Bài giảng tài chính tiền tệ chương 2 thị trường tài chính

Chương 2
THỊ TRƯỜNG TÀI
CHÍNH


Nội dung chương 2
 Khái niệm thị trường tài chính

 Cấu trúc thị trường tài chính
 Các công cụ chủ yếu lưu thông trên
thị trường tài chính
Quản lý nhà nước đối với thị trường
tài chính


Types of Markets
Product markets

Financial markets
Producing units
(mainly businesses
and governments)

Flow of funds
(savings)
Flow of financial
services, income, and
financial claims

Consuming units
(mainly households)

Factor markets

1-3


I.Khái niệm thị trường tài chính





Định nghĩa
Thị trường tài chính là nơi mua bán vốn thông
qua việc mua bán các công cụ tài chính
(F.Mishkin)
Thị trường tài chính là thị trường ở đó diễn ra
hoạt động giao dịch, mua bán nguồn vốn thông
qua các công cụ tài chính nhất định nhằm thoả
mãn quan hệ cung cầu về vốn và nhằm mục
đích kiếm lời.


Những dòng vốn đi qua thị trường tài chính
Kênh gián tiếp

Các TGTC

Vốn

Vốn

Vốn

Người thừa vốn

Người cần vốn

- Chính phủ

- Chính phủ
Các thị

- Doanh nghiệp
- Dân cư & Xã
hội

Vốn

trường tài
chính trực
tiếp

- Nước ngoài

Vốn

- Doanh nghiệp
- Dân cư & Xã
hội

- Nước ngoài

Kênh trực tiếp


Khái niệm thị trường tài chính








Hàng hóa của thị trường tài chính
Tài sản tài chính
Các công cụ tài chính
Chứng khoán
Chứng khoán nợ
Chứng khoán vốn
Chứng khoán phái sinh


Các công cụ tài chính - Hàng hóa của thị trường tài chính
Hàng hoá của thị trường tài chính là các công cụ tài chính hay
còn gọi là các chứng khoán, chúng có thể tồn tại dưới hình thức
chứng chỉ giấy tờ (chứng thư) hoặc bút toán ghi sổ, và đều mang
lại cho người sở hữu quyền và lợi ích nhất định đối với tài sản
và thu nhập của tổ chức phát hành.

Chứng khoán nợ (Debt securities)
Là những chứng khoán phát sinh trong quan hệ vay nợ
xác nhận quyền được nhận lại khoản tiền vốn gốc và
lãi từ nhà phát hành khi chứng khoán đáo hạn
 Chứng khoán vốn (Equities securities)
Là chứng khoán phát sinh trong quan hệ góp vốn cổ
phần xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp đối với tài
sản và thu nhập của tổ chức phát hành
 Chứng khoán phái sinh (Derivatives)


Khái niệm thị trường tài chính
 Giá cả của hàng hóa thị trường tài
chính
Chứng khoán nợ: lãi suất
Chứng khoán vốn: số tiền cho mỗi đơn
vị chứng khoán
Chứng khoán phái sinh: tùy theo tính
chất của hàng hóa cơ sở


Khái niệm thị trường tài chính
Chức năng của thị trường tài chính:
 Dẫn vốn từ người thừa vốn sang người thiếu
vốn;
 Tạo tính thanh khoản
 Vai trò của thị trường tài chính
 Tích lũy, tiết kiệm đáp ứng nhu cầu vốn cho
nền kinh tế
 Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn

 Môi trường điều tiết vĩ mô của Nhà nước



Khái niệm thị trường tài chính
 Chủ

thể tham gia thị trường tài
chính:
 Người thừa vốn;
 Người cần vốn;
 Các tổ chức trung gian tài chính;
 và các tổ chức điều tiết.


