Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn Tập đọc lớp 4

Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4

I. PHN M U
1. Lớ do chn ti.
a. C s lý lun.
Trong nhng nm gn õy, Ngh quyt ca ng v cỏc vn kin ca Nh nc,
ca B GD&T u a ra mc ớch l giỏo dc hc sinh tr thnh con ngi ton
din c Trớ Vn - Th - M. t c mc ớch ny, nhim v ca ngi
giỏo viờn giỏo dc o c cho hc sinh thỡ giỏo viờn cũn phi cung cp cho hc sinh
mt vn hiu bit v vn húa thụng qua tt c cỏc mụn hc.
Ting vit Ting m cú vai trũ cc k quan trng i vi i sng cng
ng v i sng mi con ngi. i vi i sng cng ng ú l cụng c giao
tip, t duy. i vi con ngi, c bit l tr em nú cng cú vai trũ quan trng hn.
Do cú tm quan trng nh th nờn Ting Vit ó tr thnh mt mụn hc c ging
dy trong trong nh trng v c bit c quan tõm hn cp tiu hc.Ting Vit
cú tớnh cht hai mt, nú va l i tng hc tp ca hc sinh va l phng tin
hc sinh hc tp cỏc mụn khỏc, hc sinh giao tip, t duy.
Trong cỏc mụn hc thỡ mụn Ting Vit cú nhim v hỡnh thnh nng lc hot
ng ngụn ng cho hc sinh. Nng lc hot ng ngụn ng c th hin qua bn k
nng: Nghe - Núi - c - Vit. Trong ú c l mt k nng chuyn dng ch vit
sang li núi cú õm thanh v thụng hiu nú. Nu khụng bit c thỡ con ngi khụng th
tip thu nn vn minh ca loi ngi, khụng th sng mt cuc sng bỡnh thng, cú
hnh phỳc vi ỳng ngha ca t ny trong xó hi hin i. Bit c, con ngi ó
nhõn kh nng tip nhn lờn nhiu ln. Khụng bit c, con ngi s khụng cú iu
kin hng th s giỏo dc m xó hi dnh cho h, khụng th hỡnh thnh mt nhõn
cỏch ton din. Vy c thỡ phi c nh th no? c ra sao? ú mi l iu quan
trng.
Vỡ nhng l trờn, phõn mụn Tp c trong trng tiu hc cú tm quan trng rt
ln. Hc tp c l mt ũi hi u tiờn i vi hc sinh i hc. u tiờn hc sinh phi
hc c (Tp c), sau ú hc sinh c hc. Tp c l cụng c hc sinh hc tp
_______________________________________________________________Phan Th Du

1


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
cỏc mụn hc khỏc. Nú to ra hng thỳ v ng c hc tp. Nú to iu kin cho hc
sinh cú kh nng t hc v tinh thn hc tp c i. Vic dy Tp c s giỳp cho cỏc
em hiu bit hn, bi dng cỏc em cú lũng yờu cỏi thin, cỏi p, dy cho cỏc em bit
suy ngh mt cỏch lụgớc cng nh bit t duy hỡnh nh. M trong thc t, qua nhiu
nm l giỏo viờn trc tip ging dy bc tiu hc, tụi thy vic hc tp c ca hc
sinh vn cũn hn ch. Cú nhiu em c yu. Thm chớ hc sinh lp 4-5 cũn ỏnh vn.
c cha th hin c ging iu theo ni dung bi, theo th loi vn t, k chuyn,
kch, li i thoi. Chớnh vỡ l ú tụi ó t mỡnh tỡm tũi mt s bin phỏp nhm nõng
cao cht lng dy tp c lp 4.
b. C s thc tin.
Tp c l phõn mụn quan trng v cú mt ý ngha to ln trong chng trỡnh
mụn Ting Vit bc Tiu hc. Nú ó tr thnh mt ũi hi c bn u tiờn i vi
bc Tiu hc. Nú cú tớnh cht khi u nhm cung cp cho hc sinh nhng kin thc
tng hp.
c giỳp hc sinh chim lnh ngụn ng dựng trong giao tip v hc tp. Khụng
bit c, con ngi khụng th tip thu nn vn minh ca nhõn loi.
Qua cỏc bi tp c hc sinh c bi dng v nhiu mt: trau gii kin thc
v ngụn ng, i sng cng nh giỏo dc, tỡnh cm, m cm cho cỏc em, gúp phn rốn
luyn nhõn cỏch cho hc sinh.
Ngoi ra phõn mụn Tp c cú mi quan h cht ch vi cỏc mụn hc khỏc nh:
Chớnh t, Luyn t v cõu, K chuyn, Tp lm vn, hc sinh hc tt phõn mụn Tp
c s hc tt mụn Ting Vit v cỏc mụn khoa hc khỏc. Tuy nhiờn, vic c ca hc
sinh cha t c mc tiờu ca phõn mụn Tp c, kt qu c ca cỏc em cha ỏp
ng c nhu cu ca vic hỡnh thnh k nng c, nht l i vi hc sinh yu cũn
phi ỏnh vn tng ting, tng t.

Bờn cnh ú, nhiu giỏo viờn cng cũn lỳng tỳng khi dy luyn c cho hc
sinh. Vy cn luyn c vi ging nh th no, lm th no cỏc em cú th c ỳng,
c hay. T s suy ngh trn tr ú tụi quyt nh em ht kh nng v lũng nhit tỡnh
_______________________________________________________________Phan Th Du

2


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
ca bn thõn ra sc tỡm tũi, nghiờn cu v tớch lu c mt s kinh nghim. Di s
c gng tn tõm ca thy, s n lc phn u hc tp ca trũ, hc sinh cú s tin b rừ
rt iu ny lm tụi rt vui, chớnh vỡ l ú tụi quyt nh chn ti sỏng kin kinh
nghim Lm th no giỳp hc sinh hc tt phõn mụn Tp c - bit c din
cm.
2. Mc ớch nghiờn cu.
Bậc tiểu học nói chung và lớp 4 nói riêng phân môn tập đọc có 2 yêu cầu chính
là:
- Rèn kĩ năng tập đọc.
- Giúp học sinh cảm thụ tốt bài văn.
Học môn tập đọc, việc đọc và cảm thụ là 2 khâu có quan hệ mật thiết với nhau,
gắn bó hỗ trợ đắc lực cho nhau. Cảm thụ tốt giúp cho việc đọc diễn cảm tốt. Ngợc lại
việc đọc diễn cảm tốt giúp cho việc cảm thụ bài văn thêm sâu sắc.
Thật vậy học sinh có đọc thông thạo đợc và trên cơ sở đã hiểu nội dung câu thơ,
câu văn, đoạn thơ, đoạn văn thì các em mới thể hiện đợc cảm xúc có nghĩa là đã hiểu tờng tận về nội dung và nắm đợc ý nghĩa giáo dục của bài. Điều đó khẳng định rằng
trong tiết dạy tập đọc lớp 4, việc luyện rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh là rất cần
thiết. Trong giờ học, học sinh biết đọc diễn cảm thì tiết học mới có hiệu quả cao và mới
thể hiện đợc tầm quan trọng của bộ môn.
So với lớp học dới, học sinh lớp 4 có điều kiện và kĩ năng đọc diễn cảm tốt hơn
nhng chỉ ở mức độ ban đầu (đọc diễn cảm một đoạn văn, khổ thơ). Học sinh đợc thực
hành luyện tập từng bớc để có thể đáp ứng nhu cầu cao hơn ở lớp 5 và các lớp trên.

