Bài dự thi kiến thức liên môn dành cho học sinh trung học cơ sở (7)

SỞ GD&ĐT TỈNH ĐỒNG THÁP
PHỊNG GD&ĐT HUYỆN CAO LÃNH
TRƯỜNG THCS MỸ HỘI
Địa chỉ: ấp Tân Trường, xã Mỹ Hội, huyện Cao Lãnh
Điện thoại: 0673.924.273
Email:

BÀI VIẾT DỰ THI

TÊN TÌNH HUỐNG: CHÍN LÂY?

Học sinh: Nguyễn Trần Minh Thư – 9A1.
Email:

Điện thoại: 01643.600.449
BÀI VIẾT THAM GIA CUỘC THI
1


VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MƠN ĐỂ GIẢI QUYẾT
CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH
1. Tên tình huống: “ CHÍN LÂY LÀ GÌ?”
Lúc em 8 tuổi, khi thương lái thu mua xồi của bác em thì họ chỉ xếp vào
thùng những quả còn xanh, sống, còn những quả chín vàng hoặc vừa chín tới thì
họ để ra ngồi trong khi những quả đó rất to, da bóng, mịn. Em thắc mắc, hỏi:
“Tại sao người ta khơng chất các trái chín vào thùng chung ln hả bác?”. Bác
bảo: “Nếu để chung thì nó sẽ làm những quả sống kia mau chín. Như thế sẽ
khơng vận chuyển đi xa được.” Lúc bây giờ, trong đầu em chỉ tồn là dấu chấm
hỏi, em hỏi tiếp: “Sao để những quả chín chung thì các quả còn lại mau chín hả
bác?” Bác em chỉ cười mà khơng trả lời.
Ở nhà, nội em thường hay vú chuối, xồi bằng cách xếp những quả sống

xung quanh rồi đặt một, hai quả bình bát chín hoặc đu đủ chín vào giữa rồi đậy
kín. Em hỏi bà tại sao lại phải làm như vậy, thì bà trả lời là để chúng chín lây.
Thế chín lây là gì? Tại sao những quả chín có thể làm chín những quả
sống?
2. Mục tiêu giải quyết tình huống:
- Giúp chúng ta rèn luyện kĩ năng giải quyết tình huống thực tiễn và giúp
chúng ta biết cách vận dụng kiến thức từ lớp học vào cuộc sống hàng ngày để
phục vụ đời sống cũng như là rèn luyện kĩ năng “học đi đơi với hành, nâng cao
chất lượng học tập, nắm vững kiến thức.
- Vận dụng kiến thức đã học để giải thích những kinh nghiệm trong đời
sống mà ơng bà đã truyền lại cho chúng ta.
3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình
huống: mơn Hóa học, Sinh học.
4. Giải pháp giải quyết tình huống:
- Thắc mắc về hai chữ “chín lây” đã theo đuổi em suốt bao nhiêu năm học
qua. Đến năm lớp 9 khi em học xong bài Etilen của mơn hóa, thì em mới hiểu ra
rằng khi quả chín tỏa ra khí etilen, khí này sẽ kích thích sự chín của trái cây.
Chính vì thế, bà em thường đặt bất kì loại quả nào đã chín để kích thích sự chín
của những quả xung quanh.
- Ngược lại, nếu muốn quầy chuối đã chín bói lâu chín hơn ta sẽ tách
những trái đã chín để một nơi riêng.
- Ngồi ra tìm hiểu trên sách, báo, internet,…
5. Giải quyết tình huống:
Chín lây là từ ngữ nói gọn của một q trình dài và đầy phức tạp của trái
cây có liên quan đến hai mơn học, đó là Hóa học và Sinh học.
2


Ethylene là một kích thích tố ở thể khí rất quan trọng cho cây cối. Nó gia
tăng sự loại bỏ khí CO2 và sự tiêu thụ khí O2. Nó tham gia vào nhiều giai đoạn

trong sự phát triển của cây và được xem là hormone kiểm sốt sự chín của trái.
Năm 1979, Adams và Yang phát hiện rằng ethylene được chế tạo trực tiếp từ
acide-1-aminocyclopropane (ACC). Bước cuối cùng trong tiến trình tạo sinh
tổng hợp của ethylene nơi trái cây được thực hiện do sự xúc tác của enzyme
mang tên ACC oxydase (ACCO). (Lúc mới sinh, enzyme này chứa một vị điểm
(site) hoạt động gồm một ion đơn ngun tử Fe (II), nối 2 histidine với 1
aspartate. Người ta vẫn chưa r cơ chế của phản ứng này, nhưng họ ngờ rằng ở
các giai đoạn đầu ACC và oxygène được gắn vào Fe để thành một phức chất bậc
ba Fe/ACC/O2. Sau đó, có thể có sự tham gia của những chất oxyde hóa mạnh
như Fe(III)OOH, Fe(V)=O, ...)
Ngồi ra, Ethylene có đặc tích kích thích sinh trưởng của các tế bào thực
vật do đó có tác dụng làm tăng trưởng về kích thước cây trồng, kích thích sự ra
hoa ở các loại cây ăn quả. Một đặc tính quan trọng của khí ethylene là tác dụng
kích thích qu trình chín của các loại quả có hơ hấp đột biến (climacteric) hay còn
gọi là các loại quả có q trình chín sau thu hoạch, nghĩa là kể cả khi quả đã
được thu hoạch thì q trình chín của chúng vẫn được duy trì như chuối, xồi,
đu đủ, hồng, cà chua...
Qua đó, cho thấy khí etilen có rất nhiều tác dụng. Con người đã biết áp
dụng khí etilen vào thực tế như:
+ Các chế phẩm chứa etilen hay đất đèn đang được sử dụng tại Việt Nam,
nhất là trong việc làm chín đều hạt cà phê sau khi thu hoạch.
+ Làm chín quả bằng etilen có ưu điểm là q trình chín diễn ra nhanh
(khoảng 2 – 4 ngày) và có độ chín đồng đều cao hơn rất nhiều so với các
phương pháp làm chín truyền thống khác (ủ khí đá…)
+ Để làm chín thì chỉ cần xử lí quả bằng cách cho chúng tiếp xúc với khí
etilen ở nồng độ 100-150 ppm trong thời gian 24 giờ, sau đó để ở điều kiện bình
thường, sau đó quả sẽ tự chín trong vòng 2-4 ngày.
6. Ý nghóa của việc giải quyết tình huống
- Giúp mọi người nhận ra rằng những gì ơng bà, cha mẹ, đã truyền dạy
cho chúng ta là những kinh nghiệm q báu, là những truyền thống tốt đẹp.

Chính vì thế, chúng ta phải biết tự hào, giữ gìn, kế thừa và phát huy những kinh
nghiệm dân gian cùng truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta.

3