quy hoạch tuyến xe buyt phùng bến xe nam thăng long

án t t nghi p

L I C M
T khi l a ch n và nh n đ
cho t i khi hoàn thành
đã nh n đ

N !

c đ tài “Quy ho ch tuy n xe buýt Phùng – BX Nam Th ng Long”

án t t nghi p này thì ngoài nh ng c g ng và n l c c a b n thân; em

c s ch b o r t nhi t tình và t n tu c a các th y giáo, cô giáo thu c Vi n, mà đ c

bi t đó là cô giáo h

ng d n chính đ tài c a em; cùng v i s giúp đ , t o đi u ki n, đ ng viên tinh
i thân trong gia đình và các b n bè em, đã giúp em v

th n không nh c a nh ng ng
nh ng khó kh n đ hoàn thành đ

t qua đ

c

c đ tài nghiên c u này.

Em xin g i l i c m n sâu s c t i:
ThS. Nguy n Th Thanh Hoa – m t ng

cô giáo đã giúp em v

i cô giáo yêu ngh , yêu khoa h c, tân tu v i công vi c;

t qua nh ng khó kh n, gi i đáp cho em nh ng v

ng m c trong quá trình

em nghiên c u đ tài.
Gia đình em – đó là b , m và các anh ch em c a em, đã h t s c t o đi u ki n, đ ng viên tinh
th n đ em có th hoàn thành đ
B n bè em – là nh ng ng
em hoàn thi n đ

i đã cho em nh ng góp ý trong quá trình em nghiên c u đ tài, đ

c đ tài này

Cu i cùng em xin đ
m và nh ng ng

c đ tài này.

c chúc các th y giáo, cô giáo kho m nh đ công tác th t t t; chúc b ,

i thân trong gia đình em s c kho và h nh phúc; chúc nh ng ng

i b n c a tôi

h c t p t t và có nhi u nh ng nghiên c u c ng hi n cho xã h i…

Hà N i, ngày 12 tháng 05 n m 2008

Sinh viên: Nguy n V n Th

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

1

ng

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p

M cl c
1. S c n thi t c a vi c nghiên c u đ tài..................................................................................... 7
2. M c đích c a vi c nghiên c u đ tài. ....................................................................................... 7
3. Ph m vi nghiên c u c a đ tài. ................................................................................................. 7
4.Ph ng pháp th c hi n: ............................................................................................................. 8
5. N i dung nghiên c u c a đ tài. ............................................................................................... 8
1.1 T ng quan v h th ng GTVT T........................................................................................... 9
1.2 T ng quan v tuy n VTHKCC b ng xe buýt. ...................................................................... 10
1.2.2 Phân lo i tuy n VTHKCC b ng xe buýt. ...................................................................... 13
1.2.3 Vai trò c a VTHKCC b ng xe buýt............................................................................... 16
1.2.4 Các d ng m ng l i tuy n VTHKCC............................................................................ 19
1.3 T ng quan v quy ho ch tuy n VTHKCC b ng xe buýt ..................................................... 21
1.3.1 Khái quát chung v quy ho ch GTVT T...................................................................... 21

1.3.2 Quy trình quy ho ch GTVT........................................................................................... 23
1.3.3 Quy ho ch tuy n VTHKCC b ng xe buýt. .................................................................... 25
1.3.4 Các ch tiêu kinh t - k thu t......................................................................................... 29
Ch ng 2: Hi n tr ng VTHKCC b ng xe buýt Hà N i. ............................................................. 35
2.1. T ng quan v m ng l i giao thông đô th Hà N i. ......................................................... 35
2.1.1 i u ki n t nhiên,kinh t - xã h i c a Hà N i. ............................................................ 35
2.1.2 Hi n tr ng h th ng giao thông v n t i Hà N i. ......................................................... 38
2.2. Hi n tr ng VTHKCC b ng xe buýt Hà N i. .................................................................... 49
2.2.1. M ng l i tuy n và c s h t ng................................................................................. 49
2.2.2. Quá trình phát tri n VTHKCC b ng xe buýt ............................................................... 56
2.2.3. Công tác qu n lý và đi u hành xe buýt......................................................................... 58
2.2.4. K t qu ho t đ ng VTHKCC b ng xe buýt Hà N i trong m t s n m g n đây. ...... 59
2.3. Hi n tr ng VTHKCC b ng xe buýt trên h ng tuy n Phùng – B n xe Nam Th ng Long. 60
2.3.1. Hi n tr ng c s h t ng trên h ng tuy n................................................................... 60
2.3.2. Hi n tr ng nhu c u đi l i trên tuy n.............................................................................. 61
2.3.3. Xác đ nh thi u h t và d báo cho t ng lai.................................................................. 66
Ch ng 3:
xu t ph ng án m tuy n 61 :Phùng – B n xe Nam Th ng Long.......................... 71
3.1 C n c đ xu t ph ng án. ................................................................................................... 71
3.1.1 Quan đi m và đ nh h ng phát tri n GTVT đô th c a Thành ph Hà N i. ................. 71
3.1.2 Quan đi m và đ nh h ng phát tri n VTHKCC b ng xe buýt Hà N i. ..................... 72
3.1.3 C n c pháp lý. .............................................................................................................. 73
3.1.4 C n c vào nhu c u đi l i trên tuy n. ............................................................................ 73
3.2 Ph ng án quy ho ch............................................................................................................ 74
3.2.1 Xác đ nh đi m đ u tuy n - cu i tuy n. .......................................................................... 74
3.2.2 Xây d ng l trình tuy n . ............................................................................................... 76
3.2.3 L a ch n ph ng ti n. ................................................................................................... 86
3.2.4 Tính toán các ch tiêu v n hành - khai thác. .................................................................. 94
3.2.5 Xác đ nh nhu c u đ u t ............................................................................................. 102
3.3 Tính toán chi phí và doanh thu c a ph ng án.................................................................. 104

3.3.1 Chi phí đ u t vào ph ng án..................................................................................... 104
3.3.2 Chi phí v n hành ph ng án....................................................................................... 105
3.3.3 Doanh thu c a ph ng án. .......................................................................................... 109
3.4 ánh giá hi u qu c a ph ng án...................................................................................... 110

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

2

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
3.4.1 ánh giá hi u qu KT – XH c a ph ng án. .............................................................. 111
3.4.2 ánh giá hi u qu MT c a ph ng án........................................................................ 111
3.5 K t lu n và ki n ngh . ........................................................................................................ 113

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

3

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
DANH M C B NG, BI U, S

, HÌNH V ,PH L C…

Danh m c các b ng:
B ng1.1:M t s ch tiêu so sánh xe buýt v i ph
B ng 1.2 :Phân b theo lo i hình ph

ng ti n v n t i cá nhân.

ng ti n

B ng 1.3:Quy trình quy ho ch GTVT
B ng 1.4:B ng ch tiêu v chi phí
B ng 2.1 : T ng h p dân s Hà N i n m 2007
B ng 2.2: H th ng các tuy n xe buýt

Hà N i

B ng 2.3 :Các đi m đ u cu i t i các b n xe hi n nay
B ng 2.4. T ng h p k t qu th c hi n h t ng ph c v m m i tuy n XHH và đi u ch nh
tuy n n m 2006
B ng 2.5 :S n l

