Hoàn thiện hệ thống xếp hạng tín nhiệm của NHTM cổ phần ngoại thương việt nam

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

B
NG

OBO
OKS
.CO
M

TR

GIO D C V O T O
I H C KINH T TP. H CH MINH

NGUY N TR

NG SINH

HON THI N H TH NG X P H NG
TN NHI M C A NGN HNG TH
NG M I
C PH N NGO I TH
NG VI T NAM

KI L

LU N V N TH C S KINH T

TP. H

CH MINH 2009



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

TR

NG

GIO D C V O T O
I H C KINH T TP. H CH MINH

OBO
OKS
.CO
M

B

NGUY N TR

NG SINH

HON THI N H TH NG X P H NG
TN NHI M C A NGN HNG TH
NG M I
C PH N NGO I TH
NG VI T NAM

CHUYấN NGNH
M S

: KINH T TI CHNH NGN HNG
: 60.31.12

KI L

LU N V N TH C S KINH T
NG
I H NG D N KHOA H C:
PGS.TS TR N HONG NGN

TP. H

CH MINH 2009



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

L I CAM OAN

OBO
OKS
.CO
M

Tác gi cam đoan s li u trong bài vi t này là chính xác, trung th c, và đ
tài “HỒN THI N H

VIETCOMBANK” đ

TH NG X P H NG TÍN D NG C A

c trình bày là nghiên c u c a tác gi , ch a đ

c ai

cơng b trong b t k cơng trình nào khác.
tài nghiên c u này đ

c hồn thành có s giúp đ c a các NHTM và

t ch c ki m tốn t i Vi t nam. Tác gi chân thành c m n s t n tình h

ng

d n c a PGS.TS Tr n Hồng Ngân. Tác gi c ng chân thành c m n các nhà
nghiên c u, các nhà qu n tr c a Ngân hàng TMCP Ngo i th

ng Vi t nam, và

các nhà qu n tr c a NHTM cùng các t ch c ki m tốn trong n

c có nêu tên

trong đ tài nghiên c u này đã giúp đ tác gi trong vi c ti p c n các tài li u
nghiên c u.

Vi c cơng b m t s thơng tin mang tính nh y c m có th

nh h

ng đ n

ho t đ ng c a các NHTM nên tác gi đã r t cân nh c khi đ a các s li u vào đ
tài nghiên c u, và mong các t ch c có liên quan thơng c m giúp tác gi hồn

KI L

thành t t đ tài nghiên c u này.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

OBO
OKS
.CO
M

M CL C

DANH M C CÁC KÝ HI U, CH

Trang :

VI T T T.

DANH M C CÁC B NG BI U.

GI I THI U.
1.

Lý do ch n đ tài.

01

2

Xác đ nh v n đ nghiên c u.

02

3.

M c tiêu nghiên c u c a đ tài.

04

4.

ng và ph m vi nghiên c u.

05

ng pháp nghiên c u và ti p c n v n đ .

5.

Ph

6.

K t c u c a lu n v n.

06

7.

Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài

06

NG I :

CÁC NGHIÊN C U VÀ KINH NGHI M V

05

X P

H NG TÍN D NG.
1.1
1.1.1
1.1.2
1.1.3.

T ng quan v x p h ng tín d ng.

8

Khái ni m x p h ng tín d ng

8

KI L

CH

it

1.1.3.1.

it

ng c a x p h ng tín d ng.

8

T m quan tr ng c a x p h ng tín d ng.

10

R i ro tín d ng.

10



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

Thi t h i t r i ro tớn d ng.

11

1.1.3.3.

Vai trũ c a x p h ng tớn d ng trong qu n tr r i ro.

12

1.1.4.

Nguyờn t c x p h ng tớn d ng.

12

1.1.5.

Mụ hỡnh x p h ng tớn d ng.

12

1.1.6.

Ph

1.1.7.

Quy trỡnh x p h ng tớn d ng.

1.2.

M t s nghiờn c u v kinh nghi m v x p h ng tớn 14

OBO
OKS
.CO
M

1.1.3.2.

ng phỏp x p h ng tớn d ng theo mụ hỡnh i m s . 13
14

d ng.

Nghiờn c u c a Stefanie Kleimeier v mụ hỡnh i m 14

1.2.1.

s tớn d ng cỏ nhõn ỏp d ng cho cỏc ngõn hng bỏn l
t i Vi t nam.
1.2.2.

Cỏc nghiờn c u v kinh nghi m x p h ng tớn d ng trờn 16
th tr

ng ti chớnh c a M .

1.2.2.1.

H th ng x p h ng tớn nhi m c a Moodys v S&P.

17

1.2.2.2.

Mụ hỡnh i m s tớn d ng doanh nghi p c a Edward I. 18
Altman.

ng ng gi a mụ hỡnh i m s tớn d ng c a 21

KI L

1.2.2.3.

S t

Edward I. Altman v x p h ng tớn nhi m c a Standard
& Poor.

1.2.2.4.

Mụ hỡnh i m s tớn d ng cỏ nhõn c a FICO.

1.2.3.

Kinh nghi m x p h ng tớn d ng c a m t s NHTM v 24
t ch c ki m toỏn

Vi t nam.

22



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

H th ng x p h ng tín nhi m c a CIC.

24

1.2.3.2.

H th ng x p h ng tín d ng c a BIDV.

24

1.2.3.2.1.

