Thuyết trình hệ sinh thái rừng nhiệt đới

Hệ Sinh Thái Rừng Nhiệt
Đới


Khái niệm
- Rừng nhiệt đới hay rừng mưa nhiệt đới là những quần hệ phụ của
rừng mưa phân bố ở vùng chí tuyến nóng ẩm, là khu vực rừng có
diện tích lớn nhất hiện nay và có tác dụng lớn nhất trong duy trì môi
trường sinh tồn của loài người.
- Nó phân bố chủ yếu ở các khu vực châu Á, châu Úc, châu Phi, Nam
Mỹ, Trung Mỹ và các quần đảo trên Thái Bình Dương thuộc khu
vực chí tuyến.


Đặc Điểm Tự Nhiên
• Mặc dù rừng mưa nhiệt đới khá đa dạng nhưng do đều
phân bố ở giữa hai chí tuyến nên hầu như tất cả các rừng
nhiệt đới ở mỗi khu vực đều có đặc điểm khá tương đồng
với nhau về điều kiện : khí hậu, lượng mưa, cấu trúc tán,
mối quan hệ cộng sinh và tính đa dạng của các loài.


Khí hậu
a) Nhiệt độ:
- Do năng lượng mặt trời phong phú, rừng mưa nhiệt đới
thường ấm quanh năm với nhiệt độ từ khoảng 220-340C.
- Biên độ nhiệt giữa mùa đông từ 10- 60C. Nhiệt độ tháng lạnh
nhất cũng trên 180C. Nhiệt độ cao nhất ít khi 350 -360C.
Nhiệt độ trung bình ngày từ 240- 300C.
•
Lượng mưa:

- Rừng nhiệt đới có thể mưa lớn, ít nhất 80 inch (2.000 mm), và
trong một số khu vực trên 430 inch (10.920 mm) mưa mỗi
năm.
- Ở vùng xích đạo, lượng mưa có thể quanh năm mà không rõ
ràng "ướt" hoặc "khô" mùa, mặc dù không có nhiều rừng
mưa theo mùa.


c) Thủy văn

- Rừng mưa nhiệt đới có
một số trong những con
sông lớn nhất thế giới,
giống như Amazon,
Madeira, Cửu Long,
Negro, Orinoco, và Zaire
(Congo).

Sông amazon


- Ngoài các con sông mà rừng
nhiệt đới có thông thường
thì hồ được hình thành khi
một con sông thay đổi dòng
chảy. ứ đọng. Vùng biển
nhiệt đới, cho dù chúng
được các con sông lớn, suối,
hoặc hồ Oxbow, gần như là
phong phú về các loài động

vật như là các khu rừng
nhiệt đới bao quanh chúng.
Ảnh chụp từ trên cao một hồ nước tự nhiên hình trái tim tại
lưu vực sông Amazon gần Manaus, tây bắc Brazil.


d) Thổ nhưỡng
- Đặc điểm của rừng mưa là lượng mưa rất lớn. Điều này làm cho đất
khô cằn vì nguồn dinh dưỡng hòa tan bị cuốn trôi. Đất đỏ, cằn cỗi và
dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết, đã hình thành trên nền địa tầng cổ xưa.
- Tình trạng mục rữa nhanh chóng do vi khuẩn ngăn cản việc tích
lũy đất mùn. Sự tâp trung ôxit sắt và ôxit đồng gây ra bởi quá trình
đá ong hóa, tạo nên màu đỏ tươi cho đất và đôi khi tạo ra những
khoáng thể (như bôxit..).
- Trên những lớp nền trẻ hơn, đặc biệt là nền đất hình thành từ núi lửa,
đất nhiệt đới có thể khá màu mỡ, như đất ở những khu rừng có lũ lụt
theo mùa, được cung cấp thêm phù sa mỗi năm.


