NGHIÊN CỨU ĐẶC TRƢNG PROTEIN CỦA VIRUS GÂY HỘI CHỨNG ĐỎ ĐUÔI Ở TÔM SÚ (Penaeus monodon) VÀ TÔM THẺ CHÂN TRẮNG (Penaeus vannamei)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ SINH HỌC
****0O0****









ĐẶNG TRỊNH MINH ANH





NGHIÊN CỨU ĐẶC TRƢNG PROTEIN CỦA VIRUS GÂY HỘI
CHỨNG ĐỎ ĐUÔI Ở TÔM SÚ (Penaeus monodon) VÀ TÔM
THẺ CHÂN TRẮNG (Penaeus vannamei)







LUẬN VĂN KỸ SƢ

CHUYÊN NGÀNH: CÔNG NGHỆ SINH HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh
-Tháng 9/2006-

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
BỘ MÔN CÔNG NGHỆ SINH HỌC
****0O0****












NGHIÊN CỨU ĐẶC TRƢNG PROTEIN CỦA VIRUS GÂY HỘI
CHỨNG ĐỎ ĐUÔI Ở TÔM SÚ (Penaeus monodon) VÀ TÔM
THẺ CHÂN TRẮNG (Penaeus vannamei)

LUẬN VĂN KỸ SƢ
CHUYÊN NGÀNH: CÔNG NGHỆ SINH HỌC



Giáo viên hƣớng dẫn Sinh viên thực hiện
TS. VĂN THỊ HẠNH ĐẶNG TRỊNH MINH ANH
TS. NGUYỄN NGỌC HẢI KHÓA: 2002 – 2006
CN. LÊ PHÚC CHIẾN





Thành phố Hồ Chí Minh
-Tháng 9/2006-




MINISTRY OF EDUCATION AND TRAINING
NONG LAM UNIVERSITY, HCMC
FACULTY OF BIOTECHNOLOGY


RESEARCHING SPECIFIC PROTEIN OF RED TAIL VIRUS
IN BLACK TIGER SHRIMP (Penaeus monodon) AND PACIFIC
WHITE SHRIMP (Penaeus vannamei)



GRADUATION THESIS
MAJOR: BIOTECHNOLOGY



Professor Student
Ph.D. VAN THI HANH DANG TRINH MINH ANH
Ph.D. NGUYEN NGOC HAI TERM: 2002 - 2006
BSc. LE PHUC CHIEN








HCMC, 09/2006

iv
LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn
Ban Giám Hiệu trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh đã tạo mọi điều
kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập.
Ban chủ nhiệm Bộ Môn Công Nghệ Sinh Học cùng các thầy cô đã trực tiếp
giảng dạy trong suốt bốn năm qua.
TS. Văn Thị Hạnh đã hết lòng hướng dẫn, truyền đạt kiến thức và tạo mọi điều
kiện thuận lợi cho tôi trong suốt thời gian thực tập tốt nghiệp.
TS. Nguyễn Ngọc Hải đã truyền đạt kiến thức và tận tình giúp đỡ tôi trong quá
trình thực tập tốt nghiệp.
CN. Đỗ Thị Tuyến thuộc phòng Các Chất Có Hoạt Tính Sinh Học - Viện Sinh
Học Nhiệt Đới.
Anh Lê Phúc Chiến, chị Phạm Thị Hạnh thuộc phòng Công Nghệ Tế Bào Động
Vật - Viện Sinh Học Nhiệt Đới đã nhiệt tình giúp đỡ, và hướng dẫn trong quá trình
thực tập.
Những gì mà tôi học được trong thời gian thực hiện đề tài tại Viện Sinh Học
Nhiệt Đới là những bài học thực tế mà tôi sẽ không thể nào quên.
Các bạn bè thân yêu của lớp Công Nghệ Sinh Học khóa 28 và các bạn cùng
phòng đã chia sẻ cùng tôi những vui buồn trong thời gian học cũng như hết lòng hỗ
trợ, giúp đỡ, động viên tôi trong thời gian thực tập.

Tp Hồ Chí Minh, ngày 14 tháng 08 năm 2006.
Đặng Trịnh Minh Anh

v
TÓM TẮT

ĐẶNG TRỊNH MINH ANH, Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí Minh. Tháng 08/2006.
“NGHIÊN CỨU ĐẶC TRƢNG PROTEIN CỦA VIRUS GÂY HỘI CHỨNG ĐỎ
ĐUÔI Ở TÔM SÚ (Penaeus monodon) VÀ TÔM THẺ CHÂN TRẮNG (Penaeus
vannamei)”
Hội đồng hướng dẫn:
 TS. Văn Thị Hạnh
 TS. Nguyễn Ngọc Hải
 CN. Lê Phúc Chiến
Khoá luận được thực hiện tại Phòng Công Nghệ Tế Bào Động Vật – Viện Sinh
Học Nhiệt Đới là 1 phần của đề tài “Nghiên cứu hội trứng Taura ở tôm thẻ chân
trắng và mối liên quan với tác nhân gây hội chứng đỏ đuôi ở tôm sú và tôm càng
xanh”. Nguồn virus ban đầu đã được phòng thí nghiệm phân lập và nhân lên trong tế
bào côn trùng Sf9.
Nội dung của khoá luận là: Xác định đặc trưng protein của Red - Tail Virus
(RTV) bằng kỹ thuật SDS-PAGE và Western Blot. Sau đó kiểm tra khả năng gây
nhiễm thực nghiệm trên tôm sú và tôm thẻ chân trắng của RTV được nhân lên trong tế
bào côn trùng Sf9. Bước tiếp theo là tiến hành thăm dò khả năng phân tách các thành
phần protein của virus bằng phương pháp sắc ký lọc gel để phục vụ cho những nghiên
cứu tiếp theo.
Những kết quả thu được:
1. Sử dụng RTV thu từ tôm sú và tôm thẻ chân trắng được nhân lên trong tế bào
côn trùng Sf9 gây nhiễm trở lại cho tôm sú và tôm thẻ thành công.
2. Xác định được các protein của RTV thu từ tôm sú và tôm thẻ được nuôi cấy
trong tế bào côn trùng Sf9 bằng kỹ thuật điện di gel Sodium dodecyl sulfate –
Polyacrylamide (SDS-PAGE) và điện di miễn dịch (Western Blot)