X p h ng tín d ng và x p h ng kho n vay cá nhân.

25

1.2.3.2.2.

X p h ng tín d ng doanh nghi p.

28

1.2.3.3.

H th ng x p h ng tín d ng c a Vietinbank (Tr

OBO
OKS
.CO
M

1.2.3.1.

c 30

đây là Incombank).

X p h ng tín d ng cá nhân.

30

1.2.3.3.2.

X p h ng tín d ng doanh nghi p.

32

1.2.3.3.

H th ng x p h ng tín d ng c a E&Y.

34

1.2.3.3.1.

X p h ng tín d ng cá nhân.

35

1.2.3.3.2.

X p h ng tín d ng doanh nghi p.

36

NG II :

H

TH NG X P H NG TÍN D NG C A

VIETCOMBANK.
2.1.

Chính sách tín d ng c a Vietcombank.

40

2.2.

Nguyên t c ch m đi m tín d ng.

40

2.3.

S d ng k t qu tính đi m x p h ng tín d ng.

41

2.4.

KI L

CH

1.2.3.3.1.

Mô hình tính đi m x p h ng tín d ng c a 41

Vietcombank.

2.4.1.
2.4.2.

X p h ng tín d ng cá nhân.

41

X p h ng tín d ng doanh nghi p.

43



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

2.4.2.1.

Mơ hình ch m đi m x p h ng tín d ng doanh nghi p 44
t i các chi nhánh c a Vietcombank.
Mơ hình ch m đi m x p h ng tín d ng doanh nghi p 49

OBO
OKS
.CO
M

2.4.2.2.

t i VCI.
2.5.

Nghiên c u m t s tình hu ng x p h ng tín d ng th c 50
t t i Vietcombank.

2.5.1.

Nghiên c u tr
đ

2.5.2.

2.6.

c x p lo i A nh ng có xu h

Nghiên c u tr
đ

ng h p th nh t : Doanh nghi p đã 52

ng h p th

hai : Doanh nghi p đã 55

c x p lo i A nh ng có xu h

ánh giá h

ng phát sinh n x u.

ng phát sinh n x u.

th ng x p h ng tín d ng c a 57

Vietcombank.

Nh ng k t qu đ t đ

2.6.2

Nh ng h n ch t n t i c n kh c ph c.

NG III :

c.

58
59

HỒN THI N H TH NG X P H NG TÍN D NG
C A VIETCOMBANK

3.1.

M c tiêu hồn thi n x p h ng tín d ng c a 63

KI L

CH

2.6.1

Vietcombank.

3.2

xu t s a đ i b sung mơ hình ch m đi m x p h ng 64

tín d ng c a Vietcombank

3.2.1.

Hồn thi n mơ hình ch m đi m x p h ng tín d ng cá 64

nhân c a Vietcombank.



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

Hon thi n mụ hỡnh ch m i m x p h ng tớn d ng 67

3.2.2.

doanh nghi p c a Vietcombank.
H

ng d n c a Ngõn hng Nh n

c v mụ hỡnh x p 67

OBO
OKS
.CO
M

3.2.2.1.

h ng tớn d ng doanh nghi p.

3.2.2.2.

xu t s a i b sung mụ hỡnh ch m i m x p h ng 69

tớn d ng doanh nghi p c a Vietcombank.
3.3.

Ki m ch ng mụ hỡnh ch m i m x p h ng tớn d ng 73
c a Vietcombank sau i u ch nh.

3.3.1

Ki m ch ng mụ hỡnh ch m i m x p h ng tớn d ng cỏ 75
nhõn c a Vietcombank sau i u ch nh.

3.3.2

Ki m ch ng mụ hỡnh ch m i m x p h ng tớn d ng 77
doanh nghi p c a Vietcombank sau i u ch nh.

3.4

Cỏc bi n phỏp h tr c n thi t h th ng x p h ng 81
tớn d ng c a Vietcombank phỏt huy hi u qu .
K T LU N.

TI LI U THAM KH O.
TIấU CHU N TNH

KI L

PH L C I :

I M X P H NG TN D NG

DOANH NGHI P C A VIETCOMABNK.

PH L C II :

K T QU

CH M

I M XHTD DOANH NGHI P

C A CễNG TY CP A.

PH L C III :

TIấU CHU N TNH

I M X P H NG TN D NG

DOANH NGHI P THEO H
NGN HNG NH N

C.

NG D N C A

83



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

PH L C IV :

TIÊU CHU N TÍNH

I M X P H NG TÍN D NG

DOANH NGHI P THEO H

IB

SUNG C A

K T QU

CH M

XU T S A

TÀI NGHIÊN C U.

I M XHTD DOANH NGHI P

C A CÔNG TY CP A B NG MÔ HÌNH S A
THEO

XU T C A

KI L

PH L C V :

C, VÀ

OBO
OKS
.CO
M

NGÂN HÀNG NHÀ N

NG D N C A

TÀI NGHIÊN C U.

I



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

DANH M C CÁC KÝ HI U, CH

Ký hi u

VI T T T

Di n gi i

OBO
OKS
.CO
M

c v giám sát ho t đ ng ngân hàng.

Basel

Hi p

BIDV

Ngân hàng

CIC

Trung tâm Thơng tin tín d ng c a Ngân hàng Nhà n

DNNN

Doanh nghi p Nhà n

TNN

u t và Phát tri n Vi t Nam.

c.

Doanh nghi p có v n đ u t n

c ngồi.

