Bài giảng kế toán quản trị chương 2 chi phí và phân loại chi phí (2013)

Chương 2
CHI PHÍ VÀ PHÂN LOẠI CHI PHÍ


I. PHÂN LOẠI CHI PHÍ THEO CHỨC NĂNG:
1. Chi phí sản xuất
+ Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
+ Chi phí nhân công trực tiếp
+ Chi phí sản xuất chung
Trong đó
Chi phí NVL trực tiếp + Chi phí nhân công trực
tiếp gọi là chi phí ban đầu.
Chi phí nhân công trực tiếp + Chi phí sản xuất
chung gọi là chi phí chuyển đổi.


2. Chi phí ngoài sản xuất
+ Chi phí bán hàng
+ Chi phí quản lý doanh nghiệp
Ngoài ra toàn bộ chi phí còn được chia thành
+ Chi phí thời kỳ:
Là những chi phí phát sinh làm giảm lợi tức ở trong kỳ,
ngay khi phát sinh đã trở thành phí tổn trong kỳ
+ Chi phí sản phẩm:
Là chi phí liên quan đến việc mua hoặc sản xuất sản
phẩm, những khoản này sẽ chưa trở thành phí tổn
chừng nào sản phẩm còn chưa được bán.


Mối quan hệ giữa chi phí và lợi nhuận
Chi phí sản phẩm

Chi phí
N.liệu
trực tiếp

Chi phí
nhân công
tt

Chi phí
sản xuất
chung

CP
SXDD

Doanh thu bán hàng
Sản phẩm được bán

Thành
phẩm

(–)

Trị giá vốn hàng bán
(=)

Lãi gộp
(–)

Các chi phí thời kỳ

Chi phí bán hàng
Chi phí quản lý
(=)

Lãi thuần


II. CHI PHÍ SỬ DỤNG TRONG KIỂM TRA VÀ
RA QUYẾT ĐỊNH:

1. Chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp
2. Chi phí kiểm soát được và không kiểm soát
được

3. Chi phí chênh lệch
4. Chi phí ẩn (Chìm, lặn)
5. Chi phí cơ hội


III. PHÂN LOẠI THEO CÁCH “ỨNG XỬ”:
1. Chi phí khả biến
Định nghĩa: Là chi phí mà tổng số sẽ tăng hay
giảm khi mức độ hoạt động tăng giảm
Đặc điểm: Nếu tính trên một đơn vị mức độ hoạt
động thì không đổi
Các loại chi phí khả biến:
+ Khả biến thực thụ (y = ax)
+ Khả biến cấp bậc
+ Dạng phi tuyến tính và phạm vi phù hợp

Đồ thị: “Chi phí khả biến thực thụ”
y
Y = ax

x


Đồ thị: “Chi phí khả biến cấp bậc”
y

x


Đồ thị: “Dạng phi tuyến tính”
y

Phạm vi phù hợp

x


2. Chi phí bất biến
Định nghĩa: Là chi phí mà tổng số sẽ không thay đổi khi
mức độ hoạt động thay đổi
Đặc điểm: Nếu tính trên một đơn vị mức độ hoạt động
thì thay đổi
Các loại chi phí bất biến:
+ Bất biến bắt buộc

- Bản chất lâu dài
- Không thể cắt giảm cho dù mức độ hoạt động suy
giảm.
+ Bất biến không bắt buộc
- Bản chất ngắn hạn
- Nếu cần thiết thì có thể cắt giảm


Đồ thị: “Chi phí bất biến”
y

Y=b

x


3. Chi phí hỗn hợp
Định nghĩa:
Là chi phí mà thành phần của nó bao gồm cả chi phí bất
biến và chi phí khả biến
Đặc điểm:
+ Ở mức độ hoạt động căn bản thể hiện tính chất của
yếu tố bất biến
+ Ở mức độ hoạt động vượt qua mức căn bản thể hiện
tính chất của yếu tố khả biến
Do đó, cần phải phân tích thành phần của chi phí hỗn
hợp và xây dựng công thức dự đoán chi phí
Công thức dự đoán chi phí hỗn hợp:
y = ax + b

Các phương pháp phân tích chi phí hỗn hợp
Phương pháp cực đại – cực tiểu
+ Xác định phần khả biến

Chi phí
khả
=
biến đơn
vò

Chi phí ở mức
độ hoạt động
cao nhất

-

Mức độ hoạt
động cao nhất

Mức độ hoạt
động thấp nhất

+ Xác định phần bất biến

Chi phí ở mức
độ hoạt động
thấp nhất

V D: Chi phớ bo trỡ ca 1 cụng ty trong nm
Thaựng

CP Baỷo trỡ (ủ)

