Đề thi kiểm tra năng lực giáo viên giỏi tham khảo (4)

PHÒNG GD&ĐT HOÀNG MAI

HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY
GIỎI
THỊ XÃTHỨC
CẤP THCS
ĐỀ CHÍNH
NĂM HỌC 2013-2014
Môn: ĐỊA LÝ.
Thời gian: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
--------------------Câu 1. (3,0 điểm):
Việc sử dụng các phương pháp dạy học được thực hiện theo một quy trình nhất định
nhằm nâng cao hiệu quả dạy học. Anh (chị) hãy nêu khái quát quy trình thực hiện phương
pháp dạy học thuyết trình, phát hiện và giải quyết vấn đề, hợp tác theo nhóm nhỏ và cho biết
một số lưu ý khi vận dụng các PPDH này theo định hướng đổi mới?
Câu 2. (4,0 điểm):
Dựa vào kiến thức chương trình Địa lí lớp 6, anh (chị) hãy:
1. Vẽ sơ đồ, giải thích hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau ở các vĩ độ khác nhau
và giải thích hiện tượng mùa ở 2 bán cầu.
2. Trong các vĩ độ sau: 66033’B, 750B, 850B, 900B; ở vĩ độ nào có một ngày dài suốt 24
giờ? Trong các loại gió chính trên Trái Đất, loại gió nào thổi một chiều quanh năm từ
khoảng các vĩ độ 300B, 300N về xích đạo? Hãy giải thích các hiện tượng trên?
Câu 3. (4,5 điểm):
Cho bảng số liệu: Nhiệt độ trung bình của Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh (oC)
Tháng
1
2
3
4
5
6

7
8
9 10 11 12 Năm
Hà Nội
16, 17, 20, 23, 27, 28, 28, 28, 27, 24, 21, 18, 23,5
4
0
2
7
3
8
9
2
2
6
4
2
TP Hồ Chí Minh 25, 26, 27, 28, 28, 27, 27, 27, 26, 26, 26, 25, 27,1
8
7
9
9
3
5
1
1
8
7
4
7

1. Hướng dẫn học sinh phân tích bảng số liệu trên.
2. Giải thích vì sao có sự khác biệt trong chế độ nhiệt của hai địa điểm trên .
Câu 4. (5,0 điểm):
Việc hình thành và phát triển các vùng chuyên canh cây công nghiệp có ý nghĩa quan trọng
trong quá trình chuyển dịch cơ cấu cây trồng. Anh (chị) hãy:
1. Trình bày các vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn nhất nước ta?
2. Phân tích những biện pháp ổn định sự phát triển cây cà phê ở Tây Nguyên?
Câu 5.(3,5 điểm):
Cho bảng số liệu: Diện tích và sản lượng lúa nước ta giai đoạn 1995 - 2006
Năm
Diện tích lúa cả
Sản lượng lúa cả năm
Trong đó sản lượng lúa
năm (nghìn ha)
(nghìn tấn)
đông xuân (nghìn tấn)
1995
6766
24694
10737
2000
7666
32530
15571
2003
7452
34569
16823
2005
7329

35833
17332
2006
7325
35850
17588


1. Vẽ biểu đồ thích hợp thể hiện tình hình sản xuất lúa nước ta giai đoạn 1995 - 2006.
2. Nhận xét và giải thích tình hình sản xuất lúa nước ta giai đoạn 1995 - 2006.
-------Hết------PHÒNG GD&ĐT HOÀNG MAI

KỲ THI CHỌN GIÁO VIÊN GIỎI THỊ CẤP THCS
NĂM HỌC 2013-2014

HƯỚNG DẪN CHẤM MÔN ĐỊA LÝ
Câu
Các đơn vị kiến thức –kĩ năng cần đạt được
Câu * Quy trình thực hiện các PPDH:
1.
+ Thuyết trình:
(3,0
- Bước 1: Mở đầu
điểm)
- Bước 2: Làm việc với tài liệu mới
- Bước 3: Luyện tập/ củng cố
- + Phát hiện và giải quyết vấn đề:
- Bước 1: Đặt vấn đề ( tạo tình huống có vấn đề)
- Bước 2: Giải quyết vấn đề
- Bước 3: Kết luận

