Tải bản đầy đủ (.pdf) (66 trang)

Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội việt nam giai đoạn hiện nay

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (471.43 KB, 66 trang )

Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
BỘ MÔN TƯ PHÁP


LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 2007 – 2010
ĐỀ TÀI:
TÌNH TRẠNG NẠO PHÁ THAI TRÁI PHÉP TRONG XÃ HỘI
VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Giảng viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

ThS. Nguyễn Chí Hiếu

Lê Thị Ngọc Lợi
MSSV: 5075277
Lớp: Tư pháp 3 K33

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.


MỤC LỤC

CHƯƠNG I. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÌNH TRẠNG NẠO
PHÁ THAI TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
1.1Những vấn đề chung về nạo phá thai
1.1.1.Khái niệm hành vi nạo phá thai
1.1.2.Các phương pháp nạo phá thai phổ biến
1.1.3.Phá thai hợp pháp
1.1.4. Phá thai bất hợp pháp
1.2.Hậu quả của việc nạo phá thai trái phép
1.2.1. Ảnh hưởng đến sức khỏe người phụ nữ.
1.2.2. Ảnh hưởng đến gia đình và xã hội
1.2.3. Hậu quả về mặt pháp lý
1.3.Thực trạng tình hình nạo phá thai và nạo phá thai trái phép trong xã hội
Việt Nam giai đoạn hiện nay
1.3.1.Tình hình chung về nạo phá thai trong cả nước
1.3.2.Hà Nội
1.3.3. Tại Thành phố Hồ Chí Minh
1.3.4.Cần Thơ
CHƯƠNG II.NGUYÊN NHÂN VÀ ĐIỀU KIỆN TÌNH HÌNH NẠO PHÁ THAI
TRÁI PHÉP TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
26
2.1. Từ phía những cơ sở hay người hành nghề nạo phá thai trái phép và các cò
phá thai.
26
2.1.1. Cơ sở hay người hành nghề nạo phá thai trái phép
26
2.1.2. Đối với cò phá thai
32
2.2. Nguyên nhân từ phía người mang thai

2.2.1. Nguyên nhân dẫn đến mang thai ngoài ý muốn
2.2.2. Nguyên nhân phải phá thai khi mang thai
2.2.3. Nguyên nhân phải phá thai trái phép
2.3. Những hạn chế từ phía Nhà nước
CHƯƠNG III. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

2

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
NẠO PHÁ THAI TRÁI PHÉP
3.1.Ý thức từ chính bản thân mỗi người để phòng tránh cho chính mình
3.2. Từ phía nam giới
3.3. Từ phía gia đình
3.4. Từ phía nhà trường
3.5.Từ phía xã hội
3.6. Từ phía cơ quan Nhà Nước
PHẦN KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

3

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi



Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước Việt Nam ta đã trãi qua hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ
nước. Không dừng lại ở đó, đất nước Việt Nam ngày càng hội nhập và phát triển về
nhiều lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội….làm cho cuộc sống người dân ngày
càng được cải thiện cả về mặt kinh tế lẫn môi trường sống và điều kiện sống.
Bên cạnh những phát triển đó, xã hội Việt Nam cũng đang tồn tại không ít những
vấn nạn gây nhức nhối dư luận. Trong đó, vấn nạn về nạo phá thai trái phép đang là
một vấn đề nóng bỏng. Hiện tượng quan hệ tình dục không an toàn dẫn đến mang thai
ngoài ý muốn, khi đó có nhiều lý do khiến cho người mang thai phải phá thai và phá
thai trái phép, tình hình đó ngày càng tạo điều kiện thúc đẩy hoạt động nạo phá thai trái
phép. Hơn nữa, phá thai trái phép không an toàn gây ra hậu quả vô cùng to lớn cho sản
phụ về mặt thể chất lẫn tinh thần, ảnh hưởng đến gia đình và làm ảnh hưởng trật tự an
toàn xã hội.
Từ những phân tích trên cho thấy, vấn đề về nạo phá thai trái phép trong xã hội
giai đoạn hiện nay rất cần được quan tâm, nghiên cứu để mong tìm ra giải pháp khắc
phục. Chính vì thế, người viết đã quyết định chọn đề tài “ Tình hình nạo phá thai trái
phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay ” để làm đề tài nghiên cứu cho luận văn
của mình.
2.Mục tiêu nghiên cứu
Người viết nghiên cứu đề tài này là nhằm mục đích tìm hiểu, phân tích đánh giá
tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay. Trong đó,
người viết đặc biệt đi sâu phân tích về một số nguyên nhân của nó và từ đó đề ra giải
pháp phòng ngừa, trong chừng mực nào đó nhằm mang lại cho xã hội một trật tự, kỷ
cương và lối sống lành mạnh cho nhân dân. Có như thế mới mong đưa xã hội việt Nam
ngày càng văn minh hơn, xứng danh là một nước có nền văn hóa ngày càng tiên tiến
hơn, đậm đà bản sắc dân tộc.
3.Phạm vi nghiên cứu

•Về không gian: Đền tài nghiên cứu về tình hình nạo phá thai trái phép trong xã
hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
•Về thời gian: Đề tài được nghiên cứu trong khoảng thời gian từ 18/8/10 đến
29/11/10.

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

4

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài này, người viết dùng các phương pháp như: phương pháp duy vật biện
chứng, duy vật lịch sử, phỏng vấn trực tiếp, thống kê số liệu và phân tích, đánh giá,
tổng hợp tài liệu và thông tin có liên quan để hoàn thành đề tài nghiên cứu của mình.
5.Bố cục
Đề tài được chia làm ba chương:
•Chương thứ nhất nói về những lý luận chung của tình hình nạo phá thai trong xã
hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
•Chương thứ hai là phân tích sâu vào nguyên nhân và điều kiện tình hình nạo phá
thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
•Chương thứ ba là đề xuất một số giải pháp phòng ngừa tình hình nạo phá thai trái
phép.
Mặc dù người viết đã nhận được sự hướng dẫn tận tình và chu đáo của thầy
Nguyễn Chí Hiếu và sự cố gắng hết sức của bản thân để hoàn thành đề tài luận văn của
mình. Song, không thể tránh khỏi những sai lầm và thiếu sót do khối lượng kiến thức
và khả năng nghiên cứu còn hạn hẹp. Vì thế kính mong nhận được sự đóng góp quý
báo của quý thầy cô cùng các bạn để có thể hoàn thiện đề tài nghiên cứu một cách tốt

hơn, từ đó áp dụng vào thực tế để mục tiêu nghiên cứu của đề tài có thể đạt được một
cách có hiệu quả.

