Trình bày mối quan hệ giữa truyền thông bạo lực và sự phát triển ở trẻ em

Trình bày mối quan hệ giữa truyền thông bạo lực và sự phát triển
ở trẻ em.
TRẢ LỜI:
Theo yêu cầu đề bài: chúng tôi cần giải quyết truyền thống và sự
phát triển nhân cách trẻ em. Về mặt lý luận chúng tôi thấy:
Trường hợp 1: Truyền thông đóng vai trò gì và như thế nào đối
với xã hội con người. Truyền thông giúp con người về những vấn đề
với yếu tố gì, để đưa đến sự phản hồi.
Trường hợp 2: Sự phản hồi từ phía công chúng tới quá trình
truyền thông như thế nào và theo hướng nào. Qua các yếu tố về: Mục
đích, sở thích, công việc.
Nhưng trên thực tế, câu hỏi đặt ra không chỉ đơn giản là nêu ra
mối quan hệ giữa người đưa tin, truyền tin, phát tin và nghe tin. Vấn
đề ở đây chỉ ra được sức mạnh của truyền thông mà ở đây là “bạo
lực”.
Trong nhiều năm gần đây và đặc biệt hiện nay trên thị trường có
đầy dẫy các phương tiện đặc biệt phục vụ nói chung là “đa phương
tiện” cho người sử dụng. Theo đà đó thị trường phim và truyện phục
vụ cho các lứa tuổi đang ồ ạt “chạy sô” đôi khi sự ảnh hưởng của nó
đáng cân nhắc.
Ở độ tuổi “học mà chơi, chơi mà học” đó, truyền thông tạo ra
nhiều các chương trình vui chơi giải trí như: game, chat rồi phim hành
động, bạo lực và hơn nữa là tình yêu tuổi học đường v.v… Nhìn vào
nó không phải xấu, nhưng trên thực tế do sự sa đà và mải mê với thứ
đó đã đưa tới những hành động ngấm ngầm đi vào nhân cách - tính
cách trẻ thơ.


Thứ nữa cũng hoặc vì sự ảnh hưởng một phía từ gia đình chẳng
hạn, khi trẻ em phải chịu những hành động bạo lực thì trong gia đình
và sự lan rộng ra toàn xã hội thì sao? … Lại còn có nhiều khi niềm vui

và nỗi buồn của các em xảy ra chúng biết chia sẻ với ai?… Có một câu
nói rất nổi tiếng của nhà văn Pháp, ông nói: “Để có được niềm vui phải biết chia sẻ; hạnh phúc sinh ra từ hai điều ấy”. Ta cũng vậy, khi
vui cần phải cùng người khách hưởng cùng niềm vui đó, nhưng ta thử
đặt một trong nhiều trường hợp thường thấy và hay suy ra rằng, một
trong những người thân của ta không định lượng thì sao?… Thành thử
những lúc đó nỗi buồn dâng cao thì ảnh hưởng của hành động gì đấy
sẽ không nhỏ đặc biệt ở trẻ em.
Từ nhiều năm vừa qua trên các nguồn tin, thông tin báo chí đăng
cho thấy những hình ảnh cuộc sống về trẻ thơ thật ngậm ngùi cho
những bậc làm cha và mẹ. Cứ theo quan niệm vững bền thì gia đình
luôn là môi trường đầu đời của mỗi ai đã từng đi qua tuổi thơ đó, nó
chính là điểm dừng chân, điểm đến và là điểm đi của mỗi người, hãy
để cho nơi đó được bình yên và hạnh phúc trong lòng chúng ta.
Theo sự tiếp nhận thông tin trên báo, đài, và truyền hình, tôi
thấy tỉ lệ phần trăm thiếu nhi được sống trọn tuổi thơ dưới sự chở che
của cha mẹ là rất ít. Ví dụ: cha mẹ không thuận hòa, kết hôn cưỡng ép,
công việc tác động, kết hôn sớm tuổi v.v… Chính vì vậy, đôi khi ta
thử hình dung rằng khi trẻ em phải sống trong gia đình cha mẹ suốt
ngày cãi vã nhau, bố mẹ đi làm suốt ngày để con ở nhà muốn làm gì
thì làm, hay gửi nhà trẻ từ sáng đến tối về đón. Nếu như vậy thì sao?
… Nói chung, không thiếu những em bé được trải qua tuổi thơ của
mình trong “thiên đàng búp bê”, được cha mẹ trang bị thật chu đáo
cho bước đường ngày mai của mình, nhưng chúng ta cũng phải thực tế