+ Hợp tác theo nhóm nhỏ:
- Bước 1: Hình thành các nhóm học tập
- Bước 2: Các nhóm thực hiện công việc
- Bước 3: Tổng hợp kết quả của các nhóm
- Bước 4: GV tóm tắt ý kiến phản hồi từ các nhóm và chốt lại những
nội dung chính
* Một số lưu ý khi vận dụng các PPDH theo định hướng đổi mới:
+ Thuyết trình: Trước và trong khi thuyết trình, cần nêu lên những vấn đề,
tình huống hoặc câu hỏi có liên quan đến nội dung thuyết trình, nhằm kích
thích tư duy, định hướng nhận thức của HS
- + Phát hiện và giải quyết vấn đề: Mấu chốt của PPDH phát hiện và giải quyết
vấn đề là tạo ra các tình huống có vấn đề phù hợp với nhận thức của HS
+ Hợp tác theo nhóm nhỏ: Không phải bài học nào cũng thích hợp với việc
tổ chức cho HS làm việc theo nhóm. Cần lưu ý trách nhiệm của cá nhân
trong nhóm.
Câu
2
(4,0
điểm
)

1.* Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau
- Vẽ sơ đồ : chính xác,đẹp
- Giải thích
+ Trong khi Trái Đất tự quay quanh trục, trục TĐ luôn nghiêng, do đó vòng
tròn sáng tối sẽ không đi qua 2 cực Trái Đất (trừ ngày 21/3 và 23/9). Vì vậy
dẫn tới sự chênh lệch về độ dài ngày và đêm tại bất kì điểm nào trên Trái Đất
(trừ xích đạo)
* Hiện tượng mùa ở 2 bán cầu
- - Trục Trái Đất không vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo sinh ra các mùa

Điểm
1,5
0,5

0,5

0,5

1,5
0,5
0,5
0,5
1,25
0,5

0,5


khác nhau ở các địa điểm của 2 bán cầu.Nguyên nhân đó đã tạo ra sự thay
đổi về góc nhập xạ, lượng nhiệt nhận được và độ dài ban ngày ở từng địa
điểm trên Trái Đất
- + Những thay đổi trên càng rõ rệt ở những vĩ độ trung bình, vì thế ở đó sự
biểu hện mùa rõ rệt nhất
- + Ở các vĩ độ thấp hoặc các vĩ độ cao sự thay đổi không rõ rệt nên các mùa
biểu hiện không rõ hoặc độ dài các mùa không như nhau
2. *Vĩ độ có một ngày dài suốt 24 giờ: 66033’B
+ Giải thích:
- Vào ngày 22 tháng 6, Trái Đất nghiêng nửa cầu Bắc về phía Mặt
Trời,đường phân chia sáng tối đi sau vòng cực bắc

* Gió thổi một chiều quanh năm từ khoảng các vĩ độ 30 0B, 300N về xích
đạo: Gió tín phong
+ Giải thích:
- Gió thổi từ cao áp về hạ áp
- Gió thổi từ cao áp chí tuyến B và N(khoảng các vĩ độ30 0B, 300N ) về áp
thấp xích đạo
Câu 1. Hướng dẫn HS phân tích bảng số liệu
3(4, Bước 1. HS xác định yêu cầu và phạm vi cần phân tích: Chế độ nhiệt của
5
Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh
điểm Bước 2. Cần tìm ra tính quy luật hay mối liên hệ nào đó giữa các số liệu :
)
sự khác biệt trong chế độ nhiệt của hai địa điểm trên
Bước 3. Phân tích số liệu:Số liệu khái quát trước-> số liệu thành phần ( chú
ý số liệu mang tính đột biến):
- Hà nội có nhiệt độ trung bình năm thấp hơn TP.HCM ( số liệu ).
- Hà Nội có 3 tháng (12, 1, 2) nhiệt độ xuống dưới 20 oC, thậm chí có tháng
nhiệt độ dưới 18oC (tháng 12 và tháng 1) trong khi TP.HCM quanh năm
nóng, không có tháng nào nhiệt độ dưới 25oC.
- Hà Nội có 4 tháng (6, 7, 8, 9) nhiệt độ cao hơn ở TP.HCM
- Biên độ nhiệt ở Hà Nội cao (12,5 oC), trong khi biên độ nhiệt ở TP.HCM
nhỏ hơn (3,1oC).
2.Nguyên nhân của sự khác biệt
- Hà Nội chịu ảnh hưởng trực tiếp của gió mùa đông bắc thổi từ áp cao Xibia
tràn xuống, nên có nhiệt độ thấp trong các tháng mùa đông. Thời gian này
TP.HCM chịu ảnh hưởng của tín phong bắc bán cầu nên nhiệt độ cao.
- Tháng 5 - 10 toàn lãnh thổ nước ta có gió Tây Nam thịnh hành và tín phong
BBC xen kẽ nên có nền nhiệt độ cao.
- Hà Nội gần chí tuyến Bắc, thời gian 2 lần mặt trời lên thiên đỉnh gần nhau,
trong mùa hạ thỉnh thoảng chịu ảnh hưởng của phơn Tây Nam nên nhiệt độ

các tháng 6, 7, 8, 9 cao hơn TP.HCM.
- Hà Nội gần chí tuyến Bắc, nhiệt độ mùa đông hạ thấp nên biên độ nhiệt
cao. TP.HCM gần xích đạo, chênh lệch nhiệt độ 2 mùa không lớn, biên độ
nhiệt nhỏ
Câu 1. Các vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn nhất nước ta:
4.
a) Đông Nam Bộ:
(5,0 - Là vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn nhất cả nước