Sinh viên thực hiện
Lê Thị Ngọc Lợi

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

5

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
CHƯƠNG I. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TÌNH TRẠNG NẠO
PHÁ THAI TRONG XÃ HỘI VIỆT NAM GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

Trong chương đầu tiên này, người viết tiến hành tìm hiểu các vấn đề chung về nạo
phá thai như khái niệm và các phương pháp nạo phá thai, đồng thời tìm hiểu thế nào là
nạo phá thai hợp pháp và không hợp pháp. Qua đó phân tích hậu quả của nạo phá thai
không hợp pháp. Cuối cùng, giúp hiểu rõ hơn về vấn đề nạo phá thai là thực trạng của
tình hình nạo phá thai cũng như tình hình nạo phá phá thai trái phép trong xã hội Việt
Nam giai đoạn hiện nay.
1.1Những vấn đề chung về nạo phá thai
1.1.1.Khái niệm hành vi nạo phá thai
Trước hết phải khẳng định rằng nạo phá thai không phải là biện pháp tránh thai,
mà đây là một giải pháp nhằm để chấm dứt thai kỳ ngoài ý muốn.
Nạo phá thai (còn gọi là sẩy thai chủ động hay sảy thai nhân tạo), là hành vi
nhằm chấm dứt việc mang thai một cách có chủ ý. Trừ một số trường hợp nguy cấp
như việc mang thai và sinh con có thể gây tử vong cho người mẹ hoặc đứa bé bị dị

hình, dị dạng, khuyết tật bẩm sinh.1
Ở một số trường hợp, phôi hay bào thai bị sẩy một cách tự nhiên do các biến
chứng y tế, việc này được gọi là sẩy thai tự nhiên. Sẩy thai tự nhiên hoàn toàn khác với
nạo phá thai vì đây là hiện tượng sẩy thai ngoài ý muốn, không theo ý chí người mang
thai.2
Theo các nhà y học thì nạo phá thai không phải là một thủ thuật lớn và quá khó,
nhưng vẫn có nhiều tai biến, nhiều nguy cơ, nên phải chỉ định và tiến hành đúng kỹ
thuật. Nếu thao tác đúng kỹ thuật thì kết quả sẽ tốt. Nếu làm không đúng kỹ thuật thì sẽ
gây ra rất nhiều tai biến.

1, 2

Dựa trên Nạo Phá Thai, George D. Zgourides, Bác Sĩ. Christie S. Zgourides, Thạc Sĩ. Dịch viên: Nguyễn
Hồng Trang, />
1.1.2.Các phương pháp nạo phá thai phổ biến

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

6

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
Theo Hướng dẫn Chuẩn Quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản của
Bộ Y Tế ban hành năm 2003 quy định rằng trước khi nạo phá thai thì cán bộ y tế cần tư
vấn cho người muốn phá thai để cùng họ lựa chọn phương pháp phá thai phù hợp trên
cơ sở nắm được các thông tin về các phương pháp phá thai, qui trình phá thai, các tai
biến, nguy cơ có thể gặp, cách tự chăm sóc ngay sau thủ thuật và các biện pháp tránh
thai phù hợp sau khi phá thai. Sau đây là một số phương pháp chủ động ngưng thai phổ

biến được quy định tại Hướng dẫn Chuẩn Quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ
sinh sản của Bộ Y Tế ban hành năm 2003.
1.1.2.1.Phá thai bằng phương pháp hút chân không
Phá thai bằng phương pháp hút chân không là phương pháp chấm dứt thai nghén
bằng cách dùng bơm hút chân không để hút thai từ tuần thứ 6 đến hết tuần thứ 12 kể từ
ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng.
Đây là phương pháp chỉ có thể áp dụng đối với thai còn rất nhỏ do đặc trưng của
chính thao tác hút là bác sĩ đưa một ống nhỏ bằng nhựa qua cổ tử cung vào trong tử
cung (ống này nối với bơm điện hoặc bơm tay rồi hút phôi thai ra). Do đó, nếu thai lớn
hơn 12 tuần tuổi thì thao tác hút thai sẽ không thành công. Thủ thuật này được thực
hiện nhẹ nhàng, ít đau đớn và ít biến chứng về sau. So với nạo thai thì hút thai được coi
là biện pháp an toàn hơn.
Tuyến áp dụng
Tuyến Trung ương, tỉnh và huyện: phá thai từ tuần thứ 6 đến hết tuần thứ 12.
Tuyến xã: chỉ phá thai đến hết 6 tuần (phá thai trong giai đoạn từ 36 đến 42 ngày,
kể từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng).
Phòng khám tư nhân chuyên khoa phụ sản - kế hoạch hoá gia đình chỉ được phép
hút thai nhỏ dưới 06 tuần (Theo điểm i khoản 2 Điều 27 Thông Tư 01/2004 /TT-BYT
Hướng dẫn về hành nghề y, dược tư nhân).
Tuyến xã là tuyến chỉ có trạm y tế xã, không có bệnh viện chuyên khoa hay đa
khoa như tuyến Trung ương, tỉnh và huyện. Ở đó, cơ sở vật chất cũng như trình độ của
cán bộ y tế còn yếu kém cả về số lượng lẫn chất lượng. Vì thế độ tuổi thai mà tuyến xã
được phép phá phải thấp hơn các tuyến trên là chỉ phá thai đến hết 6 tuần tuổi mà thôi,
trên 6 tuần thì phải chuyển lên các tuyến trên để xử lý.
Người được phép thực hiện