Hà N i trong m t s n m g n đây

ng VTHKCC b ng xe buýt

B ng 2.6:B ng phân lo i vùng phát sinh,vùng thu hút
B ng 2.7:B ng k t qu đ m l u l
18h)

ng các ph

ng ti n chi u ra ngo i thành trong 1 gi (17h-

B ng 2.8 :B ng k t qu đ m l u l
18h)

ng các ph

ng ti n chi u vào n i thành trong 1 gi (17h-

B ng 2.9 :S l

ng hành khách t

ng ng v i m i lo i ph

B ng 2.10:Công su t lu ng hành khách trên h
trong ngày

ng ti n

ng tuy n Phùng – BX Nam Th ng Long

B ng 2.11:B ng nhu c u đi l i trong thành ph Hà N i
B ng 2.12:B ng t ng h p nh ng đo n có s trùng tuy n
B ng 2.13: D báo s chuy n đi bình quân c a m t ng

i dân Hà N i trong 1ngày

B ng 2.14: K t qu d báo s chuy n đi phát sinh và thu hút c a các qu n
B ng 2.15: K t qu d báo s n l

ng hành khách trong 1 ngày trên tuy n

B ng 3.1. Các ch tiêu kinh t k thu t c b n c a VTHKCC b ng xe buýt trong giai đo n
B ng 3.2:S l

ng đi m d ng đ trên tuy n theo ph

ng án 1

B ng 3.3:S l

ng đi m d ng đ trên tuy n theo ph

ng án 2

B ng 3.4 :S l

ng các đi m thu hút phát sinh trên tuy n

B ng 3.5 :Các đi m d ng đ trên tuy n
B ng 3.6 :Công su t đ nh m c c a m t s lo i xe buýt.
Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

4

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
B ng 3.7 :B ng t ng h p các ph

ng ti n trong m ng l

B ng 3.8 :H th ng các ch tiêu đánh giá ch t l
B ng 3.9 :Các kích th

i VTHKCC

ng khai thác xe buýt.

c hình h c c b n c a xe buýt chu n

Hà N i

B ng 3.10 :Mác xe l a ch n
B ng 3.11 :B ng các ch tiêu khai thác trên tuy n
B ng 3.12 :Th i gian bi u ch y xe
B ng 3.13 :Nhu c u đ u t c s h t ng
B ng 3. 14:Nhu c u lao đ ng
B ng 3.15: H s l

ng lái ph xe

B ng 3.16. Chi phí nhiên li u đ i v i lo i xe buýt trung bình

B ng 3.17.

nh m c v x khí

B ng 3.18. M c khí th i khi đ t h t 1 lít x ng/d u
B ng 3.19. M c khí th i trung bình c a 1 HK.Km
B ng 3.20. L i ích gi m chi phí x lý khí x /ngày
B ng 3.21. M c n cho phép
Danh m c hình v :
Hình 1.1. Mô hình c a h th ng GTVT T
Hình 1.2. Các hình d ng tuy n
Hình 1.3. :S đ phân lo i PTVTHK thành ph
Hình 1.4. N i dung c a quy ho ch h th ng GTVT đô th
Hình 1.5.Quy trình quy ho ch m ng l

i tuy n.

Hình v 1.6:Mô hình hành trình chuy n đi c a hành khách b ng ph

ng ti n VTHKCC

Hình 2.1. :Mô hình công tác qu n lý 3 c p.
Hình 2.2 :B n Phùng(B n xe an Ph

ng)

Hình 2.3:Hi n tr ng đi m d ng trên h

ng tuy n

Hình 2.4 :Các đi m phát sinh,đi m thu hút chính trên tuy n:
Hình 2.5 :M t c t A1
Hình 2.6. Phân b chuy n đi trong ngày

Hà N i

Hình 3.1:S đ đi m đ u Phùng
Hình 3.2 S đ đi m cu i Nam Th ng Long
Hình 3.3 :S đ l trình tuy n Phùng – BX Nam Th ng Long theo ph
Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

5

ng án 1

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
Hình 3.4 :S đ l trình tuy n Phùng - BX Nam Th ng Long theo ph

ng án 2.

Hình 3.5 :Chi ti t các đi m thu hút phát sinh nhu c u trên tuy n
Hình 3.6 :S đ phân ph i vé
Danh m c các ph l c:
Ph l c 1:B ng k t qu t ng h p VTHKCC trong m t s n m g n đây
Ph l c 2:Bi u đ ch y xe.

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

6

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p

M đ u:

1. S c n thi t c a vi c nghiên c u đ tài.

Quá trình đô th hóa đã và đang di n ra v i t c đ nhanh chóng các n c, đ c bi t là
các n c đang phát tri n đã t o ti n đ cho s công nghi p hóa, hi n đ i hóa và xu th h i
nh p đ ng th i c ng là s thách th c l n cho s phát tri n giao thông v n t i.Th c ra quá
trình đô th hóa đã đem l i nh ng tác đ ng tích c c,làm thay đ i b m t c a đ i s ng đô
th .Tuy nhiên,s thay đ i đó c ng d n đ n nh ng m t trái,mà đ gi i quy t đ c nó là c v n
đ l n,đòi h i s đ u t không nh c v trí tu l n kinh t .V n đ l n nh t,đang làm đau
đ u các nhà ch c trách hi n nay là ách t c giao thông và tai n n x y ra ngày càng th ng
xuyên h n.Bên c nh đó là c s h t ng thi u quy ho ch m t cách khoa h c.Th c hi n các
gi i pháp nêu trong Ngh quy t 13/2002/NQ-CP ngày 19/11/2002 c a Chính ph ,ph ng
ti n xe buýt công c ng phát tri n m nh đã kéo theo h qu là m c t ng c a m t đ xe máy
l u thông đ c ki m ch và s l ng các tuy n đi b t ng lên đáng k .Tuy nhiên,do c s h
t ng giao thông Hà N i phân b không đ u và có c u trúc d ng h n h p thi u s liên thông
cho nên m ng l i giao thông công c ng ch a đáp ng đ c nhu c u đi l i c a ng i dân
mu n đi xe buýt

c i thi n tình hình giao thông,gi m b t tai n n giao thông trên đ a bàn
thành ph Hà N i thì m t trong nh ng gi i pháp mang tính k p th i và phù h p v i đi u ki n
kinh t - xã h i tr c m t là phát tri n VTHKCC b ng xe buýt.Hi n nay trên toàn thành ph
đã có 60 tuy n,v i h th ng m ng l i tuy n ph toàn thành ph .Tuy nhiên sau m t th i
gian ho t đ ng,h th ng VTHKCC c a thành ph đã b c l nh ng đi m b t c p:m c đ
trùng l p tuy n cao,thi u các tuy n vòng,các tuy n vành đai,ph ng ti n v n t i v a thi u l i
không đ t tiêu chu n…vì v y vi c hoàn thi n các tuy n xe buýt có ý ngh a r t quan
tr ng,góp ph n gi i quy t v n đ ách t c giao thông trong thành ph ,t o nên b m t đô th
ch nh trang,v n minh và hi n đ i.
2. M c đích c a vi c nghiên c u đ tài.
- Gi m b t s quá t i trong gi cao đi m cho m t s tuy n đang ho t đ ng trên h ng
tuy n.
- Gi m ùn t c giao thông,ô nhi m môi tr ng
- H n ch tai n n giao thông.
- Ti t ki m chi phí cho xã h i.
- T o thói quen đi l i b ng xe buýt cho ng i dân.
3. Ph m vi nghiên c u c a đ tài.
-Ph m vi nghiên c u c a đ tài là nghiên c u hi n tr ng giao thông đô th trong thành
ph Hà N i đ m tuy n m i
-Nghiên c u tuy n VTHKCC b ng xe buýt có hành trình:B n xe Nam Th ng Long –
Phùng
Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

7

L p:QH & QLGT T – K45

án t t nghi p
4.Ph ng pháp th c hi n:
- i u tra th công: Dùng bi u m u đ ti n hành đi u tra thu th p thông tin v vùng thu
hút c a tuy n
- Th i đi m ti n hành đi u tra: i u tra vào gi bình th ng (8h30-11h) và đi u tra vào
các gi cao đi m (11h – 12h30 ).Trong bài này em đã ti n hành đ m l u l ng vào gi cao
đi m,kho ng th i gian t 17h – 18h.
5. N i dung nghiên c u c a đ tài.
M đ u:
Ch ng 1: T ng quan v tuy n và thi t k tuy n VTHKCC b ng xe buýt
Ch ng 2: Hi n tr ng VTHKCC b ng xe buýt Hà N i.
Ch ng 3:
xu t ph ng án m tuy n 61:Phùng – BX Nam Th ng Long.

