TR NG Đ I H C CÔNG NGHI P ƯỜ Ạ Ọ Ệ TP.HCM
KHOA CÔNG NGH ĐI N TỆ Ệ Ử
---------oOo----------
Đ ÁN H C PH N I:Ồ Ọ Ầ
M CH BÁO TR M DÙNG TIA H NGẠ Ộ Ồ
NGO IẠ
Sinh viên th c hi n:ự ệ
1. TR N TH TH O NẦ Ị Ả Ữ 07726991
2. PH M VĂN ĐOÀNẠ 07733211
L p :ớ CĐĐT9B
Khoa : CÔNG NGH ĐI N TỆ Ệ Ử
Năm hoc: 2008-2009
GVHD: LÊ LÝ QUYÊN QUYÊN
TP.HCM, Ngày 12 Tháng 6 Năm 2009
1
L I M Đ UỜ Ở Ầ
Vi t Nam ta ngày phát tri n và giàu m nh. M t trong nh ng thay đ i đáng kệ ể ạ ộ ữ ổ ể
là Vi t Nam đã gia nh p “WTO”, m t b c ngo c quan tr ng đ đ t n c thay đ iệ ậ ộ ướ ặ ọ ể ấ ướ ổ
b m t nghèo nàng c a mình, đ chúng ta con ng i Vi t Nam có c h i n m b tộ ặ ủ ể ườ ệ ơ ộ ắ ắ
nhi u thành t u vĩ đ i c a th gi i, đ c bi t là v các lĩnh v c khoa h c k tu t nóiề ự ạ ủ ế ớ ặ ệ ề ự ọ ỹ ậ
chung và ngành Đi n T nói riêng.ệ ử
Th h tr chúng ta không t mình ph n đ u h c h i không ng ng thì chúngế ệ ẻ ự ấ ấ ọ ỏ ừ
ta s s m l t h u và nhanh chóng b th t lùi. Nhìn ra đ c đi u đó tr ng “Đ Iẽ ớ ạ ậ ị ụ ượ ề ườ Ạ
H C CÔNG NGHI P THÀNH PH H CHÍ MINH” đã s m ch tr ng hình th cỌ Ệ Ố Ồ ớ ủ ươ ứ
đào t o sâu r ng, t th p đ n cao. c p nh t ch ng trình gi ng d y đ sinh viên cóạ ộ ừ ấ ế ậ ậ ươ ả ạ ể
th luôn n m b t đ c nh ng ki n th c t t nh t đáp ng cho nhu c u h c t p và xãể ắ ắ ượ ữ ế ứ ố ấ ứ ầ ọ ậ
h i. Nh ng môn h c v đi n t đã đ c ng d ng r t nhi u. Bên c nh đó nhàộ ữ ọ ề ệ ử ượ ứ ụ ấ ề ạ
tr ng còn t o m i đi u ki n đ sinh viên có th làm quen v i các trang thi t b quaườ ạ ọ ề ệ ể ể ớ ế ị
các mô hình h c t p.ọ ậ
Đ tăng ch t l ng h c t p c a sinh viên nhà tr ng nói chung và trung tâmể ấ ượ ọ ậ ủ ườ
Đi n T nói riêng, khoa Đi n T đã t ch c cho sinh viên làm các đ án môn h cệ ử ệ ử ổ ứ ồ ọ
nh m t o n n t ng v ng ch c cho sinh viên khi ra tr ng, đáp ng nhu c u tuy nằ ạ ề ả ữ ắ ườ ứ ầ ể
d ng vi c làm.Và đ hi u sâu thêm nhóm chúng em xin ch n đ tài “M CH BÁOụ ệ ể ể ọ ề Ạ
TR M DÙNG TIA H NG NGO I”.Ộ Ồ Ạ
2
L I C M NỜ Ả Ơ
Trong quá trình th c hi n đ án chúng em xin chân thành c m n s t n tìnhự ệ ồ ả ơ ự ậ
h ng d n c a th y cô trong Khoa Đi n t tr ng ĐH Công Nghi p TP H CHÍướ ẫ ủ ầ ệ ử ườ ệ Ồ
MINH.