thấy rằng đó chỉ là những con số thật khiêm tốn, vì những em bé
không hề có tuổi thơ, ngày ngày lê bước trên đường phố, đi tìm một
tình thương, một hơi ấm, một niềm vui, những em bé bị xem như là
vật để người khách làm giải trí mua vui, kiếm sống… Vâng, các em đã
không thể tự chọn cho mình một số phận, một cuộc đời và càng không

thể chọn cho mình một kiếp lầm than. Biết đến bao giờ chúng ta mới
có thể rút ngắn lại khoảng cách giữa dư thừa và thiếu thốn, giữa bất
hạnh và hạnh phúc giữa niềm vui và nỗi buồn của cùng một tuổi thơ
ấy…?
Một yếu tố nữa là ngày nay các truyện dân gian, tiểu thuyết, các
câu truyện cổ tích đang vắng bóng bởi số lượng độc giả tìm đến với nó
rất ít. Nhưng thay vào đó là hàng loạt những trang truyện có nội dung
và hình ảnh bạo động, đã và đang hấp dẫn độc giả trẻ tuổi. Ví dụ:
Cônan, bảy viên ngọc rồng, truyền nhân Alula v.v..
Tiếp đến các độc giả nhỏ tuổi không mấy thích những câu truyện
từ xa xưa của ông cha song nó lại chứa đựng một kho tàng những giá
trị triết lí về con người, về cuộc sống. Những câu truyện giúp các độc
giả về cách ăn nét ở, cách ứng xử với người đồng loại, giờ đây không
còn đi vào thế giới đọc của bạn trẻ, mà hàng loạt những câu truyện với
nội dung hình ảnh thì có mấy khi đề cập đến việc dạy bảo độc giả
những điều hay lẽ phải. Mà đại đa số là những lời truyện kèm theo
những tranh ảnh về vũ khí, bạo lực thể hiện qua tiếng động. Ví dụ:
binh, bốpm bùm v.v… lại thường được in đậm to, điều này đánh trúng
tâm lý tò mò, hiếu động của trẻ do vậy mà nó tạo dấu ấn trong bộ nhớ
của trẻ dẫn đến gây sự chú ý của trẻ.
Đặc biệt ở lứa tuổi mẫu giáo thì khả năng bắt trước những hành
động của người lớn hoặc những hành động cuảthế giới xung quanh nó


được phát triển mạnh mẽ. Như vậy, hành động của các nhân tố trong
môi trường sống của trẻ đã ảnh hưởng đến sự hình thành những phẩm
chất tâm lý trẻ. Việc bắt chước hành động nhân vật nào đó trong
truyện khiến cho thái độ của trẻ đối với sự vật có hành động mà nó bắt
chước. Nhân vật này yêu thích cái gì thì trẻ em cũng yêu thích cái đó,
làm cái gì nó cũng làm theo. Mà thường những cảnh bạo lực trong