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

8

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p

Ch

ng 1:T ng quan v tuy n và quy ho ch tuy n.

1.1 T ng quan v h th ng GTVT T.

S khác nhau gi a đô th và nông thông là m c đ đ u t cho c s h t ng nh
đi n,n c,giao thông v n t i,thông tin liên l c.v.v…,trong đó giao thông v n t i chi m t l
đ u t l n nh t.Nói đ n đô th tr c h t ph i nói đ n giao thông v n t i.Nó góp vào b m t
c a m t đô th ,nó quy t đ nh cho s thành công hay th t b i c a quá trình đô th hóa. ô th
càng phát tri n thì c s h t ng giao thông v n t i càng có ý ngh a r t quan tr ng.Nó là c u
n i gi a s n xu t v i s n xu t,gi a s n xu t v i tiêu dùng,gi a s n xu t v i l u thông,m
r ng th tr ng,m r ng m i quan h giao l u gi a các vùng trong đô th .Phát tri n giao
thông v n t i ph i đi tr c m t b c là quy lu t chung đ i v i t t c các n c trong quá
trình phát tri n kinh t - xã h i.
H th ng GTVT T là t p h p h th ng giao thông và h th ng v n t i nh m đ m b o s
lien h giao l u gi a các khu v c khác nhau c a đô th .GTVT gi v trí quan tr ng trong đ i
s ng sinh ho t c a thành ph hi n đ i,ch c n ng c a nó là đ m b o s lien h th ng xuyên
và th ng nh t gi a các khu ch c n ng ch y u c a đô th v i nhau nh :Khu dân c ,khu hành
chính,khu công nghi p,khu th ng m i,khu vui ch i gi i trí…
H th ng v n t i đô th là t p h p các ph ng th c và ph
v n chuy n hàng hóa và hành khách trong thành ph .

ng ti n v n t i khác nhau đ

H th ng này bao g m các ph
s t,đ ng th y,hàng không…

ng th c nh đ

ng ti n v n t i c a các ph

ng b ,đ

ng

H th ng giao thông đ ng m t ph n c a h th ng giao thông có ch c n ng đ m b o cho
ph ng ti n và ng i di chuy n gi a các khu v c.
H th ng giao thông g m m ng l
khác.

iđ

ng sá,các công trình trên đ

ng và công trình

Giao thông t nh là m t ph n c a h th ng giao thông ph c v ph ng ti n và hành khách
(ho c hàng hóa) trong th i gian không di chuy n.Theo ngh a này giao thông t nh g m h
th ng các đi m đ u m i giao thông c a các ph ng th c v n t i khác nhau (các nhà ga
đ ng s t,các b n c ng th y,ga hàng không,các b n v n t i đ ng b ),các bãi đ xe,gara,các
đi m đ u cu i,các đi m trung chuy n,các đi m d ng d c tuy n.
Các thành ph n c b n c a h th ng GTVT đô th đ

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

9

c mô t trong hình 1.1.

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p

GTVT Ô TH

H Th ng V n T i

H Th ng Giao Thông

H
th ng
GT
đ ng

H
th ng
khai
thác

M ng
l i
đ ng
giao
thông

Các
công
trình
trên
đ ng

H
th ng

t ch c
qu n lý

Các
công
trình
khác

H
th ng
GT t nh

Các
đi m
đ u
cu i

Các
đi m
trung
chuy n

V nt i
chuyên
d ng

Các
đi m
d ng
d c

tuy n

V nt i
hành
khách
TP

PTVT
Công
c ng

V nt i
hàng
hóa

PTVT
Cá
Nhân

Hinh 1.1 :Mô hình c a h th ng GTVT T
1.2 T ng quan v tuy n VTHKCC b ng xe buýt.
1.2.1 Khái ni m và đ c đi m c a tuy n VTHKCC b ng xe buýt.
a) Khái ni m tuy n VTHKCC b ng xe buýt:
* Tr c h t chúng ta c n ph i hi uVTHKCC là nh th nào?có r t nhi u cách hi u khác
nhau nh :
- VTHKCC là t p h p các ph ng th c v n t i th c hi n ch c n ng v n chuy n hành
khách ph c v nhu c u đi l i c a ng i dân.
- VTHKCC là m t lo i ho t đ ng trong đó có s v n chuy n đ
thu h i c c b ng nh ng ph ng ti n không ph i c a h .

c cung c p cho HK đ

ng ti n v n t i ph c v đám đông HK có nhu c u đi l i

-

VTHKCC là t p h p các ph

-

Tóm l i:Khái ni m VTHKCC đ

c hi u nh sau:

VTHKCC đô th đ c hi u là các ph ng th c ph c v nhu c u v n đ ng c a HK trong
không gian đô th và vùng ngo i ô li n k .
(Ngu n : Bài gi ng QH c a TS.Khu t Vi t Hùng)
* Xe buýt:

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

10

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
V n t i hành khách b ng xe buýt là m t trong nh ng lo i hình VTHKCC có thu ti n c c

giá theo quy đ nh, ho t đ ng theo m t bi u đ v n hành và hành trình quy đ nh đ ph c v
nhu c u đi l i hàng ngày c a nhân dân trong các thành ph l n và khu đông dân c .
Xe buýt là ph ng th c v n t i đ c s d ng ph bi n các đô th trên th gi i. Xe buýt
đ u tiên đ c đ a vào khai thác Luân ôn (Anh) n m 1900.
Theo tiêu chu n qu c t ISO-8833và TCVN-6211(1996) v ph ng ti n giao thông
đ ng b , ki u thu t ng và đ nh ngh a, quy đ nh th ng nh t các thu t ng v xe buýt nh
sau:
+ Ô tô buýt: Là lo i ô tô khách có k t c u và trang b dùng đ tr ng i và tr hành
lý mang theo, có s ch ng i l n h n 9 bao g m c ng i lái. Ô tô buýt có th có m t ho c
hai b ng đi u khi n và c ng có th kéo theo m t toa r moóc.
+ Ô tô mini buýt: Là lo i ôtô buýt ch có 1 b ng đi u khi n duy nh t có s gh ng i
không quá 17 bao g m c gh c a ng i lái.
+ Ôtô buýt thành ph (Urban bus): Là lo i ôtô buýt đ c trang b và thi t k dùng
trong ngo i ô và thành ph . Lo i xe này có các gh ng i và ch đ ng cho hành khách và cho
phép hành khách di chuy n t ng ng v i vi c đ xe th ng xuyên.
+ Ôtô buýt liên t nh: Là lo i ôtô buýt thi t k cho v n t i hành khách liên t nh. Lo i xe
này không b trí ch hành khách đ ng nh ng xe có th cho hành khách đ ng các hàng gh
trên nh ng đ ng ph ng n.
+ Ôtô buýt n i toa: Là lo i ôtô buýt g m hai toa c ng v ng đ c n i v i nhau b ng
m t kh p quay. Trên lo i xe này các không gian cho ch ng i c a hành khách đ c b trí
trên m i toa c ng v ng. Hành khách có th đi l i t toa này sang toa kia qua kh p quay..
* Tuy n VTHKCC b ng xe buýt:
- Tuy n VTHKCC b ng xe buýt là đ ng đi b ng xe buýt đ th c hi n ch c v n chuy n
xác đ nh.Tuy n VTHKCC b ng xe buýt là m t ph n c a m ng l i giao thông thành ph
đ c tr ng b c s v t ch t chuyên d ng nh :Nhà ch ,bi n báo,…đ t ch c các hành trình
v n chuy n b ng xe buýt th c hi n các ch c n ng v n chuy n HK trong thành ph ,đ n các
vùng ngo i vi và các trung tâm đô th v tinh n m trong quy ho ch t ng th c a thành ph .
Xét v không gian và th i gian,thông th ng,c ly tuy n VTHKCC đô th không dài quá
50 km ho c th i gian chuy n đi không quá 1 gi
b)

c đi m c a tuy n VTHKCC b ng xe buýt:

Xe buýt là ph ng ti n VTHKCC ph bi n hi n nay Hà N i,m t đ hi n nay là r t cao
đ c bi t là trong n i đô,ngoài ra còn có m t s tuy n đi liên t nh.Nhìn chung VTHKCC b ng
xe buýt mang tính c đ nh cao vì nó g n li n v i c s h t ng k thu t c a đô th ,hành trình
ch y xe có th thay đ i linh ho t cho phù h p v i s bi n đ ng nhu c u đi l i c a HK trong
thành ph c theo th i gian và không gian.M i tuy n VTHKCC b ng xe buýt th ng c đ nh
v đi m đ u,đi m cu i và các đi m d ng đ ,trung chuy n chính trên tuy n.
*

c đi m c a VTHKCC b ng xe buýt:

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

11

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
- Bu c ph i ph c v .
- Bu c ph i v n hành.
- Ph i tuân th lu t pháp:
+ Xây d ng và v n hành theo tuy n.
+ i u ki n d ch v .
+ Giá vé.
+ L ch trình.

- Kinh t .
T nh ng đ c đi m trên chúng ta có th th y nh ng u,nh
xe buýt nh sau:
-

c đi n c a VTHKCC b ng

u đi m:

+ Có tính c đ ng cao,v n chuy n đ c kh i l
hòa nh p v i các ph ng th c VTHK khác

ng HK t

ng đ i l n,không c n tr ,d

+ Khai thác và đi u hành d dàng,ch y theo l ch trình c th ,n u có thay đ i v l ch trình(
có th do t c đ ng,h ng xe,hay m t s nguyên nhân khác) thì có th đi u ch y xe đi u
ch nh d dàng trong m t th i gian ng n mà không nh h ng đ n l trình c a tuy n.
+ Có th thông qua s bi n đ ng lu ng HK v th i gian và không gian đ có th đi u
ch nh bi u đ ch y xe,lo i xe sao cho h p lý.
+ VTHKCC b ng xe buýt cho phép phân chia nhu c u đi l i trên,trong tuy n ph khác
nhau ch y theo l ch trình phù h p,c ng nh c c u tính ch t c a t ng lo i đ ng đ đi u ti t
m t đ m t cách h p lý nh t.
+ Chi phí đ u t là v a ph i,th p h n chi phí đ u t cho v n t i đ ng s t khá nhi u vì
có th s d ng luôn c s h t ng s n có c a đ ng b .Trong khi đó Nhà n c đã có nhi u
chính sách đ u t u đãi cho VTHKCC b ng xe buýt cho nên giá thành v n chuy n c a
VTHKCC b ng xe buýt là t ng đ i th p và phù h p v i thu nh p c a ng i dân.
- Nh

c đi m:

+ N ng su t v n chuy n và t c đ khai thác còn th p.
+ Kh n ng thông qua vào gi cao đi m còn h n ch .
+ H th ng thông tin

các b n bãi còn h n ch .

+ Xe buýt s d ng nhiên li u là x ng và d u diesel,không mang l i hi u qu kinh t cao.
+ VTHKCC b ng xe buýt gây ra ti ng n và ch n đ ng l n.
Tuy nhiên,VTHKCC b ng xe buýt v n là lo i hình v n t i thông d ng nh t trong h
th ng VTHKCC.Nó đóng vai trò ch y u trong v n chuy n HK nh ng n i đang phát tri n
c a thành ph ,nh ng khu v c trung tâm và đ c bi t là nh ng khu ph c .

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

12

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
1.2.2 Phân lo i tuy n VTHKCC b ng xe buýt.
Vi c phân lo i tuy n r t ph c t p và nó đ c phân theo nhi u tiêu chí khác nhau, ph c v
cho các m c đích khác nhau, tuy nhiên v c b n có th phân theo thành các tiêu chí sau:
a) Theo tính n đ nh c a tuy n xe buýt.
Theo tính n đ nh c a tuy n xe buýt đ

c phân thành 2 lo i :

+ Tuy n buýt c đ nh.
+ Tuy n buýt t do.
b) Theo gi i h n ph c v :

c phân ra thành các lo i sau:

+ Tuy n n i thành :Là tuy n buýt ch ch y trong ph m vi thành ph ,ph c v lu ng hành
khách n i thành.
+ Tuy n ven n i : Là tuy n b t đ u t ngo i thành và k t thúc t i vành đai thành
ph ,ph c v lu ng hành khách t ngo i thành vào thành ph và t thành ph ra ngo i thành.
+ Tuy n chuy n t i : Là tuy n có đi m đ u,đi m cu i t i các b n xe liên t nh v i m c
đích trung chuy n hành khách t b n này t i b n kia qua thành ph
c) Theo hình d ng tuy n.
N u ch xét đ n hình d ng theo h ng đi 1 cách khái quát mà không xét đ n s bi n d ng
trên t ng đo n, tuy n xe buýt đ c phân thành các lo i sau :
+ Tuy n đ n đ c l p ( Không trùng đi m đ , không t c t) lo i này g m nhi u d ng khác
nhau :
ng th ng, g p khúc, hình cung.
+ Tuy n đ ng vòng khép kín ( i m đ u và đi m cu i trùng nhau). Lo i này có các
d ng: a giác, các cung, g p khúc k t h p v i cung. th c ch t các tuy n lo i này là đ c t o
nên b i các tuy n đ n ghép l i v i nhau.
+ Tuy n khép kín 1 ph n : Th c ch t là t o b i tuy n đ
đ c l p.
+ Tuy n khép kín s 8 : Th c ch t đ

ng vòng khép kín và tuy n đ n

c t o b i 2 tuy n đ

S đ phân lo i tuy n theo hình d ng tuy n đ

c th hi n nh : ( hình 1.2)

ng th ng

ng cong

Tuy n đ
Sinh viên:Nguy n V n Th

ng vòng khép kín.

ng

ng vòng khép kín
13

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p

Tuy n khép kín 1 ph n
Tuy n khép kín s 8
Hình 1.2 :Các hình d ng tuy n
Tu theo vi c phân b các vùng thu hút, h th ng giao thông yêu c u mà ng i ta l a
ch n d ng tuy n này hay tuy n khác v i m c tiêu đ m b o c ly ng n nh t, s l n chuy n t i
ng n nh t.

Các lo i tuy n đ n đ c th ng đ c s d ng đ th c hi n ph c v d c tuy n v i 1
h ng xác đ nh. Các tuy n này s d ng khi l u l ng hành khách l n theo 1 h ng xác
đ nh, trong đó ch y u là tuy n đ n d ng cung, đ c s d ng v n chuy n hành khách thông
qua trung tâm và t o s liên k t gi a các tuy n khác v i nhau. Tuy n g p khúc đ c s d ng
đ v n chuy n hành khách các vùng thu hút không n m d c hai bên tuy n giao thông.
Các lo i tuy n đ ng vòng khép kín đ c s d ng đ v n chuy n hành khách quanh 1
khu v c l n. Hành trình kéo dài nên lo i tuy n này ít đ c s d ng vì khó kh n trong vi c
th c hi n chính xác th i gian bi u ch y xe.
Các lo i tuy n khép kín 1 ph n th ng đ c s d ng đ v n chuy n hành khách đi
khu v c này đ n 1 khu v c khác. T c là ph n tuy n bao quanh 1 khu v c đ c l p đ đón
khách c a c khu v c sau đó chuy n đ n 1 khu v c khác.
Tuy n khép kín s 8 đ c s d ng đ v n chuy n hành khách gi a 2 khu v c t ng đ i
l n t ng đ i g n nhau. V m t lý thuy t thì t i u h n song th c t khó có th t o ra đ c 1
vòng s 8 tr n tru.
Trong m i thành ph do vi c phân b dân c , đ c đi m v công nghi p, th ng m i,
v n hoá và d ng m ng l i giao thông khác nhau nên không th s d ng duy nh t 1 d ng
tuy n, m c dù d ng tuy n đó là u vi t nh t.
d) Theo v trí đ i t

ng so v i trung tâm thành ph .