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

7


SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
Bác sĩ, y sỹ sản nhi, hộ sinh trung học và cao đẳng được đào tạo về hút thai chân
không.
Vì đây là phương pháp khá đơn giản nên yêu cầu về trình độ y học của người thực
hiện thủ thuật không cao. Trình độ thấp nhất là hộ sinh trung học nhưng phải được đào
tạo về hút thai chân không.
Chỉ định
Phá thai từ tuần thứ 6 đến hết tuần thứ 12
Chống chỉ định
Ðang viêm cấp tính đường sinh dục. Những trường hợp này cần được điều trị
hoặc chuyển tuyến. Vì nếu tiến hành thủ thuật ngay thì sẽ dễ gây ra nhiều biến chứng
như nhiễm trùng đường sinh dục hay cổ tử cung, thậm chí còn là nguyên nhân gây ra
nhiều bệnh phụ khoa khác.
 Cơ sở vật chất
 Phòng thủ thuật: bảo đảm tiêu chuẩn quy định.
 Phương tiện dụng cụ:


Bộ dụng cụ hút chân không.



Các phương tiện xử lý dụng cụ và xử lý chất thải.



Thuốc gây tê, hộp chống sốc và thuốc tăng co tử cung.

1.1.2.2.Phá thai bằng thuốc
Phá thai bằng thuốc là phương pháp chấm dứt thai nghén bằng cách sử dụng thuốc
Mifepristone và Misoprostol gây sẩy thai đối với thai đến hết 7 tuần (49 ngày) kể từ
ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng. Đây là phương pháp mà khi uống thuốc vào thì
phôi thai sẽ từ từ xuất ra khỏi tử cung mà không cần dung đến các dụng cụ y tế. Khi
đó, phôi thai vẫn chưa tượng hình người thì mới tiến hành được và độ tuổi thai bị phá
còn nhỏ hơn phương pháp hút chân không.
Tuyến áp dụng
Tuyến tỉnh, trung ương.
Người áp dụng phương pháp này cần ở gần cơ sở y tế (khoảng cách từ nơi ở đến
cơ sở y tế thực hiện không quá 30 phút).
Đây là phương pháp đơn giản nhưng cũng nhiều rủi ro. Người mang thai sẽ rất
đau đớn trong quá trình sẩy thai và dễ xảy ra biến chứng bất thường ảnh hưởng đến sức
khỏe của sản phụ như thai ra trong thời gian dài mà không dứt hoặc có thể bị băng

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

8

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
huyết nếu không thực hiện đúng chỉ định. Chính vì thế, pháp luật quy định rằng chỉ có
tuyến tỉnh và Trung ương mới được phép tiến hành, và người áp dụng cần phải ở gần
cơ sở y tế để kịp thời xử lý những biến chứng bất thường.
Người được phép thực hiện
Bác sỹ sản phụ khoa được huấn luyện về phá thai bằng thuốc.
Do đặc tính của phương pháp này có thể có nhiều rủi ro nên yêu cầu cán bộ y tế
phải là bác sĩ (có trình độ đại học trở lên) để có thể đảm bảo xử lý kịp thời khi có biến

chứng xảy ra.
Chỉ định
Phụ nữ tự nguyện chọn sử dụng thuốc để chấm dứt thai.
Có thai từ 49 ngày trở xuống kể từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng.
Chống chỉ định


Bệnh lý tuyến thượng thận.



Rối loạn đông máu.



Ðang điều trị bằng Corticoid hoặc thuốc chống rối loạn đông máu.



Có tiền sử dị ứng với Misoprostol hoặc Mifepristone.



Ðang cho con bú.
Do tính nguy hiểm của phương pháp dùng thuốc nên đòi hỏi trước khi tiến hành
thì bác sĩ phải tư vấn kỹ lưỡng và kết hợp với xét nghiệm những bệnh lý có chống chỉ
định. Nếu rơi vào một trong những chống chỉ định trên thì tuyệt đối không được tiến
hành phá thai nếu chưa khắc phục được chúng.
1.1.2.3.Phá thai bằng phương pháp nong và nạo
Nong và nạo thai là thủ thuật mà khi đó bác sĩ nong rộng cổ tử cung rồi đưa vào

trong tử cung một dụng cụ giống như cái thìa để lấy ra phôi thai cùng rau thai và nạo
sạch buồng tử cung. Nạo thai thường gây đau đớn và tỉ lệ biến chứng cao hơn so với
hút. Về độ tuổi thai thì phương pháp này áp dụng đối với thai từ 8 đến hết 12 tuần.
Mức tối đa của tuổi thai cũng bằng với phương pháp hút nhưng nạo thai được tiến hành
ở những nơi chưa thực hiện được hút thai.
Tuyến áp dụng
Tuyến huyện, tuyến tỉnh thành phố và tuyến trung ương.
Chính vì tính nguy hiểm của việc nạo cao hơn hút thai nên đòi hỏi phải tiến hành
ở các bệnh viện, không thể tiến hành ở trạm y tế xã như phương pháp hút chân không.

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

9

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
Người được phép thực hiện
Về cán bộ y tế được phép thực hiện thì phương pháp này cũng đòi hỏi những
người có kỹ thuật, cụ thể Bộ Y Tế quy định họ phải là : Bác sĩ sản phụ khoa, y sỹ sản
nhi, hộ sinh trung học và cao đẳng được đào tạo kỹ thuật phá thai bằng phương pháp
nong và nạo.
Chỉ định
Thai từ 8 đến hết 12 tuần ở những nơi chưa thực hiện được hút thai.
Chống chỉ định
Viêm cấp tính đường sinh dục. Những trường hợp này cần được điều trị hoặc
chuyển tuyến.
Cơ sở vật chất
 Phòng kỹ thuật: bảo đảm tiêu chuẩn quy định.