E&Y

Cơng ty TNHH Ernst & Young Vi t Nam.

FICO

Fair Isaac Corp.

Moody’s

Moody’s Investors Service.

NHNN

Ngân hàng Nhà n

NHTM

Ngân hàng th

R&I

Rating & Investment Information.

S&P
TNHH
TMCP
Vietcombank

ng m i.

y ban Ch ng khốn và Giao d ch M .
Standard & Poor's.

KI L

SEC

c Vi t nam.

Trách nhi m h u h n.

Th

ng m i c ph n.

Ngân hàng TMCP Ngo i th

Vietinbank

Ngân hàng Cơng th

XHTD

X p h ng tín d ng.

ng Vi t nam.

ng Vi t nam.

c.



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

DANH M C CÁC B NG BI U
Trang

OBO
OKS
.CO
M

B ng
1.01

Ký hi u XHTD cá nhân theo Stefanie Kleimeier.

1.02

Ch

tiêu ch m đi m XHTD cá nhân c a Stefanie

Kleimeier.
1.03

H th ng ký hi u x p h ng công c
Moody’s.

1.04

T

ng quan gi a ch s

n

15
16

dài h n c a

18

tín d ng Z”-đi u ch nh c a

21

Altman v i h th ng ký hi u x p h ng c a S&P.
1.05

T tr ng các tiêu chí đánh giá trong mô hình đi m s tín
d ng FICO.

22

1.06

H th ng ký hi u x p h ng c a VantageScore.

23

1.07

T tr ng các tiêu chí đánh giá trong mô hình đi m s tín

23

d ng VantageScore.

Các ch tiêu ch m đi m cá nhân c a BIDV.

25

1.09

H th ng ký hi u XHTD cá nhân c a BIDV.

26

1.10

Các ch tiêu ch m đi m tài s n đ m b o.

27

1.11

Ma tr n k t h p gi a k t qu XHTD v i k t qu đánh giá

27

KI L

1.08

tài s n đ m b o c a BIDV.
1.12
1.13

H th ng ký hi u đánh giá tài s n đ m b o c a BIDV.
i m tr ng s

các ch tiêu phi tài chính ch m đi m

XHTD doanh nghi p c a BIDV.

27
28

THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

B ng

Trang
i m tr ng s cỏc ch tiờu ti chớnh v phi ti chớnh ch m

1.14

29

OBO
OKS
.CO
M

i m XHTD doanh nghi p c a BIDV.
1.15

H th ng ký hi u x p h ng doanh nghi p c a BIDV.

29

1.16

Cỏc ch tiờu ch m i m tớn d ng cỏ nhõn c a Vietinbank.

30

1.17

H th ng ký hi u XHTD cỏ nhõn c a Vietinbank.

32

1.18

i m tr ng s

cỏc ch tiờu phi ti chớnh ch m i m

32

XHTD doanh nghi p c a Vietinbank.
1.19

i m tr ng s cỏc ch tiờu ti chớnh v phi ti chớnh ch m

33

i m XHTD doanh nghi p c a Vietinbank.
1.20

H h ng ký hi u XHTD doanh nghi p c a Vietinbank.

33

1.21

Cỏc ch tiờu ch m i m cỏ nhõn c a E&Y.

35,36

1.22

H h ng ký hi u XHTD cỏ nhõn c a E&Y.

37

1.23

Cỏc ch tiờu ch m i m ti chớnh doanh nghi p c a E&Y.

37

1.24

Ma tr n XHTD k t h p gi a tỡnh hỡnh thanh toỏn n v

38

tỡnh hỡnh ti chớnh c a E&Y.

Cỏc ch tiờu ch m i m XHTD cỏ nhõn c a Vietcombank.

42

2.02

H th ng ký hi u XHTD cỏ nhõn c a Vietcombank.

43

2.03

H

KI L

2.01

ng d n tớnh toỏn m t s ch tiờu phõn tớch ti chớnh

45

trong ch m i m XHTD doanh nghi p c a Vietcombank.
2.04

i m tr ng s

cỏc ch tiờu phi ti chớnh ch m i m

XHTD doanh nghi p c a Vietcombank.

46



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

B ng
2.05

Trang
i m tr ng s cỏc ch tiờu ti chớnh v phi ti chớnh ch m

47

OBO
OKS
.CO
M

i m XHTD doanh nghi p c a Vietcombank.
2.06

H th ng ký hi u XHTD doanh nghi p c a Vietcombank.

47

2.07

Thang i m v cỏc ch tiờu ch m i m XHTD doanh

49

nghi p c a Vietcombank t i VCI.
2.08

Tỡnh hỡnh x p lo i v n x u c a nhúm i t

ng nghiờn

51

Túm t t b ng cõn i k toỏn n m 2007 c a Cụng ty

52

c u
2.09

TNHH A.
2.10

Ch m i m cỏc ch tiờu ti chớnh c a Cụng ty TNHH A.

53

2.11

Ch m i m cỏc ch tiờu vay n v chi phớ tr lói c a Cụng

54

ty TNHH A.
2.12

Ch m i m cỏc ch tiờu thụng tin phi ti chớnh c a Cụng

54

ty TNHH A.

Túm t t b ng cõn i k toỏn n m 2007 c a Cụng ty CP
A.

2.14

i m tr ng s cỏc ch tiờu phi ti chớnh c a Cụng ty CP
A.