Theo cách phân lo i này các tuy n buýt bao g m :
+ Tuy n h ng tâm ( Tuy n bán kính ) : Là tuy n h ng v trung tâm thành ph . Nó b t
đ u t vùng ngo i ô và k t thúc trung tâm ho c vành đai thành ph . Lo i tuy n này ph c
v nhu c u đi l i c a hành khách t ngoài thành ph vào thành ph và ng c l i. Nh c
đi m c a lo i tuy n này là hành khách mu n đi qua thành ph ph i chuy n ti p, đ ng th i l i
gây ra l u l ng hành khách l n trung tâm thành ph và khó kh n cho vi c tìm b n đ u và
b n cu i ( trung tâm thành ph ).

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

14

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
+ Tuy n xuyên tâm ( Tuy n đ ng kính ): Là tuy n đi qua trung tâm thành ph , có b n
đ u và b n cu i n m ngoài trung tâm thành ph .Tuy n này có u đi m ch : Ph c v c
hành khách n i thành c hành khách ngo i thành, hành khách thông qua thành ph không
ph i không ph i chuy n tuy n. Không gây ra l u l ng hành khách l n t p trung trung tâm
thành ph . Vi c tìm li m b trí đi m đ u đi m cu i d dàng h n. M i tuy n xuyên tâm có
h p b i hai tuy n h ng tâm nên nó phù h p v i đ ng ph có c ng đ hành khách l n và
phân b khá đ u trong ngày.
+ Tuy n ti p tuy n ( tuy n dây cung ) : Là tuy n không đi qua trung tâm thành ph . Lo i
tuy n này th ng đ c s d ng trong thành ph có dân c l n ( Thông th ng thành ph có
trên 25 v n dân m i xây d ng lo i tuy n này).
+ Tuy n vành đai : Lo i tuy n này th ng là nh ng tuy n đ ng vòng ch y theo đ ng
vành đai thành ph . Lo i tuy n này phát huy tác d ng khi dòng hành khách các h ng qua
trung tâm l n. M t khác nó ph c v nh ng hành tình ch y ven thành ph và có tác d ng n i
li n các tuy n h ng tâm, xuyên tâm và ti p tuy n v i nhau.
i v i tuy n ki u này thì c n
ch n đi m đ cu i là đi m đ có s l ng hành khách xu ng nhi u nh t. Nh v y gi m đ c
s hành khách ph i chuy n xe.
+ Tuy n h tr : Tuy n này v n chuy n hành khách t 1 vùng nào đó đ n 1 vài tuy n
chính trong thành ph ( Tác d ng thu gom hành khách ). i u ki n xây d ng tuy n h tr do
các y u t v kinh t , k thu t và m c đ đi l i quy t đ nh. V i tuy n lo i này hành khách
ph i chuy n xe n u mu n ra ho c vào thành ph .

e) Theo đ i t

ng ph c v .

Theo cách phân lo i này bao g m các lo i tuy n sau :
+ Tuy n c b n : Là nh ng tuy n ph c v m i nhu c u đi l i trên tuy n .
+ Tuy n vé tháng : Lo i tuy n này th ng ph c v theo nh ng h
đi làm và đi h c l n, m t đ t p trung cao.

ng có s l

ng ng

i

+ Tuy n ph thêm : Là nh ng tuy n ch ho t đ ng vào nh ng gi cao đi m ho c khi c n
thi t ph c v khách th m quan du l ch.
Hình 1.3. :S đ phân lo i PTVTHK thành ph
(Theo đ i t

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

15

ng ph c v )

L p:QH & QLGT T – K45

án t t nghi p

PH

Ph

NG TI N VTHK THÀNH PH

ng ti n VTHKCC

Ph

Xe con
cá nhân

ng ti n VTHK cá nhân

S c ch a l n

Xe
đi n
bánh
s t

Tàu
khách
ch y
đi n

Tàu
đi n
ng m

Tàu
đi n
trên
cao

Xe đ p

Xe máy

S c ch a nh

Ôtô
buýt

Xe
đi n
bánh
h i

Xe
lam

Taxi

Xe
thô s

Xích
lô

f) Theo công su t lu ng hành khách.
Theo công su t lu ng hành khách thì tuy n VTHKCC b ng xe buýt đ
+ Tuy n c p 1 : Tuy n có công su t lu ng hành khách l n ( Th

c phân ra:

ng trên 5000 HK/ gi ).

+ Tuy n c p 2 : Tuy n có công su t lu ng hành khách trung bình ( Th
3000 HK/ gi )
+ Tuy n c p 3 : Tuy n có công su t lu ng hành khách th p ( Th
gi ).
g) Theo ch t l

ng d

i 2000 HK/

ng ti n ch t l

ng cao ho t

ng ph c v .

+ Tuy n ch t l ng cao : Tuy n xe buýt trên đó có b trí ph
đ ng ( Xe có máy l nh).

+ Tuy n ch t l
đ ng.

ng t 2000 đ n

ng bình th

ng : Tuy n xe buýt trên đó b trí lo i xe bình th

ng ho t

Vi c phân lo i tuy n nh trên nh m h ng ng i khai thác vào m c tiêu tho mãn t t
nh t cho t ng đ i t ng ph c v . V n đ c b n là bi t k t h p các ki u phân lo i đ có th
t o ra m ng l i tuy n h p lý c v không gian, th i gian và trên c s đ c đi m v n c a
thành ph .
1.2.3 Vai trò c a VTHKCC b ng xe buýt.

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

16

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
Quá trình đô th hóa đã đem l i nh ng tác đ ng tích c c,làm thay đ i b m t c a đ i s ng
đô th .Tuy nhiên,s thay đ i đó c ng d n đ n nh ng m t trái,mà đ gi i quy t đ c nó là c
v n đ l n,đòi h i s đ u t không nh c v trí tu l n kinh t .V n đ l n nh t,đang làm

