Bài giảng luật học so sánh chương 1 trần vân long

Comparative Law
LUẬT HỌC SO SÁNH
ThS Trần Vân Long


Liên hệ Giảng viên
Telephone: 0987 999 729
E-mail:
Liên hệ trực tiếp khi cần thiết


Một số yêu cầu môn học
Học liệu:
- Slide bài giảng là bắt buộc
- Học liệu mở rộng:
Tập bài giảng : luật so sánh ĐH Luật Hà Nội
Luật so sánh – Giáo sư Micheal Bogdan- Dịch bởi
PGS TS Lê Hồng Hạnh


Một số yêu cầu môn học
Hoạt động của sinh viên
- Đi học đầy đủ
- Phân nhóm chuẩn bị thuyết trình và các hoạt động
nhóm
- Tích cực phát biểu trong lớp


Một số yêu cầu môn học
Cơ cấu điểm số:
1. Điểm quá trình (50%)

a. Chuyên cần (10%)
b. Thuyết trình (20%)
c. Team work (20%)
2. Điểm kết thúc môn học (50%)
Thi tự luận, đề mở, 75 phút


Đề tài đăng ký trước
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
•
-

Thuyết trình
Bộ Luật 12 bảng La Mã: Lịch sử hình thành và một số nội dung chủ
yếu
Cơ chế bảo vệ Hiến pháp của CHLB Đức
So sánh những điểm tương đồng và khác biệt giữa hệ thống pháp luật
Pháp và Đức
Hệ thống tư pháp và nghề luật ở CHDCND Trung Hoa
Ý nghĩa của Writ trong hệ thống pháp luật Anh Mỹ
Hiến pháp Hoa Kỳ, lịch sử hình thành và một số chế định chủ yếu
Sự ảnh hưởng của Hồi giáo trong Luật hình sự Cộng hịa Hồi giáo
Iran
Diễn kịch

Một vụ tranh chấp quyền sở hữu được giải quyết bởi Tòa án ở Pháp
xây dựng một phiên tòa giả định tại một tịa án hạt Hoa Kỳ có sự
tham gia của Bồi thẩm đoàn


Comparative Law
LUẬT HỌC SO SÁNH
CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ
LUẬT HỌC SO SÁNH


WELCOME TO COMPARATIVE LAW!
Giới thiệu chung
Luật học so sánh là gì và tại sao ta phải
học?
Vài nét về lịch sử phát triển
Khoa học Luật so sánh


Luật học so sánh là gì?
Luật học so sánh
Phương pháp so sánh luật
Luật đối chiếu


Luật học so sánh là gì?
Kahn-Freund: “Not a topic, but a
method…common name for a variety of
methods of looking at law.”

Luật học so sánh là gì?
Theo Giáo sư Micheal Bogdan, nội dung của luật so
sánh bao gồm 3 vấn đề:

(1)So sánh các
HTPL khác nhau
trên thế giới nhằm
tìm các điểm tương
đồng và khác biệt

(2)Từ (1) đi đến giải thích, đánh
giá, nhận xét các cách giải
quyết khác nhau của các HTPL
-> tìm đến cái cốt lõi, tinh túy
của các HTPL

Kết quả (1) và (2) làm luận cứ cho
nghiên cứu pháp luật nước ngoài


Lịch sử của Luật học so sánh
Các mốc phát triển:

Giai đoạn trước năm 1869:
Aristote (384-322 B.C) đã nghiên cứu 158 bản Hiến pháp
của các thành bang Hy Lạp và các dân tộc lạc hậu trong
tác phẩm Politique của mình.
Từ thế kỷ thứ 1 B.C đến năm 476. Luật pháp La Mã

chiếm giữ vị trí độc tơn, nền tảng của hệ thống Civil law
sau này.
1453 đế chế La Mã suy vong, Luật giáo hội hình thành


Lịch sử của Luật học so sánh
Các mốc phát triển:
TK 17-18 với trường phái luật tự nhiên -> Quốc gia hóa
pháp luật, chống lại jus commune. LHSS được quan
tâm hơn
Ở nước Anh, vào thế kỷ XVII, người ta đã so sánh luật
giáo hội với thông luật (common law).
Ở nước Pháp, các nhà làm luật lại tiến hành so sánh
giữa tập quán pháp với hệ thống dân luật của Đức.


Lịch sử của Luật học so sánh
“Tinh thần pháp luật” của Montesquieu.
Montesquieu
So sánh hiến pháp và pháp luật tiến bộ của
các quốc gia khác nhau, trong luận thuyết
chính trị của mình, ơng đã bênh vực chủ
nghĩa hợp hiến và thuyết
tam quyền phân lập, bãi bỏ nô lệ, bảo vệ
quyền tự do công dân và nhà nước
pháp quyền,
Các thể chế luật pháp và chính trị phải
phản ảnh đặc tính địa lý và xã hội của từng
cộng đồng riêng biệt.