2.15

KI L

2.13

i m tr ng s cỏc ch tiờu ti chớnh v phi ti chớnh ch m

55

56

57

i m XHTD doanh nghi p c a Vietcombank.
3.01

Cỏc ch tiờu ch m i m cỏ nhõn.

65

3.02

H th ng ký hi u XHTD cỏ nhõn.

66



THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

B ng
3.03

Trang
ánh giá tình hình tr n c a cá nhân.

66

Ma tr n x p lo i kho n vay cá nhân.

67

3.05

Thang đi m và tr ng s các ch tiêu ch m đi m x p h ng

68

OBO
OKS
.CO
M

3.04

doanh nghi p theo quy t đ nh 57/2002/Q -NHNN.
3.06

H th ng ký hi u x p h ng doanh nghi p theo quy t đ nh

69

57/2002/Q -NHNN.
3.07

Ch m đi m các ch tiêu tài chính XHTD doanh nghi p.

71

3.08

Ch m đi m các ch tiêu d báo nguy c

khó kh n tài

72

Ch m đi m các ch tiêu thông tin phi tài chính XHTD

73

chính XHTD doanh nghi p.
3.09

doanh nghi p.
3.10

ánh giá tình hình tr n c a doanh nghi p.

74

3.11

Ma tr n x p lo i kho n vay doanh nghi p.

75

3.12

Ch m đi m XHTD cá nhân KH_A b ng mô hình s a đ i

76

theo đ xu t c a đ tài nghiên c u.

Ch m đi m các ch tiêu tài chính c a Công ty TNHH A

KI L

3.13

77

b ng mô hình s a đ i theo đ xu t c a đ tài nghiên c u.
3.14

Xác đ nh ch s nguy c v n c a Công ty TNHH A

78

b ng hàm th ng kê Z-score c a Altman.
3.15

Ch m đi m các ch tiêu d báo nguy c

khó kh n tài

chính c a Công ty TNHH A b ng mô hình s a đ i theo đ
xu t đ tài nghiên c u.

78



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

B ng
3.16

Trang
Ch m i m cỏc ch tiờu thụng tin phi ti chớnh c a Cụng

79

nghiờn c u.

OBO
OKS
.CO
M

ty TNHH A b ng mụ hỡnh s a i theo xu t c a ti

I.01

Ch m i m quy mụ doanh nghi p c a Vietcombank.

Ph l c I

I.02

Xỏc nh doanh nghi p theo l nh v c/ngnh c a

Ph l c I

Vietcombank.

I.03

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc ch tiờu ti chớnh c a doanh

Ph l c I

nghi p ngnh nụng, lõm, ng nghi p theo Vietcombank.
I.04

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc ch tiờu ti chớnh c a doanh
nghi p ngnh th

I.05

Ph l c I

ng m i d ch v theo Vietcombank.

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc ch tiờu ti chớnh c a doanh

Ph l c I

nghi p ngnh xõy d ng theo Vietcombank.
I.06

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc ch tiờu ti chớnh c a doanh

Ph l c I

nghi p ngnh cụng nghi p theo Vietcombank.

I.07

Tiờu chu n ỏnh giỏ dũng ti n c a doanh nghi p theo

Ph l c I

Vietcombank.

Tiờu chu n ỏnh giỏ n ng l c qu n lý c a doanh nghi p

KI L

I.08

Ph l c I

theo Vietcombank.
I.09

Tiờu chu n ỏnh giỏ uy tớn giao d ch c a doanh nghi p

Ph l c I

theo Vietcombank.
I.10

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc y u t bờn ngoi c a doanh

Ph l c I

nghi p theo Vietcombank.
I.11

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc y u t khỏc c a doanh nghi p

Ph l c I



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN

B ng

Trang
theo Vietcombank.
Ch m i m cỏc ch tiờu ti chớnh c a Cụng ty CP A.

Ph l c II

II.02

Ch m i m dũng ti n c a Cụng ty CP A.

Ph l c II

II.03

Ch m i m n ng l c qu n lý c a Cụng ty CP A.

Ph l c II

II.04

Ch m i m uy tớn giao d ch c a Cụng ty CP A.

Ph l c II

II.05

Ch m i m cỏc y u t bờn ngoi c a Cụng ty CP A.

Ph l c II

II.06

Ch m i m cỏc y u t khỏc c a Cụng ty CP A.

Ph l c II

III.01

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc ch tiờu ti chớnh c a doanh Ph l c III

OBO
OKS
.CO
M

II.01

nghi p ngnh nụng, lõm, ng

nghi p theo quy t nh

57/2002/Q -NHNN.
III.02

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc ch tiờu ti chớnh c a doanh Ph l c III
nghi p ngnh th

ng m i d ch v

theo quy t nh

57/2002/Q -NHNN.
III.03

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc ch tiờu ti chớnh c a doanh Ph l c III
nghi p ngnh xõy d ng theo quy t nh 57/2002/Q -

III.04

KI L

NHNN.

Tiờu chu n ỏnh giỏ cỏc ch tiờu ti chớnh c a doanh Ph l c III
nghi p ngnh cụng nghi p theo quy t nh 57/2002/Q NHNN.

THÖ VIEÄN ÑIEÄN TÖÛ TRÖÏC TUYEÁN

B ng

Tiêu chu n đánh giá các ch tiêu tài chính c a doanh Ph l c IV

OBO
OKS
.CO
M

IV.01

Trang

nghi p ngành nông, lâm, ng nghi p.
IV.02

Tiêu chu n đánh giá các ch tiêu tài chính c a doanh Ph l c IV
nghi p ngành th

IV.03

ng m i d ch v .

