

i Vi t. H u

t. Nxb V n

hố thơng tin Hà N i, 2000.

9. Giao ti p thơng minh và tài

ng x .

ào B ng, Khu t Qu ng H .

Nxb V n hố Thơng tin, 2002.
10.

ng x trong quan h v ch ng. Chu Tơn, Hồng Q, Nxb Thanh
niên, 1999.

11. Ba tr m đi u nên tránh trong giao ti p Baltasar Gracian- Nxb V n
hố Thơng tin, 2002.

12. B n ch t cái đ p N.Kiiasenko. Nxb Thanh niên, 1982.
13. Ngơn ng v n hố giao ti p. Nxb Khoa h c xã h i ,2002
14. Tìm hi u v n hố ng x c a ng

i Vi t qua t c ng . Nguy n V n

Thơng. T p chí V n hố dân gian, s 2,2000, tr 72-75.

19



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
M CL C
L IM

NG I .......................................................................................... 2

CI

KIL
OBO
OKS
.CO

M

CH

U ...................................................................................... 1
P TRONG V N HO

NG X

C HèNH THNH

TRONG QU TRèNH GIAO TI P C A CON NG

I VI T NAM ... 2

1. B n ch t c a cỏi p ..................................................................... 2
2. V n húa ng x

........................................................................... 2

3. Cỏi p trong v n húa ng x
CH

NG II ...................................................................................... 12

BI U HI N C A CI
CH

..................................................... 2

P TRONG V N HO

NG X

............... 12

NG III ..................................................................................... 17

M TS

B QUY T TRONG V N HO

NG X

.......................... 17

K T LU N ........................................................................................ 18
DANH M C TI LI U THAM KH O ............................................. 19

20