3. Thi gian - a im:
3.1. Thi gian:
Nm hc 2014-2015, Ban giỏm hiu nh trng phõn cụng tụi ging dy lp 4A
trng TH&THCS i Dc. Tụi ó tin hnh la chn ti v thc hin nghiờn cu
ngay t thỏng 9/2014 n thỏng 5/2015.
- Thỏng 9 chn ti v t tờn ti.
- Thỏng 10 vit cng.
- Thỏng 11 n thỏng 4 nghiờn cu, thc hin.
- Thỏng 5 hon thnh ti.
3.2. a im:
_______________________________________________________________Phan Th Du 3


Mét sè biÖn ph¸p rÌn ®äc diÔn c¶m trong ph©n m«n tËp ®äc líp 4
- Lớp 4A Trường TH&THCS Đại Dực - Huyện Tiên Yên - Quảng Ninh.
3.3. Phạm vi đề tài:
a. Giới hạn đối tượng nghiên cứu:
"Mét sè biÖn ph¸p rÌn ®äc diÔn c¶m trong ph©n m«n tËp ®äc líp 4".
b. Giới hạn địa bàn nghiên cứu:
- Trường TH&THCS Đại Dực- huyện Tiên Yên - tỉnh Quảng Ninh.
c. Giới hạn khách thể khảo sát:
- Học sinh lớp 4A, 4C Trường TH&THCS Đại Dực - Tiên Yên - Quảng Ninh.
4. Phương pháp nghiên cứu:
1. Phương pháp điều tra:
Thông qua giờ dạy Tập đọc tôi kiểm tra học sinh đọc với biểu điểm của yêu cầu
đọc, xác định dấu hiệu đọc diễn cảm để dự kiến phương pháp dạy (lập bảng thống kê
các mức độ đạt hoặc chưa đạt).
2. Phương pháp quan sát:
Thông qua các tiết dạy của bản thân mình và của đồng nghiệp có thể quan sát
trực tiếp tình hình học tập của học sinh trong mỗi tiết học đánh giá được khả năng tiếp

thu bài và đánh giá đựơc cách đọc của học sinh qua bài giảng. Tự rút ra kinh nghiệm
chung của giờ dạy tập đọc lớp 5; Khâu rèn đọc diễn cảm phần nào đã đạt thì cần phát
huy, phần nào còn hạn chế về phía giáo viên hay về phía học sinh để tìm ra phương
pháp sửa đổi có hiệu quả.
3. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
Đọc tài liệu giáo dục, sách tài liệu tham khảo, sách giáo viên, sách tập san giáo
dục ... tất cả các tư liệu trên tôi nghiên cứu kĩ để góp phần thực hiện thành công của đề
tài.
4. Phương pháp thực nghiệm:
Thông qua các tiết dạy thử nghiệm, đánh giá sự thành công của đề tài ở từng giai
đoạn thực hiện. Từ đó rút ra kết luận của bản thân về việc thực hiện các phương pháp
trên ở các mức độ khác nhau với kết quả kiểm chứng được đồng nghiệp công nhận.
_______________________________________________________________Phan Thị Dịu 4


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
5. úng gúp v mt lớ lun v mt thc tin.
5.1. V mt lớ lun.
Tớnh a ngha ca tp c kộo theo tớnh a ngha ca "bit c". "Bit c" c
hiu theo nhiu mc . Mt em bộ mi i hc, bit ỏnh vn ngp ngng c tng
ting mt th cng gi l bit c. c, thõu túm c t tng ca mt cun sỏch
trong vi ba trang cng l bit c. Chn trong bin sỏch bỏo ca nhõn loi nhng gỡ
mỡnh cn, trong mt ngy nm c tinh thn ca hng chc cun sỏch cng gi l bit
c. Nhng nng lc ny khụng phi t nhiờn m cú. Khụng th ch i gt hỏi nhng
gỡ m ta khụng gieo trng. Nh trng phi tng bc hỡnh thnh cho cỏc em cỏch c
ỳng, c din cm l mt khõu quan trng
5.2. V mt thc tin:
Qua nhiu nm thc dy lp 4 tụi nhn thy rng vic rốn k nng c ca cỏc
em mi dng mc nht nh: thc hin khỏ tt k nng c lu loỏt, trụi chy, cũn
k nng c din cm vn cũn nhiu hn ch, cỏc em ó c lu loỏt nhng cht ging

v biu t ging c vn bn cha hp dn, cha lụi cun c ngi nghe, cha th
hin c cỏi hay ca ni dung vn bn. tt c cỏc tỏc phm vn th, cỏc em c
ging u u chung chung nh nhau, cha nờu bt c ni dung t tng ca tỏc
phm cp n. Cỏc em cha cú k nng c biu th linh hot theo ng iu tng
loi cõu (T ng cn h ging cao ging nhn di theo cỏc kiu cõu; cõu k, cõu hi,
cõu cm, cõu cu khin) nhng t ng quan trng trong cõu, cỏc ting gieo vn trong
th cỏc em cha phõn bit rừ rng. c bit du hiu chuyn i ging biu th nim
vui, ni bun, s nghiờm trang cũn hn ch hoc cỏc t ng phiờn õm nc ngoi cỏc
em c cha chun. Khi c cỏc em cha th hin tớnh cỏch ca nhõn vt trong bi vn
hi thoi. ú l nhng khú khn ó nh hng trc tip n vic tip thu ca hc sinh
cng nh rốn dy hc sinh c din cm. Trong mt lp ớt em thc hin c cỏc k
nng rốn c din cm, vỡ k nng rốn c din cm rt khú, thi gian luyn c ớt, lc
hc trong lp khụng u.

_______________________________________________________________Phan Th Du

5


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Vi thc t trờn, tụi i sõu vo nghiờn cu dy phõn mụn tp c 4, c bit chỳ
ý rốn k nng c din cm cho hc sinh vi mong mun giỳp cho hc sinh lờn bc hc
trờn ... K nng c tt cỏc vn bn di v th hin c ni dung vn bn mc
cao gúp phn hc tt cỏc mụn hc khỏc. ti t kt qu cao bn thõn giỏo viờn
khụng ngng trau di tớch lu nhng kin thc k nng kinh nghim ging dy t hiu
qu cao phự hp vi i mi phng phỏp dy hc trong giỏo dc.
a. Thun li:
Nm hc 2014 2015, tụi c phõn cụng dy lp 4A Trng TH&THCS i
Dc, tng s hc sinh l 12 em. Vo u nm hc tụi thy lp ch nhim cú mt s
thun li v khú khn sau :

*.Thuõn li :
C s vt cht ca trng: Phũng hc khang trang, rng thoỏng mỏt, trang thit
b y in thp sỏng, qut in bn gh ỳng kớch c p, bng chng loỏ, t ng
dựng, lp hc trang trớ p...
Ban giỏm hiu luụn luụn quan tõm v bi dng chuyờn mụn nghip v s phm
cho giỏo viờn.
Hc sinh tng i ngoan, ham hc hi, cú hng thỳ trong phõn mụn Tp c.
Cỏc em cng rt hiu ng, ụi khi cng thớch lý lun, nhỡn chung cỏc em rt tin
tng vo li núi ca Giỏo viờn.
S lng hc sinh khụng nhiu, hc sinh cú iu kin cho vic rốn c.
*. Khú khn :
Mt s em c cha lu loỏt, cũn ỏnh vn, phỏt õm sai, c quờn b u thanh,
thờm t bt ch, c cha din cm.
Mt s hc sinh cún chm, ý thc rốn luyn cha cao, cha mnh dn phỏt biu
trong gi hc.
Cỏc em cha cú phng phỏp hc tp ỳng, ch nghiờng v c thuc lũng m
_______________________________________________________________Phan Th Du 6


Mét sè biÖn ph¸p rÌn ®äc diÔn c¶m trong ph©n m«n tËp ®äc líp 4
không hiểu và nắm vững nội dung bài đọc.
Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học của con em mình.
b. Khó khăn.
Lực học của lớp không đều (vì các em đa số là học sinh dân tộc, vùng khó khăn,
nhận thức các em còn hạn chế).
Với tất cả những thuận lợi và khó khăn trên tôi chủ động đề ra một số biện pháp
rèn đọc diễn cảm cho học sinh qua phân môn Tập đọc.
* Tóm lại: Khắc phục những nhược điểm trên là một nhiệm vụ bắt buộc mà mọi
giáo viên phải cố gắng, có như vậy dạy rèn đọc diễn cảm trong phân môn Tập đọc mới
đạt được kết quả cao.