vi
MỤC LỤC

PHẦN TRANG
Trang tựa
Lời cảm tạ ..................................................................................................................... iv
Tóm tắt .......................................................................................................................... . v
Mục lục ......................................................................................................................... .vi
Danh mục các chữ viết tắt .......................................................................................... ...ix
Danh mục các hình ....................................................................................................... .x
Danh mục các bảng....................................................................................................... .xi
PHẦN 1. MỞ ĐẦU ..................................................................................................... ..1
PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .......................................................................... ..3
2.1 Tình hình nuôi tôm trên thế giới ........................................................................... ..3
2.1.1 Hiện trạng chung ............................................................................................. ..3
2.1.2 Thiệt hại do TSV trên thế giới ........................................................................ ..4
2.2 Tình hình nuôi tôm tại Việt Nam ........................................................................... ..4
2.2.1 Hiện trạng chung ............................................................................................. ..4
2.2.2 Thiệt hại do TSV tại Việt Nam ....................................................................... ..5
2.3 Giới thiệu hội chứng Taura – TS (Taura syndrome) .............................................. ..6
2.3.1 Lịch sử và phân bố hội chứng Taura ............................................................ ..6
2.3.2 Phân loại và tên gọi ...................................................................................... ..7
2.3.2.1 Tên gọi .................................................................................................. ..7
2.3.2.2 Vị trí phân loại ...................................................................................... ..7

2.3.3 Đặc điểm cấu trúc và genom của TSV ........................................................ ..7
2.3.4 Biểu hiện bệnh hội chứng Taura ở tôm ......................................................... ..8
2.3.5 Vật chủ .......................................................................................................... ..9
2.3.6 Sự đa dạng di truyền và sự xuất hiện các chủng TSV mới ........................... 10
2.3.6.1 Sự đa dạng di truyền của TSV ............................................................... 10
2.3.6.2 Sự xuất hiện các chủng TSV mới .......................................................... 10





vii
2.3.7 Khả năng lây truyền của virus Taura ............................................................ 12
2.3.8 Một số đặc tính của virus Taura với các yếu tố lý hóa.................................. 12
2.4 Các phương pháp và kỹ thuật chuẩn đoán virus Taura .......................................... 13
2.4.1 Chuẩn đoán dựa vào triệu chứng lâm sàng ................................................... 13
2.4.2 Phương pháp mô học ..................................................................................... 14
2.4.3 Phương pháp cảm nhiễm sinh học ................................................................ 14
2.4.4 Phương pháp miễn dịch ................................................................................. 14
2.4.5 Phương pháp chuẩn đoán bằng mẫu dò gen (gene probe) ............................ 14
2.4.6 Phương pháp RT-PCR ............................................................................... 15
PHẦN 3. VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP ............................................................. 16
3.1 Thời gian và địa điểm nghiên cứu ......................................................................... 16
3.2 Hoá chất, thiết bị, dụng cụ và vật liệu ................................................................... 16
3.2.1 Hóa chất ......................................................................................................... 16
3.2.1.1 Các hoá chất để thực hiện sắc ký lọc gel .................................................. 16
3.2.1.2 Các dung dịch gốc để thực hiện SDS-PAGE .......................................... 16
3.2.1.3 Các dung dịch gốc để nhuộm gel ............................................................ 16
3.2.1.4 Các dung dịch gốc để thực hiện Western Blotting .................................. 16
3.2.1.5 Các dung dịch để thực hiện Dot Blot ...................................................... 17

3.2.2 Thiết bị, dụng cụ .......................................................................................... 17
3.2.3 Vật liệu .......................................................................................................... 18
3.2.3.1 Kháng thể ................................................................................................ 18
3.2.3.1 Mẫu........................................................................................................... 18
3.3 Phương pháp ......................................................................................................... 18
3.3.1 Phương pháp SDS–PAGE ............................................................................. 18
3.3.1 Phương pháp SDS–PAGE ....................................................................................... 18
3.3.1.1 Nguyên tắc............................................................................................... 18
3.3.1.2 Phương pháp tiến hành ........................................................................... 20
3.3.2 Phương pháp Western Blot ........................................................................ 21





viii
3.3.2.1 Nguyên tắc............................................................................................... 21
3.3.2.2 Phương pháp tiến hành ............................................................................ 23
3.3.3 Gây nhiễm thực nghiệm cho tôm sú (Penaeus monodon) và tôm thẻ (Penaeus
vannamei) bằng RTV được nhân lên trong tế bào Sf9 ................................................. 26
3.3.4 Phương pháp Dot Blot ................................................................................... 27
3.3.4.1 Nguyên tắc............................................................................................... 27
3.3.4.2 Phương pháp tiến hành .............................................................................. 27
3.3.5 Phương pháp sắc ký ................................................................................... 28
3.3.5.1 Nguyên tắc ............................................................................................. 28
3.3.5.2. Phương pháp tiến hành ............................................................................ 29
PHẦN 4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................................... 30
4.1 Kết quả SDS – PAGE ...................................................................................... 30
4.2 Kết quả Western Blot ...................................................................................... 32
4.3 Kết quả thí nghiệm gây nhiễm thực nghiệm ................................................... 34

4.4 Kết quả Dot Blot chỉ thị virus .......................................................................... 37
4.5 Kết quả sắc ký lọc gel ...................................................................................... 40
PHẦN 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ........................................................................ 42
5.1 Kết luận ........................................................................................................... 42
5.2 Đề nghị ............................................................................................................ 42
PHẦN 6. TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................... 43
PHỤ LỤC 1 ................................................................................................................. 47
PHỤ LỤC 2 ................................................................................................................. 48
PHỤ LỤC 3 ................................................................................................................. 50
PHỤ LỤC 4 ................................................................................................................. 52





ix
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1. APS Ammmonium persulphate
2. bp: Base pair
3. DNA: Deoxyribonucleic acid
4. DAB: 3,3’- Diaminobenzidinetetrahydrochloride
5. LOS: Lymphoid Organ Syndrome
6. IHHNV: Infectious Hypodermal and Haematopoietic Necrosis Virus
7. MBV: Monodon Baculovirus
8. Kb: Kilo base
9. KDa: Kilo Dalton
10. PAb: Polyclonal Antibody
11. PBS: Phosphate Buffered Saline
12. PCR: Polymerase Chain Reaction