đau đ u các nhà ch c trách,đ ng th i các nhà khoa h c hi n nay là ách t c giao thông và tai
n n x y ra ngày càng tr nên th ng xuyên h n.Ch tính riêng 6 tháng đ u n m 2004,tai n n
giao thông đ ng b chi m 96,2% s v và 96,3% s ng i b ch t,98,5% s ng i b
th ng.Nguyên nhân không ch do ch a có chính sách đ ng b đ m nh,mà còn do ý th c
c a ng i dân.Bên c nh đó là h t ng thi u quy ho ch m t cách khoa h c.Th c hi n các gi i
pháp nêu trong Ngh quy t 13/2002/NQ – CP ngày 19/11/2002 c a Chính ph ,ph ng ti n
xe buýt công c ng phát tri n m nh,kéo theo h qu là m c t ng c a m t đ xe máy l u thông
trên đ ng đ c ki m ch và s l ng các tuy n đi b t ng lên đáng k . H th ng VTHKCC
phát tri n s thúc đ y 1 cách không ng ng s phát tri n nhanh chóng c a đô th đó. Ng c
l i khi h th ng VTHKCC không đ c đ u t phát tri n thì s làm gi m 1 cách đáng k s
phát tri n c a đô th đó.
VTHKCC b ng xe buýt là 1 lo i hình v n chuy n hành khách có v n đ u t v a ph i
so v i v n t i đ ng s t và hàng không thì chi phí còn nh h n nhi u. Ph n l n hành khách
đi l i là h c sinh, sinh viên mà giá thành đi l i là khá r nên c ng đang thu hút đ c nhi u
l ng hành khách đi l i đ c bi t 1 vài n m tr l i đây.
Trong các thành ph có quy mô v a và nh thì vi c xây d ng làn đ ng dành riêng cho
xe buýt s góp ph n t o thói quen đi l i cho ng i dân thành ph , t o ti n đ cho s phát
tri n VTHKCC có s c ch a l n trong t ng lai.
S d ng xe buýt góp ph n ti t ki m chi phí đi l i chung cho toàn xã h i và tác đ ng tích
c c đ n m i m t c a đ i s ng xã h i.
VTHKCC b ng xe buýt đem l i l i ích c ng đ ng r t l n so v i các ph ng th c v n t i
cá nhân ( T ng chuy n đi cho 1 chuy n đi xe buýt nh h n c a xe máy là g p 3,5 l n, c a ô
tô con là 25 l n).
Ôtô buýt là ph ng th c t o ra hi u qu kinh t cao nh t, nh t là trong đi u ki n c ng
đ dòng hành khách bi n đ ng l n trong không gian và theo th i gian. B i vì trong gi cao
đi m lu ng hành khách có công su t l n nh ng v i n ng su t v n chuy n c a xe buýt khá
cao (t 4000-9000 hành khách /gi ) thì c ng đáp ng đ c. Ng c l i trong gi th p đi m
v i công su t lu ng hành khách trung bình và nh thì xe buýt c ng có th thích ng m t
cách t ng đ i b ng cách rút ng n t n su t ch y xe.
B ng1.1:M t s ch tiêu so sánh xe buýt v i ph

Ch tiêu

nv

ng ti n v n t i cá nhân.

Xebuýt

Xemáy

Xe con

Di n tích chi m d ng đ ng
V n đ u t xây d ng đ ng

m2/c.đi
USD/c.đi

1,2-1,3
0,08

3
0,547

8-10
1,02

V n đ u t cho GT t nh

USD/c.đi

0,02

0,03

0,19

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

17

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
T ng s v n đ u t

USD/c.đi

0,6

19,97

13,86

V n đ u t cho PTVT và trang
thi t b ph c v
Chi phí VC cho 1 chuy n đi

USD/c.đi

0,5

1,42

12,65

USD/c.đi

0,14

1,3

1,5

Hi n nay xe máy Thành ph Hà N i chi m kho ng 85% t ng s xe trên các tr c
đ ng,t c là chi m t l áp đ o.Tuy nhiên,đây ch a ph i là t l áp đ o tuy t đ i b i xe máy
chi m kho ng 85% t ng s ph ng ti n nh ng ch ph c v nhu c u đi l i c a 74% s ng i
tham gia giao thông.Xe h i m c dù đang t ng m nh song ch chi m 4,5% t ng s ph ng
ti n Hà N i(ph c v 5% s ng i tham gia giao thông).Tr c đây xe đ p chi m t l r t
l n song đ n nay ch còn chi m 12% và ph c v nhu c u đi l i c a 8% s ng i tham gia
giao thông.Ph ng ti n cu i cùng là xe buýt ch chi m 0,7% l ng xe nh ng đáp ng đ c
kho ng 14% nhu c u đi l i,đi u đó cho th y đây là ph ng ti n đ c s d ng nhi u th 2
sau xe máy.Nh ng s li u sau đây s cho chúng ta th y rõ l i th c a vi c dùng ph ng ti n
v n t i hành khách công c ng:

B ng 1.2 :Phân b theo lo i hình ph

ng ti n
(Ngu n:MVA Asia Limited,2004)

Rõ ràng n u m đ ng đ cho ph ng ti n v n t i cá nhân phát tri n thì h t s c t n kém
và không ph i lúc nào c ng th c hi n đ c đ c bi t là s h n ch qu đ t v v n đ m
đ ng đô th . Do tính hi u qu cao nh v y nên chính ph các n c coi VTHKCC là m t
ho t đ ng phúc l i chung cho toàn xã h i và đ b o v môi tr ng. Vì v y nó đ c đ u t v
m i m t đ phát tri n
Ngoài ch c n ng v n chuy n v i kh i l ng hành khách l n thì VTHKCC b ng xe buýt
còn ph i h p r t nh p nhàng v i các ph ng th c v n t i khác là c u n i liên thông trong c
h th ng VTHKCC.

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

18

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
Tóm l i :
- VTHKCC b ng xe buýt t o thu n l i cho vi c phát tri n chung đô th : ô th hóa luôn
g n li n v i các khu công nghi p,khu dân c ,th ng m i,v n hóa…kéo theo s gia t ng c
v ph m vi lãnh th và quy mô dân s .T đó d n đ n xu t hi n các quan h v n t i v i công
su t l n và kho ng cách xa.N u không thi t l p m t m ng l i VTHKCC h p lý t ng ng
v i nhu c u thì đó s là l c c n đ i v i quá trình đô th hóa.
- VTHKCC b ng xe buýt đ m b o an toàn và gi gìn s c kh e cho ng i đi l i:An toàn
giao thôngg n li n v i h th ng ph ng ti n và c s h t ng k thu t.Trong thành ph s

l ng ph ng ti n cá nhân ngày càng t ng,m t đ giao thông l n,di n tích chi m d ng m t
đ ng tính trung bình cho m t hành khách l n,d n đ n an toàn giao thông gi m.Ngoài ra s
d ng ph ng ti n v n t i cá nhân còn ch u tác đ ng c a đi u ki n khí h u nh :m a
gió,n ng,b i… nh h ng đ n s c kh e ng i đi l i.
- VTHKCC b ng xe buýt góp ph n b o v môi tr ng đô th : thành ph m t đ dân c
l n cùng v i s gia t ng ngày càng l n c a PTVT cá nhân,do đó GTVT ph i g n li n các
gi i pháp b o v môi tr ng.Tr c m t ph i h n ch PTVT cá nhân,là nguyên nhân ch y u
làm ô nhi m môi tr ng.Vi c s d ng hi u qu ph ng ti n VTHKCC s c i thi n t t môi
tr ng đô th nh :gi m l ng khí th i đ c,gi m b i b m…
- VTHKCC b ng xe buýt là nhân t đ m b o tr t t n đ nh xã h i:M t ng i dân thành
ph bình quân đi l i 2-3 l t/ngày,nh ng hành trình đi làm,đi mua s m,th m vi ng,sinh
ho t…di n ra liên t c su t ngày đêm bi u hi n b ng nh ng dòng hành khách,dòng PTVT
dày đ c trên đ ng ph .Vì v y,n u b ách t c,ngoài tác h i v kinh t còn d n đ n nh h ng
tiêu c c v tâm lý,chính tr ,tr t t an toàn xã h i.
- VTHKCC b ng xe buýt gi m chi phí đi l i cho ng i dân,góp ph n t ng n ng su t lao
đ ng xã h i:Chi phí chuy n đi c a hành khách bao g m:Kh u hao ph ng ti n;chi phí b o
d ng và s a ch a ph ng ti n;chi phí nguyên v t li u,nhiên v t li u;chi phí khác.Vi c s
d ng VTHKCC b ng xe buýt cho phép ti t ki m đ c m t s kho n chi phí c a chuy n đi,t
đó gi m chi phí đi l i cho m i chuy n đi và góp ph n t ng n ng su t lao đ ng xã h i.
- VTHKCC b ng xe buýt ti t ki m đ t đai cho đô th :Theo k t qu tính toán,di n tích
chi m d ng đ ng tính bình quân cho m t chuy n đi cho ôtô là 1,5 m2,cho xe máy là 10-12
m2 và xe con là 18-20 m2.N u t t c nhu c u đi l i mà đi l i b ng xe buýt thì di n tích đ ng
ch c n b ng 10-20% di n tích đ ng khi hành khách đi b ng xe máy và xe con.
1.2.4 Các d ng m ng l

i tuy n VTHKCC.