_______________________________________________________________Phan Thị Dịu

7


Mét sè biÖn ph¸p rÌn ®äc diÔn c¶m trong ph©n m«n tËp ®äc líp 4

II. NỘI DUNG
1. CHƯƠNG I : TỔNG QUAN.
“Mét sè biÖn ph¸p rÌn ®äc diÔn c¶m trong ph©n m«n tËp ®äc líp 4”
1.1 Cơ sở lí luận
- Nghiên cứu nội dung chương trình, đối tượng học sinh:
+ Nghiên cứu để nắm vững hệ thống kiến thức chương trình phân môn Tập đọc
lớp 4, nắm được nhiệm vụ dạy luyện đọc cho học sinh, nắm được mục tiêu của môn
học, mục tiêu của từng chủ điểm, mục tiêu của từng bài học, từng hoạt động để đạt
hiệu quả bài dạy.
+ Chương trình phân môn Tập đọc lớp 4 gồm 10 chủ điểm : Thương người như
thể thương thân ; Măng mọc thẳng; Trên đôi cánh ước mơ; Có chí thì nên; Tiếng sáo
diều; Người ta là hoa đất; Vẻ đẹp muôn màu; những người quả cảm; Khám phá thế
giới; Tình yêu cuộc sống.
Thông qua hệ thống các bài tập đọc theo từng chủ điểm khác nhau cung cấp cho
học sinh những hiểu biết về thiên nhiên, xã hội, con người, …cung cấp vốn từ, vốn
diễn đạt, những hiểu biềt về tac phẩm văn học như đề tài, cốt truyện, nhân vật, … qua
đó rèn luyện nhân cách cho học sinh
+ Giáo viên cần tìm hiểu khả năng đọc của từng em, để phân loại các đối tượng
học sinh và có kế hoạch dạy học cho phù hợp để nâng dần trình độ đọc của các em
+ Nhận thức và thực hiện tốt mục tiêu của phân môn Tập đọc lớp 4, trước hết
người giao vien phai hieu rang biết đọc, biết viết là một phương tiện thông tin cần thiết
và là công cụ giao tiếp. Nhờ đọc mà các em thấy được những điều mới lạ, nhưng học

sinh đọc như thế nào cho tốt thì giáo viên phải là người tổ chức, hướng dẫn và rèn
luyện sao cho đạt được trình độ doc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm.
- Giáo viên phải là người thực hiện tốt nguyên tắc dạy và học.
Bản thân người Giáo viên phải luôn coi trọng việc rèn đọc cho học sinh và làm
_______________________________________________________________Phan Thị Dịu 8


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
cho hc sinh cm th tt bi tp c, hai yu t ny b sung, b tr cho nhau. Rốn c
tt l bc u lm cho hc sinh cm thy cỏi hay, cỏi p ca bi vn, bi th. T ú
cỏc em cú ý thc c tt hn.
Ngoi vic rốn c cho hc sinh, giỏo viờn phi cú ý thc t rốn luyn ging c
cho mỡnh, luyn phỏt õm cho chun, c ỳng, c hay cú th khai thỏc ht ý ca
tỏc gi.
Giỏo viờn cn vn dng mt cỏch linh hot quy trỡnh ging dy cho phự hp vi
tng bi. Cỏc hot ng dy hc cn nh nhng nhng phi cú tớnh giỏo dc cao ng
thi cn coi trng vic phỏt trin t duy v phỏt trin ngụn ng cua hc sinh hc
sinh rốn c tt v cm th tt bi tp c.
- Giỏo viờn cn nm vng phng phỏp dy hc mi v ỏp dng phng
phỏp tớch cc vo tit dy.
tit dy cú hiu qu cao, giỏo viờn cn phi hp phng phỏp dy hc phỏt
huy tớnh tớch cc, ch ng ca hc sinh v ỏp dng cỏc phng phỏp c trng ca bụ
mụn, vn dng tt cỏc phng phỏp khỏc nh trc quan, m thoi, tho luõn, úng
vai, . Giỏo viờn cõn phỏt huy tớnh tớch cc ch ng sỏng to ca hc sinh trong tit
hc. T chc hc sinh hot ng c lp, tng cng kim tra tng hot ng ca
hc sinh. To iu kin hc sinh tham gia vo tit hc, tr li cõu hi, phỏt biu cm
ngh ca mỡnh v nhõn vt. Giỏo viờn cn bit cỏch gi ý hc sinh lng nghe v
nhn xột cõu tr li, cỏch c ca bn. Giỏo viờn phi luụn chỳ ý ly hc sinh lm
trung tõm, trong ccỏc hot ng hc sinh c tham gia, mi hc sinh u c bc l
mỡnh di s t chc hũng dn ca Giỏo viờn.

- Ngi giỏo viờn cn cú vn sng, cú nng lc cm th vn hc:
Ngi giỏo viờn cn cú vn sng, cú nng lc cm th vn hc thõm nhp
vo tỏc phm vn hc, thm m vo tõm t tỡnh cm ca bi vn tỏi hin c
hỡnh tng tỏc phm. Ngoi ra giỏo viờn cn cú ý thc luyn tp cho mỡnh cú mt
ging c chun xỏc, bit to ra mt mu c khụng thay i giỳp hc sinh cú im
_______________________________________________________________Phan Th Du

9


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
ta c bi cho ỳng. c mu tt l truyn th c cm xỳc ni dung bi n vi
hc sinh, to hng thỳ cho hc sinh hc tp. Nh vy mun c tt trc ht ngi
giỏo viờn phi hiu, cm th vn bn khi c mu th hin c tỡnh cm vn bn,
cú nh vy mi truyn th cho hc sainh cm th vn bn.
- Cn s dng thit b v dựng dy hc:
Thit b v dựng dy hc l tr th c lc ca c thy v trũ, c th hoỏ
nhng kin thc tru tng giỳp hc sinh d c, nh. Nh dựng dy hc lp
hc s sinh ng hn, hc sinh d tip thu bi hn v nh bi lõu hn.
- Giỳp hc sinh trau gii kin thc ngụn ng, kin thc xó hi v kin thc
i sng:
+ Trau gii kin thc ngụn ng :
Qua nhng bi tp c giỳp hc sinh hiu ngha cỏc t mi, t khú, hc sinh
c nm vng h thng t ng theo tng ch im. Bit võùn dng v sỏng to nhng
t ng ó hctrong giao tip, cú c k nng s dng ngụn ng. Trong bi dy giỏo
viờn cn xỏc nh c nhng t khú, ting khú i vi i vi tng hc sinh lp
mỡnh, cho hc sinh t phỏt hin nhng t hc sinh thy khú c trong bi cỏc em cú
th t c nhng t ng ú.
+ Trau gii kin thc vn hc :
Qua cỏc bi tp c, giỏo viờn cn chỳ ý trau gii cho hc sinh v vn vn hc

giỳp hc sinh m rng hiu bit v cuc sng, cỏc em c tip xỳc vi nhiu bi vn,
bi th hay, bit rung ng trc nhng hỡnh nh p trong bi vn t ú vn vn hc
ca cỏc em ngy cng tng lờn.
+ Trau gii kin thc v i sng :
Mi ch trong chng trỡnh c tp trung vo mt mt ca hin thc, mi
bi vn, bi th c phn ỏnh mt phm vi trong cuc sng. trau gii cho hc sinh
_______________________________________________________________Phan Th Du 10