13. PL: Post larvae
14. RNA: Ribonucleic acid
15. RT-PCR: Reverse Transcription Polymerase Chain Reaction
16. RTV: Red - Tail Virus
17. ORF: Open Reading Frame
18. OIE: Office International Des Epizooties (Tổ chức dịch tễ thế giới)
19. SDS-PAGE: Sodium Dodecyl Sulfate Polyacrylamide Gel Electrophoresis
20. Sf9: Sepodoptera frugiperda
21. SPF: Specific Pathogen Free (Sạch bệnh)
22. TCT: Tôm thẻ chân trắng
23. TEMED: N, N, N’, N’ – tetramethylethylenediamine
24. TTBS: Tween tris buffer saline
25. TSV: Taura Syndrome Virus
26. YHV Yellow Head Virus
27. WSSV: White Spot Syndrome Virus






x
DANH MỤC CÁC HÌNH

HÌNH TRANG
Hình 2.1: Sự phân bố của TSV trên thế giới ................................................................ ..6
Hình 2.2: Sơ đồ cấu trúc bộ gen của TSV ................................................................... ..8
Hình 2.3: Tôm bị nhiễm TSV ....................................................................................... ..9
Hình 2.4: cây phát sinh loài của 40 phân lập TSV dựa vào trình tự aa của VP2 ......... 10
Hình 2.5: Cây phát sinh loài theo đoạn ORF2 (1011aa) của 6 chủng TSV ................. 11

Hình 3.1: Các bước thực hiện Western Blot................................................................. 21
Hình 3.2: Cách lắp ráp gel và màng nitrocellulose ...................................................... 22
Hình 3.3: Sơ đồ hệ thống chẩn đoán miễn dịch ......................................................... 28
Hình 4.1: Kết quả SDS – PAGE ................................................................................... 30
Hình 4.2: Kết quả Western Blot ................................................................................... 32
Hình 4.3: Tôm thẻ không gây nhiễm và tôm thẻ gây nhiễm ........................................ 34
Hình 4.4: Tôm thẻ chết do gây nhiễm thực nghiệm với RTV ...................................... 35
Hình 4.5: Ảnh chụp hiển vi tôm sú đối chứng nuôi trong phòng thí nghiệm (x40) ..... 36
Hình 4.6: Ảnh chụp hiển vi tôm sú nhiễm thực nghiệm với dịch tế bào nhiễm RTV . 36
Hình 4.7: Ảnh chụp hiển vi phần đuôi tôm sú nhiễm thực nghiệm với dịch tế bào
nhiễm RTV ................................................................................................................... 36
Hình 4.8: Tôm sú giống gây nhiễm nhiễm thực nghiệm với RTV ............................. 37
Hình 4.9: Chỉ thị mức độ bệnh theo phương pháp Dot Blot ........................................ 37
Hình 4.10: Kết quả kiểm tra tôm thẻ trước khi gây nhiễm ........................................... 38
Hình 4.11: Kết quả kiểm tra tôm sú giống trước khi gây nhiễm .................................. 38
Hình 4.12: Kết quả kiểm tra tôm thẻ sau khi gây nhiễm .............................................. 38
Hình 4.13: Kết quả kiểm tra tôm sú giống sau khi gây nhiễm ..................................... 39
Hình 4.14: Kết quả dịch tế bào (DTB) Sf9 ................................................................... 40
Hình 4.15: Kết quả DTB nhiễm virus từ tôm sú Long An bị bệnh RTV (RT-PmLA).40
Hình 4.16: Kết quả DTB nhiễm RTV từ tôm thẻ chân trắng bị bệnh RTV (RTV-PvM) .
...................................................................................................................................... 41






xi

DANH MỤC CÁC BẢNG

BẢNG TRANG
Bảng 2.1: Sản lượng tôm tôm thế giới năm 2002-2003 ............................................... ..3
Bảng 2.2: Sản lượng tôm nuôi ở Việt Nam qua các năm ............................................. ..5
Bảng 2.3: Các phương pháp chuẩn đoán TSV ............................................................ 13
Bảng 3.1: Các mẫu sử dụng .......................................................................................... 18
Bảng 4.1: So sánh trọng lượng các protein của RTV sau khi SDS-PAGE và trọng
lượng của các protein đã được công bố ........................................................................ 31
Bảng 4.2: So sánh trọng lượng các protein của RTV sau khi Western Bloting và trọng
lượng của các protein đã được công bố ........................................................................ 33
Bảng 4.3: Số tôm thẻ sống sót sau ba tuần gây nhiễm ................................................. 34
Bảng 4.4: Số tôm sú sống sót sau hai tuần gây nhiễm ................................................. 35
1




1
PHẦN 1. MỞ ĐẦU

Nuôi tôm đang là thế mạnh của ngành thủy sản nước ta. Từ năm 1995 nghề
nuôi tôm nước ta phát triển mạnh mẽ cả về diện tích, hình thức nuôi, năng suất, sản
lượng và hiệu quả kinh tế. Cụ thể là năm 2004 diện tích tôm nuôi đạt hơn 460.000ha,
tổng sản lượng đạt 350.000 tấn và là nguồn cung cấp nguyên liệu quan trọng cho chế
biến xuất khẩu thủy sản. Nghề nuôi tôm đã thực sự trở thành một trong những nghề
sản xuất hàng hóa lớn của Việt Nam.
Tuy nhiên cùng với sự phát triển của nghề nuôi tôm, dịch bệnh do virus gây ra
cũng liên tục lan rộng và gây thiệt hại nặng nề về kinh tế. Trong khi đó, những nghiên
cứu về virus tôm còn rất hạn chế. Vì vậy, việc nghiên cứu tác nhân virus gây bệnh
nhằm đề xuất giải pháp hạn chế tác nhân này là một yêu cầu cấp bách hiện nay.

