quản trị rủi ro lãi suất và tỷ giá hối đoái trong hoạt động kinh doanh của hệ thống ngân hàng thương mại việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM

NGUYỄN THANH NHUNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2000


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

Chổồng 1 : Cồ sồớ lyù luỏỷn vóử quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ ngoaỷi họỳi.

1.1. Tọứng quan vóử hoaỷt õọỹng cuớa hóỷ thọỳng ngỏn haỡng thổồng maỷi (NHTM).
1.1.1. Baớn chỏỳt ngỏn haỡng thổồng maỷi:
Ngỏn haỡng laỡ mọỹt loaỷi hỗnh doanh nghióỷp õỷc bióỷt kinh doanh trong lộnh vổỷc tióửn tóỷ,
tờn duỷng, vaỡ cung cỏỳp caùc dởch vuỷ thanh toaùn vồùi nghióỷp vuỷ cồ baớn, thổồỡng xuyón laỡ
nhỏỷn tióửn gổới vaỡ sổớ duỷng nguọửn vọỳn õoù cho vay nhũm tỗm kióỳm lồỹi nhuỏỷn trón cồ sồớ
sổỷ chónh lóỷch laợi suỏỳt. Luỏỷt caùc tọứ chổùc tờn duỷng taỷi õióửu 20 khoaớn 1 vaỡ 2 giaới thờch
:" Tọứ chổùc tờn duỷng laỡ doanh nghióỷp õổồỹc thaỡnh lỏỷp theo quy õởnh cuớa luỏỷt naỡy vaỡ
caùc quy õởnh khaùc cuớa phaùp luỏỷt õóứ hoaỷt õọỹng kinh doanh tióửn tóỷ , laỡm dởch vuỷ ngỏn
haỡng vồùi nọỹi dung nhỏỷn tióửn gổới vaỡ sổớ duỷng tióửn gổới õóứ cỏỳp tờn duỷng, cung ổùng caùc
dởch vuỷ thanh toaùn. Ngỏn haỡng laỡ loaỷi hỗnh tọứ chổùc tờn duỷng õổồỹc thổỷc hióỷn toaỡn bọỹ
hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng vaỡ caùc hoaỷt õọỹng khaùc coù lión quan".
Ngaỡy nay, vồùi nhổợng yóu cỏửu hóỳt sổùc phong phuù vaỡ õa daỷng tổỡ phờa khaùch haỡng
cuỡng vồùi sổỷ họự trồỹ tờch cổỷc cuớa cọng nghóỷ thọng tin, ngỏn haỡng õaợ cung cỏỳp thóm
nhióửu dởch vuỷ khaùc nhổ : taỡi trồỹ thổồng maỷi trong nổồùc vaỡ quọỳc tóỳ; mua baùn ngoaỷi
tóỷ; cung cỏỳp caùc phổồng tióỷn chuyóứn tióửn...
1.1.2. Chổùc nng cuớa ngỏn haỡng thổồng maỷi:

1.1.2.1. Chổùc nng trung gian tờn duỷng: NHTM õoùng vai troỡ rỏỳt quan troỹng trong
vióỷc luỏn chuyóứn taỡi saớn (vọỳn ) trong toaỡn bọỹ nóửn kinh tóỳ cuớa mọỹt nổồùc (xem sồ õọử
1). Tổỡ sồ õọử 1 ta nhỏỷn thỏỳy coù mọỹt phỏửn nhổợng khoaớn tióỳt kióỷm õổồỹc õỏửu tổ trổỷc tióỳp
dổồùi daỷng cho vay trổỷc tióỳp, õỏửu tổ chổùng khoaùn vaỡo caùc cọng ty, chổùng khoaùn
chờnh phuớ... Tuy nhión, luọửng vọỳn luỏn chuyóứn dổồùi daỷng naỡy rỏỳt haỷn chóỳ. Nhu cỏửu
huy õọỹng vọỳn cuớa caùc doanh nghióỷp, chờnh phuớ laỡ vồùi khọỳi lổồỹng lồùn vaỡ daỡi haỷn

Trang 1


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

nhàòm phủc vủ nhu cáưu âáưu tỉ phạt triãøn. Do âọ hçnh thnh nãn mäüt trung gian ti
chênh âãø tảo âiãưu kiãûn cho cạc lưng cung-cáưu vãư väún âỉåüc gàûp nhau. Cạc trung
gian ti chênh tảo ra hai thë trỉåìng tạch biãût nhau (thë trỉåìng så cáúp v thỉï cáúp)
thäng qua tiãún hnh âäưng thåìi hai hoảt âäüng. Thỉï nháút, NHTM huy âäüng väún bàòng
cạch phạt hnh cạc chỉïng chè tiãưn gỉíi (chỉïng khoạn thỉï cáúp), nhỉ váûy s háúp dáùn
ngỉåìi âáưu tỉ hån nhiãưu so våïi cạc chỉïng khoạn ca cäng ty, chênh ph phạt hnh
trỉûc tiãúp. Thỉï hai, NHTM tiãún hnh âáưu tỉ bàòng cạch cáúp tên dủng hồûc mua chỉïng
khoạn (chỉïng khoạn så cáúp). NHTM tçm âỉåüc låüi nhûn tỉì hoảt âäüng ny nhåì viãûc
xỉí l täút hån cạc thnh pháưn khạc v gim âạng kãø cạc loải chi phê nhỉ chi phê âiãưu
tra, giạm sạt khạch hng, chi phê vãư ln chuøn väún, chi phê vãư thanh khon v ri
ro biãún âäüng giạ m tỉìng nh âáưu tỉ riãng r khäng thãø âảt âỉåüc.
1.1.2.2. Chỉïc nàng trung gian thanh toạn: NHTM cung cáúp cho khạch hng ca
mçnh cạc dëch vủ thanh toạn nhỉ : chuøn khon, phạt hnh Sẹc, chuøn tiãưn trong
v ngoi nỉåïc, th tên dủng MasterCard, Visa...
1.1.2.3. Chỉïc nàng tảo tiãưn: Trãn cå såí nháûn tiãưn k thạc ca khạch hng, NHTM
tảo ra kh nàng cho vay säú tiãưn k thạc âọ, tỉïc l â tảo ra tiãưn "Bụt tãû" v tiãúp tủc
nhỉ thãú nhỉỵng "Bụt tãû" khạc âỉåüc tảo ra hçnh thnh mäüt cáúp säú nhán tiãưn gỉíi tải
NHTM.

1.1.2.4. Chỉïc nàng mäi giåïi v tỉ váún ti chênh, âáưu tỉ: NHTM cọ âiãưu kiãûn thûn
låüi trong viãûc âiãưu tra, kho sạt, thu tháûp thäng tin khạch hng, thë trỉåìng; thiãút láûp
âỉåüc mäúi quan hãû räüng ri våïi nhiãưu doanh nghiãûp. Chênh vç váûy NHTM cọ ỉu thãú
trong viãûc cung cáúp cạc dëch vủ tỉ váún ti chênh, âáưu tỉ, thanh toạn qúc tãú...
1.1.3. Cạc nghiãûp vủ ch úu ca NHTM :
1.1.3.1. Hoảt âäüng näüi bng:

Trang 2


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

1.1.3.1.1. Nghióỷp vuỷ taỷo vọỳn (tióu saớn) : laỡ nghióỷp vuỷ hỗnh thaỡnh nón nguọửn vọỳn
hoaỷt õọỹng cuớa ngỏn haỡng õổồỹc thóứ hióỷn bón taỡi saớn nồỹ trón baớng tọứng kóỳt taỡi saớn cuớa
NHTM, bao gọửm:
a.Vọỳn huy õọỹng : laỡ nhổợng phổồng tióỷn tióửn tóỷ do ngỏn haỡng thu nhỏỷn tổỡ nóửn kinh tóỳ,
thọng qua caùc nghióỷp vuỷ kyù thaùc vaỡ nghióỷp vuỷ khaùc õóứ laỡm vọỳn kinh doanh. ỷc
õióứm cồ baớn cuớa nguọửn vọỳn naỡy laỡ ngỏn haỡng chố õổồỹc quyóửn sổớ duỷng noù trong mọỹt
thồỡi gian nhỏỳt õởnh coỡn quyóửn sồớ hổợu noù vỏựn thuọỹc vóử nhổợng ngổồỡi kyù thaùc. Dổỷa vaỡo
tờnh khaớ duỷng coù thóứ chia vọỳn huy õọỹng thaỡnh caùc loaỷi gọửm : tióửn gồới khọng kyỡ haỷn;
tióửn gồới coù kyỡ haỷn; tióửn gồới tióỳt kióỷm; nguọửn vọỳn huy õọỹng khaùc nhổ phaùt haỡnh traùi
phióỳu, kyỡ phióỳu, chổùng chố tióửn gồới...Theo quy õởnh cuớa NHNN VN taỷi quyóỳt õởnh
sọỳ 297/1999/Q-NHNN5 ngaỡy 25/08/1999 thỗ tyớ lóỷ tọỳi õa cuớa nguọửn vọỳn ngừn haỷn
õổồỹc sổớ duỷng õóứ cho vay trung, daỡi haỷn õọỳi vồùi caùc tọứ chổùc tờn duỷng nhổ sau : 25%
õọỳi vồùi tọứ chổùc tờn duỷng nhaỡ nổồùc, lión doanh, chi nhaùnh ngỏn haỡng nổồùc ngoaỡi, tọứ
chổùc tờn duỷng phi ngỏn haỡng 100% vọỳn nổồùc ngoaỡi; 20% õọỳi vồùi tọứ chổùc tờn duỷng cọứ
phỏửn; 10% õọỳi vồùi tọứ chổùc tờn duỷng hồỹp taùc.
b.Vọỳn vay: ngỏn haỡng coù thóứ vay mổồỹn lỏựn nhau trón thở trổồỡng tióửn tóỷ ngừn haỷn
hoỷc taỷi NHNN nhũm buỡ õừp nhổợng khoaớn thióỳu huỷt taỷm thồỡi, giaới quyóỳt kởp thồỡi
caùc khoù khn vóử taỡi chờnh. ỷc bióỷt mọỹt sọỳ ngỏn haỡng coù uy tờn coỡn coù thóứ vay õổồỹc