Đa Dạng Sinh Thái Rừng Nhiệt Đới

- Rừng nhiệt đới điển hình đa dạng sinh học, nó
là mái nhà chung của hơn nửa tổng số loài sinh
vật trên hành tinh.
- Rừng nhiệt đới ẩm ướt là một quần xã sinh vật
phong phú nhất về loài, và các rừng mưa nhiệt
đới tại châu Mỹ thì phong phú về loài hơn các
rừng đất ẩm ướt ở châu Phi và châu Á
- Là nơi phát sinh loài người, cũng là nơi cung
cấp lượng lớn nhu cầu cuộc sống của con người:

Dưỡng khí, luơng thực, thực phẩm, dược liệu,
vật liệu...


Đặc điểm
- Rừng nhiệt đới là nơi sinh sống của nhiều loài hơn tất cả
quần xã sinh vật khác cộng lại. Khoảng 80% đa dạng sinh
học được biết đến có thể tìm thấy tại rừng nhiệt đới.
- Các rừng rậm nhiệt đới có hơn một nửa số loài của thế
giới, mặc dù chỉ chiếm 7% bề mặt đất của trái đất.
-Độ phong phú loài tương đối của quần xã sinh vật rừng
nhiệt đới thay đổi nhóm loài, và các kiến thức khoa học
về độ phong phú loài của một số bậc phân loại vẫn còn
giới hạn.


a.Thực vật
- Đa dạng thành phần: Rừng nhiệt đới là thảm thực vật
phát triển đa dạng phong phú nhất trong các thảm
thực vật trên trái đất, tiêu biểu như: lim, gụ, trắc, tếch,
lát...Cây phân thành nhiều tầng, tán hẹp, che bóng.
- Đa dạng về cấu trúc: Do thành phần loài ở đây rất
phong phú nên cấu trúc ở tầng ở đây rất đặc biệt.Tầng
cây Rừng nhiệt đới được chia làm 5 tầng khác nhau
với hệ động thực vật khác nhau, thích ứng với sự
sống trong từng khu vực riêng biệt. Chúng bao gồm:
tầng cỏ và quyết, tầng cây bụi, tầng dưới tán, tầng
tán, tầng trội.

Tầng trội
- Hình thành bởi những loài cây
gỗ cao đến 40 - 50 m.
- Trong một số trường hợp, một
vài mảnh rừng trội có thể đạt
tới chiều cao 70-80 mét.
- Những mảnh rừng này có khả
năng chống chọi với nhiệt độ
cao và gió mạnh.
- Phần lớn thuộc họ Dầu
(Dipterocarpaceae) họ Dâu tằm
(Moraceae), họ Đậu
(Leguminosae) v.v…
Cây bạnh vè, vườn Quốc Gia Cát Tiên, Đồng Nai


Tầng tán(tầng tán chính)
- Đây còn gọi là tầng lập quần
bao gồm cây gỗ cao trung bình
từ 20 - 30 m, thân thẳng, tán lá
tròn và hẹp.
- Tầng này là tầng chính cho
một lượng lớn các lòai động
vật sinh sống như ếch rừng,
khỉ, chim, đười ươi, và côn
trùng. Tầng tán là tầng gồm
những cây sống ngay dưới tầng
trội.
- Phần lớn là những loài cây

thường xanh thuộc các họ Dẻ
(Fagaceae), họ Re (Lauraceae),
họ Vang
(Caesalpiniaceae).v.v..

Cây họ vang (Caesalpiniaceae)


Tầng dưới tán
- Cao từ 8 - 15 m, mọc rải
rác dưới tán rừng, tán
hình nón hoặc hình tháp
ngược.
- Phần lớn thuộc họ Bứa
(Clusiaceae), họ Du
(Ulmaceae), họ Máu chó
(Myristicaceae), họ Na
(Annonaceae)..v..v…
Cây họ na (Annonaceae)


Tầng cây bụi

• Cao từ 2 - 8 m. Tổ
thành loài cây thuộc
các họ Cà phê
(Rubiaceae), họ trúc
đào (Apocynaceae),
họ Cam quýt
(Rutaceae), họ Na

(Annonaceae), họ Mua
(Melastomaceae).
Họ trúc đào (Apocynaceae)


Tầng cỏ quyết
- Tầng cỏ quyết C: cao không
quá 2 m. Tổ thành loài cây
thuộc các họ Ô rô
(Acanthaceae), họ Gai
(Urticaceae), họ Môn ráy
(Araceae), họ Gừng
(Zingiberaceae), họ Hành
tỏi (Liliaceae) và những loài
dương xỉ v.v…
- Tham gia tầng này còn có
những cây tái sinh của
những loài cây gỗ lớn ở tầng
trội và tầng tán chính.