Bên cạnh đó, việc khai thác tiềm năng và phát triển thêm các chủng loại tôm
nuôi khác để đa dạng hóa các sản phẩm tôm thương mại, tận dụng tối đa điều kiện tự
nhiên và nhân lực ở các vùng ven biển cũng là vấn đề hiện đang rất được nhà nước
quan tâm. Năm 2001 Việt Nam bắt đầu du nhập tôm thẻ chân trắng (P. vannamei) từ
Đài Loan và Hawaii vào nuôi thử nghiệm ở một số vùng. Tôm thẻ chân trắng có những
ưu thế so với tôm sú như chủ động về nguồn giống, thời gian nuôi ngắn hơn nhưng
năng suất tương đương tôm sú, chịu được độ mặn cao và có thể nuôi được trong cả
nước mặn, ngọt và lợ… Tuy nhiên việc nhập nuôi loài tôm này gắn liền với việc đưa
virus hội chứng Taura (Taura Syndrome Virus – TSV) vào Việt Nam. Để tránh không
xảy ra dịch bệnh như đã có đối với các nước từng du nhập tôm thẻ chân trắng (TCT)
thì những thông tin đầy đủ về bệnh hội chứng Taura và khả năng lây lan TSV từ tôm
này sang các loài tôm bản địa khác, đặc biệt đối với tôm sú, cũng là vấn đề rất được
quan tâm.
Năm 2000 Phòng Công Nghệ Tế Bào Động Vật – Viện Sinh Học Nhiệt Đới thu
được mẫu tôm sú ở Long An nghi nhiễm TSV, với biểu hiện lâm sàng là đỏ đuôi quạt
và đỏ 2 đốt thân cuối. Tôm còn sống nhưng vận động và tiêu thụ thức ăn kém. Các
mẫu tương tự sau đó đã thu được ở Cần Giờ - Tp. Hồ Chí Minh. Năm 2003 phòng thí
nghiệm cũng thu được mẫu tôm TCT với biểu hiện lâm sàng tương tự. Tất cả các mẫu
tôm này đã được kiểm tra bằng phương pháp PCR và cho kết quả âm tính WSSV
2




2
(White Spot Syndrome Virus), IHHNV (Infectious Hypodermal and Haematopoietic
Necrosis Virus), MBV (Monodon Baculovirus), YHV (Yellow Head Virus). Các kết
quả nghiên cứu về đặc trưng sinh hóa, sinh học phân tử, cấu trúc hiển vi điện tử ở
phòng thí nghiệm khẳng định tác nhân gây bệnh chính là virus.
Vì vậy, đề tài: “Nghiên cứu đặc trưng protein của virus gây hội chứng đỏ

đuôi ở tôm sú (Penaeus monodon) và tôm thẻ chân trắng (Penaeus vannamei)” là
cần thiết và cấp bách nhằm xác định mối liên hệ giữa tác nhân gây bệnh đỏ đuôi đặc
biệt này và virus hội chứng Taura ở tôm thẻ chân trắng để có biện pháp phòng ngừa
kịp thời.
Mục tiêu nghiên cứu
Xác định đặc trưng protein của virus gây hội chứng đỏ đuôi ở tôm sú và
tôm TCT.
Yêu cầu thực hiện của đề tài
Đề tài thực hiện gồm 3 nội dung như sau:
Nội dung 1: Xác định các protein của virus gây hội chứng đỏ đuôi.
Nội dung 2: Kiểm tra khả năng gây nhiễm thực nghiệm của virus gây hội chứng
đỏ đuôi được nhân trong tế bào côn trùng Sf9 trên tôm sú và tôm thẻ chân
trắng.
Nội dung 3: Thăm dò khả năng phân tách các thành phần protein của virus bằng
phương pháp sắc ký lọc gel.

3




3
PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

2.1 Tình hình nuôi tôm trên thế giới
2.1.1 Hiện trạng chung
Hiện nay, nghề nuôi tôm đang trên đà phát triển mạnh và trở thành một trong
những ngành đem lại thu nhập lớn cho nền kinh tế quốc dân của một số nước trên thế
giới. Vào những năm cuối thập kỷ 80, nghề nuôi tôm đã có những bước phát triển
nhanh chóng, các trại nuôi tôm được xây dựng ở gần 40 nước, đưa sản lượng tôm nuôi

từ tỷ lệ 2,1% năm 1981 lên 22% năm 1988 so với tổng sản lượng tôm (Latscha, 1989).
So với năm 1984, sản lượng tôm nuôi năm 1990 tăng 368% với gần 600.000 tấn
(FAO, 1992). Năm 2003, sản lượng tôm nuôi trên thế giới gia tăng nhanh chóng. Đứng
đầu là Trung Quốc với 400.000 tấn, kế đến là Thái Lan 350.000 tấn so với năm 2002,
Việt Nam xếp thứ 3 với 200.000 tấn. Trong đó các nước Đông Bán Cầu chiếm 70%
tổng sản lượng tôm nuôi, còn lại là các nước Tây Bán Cầu.
Bảng 2.1: Sản lượng tôm thế giới năm 2002 – 2003

Quốc gia Năm 2002 Năm 2003
Trung Quốc 280.000 400.000
Thái Lan 250.000 350.000
Việt Nam 150.000 200.000
Indonesia 102.000 168.000
Ấn Độ 125.000 160.000
Malaysia 20.000 32.000
Trung và Nam châu Mỹ 93.000 320.000
Các quốc gia khác 225.000 270.000
Tổng cộng 1.245.800 1.900.000
Nguồn: Thông tin hội thảo kỹ thuật nuôi tôm sú (2005)
4




4
2.1.2 Thiệt hại do TSV trên thế giới
Virus hội chứng Taura (TSV) gây nên những tổn thất nghiêm trọng về doanh
thu trên khắp cả vùng Châu Mỹ - Latinh vào những năm 1990. Người ta đã từng cho
rằng TSV gây ra những tổn thất trực tiếp (do tỉ lệ tôm chết cao) vào khoảng 1 – 1,3 tỉ
USD trong 3 năm đầu tiên tại Châu Mỹ - Latinh. Tuy vậy, những tổn thất gián tiếp do