M ng l i VTHKCC b ng xe buýt có m i quan h m t thi t và g n bó v i nhau thành
1 th th ng nh t. S k t h p gi a các tuy n khác nhau s t o nên m ng l i tuy n khác
nhau. Tu theo lo i tuy n và cách b trí tuy n mà có nh ng d ng m ng l i khác nhau :

- D ng 1 :
c t o b i các tuy n đ ng vòng và các tuy n đ ng h ng tâm, lo i
m ng l i này có u đi m là tránh đ c tình tr ng t p trung hành khách l n khu v c trung
tâm thành ph . Nh ng c ng có nh c đi m là lu ng hành khách ngo i thành ph mu n ra đi
ngoài thành ph thì ph i chuy n tuy n.

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

19

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p

- D ng 2 :
c t o b i các tuy n đ ng vòng và tuy n đ n xuyên tâm. D ng này có u
đi m là lu ng hành khách đi ngang qua thành ph không ph i chuy n tuy n, đ ng th i ph c
v luôn c hành khách n i thành. Nh c đi m c a lo i này là t p trung hành khách l n
trung tâm nh t là vào gi cao đi m.

D ng 2:Tuy n đ

ng vòng và tuy n đ n xuyên tâm

- D ng 3 :
c t o b i các tuy n đ ng vòng, tuy n đ n xuyên tâm và h ng tâm.
Lo i này có nhi u u đi m h n so v i các lo i khác k trên, hành khách ngo i thành đi th ng

thì không ph i chuy n tuy n, còn đi ngang sang n i khác thì chuy n tuy n c ng d dàng.
- D ng 4 :
c t o b i các tuy n đ ng vòng và các tuy n đ n không qua tâm. Lo i
này có u đi m trong thành ph có di n tích nh , không có m t đ hành khách l n trung
tâm thành ph . Nh ng nó có nh c đi m là trong thành ph có di n tích l n thì vi c ph c v
lu ng hành khách ngo i thành đi th ng qua và hành khách n i thành ch a tri t đ .
- D ng 5 :
c t o b i các tuy n đ n ( Qua tâm, h ng tâm, không qua tâm). D ng
này phù h p v i thành ph có k t c u tuy n giao thông d ng bàn c . Nh ng không thu n l i
cho vi c chuy n tuy n do thi u các tuy n đ ng vòng.
- D ng 6 :
nó kh c ph c đ

c t o b i t t c các tuy n. D ng m ng l
c nh c đi m c a các d ng trên.

i này đ

c s d ng r ng rãi do

Ngoài ra còn có th có các d ng khác n a. Tuy nhiên v m t lý thuy t thì nh v y
nh ng trong th c t , đ c bi t v i các đô th th ng có h th ng m ng l i giao thông khác
nhau, s phân b các khu dân c , công nghi p, th ng m i, v n hoá… r t khác nhau thì

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

20

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
ng i ta c n c vào th c t c a đô th mà l a ch n d ng tuy n, trong đó c g ng s d ng các
u đi m c a t ng lo i tuy n và t ng d ng m ng l i.
1.3 T ng quan v quy ho ch tuy n VTHKCC b ng xe buýt .
1.3.1 Khái quát chung v quy ho ch GTVT T.
a) Khái ni m :
Quy ho ch là vi c chu n b và nghiên c u c a m t quá trình ra quy t đ nh v i đ i t
là ...
l

Giao thông v n t i là s thay đ i v đ a đi m c a con ng
ng…

ng

i,hàng hóa,thông tin và n ng

î Quy ho ch giao thông v n t i là thông qua tác đ ng c a vi c th c hi n các gi i pháp
v xây d ng,qu n lý và các gi i pháp khác.
Tóm l i : Quy ho ch giao thông v n t i đô th là vi c t ch c không gian m ng l i
giao thông đô th cùng các công trình có liên quan, thích ng v i ch ng lo i ph ng ti n
v n t i, phù h p v i quy ho ch không gian ki n trúc, chi n l c phát tri n kinh t xã h i và
nhu c u v n chuy n c a đô th trong m t th i k nh t đ nh.
b) M c đích,nguyên t c và n i dung c a quy ho ch GTVT T.
+ M c đích :
Quy ho ch GTVT T nh m m c đích:
- V m ng l i giao thông : ph i có c c u thích h p và hoàn ch nh t o ra s giao l u

h p lý trong toàn b đô th đ đáp ng t t nh t quá trình v n chuy n.
- V v n t i, đ c bi t là vân t i công c ng ph i đáp ng đ c nhu c u đi l i và v n
chuy n hàng hoá nhanh chóng, an toàn, thu n tiên.
m b o các ch tiêu v n t i đ t đ c
ph i t ng x ng v i quy mô c a đô th .
- S phát tri n v t ch c giao thông v n t i ph i đ m b o t ng x ng v i trình đ phát
tri n kinh t xã h i c a đô th và đ t hi u qu v m i m t kinh t xã h i, môi tr ng và góp
ph n gi tr t t k c ng đô th , làm gi m t i đa thi t h i do tai n n và ùn t c giao thông.
+ Nguyên t c :
Phát tri n giao thông v n t i ph i đi tr c m t b c và u tiên phát tri n cho th đô và
các thành ph l n đ ng th i xây d ng và phát tri n giao thông v n t i đô th ph i đ m b o
tính h th ng,đ ng b và liên hoàn.
- M ng l

i GTVT đô th ph i đ m b o tính h th ng vì :

* Nhu c u v n t i đô th là r t đa d ng và phong phú nên m t lo i ph ng ti n giao
thông không th th a mãn m t cách h p lý các nhu c u đ t ra v GTVT c a đô th cho nên
c n ph i phát tri n nhi u lo i giao thông,lo i ph ng ti n v n t i khác nhau và chúng t o
thành m t h th ng g m nhi u lo i ph ng ti n v n t i.

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

21

L p:QH & QLGT T – K45

án t t nghi p
* M i lo i ph ng ti n v n t i (ôtô,tàu đi n đ ng ray,tàu đi n ng m…) phù h p v i
m t lo i công trình đ ng giao thông v i các tiêu chu n k thu t riêng.Chúng s t o thành
m t h th ng m ng l i đ ng giao thông c a thành ph .
- M ng l

i GTVT đô th ph i đ m b o tính đ ng b vì :