Tiêu chu n đánh giá các ch tiêu tài chính c a doanh Ph l c IV
nghi p ngành xây d ng.

IV.04

Tiêu chu n đánh giá các ch tiêu tài chính c a doanh Ph l c IV
nghi p ngành công nghi p.

V.01

Ch m đi m các ch tiêu tài chính c a Công ty CP A b ng

Ph l c V

mô hình s a đ i theo đ xu t c a đ tài nghiên c u.
V.02

Xác đ nh ch s nguy c v n c a Công ty CP A b ng

Ph l c V

hàm th ng kê Z-score c a Altman.
V.03

Ch m đi m các ch tiêu d báo nguy c

khó kh n tài

Ph l c V

chính c a Công ty CP A b ng mô hình s a đ i theo đ
xu t c a đ tài nghiên c u.

Ch m đi m các ch tiêu thông tin phi tài chính c a Công Ph l c V

KI L

V.04

ty CP A b ng mô hình s a đ i theo đ xu t c a đ tài
nghiên c u.



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
1

GI I THI U
ng m i (NHTM) là đ nh ch tài chính trung gian th c hi n

OBO
OKS
.CO
M

Ngân hàng th

nghi p v kinh doanh ti n t và cung ng các d ch v tài chính. T i Vi t nam, thu
nh p c b n c a các NHTM v n ch y u t ho t đ ng tín d ng v i nhi u áp l c và
r i ro. Ngân hàng Trung

ng các n

cd

i s b o tr c a Ngân hàng Thanh tốn

qu c t , trong các cu c h p t i Basel đã đ a ra nh ng u c u v qu n tr r i ro
trong đó chú tr ng và đ cao vai trò x p h ng tín d ng (XHTD) n i b đ i v i
NHTM đ

c quy đ nh trong Hi p

c Basel I (N m 1988) và b sung trong hi p

c Basel II (N m 2004).

1. Lý do ch n đ tài.

Th c ti n đã cho th y th t b i c a NHTM trong ho t đ ng tín d ng g n ch t
v i thi u hi u bi t v khách hàng. M t trong nh ng k thu t qu n tr r i ro tín d ng
c a NHTM là s d ng phân tích ch m đi m đ x p h ng uy tín v m t tín d ng c a
m i khách hàng m t cách th

ng xun. Do v y, v n đ xây d ng và hồn thi n h

th ng XHTD n i b đang đ

c các NHTM quan tâm nh m ng n ng a và h n ch

r i ro tín d ng, gi m b t t l n x u ph i trích d phòng r i ro, đáp ng các u
c u c a Basel và Ngân hàng Nhà n

c (NHNN).

Trong đi u ki n hi n nay c a Vi t nam, x p h ng tín nhi m do các cơng ty

KI L

x p h ng cung c p ch m i d ng l i

m t s doanh nghi p niêm y t và k t qu x p

h ng có kh n ng ch a chính xác vì thơng tin khơng đ y đ . Ngay c trên th tr

ng

XHTD qu c t , các t ch c x p h ng hàng đ u là Fitch Ratings, Moody’s và
Standard & Poor's c ng khơng th tránh kh i sai l m khi đánh giá r i ro, m t s
doanh nghi p đ

c h x p h ng an tồn thì nay l i tr thành r i ro th hi n qua s

m t giá liên t c c a c phi u và trái phi u trên th tr

ng ch ng khốn qu c t ,

bu c các t ch c x p h ng này ph i nhìn l i các tiêu chí đánh giá và xem xét l i
nh h

ng lên k t qu x p h ng c a m i quan h gi a h v i khách hàng đ

c

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
2

đánh giá. K t qu c a m t cu c đi u tra kéo dài 10 tháng trong n m 2007 c a

y

ban Ch ng khốn và Giao d ch M (SEC) đ i v i các ho t đ ng c a Fitch Ratings,
Moody’s và Standard & Poor’s đã kh ng đ nh đi u mà các nhà đ u t Ph Wall t

OBO
OKS
.CO
M

lâu đã nghi ng “Nhi u t ch c x p h ng tín nhi m l n đã coi th

ng các quy t c v

xung đ t l i ích và ch chú ý đ n l i nhu n khi x p h ng các lo i ch ng khốn”.
SEC đã phát hi n ra r ng các t ch c x p h ng trên đã b “đè b p” b i kh i l
và m c đ ph c t p t ng cao c a các lo i ch ng khốn mà h đ
giá. Các NHTM ch c ch n đã rút ra đ

ng

c u c u đánh

c nhi u đi u qua tình hình trên và bu c ph i

d a vào k t qu XHTD n i b đ h n ch r i ro. Tuy nhiên, ch tiêu c b n trong
ch m đi m và x p h ng tín nhi m khách hàng hi n nay c a m t s NHTM v n ch a
ph n nh chính xác r i ro, và x p h ng tín nhi m đ i v i khách hàng th nhân v n
ch a đ

c chú tr ng
Hi p

c Basel II c ng đ c p vai trò c a c quan qu n lý ngân hàng trong

vi c đánh giá h th ng XHTD n i b đ phân lo i r i ro tài s n c a t ch c tín
d ng. Nh ng trong th c t , NHNN r t khó ki m ch ng h th ng x p h ng đánh giá
r i ro c a các NHTM có đúng hay khơng. Trong khi đó, n u đ

c s d ng h th ng

đánh giá r i ro kém chính xác, các NHTM có th q l c quan v tri n v ng khách
ng. T nh ng phân tích và nh n đ nh nêu trên đã cho

hàng d n t i h u qu khó l

th y t m quan tr ng c a vi c nghiên c u nh m hồn thi n h n n a h th ng XHTD
n i b c a các NHTM, và đây rõ ràng là cơng vi c mà các NHTM t i c n ti n hành
m t cách đ nh k nh m đáp ng v i nh ng thay đ i v mơi tr

ng h n n a kh n ng d báo trong qu n tr r i ro tín d ng.