Lịch sử của Luật học so sánh
Các mốc phát triển:
Giai đoạn từ 1869 trở về sau:
Năm 1869 có 2 sự kiện quan trọng: Sự ra đời của tạp chí
chuyên ngành đầu tiên của luật học so sánh, đó là Tạp
chí Luật so sánh do Hội nghiên cứu Luật so sánh của
Pháp xuất bản; Và đây cũng là năm đầu tiên mà môn
học luật học so sánh được giảng dạy tại các trường đại
học
Đến thế kỷ XX, Luật so sánh còn mang mục đích tìm
kiếm sự hài hịa và thống nhất.


Lịch sử của Luật học so sánh
Ở Việt Nam
Trước 1975
Tiến sỹ Ngô Bá Thành và Luật sư Vũ Văn Mẫu. Tiến sỹ
Ngơ Bá Thành đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về
Luật so sánh, đặc biệt là cuốn sách “ Một số ứng dụng
của Luật so sánh” xuất bản năm 1965.
Chính thức được nghiên cứu lại từ 1992


Luật học so sánh như một môn
khoa học
Là một môn học – Giúp sinh viên có khả năng nghiên
cứu luật nước ngồi
Là một phương pháp nghiên cứu – Tìm cái chung nhất,
cái đặc thù, cái khác biệt, mở rộng tư duy và nhận thức

pháp lý
Là một khoa học – tổng thể những tri thức khoa học về
các hệ thống pháp luật hiện hành được thể hiện trong
các cơng trình ngiên cứu khoa học của các học giả.


Khoa học Luật so sánh
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Những vấn đề phương pháp luận của nghiên cứu so
sánh pháp luật
Việc nghiên cứu các hệ thống pháp luật cơ bản hiện
nay trên thế giới;Khái quát hóa và nhất thể hóa
Việc nghiên cứu so sánh pháp luật về mặt lịch sử;
Việc nghiên cứu so sánh những vấn đề pháp lý quốc tế
hiện nay.


Khoa học Luật so sánh
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

So sánh theo thời gian và không gian
So sánh bên trong và so sánh bên ngoài
So sánh các HTPL trên thế giới
So sánh các chế định pháp luật và các ngành
luật
So sánh hình thức và so sánh nội dung
So sánh quy phạm và so sánh chức năng


Một số lưu ý khi so sánh pháp luật

Nguồn thông tin về hệ thống pháp luật nước ngồi:
Tính tin cậy của thơng tin có được
Tính quan trọng của nguồn thơng tin thứ cấp: Cô đọng,
được công nhận
Đừng bao giờ suy
nghĩ rằng những dữ
liệu bạn sưu tầm trên
internet hay báo chí
là đều đúng đắn mà
không cần xem xét lại


Một số lưu ý khi so sánh pháp luật
Giải thích và sử dụng các nguồn luật nước ngoài
Người ta thường có thói quen nghiên cứu pháp luật nước
ngồi, theo góc độ và cái nhìn của hệ thống pháp luật nước
mình.
Các nguồn luật nước ngồi nên được giải thích như chúng
được giải thích tại các nước đã sản sinh ra các nguồn luật
ấy.


Một số lưu ý khi so sánh pháp luật
Nghiên cứu luật nước ngoài đặt trong mối quan hệ tổng
thể
Cần quan tâm tới: Cấu trúc pháp luật và sự phân loại pháp
luật.
Vd: Ở Thụy Điển, vấn đề trợ cấp xã hội cho gia đình đơng
con được quy định trong Luật an sinh xã hội, trong khi vấn
đề đó thì ở Pháp nó lại được quy định trong Luật thuế

Vấn đề đặt ra là: Không nên nghiên cứu theo kiểu cắt rời,
chi tiết mà cần đặt trong mối quan hệ với các phần còn lại
của HTPL


Một số lưu ý khi so sánh pháp luật
Bối cảnh xã hội và mục tiêu của các quy định pháp luật
“Giả sử nhà nước ban hành đạo luật yêu cầu các cơ quan
th mướn nhân cơng phải có nghĩa vụ chi trả học phí học
ngơn ngữ cho cơng nhân nước ngồi mới được tuyển
dụng.”
Bạn hiểu mục
tiêu của quy
phạm này là
gì?


Một số lưu ý khi so sánh pháp luật
Vấn đề dịch thuật ngữ:
Khi dịch thuật ngữ thì phải dựa trên quan điểm pháp luật
của nước sở tại. Đôi khi sẽ cảm thấy khó khăn khi từ ngữ
thì giống nhau nhưng cách hiểu thì khác nhau và đơi khi từ
ngữ sử dụng trong nhiều hệ thống pháp luật là khác nhau
nhưng cách hiểu là giống nhau.
Tổng cơng ty và tập đồn cơng ty?
Bồi thẩm đồn và hội thẩm nhân dân?
Public company và private company


Một số lưu ý khi so sánh pháp luật

Xác định phạm vi pháp luật hiện hành:
Đối với một số hệ thống pháp luật thế giới thì pháp luật
khơng dừng lại văn bản mà còn chịu sự điều chỉnh của
phong tục, tập qn, tơn giáo…
Có những quy định có thể về mặt chính thức vẫn cịn hiệu
lực nhưng trên thực tế người ta đã khơng cịn áp dụng
chúng nữa.
Có những quy định dù có ý nghĩa trên giấy tờ cịn khả
năng thi hành của nó thì khơng có.