Chúng em xin c m n đ n 1 s di n đàn, Webside ả ơ ế ố ễ :DIENDANDIENTU .COM
ANT7.COM; DIENTUVIETNAM.COM ; WINKIPEDIA.COM…đã cung c p tài li u,ấ ệ
kinh nghi m quý giá đ chúng em có th hoàn thánh t t Đ Án này.ệ ể ể ố ồ
Do ki n th c còn h n h p nên trong quá trình th c hi n đ án chúng emế ứ ạ ẹ ự ệ ồ
không th tránh kh i sai sót, mong quý th y cô trong h i đ ng kh o thí và các b nể ỏ ầ ộ ồ ả ạ
đóng góp ý ki n đ bài hoàn ch nh h n. Kính mong nh n đ c s giúp đ .ế ể ỉ ơ ậ ượ ự ỡ
Chúng em xin chân thành c m n!ả ơ
3
NH N XÉT C A GIÁO VIÊN H NG D NẬ Ủ ƯỚ Ẫ
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Tp H Chí Minh, ngày …tháng … năm…ồ
GIÁO VIÊN H NG D NƯỚ Ẫ
4
NH N XÉT C A GIÁO VIÊN PH N BI NẬ Ủ Ả Ệ
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
Tp H Chí Minh, ngày ….tháng….năm….ồ
GIÁO VIÊN PH N BI NẢ Ệ
5
PH N I: GI I THI U V M T VÀI LINH KI NẦ Ớ Ệ Ề Ộ Ệ
Đ C S D NG TRONG M CHƯỢ Ử Ụ Ạ
1.Đi n tr :ệ ở
- Đi n tr là m t linh ki n có tính c n tr dòng đi n và làm m t s ch c năng khácệ ở ộ ệ ả ở ệ ộ ố ứ
tùy vào v trí đi n tr trong m ch đi n.ị ệ ở ạ ệ
- C u t o: đi n tr đ c c u t o t nh ng v t li u có đi n tr su t cao nh làmấ ạ ệ ở ượ ấ ạ ừ ữ ậ ệ ệ ở ấ ư
b ng than, magie kim lo i Ni-O2, oxit kim lo i, dây qu n. Đ bi u th giá tr đi nằ ạ ạ ấ ể ể ị ị ệ
tr . Ng i ta dung các vòng màu đ bi u th giá tr đi n tr .ở ườ ể ể ị ị ệ ở
- Ký hi u:ệ
- Hình d ng th c t :ạ ự ế
- Cách đ c tr s đi n tr 4 vòng màuọ ị ố ệ ở : Giá tr đi n tr th ng đ c th hi n qua cácị ệ ở ườ ượ ể ệ
v ch màu trên thân đi n tr , m i màu đ i di n cho m t s . Màu đen: s 0, màu nâu:ạ ệ ở ỗ ạ ệ ộ ố ố
s 1, màu đ : s 2, màu cam: s 3, màu vàng: s 4, màu l c: s 5, màu lam s 6, màuố ỏ ố ố ố ụ ố ố
tím s 7, màu xám: s 8, màu tr ng: s 9.ố ố ắ ố
- Nhìn trên thân đi n tr , tìm bên có v ch màu n m sát ngoài cùng nh t, v ch màu đóệ ở ạ ằ ấ ạ
và v ch màu th hai, k nó đ c dùng đ xác đ nh tr s c a màu..ạ ứ ế ượ ể ị ị ố ủ
- V ch th ba là v ch đ xác đ nh nhân t lũyạ ứ ạ ể ị ử
th a: 10ừ
(giá tr c a màu)ị ủ
. Giá tr c a đi n tr đ cị ủ ệ ở ượ
tính b ng cách l y ằ ấ tr sị ố nhân v iớ nhân t lũyử
th aừ
Giá tr đi n trị ệ ở = tr s x nhân t lũy th a)ị ố ử ừ
- Ph n cu i cùng: (không c n quan tâmầ ố ầ
nhi u)làv ch màu n m tách bi t v i ba v chề ạ ằ ệ ớ ạ
màutr c, th ng có màu hoàng kim ho cướ ườ ặ
màub c, dùng đ xác đ nh sai s c a giá trạ ể ị ố ủ ị
đi ntr , hoàng kim là 5%, b c là 10%.ệ ở ạ