hàng hóa bị mất, chi phí cho tôm giống tăng và những hạn chế trong thương mại của
khu vực tăng lên rất nhiều (Brock et al., 1997; Hernandez – Rodriguez et al., 2001).
Sau khi TSV được phát hiện ở Ecuador năm 1992 đã làm cho sản lượng tôm
nước nay sụt giảm 30% từ 100.000 tấn xuống còn 70.000 tấn. Ecuador mất khoảng
400 triệu USD/năm. Cũng kể từ khi phát hiện được TSV, dịch bệnh do virus này lan
nhanh chóng khắp các nước ở vùng Châu Mỹ - Latinh và Bắc Mỹ (Ecuador, Brazil,
Columbia, Peru, Panama...).
Và dần dần virus hội chứng Taura cũng đã lây lan sang các nước Châu Á khi
tôm TCT được du nhập và nuôi nhiều như ở Đài Loan, Trung Quốc, Thái Lan.
Năm 1999/2000 TSV được phát hiện ở TCT tại Trung Quốc và Đài Loan (Tu et al.,
1999; Yu và Song, 2000) với 19 trường hợp thông báo cho OEI từ Đài Loan vào năm
1999, dẫn đến 700.000 trường hợp và 200.000 tôm chết vào năm 2000 và dẫn đến
500.000 trường hợp và 50.000 tôm chết vào năm 2001. Gần đây, năm 2003 đã phát
TSV hiện ở Thái Lan (Timothy Flegel, per.com), nhưng không được thông báo chính
thức với OIE (Office International Des Epizooties).
Vào tháng 4/2005 virus hội chứng Taura lại gây dịch lớn tại Châu Mỹ (Infofis,
6/4/2005), khiến sản lượng tôm của Venezuela sụt giảm khoảng 90%.
2.2 Tình hình nuôi tôm tại Việt Nam
2.2.1 Hiện trạng chung
Việt Nam bước vào thị trường tôm thế giới chậm so với nhiều nước láng giềng
Châu Á. Tuy nhiên, nhờ những điều kiện thời tiết thuận lợi, chính sách mở cửa của
nền kinh tế, sự phát triển của thị trường tôm toàn cầu và tình trạng tôm nhiễm bệnh lây
lan ở các nước khác đã tạo nên một bước tiến khá ngoạn mục cho Việt Nam vào thị
trường thế giới.
Việc nuôi tôm tiếp tục phát triển nhanh chóng trên khắp Việt Nam. Sản xuất
tăng từ dưới 200 tấn (năm 1976) lên hơn 100.000 tấn (năm 2000) và 158.755 tấn (năm
5

5
2001). Năm 2001, 446.208 ha được dành cho nuôi tôm, tăng lên 97% so với năm 2000
với năng suất bình quân đạt 0,36 tấn /ha (Nguyễn Văn Thanh, 2003).
Ngành thủy sản Việt Nam xuất khẩu 1,76 tỷ USD năm 2001, gấp đôi kim ngạch
năm 1998, đứng hàng thứ ba về thu nhập xuất khẩu, và các trang trại hải sản chiếm
diện tích tới hơn một triệu ha, tăng 74% so với năm 1998. Thu nhập ngoại tệ từ nuôi
trồng thủy sản tăng lên hàng năm, và chỉ riêng tôm đã mang lại ước tính 500 triệu
USD (Nguyễn Văn Thanh, 2003). Vào năm 2002, sản lượng tôm là 150.000 tấn. Năm
2003, sản lượng cho hơn 200.000 tấn. Năm 2004, sản lượng tôm ở Việt Nam đã đạt
350.000 tấn. Đến nay hàng thủy sản xuất khẩu của Việt Nam đã có mặt ở 80 nước và
lãnh thổ, trong đó dẫn đầu là thị trường Nhật, kế đến là Mỹ (đây cũng là hai thị trường
có sự gia tăng mạnh về giá trị xuất khẩu so với năm 2003), EU, Trung Quốc, Hồng
Kông… (Chalor Limsuwan, Nguyễn Văn Hảo, 2005).
Bảng 2.2: Sản lượng tôm nuôi ở Việt Nam qua các năm

Năm Sản lượng (tấn)
1976 < 200
2000 > 100.000
2001 158.755
2002 186.600
2003 200.000
2004 350.000
Nguồn: Thông tin Khoa học Công nghệ - Kinh tế Thủy sản tháng 3/2005,
04/2005
2.2.2 Thiệt hại do TSV tại Việt Nam
Năm 2003, bệnh hội chứng Taura đã bùng phát ở tôm TCT, gây ảnh hưởng
nghiêm trọng tại nhiều vùng nuôi như Quảng Ninh, Phú Yên, Bạc Liêu, Cà Mau.
Trước nguy cơ đó, Cục quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh và thú y thủy sản đã dừng
làm thủ tục nhập khẩu tôm TCT giống từ Trung Quốc và Đài Loan. Bên cạnh đó, Bộ

Thủy Sản cũng có chỉ thị không được tiến hành sản xuất giống tôm TCT tại các trại
giống tôm sú và giống tôm khác, chỉ được phép nuôi loại tôm này tại các khu vực ao,
6




6
đầm nuôi tách biệt (VietNamNet 03/10/04).
Sau thời gian nuôi thử tôm TCT, dịch bệnh đã xảy ra ở một số nơi trên địa bàn
cả nước. Quảng Nam có 20 ha tôm bị bệnh có khả năng là bệnh Taura, Bình Định có
20 ha (chưa rõ nguyên nhân bệnh). Ở Quảng Ngãi sau vụ 1 và 2 thành công, vụ thứ ba
tôm chết hàng loạt trên 80% diện tích nuôi (khoảng 20 ha) với triệu chứng mềm vỏ,
thân. Một số khu vực nuôi tôm chân trắng khác ở phía Nam như Sóc Trăng, Đồng Nai,
Bà Rịa Vũng tàu cũng xảy ra dịch bệnh trên diện rộng (VietNamNet 03/10/04).
Khả năng lây lan TSV sang các loài tôm khác ở Việt Nam, đặc biệt đối với tôm
sú chưa được thống kê và nghiên cứu đầy đủ. Nhóm các nhà nghiên cứu Viện Công
Nghệ Sinh học, Viện Khoa Học và Công Nghệ Việt Nam đã khẳng định sự có mặt của
TSV ở tôm TCT nuôi tại Quảng Ninh, Phú Yên, Bạc Liêu và từ sản phẩm tôm đông
lạnh tại Hà Nội bằng kỹ thuật PCR. Các tác giả cũng khẳng định khả năng lây nhiễm
thực nghiệm TSV từ tôm TCT sang tôm sú (Nguyễn Hoàng Uyên, 2005).
2.3 Giới thiệu hội chứng Taura – TS (Taura syndrome)
2.3.1 Lịch sử và phân bố hội chứng Taura

Hình 2.1: Sự phân bố của TSV trên thế giới
Virus hội chứng Taura lần đầu tiên được xác định từ các đầm nuôi xung
quanh sông Taura ở Ecuado vào năm 1992 và lan rộng nhanh chóng ra toàn bộ
MEXICO
(1995)
HAWAII
(1994)
BRAZIL
(1994)
PERU
(1993)
ECUADOR
COLOMBIA
(1993)
TEXAS
(1994)
THAILAN
(2003)
CHINA
(1999)
TAIWAII
(1999)
7

