Chương 1 tổng quan về kế toán ngân hàng thương mại THs đinh đức thịnh

Kế toán Ngân hàng thương mại

Người trình bày: Ths Đinh Đức Thịnh
Chủ nhiệm Bộ môn Kế toán Ngân hàng
Học viện Ngân hàng


Mục đích của môn học








Nắm được sự khác biêêt căn bản giữa Kế toán
Ngân hàng & Kế toán Doanh nghiêêp
Nắm được cách thức tổ chức bôê máy kế toán
tại các Ngân hàng thương mại
Nắm được phương pháp hạch toán các
nghiêêp vụ chủ yếu của NHTM.
Nắm được thực trạng & xu hướng phát triển
hêê thống thanh toán qua Ngân hàng

2

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Nội dung chủ yếu













Chương I: Tổng quan về Kế toán Ngân hàng
Chương II: Kế toán huy đôông vốn
Chương III: Kế toán thanh toán tiền tê ô
Chương IV: Kế toán nghiêôp vụ tín dụng & đầu
tư
Chương V: Kế toán thanh toán vốn giữa các NH
Chương VI: Kế toán thanh toán Quốc tế, kinh
doanh ngoại têê
Chương VII: Kế toán TSCĐ, CCLĐ
Chương VIII: Kế toán các khoản thu - chi chủ yếu
Chương IX: Báo cáo tài chính NHTM
3

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Chương I: Tổng quan về kế toán NHTM


Khái niêêm, vai tro


Khái niêêm:






Vai tro:


Bên trong




Bên ngoài

Nghiên cứu và đề ra PP ghi chép bằng con số
Tính toán, tổng hợp, lưu trữ & cung cấp thông tin
Mục đích bảo vêê tài sản, quản trị KD, quản lý KT.




Với Chủ sở hữu
Với Ban Giám đốc

Với các nhà đầu tư
Với cơ quan quản lý Nhà nước
Với các đối tác khác

4

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Các nguyên tắc, yêu cầu kế toán cơ bản
áp dụng trong ngân hàng


Những nguyên tắc kế toán cơ bản








Cơ sở dồn tích
Hoạt đô ông liên tục
Giá gốc (giá lịch sử)
Phù hợp
Nhất quán
Thâ ôn trọng
Trọng yếu

5

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Chương I: Tổng quan về kế toán NHTM


Đối tượng
Kế toán nói chung
Vốn và sự vâên đôêng của nó trong quá trình SX, KD
 Kế toán Ngân hàng
Vốn và sự vâên đôêng của nó trong quá trình thực
hiêên các chức năng của NH. Có sự khác biêêt:







Chủ yếu tồn tại dưới hình thức giá trị
Có mối quan hêê chăêt chẽ với các DN, TCKT, CN..
Quy mô lớn, phạm vi rôêng, vâên đôêng thường xuyên
Hêê thống ngân hàng hai cấp, chức năng nhiêêm vụ
mỗi cấp khác nhau nên đối tượng cũng khác nhau.

6

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH

Chương I: Tổng quan về kế toán NHTM


Nhiêêm vụ








Ghi chép, phản ánh, tính toán theo đúng pháp
luâêt, chuẩn mực kế toán
Phân loại, tổng hợp, phân tích & cung cấp
thông tin cho các đối tượng để QL, quản trị,
kinh doanh ngân hàng
Giám đốc quá trình SD tài sản, tăng cường kỷ
luâêt tài chính, củng cố chế đôê hạch toán XHCN
Tổ chức tốt công tác kế toán tại chi nhánh
cũng như toàn hêê thống, giao dịch với khách
hàng văn minh, góp phần thực hiêên chiến lược
khách hàng

7

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH

Chương I: Tổng quan về kế toán NHTM


Đăêc điểm của kế toán ngân hàng







Kế toán ngân hàng mang tính tổng hợp cao
Tiến hành đồng thời giao dịch và hạch toán
Mang tích “câêp nhâêt” và chính xác cao
Chứng từ kế toán ngân hàng có khối lượng
rất lớn, đa dạng và luân chuyển phức tạp
Sử dụng thước đo tiền têê làm đơn vị đo
lường chủ yếu trong hầu hết các nghiêêp vụ

8

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Chương I: Tổng quan về kế toán NHTM


Mô hình tổ chức công tác kế toán







Kế toán phân tán
Kế toán tâêp trung
Kế toán vừa tâêp trung vừa phân tán (Kế toán phi
tâp trung )
Kế toán khi ứng dụng công nghêê ngân hàng hiêên
đại.