truyện tranh là những cảnh nhân vật chính diện chiến đấu, hay hành
động vì lẽ phải, điều thiện nên có thể nói hành động tác động của trẻ
có thể ý hướng thiện nhiều hơn nhưng trong vô thức nó vẫn là những
hành động bắt chước. Vậy câu hỏi đặt ra là trẻ em khi đọc những
truyện tranh có nhiều hình ảnh bạo lực thì bản thân nó trở nên bạo lực
hơn hay ít bạo lực hơn.
Có thể trả lời trẻ em có xu hướng trở nên bạo lực hơn, ta có thể
lý giải hiện tượng trẻ em bạo lực hơn như sau: Như chúng ta đã biết
thì sự nhận thức của trẻ em còn hạn chế, chúng chỉ hiểu được những gì
thể hiện rõ nhất đối với chúng mà trong truyện tranh thì hình ảnh có
nhiều hơn là lời nói lời văn. Chính vì vậy mà khi đọc trẻ em thường
chú ý tới hình ảnh nhiều hơn và kèm theo hình ảnh minh họa đó là
những tiếng va chạm được phát ra như Vu… Choang… Binh bốp
v.v… và điều này ảnh hưởng đến trẻ em nhiều hơn. Hơn nữa, đối với
trẻ lúc này thì sự phân biệt giữa thiện ác còn rất mơ hồ nên trẻ hầu
như không quan tâm tới điều đó. Mặt khác, trong truyện tranh mặc dù
nhân vật suy nghĩ hành động theo công lý bảo vệ công lý (songoku
trong Bảy viên ngọc rồng, Đại trong dấu ấn rồng thiêng) nhưng khi thể
hiện lại bằng hành động bạo lực chém giết vì vậy trẻ em có xu hướng
hành động theo. Ta có thể xem là một chuỗi các hình ảnh và hành
động của các nhân vật trong truyện là một chuỗi các kích thích tác


động vào bộ óc của trẻ em thông qua các giác quan đến dây thần kinh
từ đó thể hiện những hành động bắt chước (phản ứng).
Vậy trong truyện tranh đã có những hình ảnh hành động của
nhân vật ắt sẽ có sự bắt chước của trẻ em. Như vậy, trẻ có xu hướng
hành động theo những nhân vật mà mình thích. Vì vậy, cần có sự
hướng dẫn của người lớn để trẻ nhận biết được các hành vi trong
truyện.

Một vấn đề nữa đó là ở lứa tuổi của mình trẻ em cũng đã tự ý
thức được mình (trong tâm lý học gọi là ý thức bản ngã) vì vậy mà
chúng có nhu cầu hoạt động, nhu cầu thể hiện mình trước người khác.
Chính vì thế mà khi đọc xong một cuốn truyện tranh có những chi tiết
hấp dẫn thì trẻ thường có ý muốn kể câu truyện mình đọc được cho
người khác nghe và thể hiện hành động của nhân vật mà mình thích
cho người khác thấy. Nhưng sự phản ứng của mọi người xung quanh
hoặc là khen, khuyến khích hoặc là chê khuyên không nên làm theo
điều dẫn đến áp lực của trẻ, nếu khen thì trẻ càng hưởng ứng và nếu
chê thì lại ấm ức và muốn thể hiện với người khác nữa.
Sylvie Manson một nhà tâm lý học đã phân tích như sau: “Trước
hết các em sẽ bắt chước tự xem mình là người hùng một cách ý thức
hay vô thức; sau đó là giai đoạn thẩm thấu vô thức trẻ em vô tình có
lời nói cử chỉ giống nhân vật hư cấu mà vẫn tưởng bình thường. Giai
đoạn thứ ba là phản xạ bạo hành của trẻ em nhanh và dễ dàng nêu điều
kiện cho phép và sau đó các em cho việc bạo động là việc bình thường
không hề tỏ ra xúc động hay ăn năn sau khi đã phạm tội”.
Sơ đồ
Phim


Truyện tranh bạo lực
Hành vi bắt chước
Hành động bạo lực

Qua việc trình bày trên đây, chúng ta thấy:
Từ các hướng tiếp cận khác nhau ở trên chúng tôi đưa ra một số
vấn đề thảo luận. Vấn đề đặt ra ở đây là liệu truyện tranh có ảnh
hưởng đến hành vi bạo lực của trẻ em hay không? Chắc chắn là có
nhưng nó còn phụ thuộc vào cá nhân trẻ và môi trường sống của trẻ.