7
Châu Mỹ - Latinh và Bắc Mỹ trong vòng 3 năm. TSV lan ra đầu tiên qua Ecuado và
sang Peru (1993), Colombia (bờ biển Thái Bình Dương và Đại Tây Dương), Hondurat,
Guatemala, Ensanvado. Nicaragoa, Hawaii, Florida và Brazil (1994), Mexico, Texas,
nam Carolina và Belize (1995/1996) (Brook, 1997; Lighter và Redman, 1998) và dần
dần là cả châu Á, bao gồm Trung Quốc và Đài Loan (từ năm 1999) (Flegel và Fegan,
2002a), và gần đây nhất là Thái Lan (2003) (Timothy Flegel, per.com).
2.3.2 Phân loại và tên gọi
2.3.2.1 Tên gọi
Tên phổ biến thường gọi là virus gây bệnh hội chứng Taura (TSV). [Ngoài ra
có một số tên gọi khác chỉ tác nhân gây bệnh hội chứng Taura như: hội chứng Taura
(Taura Syndrome – TS); bệnh Hội chứng Taura (Taura Syndrome Disease – TSD);
bệnh đỏ đuôi (Red Tail Disease – RTD) (Lightner, 1996)].
2.3.2.2 Vị trí phân loại
Ban đầu TSV được phân loại là Picornavirus, họ Picornaviridae (Bonami,
Lighner 1997) dựa trên cơ sở hình thái học và cấu trúc của tác nhân này. Tuy nhiên,
kết quả nghiên cứu về trình tự genome virus cho thấy nó giống với các thành viên của
một loại virus gây bệnh côn trùng (giống Cricket paralysis – like viruses) (Mari, 2002)
và thuộc họ Dicistrovidae, giống Cripavirus (Mayo, 2002). Năm 2004 TSV đã được
đưa ra khỏi giống Cripavirus và không được được xếp vào họ Dicistrovidae (Mayo,
2004). Hiện nay TSV được coi là loại virus chưa được phân loại (Phụ lục 1).
2.3.3 Đặc điểm cấu trúc và genom của TSV
TSV là loại virus ssRNA có dạng hình khối 20 mặt, đường kính 30 – 32 nm,
không có vỏ envelope, mật độ bouyant trong CsCl 1,338 g/ml (Lightner, 1996). Được
sao chép trong nguyên sinh chất tế bào vật chủ.
Genome của TSV (Hình 2.2) có kích thước khoảng 9 kb, xoắn đơn thẳng, có
10.205 nucleotid, tạo chuỗi poly–A –3’, chứa hai khung đọc mở (Open Reading

Frame - ORF) lớn:
 ORF 1 chứa chuỗi mã hóa protein phi cấu trúc của các enzyme như
helicase (H), protease (P) và polymerase RNA phụ thuộc RNA (RNA–dependent RNA
polymerase–RdRp).
 ORF 2 chứa các chuỗi mã hóa cho các protein cấu trúc của TSV, bao
gồm ba protein capsid chính VP1, VP2, VP3 tương ứng với các protein 55, 40 và
8




8
24 kDa. Ngoài ra còn có polypeptide phụ: 58 kDa. Đoạn gen VP2 mã hóa protein
capsid 40 kDa là đoạn gen đặc hiệu có thể sử dụng để nhận dạng các chủng TSV
(Bonami,1997; Mari, 1998; Mari, 2002).





Vùng gen mã hóa protein phi cấu trúc Vùng gen mã hóa protein cấu trúc
Hình 2.2: Sơ đồ cấu trúc bộ gen của TSV (Mari, 2002)
2.3.4. Biểu hiện bệnh hội chứng Taura ở tôm
Hội chứng Taura được biết là bệnh của tôm TCT ở giai đoạn còn nhỏ, xảy ra
trong khoảng 14 – 40 ngày sau khi thả. Tôm bị hội chứng Taura thường là loại tôm
giống nhỏ, khoảng 0,05 – 5 g. Tôm lớn hơn cũng có thể bị ảnh hưởng, đặc biệt nếu
chúng không được tiếp xúc với virus cho tới khi trở thành tôm non hay trưởng thành.
Quá trình diễn biến của bệnh hội chứng Taura xuất hiện chủ yếu trong giai đoạn
của một chu kỳ lột xác. Bệnh tiến triển theo hai giai đoạn (pha): pha tiền cấp tính
(peracute) và pha hồi phục (hay mãn tính – chronic):

 Pha tiền cấp tính (hay cấp tính) thường có biểu hiện:
Thường thấy tôm chết hoặc hấp hối trong lưới hoặc nằm dưới đáy bể.
Tôm thường yếu và mất phương hướng khi di chuyển.
Biểu hiện sự lan tỏa vùng sắc tố đỏ làm cho toàn thân tôm có màu đỏ
nhạt, quạt đuôi và chân bò có màu đỏ rõ rệt và thường chết trong khi lột xác.
Biểu mô ở phần phụ mỏng (cạnh của chân bò hay quạt đuôi) thấy có dấu
hiệu hoại tử biểu mô tập trung.
Vỏ mềm, ruột trống rỗng và thường ở giai đoạn muộn của chu kỳ lột xác.
Là điểm nhạy cảm trong quá trình phát sinh bệnh hội chứng Taura
(Lightner, 1995).
 Pha mãn tính (hay hồi phục) thường có biểu hiện:
9




9
Hình 2.3: Tôm bị nhiễm TSV

Hình 1 – tôm nhiễm TSV thân biến màu hồng và đuôi quạt bị đỏ
Hình 2 – đuôi bị tổn thương, vỏ kitin bị ăn mòn
Hình 3 – ruột quăn không đầy thức ăn
Hình 4 – trên thân xuất hiện những vệt sắc tố lạ
Biểu hiện kiểu tổn thương của bệnh do vi khuẩn gây ra như có nhiều
điểm bị đen hóa. Có thể có hoặc không có biểu hiện mềm vỏ hoặc lan tỏa
sắc tố đỏ, vận động và tiêu thụ thức ăn bình thường.
Tôm sống sót qua quá trình lột xác bước vào giai đoạn mãn tính hay hồi phục
bệnh và có biểu hiện tổn thương vỏ bị đen (melanin hóa). Tôm bị nhiễm bệnh có thể
trải qua bước tiền cấp tính khác của hội chứng Taura ở giai đoạn lột xác tiếp sau, hoặc
chúng có thể lột xác bình thường và hồi phục mặc dù vẫn mang TSV (Lightner, 1996).

TSV có thể gây chết từ 80 – 90%.Tuy nhiên tỷ lệ sống sót trong quần thể tôm bị
bệnh có thể đạt tới 60% hay cao hơn.