• Bên cạnh sự đa dạng về các loài cây gỗ, rừng nhiệt đới
cũng phong phú về các loài cây hoa thảo, dương xỉ,
nấm….
• Ngoài 5 tầng trên, còn có nhiều thực vật ngoại tầng,
chúng tham gia vào tất cả các tầng trong hệ sinh thái rừng
như dây leo, thực vật phụ sinh, thực vật kí sinh. Thực vật
ngoại tầng đa dạng phong phú là một đặc điểm điển hình
của rừng nhiệt đới.

- Dây leo có thể là thân gỗ
hoặc thân cỏ thuộc các họ
Đậu (Leguminosae),họ Gắm
(Gnetaceae) v.v... Ngoài ra
còn có những loài dây leo
điển hình của rừng nhiệt
đới thuộc họ Cọ dừa dài
hàng trăm mét thuộc các chi
Calamus, Daemonorops đặc
hữu của vùng Đông Nam Á.
Dây leo


- Thực vật phụ sinh (loài
thực vật sống nhờ vào
những loài cây khác)
gồm những loài cây
thuộc họ Phong lan
(Orchidaceae).v.v.Đặc
biệt là những loài cây
sống nhờ cây kí chủ như
loài đa (Ficus), chân
chim (Schefflera)..v..v..
Thực vật phụ sinh mọc trên cây gỗ


- Thực vật kí sinh bao
gồm những loài cây
thuộc chi Loranthus

trong họ Tầm gửi
(Loranthaceae), chi
Balanophora trong họ
Cu chó
(Balanophoraceae) sống
bám trên cành lá và rễ
cây.

Một cây tơ hồng đang ký sinh trên thân cây cà chua


b.Động vật
- Động vật rừng nhiệt đới đa dạng và phong phú về
thành phần loài.
- Đây là nơi trú ngụ của các cây lá rộng nên rất giàu
loài. Trong rừng mưa nhiệt đới, tính đa dạng là
nguyên sinh do sự phong phú lớn về các loài động
vật, nhất là côn trùng.


Động vật có xương sống

-Động vật rừng nhiệt đới đa dạng và phong
phú về thành phần loài.

-Tỷ lệ số loài động vật có xương sống ở
cạn tìm thấy trong các rừng nhiệt đới có thể
so sánh với con số này của thực vật.

- Do tán rừng là thảm liên
tục nên nhiều nhóm
động vật chuyên sống ở
đây, giỏi leo trèo, di
chuyển từ cây này sang
cây khác như khỉ, vượn,
sóc bay cầy bay. Dưới
đất là voi, lợn rừng, bò
rừng, trâu rừng, hươu,
hoẵng, nai, gấu, hổ,
báo....


• Số loài chim của rừng
nhiệt đới ước tính là
2600, trong đó 1300 loài
tìm thấy ở vùng tân
nhiệt đới, 400 loài ở
vùng nhiệt đới châu Phi,
900 loài ở vùng nhiệt
đới châu Á. Con số này
xấp xỉ 30% tổng số loài
toàn cầu.


Động vật không xương sống
- Độ phong phú tương đối của các loài động vật không xương
sống trong rừng nhiệt đới hầu hết vẫn chưa được biết chắc
chắn.
- Tỷ lệ các loài của rừng nhiệt đới trên tổng số các loài của thế

giới không thể ước lượng được chính xác bởi lẽ tổng số loài
của một số đơn vị phân loại và nhóm sinh thái lớn có nhiều
tiềm năng. Bao gồm côn trùng, giun tròn và động vật không
xương sống đáy biển, vẫn chưa được biết rõ