tổỡ caùc tọứ chổùc taỡi chờnh nổồùc ngoaỡi.
c.Vọỳn tióỳp nhỏỷn, uớy thaùc, caùc nguọửn vọỳn khaùc: laỡ nhổợng nguọửn vọỳn maỡ ngỏn haỡng
nhỏỷn uớy thaùc tổỡ caùc tổỡ caùc tọứ chổùc trong vaỡ ngoaỡi nổồùc, tổỡ ngỏn saùch Nhaỡ nổồùc õóứ
cỏỳp tờn duỷng trung, daỡi haỷn õóứ thổỷc hióỷn nhổợng chổồng trỗnh vaỡ dổỷ aùn tỏỷp trung cuớa
Chờnh phuớ. Ngoaỡi ra ngỏn haỡng coỡn coù caùc nguọửn vọỳn khaùc tổỡ caùc hoaỷt õọỹng õaỷi lyù,
dởch vuỷ thanh toaùn, tổ vỏỳn taỡi chờnh, mọi giồùi õỏửu tổ...

Trang 3


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

d.Väún ch såí hỉỵu: âáy l ngưn väún riãng ca ngán hng do cạc ch såí hỉỵu âọng
gọp, väún âỉåüc tảo ra trong quạ trçnh kinh doanh dỉåïi dảng låüi nhûn giỉỵ lải. Väún
ch såí hỉỵu l âiãưu kiãûn phạp l cå bn, l úu täú ti chênh quan trng nháút trong
viãûc âm bo âäúi våïi cạc khon nåü ca khạch hng. Chênh vç váûy, quy mä väún ch
såí hỉỵu l úu täú quút âënh quy mä huy âäüng väún v quy mä cạc nghiãûp vủ thüc
ti sn cọ. Theo quy âënh ca NHNN VN tải quút âënh säú 297/1999/QÂ-NHNN5
ngy 25/08/1999 thç täø chỉïc tên dủng (trỉì chi nhạnh ngán hng nỉåïc ngoi) phi duy
trç t lãû täúi thiãøu 8% giỉỵa väún tỉû cọ so våïi ti sn cọ, kãø c cạc cam kãút ngoải bng,
âỉåüc âiãưu chènh theo mỉïc âäü ri ro.
1.1.3.1.2. Nghiãûp vủ sỉí dủng väún (têch sn) : l nghiãûp vủ sỉí dủng cạc ngưn väún â
hçnh thnh ca ngán hng âỉåüc thãø hiãûn bãn ti sn cọ trãn bng täøng kãút ti sn ca
NHTM, bao gäưm:
a.Tiãưn dỉû trỉỵ : gäưm dỉû trỉỵ bàõt büc v dỉû trỉỵ thàûng dỉ. Trong âọ, dỉû trỉỵ bàõt büc l
khon tiãưn NHNN bàõt büc cạc NHTM phi duy trç thỉåìng xun trãn ti khon
tiãưn gåíi tải NHNN theo mäüt t lãû nháút âënh trãn täøng säú väún huy âäüng âỉåüc. T lãû
dỉû trỉỵ bàõt büc phủ thüc vo chênh sạch tiãưn tãû ca NHNN trong tỉìng thåìi k nháút
âënh, khon ny s nh hỉåíng âãún kh nàng thanh toạn v chi phê ca ngán hng.
Hiãûn nay theo quy âënh ca NHNN tải quút âënh 235/99/QÂ-NHNN1 ngy

05/07/1999 thç täø chỉïc tên dủng phi duy trç t lãû dỉû trỉỵ 5% trãn täøng väún huy âäüng
âäúi våïi nhỉỵng khon tiãưn gåíi khäng k hản v cọ k hản dỉåïi 12 thạng. Dỉû trỉỵ
thàûng dỉ l khon tiãưn phng håì theo mäüt t lãû nháút âënh âãø âm bo nhu cáưu rụt
tiãưn ca khạch hng v cho vay trong k.
b.Hn väún liãn doanh, âáưu tỉ chỉïng khoạn : ngán hng cọ thãø sỉí dủng väún tỉû cọ ca
mçnh âãø gọp väún liãn doanh våïi cạc doanh nghiãûp khạc, hồûc mua cäø pháưn ca cạc

Trang 4


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

doanh danh nghiãûp hồûc ca cạc täø chỉïc tên dủng khạc nhỉng khäng âỉåüc vỉåüt quạ
mỉïc quy âënh. Hiãûn nay t lãû ny khäng quạ 20% väún âiãưu lãû v qu dỉû trỉỵ (theo
quút âënh 275/QÂ-NH5 ngy 07/11/1994).
c.Nghiãûp vủ tên dủng : âáy l hoảt âäüng cå bn v l ngưn thu nháûp ch úu ca
ngán hng, âäưng thåìi cng l nghiãûp vủ chỉïa âỉûng nhiãưu ri ro nháút. Do âọ, lût Täø
chỉïc Tên dủng tải mủc 1 âiãưu 79 quy âënh "täøng dỉ nåü vay âäúi våïi mäüt khạch hng
khäng âỉåüc vỉåüt quạ 15% väún tỉû cọ ca täø chỉïc tên dủng". Cng våïi sỉû phạt triãøn
ca nãưn kinh tãú, nghiãûp vủ tên dủng ngy cng âa dảng nhàòm tha mn cạc nhu cáưu
vãư väún cho nãưn kinh kãú. Ngy nay, cạc ngán hng cung cáúp cạc hçnh thỉïc tên dủng
gäưm: chiãút kháúu thỉång phiãúu v cạc chỉïng tỉì cọ giạ; tên dủng cháúp nháûn l hçnh
thỉïc cho vay cọ âm bo bàòng ti sn thãú cháúp, cáưm cäú ca khạch hng; tên dủng
tháúu chi l viãûc ngán hng cho phẹp khạch hng sỉí dủng vỉåüt quạ säú dỉ ti khon
ca mçnh âãún mäüt hản mỉïc nháút âënh; tên dủng ỉïng trỉåïc vo ti khon l ngán hng
âäưng cáúp cho khạch hng mäüt hản mỉïc tên dủng nháút âënh trong mäüt thåìi gian
nháút âënh; tên dủng th mua, Factoring; tên dủng âáưu tỉ l nhỉỵng khon cho vay
trung, di hản nhàòm ti tråü cho nhỉỵng dỉû ạn âáưu tỉ måïi, måí räüng sn xút; ti tråü
ngoải thỉång , bo lnh ...
d.Ti sn cọ khạc : phạt sinh trong nghiãûp vủ thanh toạn, cạc khon phi thu, ti sn

cäú âënh, cäng củ lao âäüng...
1.1.3.2. Hoảt âäüng ngoải bng: Ngoi nhỉỵng giao dëch âỉåüc phn ạnh trong pháưn
näüi bng trãn bng täøng kãút ti sn, ngán hng cn tham gia cạc hoảt âäüng chỉa
âỉåüc thỉìa nháûn l ti sn nåü hồûc ti sn cọ ca ngán hng thäng qua mäüt säú nghiãûp
vủ ngoải bng sau :