2.Phân loại thị trường tài chính
Thị trường nợ và thị trường vốn cổ phần
 Thị trường tiền tệ vs Thị trường vốn
 Thị trường sơ cấp vs Thị trường thứ cấp
 Thị trường tập trung vs Thị trường phi tập
trung



Thị trường nợ và thị trường vốn cổ phần
Thị trường nợ
 Giao dịch chứng khoán nợ => mua bán quyền
sử dụng vốn
 Có kỳ hạn thanh toán vốn gốc và lãi
 Thị trường vốn cổ phần

 Giao dịch chứng khoán vốn => mua bán quyền
sở hữu vốn
 Rủi ro



Thị trường tiền tệ vs thị trường
vốn











Thị trường tài chính ngắn hạn (thị trường tiền tệ)
Là nơi giao dịch, mua bán các chứng khoán nợ ngắn hạn chủ
yếu có thời hạn thanh toán dưới 1 năm
Tính thanh khoản cao
Rủi ro thấp => lợi tức thấp

Thị trường tài chính trung, dài hạn (thị trường
vốn)
Là nơi giao dịch, mua bán các chứng khoán trung và dài hạn
Thị trường tín dụng dài hạn
Thị truờng cho thuê tài chính

Thị trường chứng khoán


Thị trường sơ cấp vs Thị trường thứ cấp
Thị trường sơ (Primary market)
Là thị trường trong đó các công cụ tài chính
được giao dịch, mua bán lần đầu => thị trường
phát hành
 Thị trường thứ cấp (Secondary market)
Là thị trường giao dịch, mua bán các công cụ
tài chính đã được phát hành.



Thị trường sơ cấp

Công ty cổ
phần

Vốn

Nhà đầu tư

Cổ phiếu phát hành

Thị trường thứ cấp
Khách hàng
(nhà đầu tư)

Công ty chứng

khoán

Sở giao dịch
CK/ Trung tâm
giao dịch chứng
khoán/OTC


Thị trường tập trung vs Thị trường phi tập trung
Thị trường tập trung (Exchanges)
Là thị trường trong đó hoạt động giao dịch mua bán các
công cụ tài chính được thực hiện có tổ chức tại một địa
điểm nhất định.
Thị trường phi tập trung (OTC)
Là thị trường trong đó hoạt động giao dịch, mua bán các
chứng khoán được thực hiện phân tán ở nhiều địa điểm
khác nhau.


Một số điểm khác nhau giữa thị trường chính thức và OTC
Chỉ tiêu

TT chính thức

OTC

Thông tin về tổ chức
phát hành

Theo quy định của pháp

luật về công bố thông tin

Tin đồn, nguồn thông tin
không chính thức

Cơ quan quản lý danh
sách cổ đông

Trung tâm lưu ký

Tổ chức phát hành

Cơ sở định giá giao
dịch

Đấu giá, báo giá, thoả
thuận

Thoả thuận

Phương thức mua bán

Qua CTCK

Trực tiếp hoặc qua môi
giới

Phương thức TT

Qua HT TK mở taị CTCK,

TT lưu ký và NHTT

Trực tiếp

Giá cả và quy mô giao Được công bố chính thức
dịch
qua các bản tin tại TTGD

Khó xác định


3. Các công cụ lưu thông trên
thị trường tài chính
Các công cụ lưu thông trên thị trường tiền tệ
 Các công cụ lưu thông trên thị trường vốn



3.1 Các công cụ tài chính chủ yếu của thị
trường tiền tệ
 Tín phiếu kho bạc (Treasury Bills -TBs)

 Chứng chỉ tiền gửi có thể chuyển nhượng (Negotiable
Certificate of Deposits – NCDs))
 Hợp đồng mua lại (Repurchase Agreement –Repos)
 Thương phiếu (CP –Commercial papers/Commercial
Bills)
 Chấp phiếu ngân hàng (Bank’s Acceptance - BAs )
 Dự trữ vượt mức của các NHTM tại ngân hàng trung
ương