 Phương tiện dụng cụ:


Bộ dụng cụ nạo thai.



Các phương tiện khử nhiễm và xử lý chất thải.



Thuốc gây tê, hộp chống sốc và thuốc tăng co tử cung.
 Việc sử dụng biện pháp phá thai nào là do bác sỹ quyết định. Tuỳ thuộc vào
kỹ thuật và chuyên môn của bác sĩ tại các cơ sở y tế đó cũng như tuỳ thuộc vào điều
kiện sức khoẻ, tuổi thai mà sử dụng phương pháp phá thai cho thích hợp, đảm bảo
được sức khỏe người đi phá thai.
Cũng xin khẳng định lại rằng hút điều hòa kinh nguyệt hoặc nạo phá thai không
phải là một biện pháp tránh thai, mà chỉ là một giải pháp nhằm giải quyết những thai
kỳ ngoài ý muốn và nhiều khi đã dẫn đến tai biến do “nạo phá thai không an toàn hay
không hợp pháp”. Do đó cần tuân thủ theo những quy định của Bộ Y Tế.
1.1.3.Phá thai hợp pháp
Phá thai hợp pháp, y học gọi là phá thai an toàn, là phá thai tuân thủ theo đúng
quy định của pháp luật về nạo phá thai. Để bảo đảm an toàn mọi trường hợp thai nghén
ngoài ý muốn, khi cần nạo phá thai, người mang thai cần nên đến các cơ sở y tế công
hoặc các cơ sở y tế tư nhân được phép thực hiện các thủ thuật phá thai. Phá thai ở các
cơ sở y tế công và các cơ sở y tế tư nhân đều phải thi hành đúng quy định tại Hướng
dẫn Chuẩn Quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ sinh sản của Bộ Y Tế ban hành
năm 2003. Ngoài ra các cơ sở y tế tư nhân còn phải tuân theo quy định của Pháp lệnh

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu


1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
07/2003/PL-UBTVQH về hành nghề y, dược tư nhân ngày 25 tháng 02 năm 2003 quy
định về điều kiện của cơ sở cũng như người tiến hành phá thai tư nhân như sau:
• Người phá thai phải là cán bộ y tế chuyên khoa phụ sản hoặc cán bộ kế hoạch
hóa gia đình đã qua đào tạo tại cơ sở giáo dục được phép đào tạo theo pháp luật Việt
Nam và được cấp bằng tốt nghiệp đại học y, bằng tốt nghiệp cao đẳng y, bằng tốt
nghiệp trung học y.
• Có đủ sức khỏe và đạo đức nghề nghiệp.
• Không phải đang trong thời gian bị cấm hành nghề, cấm làm công việc liên
quan đến chuyên môn y, dược theo bản án, quyết định của Toà án; Đang bị truy cứu
trách nhiệm hình sự; Đang trong thời gian chấp hành bản án hình sự của Tòa án hoặc
quyết định áp dụng biện pháp hành chính đưa vào cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh
hoặc quản chế hành chính; Đang trong thời gian bị kỷ luật có liên quan đến chuyên
môn y, dược; Mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.
• Chỉ được phá thai trong độ tuổi thai mà pháp luật hiện hành quy định.
• Người phá thai phải được cấp chứng chỉ hành nghề của cơ quan Nhà Nước
có thẩm quyền khi đã có 5 năm thực hành tại Bệnh viện đa khoa, bệnh viện chuyên
khoa; phòng khám đa khoa, phòng khám chuyên khoa; Nhà hộ sinh; Cơ sở dịch vụ vận
chuyển người bệnh trong nước và ra nước ngoài; 2 năm thực hành tại cơ sở dịch vụ y
tế.
• Cơ sở nạo phá thai phải có giấy phép hành nghề của cơ quan Nhà Nước có
thẩm quyền, và chỉ được nạo phá thai trong phạm vi giấy phép hành nghề. Đồng thời
phải có đầy đủ cơ sở vật chất phù hợp với thủ thuật được tiến hành.
 Ngoài ra, trước, trong và sau khi phá thai cần phải chú ý những vấn đề sau

3
đây:
• Chỉ nạo, hút, phá thai sau khi đã được cán bộ y tế chuyên ngành sản - phụ
khoa và kế hoạch hóa gia đình tư vấn một cách thấu đáo. Về phía người muốn thực
hiện nạo phá thai, họ phải thấy thực sự yên tâm, thoải mái và tin tưởng ở cơ sở y tế
dịch vụ đó.
3

Tham khảo từ website />
• Trước khi được nạo, hút thai, thai phụ phải được kiểm tra sức khỏe toàn diện
và làm các xét nghiệm cần thiết như công thức máu, đôi khi phải xét nghiệm nước tiểu
và X quang tim phổi, hoặc ở nơi có điều kiện cần phải làm cả siêu âm. Như thế nhằm

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
để phát hiện những bệnh lý mà phương pháp nạo phá thai chống chỉ định để sử dụng
phương pháp cho thích hợp, hạn chế mức thấp nhất có hại cho sức khỏe sản phụ.
• Nếu trong quá trình nạo, hút thai có bất thường phải được xử lý cấp cứu tại
chỗ hoặc được chuyển tuyến cao hơn, hoặc được tuyến trên về hỗ trợ kỹ thuật an toàn
cho thai phụ.
• Sau khi hút thai, nạo thai, thai phụ cần được nằm lưu lại tại cơ sở y tế ít nhất
2 giờ để được theo dõi tình trạng chung, đặc biệt để xem có chảy máu, đau bụng nhiều
và có bất thường nào nữa không. Sau đó khi về sản phụ về cần thực hiện đúng việc
điều trị kháng sinh do thầy thuốc chỉ định. Các thầy thuốc cần hướng dẫn về chế độ