Trang 5


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

9 Caùc nghióỷp vuỷ baớo laợnh : baớo laợnh thanh toaùn, vay vọỳn nổồùc ngoaỡi, baớo laợnh giao
haỡng, dổỷ thỏửu, thổỷc hióỷn hồỹp õọửng, nọỹp thuóỳ, chaỡo giaù, baớo haỡnh...
9 Caùc giao dởch vóử họỳi õoaùi : giao ngay (Spots), kyỡ haỷn ( Forwards), hoaùn õọứi
(Swaps), tổồng lai (Futures), quyóửn choỹn (Options)...
9 Nhổợng cam kóỳt mua baùn, taỡi trồỹ; vaỡ caùc khoaớn laợi treo...
Mỷc duỡ sổỷ bióỳn õọỹng cuớa caùc giao dởch ngoaỷi baớng khọng laỡm thay õọứi kóỳt cỏỳu baớng
tọứng kóỳt taỡi saớn, nhổng vỗ noù cuợng laỡ mọỹt hióỷn tổồng kinh tóỳ phaùt sinh trong quaù
trỗnh hoaỷt õọỹng kinh doanh ngỏn haỡng nón mổùc õọỹ ruới ro cuớa noù coù taùc õọỹng maỷnh
meợ õóỳn õọỹ an toaỡn cuớa toaỡn ngỏn haỡng.
1.2. Cồ sồớ lyù thuyóỳt vóử quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù họỳi õoaùi :
1.2.1. Khaùi nióỷm vóử laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù họỳi õoaùi:
1.2.1.1. Laợi suỏỳt : Trong thổỷc tóỳ coù rỏỳt nhióửu loaỷi laợi suỏỳt khaùc nhau nhổ laợi suỏỳt cồ
baớn, laợi suỏỳt chióỳt khỏỳu, taùi chióỳt khỏỳu, laợi suỏỳt vay, gổới... Tuy nhión, tỏỳt caớ caùc loaỷi
laợi suỏỳt õóửu coù mọỹt khaùi nióỷm chung nhỏỳt õoù laỡ phỏửn thổồớng cho sổỷ hy sinh nhu cỏửu
tióu duỡng hióỷn taỷi õóứ õọứi lỏỳy mọỹt sổỷ tióu duỡng trong tổồng lai. Sổỷ hy sinh cuớa nhaỡ
õỏửu tổ bao gọửm hai yóỳu tọỳ : thổù nhỏỳt vóử mỷt thồỡi gian maỡ õọửng tióửn phaới õỏửu tổ; thổù
hai ruới ro phaới gaùnh chởu trong khoaớn thồỡi gian ỏỳy. Nhổ vỏỷy coù thóứ õởnh nghộa mọỹt
caùch õồn giaớn laỡ : laợi suỏỳt laỡ giaù trở cuớa thồỡi gian vaỡ sổỷ ruới ro.

Phổồng phaùp xaùc õởnh laợi suỏỳt : theo khaùi nióỷm nóu trón thỗ laợi suỏỳt õổồỹc hióứu laỡ laợi
suỏỳt danh nghộa, bao gọửm : laợi suỏỳt thổỷc (a); tyớ lóỷ laỷm phaùt (i); chi phờ chuyóứn sang
tióửn mỷt (l); chi phờ ruới ro (). Ba yóỳu tọỳ õỏửu tión laỡ nhổợng yóỳu tọỳ thồỡi gian cuớa laợi
suỏỳt, yóỳu tọỳ thổù tổ laỡ ruới ro gaùnh chởu trong thồỡi gian trón. Nhổ vỏỷy, laợi suỏỳt danh
nghộa õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc :

r = a+ i+ l +

Trang 6


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

1.2.1.2. T giạ häúi âoại: t giạ häúi âoại l sỉû so sạnh mäúi tỉång quan giạ trë giỉỵa hai
âäưng tiãưn våïi nhau. Hồûc cọ thãø nọi t giạ häúi âoại l giạ c âån vë tiãưn tãû nỉåïc ny
thãø hiãûn bàòng säú lỉåüng âån vë tiãưn tãû nỉåïc khạc. Vê dủ : 1 USD = 14.000 VND

Phỉång phạp xạc âënh t giạ häúi âoại : trong lëch sỉí phạt triãøn thỉång mải qúc tãú
xút hiãûn cạc phỉång phạp xạc âënh t giạ häúi âoại sau :
9 Chãú âäü bn vë vng : T giạ häúi âoại âỉåüc xạc âënh dỉûa trãn cå såí so sạnh hm
lỉåüng vng giỉỵa hai âäưng tiãưn våïi nhau. Vê dủ :1 GBP cọ hm lỉåüng vng l 7,32 g
vng; 1 USD cọ hm lỉåüng vng l 4,52 g vng; suy ra t giạ giỉỵa GBP v USD: 1
GBP= 7,32/4,52 = 1,6196 USD
9 Hãû thäúng t giạ Bretton Woods (1944-1971): t giạ häúi âoại chênh thỉïc ca cạc
nỉåïc âỉåüc hçnh thnh trãn cå såí so sạnh våïi hm lỉåüng vng chênh thỉïc ca Âä la
M (0,888671g) v khäng âỉåüc phẹp biãún âäüng vỉåüt quạ phảm vi ± x % ca t giạ
chênh thỉïc âàng k tải qu IMF.
9 T giạ th näøi tỉû do: âỉåüc hçnh thnh mäüt cạch tỉû phạt trãn thë trỉåìng do quan hãû
cung cáưu ngoải tãû quút âënh m khäng cọ báút k sỉû can thiãûp no ca chênh ph.
9 T giạ th näøi cọ qun l :l t giạ th näøi nhỉng cọ sỉû can thiãûp ca chênh ph

nhàòm äøn âënh t giạ phủc vủ cho chiãún lỉåüc chung ca nỉåïc mçnh. Sỉû can thiãûp ca
chênh ph thäng qua nhiãưu hçnh thỉïc khạc nhau nhỉ can thiãûp trỉûc tiãúp, can thiãûp
thäng qua thë trỉåìng häúi âoại...
9 T giạ häúi âoại cọ hai cạch biãøu hiãûn :
- Láúy âäưng tiãưn trong nỉåïc ( bn tãû ) lm mäüt âån vë âãø so sạnh våïi säú lỉåüng tiãưn tãû
nỉåïc ngoi (ngoải tãû) :

1 bn tãû = N ngoải tãû

- Láúy âäưng ngoải tãû lm mäüt âån vë so sạnh våïi säú lỉåüng tiãưn tãû trong nỉåïc :
1 ngoải tãû = N bn tãû

Trang 7


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Tuy nhiãn, nhàòm âån gin váún âãư biãøu thë t giạ häúi âoại nãn thäúng nháút chè ạp dủng
mäüt phỉång phạp biãøu thë t giạ häúi âoại l láúy âäưng tiãưn nỉåïc ngoi lm âån vë so
sạnh våïi säú lỉåüng tiãưn tãû trong nỉåïc.
9 T giạ chẹo : Thäng thỉåìng tải cạc ngán hng, thë trỉåìng ti chênh, ngỉåìi ta chè
thäng bạo t giạ âäưng USD so våïi âäưng bn tãû. Trãn cå såí âọ s tênh t giạ cạc
ngoải tãû khạc so våïi âäưng bn tãû bàòng phỉång phạp t giạ chẹo. Vê dủ : tải thë
trỉåìng VN ngy 31/12/1999, t giạ USD âỉåüc niãm út : 1 USD = 14.026 -50
VND ( t giạ mua - bạn ). Trãn cạc thë trỉåìng ti chênh qúc tãú, t giạ niãm út nhỉ
sau : 1 USD = 103 - 5 JPY. Nhỉ váûy, ta cọ :

1

JPY

=

(14.026/105)

-

(14.050/103) = 134 - 6 VND
1.2.1.3. Mäúi quan hãû giỉỵa li sút v t giạ häúi âoại:
e0 (rh - rf) N
et = ----------------------- + e0
360+(rf x N)

Hồûc

e0 (rh - rf) N
et = ------------------- + e0
360

Trong âọ : N l k hản tênh t giạ ( tênh theo ngy); rh,rf l li sút âäưng näüi tãû v
ngoải tãû; e0,et l t giạ âáưu k v cúi k.
1.2.2. Ri ro li sút v t giạ häúi âoại:
1.2.2.1. Ri ro li sút : l kh nàng ngán hng phi âäúi màût såïi sỉû suy gim låüi
nhûn hồûc bë läù tỉì viãûc dao âäüng ca li sút. Khi mäüt NHTM thỉûc hiãûn chỉïc
nàng cå bn ca mçnh tỉïc l nháûn nhỉỵng khon k thạc, âäưng thåìi cung cáúp nhỉỵng
khon cho vay thç s tảo ra mäüt sỉû chãnh lãûch giỉỵa ti sn nåü v ti sn cọ. Chãnh
lãûch âọ thäng thỉåìng l sỉû khäng cán xỉïng vãư k hản lm cho ngán hng phi chëu
ri ro vãư li sút trong viãûc tại ti tråü ti sn nåü v ti sn cọ; hồûc l sỉû thay âäøi giạ
trë ca ti sn nåü v ti sn cọ do viãûc âạnh giạ lải ti sn mäüt khi li sút biãún âäüng
theo hỉåïng báút låüi âäúi våïi ngán hng. Tỉïc l ngán hng cọ thãø phi chëu mäüt khon