2.3.5. Vật chủ
Theo Lightner dải vật chủ đối với TSV chưa được biết đầy đủ nhưng đã tìm
thấy sự hiện diện mầm bệnh Taura (TSV) ở các vật chủ sau (Lightner, 1996b):
Nhiễm tự nhiên: Tôm thẻ chân trắng (P. vannamei), tôm xanh Nam Mỹ (P.
stylirostris)
10




10
Nhiễm thực nghiệm: Tôm nương Trung Quốc (P. chinensis), tôm trắng Nam
Mỹ (P. schmitti), tôm he Nhật Bản (P. japonicus), tôm trắng Bắc Mỹ (P. setiferus),

tôm nâu Bắc Mỹ (P. aztecus) và tôm sú (P. monodon)
Cho đến nay thì đã phát hiện thêm 2 loài tôm bị nhiễm TSV trong tự nhiên là
Penaeus monodon và Metapenaeus ensis (Yun–Shiang Chang et al., 2004).
2.3.6 Sự đa dạng di truyền và sự xuất hiện các chủng TSV mới
2.3.6.1 Sự đa dạng di truyền của TSV

Hình 2.4: Mối quan hệ phát sinh loài của 40 phân lập TSV dựa vào trình tự acid amin
của VP2
Đến năm 2004 đã phát hiện có khoảng 40 phân lập TSV. Dựa vào sự thay đổi
trình tự acid amin trên VP2 người ta chia chúng thành 3 nhóm khác nhau: Americas,
Belize và SE Asia (Hình 2.4).
2.3.6.2. Sự xuất hiện các chủng TSV mới
Vào vụ tôm 1999 – 2000, TSV gây ra tỷ lệ chết cao ở tôm giống Penaeus
stylirostris ở Mexico. Kết quả kiểm tra bằng phương pháp PCR và lai Insitu dương
11




11
tính nhưng lại cho kết quả âm tính với hóa mô miễn dịch. Bởi vì giống tôm này trước
đó được xem là kháng TSV. Nên chủng TSV này đã được nghiên cứu xem có phải có
một chủng TSV mới đã xuất hiện ở Mexico không (Hasson, 2002).
Các dữ liệu về hóa mô miễn dịch (immunohistochemistry) và sinh học phân tử
giả thiết rằng có sự tồn tại ít nhất hai giống TSV. Một trong hai giống này có lẽ được
tiến hóa do sự tiếp xúc với một vật chủ penaeid mới, P. stylirostris (Refugio, 2002).
Theo Yun–Shiang Chang et al., thì sự thích ứng với môi trường mới và những
đột biến nhanh chóng ở TSV đã tạo ra 1 số chủng TSV nhạy cảm với vật chủ mới như
P. monodon và M. ensis ở Đài Loan. Sự thay đổi của các acid amin (Hình 2.5) tại vị
trí 201, 408, 413, 560, 696, 713, 720, 729 và 785 giữ vai trò như dấu hiệu di truyền

của TSV ở Đài loan, đặc biệt là biến đổi tại 201F và 560H (Robles–Sikisaka, 2002).
Sự thay đổi vật chủ từ L. vannamei sang P. monodon và M. ensis là do sự biến đổi
các acid amin xảy ra ở các vị trí 97 (ED), 598(VI), 710 (AV), 768 (ED) và
803 (LF) ở nhánh Tw2KPmTSV và Tw2KMeTSV của Đài Loan (Hình 2.5). P.
monodon và M. ensis là 2 vật chủ mới của 2 phân lập TSV khác nhau cả về kiểu di
truyền và kiểu hình. (Yun–Shiang Chang et al., 2004).

Hình 2.5: Cây phát sinh loài theo đoạn ORF2 (1011aa) của 6 chủng TSV. Vị trí của
32 acid amin thay đổi so với chủng HI94TSV
12




12
2.3.7 Khả năng lây truyền của virus Taura
Cơ chế lây lan của TSV vẫn chưa được xác định chắc chắn, mặc dù những giả
thuyết ban đầu tập trung vào sự lây lan từ đầm nuôi này sang đầm nuôi kia thông qua
tôm giống và tôm bố mẹ bị nhiễm bệnh (Lighter, 1995 và 1996; Garza et al., 1997).
Những dữ liệu ít ỏi đã cho thấy TSV được du nhập vào Côlômbia và Brazil thông qua
việc nhập tôm bố mẹ bị nhiễm bệnh từ Hawaii (Brock et al., 1997). Những con tôm bố
mẹ đó đã không được kiểm tra TSV vì người ta vẫn chưa biết rằng hội chứng Taura là
do virus gây nên. Những trường hợp như vậy đã một lần nữa minh chứng cho những
vấn đề có liên quan tới việc di chuyển động vật qua biên giới, cho dù là những động
vật được cho là sạch bệnh (Specific Pathogen Free – SPF).
Nghiên cứu gần đây cho thấy việc truyền bệnh về mặt cơ học thông qua các vật
chủ trung gian là chim và côn trùng cũng là một đường lây bệnh không kém phần và
thậm chí còn nghiêm trọng hơn. Đôi khi, người ta còn tìm thấy TSV trong các xét
nghiệm sinh học mô của Trichocorixa reticulata, một loài côn trùng phổ biến khắp thế
giới sống ở của sông, và những phần có chứa virus của loài côn trùng này đã được

chứng minh là gây ra sự lây nhiễm ở các con tôm chân trắng SPF trong các điều kiện
thí nghiệm (Lighter, 1995). Các dạng lây lan và việc TCT chết ở Texas cũng cho thấy
việc TCT ăn các côn trùng bị nhiễm bệnh có thể là một cơ chế lây lan bệnh TSV
(Thompson et al., 1997). TSV có thể lây lan qua chim mòng biển (Larus atricilla) do
những con chim này ăn tôm bị bệnh tại những đầm nuôi khác (Lighter, 1995 và 1996;
Garza et al., 1997). Những kết quả thí nghiệm cho thấy những con tôm khỏe mạnh có
thể bị nhiễm thông qua việc tiêm các yếu tố đươc tách từ tế bào tôm bị nhiễm bệnh
hoặc trực tiếp ăn những con tôm bệnh (Brock et al., 1995; Hasson et al., 1995).
Người ta thấy virus hội chứng Taura vẫn có thể lây lan sau một số chu kỳ làm
đông lạnh. Điều này cho cho thấy khả năng truyền bệnh thông qua tôm đông lạnh đã
nhiễm bệnh (Lighter, 1995; Brock et al., 1997). Tuy vậy, với những quy trình và biện
pháp kiểm soát diệt khuẩn phù hợp, đường lây bệnh này hiện đang được coi là có tỷ lệ
rủi ro thấp (Flegel và Fegan, 2000; Flegel, 2003).
2.3.8 Một số đặc tính của virus Taura với các yếu tố lý hóa
- Bị mất hoạt tính trong tế bào ở 100
o
C trong vòng 10 phút
- Các chất oxi hoá, SDS (sodium dodecyl sulfate), lipid hòa tan có thể làm mất
hoạt tính của TSV (theo OIE)
13