nghỉ ngơi, chăm sóc, tự theo dõi phát hiện sớm các dấu hiệu nguy cơ có thể gặp để đến
ngay cơ sở dịch vụ khám, xử trí và lịch hẹn khám lại.
• Ngoài ra, ngay sau khi phá thai, khách hàng cần được hướng dẫn và cung
cấp các biện pháp tránh thai, khuyến khích nên sử dụng bao cao su để tránh thai ngoài
ý muốn và phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục, hướng dẫn sử dụng
biện pháp tránh thai khẩn cấp nếu sinh hoạt tình dục không được bảo vệ.
1.1.4. Phá thai bất hợp pháp
Phá thai bất hợp pháp (về y học gọi là phá thai không an toàn), là hành vi phá thai
không tuân thủ theo quy định của pháp luật. Một cở sở gọi là phá thai bất hợp pháp khi
có một trong các yếu tố sau:
• Người thực hiện thủ phá thai không phải là cán bộ y tế chuyên khoa phụ sản
hoặc cán bộ kế hoạch hóa gia đình đã qua đào tạo tại cơ sở giáo dục được phép đào tạo
theo pháp luật Việt Nam và không có bằng tốt nghiệp đại học y, bằng tốt nghiệp cao
đẳng y, hay bằng tốt nghiệp trung học y.
• Người thực hiện thủ thuật phá thai không có chứng chỉ hành nghề hợp pháp.
• Hành nghề khi đang trong thời gian bị cấm hành nghề, cấm làm công việc
liên quan đến chuyên môn y, dược theo bản án, quyết định của Toà án; Đang bị truy
cứu trách nhiệm hình sự; Đang trong thời gian chấp hành bản án hình sự của Tòa án
hoặc quyết định áp dụng biện pháp hành chính đưa vào cơ sở giáo dục, cơ sở chữa
bệnh hoặc quản chế hành chính; Đang trong thời gian bị kỷ luật có liên quan đến
chuyên môn y, dược; Mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.
• Phá thai khi thai vượt quá độ tuổi quy định.

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi



Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
• Cơ sở nạo phá thai không có giấy phép hay phá thai vượt quá phạm vi giấy
phép hành nghề. Hoặc cơ sở vật chất không đủ đáp ứng cho phương pháp phá thai
được tiến hành.
Những cơ sở phá thai trái phép thường không đủ điều kiện vô khuẩn, không đủ
phương tiện chuyên môn. Họ thường dùng các biện pháp phản khoa học như đặt một
que bằng thảo mộc để nong cổ tử cung, hoặc dùng những dụng cụ tự tạo nên gây nhiễm
khuẩn và chấn thương nghiêm trọng cho sản phụ. Do thiếu kỹ thuật và phương tiện,
phá thai dấu diếm rất dễ bị sót hoặc bị tai biến mà khi phát hiện để xử trí thì đã muộn,
nhiều khi dẫn đến hậu quả tử vong.
1.2.Hậu quả của việc nạo phá thai trái phép
Khi có thai ngoài ý muốn, thường là ở tuổi vị thành niên, các cô gái thường xấu
hổ, lúng túng, sợ tai tiếng, nên cố tìm cách che giấu tình trạng có thai càng lâu càng tốt
bằng mọi cách có thể nghĩ ra. Nhiều trường hợp do áp lực gia đình và dư luận xã hội
nên dẫn đến phá thai bất hợp pháp ở nơi không đảm bảo an toàn hoặc phá thai muộn.
Mặc dù nạo phá thai góp phần giảm tỉ lệ gia tăng dân số trong xã hội nhưng nạo phá
thai bất hợp pháp cũng gây ra những biến chứng tức thời và lâu dài ảnh hưởng rất lớn
đến sức khoẻ về thể chất lẫn tinh thần của người sản phụ bị phá thai. Không những thế
mà còn ảnh hưởng đến gia đình và xã hội, hậu quả về mặt pháp lý đối với người có
hành vi phá thai trái phép.
1.2.1. Ảnh hưởng đến sức khỏe người phụ nữ.
• Về mặt tinh thần: Qua việc phá thai, cô gái sẽ cảm thấy mặc cảm với mọi
người, gia đình, bạn bè hay người yêu, người chồng sau này, thấy mình bị cô lập,
tương lai bị bán rẻ, mất giá trị trong con mắt của mọi người, làm tăng thêm cảm giác
thất bại lạc lõng, nhẹ thì họ luôn thấy mình có lỗi, còn nặng hơn có thể dẫn đến mắc
bệnh tâm thần. Cụ thể là phá thai xong, người phụ nữ dù có thể vẫn tiếp tục sống bình
thường và có gia đình, nhưng lúc này ám ảnh quá khứ làm cho họ không thể sống
thanh thản và cuộc sống gia đình không hạnh phúc. Nghiêm trọng hơn là nhiều phụ nữ
sau khi phá thai rồi trở nên điên dại, trầm cảm, tâm trí thiếu minh mẫn, không nhận
thức được. Thống kê cho biết, có khoảng 55% số người đi phá thai cho mình là có lỗi,

44% bị rối loạn thần kinh trong một thời gian dài, 36% thường xuyên bị mất ngủ, 31%
cảm thấy ân hận và có đến 11% phải đến bác sĩ tâm thần.4