Chúng ta phải làm sao để cho các em thấy truyện tranh bạo lực
không phải là thế giới thực tế cần tránh cho các em thấy cuộc sống bên
ngoài giống như ý tưởng của nhà viết truyện. Điều này rất nguy hiểm
vì các em sẽ có những phản ứng như những nhân vật anh hùng trong
truyện và xa dần thực tế.
Ví dụ: Có em khi nhìn thấy những người có dung nhan xấu xí
đều cho đấy là ác ma và tự coi mình là hiệp sĩ cần phải diệt trừ ác ma.
Một hiện tượng phổ biến hơn đó là việc các em đòi mua các đồ
chơi giống như vũ khí của các nhân vật trong truyện như đao kiếm gậy
dao súng. Tuy nhiên khoảng cách từ kiếm gỗ đến kiếm thuật còn khá
xa.


Chúng ta cũng cần chú ý đến độ tuổi của các em, càng nhỏ do tư
duy còn chưa phát triển hành vi bắt chước càng nhiều sự phân biệt
giữa hiện thực bậc 1 và hiện thực bậc 2 chưa rõ.
Trẻ em không phải là người lớn thu nhỏ bằng quan sát đơn giản
hàng ngày chúng ta có thể biết được rằng rung cảm và suy nghĩ của
chúng không giống với người lớn. Tình cảm của trẻ nhỏ có thể rất
mãnh liệt nhưng có thể tắt ngay chỉ vì một nguyên nhân nào đó. Cái
mà hôm nay nó thiết tha quyến luyến hôm sau lại có thể quên khuấy
đi. Trẻ chưa thể hiện được những suy luận trừu tượng của người lớn
nhưng nó lại hiểu sự vật xung quanh nó theo cách riêng của nó.
Muốn phát triển tâm lý và hình thành nhân cách cho trẻ thì nhất
thiết phải đưa chúng vào những hoạt động nhất định. Hoạt động với
các dạng khác nhau phải là các phương tiện cơ bản. Nói cách khác
giáo dục trước hết phải là quá trình tổ chức hoạt động tích cực của trẻ
em qua đó mà chiếm lĩnh nền văn hóa của dân tộc và nhân loại.
Vai trò của cha mẹ rất quan trọng không những họ phải kiểm tra
kiểm soát các loại truyện cho con mà quan trọng hơn phải hướng dẫn

giải thích tranh luận với chúng để phân biệt cái hay điều dở. Theo nhà
tâm lý trị liệu Serge Tisseron thì khung cảnh gia đình rất quan trọng
và nó có ảnh hưởng lớn tới hành động của trẻ. Vì thế, để tránh cho các
em có những ảnh hưởng xấu sau này các bậc cha mẹ phải có sự quan
tâm đúng mức tới con em mình.
Tuy nhiên, chúng tôi không phủ nhận hoàn toàn tác động của các
trò chơi mang tính bạo lực. Bên cạnh vai trò là một phương tiện giải
trí mà trẻ em đặc biệt yêu thích thì truyện tranh còn giúp các em yêu
cái thiện sự công bằng và ghét cái ác sự bất công. Các em thấy trong
truyện, cái ác phải trả giá những anh hùng hiệp sĩ luôn giành chiến


thắng bảo vệ lẽ phải sự công bằng và các em cũng muốn trở thành
những hiệp sĩ như vậy. Đặc biệt, tình đồng đội bạn hữu giúp đỡ nhau
xuất hiện rất nhiều trong truyện tranh. Các hiệp sĩ anh hùng không đơn
độc trên con đường tìm công lý mà luôn có bạn bè bên cạnh giúp đỡ
thậm chí là hy sinh để bảo vệ bạn bè mình trên con đường tiêu diệt cái
ác. Chính vì vậy mà điều quan trọng không phải là cấm đoán các em
đọc truyện tranh mà phải giáo dục chỉ cho các em thấy cái gì nên và
cái gì không nên. Trách nhiệm này thuộc về gia đình, nhà trường và xã
hội.