KI L

t ng c

ng kinh doanh và

2. Xác đ nh v n đ nghiên c u.
Basel đã nghiên c u các u c u v an tồn v n trong đó quy đ nh r i ro tín
d ng và r i ro th tr

ng, đ

Basel I. N m 2004, hi p

c ban hành l n đ u vào n m 1988 trong Hi p

c Basel II đã đ

c

c thơng qua, b sung thêm r i ro ho t

đ ng, quy đ nh t l v n an tồn t i thi u g n ch t ch v i m c đ r i ro c a tài s n
ngân hàng liên quan đ n nhi u y u t bao g m x p h ng tín nhi m c a khách hàng,



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
3

m c t p trung c a kho n vay vào m t nhóm khách hàng. Nh m ti p c n các chu n

m c qu c t nh Basel trong qu n tr r i ro c a các NHTM theo ph

ng pháp hi n

đ i, NHNN đã có quy t đ nh 57/2002/Q -NHNN ngày 24/01/2002 tri n khai thí

OBO
OKS
.CO
M

đi m đ án phân tích, x p lo i tín d ng doanh nghi p. Q II n m 2008 v a qua là
m c cu i đ các NHTM t i Vi t nam trình đ án XHTD n i b lên NHNN (Nh ng
th c t thì đa s các NHTM v n ch a hồn thành). Và NHNN c ng đã u c u t ng
c

ng ki m sốt n x u c a các NHTM qua Quy t đ nh 493/2005/Q -NHNN ngày

22/4/2005 v phân lo i n , trích l p và s d ng d phòng đ x lý r i ro tín d ng.
i v i Ngân hàng TMCP Ngo i th
XHTD n i b đã đ

ng Vi t nam (Vietcombank), h th ng

c xây d ng và tri n khai ng d ng t n m 2003, tuy nhiên,

ki m ch ng qua tình tr ng n x u ph i trích d phòng r i ro v n gia t ng th i gian
g n đây cho th y h th ng XHTD n i b v n còn nhi u khuy t đi m d n đ n sàng
l c khách hàng ch a hi u qu , và h th ng này c n đ

c b sung ch nh s a nh m

phù h p h n v i đi u ki n kinh t xã h i đã thay đ i và các hi p
Vi t nam cam k t.

c qu c t mà

ó là lý do c n thi t ch n đ tài nghiên c u “Hồn thi n h

th ng x p h ng tín d ng c a Vietcombank”.
3. M c tiêu nghiên c u c a đ tài.

tài nghiên c u này nh m tr l i cho câu h i c a các nhà qu n tr là t i sao
tình tr ng n x u thu c kh i khách hàng cá nhân và doanh nghi p c a Vietcombank
v n gia t ng m c dù ngân hàng này đã áp d ng ph

ng pháp tiên ti n trong qu n tr

KI L

r i ro là ch m đi m XHTD khách hàng t n m 2003 đ n nay, và ngay c khi h
th ng XHTD n i b này đã đ
hình n x u v n còn

c ch nh s a g n đây nh t là n m 2007 nh ng tình

m c đáng ph i quan tâm. Th c v y, tính đ n tháng 6/2008,

t ng d n tín d ng tồn h th ng Vietcombank là 104.298 t đ ng gi m 1.980 t
đ ng so v i tháng 5/2008 nh ng có đ n 2.418 t đ ng n x u v i t tr ng 2,32%,

t ng 573 t đ ng so v i tháng 5/2008. Tuy nhiên, đó v n ch a ph i là con s th c
c a n x u t i Vietcombank b i vì : T c đ gia t ng q nhanh d n tín d ng trong
tồn h th ng trong b n tháng đ u n m 2008 đã vơ tình làm gi m t tr ng n x u;



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
4

Tình tr ng đóng b ng b t đ ng s n và ch ng khốn v n còn kéo dài, l m phát cao
s ti p t c đ y n x u gia t ng. M t khác, n u ch xét riêng t tr ng n x u so v i
t ng d n thì có th s khơng th hi n đ

c h t s nghiêm tr ng, c n ph i xem xét

đ

OBO
OKS
.CO
M

n x u trong m i quan h v i v n t có, ph i th n tr ng v i b c tranh tài chính đã
c làm đ p và gi m t l n x u b ng cách cho khách hàng vay l i đ tr nh ng

kho n n x u ho c n có nguy c x u khi đ n h n.