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
nhng kin thc ú tụi luụn tỡm tũi, sỏng to nhng cỏch tt nht hc sinh t nhỡn
nhõn vt v tip thu mt cỏch ch ng cú hiu qu.
- To khụng khớ vui ti, sinh ng trong gi hc.
gi hc c sinh ng, nh nhng giỏo viờn cn t chc cho hc sinh trũ
chi hc tp. Thụng qua cỏc hỡnh thc hot ng vui chi, cỏc em c cng c nhng
kin thc ó hc giỳp cỏc em cú tỏc phong nhanh nhn, linh hot, t tin hn.
2. C s thc tin
2.1.Mt s phng phỏp dy hc giỳp hc sinh c thnh ting v c din
cm:
+ Hng dn hc sinh c to :
luyn cho cỏc em cú gng c to giỏo viờn cn ng viờn cỏc em t rin ng
thi luyn cho cỏc em k thut nõng ging cao hn c to hn cng nh luyn cho
cỏc em cỏch th sõu ly hi.
Khi cỏc em c quỏ nh giỏo viờn khụng nờn n gn nghe cho rừ, cn
khuyn khớch cỏc em c gng c to hn vỡ khụng phi ch c cho cụ giỏo nghe m
cho tt c cỏc bn trong lp nghe nờn cn c vi ging ln mi ngi nghe rừ.
Ngoi ra giỏo viờn cn hng dn hc sinh trong khi giao tip bng li cỏc em
cng cn núi vi ging ln t hiu qu giao tip ng thi cng tụn trng
ngi nghe.
+ Hng dn hc sinh c ỳng :

giỳp hc sinh c ỳng giỏo viờn cn hng dn cỏc em phỏt õm mt cỏch
chớnh xỏc cỏc ting, cỏc thanh, c ỳng trng õm, ngt ngh hi ỳng ch ng thi
hng dn cỏc em r tia mt theo tng ch, tng dũng khụng b sút ch sút dũng.
Khi hc sinh c giỏo viờn cn quan sỏt cỏch c ca hc sinh, nhn ra nhng gỡ
hc sinh c ỳng, c sai tỏi hin li li c ca hc sinh i chiu vi li c mu,
_______________________________________________________________Phan Th Du 11


Mét sè biÖn ph¸p rÌn ®äc diÔn c¶m trong ph©n m«n tËp ®äc líp 4
giúp học sinh nhận ra lỗi của mình và khắc sâu việc sửa sai .
Ví dụ : Khi dạy bài “ Những hạt thóc giống” ( Tiếng Viết 4 – Tập 1 )
Giáo viên tái hiện lời đọc của học sinh “… đến vụ thu hoạch, mọi người lô lức
trở thóc về kinh thành lộp cho nhà vua. Chôm no nắng đứng trước vua, quỳ tâu :
- Tâu Bệ hạ! Con không nàm sao cho thóc lảy mầm được”
Cho học sinh nhận xét và sửa lại cho đúng : “… đến vụ thu hoạch, mọi người nô
nức chở thóc về kinh thành nộp cho nhà vua. Chôm lo lắng đứng trước vua, quỳ tâu :
- Tâu Bệ hạ! Con không làm sao cho thóc nảy mầm được”.
Đối với những học sinh yếu giáo viên cần hướng dẫn dùng thứơc kẻ chỉ ngay
phía dưới theo từng chữ các em đọc, kiên trì nghe các em đánh vần đọc từng tiếng và
luyện tập cho các em cách đọc nhanh hơn, giúp đỡ phụ đạo thêm, không bỏ qua nhưng
cũng không nôn nóng đòi hỏi các em đọc đúng, đọc hay ngay tại lớp, luôn động viên
khuyến khích các em khi có tiến bộ cho dù là rất nhỏ hơn là la rầy các em
+ Hướng dẫn học sinh đọc dúng ngữ điệu, đọc diễn cảm :
Ở bước này giáo viên cần nghiên cứu kỹ bài đọc rồi dẫn dắt, gợi ý để tự các em
nhận ra được đoạn nào cần đọc với giọng như thế nào. Đối với một số câu văn câu thơ
giáo viên cần hướng dẫn học sinh nhấn giọng, ngắt giọng, ngắt nhịp để giúp học sinh
nắm được cách đọc, đồng thời hướng dẫn học sinh đọc một cách tự nhiên không gò ép.
Cần hướng dẫn để khi học sinh đọc những văn bản có nội dùng dồn dập, khẩn trương,
vui cần đọc với nhịp nhanh, những văn bản có nội dung buồn cần đọc thấp giọng hơn,
những bài có câu ngắn câu dài thì khi đọc câu ngắn phải nén lại và đọc với nhịp nhanh,

gấp gáp hơn còn những câu dài đọc với nhịp trải dài ra.
Ví dụ : Khi đọc bài “Thư thăm bạn” ( Tiếng việt 4 – Tập 1 )
_______________________________________________________________Phan Thị Dịu 12


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Hng dn hc sinh nhn ra cỏch c bc th vi ging trm bun, chõn
thnh. Thp ging hn khi c nhng cõu vn núi v s mt mỏt ( Mỡnh rt xỳc ụùng
c bit ba ca Hng ó hy sinh trong trn l lt va ri. Mỡnh gi bc th ny chia
bun vi bn ); Cao ging hn khi c nhng cõu ng viờn ( Nhng chc l Hng
cng t ho v tm gng dng cm ca ba x thõn cu ngi gia dũng nc l.
Mỡnh tin rng theo gng ba, Hng s vt qua ni au ny.)
Sau khi hc sinh c c din cm giỏo viờn cn nõng cao trỡnh c ca hc
sinh t c din cm n c hay.
2.2. La chn cỏc hỡnh thc luyn c hiu qu:
+ c cỏ nhõn :
Giỏo viờn cú th gi hc sinh c n l hoc cho hc sinh c ni tip nhau,
khi c ni tip giỏo viờn ch cn ra hiu lnh ngay t u c theo hng ngang hay
hng dc, trỏnh gi tờn hc sinh s lm mt thi gian luyn c
+ c theo nhúm :
Giỏo viờn cn phõn nhúm sao cho trong cỏc nhúm u cú y i tng hc
sinh gii, khỏ, trung bỡnh, yu cỏc em cú th quan sỏt giỳp nhn sột v sa sai
cho bn, giỏo viờn cng cn cõn nhc thi gian mi hc sinh u c c c bi .
Khi cỏc nhúm c, giỏo viờn n tng nhúm theo dừi v hng dn thờm, cn kim
tra rốn luyn thờm cho hc sinh
+ c theo vai :
L hỡnh thc phi hp nhiu hc sinh luyn c cỏ nhõn, cho cỏc em úng vai
lm sng li cỏc nhõn vt trong tỏc phm.
Vớ d : Khi dy bi Mt ngi chớnh trc ( Ting Vit 4 tp 1 )