13
2.4 Các phƣơng pháp và kỹ thuật chẩn đoán virus Taura.
Tổ chức dịch tễ quốc tế (Office International Des Epizooties – OIE) đã liệt kê
một số phương pháp để chuẩn đoán TSV.
Bảng 2.3: Các phương pháp chuẩn đoán TSV

Phương pháp
Đối tượng
Giả
thiết
Khẳng
định
Ấu
trùng
Tôm
post
Tôm
non
Trưởng
thành
Dấu hiệu lâm sàng
- - - - ++ -
Kính hiển vi - - - - ++ -
Biểu hiệu bệnh lý
- +++ +++ +++ +++ +++
Cảm nhiễm sinh học - - - - ++ ++
Kính hiển vi điện tử
- - - - + +
Chẩn đoán miễn dịch
- - - - +++ +++
Chẩn đoán bằng mẫu
dò
- +++ +++ +++ +++ +++
RT – PCR
- +++ +++ +++ +++ +++
Dấu (-) phương pháp không có sẵn hiện nay hoặc có nhưng chưa được thí nghiệm.

Dấu (+) phương pháp có ứng dụng trong vài trường hợp, nhưng sự chính xác hoặc ứng
dụng còn hạn chế.
Dấu (++) phương pháp chuẩn với tính nhạy cảm và sự đặc biệt chẩn đoán tốt.
Dấu (+++) phương pháp được khuyến cáo là đã sẵn sàng và chính xác.
Trong 8 phương pháp liệt kê bởi OIE chỉ có 3 phương pháp được khuyến cáo đã sẵn
sàng và có thể áp dụng được ngay (phương pháp mô bệnh học, lai DNA dot blot và
(RT – PCR). Phương pháp mô bệnh học có thể nhận biết được bệnh nhưng không có
giá trị chẩn đoán sớm, phương pháp chẩn đoán bằng chỉ thị gen (lai DNA, RT – PCR)
có thể phát hiện rất sớm mầm bệnh TSV trước khi có biểu hiện bệnh lý. Hiện nay kỹ
thuật PCR đã dùng để phát hiện nhiều loại virus (WSSV, IHHNV, YHV...), do đó sử
dụng RT – PCR xác định TSV có nhiều thuận lợi khi triển khai rộng trong sản xuất.
2.4.1. Chẩn đoán dựa vào triệu chứng lâm sàng
Ở thời kì phát bệnh tôm có màu đỏ nhợt nhạt, toàn bộ vỏ thân và ở đuôi có màu
đỏ rõ rệt (bệnh đỏ thân, hồng thể) kèm theo những dấu hiệu tiêu biểu mỏng vỏ, xoang
14




14



tiêu hóa rỗng, tôm thường chết nhiều trong thời gian lột xác. Trong thời kì ủ bệnh xuất
hiện những bất thường ở sắc tố của biểu bì, những đốm sắc tố này là những haemocyte
do những thương tổn trong biểu bì biểu mô. Tôm có thể có hoặc không bị vỏ mềm và
có vết đỏ, có thể ăn bình thường. Mặc dù chỉ xuất hiện một ít ngày dịch bệnh, nhưng
dấu hiệu trong thời kì ủ bệnh có thể giúp cho việc nhận biết sự lây nhiễm TSV.
2.4.2. Phƣơng pháp mô học
Chẩn đoán TSV trong thời kì phát bệnh tùy thuộc vào sự biểu hiện của mô khi

nhuộm haematoxylin và Eosin, những điểm nhuộm màu ở vùng necrosis trong biểu
mô bì biểu bì của bề mặt toàn thân, tất cả các phần phụ mang, xoang tiêu hoá. Trong
thời kì ủ bệnh. Những tổn thương biểu bì thời kì phát bệnh tiêu biểu biến đi và được
thay thế bởi những haemocytes ở tại cùng vị trí đó. Số lượng nhiều haemocytes có thể
trở thành các sắc tố là những vệt đen, đó là đặc điểm của thời kì ủ bệnh. Những tổn
thương như vậy có thể làm mòn biểu bì, và dễ bị Vibrio spp xâm nhập. Trong thời kì ủ
bệnh của TS không có những dấu hiệu chính của nhiễm bệnh, và về tế bào học dấu
hiệu duy nhất của nhiễm bệnh là sự có mặt LOS (Lymphoid Organ Syndrome). Đó là
những sự tích tụ những tế bào hình cầu ở trung tâm các ống lymphoi bình thường.
2.4.3 Phƣơng pháp cảm nhiễm sinh học
Sự nhiễm TSV có thể được xác định bằng cách cho ăn trực tiếp những mảnh thức ăn
nhiễm virus. Hoặc tiêm truyền trực tiếp dịch chiết từ tôm đang mắc bệnh vào đối
tượng thí nghiệm. Những dấu hiệu bệnh lý hoặc dấu hiệu điển hình về tế bào học sẽ
xuất hiện sau 3 – 8 ngày (Lighter, 1996).
2.4.4 Phƣơng pháp miễn dịch
Có thể sử dụng Monoclonal Antibodies (MAs) để xác định TSV ở những mẫu
huyết và dịch tế bào đồng thể từ tôm. MAs còn có thể áp dụng để kiểm tra những mẫu
mô đông lạnh, hoặc đã cố định. Hiện trên thị trường có sản phẩm của DiagXotics
(Wilton, CT, USA).
2.4.5 Phƣơng pháp chẩn đoán bằng mẫu dò gen (gene probe)
Nguyên lý của phương pháp là sử dụng một đoạn oligonucleotide (thiết kế trên
trình tự gene đặc hiệu của TSV) gắn với một chất chỉ thị và gọi là mẫu dò (probe).
Chất chỉ thị có thể là enzyme, đồng vị hoặc chất phát huỳnh quang… Sau đó lai probe
với DNA – RNA của virus. Những probe này được tổng hợp trong phòng thí nghiệm