2.T đi n:ụ ệ
6
-T đi n là linh ki n có kh năng tích đi n. T đi n cách đi n v i dòng đi n m tụ ệ ệ ả ệ ụ ệ ệ ớ ệ ộ
chi u và cho dòng đi n xoay chi u truy n qua.ề ệ ề ề
-T đi n đ c chia làm hai lo i chính: lo i không phân c c và lo i có phân c c. ụ ệ ượ ạ ạ ự ạ ự
-Lo icó phân c c th ng có giá tr l n h n lo i không phân c c, trên hai chân c aạ ự ườ ị ớ ơ ạ ự ủ
lo i phân c c có phân bi t chân n i âm, n i d ng rõ ràng, khi g n t có phân c cạ ự ệ ố ố ươ ắ ụ ự
vào m ch đi n, n u g n ng c chi u âm d ng, t phân c c có th b h và ho tạ ệ ế ắ ượ ề ươ ụ ự ể ị ư ạ
đ ng sai. Ngoài ra ng i ta còn g i tên t đi n theo v t li u làm t , ví d : t g m,ộ ườ ọ ụ ệ ậ ệ ụ ụ ụ ố
t gi y, t hóa...ụ ấ ụ
-Hình d ng: t đi n có khá nhi u hình d ng khác nhau.ạ ụ ệ ề ạ
Kí hi u:ệ đ c kí hi u là Cượ ệ
Bi u t ngể ượ trên m ch đi n:ạ ệ
Đ n v c a t đi nơ ị ủ ụ ệ
- Đ n v c a t đi n là Fara, 1 Fara có tr s r t l n và trong th c t ng i ta th ngơ ị ủ ụ ệ ị ố ấ ớ ự ế ườ ườ
dùng các đ n v nh h n nh ơ ị ỏ ơ ư
+ P(Pico Fara) 1 Pico = 1/1000.000.000.000 Fara (vi t g n là 1pF)ế ọ
+ N(Nano Fara) 1 Nano = 1/1000.000.000 Fara (vi t g n là 1nF) ế ọ
+ MicroFarra 1 Micro = 1/1000.000 Fara (vi t g n là 1µF) ế ọ
=> 1µF = 1000nF = 1.000.000 Pf
Cách đ c giá tr c a t đi n:ọ ị ủ ụ ệ
- Đ c tr c ti p trên thân đi n tr , ví d 100µF (100 micro Fara)ọ ự ế ệ ở ụ
N u là s d ng 103J, 223K, 471J vv thì đ n v là pico, ế ố ạ ơ ị hai s đ u gi nguyên , s thố ầ ữ ố ứ
3 t ng ng s l ng s 0 thêm vào sau( ch J ho c K cu i kà ký hi u cho saiươ ứ ố ượ ố ữ ặ ở ố ệ
s ).ố
-Ví d 1:103J s là 10000 pF (thêm vào 3 s 0 sau s 10) = 10 nF. ụ ẽ ố ố
- Ví d 2: 471K s là 470 pF (thêm 1 s 0 vào sau 47)ụ ẽ ố
Sau tr s đi n dung bao gi cũng có giá tr đi n áp, đi n áp ghi trên t chính là đi nị ố ệ ờ ị ệ ệ ụ ệ
áp c c đ i mà t có th ch u đ c, v t qua giá tr này thì t đi n có th b h h ngự ạ ụ ể ị ượ ượ ị ụ ệ ể ị ư ỏ
ho c b cháy n .ặ ị ổ
7
3. Tranzitor:
Kí hi u : transistor NPNệ
Transistor PNP
C u t o: b i 2 ti p xúc P-N ghép liên ti p g m các vùng bán d n lo i P và N x pấ ạ ở ế ế ồ ẫ ạ ế
xen k nhau, vùng gi a có tính ch t d n đi n khác v i 2 vùng lân c n và có b r ngẽ ữ ấ ẫ ệ ớ ậ ề ộ
r t m ng kho ng 10Aấ ỏ ả
0
m đ nh đ t o lên ti p xúc P-N g n nhau. N u vùng gi aủ ỏ ể ạ ế ầ ế ữ
là N ta có transistor PNP, ng c l i n u vùng gi a là vùng P ta có transistor NPNượ ạ ế ữ .
4. Diode_Led
- Diode th ngườ
-Led
- Photodiode :