 Đôla châu âu


Tín phiếu kho bạc (Treasury Bills –TBs)
TB là công cụ vay nợ ngắn hạn của chính phủ do kho
bạc nhà nước phát hành nhằm bù đắp thâm hụt ngân
sách nhà nước.
 Chứng khoán nợ (chiết khấu/ thông thường)
 Thời hạn thanh toán ngắn
 Ít rủi ro
 Lợi tức thấp nhất
Ở Việt Nam, lưu ý Tín phiếu Ngân hàng nhà nước


Chứng chỉ tiền gửi có thể chuyển nhượng (NCDs)
 Chứng chỉ tiền gửi (CD) là công cụ vay nợ do ngân
hàng thương mại phát hành dưới hình thức chứng chỉ
nhằm huy động vốn trên thị trường trong đó cam kết trả
tiền gốc và lãi theo kì hạn nhất định.
NCD là chứng chỉ tiền gửi do ngân hàng phát hành
trong đó người sở hữu được phép chuyển nhượng, bán
lại trước hạn.
 Chứng khoán nợ
Có giá trị lớn
Lợi tức


Hợp đồng mua lại (Repos)
Là hợp đồng vay nợ trong đó người đi vay đồng ý bán
chứng khoán kèm theo điều kiện mua lại chứng khoán

đó với mức giá cao hơn sau một thời gian nhất định.
 Là hợp đồng vay có đảm bảo bằng chứng khoán.


3.1. Các công cụ của thị trường tiền tệ






•


Thương phiếu (Commercial Papers/ Commercial Bills)
CP - Là giấy nhận nợ ngắn hạn do các công ty có uy tín phát hành để
vay vốn ngắn hạn trên thị trường tài chính.
CB - Là một tờ giấy xác nhận quyền đòi tiền khi đến hạn thanh toán
của người sở hữu bất kể người ký phát là ai (chủ nợ, con nợ)
Hối phiếu (Bill of Exchange):
Là một tờ mệnh lệnh đòi tiền vô điều kiện do một người kí phát cho
người khác, yêu cầu người này khi nhìn thấy hối phiếu, hoặc đến một
ngày cụ thể nhất định hoặc đến một ngày có thể xác định trong tương
lai phải trả một số tiền nhất định cho một người nào đó hoặc theo lệnh
của người này trả cho người khác hoặc trả cho người cầm phiếu.
Đặc điểm (tính trừu tượng; tính bắt buộc trả tiền hối phiếu; tính lưu
thông)
Kì phiếu (Promisory notes)
Là một tờ giấy hứa cam kết trả tiền vô điều kiện do người lập phiếu kí
phát hứa trả một số tiền nhất định cho người hưởng lợi hoặc theo lệnh

của người này trả cho người khác quy định trong kì phiếu.


3.1.Các công cụ của thị trường tiền tệ






Chấp phiếu ngân hàng (BA’s)
Là hối phiếu do công ty phát hành, có thời hạn ngắn và được
ngân hàng thương mại đảm bảo thanh toán bằng cách đóng
dấu “chấp nhận” lên hối phiếu.
Dự trữ vượt mức của các NHTM tại NHTW (Fed funds Mỹ)
Đô la châu Âu (Euro dollars)
Nhận xét gì về hoạt động và các công cụ tài chính
lưu thông trên thị trường tiền tệ Việt Nam ?


3.2. Các công cụ chủ yếu của thị trường vốn





Đối với thị trường tín dụng trung và dài hạn(Cho vay thế chấp)
Hàng hoá: khế ước vay do người đi vay phát hành
Giá cả: Lãi suất
Thị trường tín dụng có đảm bảo

Tìm hiểu về nhu cầu vốn từ thị trường tín dụng trung
và dài hạn ở Việt Nam trong điều kiện nền kinh tế VN
hiện nay?
 Đối

với thị trường chứng khoán:
 Cổ phiếu
 Trái phiếu