Trang 8


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

läù do phi ti tråü cho cạc khon vay våïi li sút cao hån hồûc cho vay våïi li sút
tháúp hån so våïi mỉïc li sút dỉû âënh.
1.2.2.2. Ri ro ngoải häúi : trong hoảt âäüng kinh doanh ngán hng ngy cng âa dảng
v mang tênh ton cáưu họa cao, cạc NHTM phi âạp ỉïng u cáưu ca khạch hng
mçnh vãư nhu cáưu thanh toạn qúc tãú, âáưu tỉ nỉåïc ngoi... cho nãn NHTM phi thiãút
láûp trảng thại trỉåìng rng (ti sn cọ låïn hån ti sn nåü âäúi våïi mäüt ngoải tãû no âọ)
hồûc âon rng (ti sn cọ nh hån ti sn nåü âäúi våïi mäüt ngoải tãû no âọ) cho tỉìng
ngoải tãû, tỉïc l tảo ra sỉû khäng cán xỉïng giỉỵa ti sn cọ ngoải tãû v ti sn nåü ngoải
tãû vãư säú lỉåüng hồûc vãư k hản ca chụng; ngán hng cọ kh nàng phi chëu nhỉỵng
khon läù tỉì sỉû biãún âäüng t giạ theo chiãưu hỉåïng báút låüi.
1.2.3. Mäüt säú k thût nghiãûp vủ qun trë ri ro li sút v t giạ häúi âoại.
1.2.3.1. Qun trë ri ro li sút :
1.2.3.1.1. Mäüt säú phỉång phạp âo lỉåìng ri ro li sút
a. Mä hçnh k hản âãún hản (The Maturity Model)
Mäüt sỉû thay âäøi ca li sút s nh hỉåíng âãún thu nháûp, lm thay âäøi giạ trë ca ti
sn nåü v ti sn cọ ca ngán hng. Tuy nhiãn sỉû tạc âäüng (cọ thãø täút hay xáúu) phủ
thüc vo mỉïc âäü v tênh cháút ca sỉû khäng cán xỉïng cạc k hản giỉỵa danh mủc ti
sn cọ v ti sn nåü . Nãúu gi MA l k hản âãún hản trung bçnh ca danh mủc ti sn
cọ v ML l k hản âãún hản trung bçnh ca danh mủc ti sn nåü, ta cọ :
MA = WA1MA1+ WA2MA2+...+ WAnMAn = Σ WAiMAi
ML = WL1ML1+ WL2ML2+...+ WLnMLn = Σ WLiMLi
Trong âọ : WAi, WLi l t trng ti sn cọ, ti sn nåü thỉï i, âỉåüc thãø hiãûn theo giạ
thë trỉåìng, ta cọ : Σ WAi = Σ WLi = 1
MAi, MLi : l k hản âãún hản ca ti sn cọ, ti sn nåü i ; i =1,2,...,n

Trang 9


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Phỉång trçnh ny nọi lãn k hản âãún hản ca mäüt danh mủc ti sn cọ hồûc ti sn
nåü bàòng t trng trung bçnh ca táút c cạc k hản cáúu thnh trong danh mủc.
Ngun l nh hỉåíng ca li sút âäúi våïi danh mủc ti sn l :
9 Mäüt sỉû tàng (gim) li sút thë trỉåìng âãưu dáùn âãún mäüt sỉû gim (tàng) giạ trë ca
danh mủc ti sn cọ v ti sn nåü ca ngán hng;
9 Khi li sút thë trỉåìng tàng (gim) thç k hản ca danh mủc ti sn cọ hồûc ti
sn nåü cọ thu nháûp cäú âënh cng di, thç giạ trë ca chụng gim (tàng) cng låïn;
9 Khi li sút thë trỉåìng tàng, thç k hản danh mủc ti sn cng di thç täúc âäü gim
giạ ca chụng cng gim v ngỉåüc lải.
Nãúu gi A, L, E láưn lỉåüt l giạ trë thë trỉåìng ca ti sn cọ, väún huy âäüng, v väún
ch såí hỉỵu, ta cọ E = A - L. Nhỉ váûy våïi mäüt sỉû tàng (gim) li sút thë trỉåìng thç
mỉïc thay âäøi theo giạ thë trỉåìng ca väún ch såí hỉỵu âỉåüc xạc âënh l chãnh lãûch
giỉỵa giạ trë thë trỉåìng ca ti sn cọ v väún huy âäüng theo cäng thỉïc :ΔE = ΔA - ΔL
Qua cäng thỉïc trãn cho tháúy ràòng âãø hản chãú ri ro li sút ngán hng cọ thãø lm
cho k hản ca ti sn nåü v ti sn cọ cán xỉïng nhau, tỉïc l MA=ML. Tuy nhiãn,
âiãưu ny lải âi ngỉåüc lải våïi chỉïc nàng cå bn ca NHTM l chỉïc nàng ln chuøn
ti sn våïi mủc tiãu lm táûp trung nhỉỵng ngưn väún ngàõn hản, khäúi lỉåüng nh, phán
tạn thnh ngưn väún låïn phủc vủ cho âáưu tỉ phạt triãøn. Màût khạc, ngay c trong
trỉåìng håüp ngán hng â cán xỉïng k hản ca ti sn nåü v ti sn cọ thç tiãưm áøn ri
ro li sút váùn xút hiãûn do t lãû väún huy âäüng/täøng ti sn cọ l nh hån mäüt v
thåìi lỉåüng ca lưng tiãưn khäng âäưng nháút våïi k hản trung bçnh. Màûc d täưn tải
nhiãưu hản chãú nhỉng mä hçnh k hản âãún hản l mäüt phỉång phạp âån gin, êt täún
kẹm âãø âo lỉåìng mỉïc âäü ri ro li sút âäúi våïi NHTM.
b. Mä hçnh thåìi lỉåüng (The Duration Model)

Trang 10


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

Thồỡi lổồỹng cuớa mọỹt taỡi saớn laỡ thổồùc õo thồỡi gian tọửn taỷi luọửng tióửn cuớa taỡi saớn naỡy,
õổồỹc tờnh trón cồ sồớ caùc giaù trở hióỷn taỷi cuớa noù. Cọng thổùc tọứng quaùt xaùc õởnh thồỡi
lổồỹng cuớa mọỹt chổùng khoaùn coù thu nhỏỷp cọỳ õởnh nhổ sau :
CFt.DFt.t

PVt.t

D = ---------------------- = ------------------------- CFt.DFt

(1)

PVt

Trong õoù : CFt laỡ luọửng tióửn nhỏỷn õổồỹc taỷi thồỡi õióứm cuọỳi kyỡ t; n laỡ sọỳ kyỡ thanh toaùn;
DFt = 1/(1+R)t laỡ nhỏn tọỳ chióỳt khỏỳu; R : mổùc laợi suỏỳt thở trổồỡng; PVt = CFt x DFt giaù
trở hióỷn taỷi cuớa luọửng tióửn cuọỳi kyỡ t. Vờ duỷ : ngỏn haỡng cỏỳp mọỹt khoaớn tờn duỷng trở giaù
5 tyớ õọửng, laợi suỏỳt 12%/nm, kyỡ haỷn 5 nm, traớ laợi haỡng nm; laợi suỏỳt hióỷn haỡnh cuớa
thở trổồỡng cuợng laỡ 12%/nm. Ta coù thồỡi lổồỹng cuớa khoaớn vay õổồỹc xaùc õởnh theo
baớng sau :
T
1
2
3
4

5

CFt
DFt
CFt.DFt
CFt.DFt.t
600.000.000
0,8929
535.740.000
535.740.000
600.000.000
0,7972
478.320.000
956.640.000
600.000.000
0,7118
427.080.000
1.281.240.000
600.000.000
0,6355
381.300.000
1.525.200.000
5.600.000.000
0,5674
3.177.440.000
15.887.200.000
Cọỹng :
5.000.000.000
20.186.020.000
Suy ra thồỡi lổồỹng khoaớn vay D = 20.186.020.000/5.000.000.000 = 4,037 nm