Ánh sáng h ng ngo i (tia h ng ngo i)ồ ạ ồ ạ
đ c phát ra t Led là ánh sáng khôngượ ừ
th nhìn th y đ c b ng m t th ng,ể ấ ượ ằ ắ ườ
có b c sóng kho ng t 0.86µm đ nướ ả ừ ế
0.98µm. Tia h ng ngo i có v n t cồ ạ ậ ố
truy n b ng v n t c ánh sáng và đ cề ằ ậ ố ượ
thu l i và s lý sang tín hi u s b ng:ạ ử ệ ố ằ
TSOP1138, TSOP1738, TSOP1736-
38Khz
5. IC NE555.
IC NE555 g m có 8 chân.ồ
- Chân s 1ố (GND): cho n i mase đ l y dòng c p cho ICố ể ấ ấ
- Chân s 2ố (TRIGGER): ngõ vào c a 1 t n so áp.m ch so áp dùngủ ầ ạ
các transistor PNP. M c áp chu n là 2*Vcc/3.ứ ẩ
- Chân s 3ố (OUTPUT): Ngõ ra .tr ng thái ngõ ra ch xác đ nh theoạ ỉ ị
m c volt cao(g n b ng m c áp chân 8) và th p (g n b ng m c áp chân 1)ứ ầ ằ ứ ấ ầ ằ ứ
-Chân s 4ố (RESET): dùng l p đ nh m c tr ng thái ra. Khi chân s 4 n i masse thì ngõ ra ậ ị ứ ạ ố ố ở
m c th p. Còn khi chân 4 n i vào m c áp cao thì tr ng thái ngõ ra tùy theo m c áp trênứ ấ ố ứ ạ ứ
chân 2 và 6.
8
Q 2
Q 1
- Chân s 5ố (CONTROL VOLTAGE): dùng làm thay đ i m c áp ổ ứ chu n trong IC 555 theoẩ
các m c bi n áp ngoài hay dùng các đi n tr ngoài cho n i mase. Tuy nhiên trong h u h tứ ế ệ ở ố ầ ế
các m ch ng d ng chân s 5 n i masse qua 1 t t 0.01uF đ n 0.1uF, các t có tácạ ứ ụ ố ố ụ ừ ế ụ
d ng l c b nhi u gi cho m c áp chu n n đ nh.ụ ọ ỏ ễ ữ ứ ẩ ổ ị
- Chân s 6ố (THRESHOLD) : là ngõ vào c a 1 t ng so áp khác .m ch so sánh dùng cácủ ầ ạ
transistor NPN .m c chu n là Vcc/3.ứ ẩ
- Chân s 7ố (DISCHAGER) : có th xem nh 1 khóa đi n và ch u ể ư ệ ị đi u khi n bei t ngề ể ầ
logic .khi chân 3 m c áp th p thì khóa này ở ứ ấ đóng l i.ng c l i thì nó m ra. Chân 7 tạ ượ ạ ở ự
n p x đi n cho 1 m ch R-C lfc IC 555 dùng nh 1 t ng dao đ ng .ạ ả ệ ạ ư ầ ộ
- Chân s 8ố (Vcc): c p ngu n nuôi Vcc đ c p đi n cho IC.Ngu n nuôi c p cho IC 555ấ ồ ể ấ ệ ồ ấ
trong kho ng t 5v - 15v và m c t i đa là 18v.ả ừ ứ ố
C u t o c a NE555 g m OP-amp so sánh đi n áp, m ch l t và transistor đấ ạ ủ ồ ệ ạ ậ ể
x đi n. C u t o c a IC đ n gi n nh ng ho t đ ng t t. Bên trong g m 3 đi n trả ệ ấ ạ ủ ơ ả ư ạ ộ ố ồ ệ ở
m c n i ti p chia đi n áp VCC thành 3 ph n. C u t o này t o nên đi n áp chu n.ắ ố ế ệ ầ ấ ạ ạ ệ ẩ
Đi n áp 1/3 VCC n i vào chân d ng c a Op-amp 1 và đi n áp 2/3 VCC n i vàoệ ố ươ ủ ệ ố
chân âm c a Op-amp 2. Khi đi n áp chân 2 nh h n 1/3 VCC, chân S = [1] và FFủ ệ ở ỏ ơ
đ c kích. Khi đi n áp chân 6 l n h n 2/3 VCC, chân R c a FF = [1] và FF đ cượ ệ ở ớ ơ ủ ượ
reset.
Gi i thích s dao đ ng:ả ự ộ
Ký hi u 0 là m c th p b ng 0V, 1 là m c cao g n b ng VCC. M ch FF là lo i RS ệ ứ ấ ằ ứ ầ ằ ạ ạ
Flip-flop,KhiS=[1]thìQ=[1]và =[ 0].
Sau đó, khi S = [0] thì Q = [1] và = [0].
Khi R = [1] thì = [1] và Q = [0].
Tóm l i, khi S = [1] thì Q = [1] và khi R = [1] thì Q = [0] b i vì ạ ở = [1], transisitor mở
d n, c c C n i đ t. Cho nên đi n áp không n p vào t C, đi n áp chân 6 khôngẫ ự ố ấ ệ ạ ụ ệ ở
v t quá V2. Do l i ra c a Op-amp 2 m c 0, FF không reset.ượ ố ủ ở ứ
Giai đo n ngõ ra m c 1:ạ ở ứ
Khi b m công t c kh i đ ng, chân 2 m c 0.ấ ắ ở ộ ở ứ
9