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
• Về mặt thể chất: Nạo phá thai là việc làm ngoài ý muốn chủ quan của người
mang thai nhưng do sự hiểu biết nông cạn và chưa đầy đủ để đến lúc buộc phải chọn
con đường là phá thai, bỏ đi trách nhiệm của người làm cha mẹ đối với đứa con chưa
được sinh ra. Ngoài những ảnh hưởng về mặt tinh thần thì ảnh hưởng về thể chất là
không thể tránh khỏi. Phần đông phụ nữ sau khi nạo phá thai đã ảnh hưởng rất lớn về
sức khoẻ sinh sản, sức khỏe tình dục. Các trường hợp nạo phá thai không an toàn đã
đưa đến nhiều tai biến, hậu quả xấu về sức khỏe sinh sản như vô sinh (do tắc dính
buồng tử cung, vòi trứng), thai ngoài dạ con, băng huyết, sót rau, thủng tử cung, nhiễm
trùng... và có không ít trường hợp gây tử vong.
1.2.2. Ảnh hưởng đến gia đình và xã hội
• Về phía gia đình: Gia đình bị ảnh hưởng không nhỏ trong việc mang thai ngoài
ý muốn của con em họ, đặc biệt là mang thai trước hôn nhân. Thứ nhất, khi mang thai
ngoài ý muốn trước hôn nhân, không chỉ riêng người mang thai cảm thấy xấu hổ, tai
tiếng, mà gia đình người đó cũng bị ảnh hưởng. Do định kiến của phần đông những gia
đình ở nông thôn, họ thấy việc con gái mang thai trước hôn nhân là một điều đáng xấu
hổ. Thứ hai, Sau khi phá thai, người phụ nữ trở nên rất yếu ớt cả về thể chất lẫn tinh
thần, nên cần phải được chăm sóc và an ủi từ phía gia đình. Thêm vào đó, sau khi phá
thai người phụ nữ thường chán nản bỏ dỡ việc học hoặc mất đi việc làm tự mưu sinh
cho chính mình. Lúc đó, người phụ nữ phải phụ thuộc vào gia đình là rất lớn.

• Về phía xã hội: Không chỉ là nỗi đau của bản thân, không chỉ là gánh nặng cho
gia đình mà việc có thai ngoài ý muốn dẫn đến phá thai trái phép còn gây ra ảnh hưởng
không nhỏ cho xã hội, môi trường sống của cộng đồng. Việc phá thai này tất yếu sẽ
ngày càng làm khủng hoảng tình trạng nạo phá thai và làm tăng tình hình nạo phá thai
trái phép trong xã hội Việt Nam. Có những trường hợp sau nạo phá thai cảm thấy tự ti
không thực hiện được mong ước rồi chán nản, bỏ học, dẫn đến hư hỏng bằng nhiều con
đường khác, một số người đã vì mặc cảm mà dẫn đến hành động như tự tử, bỏ nhà đi
thành kẻ bán dâm hoặc trở thành kẻ giết người (giết chết người yêu để trả thù). Lúc đó,
lại góp phần sinh ra nhiều tệ nạn xã hội và làm cho tình hình tội phạm trong xã hội
4

/>%8Fe&article=2507[30/10/2009]

• ngày càng tăng thêm, làm cho cả gia đình, người thân và xã hội phải gánh chịu.
Từ đó góp phần tô thêm cho nền văn hóa xã hội Việt Nam những vết đen không đáng

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
có và tạo cho xã hội một gánh nặng là làm thế nào để tìm cách giải quyết, để cho xã hội
Việt Nam trở nên văn minh và giàu đẹp hơn.
1.2.3. Hậu quả về mặt pháp lý
Khác với các hậu quả vừa phân tích, loại hậu quả này tác động đến đối tượng có
hành vi phá thai trái phép. Người có hành vi phá thai trái phép có thể bị xử phạt hành
chính theo Nghị định số 45/2005/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực

y tế hay truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội phá thai trái phép theo Điều 243 Bộ
luật hình sự 1999 tùy theo mức độ vi phạm. Ngoài ra, nếu chủ thể được phép
phá thai nhưng không đảm bảo cho sức khoẻ của người mẹ thì tuỳ
trường hợp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 242 Bộ
luật hình sự năm 1999 về Tội vi phạm các quy định về khám bệnh,
chữa bệnh, sản xuất, pha chế thuốc, cấp phát thuốc, bán thuốc hoặc
dịch vụ y tế khác5.
1.3.Thực trạng tình hình nạo phá thai và nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt
Nam giai đoạn hiện nay
1.3.1.Tình hình chung về nạo phá thai trong cả nước
Theo Bác sĩ Nguyễn Hoài Đức, Bộ Y tế Việt Nam cho hay là Việt Nam “nằm đầu
trong danh sách các nước có con số phá thai nhiều nhất” và “hiện tượng phá thai của
gái vị thành niên, chưa lập gia đình là cao hơn hẳn các nước khác nằm gần đầu bảng
trong danh sách”. Thực thế, theo bản báo cáo Guttmacher Institute của Kế hoạch hóa
Gia đình, Việt Nam là một trong những nước có tỉ lệ phá thai cao nhất, với khoảng 2
triệu lần phá thai hằng năm, có nghĩa là có khoảng 111 trong số 1000 người phụ nữ từ
lứa tuổi 15-44 phá thai hằng năm, hay nói một cách khác là cứ 100 lần mang thai, là có
58.3 trường hợp bị phá. Tỉ lệ phá thai chung này ngụ ý trung bình mỗi người phụ nữ
Việt Nam sẽ có 3.32 lần phá thai trong đời mình6.
Còn theo thông tin từ hội nghị do Hiệp hội Kế hoạch hóa gia đình quốc tế khu vực
Đông Nam Á và châu Đại Dương tổ chức ngày 04 tháng 8 năm 2005, cứ một phút trôi
5

TS Phạm Văn Beo, giáo trình luật hình sự phần các tội phạm
/>%E1%BB%87t-nam-cao-kinh-hoang-kho%E1%BA%A3ng-2-tri%E1%BB%87u-ca-m
Nguồn: DCVOnline />6