9

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Sơ đồ bộ máy tổ chức kế toán phân tán
PhòngKT
KT
Phòng
Hôôiisơ
sơ
Hôô

PhòngKT
KT
Phòng
NHtỉnh
tỉnhTP

TP
NH

PhòngKT
KT
Phòng
NHtỉnh
tỉnhTP
TP
NH

Phòng
Phòng
KTchi
chi
KT
nhánh
nhánh

Phòng
Phòng
KTchi
chi
KT
nhánh
nhánh

Phòng
Phòng
KTchi

chi
KT
nhánh
nhánh

10

PhòngKT
KT
Phòng
NHtỉnh
tỉnhTP
TP
NH

Phòng
Phòng
KTchi
chi
KT
nhánh
nhánh

Phòng
Phòng
KTchi
chi
KT
nhánh
nhánh

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH

Phòng
Phòng
KTchi
chi
KT
nhánh
nhánh


Mô hình kế toán phân tán, kế toán tập trung &
kế toán phi tập trung
H.O

11

H.O

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Controller

12

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH

Cấu trúc xử lý nghiệp vụ cấp chi nhánh
Customer Services
Self Services

Deposit

withdraw

Transfer

personel

Controller

Back-Office

13

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Cấu trúc Ngân hàng
Card net
Call
Center
Fulfillment

d
en
kac

B

Suppliers

Private /
Public
Network

Legacy
systems

Securities
Middleware

Bank

n
io
at
gr
te
In

WebATM
Data
mining
Phone
POS

er

m y
to er
us iv
C Del

Merchant

14

Private /
Public
Network

Home
user
Corporate
Customer

Kiosk

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Sơ đồ bộ máy kế toán của hệ
thống Ngân hàng Việt Nam
NHTM
NHTM
PhongKT-TC
KT-TC
Phong

Hôêi isở
sở
Hôê

NHNNVN
NHNNVN
VụKT
KT- -TC
TC
Vụ

NHTMcấp
cấp11
NHTM
PhòngKT
KT- -TC
TC
Phòng

NHNNtỉnh,
tỉnh,TP
TP
NHNN
PhòngKT
KT- -TC
TC
Phòng

NHTM
NHTM

PhongKT-TC
KT-TC
Phong
Hôêi isở
sở
Hôê

NHTMcấp
cấp11
NHTM
PhòngKT
KT- -TC
TC
Phòng

Quan hêê chỉ đạo

NHTMcấp
cấp22
NHTM
PhòngKT
KT- -TC
TC
Phòng

Quan hêê báo cáo

15

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH

Nội dung tổ chức công tác kế toán ngân hàng


Nôêi dung của tổ chức công tác kế toán tại đơn vị
ngân hàng














Tổ chức vâên dụng hêê thống chứng từ
Tổ chức vâên dụng hêê thống tài khoản kế toán ngân hàng
Tổ chức thực hiêên hêê thống báo cáo kế toán
Tổ chức vâên dụng hình thức kế toán thích hợp
Lựa chọn mô hình, tổ chức bôê máy kế toán
Tổ chức trang bị cơ sở vâêt chất kỹ thuâêt tiến tới hiêên đại hoá công
tác kế toán
Tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình đôê nghiêêp vụ, trình đôê quản lý

Xác định số lượng kế toán
Phân định rõ chức năng của từng người, từng bôê
phâên
Xây dựng quy trình luân chuyển chứng từ, tài liêêu,
thông tin.
16

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Yêu cầu tổ chức lao động
kế toán ngân hàng










Đảm bảo hoạt đôêng kế toán được tiến hành trôi
chảy, an toàn, thuâên tiêên & nhanh chóng, chính xác
có tính đến hêê thống kế toán tự đôêng
Đảm bảo nguyên tắc luân chuyển Ctừ, kiểm soát nôêi
bôê trong toàn hêê thống nhằm bảo vêê an toàn tài sản
Thời gian giao dịch tối thiểu, an toàn chính xác
Đẩy dịch vụ Ngân hàng ra khỏi Ngân hàng, thực
hiêên giao dịch 24/24; 7/7 & 365/365

Sử dụng cơ chế tự đôêng, tạm lưu & chuyển tiếp cao
Kết hợp giao dịch với khách hàng & kiểm soát xử lý
nghiêêp vụ
17