Nhổợng õỷc õióứm quan troỹng cuớa mọ hỗnh thồỡi lổồỹng trong mọỳi lión quan vồùi kyỡ haỷn
taỡi saớn, laợi suỏỳt thở trổồỡng, luọửng tióửn thu õổồỹc mọựi kyỡ nhổ sau :
9 Thồỡi lổồỹng tng lón cuỡng vồùi kyỡ haỷn cuớa taỡi saớn coù thu nhỏỷp cọỳ õởnh, nhổng vồùi
mọỹt tyớ lóỷ giaớm dỏửn; tổùc laỡ : D/M > 0 vaỡ D2/2M < 0 ;
9 Thồỡi lổồỹng vaỡ laợi suỏỳt thở trổồỡng bióỳn õọứi ngổồỹc chióửu nhau; tổùc laỡ D/R < 0;
9 Laợi suỏỳt cuớa taỡi saớn (coù hoỷc nồỹ) caỡng cao thỗ thồỡi lổồỹng caỡng giaớm.
Nóỳu goỹi P laỡ thở giaù cuớa taỡi saớn ( cọứ phióỳu, traùi phióỳu...) ta coù :

Trang 11


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

C
C
C+F
P = ----------- + -------------- + .... + ------------------(1+R)
(1+R)2
(1+R)N

(2)

Lỏỳy õaỷo haỡm bỏỷc nhỏỳt cuớa P theo R ta coù :
C
2C
N(C + F)
DP/dR = - 1/(1+R) [ ----------- + ------------ + .... + ------------- ]
(1+R)N
(1+R)
(1+R)2

(3)

Kóỳt hồỹp cọng thổùc (1) ta coù :
dP/dR = - 1/(1+R) [P.D]

(4)

hay

dP/P = -D [dR/(1+R)]

(5)

Phổồng trỗnh (4) vaỡ (5) chố ra mọỳi quan hóỷ ngổồỹc chióửu nhau cuớa laợi suỏỳt vaỡ thở giaù
taỡi saớn theo õọử thở sau :

Thay õọứi
thở giaù
dP/P

-D
Thay õọứi
laợi suỏỳt
dR/(1+R)

Nhổ vỏỷy õọỳi vồùi mọỹt danh muỷc taỡi saớn coù vaỡ taỡi saớn nồỹ ta xaùc õởnh thồỡi lổồỹng tọứng
hồỹp theo cọng thổùc sau :
DA =X1AD1A+X2AD2A+....+XnADnA= XiADiA
DL=X1LD1L+X2LD2L+....+XnLDnL= XiLDiL

Trong õoù DA, DL laỡ thồỡi lổồỹng cuớa taỡi saớn coù, vọỳn huy õọỹng; Xi, Di laỡ tyớ troỹng vaỡ
thồỡi lổồỹng cuớa taỡi saớn thổù i.
Suy ra : A/A = -DA[R/(1+R)] vaỡ L/L = -DL[R/(1+R)]
Mỷt khaùc ta coù : E = A - L = -( DA.A -DL.L)[R/(1+R)]

Trang 12


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

E = - ( DA-DL.k).A.[R/(1+R)] (6)

vồùi k=L/A

Tổỡ phổồng trỗnh (6) cho ta kóỳt luỏỷn sau :
9 ( DA-DL.k) : phaớn aùnh sổỷ khọng cỏn xổùng vóử thồỡi lổồỹng cuớa hai vóỳ baớng tọứng kóỳt
taỡi saớn. Nóỳu sổỷ chónh lóỷch naỡy caỡng lồùn thỗ tióửm ỏứn ruới ro laợi suỏỳt õọỳi vồùi ngỏn
haỡng caỡng cao;
9 A : phaớn aùnh quy mọ tọứng taỡi saớn coù cuớa ngỏn haỡng. Quy mọ taỡi saớn coù caỡng lồùn
thỗ tióửm ỏứn ruới ro laợi suỏỳt õọỳi vồùi ngỏn haỡng caỡng cao;
9 R/(1+R) : phaớn aùnh mổùc õọỹ thay õọứi laợi suỏỳt. Mổùc õọỹ thay õọứi laợi suỏỳt caỡng
nhióửu thỗ tióửm ỏứn ruới ro laợi suỏỳt õọỳi vồùi ngỏn haỡng caỡng cao.
Trong ba nhỏn tọỳ trón thỗ chố coù laợi suỏỳt laỡ mang tờnh ngoaỷi caớnh, coỡn hai yóỳu tọỳ coỡn
laỷi õổồỹc õỷt dổồùi sổỷ kióứm soaùt cuớa ngỏn haỡng. Ngaỡy nay, vióỷc aùp duỷng mọ hỗnh thồỡi
lổồỹng vaỡo vióỷc quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt trồớ nón õồn giaớn nhồỡ sổỷ phong phuù cuớa caùc
nghióỷp vuỷ ngỏn haỡng nhổ : caùc giao dởch Forwards, Swaps, Futures, Options thọng
qua caùc thở trổồỡng chổùng khoaùn tỏỷp trung vaỡ baùn tỏỷp trung. Tuy nhión, mọ hỗnh thồỡi
lổồỹng chố chờnh xaùc vồùi nhổợng bióỳn õọỹng laợi suỏỳt tổồng õọỳi nhoớ. Mọỹt khi sổỷ thay õọứi
cuớa laợi suỏỳt laỡ khaù lồùn thỗ quan hóỷ giổợa laợi suỏỳt vaỡ thở giaù taỡi saớn khọng coỡn laỡ quan
hóỷ tuyóỳn tờnh do tờnh lọửi trong mọỳi quan hóỷ giổợa laợi suỏỳt vaỡ thở giaù taỡi saớn.

dP/P

Quan hóỷ
thổỷc tóỳ
-D
dR/(1+R)

c. Mọ hỗnh õởnh giaù laỷi ( The Repricing Model )

Trang 13


Qun trë ri ro li sút v t giạ trong hoảt âäüng ngán hng

Mä hçnh âënh giạ lải dỉûa trãn cå såí phán têch cạc lưng tiãưn tãû theo giạ trë ghi säø
nhàòm xạc âënh thu nháûp li tỉì ti sn cọ v chi phê li tỉì väún huy âäüng trong mäüt
khon thåìi gian nháút âënh. Mä hçnh ny âỉåüc xạc âënh nhỉ sau :
ΔNIIi = GAPi x ΔRi = (RSAi-RSLi) ΔRi
Trong âọ : ΔNIIi sỉû thay âäøi thu nháûp rng tỉì li sút ca nhọm ti sn i; GAPi
chãnh lãûch theo giạ trë ghi säø giỉỵa ti sn cọ v ti sn nåü ca nhọm ti sn i; ΔRi
sỉû thay âäøi li sút ca nhọm ti sn i; RSAi, RALi l giạ trë ghi säø ca ti sn cọ,
ti sn nåü nhọm ti sn i. ÅÍ âáy nhọm ti sn thỉåìng âỉåüc phán chia theo tỉìng k
hản m ti sn cọ v ti sn nåü âỉåüc âënh giạ lải theo li sút måïi trãn thë trỉåìng.
Thäng thỉåìng k hản âỉåüc phán chia theo cạc nhọm nhỉ : 1 ngy; âãún 3 thạng; âãún
6 thạng; âãún 12 thạng; âãún 5 nàm; v trãn 5 nàm. Mä hçnh âënh giạ lải l tỉång âäúi
âån gin v trỉûc quan nhỉng lải b qua viãûc phán têch thë giạ ca ti sn, b qua sỉû
chãnh lãûch k hản giỉỵa ti sn nåü v ti sn cọ trong cng mäüt nhọm...
1.2.3.1.2. Nhỉỵng nghiãûp vủ bo âm ri ro li sút :
a. Bo âm ri ro li sút näüi bng :
Tỉì ba phỉång phạp âo lỉåìng ri ro li sút trãn ta rụt ra mäüt säú biãûn phạp bo âm

ri ro li sút trỉûc tiãúp trãn bng cán âäúi ti sn näüi bng nhỉ sau :
9 Lm cho cán xỉïng k hản giỉỵa ti sn nåü v ti sn cọ; tỉïc l MA= ML;
9 Âiãưu chènh chãnh lãûch thåìi lỉåüng (DA-kDL) âảt âãún 0 bàòng cạch âiãưu chènh riãng
l hồûc âäưng thåìi ba nhán täú DA, DL, v k;
9 Âiãưu chènh chãnh lãûch theo giạ trë ghi säø giỉỵa ti sn cọ v ti sn nåü nhảy cm
våïi li sút (GAP) âảt âãún 0; tỉïc l RSA = RSL.
Phỉång phạp bo âm ri ro li sút thäng qua viãûc cå cáúu lải bng cán âäúi ti sn
näüi bng thỉåìng täún nhiãưu thåìi gian v chi phê hån so våïi cạc phỉång phạp khạc.