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1


SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
qua trên thế giới có một phụ nữ chết vì tai biến thai nghén, chuyển dạ sinh nở; có 10 cô
gái trong độ tuổi vị thành niên đi phá thai không an toàn. Tổ chức Y tế thế giới (WHO)
cho biết có 350 triệu phụ nữ trên thế giới muốn sinh thưa hoặc sinh ít đi nhưng không
biết cách để tránh thai. Vì vậy, mỗi năm có đến 70.000 người chết vì phá thai. Còn tại
Việt Nam, theo GS.BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng - giám đốc Bệnh viện phụ sản Từ
Dũ, Thành Phố Hồ Chí Minh cho biết, thực trạng nạo phá thai rất đáng lo ngại, mỗi
năm có khoảng 700.000 phụ nữ nạo phá thai, riêng Thành Phố Hồ Chí Minh khoảng
100.000 ca/năm.7
Đây là những con số rất đáng báo động về tình hình nạo phá thai trong xã hội
Việt Nam giai đoạn hiện nay, đặc biệt là ở các thành phố lớn trong nước như Thành
Phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Cần Thơ. Trong đó tình hình nạo phá thai ở Thành Phố
Hồ Chí Minh được coi là đáng báo động nhất với con số ca nạo phá thai khổng lồ là
khoảng 100.000 ca/năm, lớn hơn các thành phố khác.
1.3.2.Hà Nội
Mặc dù thành phố Hà Nội tích cực đẩy mạnh công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản
cho người dân, phát triển dịch vụ cung ứng các biện pháp tránh thai đến tận cơ sở
nhưng tỷ lệ nạo phá thai vẫn còn khá cao. Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Minh, giám
đốc Bệnh viện Sản Phụ Khoa Trung Ương ở Hà Nội, Bệnh viện của bà phá hơn 40 thai
nhi mỗi ngày, trong đó hơn 30% là lứa tuổi vị thành niên và thanh niên, bà nhắc đi
nhắc lại thông tin: “Những năm gần đây, số học sinh sinh viên đến Trung tâm phá thai
rất nhiều, chiếm khoảng 30-40% các ca hút hoặc phá thai”8. Trong những ca phá thai
mà các bác sỹ ở Trung tâm không thể nào quên là trường hợp 1 bé gái 14 tuổi, thai đã
lớn 22 tuần. Người nhà đưa đến viện, cô bé này nhất định không chịu phá bỏ và muốn
giữ lại để lấy chồng. Khi được tư vấn, cô bé đòi vứt hồ sơ của bệnh viện và bỏ về. Mãi
đến lần thứ 2 quay lại viện, khi được tư vấn kỹ lưỡng, cô bé mới chấp nhận huỷ bào

thai ấy.9
7

Thông tin và số liệu lấy từ />8
Thông tin và số liệu lấy từ />9
Thông tin và số liệu lấy từ />
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
Qua đó, phần nào nêu bật được tình trạng phá thai khi thai đã lớn. Các trường hợp
để thai to, phải phá thường là học sinh, sinh viên bởi vì khi có thai, nhiều cô gái không
hề hay biết, số khác thì cố tình giấu giếm bố mẹ, người thân vì sợ xấu hổ. Cũng theo
Bác sĩ Nguyễn Thị Hồng Minh nói càng lúc bà càng đối diện với “sự sợ hãi nhất của
bà, là phải phá những thai nhi đã được 20-22 tuần, khi cơ thể của các thai nhi này đã
hoàn thành”. “Nhiều cháu hoàn toàn không có chút kiến thức nào về giới tính, các biện
pháp tránh thai. Khi mất kinh nhiều ngày, các cháu không hề biết mình có thai. Khi
hỏi có bao giờ nghĩ rằng sẽ tìm người tư vấn không thì nhận được sự lắc đầu”, bác sỹ
Hồng Minh nói10. Tiến sĩ Nguyễn Đức Hinh, Hiệu trưởng Đại học Y Hà Nội, nguyên
Phó giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương, cho biết theo quy định, các phòng khám
sản, phụ khoa tư nhân chỉ được phép hút thai dưới 42 ngày tuổi (dưới 6 tuần). Việc phá
thai bằng thuốc cũng không được phép làm tại các phòng khám này mà phải được thực
hiện tại bệnh viện từ tuyến huyện trở lên. Ngay cả tại bệnh viện tuyến trung ương, việc
phá thai cũng chỉ được phép giới hạn đến dưới 22 tuần tuổi. Từ 22 tuần tuổi trở lên,
phải có hội chẩn và sự đồng ý của giám đốc bệnh viện, cũng như chỉ phá trong những
trường hợp cực kỳ đặc biệt ảnh hưởng đến tính mạng của thai phụ bắt buộc phải bỏ

thai. Tuy vậy, trên thực tế, rất nhiều phòng khám, cơ sở y tế tư nhân không làm đúng
quy định trên. Khi phát hiện mình có thai, nhiều trường hợp đã tìm đến các cơ sở y tế
tư nhân nạo phá thai chui, đây là lựa chọn hết sức nguy hiểm, vì nếu không may sự cố
xảy ra, khả năng cấp cứu của các trung tâm này là rất thấp. Đó là chưa kể đến nhiều
hậu quả như: thủng tử cung, nhiễm trùng, sót thai, sót rau…Không ít trường hợp tai
biến đã phải đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện phụ sản Trung ương11.
Tại Khoa Kế hoạch hoá gia đình, Bệnh viện phụ sản Hà Nội, một nữ y tá (đề nghị
giấu tên) giải thích với phóng viên: “Hôm nay là mồng Một âm nên vắng. Từ sáng tới
giờ chỉ mới có 20 trường hợp hút và nạo thai chứ mọi hôm làm không xuể”. Để minh
chứng cho những gì mình nói, nữ y tá này với tay vào tủ cầm một tập hồ sơ dày cộp và
nói: “Bạn xem đi, ngày hôm qua có ngần này người, tôi viết bệnh án mỏi tay mà vẫn
không hết, vẫn phải hẹn đến sáng hôm nay”. Ngoài hành lang bệnh viện, một đôi thanh
10