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Nguyên tắc tổ chức lao động
kế toán ngân hàng

Nguyên tắc bất kiêm nhiê m
ê
 Nguyên tắc kiểm soát nô iê bô ê
 Nguyên tắc đối với kế toán
trưởng


18

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Các nguyên tắc, yêu cầu kế toán cơ bản
áp dụng trong ngân hàng


Các yêu cầu kế toán cơ bản












Phản ánh đầy đủ nghiêêp vụ kinh tế, tài chính phát sinh
vào chứng từ kế toán, sổ kế toán, báo cáo kế toán.
Phản ánh kịp thời, đúng thời gian quy định thông tin,
số liêêu kế toán.
Phản ánh rõ ràng, dễ hiểu và chính xác thông tin, số
liêêu kế toán.
Phản ánh trung thực hiêên trạng, bản chất sự viêêc, nôêi
dung và giá trị của nghiêêp vụ kinh tế tài chính.
Thông tin, số liêêu kế toán phải được phản ánh liên
tục, kế tiếp theo số liêêu kế toán của kỳ trước.
Phân loại, sắp xếp thông tin, số liêêu kế toán theo trình
tự, có hêê thống và có thể so sánh được.
19

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Tài khoản kế toán ngân hàng




Khái niêêm: Là mô ôt công cụ để ghi chép, phản
ánh sự tăng giảm các khản mục tài sản.
Cung cấp thông tin cho QLý,KTra
Đăêc điểm:







Tài sản phản ánh trên TK chủ yếu là giá trị
Hiêên nay không SD tài khoản thống nhất của nền
KT
Đại bôê phâên là tài khoản khách hàng mở, tài
khoản nôêi bôê ít
Môêt số NH xây dựng hêê thống tài khoản khách
hàng & hêê thống tài khoản sổ cái
20

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Phân loại tài khoản kế toán ngân hàng


Theo nôêi dung kinh tế







Theo mối quan hêê với bảng tổng kết tài sản





Các TK thuôêc tài sản có, tính chất Dư nợ
Các TK thuôêc tài sản nợ, tính chất Dư có
Các TK lưỡng tính
 Các TK hoăêc dư nợ hoăêc dư có
 Các TK vừa dư nợ hoăêc dư có
Các tài khoản trong bảng
Các tài khoản ngoài bảng

Theo mức đôê tổng hợp và chi tiết



Tài khoản tổng hợp
Tài khoản chi tiết
21

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH

Mô hình xây dựng hệ thống tài khoản
thống nhất cho nền kinh tế
Hêê thống tài
khoảnNHNN
Hệ thống tài khoản
của nền kinh tế
Hêê thống
Tài khoản
Các TCTD

22

Hêô thống tài khoản
của nền kinh tế

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Cấu trúc tài khoản kế toán Ngân hàng

XXXX XX XX.XXXXX
Loại tài khoản
X
Tài khoản cấp I
XX
Tài khoản cấp II
XXX
XXXX Tài khoản cấp III
XXXXX Tài khoản cấp IV
XXXXXX Tài khoản cấp V

Ký hiêôu tiền têô
XX
XXXXX Số chạy tuần tư
23

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


Tài khoản tổng hợp, phân tích












Tài khoản tổng hợp cấp I Bao gồm 2 chữ số đầu tiên
Tài khoản tổng hợp cấp II Bao gồm 3 chữ số đầu tiên
Tài khoản tổng hợp cấp III Bao gồm 4 chữ số đầu tiên
NHNN quản lí các TCTD đến tài khoản cấp III
Các tài khoản cấp IV, cấp V các TCTD tự xây dựng
Tiếp theo là 2 chữ số ký hiêêu loại tiền têê
Dấu chấm thâêp phân
Từ 3-6 chữ số chạy tuần tự
Tổng tất cả các chữ số trên là tài khoản phân tích hay con

gọi là tài khoản chi tiết
Tài khoản ngoại bảng cũng tương tự nhưng chỉ QLý đến
cấp III
24

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH


vÝ dô

Cấu trúc tài khoản khách hàng của VCB
001-1-00-006225-2
001-m· chi nh¸nh

2-sè kiÓm tra
1-tiÒn göi KKH
7,8,9-TiÒn vay
00-VNĐ

25

006225-sè ch¹y

Tài liêêu dùng cho lớp Trung tân đào tạo HVNH