Nghiên c u này nh m ti p c n c s lý lu n hi n đ i v x p h ng tín nhi m,
phân tích hi n tr ng và ki m ch ng các ch tiêu đánh giá trong XHTD n i b
Vietcombank so v i h th ng đánh giá x p h ng tiên ti n c a nh ng tên tu i hàng

đ u trong l nh v c này nh Moody’s và Standard & Poor's b ng ch s Z (Mơ hình
đi m s tín d ng) c a Edward I. Altman đang đ

c s d ng hi u qu t i nhi u n

c

trên th gi i đ d đốn nguy c phá s n và x p h ng r i ro tín d ng.
T k t qu nghiên c u này, đ tài s cho th y đ
nh

nh ng h n ch

t n t i c a h

c nh ng thành t u c ng

th ng XHTD đang đ

c s

d ng t i

Vietcombank, qua đó, đ tài nghiên c u m nh d n đ xu t nh ng gi i pháp góp
ph n hồn thi n h th ng XHTD c a Vietcombank b ng cách ti p thu nh ng ti n b
trong kinh nghi m XHTD c a các t ch c tín nhi m qu c t , các NHTM và t ch c
ki m tốn trong n
4.

it

ng và ph m vi nghiên c u.

ng nghiên c u c a đ tài là mơ hình các ch tiêu đánh giá tính đi m

KI L

it

c.

XHTD khách hàng cá nhân và doanh nghi p đang áp d ng t i Vietcombank t n m
2007 đ n tháng 9/2008.

Lý do c a gi i h n th i gian nghiên c u nh trên vì h th ng x p d ng tín
d ng n i b đã đ

c đi u ch nh m t s ch tiêu đánh giá và áp d ng trong n m 2007

đ i v i kh i khách hàng doanh nghi p.



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
5

5. Ph

ng phỏp nghiờn c u v ti p c n v n .

Lu n v n s d ng ph

ng nghiờn c u theo n i dung, ph

ng phỏp, v k thu t x p h ng tớn

OBO
OKS
.CO
M

mụn v i t

ng phỏp nghiờn c u tỡnh hu ng ti p c n chuyờn

nhi m c a Vietcombank. Nghiờn c u ny s d ng thụng tin th c p l k t qu
XHTD n m 2007 c a m t s khỏch hng ang cú d n tớn d ng t i Vietcombank
do Trung tõm thụng tin tớn d ng Vietcombank v cỏc chi nhỏnh th c hi n x p h ng.
Lu n v n s d ng ph

ng phỏp phõn tớch s li u nh tớnh lm rừ hi n

tr ng h th ng XHTD n i b . V b ng cỏch s d ng ph
tiờu chu n ỏnh giỏ ph bi n trờn th tr
n

ng phỏp so sỏnh v i cỏc

ng x p h ng tớn nhi m qu c t v trong

c, qua ú, nghiờn c u a ra nh n nh, xu t gi i phỏp hon thi n h

th ng XHTD c a Vietcombank.

6. K t c u c a lu n v n.
B

c c c a

Vietcombank


ti nghiờn c u Hon thi n H

c chia thnh ph n gi i thi u v ba ch

th ng XHTD c a

ng v i k t c u chi ti t

c xõy d ng bao g m :

Ph n gi i thi u l cỏc n i dung nh m s l
ti nghiờn c u, i t

c lý do nghiờn c u, xỏc nh

ng v m c tiờu c a nghiờn c u, cỏc ph

ng phỏp

cs

d ng trong nghiờn c u, ý ngh a v tớnh th c ti n c a ti.

ng I trỡnh by cỏc v n v h th ng XHTD bao g m t ng quan v

KI L

Ch

XHTD, kinh nghi m XHTD
Ch

cỏc n

c, th c ti n XHTD t i Vi t nam.

ng II trỡnh by th c tr ng h th ng XHTD n i b c a Vietcombank, k t

qu th c t c a cỏc tỡnh hu ng nghiờn c u XHTD c a h th ng. T ú lu n v n ti n
hnh phõn tớch, ỏnh giỏ, so sỏnh v ki m ch ng cỏc ch tiờu ỏnh giỏ trong mụ
hỡnh ch m i m rỳt ra

c nh ng thnh t u c ng nh cỏc h n ch t n t i c n



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
6

hon thi n, b sung nh m t ng c

ng hi u qu ng n ng a v gi m thi u r i ro tớn

d ng qua h th ng sng l c khỏch hng.
ng III trỡnh by cỏc gi i phỏp th c ti n gúp ph n hon thi n H th ng

OBO
OKS
.CO
M

Ch

XHTD c a Vietcombank.

7. í ngh a khoa h c v th c ti n c a ti.

Lu n v n trỡnh by s c n thi t ph i hon thi n H th ng XHTD n i b t i
Vietcombank.
a ra h

ng phỏp tớnh i m v x p h ng,

ti nghiờn c u t p trung vo ph

ng ki m ch ng cỏc ch tiờu nh m nõng cao hi u qu qu n tr r i ro tớn

d ng b ng cụng c tiờn ti n phự h p v i thụng l qu c t .

K t qu c a ti nghiờn c u ny cú th

c ỏp d ng vo cụng tỏc th c

ti n vỡ Vietcombank ang trong quỏ trỡnh hon thi n quy trỡnh tớn d ng trong ú cú
cỏc v n liờn quan n XHTD khỏch hng nh m phự h p v i chớnh sỏch tớn d ng
v c c u t ch c m i sau c ph n húa.