_______________________________________________________________Phan Th Du 13


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Sau khi ó xỏc nh c ging c ca ton bi hng dn cỏc em luyn c
theo s phõn vai, mi em trong nhúm s nhn mt vai v th hin theo ỳng ging c
trong vai ú, mi nhúm s cú ba bn luyn c theo ba ging khỏc nhau : Ging ca
ngi dn truyn, ging ca Thỏi Hu, ging ca Tụ Hin Thnh.
Hỡnh thc luyn c ny hc sinh rt thớch v hng thỳ nờn khi c cỏc em
thng thờm t bt ch, giỏo viờn cn chỳ ý nhc nh v sa sai cho hc sinh.
+ c thi ua :
õy l mt trong nhng hỡnh thc luyn c hp dn thu hỳt hc sinh, hc sinh
luụn mun th hin mỡnh, luụn mun mỡnh s l ngi c hay nht. Tuy nhiờn giỏo
viờn cng cn tớnh toỏn cõn sc cỏc i tng hc sinh, trỏnh trng hp hc sinh
khỏ gii c thi ua vi hc sinh trung bỡnh yu vỡ nh th s gõy tõm lý chỏn nn cho
nhng em c cha hay hoc cỏc em cú mc cm bn thõn vỡ thua kộm bn bố. Cn
khen ngi ng viờn thng xuyờn cỏc em, c bit l nhng em yu khớch l cỏc
em c gng hc tp.
- Mt khỏc, tụi cũn t chc ụi bn hc tp cho nhng hc sinh gn nh nhau
thng cú hai i tng hc sinh trong cựng mt nhúm cỏc em v nh giỳp nhau
hc bi tt, tụi s tuyờn dng v cú thng cho nhng em c bi tt, nhng em cú
nhiu tin b thng ch l nhng mún qu nh nh : cõy bỳt, quyn tp, cõy thc,
- Tụi cng n gia ỡnh cỏc em nh ph huynh quan tõm nhc nh c bit l
nhng em hc sinh yu.
Ngoi ra cũn rt nhiu hỡnh thc dy luyn c khỏc, giỏo viờn cn t chc linh
hot cỏc hot ng vic luyn c t hiu qu cao nht

_______________________________________________________________Phan Th Du 14

Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4

2. CHNG II : NI DUNG VN NGHIấN CU :
2.1. Thc trng:
- Lp ch nhim 4A (12 HS) trng TH&THCS i Dc.
- Lp kho sỏt 4C (6 HS) c s Khe Ngn (Cụ Phm Th Thựy ch nhim)
Kho sỏt cht lng u nm.
Phõn mụn tp c hai lp 4A; 4C (khụng tin hnh dy th nghim)
Lp
S s
c ỳng
c lu loỏt
c din cm
4A
12
6 = 50%
4 = 35%
2= 15%
1 = 17 %
4C
6
2 = 33%
3 = 50 %
Nh vy kt qu trờn cho thy: Kh nng c din cm v c lu loỏt ca cỏc
em cũn rt thp.
_______________________________________________________________Phan Th Du 15


Mét sè biÖn ph¸p rÌn ®äc diÔn c¶m trong ph©n m«n tËp ®äc líp 4
Đánh giá thực trạng:

a. Về cách thức dạy của giáo viên.
* Ưu điểm:
- Trong giảng dạy phân môn Tập đọc, giáo viên xác định đựơc rõ mục đích yêu
cầu khi dạy từng dạng bài, tìm hiểu kĩ bài kết hợp với khảo sát sách hướng dẫn dành
cho giáo viên đã được trang bị về phương pháp giảng dạy bộ môn, đựơc tiếp thu kiến
thức về phương pháp dạy học.Vận dụng kết hợp những ưu điểm của phương pháp dạy
học. Vận dụng kết hợp những ưu điểm của phương pháp dạy học cũ với những mặt
tích cực của phương pháp dạy học mới .
- Đã chú trọng tới việc rèn đọc, khả năng cảm thụ các tác phẩm văn học cho các
em.
- Chú ý đến khâu làm mẫu.
* Nhược điểm:
- Việc rèn kĩ năng đọc điễn cảm còn hạn chế các giáo viên phần lớn chỉ quan
tâm nhiều đến việc đọc đúng. Bản thân giáo viên chưa nhận thức đúng tầm quan trọng
của việc rèn đọc diễn cảm.
- Việc hướng dẫn các em đọc diễn cảm còn chưa cụ thể rõ ràng, chưa uốn nắn
sửa sai kịp thời cho các em.
- Trong một số tiết học giáo viên chuẩn bị bài chưa kĩ. Việc khai thác các từ ngữ
và các yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong các bài học còn yếu.
- Bản thân giáo viên chưa nắm đựơc tầm quan trọng của việc giải nghĩa từ hình
ảnh đặc sắc chưa tìm hiểu kĩ các từ ngữ, hình ảnh đặc sắc đó. Năng lực cảm thụ của
giáo viên còn hạn chế. Chưa phối hợp các phương pháp một cách hợp lý khi giảng dạy
các bài văn, bài thơ, giáo viên chưa quan tâm đếm việc giáo dục thẩm mỹ. Giáo dục tư
tưởng tình cảm nhưng chưa sâu sắc thường rất chung chung, gò ép theo một mô tuýp
nhất định.
Ví dụ : Trong giờ dạy tập đọc phần tổ chức cho học sinh luyện đọc diễn cảm
giáo viên đều làm theo một quy trình như sau:
_______________________________________________________________Phan Thị Dịu 16

Mét sè biÖn ph¸p rÌn ®äc diÔn c¶m trong ph©n m«n tËp ®äc líp 4
+ Đưa đoạn văn (thơ).
+ Học sinh phát hiện cách đọc.
+ Học sinh khác bổ sung.
+ Giáo viên chốt lại cách đọc.
+ Giáo viên đọc mẫu.
+ Học sinh luyện đọc theo cặp.
+ Gọi học sinh đọc bài.
+ Giáo viên cùng học sinh khác nhận xét đánh giá.
Giáo viên chưa đưa những biện pháp hữu hiệu giúp các em khai thác hết giá trị
nội dung nghệ thuật của bài đọc, đọc mẫu chưa lôi cuốn đựơc học sinh.
b. Về phía học sinh.
* Ưu điểm:
- Đa số các em yêu thích môn học vì qua các bài học đã cung cấp cho các em
nhiều kiến thức bổ ích, nhiều hành vi đạo đức đẹp, giờ học diễn ra nhẹ nhàng.
* Nhược điểm:
- Do ảnh hưởng cách phát âm của địa phương.
- Học sinh chưa hiểu rõ cách kết hợp các từ tiếng.
- Do học sinh chưa hiểu rõ nghĩa của từ.
- Các em tự rèn luyện, chưa có ý thức rèn đọc diễn cảm.
- Khả năng cảm thụ văn thơ nói chung còn nhiều hạn chế hoặc các em chưa
đựơc phát huy.
- Học sinh chưa có hứng thú đọc.
- Vốn từ ngữ vốn hiểu biết của các em còn nhiều hạn chế.
- Chưa hiểu rõ tác dụng của việc sử dụng các thủ pháp nghệ thuật trong thơ.
- Chưa phát huy đựơc khả năng đọc của mình.
- Các em chưa thực sự chú ý nghe giảng, khả năng tư duy còn hạn chế.
2.2. Các biện pháp:

_______________________________________________________________Phan Thị Dịu 17

Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Qua nghiờn cu lý thuyt v tỡm hiu thc t tụi thy vic rốn c din cm cho
hc sinh trong chng trỡnh Tiu hc c bit l hc sinh lp 4 ó t c nhng kt
qu ỏng k, tuy nhiờn bờn cnh nhng mt tớch cc ú cũn tn ti khụng ớt nhng hn
ch v khc phc nhng mt tn ti. Tụi cú mt vi ý kin v v phng phỏp ging
dy mụn Tp c, hc thuc lũng nht l khõu rốn c din cm cho hc sinh lp 4
nh sau:
Biện pháp 1: Phân loại học sinh
Sau khi nhận lớp, tôi đã ổn định chung tổ chức lớp. Qua tìm hiểu điều tra để nắm
chắc đối tợng học sinh và lựa chọn, đặc biệt là về kĩ năng đọc và phân loại học sinh
theo ba đối tợng:
Đối tợng 1: Học sinh biết đọc diễn cảm
Đối tợng 2: Học sinh mới chỉ biết đọc to, rõ, lu loát.
Đối tợng 3: Học sinh đọc nhỏ, lý nhí, ấp úng, ngọng.
Dựa vào đó, tôi đã sắp xếp chỗ cho học sinh những em đọc yếu ngồi cạnh những
em đọc khá, đọc tốt để đôi bạn cùng tiến. Tôi tiến hành công việc tiếp theo là giới thiệu
cấu tạo chơng trình môn tập đọc để các em nắm đợc các chủ đề chính trong từng học kì
và cả năm học. Đồng thời nêu tầm quan trọng, yêu cầu cơ bản về việc rèn luyện kỹ
năng đọc diễn cảm giúp các em cảm thụ bài văn, bài thơ của từng chủ đề. Hớng dẫn
mỗi em đóng một quyển sổ để ghi những câu, những đoạn, bài văn, bài thơ hay có giá
trị về nội dung và nghệ thuật.
Biện pháp 2: Sự chuẩn bị của học sinh:
Trớc khi học bài tập đọc, tôi dặn học sinh đọc nhiều lần ở nhà cho trôi chảy và
chuẩn bị trớc phần câu hỏi, tìm hiểu nội dung bài trong sách giáo khoa, đề ra các yêu
cầu phù hợp với từng đối tợng học sinh.
*.Tiến hành bài dạy
Sau phần tìm hiểu bài, tôi yêu cầu học sinh đọc thật tốt một đoạn nhằm thăm
dò khả năng thể hiện sự cảm nhận nội dung bằng giọng đọc của học sinh .

- Qua giọng đọc của học sinh, tôi dẫn dắt, gợi ý để các em phát huy u điểm, khắc
phục những hạn chế và tự tìm ra cách đọc hợp lí.
Ví dụ : bài Tập đọc Khúc hát ru những em bé lớn lên trên lng mẹ
....Em Cu tai ngủ trên lng mẹ ơi
Em ngủ cho ngoan/ đừng rời lng mẹ
Mẹ giã gạo/ mẹ nuôi bộ đội
Nhịp chày nghiêng/ giấc ngủ em nghiêng
_______________________________________________________________Phan Th Du 18


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Mồ hôi mẹ rơi/ má em nóng hổi
Vai mẹ gầy/ nhấp nhô làm gối .
Bài đọc nói lên tình yêu của ngời mẹ Tà - ôi đối với con và đối với cách mạng
khi đọc bài các con đọc với giọng nh thế nào ?. Vậy để thể hiện tốt diều này chúng ta
cần nhấn giọng vào những từ ngữ nào?
Việc Giáo viên đọc mẫu nhằm minh họa, gợi ý hoặc tạo tình huống cho học
sinh nhận xét , giải thích , tự tìm ra cách đọc.
Ví dụ : Bài Tre Việt Nam
Giáo viên đọc mẫu ,yêu cầu học sinh : Nghe và phát hiện cách đọc của cô ( ngắt
nhịp ở chỗ nào, nhấn giọng hay cao giọng, kéo dài giọng ở từ ngữ nào ?....Vì sao khi
đọc câu thơ có dấu chấm hỏi cô chỉ cần nhấn giọng ở các từ lũy, thành mà không
cần đọc cao giọng ở tiếng cuối câu hỏi?....
...Thân gầy guộc, lá mong manh/
Mà sao nên lũy nên thành tre ơi?
Sau đó Giáo viên cho học sinh thực hành luyện đọc diễn cảm (theo cặp, theo
nhóm) để các em tự rút kinh nghiệm cho mình, hình thành kĩ năng nhận xét và tự nhận
xét. Tiếp theo tổ chức thi đọc diễn cảm trớc lớp để các em học tập lẫn nhau và đợc giáo
viên động viên, uốn nắn .
Tuy nhiên, trớc khi dạy bài đọc tôi cần tìm hiểu kĩ bài dạy xem bài Tập đọc đó

là văn bản nghệ thuật hay là phi nghệ thuật .
a. Đối với văn bản nghệ thuật:
Tôi hớng dẫn học sinh đọc diễn cảm thông qua dẫn dắt, gợi mở giúp các em thể
hiện tình cảm, thái độ qua giọng đọc phù hợp với sự việc, hình ảnh, cảm xúc, tính cách
nhân vật trong bài ..., cụ thể là:
* Học sinh bớc đầu biết làm chủ giọng đọc, nhấn giọng những từ gợi tả, gợi
cảm, từ ngữ chìa khóa làm nổi bật ý chính trong câu.
Ví dụ : Bài Tập đọc Con sẻ
Bỗng từ trên cây cao gần đó, một con sẻ già có bọ ức đen nhánh lao xuống nh
hòn đá rơi trớc mõm con chó .Lông sẻ già dựng ngợc, miệng rít lên tuyệt vọng và thảm
thiết . Nó nhảy hai ba bớc về phía cái miệng há rộng đầy răng của con chó .
Sẻ già lao đến cứu con, lấy thân mình phủ kín sẻ con. Giọng nó yếu ớt nhng hung
dữ và khản đặc ...
Khi đọc đoạn 2, đoạn 3, Tôi gợi ý HS Hình ảnh sẻ mẹ lao xuống lấy thân mình
che trở cho con đợc tác giả miêu tả rất sinh động, khi đọc đoạn này các con cần nhấn
giọng vào những từ ngữ nào?
_______________________________________________________________Phan Th Du 19


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Học sinh biết nhấn giọng vào những từ gợi tả hành động , dáng vẻ của sẻ già khi
lao xuống cứu con.
* Học sinh biết thể hiện ngữ điệu , sự thay đổi tốc độ, cao độ, cờng độ, trờng
độ ...phù hợp với từng loại câu kể, câu hỏi, cảm cảm, câu khiến .
Ví dụ: Bài Tập đọc Ga - vrốt ngoài chiến lũy
Khi đọc đoạn miêu tả chi tiết thể hiện lọng dũng cảm của Ga vrốt , giáo viên
lu ý học sinh sự thay đổi giọng đọc nh sau :
- Cậu làm trò gì đấy ? Cuốc phây rắc hỏi (Câu hỏi thể hiện sự ngạc
nhiên)
- Em nhặt cho đầy giỏ đây !(Câu cảm thể hiện sự bình tĩnh)

- Cậu không thấy đạn réo à ?( Câu hỏi nh nhắc nhở Ga- vrốt không đợc liều
mình)
Ga - vrốt trả lời :
- Có chứ nó rơi nh ma ấy . Nhng làm sao nào ?(Khi đọc lên giọng ở câu hỏi thể
hiện sự hồn nhiên)
Cuốc phây rắc thắt lên
- Vào ngay !(Câu khiến thể hiện sự đề nghị , mệnh lệnh kèm sự lo lắng)
- Tí ti thôi ! Ga vrốt nói (thể hiện sự tinh nghịnh)
Trong đoạn đọc diễn cảm tôi cũng lu ý học sinh. Đối với bài văn xuôi ngoài việc
đọc tốt các câu chúng ta còn phải biết ngắt hơi ở chỗ không có dấu câu nhng chỗ đó là
chỗ tách ý .
Ví dụ : Bài tập đọc Con sẻ
HS ngắt câu dài Chợt / nó dừng chân và bắt đầu bò, tuồng nh đánh hơi thấy vật
gì. hoặc câu Bỗng / từ trên cây cao gần đó, một con sẻ già có bộ ức đen nhánh lao
xuống nh hòn đá / rơi trớc mõm con chó .
* Tôi hớng dẫn học sinh đọc phân biệt lời kể của tác giả với lời nhân vật . Đọc
phân biệt lời của các nhân vật sao cho phù hợp với đặc điểm lứa tuổi và tính cách
của từng nhân vật ( ngờu già , trẻ em , ngời tốt , ngời xấu ...)
Ví dụ : Bài Tập đọc : Khuất phục tên cớp biển
Trong bài đọc có 2 nhân vật chính là Bác sĩ Ly - một ngời nhân hậu , điềm đạm
nhng nghiêm nghị , cơng quyết và tên cớp biển - chúa tàu hung hãn , dữ tợn .
Trớc khi học sinh đọc diễn cảm, tôi yêu cầu các em cần tìm hiểu bài thật kĩ. Khi
đó HS đọc lời nhân vật sẽ phân biệt đợc giọng đọc dựa vào tính cách nhân vật ( ngời
tốt , ngời xấu ).
_______________________________________________________________Phan Th Du 20