Trang 14


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

b. Baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt ngoaỷi baớng :

b1. Baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng hồỹp õọửng kyỡ haỷn :
Giaớ sổớ taỷi thồỡi õióứm t=0, ngỏn haỡng õang nừm giổợ mọỹt taỡi saớn coù vồùi thở giaù P, thồỡi
lổồỹng D, laợi suỏỳt thở trổồỡng R . Khi õoù ta coù thóứ xaùc õởnh õổồỹc mọỹt khoaớn lọự do laợi
suỏỳt thở trổồỡng tng lón R taỷi thồỡi õióứm t nhổ sau : P = -D.P. R/(1+R). óứ buỡ
õừp khoaớn lọự naỡy, nhaỡ quaớn trở ngỏn haỡng tióỳn haỡnh nghióỷp vuỷ giao dởch kyỡ haỷn bũng
caùch baùn kyỡ haỷn mọỹt taỡi saớn tổồng tổỷ vồùi giaù P, thanh toaùn taỷi thồỡi õióứm t. Nhổ vỏỷy,
taỷi thồỡi õióứm t nóỳu laợi suỏỳt thở trổồỡng tng lón R thỗ ngỏn haỡng seợ coù mọỹt khoaớn thu
nhỏỷp tổỡ giao dởch kyỡ haỷn laỡ : P - Pf = P - P [1- D.R/(1+R)] = D. R/(1+R) . Tổùc laỡ
ngỏn haỡng õaợ loaỷi trổỡ õổồỹc ruới ro laợi suỏỳt .
P

Laợi/lọự cuớa ngỏn haỡng tổỡ
sổỷ thay õọứi laợi suỏỳt

R
Ruới ro laợi
suỏỳt õổồỹc
loaỷi trổỡ

Laợi/lọự tổỡ giao dởch mua hồỹp
õọửng kyỡ haỷn, hoỷc tổồng lai
(Long position)

ọử thở 1 : Thu nhỏỷp cuớa ngỏn haỡng bióỳn õọứi cuỡng chióửu laợi suỏỳt (ngỏn
haỡng huy õọỹng vọỳn daỡi haỷn vaỡ cho vay ngừn haỷn )

P

Laợi/lọự tổỡ giao dởch baùn hồỹp
õọửng kyỡ haỷn, hoỷc tổồng lai
(Short position)

R
Ruới ro laợi
suỏỳt õổồỹc
loaỷi trổỡ

Laợi/lọự cuớa ngỏn haỡng tổỡ
sổỷ thay õọứi laợi suỏỳt

ọử thở 2 : Thu nhỏỷp cuớa ngỏn haỡng bióỳn õọứi ngổồỹc chióửu laợi suỏỳt (ngỏn
haỡng huy õọỹng vọỳn ngừn haỷn vaỡ cho vay daỡi haỷn )
Trang 15

Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

b2. Baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng hồỹp õọửng tổồng lai :
Vóử cồ baớn baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng hồỹp õọửng tổồng lai vaỡ kyỡ haỷn laỡ tổồng tổỷ
nhau nhổng hồỹp õọửng tổồng lai laỡ nhổợng hồỹp õọửng õổồỹc chuỏứn hoaù , giao dởch mọỹt
caùch coù tọứ chổùc trón sồớ giao dởch. Vỗ vỏỷy õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt cho mọỹt taỡi saớn,
ngỏn haỡng coỡn phaới xaùc õởnh sọỳ lổồỹng hồỹp õọửng tổồng lai cỏửn sổớ duỷng.
Ta coù cọng thổùc : F = - DF.F. R/(1+R) vồùi F laỡ giaù trở ban õỏửu cuớa hồỹp õọửng
tổồng lai, F laỡ thay õọứi giaù trở cuớa hồỹp õọửng tổồng lai, DF thồỡi lổồỹng cuớa chổùng
khoaùn sổớ duỷng trong hồỹp õọửng tổồng lai. Nóỳu goỹi NF, PF laỡ sọỳ lổồỹng vaỡ giaù caớ cuớa
hồỹp õọửng tổồng lai thỗ F=NF.PF hay F = - DF. NF.PF. R/(1+R) . óứ buỡ õừp vồùi
khoaớn lọự do laợi suỏỳt thở trổồỡng tng lón R taỷi thồỡi õióứm t õọỳi vồùi taỡi saớn trở giaù P laỡ
P = -D.P. R/(1+R) thỗ F=P hay - DF. NF.PF. R/(1+R)= -D.P. R/(1+R). Nhổ
vỏỷy sọỳ lổồỹng hồỹp õọửng tổồng lai cỏửn sổớ suỷng :

Nf = D.P / Df.Pf

Tổồng tổỷ nhổ vỏỷy mồớ rọỹng cho toaỡn bọỹ baớng cỏn õọỳi taỡi saớn, khi laợi suỏỳt tng ngỏn
haỡng coù thóứ chởu mọỹt khoaớn lọự : E = - ( DA-DL.k).A.[R/(1+R)] . Nhổ vỏỷy sọỳ
lổồỹng hồỹp õọửng tổồng lai ngỏn haỡng cỏửn sổớ duỷng õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt toaỡn bọỹ
baớng cỏn õọỳi taỡi saớn laỡ :

NF

( DA-DL.k).A
= ------------------DF.PF

b3. Baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng giao dởch quyóửn choỹn :
Giao dởch quyóửn choỹn laỡ loaỷi nghióỷp vuỷ hóỳt sổùc õa daỷng vaỡ phong phuù phaùt trióứn rỏỳt

maỷnh caớ vóử quy mọ lỏựn hỗnh thổùc taỷi nhióửu nổồùc phaùt trióứn. Caùc nghióỷp vuỷ cồ baớn
trong giao dởch quyóửn choỹn bao gọửm :

i. Mua quyóửn choỹn mua ( buying a call ) õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt :

Trang 16


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

Ngổồỡi mua quyóửn choỹn mua coù quyóửn maỡ khọng coù nghộa vuỷ õọỳi vồùi vióỷc mua mọỹt
loaỷi chổùng khoaùn taỷi mọỹt mổùc giaù cọỳ õởnh X (giaù giao dởch ) õaợ thoaớ thuỏỷn trong hồỹp
õọửng. ọửng thồỡi taỷi thồỡi õióứm kyù kóỳt hồỹp õọửng ngổồỡi mua phaới traớ mọỹt khoaớn phờ C
(phờ choỹn mua) cho ngổồỡi baùn quyóửn choỹn mua. Nhổ vỏỷy, ngổồỡi mua seợ thu õổồỹc lồỹi
nhuỏỷn khi giaù traùi phióỳu tng bũng caùch thổỷc hióỷn quyóửn choỹn mua cuớa mỗnh vaỡ
ngổồỹc laỷi chố chởu lọự tọỳi õa laỡ khoaớn phờ C nóỳu giaù traùi phióỳu giaớm do khọng bừt
buọỹc phaới thổỷc hióỷn hồỹp õọửng.

Laợi/lọự
V

Tng/giaớm laợi
suỏỳt thở trổồỡng
R

ổồỡng thu nhỏỷp tổỡ
quyóửn choỹn mua
(long call)

P=X

A

B

Tng/giaớm giaù
chổùng khoaùn
P

C

ọử thở 3 : thu nhỏỷp cuớa ngổồỡi mua quyóửn choỹn mua

Giaớ sổớ ngỏn haỡng õang nừm giổợ mọỹt danh muỷc taỡi saớn maỡ thu nhỏỷp cuớa noù bióỳn õọứi
cuỡng chióửu vồùi laợi suỏỳt (nhổ õọử thở 1 - traỷng thaùi õoaớn). óứ baớo õaớm ruới ro khi laợi
suỏỳt thở trổồỡng giaớm (tổùc laỡ giaù thở trổồỡng taỡi saớn tng) thỗ ngỏn haỡng coù thóứ thổỷc
hióỷn mua quyóửn choỹn mua. Bồới vỗ khi laợi suỏỳt thở trổồỡng giaớm, giaù chổùng khoaùn tng
cho nón ngổồỡi mua seợ thu õổồỹc lồỹi nhuỏỷn tổỡ quyóửn choỹn mua nhũm buỡ õừp khoaớn lọự
tổỡ danh muỷc taỡi saớn.

Trang 17


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

Laợi/lọự
V
ổồỡng thu nhỏỷp cuớa
taỡi saớn sau khi baớo
õaớm ruới ro laợi suỏỳt

ổồỡng thu nhỏỷp tổỡ
quyóửn choỹn mua

P=X
A

R

B

Tng/giaớm giaù
chổùng khoaùn
P

C
ổồỡng thu nhỏỷp cuớa
taỡi saớn trổồùc khi baớo
õaớm ruới ro laợi suỏỳt

ọử thở 4 : mua quyóửn choỹn mua õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt

ii. Baùn quyóửn choỹn mua (selling/writing a call) õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt :
Ngổồỹc laỷi vồùi mua quyóửn choỹn mua, ngổồỡi baùn quyóửn choỹn mua seợ nhỏỷn õổồỹc mọỹt
khoaớn phờ baùn quyóửn choỹn mua (C) vaỡ phaới luọn sụn saỡng baùn chổùng khoaùn cho
ngổồỡi mua. Do vỏỷy, ngổồỡi baùn quyóửn choỹn mua chố thu õổồỹc lồỹi nhuỏỷn trong giồùi
haỷn mổùc phờ thu õổồỹc nóỳu laợi suỏỳt thở trổồỡng tng vaỡ coù khaớ nng bở lọự laỡ khọng haỷn
chóỳ khi laợi suỏỳt thở trổồỡng giaớm.