0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
2,5
0,5
0,5
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
2,0
0,5

0,5
0,5
0,5

5,0
1,5
0,25


điểm)- - Điều kiện tự nhiên:
- + Chủ yếu là đất badan và đất xám,địa hình thoai thoải,độ cao trung bình
200m- 300m, khí hậu cận xích đạo nóng ẩm
- - Điều kiện kinh tế- xã hội:
- + Nguồn lao động dồi dào. Thị trường trong nước và quốc tế ngày càng mở
rộng
- + Cơ sở vật chất kĩ thuật phát triển nhất nước
- - Các cây chuyên canh chính : cà phê,cao su, điều, đậu tương,lạc…
b) Tây Nguyên:
- Là vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn thứ 2 cả nước
- - Điều kiện tự nhiên:
- + Địa hình cao nguyên xếp tầng. Đất badan màu mỡ, tơi xốp, tầng phong hóa
sâu…
- + Khí hậu cận xích đạo,có sự phân hóa theo độ cao và theo mùa rõ rệt
- - Điều kiện kinh tế- xã hội:
- + Thu hút nhiều lao động từ các vùng khác
- + Cơ sở vật chất kĩ thuật nhìn chung còn thiếu,đang được tăng cường
- - Các cây chuyên canh chính : cà phê,cao su, chè, dâu tằm…
c) Trung du và miền núi Bắc Bộ:
- Là vùng chuyên canh cây công nghiệp lớn thứ 3 cả nước
- - Điều kiện tự nhiên:
- + Địa hình vùng núi Tây Bắc và vùng đồi thấp Đông Bắc.Đất chủ yếu là fe
ralit trên đá vôi , đá phiến và các loại đá mẹ khác…
- + Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa,có sự phân hóa theo độ cao và có mùa đông
lạnh

- - Điều kiện kinh tế- xã hội:
- + Là nơi có nhiều thành phần dân tộc với kinh nghiệm trồng và chế biến một
số cây công nghiệp
- + Cơ sở vật chất kĩ thuật nhìn chung còn thiếu,đang được tăng cường
- - Các cây chuyên canh chính : chè,và 1 số loại khác: hồi,thuốc lá,đậu tương
…
1. 2. Những biện pháp ổn định sự phát triển cây cà phê ở Tây Nguyên:
- Đảm bảo đủ nước tưới trong mùa khô
- Giữ nguồn nước ngầm trong mùa khô. Vì vậy phát triển cây cà phê phải
có kế hoạch và cơ sở khoa học đi đôi với bảo vệ vốn rừng
- Ngăn chặn nạn di dân tự phát lên Tây Nguyên
- Thực hiện chuyển giao công nghệ cho đồng bào các dân tộc ít người về
trồng và chế biến cà phê
- Tăng cường cơ sở vật chất kĩ thuật cho các vùng chuyên canh cà phê, xây
dựng các cơ sở công nghiệp chế biến gắn với các vùng chuyên canh cà
phê, đẩy mạnh xuất khẩu.

0,5
0,25
0,25
0,25
1,75
0,25
0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
1,75
0,25

0,5
0,25
0,25
0,25
0,25
1,5
0,25
0,25
0,25
0,25
0,5

Câu
5.
(3,5

1. Biểu đồ thích hợp nhất là biểu đồ kết hợp:
- Chính xác về khoảng cách năm
- Có chú giải và tên biểu đồ

1,5


điểm) - Đẹp, chính xác về số liệu
2.* Nhận xét:
- Trong giai đoạn 1999- 2006, diện tích lúa cả năm giảm (dẫn chứng)
- Sản lượng lúa cả năm và sản lượng lúa đông xuân đều tăng (dẫn chứng)
* Giải thích :Việc giảm diện tích lúa cả năm chủ yếu là do 1 phần đất lúa đã
được chuyển mục đích sử dụng trong quá trình công nghiệp hóa và đô thị
hóa

- Sản lượng lúa cả năm tăng do thâm canh, tăng năng suất
- Sản lượng lúa đông xuân tăng 1phần do tăng diện tích gieo trồng nhưng
chủ yếu là do tăng năng suất ( bởi vì vụ đông xuân tránh được mùa mưa bão,
ít sâu bệnh, năng suất cao và ổn định)

0,5
0,75
0,25
0,25
0,25