* Vi c phát tri n GTVT đô th ph i ti n hành đ ng b các m ng l i,các h ng m c
công trình đ có th ho t đ ng đ ng b ngay và đ phát huy t i đa hi u qu c a c h th ng
GTVT.
*
m b o tính đ ng b v các chính sách có lien quan t i GTVT (chính sách đ u
t ,c ch qu n lý,lu t l giao thông…)
- M ng l i GTVT ph i đ m b o tính liên hoàn :Ngh a là tính liên t c và thông su t vì có
nh v y m i có th khai thác t i đa hi u qu c a h th ng GTVT,đ m b o ti n l i,nhanh
chóng và an toàn giao thông.Yêu c u này ph i đ c quán tri t ngay khi l a ch n và xây
d ng m ng l i GTVT,quy ho ch h th ng các tuy n đ ng giao thông,các công trình ph
tr ,xác đ nh công su t c a các công trình.
+ N i dung :
B t k m t đô th nào trên th gi i hi n nay c ng có k ho ch phát tri n c a riêng mình
trong t ng lai. i u này đ c th hi n thông qua đ nh h ng phát tri n đô th . Trong đó
bao g m đ nh h ng phát tri n c a các nghành công nghi p, nông nghi p, th ng m i, du
l ch, d ch v , ki n trúc… và GTVT. Nh v y,mu n quy ho ch h th ng GTVT đô th tr c
h t chúng ta ph i xu t phát t đ nh h ng phát tri n GTVT c a đô th . Sau khi nghiên c u
đ nh h ng phát tri n nghành chúng ta s ti n hành đi vào quy ho ch t ng th h th ng
GTVT. đây yêu c u đ i v i quy ho ch t ng th là tính đ ng b th ng nh t và hi u qu .
Tính đ ng b đ c hi u là quy ho ch toàn di n song song v m i m t t c s h t ng k
thu t nghành, m ng l i đ ng, các ph ng th c v n t i cho đ n ph ng th c ph c v . Tính
th ng nh t đ c hi u là vi c quy ho ch đ c ti n hành sao cho không có s ch ng chéo

ch c n ng c a các ph ng th c v n t i. m b o s t ng thích gi a v n t i và giao thông
t o ra s liên hoàn nh m c i thi n tình tr ng ách t c giao thông c ng nh lãng phí trong
GT T.
i v i tính hi u qu c a quy ho ch GTVT không nh ng chúng ta ch xét riêng v
m t kinh t m t cách đ n thu n mà còn ph i xét đ n các y u t xã h i, môi tr ng và v n
hoá c a c đô th . N i dung c a quy ho ch chi ti t g m có 3 ph n:
* Quy ho ch giao thông đô th bao g m:
- Quy ho ch m ng l
v n t c ph ng ti n.

iđ

ng nh m đ m b o m c đ ph c v nh : Kh n ng thông xe,

- Thi t k chi ti t nh thi t k nút giao thông, h th ng đèn tín hi u đi u khi n.
- Qu n lý giao thông tr
lu t l và các quy đ nh.

c tiên là ki n toàn t ch c qu n lý song song v i vi c đ a ra

- Nghiên c u kh thi nh m đánh giá các d án.
å Quy ho ch v n t i đô th :
Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

22

L p:QH & QLGT T – K45

án t t nghi p
- Quy ho ch v v n t i hàng hoá
- Quy ho ch v v n t i hành khách công c ng, quy ho ch v v n t i hành khách cá nhân.
å Quy ho ch h th ng giao thông t nh : Quy ho ch nhà ga, b n bãi, nhà ch , quy ho ch
hè đ ng
Tu theo m c đích mà n i dung c a quy ho ch GTVT đô th có th khác nhau nh ng xét
v m t t ng quát thì n i dung quy ho ch GTVT đô th có th mô ph ng theo hình sau :
NH H
NG PHÁT
TRI N NGHÀNH

QUY HO CH T NG TH
H TH NG GTVT Ô
TH

Quy ho ch v n t i đô
th

Quy ho ch m ng l i
đ ng giao thông đô th

M ng
l i
đ ng

Thi t
k nút
giao
thông

Qu n
lý
giao
thông

V nt i
HKCC

VTHK
cá nhân

Quy ho ch h th ng
giao thông t nh

V n
t i
hàng
hoá

Các c
s công
trình
ph c v

Nghiên c u kh thi

Hình 1.4. N i dung c a quy ho ch h th ng GTVT đô th
1.3.2 Quy trình quy ho ch GTVT.
* Quá trình l p quy ho ch là :

+

nh h

ng cho t

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng lai.
ng

23

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
+ Là quá trình liên t c và l p l i.
+ B tác đ ng c a các l i ích ch quan.
+ C n đ m b o tính khách quan và toàn di n.
+ Th

ng c n s ph i h p c a nhi u nghành khoa h c.

* Trình t quy ho ch GTVT :
+B

c 1:

nh h

ng quy ho ch.

Là vi c c n c vào các quy ho ch c p trên,các v n b n yêu c u có tính pháp quy.
+B

c 2:Phân tích v n đ quy ho ch.G m:

- Phân tích và đánh giá hi n tr ng:ngh a là trình bày m t cách khoa h c v hi n tr ng làm
c s đ ti n hành so sánh gi a hi n tr ng và m c tiêu.
- Nghiên c u h ng d n,tiêu chu n và xác đ nh m c tiêu:có nhi m v xác đ nh m t h
th ng m c tiêu làm tiêu chu n đ đánh giá hi n tr ng và làm đ nh h ng đ xác đ nh ph ng
án quy ho ch.
- Xác đ nh thi u h t,thách th c và c h i:Trình bày t t c các đi u ki n và y u t làm nên
s khác bi t gi a hi n tr ng v i m c tiêu
+B
đ

c 3:Xác đ nh ph

ng án quy ho ch:g m

- Xây d ng ph ng án quy ho ch:là trình bày nh ng ph
c m c tiêu đã đ t ra

ng án quy ho ch có th đ t

- Th m đ nh tác đ ng:Trình bày nh ng thay đ i đ nh l ngvà đ nh tính đ i v i h
th ng GTVT và môi tr ng d i tác đ ng c a ph ng án quy ho ch.
- ánh giá t ng th :H tr vi c ra quy t đ nh thông qua vi c so sánh các ph

quy ho ch trên c s m c đ đ t đ c m c tiêu đã đ ra.

ng án

+ B c 4:So sánh và ra quy t đ nh:D a trên nh ng đ nh h ng,phân tích v n đ và xác
đ nh ph ng án quy ho ch đ chúng ta có th so sánh và ra quy t đ nh th c hi n m t ph ng
án t i u nh t.
+ B c 5:Th c hi n và ki m soát tác đ ng:Sau khi ra quy t đ nh thì chúng ta s ti n
hành th c hi n ph ng án quy ho ch
Trình t đó đ

c c th hóa

b ng

B ng 1.3 :Quy trình Quy ho ch GTVT

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

24

L p:QH & QLGT T – K45


án t t nghi p
nh h

ng quy ho ch

C n c vào: Các quy ho ch c p trên, các v n b n
yêu c u có tính ch t pháp quy

Phân tích v n đ
Nghiên c u hý ng
ánh giá hi n tr ng
d n, tiêu chu n và
Xác đ nh m c tiêu
Xác đ nh các thi u h t, thách th c và cõ h i
Xác đ nh ph

ng án quy ho ch

Xây d ng các ph ng án
quy ho ch

Th m đ nh tác đ ng

ánh giá t ng th
So sánh và ra quy t đ nh
Th c hi n và ki m soát tác đ ng
Quy trình th c hi n quy
ho ch
1. Th c hi n bý c 1
∇
2. Th c hi n bý c 2

.

Ki m soát tác
đ ng

(Ngu n:Bài gi ng QH c a TS.Khu t Vi t Hùng)
1.3.3 Quy ho ch tuy n VTHKCC b ng xe buýt.
a) Khái ni m :
Quy ho ch tuy n VTHKCC b ng xe buýt là vi c t ch c m ng l i tuy n buýt cùng v i
các công trình có liên quan, đ thích ng v i xe buýt và phù h p v i quy ho ch không gian
ki n trúc, chi n l c phát tri n kinh t xã h i và nhu c u v n chuy n c a đô th trong m t
th i k nh t đ nh.
b) Các ph
ph

ng pháp quy ho ch tuy n VTHKCC b ng xe buýt:

xây d ng m ng l i tuy n VTHKCC có r t nhi u ph
ng pháp đ c s d ng thông d ng hi n nay là :

Sinh viên:Nguy n V n Th

ng

25

ng pháp khác nhau, các

L p:QH & QLGT T – K45