Laợi/lọự
V

C
Tng/giaớm laợi
suỏỳt thở trổồỡng
R

P=X

A

B

Tng/giaớm giaù
chổùng khoaùn
P

ổồỡng thu nhỏỷp tổỡ
baùn quyóửn choỹn
mua (short call)

ọử thở 5 : thu nhỏỷp cuớa ngổồỡi baùn quyóửn choỹn mua

Trang 18


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

Baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng baùn quyóửn choỹn mua :

ổồỡng thu nhỏỷp cuớa

taỡi saớn trổồùc khi baớo
õaớm ruới ro laợi suỏỳt

Laợi/lọự
V

C
R
ổồỡng thu nhỏỷp cuớa
taỡi saớn sau khi baớo
õaớm ruới ro laợi suỏỳt

A
P=X

B

Tng/giaớm giaù
chổùng khoaùn
P
ổồỡng thu nhỏỷp tổỡ
baùn quyóửn choỹn
mua (short call)

ọử thở 6 : baùn quyóửn choỹn mua õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt

Ta thỏỳy vióỷc baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng baùn quyóửn choỹn mua thỗ khaớ nng phaùt
sinh lọự vỏựn khọng coù giồùi haỷn. Vỗ vỏỷy ồớ nghióỷp vuỷ naỡy, ngỏn haỡng chố sổớ duỷng õóứ
giaớm bồùt mọỹt phỏửn ruới ro trong danh muỷc taỡi saớn (ồớ traỷng thaùi trổồỡng) chổù khọng thóứ
phoỡng ngổỡa toaỡn bọỹ ruới ro trong trổồỡng hồỹp laợi suỏỳt thở trổồỡng tng.

iii.Mua quyóửn choỹn baùn ( buying a put ) õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt :
Ngổồỡi mua quyóửn choỹn baùn coù quyóửn maỡ khọng coù nghộa vuỷ õọỳi vồùi vióỷc baùn mọỹt
loaỷi chổùng khoaùn taỷi mọỹt mổùc giaù cọỳ õởnh X (giaù giao dởch ) õaợ thoaớ thuỏỷn trong hồỹp
õọửng. ọửng thồỡi taỷi thồỡi õióứm kyù kóỳt hồỹp õọửng ngổồỡi mua phaới traớ mọỹt khoaớn phờ C
(phờ choỹn mua) cho ngổồỡi baùn quyóửn choỹn baùn. Nhổ vỏỷy, ngổồỡi mua seợ thu õổồỹc lồỹi
nhuỏỷn khi giaù traùi phióỳu giaớm (laợi suỏỳt thở trổồỡng tng) bũng caùch thổỷc hióỷn quyóửn
choỹn baùn cuớa mỗnh vaỡ ngổồỹc laỷi chố chởu lọự tọỳi õa laỡ khoaớn phờ C nóỳu giaù traùi phióỳu
tng (laợi suỏỳt thở trổồỡng giaớm) do khọng bừt buọỹc phaới thổỷc hióỷn hồỹp õọửng.

Trang 19


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

Laợi/lọự
V

Tng/giaớm laợi
suỏỳt thở trổồỡng
R

P=X
B

A

Tng/giaớm giaù
chổùng khoaùn
P

ổồỡng thu nhỏỷp tổỡ
mua quyóửn choỹn
baùn (long put)

C

ọử thở 7 : thu nhỏỷp cuớa ngổồỡi mua quyóửn choỹn baùn

ổồỡng thu nhỏỷp cuớa
taỡi saớn trổồùc khi baớo
õaớm ruới ro laợi suỏỳt

Laợi/lọự
V
R

B
ổồỡng thu nhỏỷp cuớa
taỡi saớn sau khi baớo
õaớm ruới ro laợi suỏỳt

Tng/giaớm giaù
chổùng khoaùn
P

P=X
A

ổồỡng thu nhỏỷp tổỡ
mua quyóửn choỹn

baùn (long put)

C

ọử thở 8 : baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng mua quyóửn choỹn baùn

Tổỡ õọử thở 8 cho thỏỳy trong trổồỡng hồỹp ngỏn haỡng õang nừm giổợ mọỹt danh muỷc taỡi
saớn maỡ thu nhỏỷp cuớa noù bióỳn õọứi ngổồỹc chióửu vồùi laợi suỏỳt (nhổ õọử thở 2 - traỷng thaùi
trổồỡng) thỗ coù thóứ sổớ duỷng nghióỷp vuỷ mua quyóửn choỹn baùn õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt
trong trổồỡng hồỹp laợi suỏỳt thở trổồỡng tng.

iv. Baùn quyóửn choỹn baùn ( selling/writing a put ) õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt :
Ngổồỹc laỷi vồùi mua quyóửn choỹn baùn, ngổồỡi baùn quyóửn choỹn baùn seợ nhỏỷn õổồỹc mọỹt
khoaớn phờ baùn quyóửn choỹn baùn vaỡ phaới luọn sụn saỡng mua chổùng khoaùn cho ngổồỡi
mua. Do vỏỷy, ngổồỡi baùn quyóửn choỹn baùn chố thu õổồỹc lồỹi nhuỏỷn trong giồùi haỷn mổùc

Trang 20


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

phờ thu õổồỹc nóỳu laợi suỏỳt thở trổồỡng giaớm vaỡ coù khaớ nng bở lọự laỡ khọng haỷn chóỳ khi
laợi suỏỳt thở trổồỡng tng.
Laợi/lọự
V

ổồỡng thu nhỏỷp tổỡ
baùn quyóửn choỹn
baùn (short put)

C
Tng/giaớm laợi
suỏỳt thở trổồỡng
R

B

A

P=X
Tng/giaớm giaù
chổùng khoaùn
P

ọử thở 9 : thu nhỏỷp cuớa ngổồỡi baùn quyóửn choỹn baùn

Baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng baùn quyóửn choỹn baùn :

ổồỡng thu nhỏỷp cuớa
taỡi saớn trổồùc khi baớo
õaớm ruới ro laợi suỏỳt

Laợi/lọự
V

ổồỡng thu nhỏỷp tổỡ
baùn quyóửn choỹn
baùn (short put)

C

R

B

Tng/giaớm giaù
chổùng khoaùn
P

A
P=X

ổồỡng thu nhỏỷp cuớa
taỡi saớn sau khi baớo
õaớm ruới ro laợi suỏỳt

ọử thở 10 : baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng baùn quyóửn choỹn baùn

Tổỡ õọử thở 10 ta thỏỳy vióỷc baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng baùn quyóửn choỹn baùn thỗ khaớ
nng phaùt sinh lọự vỏựn khọng coù giồùi haỷn. Vỗ vỏỷy ồớ nghióỷp vuỷ naỡy, ngỏn haỡng chố sổớ

Trang 21


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

duỷng õóứ giaớm bồùt mọỹt phỏửn ruới ro trong danh muỷc taỡi saớn (ồớ traỷng thaùi õoaớn) chổù
khọng thóứ phoỡng ngổỡa toaỡn bọỹ ruới ro trong trổồỡng hồỹp laợi suỏỳt thở trổồỡng giaớm.
Toùm laỷi : ta coù mọỳi quan hóỷ giổợa caùc giao dởch quyóửn choỹn vaỡ giao dởch kyỡ haỷn theo
õúng thổùc sau :
Mua quyóửn choỹn mua + Baùn quyóửn choỹn baùn = Mua kyỡ haỷn/tổồng lai

Baùn quyóửn choỹn mua + Mua quyóửn choỹn baùn = Baùn kyỡ haỷn/tổồng lai
Minh hoaỷ bũng õọử thở : ( giaớ sổớ boớ qua mổùc phờ giao dởch C)
V

V

V

+

P

=

P

Mua quyóửn choỹn mua

P

Baùn quyóửn choỹn baùn

V

Mua kyỡ haỷn/tổồng lai

V
P

Baùn quyóửn choỹn mua

+

V
P

Mua quyóửn choỹn baùn

=

P

Baùn kyỡ haỷn/tổồng lai

b4. Baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt bũng giao dởch hoaùn õọứi (Swaps):
Ngỏn haỡng sổớ duỷng giao dởch hoaùn õọứi laợi suỏỳt vồùi muỷc õờch chuyóứn nhổợng taỡi saớn
coù laợi suỏỳt cọỳ õởnh thaỡnh taỡi saớn coù laợi suỏỳt thaớ nọứi vaỡ ngổồỹc laỷi hoỷc chuyóứn õọứi giổợa
nhổợng taỡi saớn coù laợi suỏỳt thaớ nọứi khaùc nhau. Theo thọng lóỷ trong hồỹp õọửng Swaps laợi
suỏỳt, ngổồỡi mua seợ thanh toaùn laợi suỏỳt cọỳ õởnh cho ngổồỡi baùn; vaỡ ngổồỡi baùn seợ thanh
toaùn laợi suỏỳt thaớ nọứi cho ngổồỡi mua. Chúng haỷn ngỏn haỡng phaùt haỡnh mọỹt loaỷi traùi
phióỳu laợi suỏỳt cọỳ õởnh 7,5%/nm kyỡ haỷn 10 nm; õóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt trong