1

Soỏ giụứ lủtt
(g)
1.100

2

1.000

2.500.000

3

1.300

3.150.000

4

1.150

2.700.000

5

1.400

3.350.000

6

1.250

2.900.000

7

1.100

2.650.000

8

1.200

2.900.000

9

1.350

3.250.000

10

1.450

3.400.000

11

1.150

2.700.000

12

1.500

3.500.000

2.650.000


Chi phí bảo
=
trì 1 giờ lđtt
=

3.500.000 - 2.500.000
1.500 - 1.000
2.000 (đ/giờ)

Thay giá trò này vào 1 trong hai mức

độ hoạt động, cao nhất hoặc thấp
nhất sẽ tính được tổng chi phí bất biến
bằng 500.000 đ. Phương trình dự đoán chi
phí bảo trì sẽ là
Y = 2.000 x + 500.000


Phương pháp đồ thị phân tán
+ Khái niệm
+ Trình tự tiến hành







Thể hiện tất cả các điểm khảo sát lên đồ thị
Kẻ đường hồi quy
Xác định tổng chi phí bất biến
Xác định chi phí khả biến đơn vị
Xây dựng phương trình dự đoán chi phí


Phng phỏp th phõn tỏn
Chi phớ

ứn
ụ
ử

ẹ

ui
q
oi
h
g

2900
230

1200 giụứ

Soỏgiụứlao ủoọng


Phương pháp bình phương bé nhất

+ Khái niệm
+ Hệ phương trình bình phương bé
nhất
xy = bx + ax²
(1)
y = nb + ax
(2)
Giải hệ phương trình này sẽ xác đònh
được a và b từ đó xây dựng phương
trình dự đoán chi phí: y = ax + b

Thaựn
g
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
TC

Soỏ giụứ
lủtt (1.000
g)
1.1
1.0
1.3
1.15
1.4
1.25
1.1
1.2
1.35
1.45
1.15

1.5
149,5

CP Baỷo trỡ
(1.000 ủ)

XY

X

2.650
2.500
3.150
2.700
3.350
2.900
2.650
2.900
3.250
3.400
2.700
3.500
35.650

29.150
25.000
40.950
31.050
46.900
36.250

29.150
34.800
43.875
49.300
31.050
52.500
449.975

121
100
169
132,25
196
156,25
121
144
182,25
210,25
132,25
225
1.889,25


Phương pháp bình phương bé nhất

Hệ phương trình bình phương bé nhất
449.975 = 149,5 b + 1.889,25a
(1)
35.650 =
12 b + 149,5 a

(2)
Giải hệ phương trình này xác định được:
a = 2.183,2
b = 250.930
Phương trình dự đoán chi phí bảo trì máy
y = 2.183,2 x + 250.930


IV. BÁO CÁO KẾT QUẢ KINH DOANH
1. Khái niệm
2. Báo cáo kết quả kinh doanh theo kế toán
tài chính
Doanh số
(-) Giá vốn hàng bán
(=) Lãi gộp
(-) Chi phí bán hàng và quản lý
(=) Lãi thuần


BÁO CÁO KẾT QUẢ KINH DOANH
3. Báo cáo kết quả kinh doanh theo kế toán
quản trị
Doanh số
(-) Chi phí khả biến
(=) Số dư đảm phí
(-) Chi phí bất biến
(=) Lãi thuần


VÍ DỤ

Tại một công ty kinh doanh sản phẩm A có tài liệu liên
quan đến sản phẩm này:
Đơn giá bán:

70.000 đ

Giá vốn hàng bán:

55.000 đ/sp

Chi phí bao bì cho 1 sản phẩm:

1.000 đ

Tiền thuê cửa hàng 1 tháng:

3.000.000 đ

Tiền lương, điện… 1 tháng:

7.500.000 đ

Trong tháng công ty bán được

1.000 sp


BÁO CÁO KẾT QUẢ KINH DOANH THEO KTTC
Doanh số (1.000 sp x 70.000) 70.000.000
(-) Giá vốn hàng bán

(1.000 sp X 55.000)
55.000.000
Lãi gộp
15.000.000
(-) Chi phí hoạt động
Bao bì (1.000x1.000)
1.000.000
Thuê cửa hàng
3.000.000
Lương, điện …
7.500.000 11.500.000
Thu nhập thuần
3.500.000


BÁO CÁO KẾT QUẢ KINH DOANH THEO KTQT
Doanh số (1.000 sp x 70.000)
(-) CPKB
Gía vốn hàng bán
(1.000 sp X 55.000) 55.000.000
Bao bì đóng gói
(1.000 sp x 1.000 )
1.000.000
Số dư đảm phí
(-) Chi phí bất biến
Thuê cửa hàng
3.000.000
Lương, điện …
7.500.000
Thu nhập thuần

70.000.000

56.000.000
14.000.000

10.500.000
3.500.000