Xõy d ng thnh cụng h th ng ỏnh giỏ, x p h ng tớn nhi m n i b i v i
khỏch hng khụng ch giỳp NHTM phõn lo i n trung th c h n, m cũn l cụng c
t v n, giỳp cỏc nh qu n tr NHTM cú nh h

KI L

ỏp d ng phự h p cho t ng nhúm i t

ng chi n l

ng khỏch hng.

c kinh doanh rừ rng



THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
7

CH

NG I :

C

B N V H TH NG

OBO
OKS
.CO
M

NH NG V N

X P H NG TÍN D NG

M c tiêu nghiên c u c a ch

ng này nh m ti p c n m t s c s lý lu n

hi n đ i trong l nh v c XHTD cá nhân và doanh nghi p, nh ng tham kh o v các h
th ng XHTD c a M , gi i thi u m t s cơng trình khoa h c có liên quan c a các
tác gi n

c ngồi đã cơng b nh : Mơ hình ch s tín d ng đa bi n c a Altman

trong d báo nguy c v n c a doanh nghi p; Mơ hình ch m đi m tín d ng cá
nhân trong nghiên c u c a Stefanie Kleimeier đ xu t áp d ng cho các ngân hàng
bán l c a Vi t nam. Trong ch

ng này, đ tài nghiên c u c ng c g ng trình bày

t

ng đ i chi ti t v h th ng XHTD c a m t s NHTM và t ch c ki m tốn trong

n

c. Qua đó, có th phát hi n nh ng thành t u mà các h th ng XHTD c a nh ng

t ch c này đã đ t đ

c có giá tr xem xét đ xu t áp d ng hồn thi n cho h th ng

XHTD n i b c a Vietcombank.

1.1. T ng quan v x p h ng tín d ng.
1.1.1. Khái ni m x p h ng tín d ng.

XHTD là vi c đ a ra nh n đ nh v m c đ tín nhi m đ i v i trách nhi m tài

KI L

chính; ho c đánh giá m c đ r i ro tín d ng ph thu c các y u t bao g m n ng l c
đáp ng các cam k t tài chính, kh n ng d b v n khi các đi u ki n kinh doanh
thay đ i, ý th c và thi n chí tr n c a ng
1.1.2.

it

i đi vay.

ng x p h ng tín d ng.

H th ng XHTD ti p c n đ n t t c các y u t có liên quan đ n r i ro tín
d ng, các NHTM khơng s d ng k t qu XHTD nh m th hi n giá tr c a ng

i đi

vay mà đ n thu n là đ a ra ý ki n hi n t i d a trên các nhân t r i ro, t đó có



THệ VIEN ẹIEN Tệ TRệẽC TUYEN
8

chớnh sỏch tớn d ng v gi i h n cho vay phự h p. M t s x p h ng cao c a m t
khỏch hng i vay ch a ph i l ch c ch n trong vi c thu h i y cỏc kho n n
g c v lói vay, m ch l c s

a ra quy t nh ỳng n v tớn d ng ó

c

ng

OBO
OKS
.CO
M

i u ch nh theo d ki n m c r i ro tớn d ng cú liờn quan n khỏch hng l

i i vay v t t c cỏc kho n vay c a khỏch hng ú.
X p h ng ng

i i vay ch y u d bỏo nguy c v n theo ba c p c b n

l nguy hi m, c nh bỏo v an ton d a trờn xỏc su t khụng tr

c n

PD

(Probability of Default). C s c a xỏc su t ny l d li u v cỏc kho n n quỏ kh
trong vũng 5 n m tr

c ú c a khỏch hng, g m cỏc kho n n ó tr , kho n n

trong h n v kho n n khụng thu h i

c. D li u

c phõn theo ba nhúm :

Nhúm d li u ti chớnh liờn quan n cỏc h s ti chớnh c a khỏch hng c ng nh
cỏc ỏnh giỏ c a cỏc t ch c x p h ng; nhúm d li u nh tớnh phi ti chớnh liờn
quan n trỡnh qu n lý, kh n ng nghiờn c u v phỏt tri n s n ph m m i, cỏc d
li u v kh n ng t ng tr
quan n cỏc hi n t

ng c a ngnh; V nhúm d li u mang tớnh c nh bỏo liờn

ng bỏo hi u kh n ng khụng tr

g i, h n m c th u chi. Cỏc nhúm d li u ny
x lý, t ú tớnh

c xỏc xu t khụng tr

mụ hỡnh tuy n tớnh, mụ hỡnh probit... v th
v n chuyờn nghi p.

c n tỡnh hỡnh s d ti n

c a vo m t mụ hỡnh nh s n

c n c a khỏch hng.

ng

ú cú th l

c xõy d ng b i cỏc t ch c t

X p h ng kho n vay d a trờn c s x p h ng ng

i vay v cỏc y u t bao

g m ti s n m b o, th i h n cho vay, t ng m c d n t i cỏc t ch c tớn d ng,

KI L

n ng l c ti chớnh. R i ro c a kho n vay
EL (Expected Loss). Xỏc xu t ny

c o l

ng b ng xỏc su t r i ro d ki n

c tớnh theo cụng th c EL = PD x EAD x

LGD. Trong ú, EAD (Exposure at Default) l t ng d n c a khỏch hng t i th i
i m khỏch hng khụng tr
th t

c tớnh.

c n ), LGD (Loss Given Default) l t tr ng t n

Theo th ng kờ c a y ban Basel, t i th i i m khụng tr

c n , khỏch

ng rỳt v n vay t i m c g n x p x h n m c

c c p. Hi p

hng th

ng cú xu h