Trang 22


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

trổồỡng hồỹp laợi suỏỳt thở trổồỡng giaớm ngỏn haỡng coù thóứ baùn mọỹt hồỹp õọửng Swaps laợi
suỏỳt kyỡ haỷn 10 nm thanh toaùn theo laợi suỏỳt cọỳ õởnh 8%/nm vaỡ laợi suỏỳt thaớ nọứi laỡ
laợi suỏỳt thở trổồỡng (LIBOR,SIBOR...) vồùi giaù trở hồỹp õọửng tổồng õổồng giaù trở traùi

phióỳu phaùt haỡnh. Nhổ vỏỷy ngỏn haỡng õaợ chuyóứn traùi phióỳu laợi suỏỳt cọỳ õởnh thaỡnh traùi
phióỳu coù laợi suỏỳt thaớ nọứi laỡ laợi suỏỳt thở trổồỡng trổỡ 0,5% (LIBOR-0,5).
1.2.3.2. Quaớn trở ruới ro tyớ giaù :
1.2.3.2.1. Mọỹt sọỳ phổồng phaùp õo lổồỡng ruới ro ngoaỷi họỳi
a. Traỷng thaùi ngoaỷi họỳi roỡng :
Traỷng thaùi ngoaỷi họỳi roỡng cuớa mọỹt loaỷi ngoaỷi tóỷ õổồỹc xaùc õởnh theo cọng thổùc :
Traỷng thaùi
ngoaỷi họỳi roỡng
ngoaỷi tóỷ i

=

Traỷng thaùi
ngoaỷi họỳi roỡng
ngoaỷi tóỷ i

=

Taỡi saớn coù
ngoaỷi tóỷ i

-

Taỡi saớn nồỹ
ngoaỷi tóỷ i +

Traỷng thaùi ngoaỷi
họỳi taỡi saớn coù
roỡng ngoaỷi tóỷ i

+

Doanh sọỳ
mua vaỡo ngoaỷi tóỷ i

Doanh sọỳ
baùn ra
ngoaỷi tóỷ i

Traỷng thaùi ngoaỷi
họỳi mua vaỡo
roỡngngoaỷi tóỷ i

Traỷng thaùi ngoaỷi họỳi roỡng ngoaỷi tóỷ i dổồng goỹi laỡ traỷng thaùi trổồỡng roỡng vaỡ ngỏn
haỡng seợ phaới õọỳi mỷt vồùi ruới ro họỳi õoaùi khi ngoaỷi tóỷ i giaớm giaù so vồùi õọửng baớn tóỷ
(tyớ giaù giaớm). Ngổồỹc laỷi, traỷng thaùi ngoaỷi họỳi roỡng ngoaỷi tóỷ i ỏm goỹi laỡ traỷng thaùi
õoaớn roỡng vaỡ ngỏn haỡng seợ phaới õọỳi mỷt vồùi ruới ro họỳi õoaùi khi ngoaỷi tóỷ i tng giaù so
vồùi õọửng baớn tóỷ (tyớ giaù tng). Nhổ vỏỷy, ruới ro ngoaỷi họỳi tổỡ traỷng thaùi ngoaỷi họỳi roỡng
ngoaỷi tóỷ i khaùc 0 õổồỹc cỏỳu thaỡnh bồới hai hoaỷt õọỹng laỡ : hoaỷt õọỹng trón taỡi saớn coù vaỡ
taỡi saớn nồỹ vaỡ hoaỷt õọỹng mua baùn ngoaỷi tóỷ i. Trong õoù, ruới ro tổỡ taỡi saớn coù vaỡ taỡi saớn
nồỹ laỡ do sổỷ khọng cỏn xổùng vóử kyỡ haỷn vaỡ giaù trở giổợa taỡi saớn coù vaỡ taỡi saớn nồỹ õọỳi vồùi
ngoaỷi tóỷ i; coỡn ruới ro tổỡ hoaỷt õọỹng mua baùn ngoaỷi tóỷ laỡ do ngỏn haỡng duy trỗ mọỹt
traỷng thaùi ngoaỷi họỳi mồớ (traỷng thaùi õỏửu cồ ngoaỷi họỳi) õọỳi vồùi ngoaỷi tóỷ i.

Trang 23


Quaớn trở ruới ro laợi suỏỳt vaỡ tyớ giaù trong hoaỷt õọỹng ngỏn haỡng

b. Mổùc bióỳn õọỹng tyớ giaù :

Ruới ro ngoaỷi họỳi õọỳi vồùi ngoaỷi tóỷ i phuỷ thuọỹc vaỡo sổỷ bióỳn õọỹng cuớa tyớ giaù ngoaỷi tóỷ i,
ta coù cọng thổùc : Laợi/lọự õọỳi vồùi ngoaỷi tóỷ i = (traỷng thaùi ngoaỷi họỳi roỡng cuớa ngoaỷi tóỷ i)
x (mổùc bióỳn õọỹng tyớ giaù ngoaỷi tóỷ i). Roợ raỡng khi tyớ giaù ngoaỷi tóỷ i coù mổùc bióỳn õọỹng
lồùn thỗ khaớ nng laợi/lọự cuớa ngỏn haỡng õọỳi vồùi ngoaỷi tóỷ i caỡng lồùn; tổùc laỡ ngỏn haỡng
phaới õọỳi mỷt vồùi ruới ro tyớ giaù ngoaỷi tóỷ i caỡng cao.
1.2.3.2.2. Nhổợng nghióỷp vuỷ baớo õaớm ruới ro ngoaỷi họỳi
a. Baớo õaớm ruới ro ngoaỷi họỳi nọỹi baớng :

a1. a daỷng hoaù danh muỷc ngoaỷi tóỷ : ruới ro ngoaỷi họỳi cuớa mọỹt danh muỷc nhióửu ngoaỷi
tóỷ khaùc nhau laỡ nhoớ hồn tọứng caùc ruới ro cuớa tổỡng ngoaỷi tóỷ rióng leớ. Bồới vỗ, sổỷ thay
õọứi tyớ giaù giổaợ caùc ngoaỷi tóỷ coù mọỳi tổồng quan nghởch bióỳn, do õoù laợi lọự tổỡ vióỷc duy
trỗ traỷng thaùi mồớ õọỳi vồùi nhióửu ngoaỷi tóỷ coù thóứ buỡ õừp lỏựn nhau.

a2. Cỏn xổùng taỡi saớn coù vaỡ taỡi saớn nồỹ : ngỏn haỡng coù thóứ baớo õaớm ruới ro laợi suỏỳt mọỹt
caùch chừc chừn bũng vióỷc laỡm cho taỡi saớn nồỹ vaỡ taỡi saớn coù cỏn xổùng vồùi nhau caớ vóử
kyỡ haỷn vaỡ traỷng thaùi ngoaỷi họỳi õọỳi vồùi tổỡng ngoaỷi tóỷ.
b. Baớo õaớm ruới ro ngoaỷi họỳi ngoaỷi baớng :

b1. Baớo õaớm ruới ro ngoaỷi họỳi bũng hồỹp õọửng kyỡ haỷn/tổồng lai :
Trổồỡng hồỹp traỷng thaùi ngoaỷi họỳi roỡng ngoaỷi tóỷ i laỡ trổồỡng roỡng, tổùc laỡ ngỏn haỡng phaới
õọỳi mỷt vồùi ruới ro ngoaỷi họỳi khi tyớ giaù giaớm. Ngỏn haỡng õaớm baớo ruới ro ngoaỷi họỳi
bũng caùch baùn hồỹp õọửng kyỡ haỷn (hoỷc mọỹt sọỳ hồỹp õọửng tổồng lai) tổồng ổùng vồùi kyỡ
haỷn vaỡ trở giaù chónh lóỷch roỡng cuớa ngoaỷi tóỷ i. Nhổ vỏỷy, khi tyớ giaù ngoaỷi tóỷ i giaớm thỗ
ngỏn haỡng seợ thu õổồỹc lồỹi nhuỏỷn tổỡ hồỹp õọửng kyỡ haỷn õóứ buỡ õừp cho khoaớn lọự tổỡ traỷng
thaùi trổồỡng roỡng õọỳi vồùi ngoaỷi tóỷ i.

Trang 24