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Trong bài cùng là câu hỏi nhng trong đoạn đối thoại sau, tính cách của hai nhân
vật thể hiện khác nhau hoàn toàn.

...
Chúa tàu trừng mắt nhìn Bác sĩ , quát :
- Có câm mồm không ? ( đọc giọng thể hiện sự hung hãn của tên cớp khi đập tay
xuống bàn quát Bác sĩ Ly)
Bác sĩ điềm tĩnh hỏi :
- Anh bảo tôi phải không ?( giọng tự tin , điềm tĩnh nhng hết sức nghiêm nghị ).
Khi tên chúa tàu cục cằn bảo phải, bác sĩ nói :
- Anh cứ uống rợu mãi nh thế thì đến phải tống anh đi nơi khác .
Cơn giận của tên cớp thật dữ dội. Hắn đứng phắt dậy, rút soạt dao ra, lăm lăm
chực đâm. Bác sĩ Ly vẫn dõng dạc và quả quyết :
- Nếu anh không cất dao, tôi quyết làm cho anh bị treo cổ trong phiên tòa sắp
tới.( giọng đọc bình tĩnh, cơng quyết bảo vệ lẽ phải )
* Ngoài ra tôi giúp học sinh thể hiện ngữ điệu phù hợp tình huống miêu tả
hay thái độ cảm xúc của tác giả ( vui, buồn, nghiêm trang, giận giữ ...)
Ví dụ: Bài Tập đọc Con sẻ
Khi đọc đoạn cuối miêu tả tình cảm của tác giả đối với con chim sẻ bé nhỏ
Vâng, lòng tôi đầy thán phục, xin bạn đừng cời. Tôi kính cẩn nghiêng mình trớc con
chim sẻ bé bỏng dũng cảm kia, trớc tình yêu của nó.
HS đọc đoạn với giọng vui, nhấn giọng một số từ ngữ gạch chân thể hiện sự trân
trọng, kính phục của tác giả đối với tình yêu của sẻ mẹ đối với sẻ con .
Tuy nhiên học sinh đọc diễn cảm nh thế nào còn phụ thuộc vào sự cảm nhận
riêng của từng em . Tôi không áp đặt cho các em một cách đọc theo khuôn mẫu.
b. Đối với loại hình văn bản phi nghệ thuật:
Giáo viên hớng dẫn HS xác định đợc ngữ điệu đọc sao cho phù hợp với mục đích
thông báo, làm rõ những thông tin cơ bản, giúp ngời nghe tiếp nhận đợc những vấn đề
quan trọng hay nổi bật trong văn bản. Điều này giúp cho HS khắc phục đợc những cách
đọc thiên về hình thức hoặc diễn cảm tùy tiện .
Ví dụ : Bài tập đọc Vẽ về cuộc sống an toàn
Học sinh biết đọc đúng bản tin (thông báo tin vui ) đọc rõ ràng, rành mạch , vui
tốc độ khá nhanh, lu ý ngắt nghỉ hơi đúng sau các dấu câu, nghỉ hơi tự nhiên, tách các

cụm từ trong những câu khá dài .
UNICEF Việt Nam và báo Thiếu niên Tiền phong / vừa tổng kết cuộc thi vẽ
tranh của thiếu nhi với chủ đề / Em muốn sống an toàn
_______________________________________________________________Phan Th Du 21


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Để học sinh lớp4 từng bớc hình thành kĩ năng đọc diễn cảm, giáo viên đọc mẫu,
giúp học sinh luyện tập thể hiện sự cảm nhận về nội dung, ý nghĩa của bài qua giọng
đọc. Ngoài việc thống nhất cách đọc chung, mỗi học sinh có cảm thụ riêng , từ đó có
cách dọc diễn cảm bộc lộ sự sáng tạo. Để phát huy tính sáng tạo của học sinh khi đọc
diễn cảm cách tốt nhất là giáo viên tổ chức cho học sinh luyện tập tự bộc lộ (trên cơ
sở đọc mẫu của giáo viên và kết quả tìm hiểu bài) qua đó giáo viên điều chỉnh cách đọc
cho học sinh, tránh phân tích quá chi tiết về cách đọc. (Ví dụ: Xác định chỗ ngắt hơi,
cao giọng , thấp giọng...) rồi sau đó mới chuyển sang luyện đọc và dọc theo một cách
giống hệt nhau.
Khi học sinh luyện đọc giáo viên phải tạo đợc trong lớp một không khí thoải
mái để học sinh dễ trực cảm với bài văn, có tâm trạng chờ đợi và chú ý nghe giáo viên
đọc và cũng từ đó các em có thể học tập và bắt chớc thầy.
Trong khi rèn đọc diễn cảm tôi thờng xuyên chú ý đến.
Những học sinh rụt rè nhút nhát, tôi thờng xuyên khuyến khích không gắt gỏng để các
em luống cuống.
Đối với học sinh nghịch ngợm phân tán t tởng, không chú ý đến tiết học, tôi thờng để ý thỉnh thoảng chỉ định các em đọc tiếp.
Đối với học sinh đọc yếu, ngoài việc hớng dẫn đọc dứt khoát từng từ, cụm từ, với
câu dài cho học sinh ngắt hơi đúng chủ đề ra yêu cầu rèn đọc ở nhà, kiểm tra lại những
yêu cầu đã đề ra đối với học sinh, việc này phải đợc tiến hành thờng xuyên không đợc
ngắt quãng.
Tóm lại sau mỗi giờ tập đọc tôi thờng kiểm tra chất lợng đọc của học sinh thông
qua đọc thành tiếng (cả 3 đối tợng giỏi + khá + Trung bình) xem các em đã đọc diễn
cảm cha.

Biện pháp 3: T chc dy c thnh ting.
Luyn c ỳng:
i vi t, cõu khú: Luyn c ỳng: Giỏo viờn phi rốn cho hc sinh th hin
cm xỳc cỏc õm v Ting Vit.
c ỳng cỏc ph õm u, cú ý thc phõn bit khụng c nn nn, lú lúi,
ph phn, cỏ gụ m phi c ln ln , nú núi, khe khon, cỏ rụ.
c ỳng cỏc õm chớnh: Cn cú ý thc phõn bit, khụng c iu tin, mua
riu, chm mỳi, hoc hnh m phi c u tiờn, mua ru, chm mui,
hc hnh.
_______________________________________________________________Phan Th Du 22


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
c ỳng cỏc õm cui l khụng c luụng luụng, ngc mi, ao tai m
phi c luụn luụn, ngt mi, au tay.
c ỳng cỏc thanh: V thanh cú cỏc li phỏt õm a phng nh sau: ln thanh
hi v thanh ngó; thanh ngó v thanh nng. mt s vựng nh Thanh Húa, Ngh An,
H Tnh, Qung Bỡnh, Qung Tr, Tha Thiờn - Hu. Riờng tiộng Nam B nhp hai
thanh hi v ngó thnh mt khi c.
c ỳng bao gm c ỳng tit tu, ngt ngh hi, ng iu cõu. Cn phi da
vo ngha, vo quan h ng phỏp gia cỏc ting, t ngt hi cho ỳng. Khi c
khụng c tỏch mt t ra lm hai, ngt hi gia cỏc cm t cho ỳng:
Vớ d khi c cõu th v cõu vn sau thỡ hc sinh thng c:
t xanh tre / mói xanh mu / tre xanh.
Tụi quay / pht lng phúng cng p phanh phỏch / ra oai.
Vic da vo ngha v quan h cỳ phỏp s giỳp chỳng ta xỏc nh cỏch ngt
ỳng ca cỏc cõu nh sau:
t xanh / tre mói / xanh mu tre xanh.
Tụi quay pht lng / phúng cng / p phanh phỏch ra oai.
Vic ngt hi phi phự hp vi cỏc du cõu: ngh ớt du phy, ngh lõu hn

du chm. c ỳng cỏc ng iu cõu: Lờn ging cui cõu hi, xung ging cui
cõu k. Thay i ging cho phự hp vi tỡnh cm din t trong cõu cm. Vi cõu cu
khin cn nhn ging cho phự hp thy rừ cỏc ni dung yờu cu khỏc nhau. Ngoi
ra cũn phi h ging khi c b phn gii thớch ca cõu
i vi nhng vn bn nc ngoi giỏo viờn hng dn tht c th cỏch c
nhng t c phiờn õm thnh ting Vit: nh Lờ ụ nỏc ụ a Vin xi, Vờ rụ
ki ụ, Bu ra ti nụ, Tooc ti la
thc hin tt yờu cu luyn c ỳng, trc khi lờn lp giỏo viờn phi d tớnh
ngn nga cỏc li khi c. Tựy i tng hc sinh, giỏo viờn xỏc nh cỏc li phỏt
õm m hc sinh a phng d mc phi nh ra cỏc ting, t, cm t, cõu khú
cho nhng hc sinh ú luyn c Tc l giỏo viờn phi cú s chun b bi tt.
_______________________________________________________________Phan Th Du 23


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
Khi lờn lp, u tiờn giỏo viờn c mu (nu giỏo viờn cú ging c khụng tt,
cha chun thỡ cú th gi hc sinh cú ging c tt, phỏt õm chun c mu cho c lp
nghe), cui cựng cho hc sinh c cỏ nhõn cỏc ting, t khú. i vi cỏch ngt ngh
cõu, giỏo viờn cng hng dn tng t nh c ỳng õm, ting, t.
Ngoi ra giỏo viờn nờn cú s sp xp cỏc i tng hc sinh ngi 3 min xen k
vo nhau to iu kin cho cỏc em cú s giao tip, giỳp nhau sa sai khi c.
i vi vn bn: c ỳng l s tỏi hin mt õm thanh ca bi c mt cỏch
chớnh xỏc, khụng cú li. c ỳng l khụng c tha, khụng c sút tng õm, vn,
ting. c phi th hin ỳng h thng ng õm chun, tc l c ỳng õm chớnh
(khụng c theo cỏch phỏt õm a phng lch chun). c ỳng bao gm v c ỳng
cỏc õm, thanh (ỳng õm v), ngt ngh hi ỳng ch (c ỳng ng iu).
Luyn c nhanh: c nhanh l c khụng ờ a, ngc ng, khụng va c va
ỏnh vn. c nhanh thc s cú ớch khi nú khụng tỏch ri vic hiu rừ iu c c.
Khi c phi xỏc nh c tc c nhanh nhng cho ngi nghe hiu kp c.
Bin phỏp luyn c nhanh: Giỏo viờn hng dn hc sinh lm ch tc c

bng cỏch c mu hc sinh c theo tc ó nh. n v c nhanh l cm t,
cõu, on, bi. Ngoi ra cũn bin phỏp c ni tip trờn lp, c nhm cú s kim tra
ca giỏo viờn, ca bn bố iu chnh tc c. Giỏo viờn nờu yờu cu tc c
cho phự hp vi tng thi im trong nm hc phự hp vi chun kin thc k nng
ca B. Giỏo viờn o tc c bng cỏch chn sn bi cú s ting cho trc v d
nh s c trong bao nhiờu phỳt. Vớ d nh n cui hc kỡ I thỡ hc sinh lp 4 phi
c vi tc khong 80 ting trờn mt phỳt. Nhng vi nhng bi cú nhiu t khú
giỏo viờn cú th iu chnh tc nhiu hc sinh trong lp c t yờu cu.
Luyn c din cm: c din cm l vic c th hin k nng lm ch ng
iu, ch ngng ging, cng ging th hin ỳng t tng, tỡnh cm m tỏc
gi ó gi gm trong bi c, ng thi th hin c s thụng hiu, cm th ca
ngi c qua bi c.. c din cm thỡ ngi c phi lm ch c tc c,

_______________________________________________________________Phan Th Du 24


Một số biện pháp rèn đọc diễn cảm trong phân môn tập đọc lớp 4
ch ngt ging, bit nhn ging nhng t ng gi cm, gi t, bit c ỳng ng
iu khi gp cõu hi, cõu cm.
Vi on vn sau cỏc em phi bit th hin ỳng ng iu ca cõu cm, nhn
ging mt s t ng t ụi giy v bit ngt ging cõu vn di giỳp ngi nghe
hiu c cm xỳc ca tỏc gi khi c mang ụi giy.
Chao ụi! ụi giy mi p lm sao! C giy ụm sỏt chõn. Thõn giy lm bng
vi cng, dỏng thon th, mu vi nh mu da tri nhng ngy thu. Phn thõn giy
gn sỏt c cú hai hng khuy dp v lun mt si dõy trng nh vt ngang. Tụi tng
tng nu mang nú vo / chc bc i s nh v nhanh hn, tụi s chy trờn nhng
con ng t mn trong lng / trc cỏi nhỡn thốm mun ca cỏc bn tụi.
Bin phỏp luyn c din cm: Sau khi hc sinh hiu ni dung bi c thỡ cỏc
em s bit cỏch din t thớch hp di s hng dn ca giỏo viờn hỡnh thnh k
nng c theo cỏc bc:

- Tp ly hi v tp th: Bit th sau ch ngng ngh ly hi khi c.
- Rốn cng ging c - Luyn c to (bt u t lp 1).
- Luyn c chớnh õm (ó trỡnh by phn c ỳng).
- Luyn c din cm:
+ Giỏo viờn hng dn hc sinh trao i, tho lun vỡ sao c nh vy. Cú th
c phõn vai lm sng li nhõn vt ca bi c.
- Luyn c cỏ nhõn.
Biện pháp 4: T chc dy c thm.
- Chun b cho vic c thm: V t th ngi c nh t th ngi c ting.
- Quỏ trỡnh c thm: K nng c thm phi c chuyn dn t ngoi vo
trong, t c to n c nh, n c mp mỏy mụi (khụng thnh ting), n c hon
ton bng mt, khụng mp mỏy mụi (c thm).
Giỏo viờn cn kim soỏt quỏ trỡnh c thm ca hc sinh bng cỏch quy nh
thi gian c thm cho tng on v bi. Hc sinh c xong bỏo cỏo cho giỏo viờn
bit, t ú giỏo viờn iu chnh tc c thm.
_______________________________________________________________Phan Th Du 25