/>Nguồn: DCVOnline />11
/>
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
niên đang tựa vào nhau đọc truyện tranh. Kế đó, một số cô gái với vẻ mặt e dè ngồi gục
đầu vào đầu gối. Không như những nơi khác, tại khoa này, bệnh nhân ai biết người
nấy, không bắt chuyện, không hỏi thăm nhau… Nữ hộ sinh Vũ Thị Vân, người “gác
sổ” chính của Khoa Kế hoạch hoá gia đình cung cấp cho phóng viên một thông tin
khiến cho nhiều người phải giật mình: “nếu tính cả Thứ 7, Chủ Nhật thì mỗi ngày có
không dưới 40 trường hợp vào đây để nạo hút thai”12. Đó chỉ mới là con số tại Bệnh

viện phụ sản Hà Nội, còn những bệnh viện cũng như các phòng khám khác nữa.
 Tình hình nạo phá thai trái phép tại Hà Nội:
Hiện nay, những điểm nạo phá thai trái phép đang mọc lên như nấm và lan tràn
khắp nơi. Sau đây là một ví dụ điển hình phản ánh tình trạng nạo phá thai trái phép tại
Hà Nội được thu thập được từ các phóng viên giả vai người đi phá thai:
Trong vai hai vợ chồng bị “vỡ kế hoạch”, phóng viên Đất Việt đến phòng khám
chuyên khoa tư nhân P.T. trên đường Giải Phóng. Đây là một trong những tuyến phố
có nhiều phòng khám tư mở dịch vụ phá thai “chui”. Tiếng là “chui” nhưng các cơ sở
này vẫn công khai treo biển: “Hút thai, phá thai bằng thuốc…”. Sau khi nộp 30.000
đồng tiền khám cho cô nhân viên mặc áo blu trắng, phóng viên được dẫn vào một căn
phòng rộng chừng hơn chục m2, ngăn đôi bằng mảnh ri-đô ố vàng. Nghe “bệnh nhân”
trình bày đã chậm kinh hơn một tháng rưỡi và đã thử quickstick lên hai vạch, bà bác sĩ
dùng tay vỗ vào cái máy siêu âm đen trắng cũ kỹ, bôi gel và đưa đầu dò qua vùng bụng
“bệnh nhân”. Sau một hồi nhíu mày, bà phán: “Hình ảnh túi thai đây rồi, nhưng mờ
lắm. Em có làm luôn thì làm, còn nếu muốn chắc ăn, thì đóng tiền làm thêm xét
nghiệm máu và siêu âm màu, cho rõ”. Người bạn đồng nghiệp đi cùng hỏi bác sĩ: “Vợ
em sợ đau lắm, em thấy phòng khám quảng cáo có thuốc để phá thai, hay chị cho vợ
em giải quyết theo cách đó?”. Bà phẩy tay: “Thai của vợ cậu hơn ba tháng rồi, thuốc
chỉ phá được thai nhỏ thôi. Yên tâm là không đau”13.
Ngoài ra cũng trên đường Giải Phóng, hai phóng viên Lê Quân và Trần Đan cũng
phát hiện thêm phòng khám làm dịch vụ nạo phá thai:
Trong vai cặp vợ chồng mới cưới, hai người tìm đến khu vực sát Viện 103 (Hà
Nội) để tìm hiểu về đoạn phố đặc biệt này. Dù đã chuẩn bị tinh thần nhưng họ vẫn ngạc
12
13

Thông tin từ />Thông tin từ />
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1


SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
nhiên vì cứ chốc chốc, lại có những người nam hoặc nữ mặc áo blouse trắng giơ tay ra
vẫy... Chi chít những tấm biển quảng cáo sản phụ khoa mọc lên ven đường. Ngoài
những biển quảng cáo đơn thuần còn có những tấm biển có nội dung... “hút thai”. Nhìn
thấy chữ “Hút thai” in hoa to tướng, vàng chóe trên tấm biển quảng cáo nền xanh, anh
bạn đồng nghiệp vai người “chồng” tấp ngay xe vào và nhìn thấy địa chỉ số 55 Phùng
Hưng (Q. Hà Đông). Phòng khám đông nườm nượp. Nhiều cặp “vợ chồng” mặt mũi
còn non đang ngồi dỗ dành nhau đợi đến lượt khám. Nữ phóng viên chú ý ngay đến hai
cô gái người nhỏ nhắn nhưng trắng và xinh đang nói cười hỉ hả. Tiếp chuyện cùng hai
phóng viên, một trong hai cô cho biết tên là Hòa, Hòa cũng đang ngồi chờ để “giải
quyết”. Trong câu chuyện với người phóng viên, Hòa tỏ ra khá rành rõi về dịch vụ này:
“Loáng cái là xong ngay. Không đau đớn, chỉ hơi tưng tức thôi. Chị đừng sợ. Lần đầu
tiên à chị?”. Không đợi trả lời, Hòa rút di động: “Vâng. Em đây. Chị làm cho em được
không? Bên này lâu quá. Em còn phải đi làm...”. Nghe điện xong, Hòa đứng dậy, bảo
luôn người phóng viên đi theo. Trên đường đi, cô giải thích là sang chỗ khác “làm” cho
nhanh, chứ ngồi đây đợi, biết bao giờ mới đến lượt. Trên đường đến chỗ mới, họ nhận
thấy có 5 phòng khám khác treo biển quảng cáo: hút thai. Phòng khám mới mà Hòa
dẫn đến, chỉ ghi bên ngoài là “sản phụ khoa” nhưng cũng kiêm luôn hút thai. “Để che
mắt thiên hạ thôi. Chứ ở phố viện này, phòng khám nào chả nạo hút thai”, Hòa nói. Cô
cũng cho biết, 10 cặp đến đây thì có đến 9 cặp không phải là vợ chồng, hầu hết mang
thai ngoài ý muốn. Đến lượt Hòa. Cô y tá dắt Hòa đi siêu âm. 5 phút sau, Hòa được
phát một viên thuốc màu trắng, nhỏ thêm một ít thuốc nước vào miệng, rồi sau đó... lên
bàn. Chưa đầy 10 phút, Hòa bước ra. Khuôn mặt có phần hơi tai tái, Hòa bảo: “Xong
rồi”. Hỏi có đau không, Hòa cười bảo: em quen rồi. Chả cần nghỉ ngơi, nhoáng nhoàng
lấy vài vỉ thuốc, thanh toán tiền hết hơn 500.000 đồng, kịp chào người bạn mới, Hòa và
cô bạn biến mất sau dòng xe cộ. Khi đi tìm hiểu về giá nạo hút thai và hỏi về những hệ

quả của việc nạo hút thai, một vị bác sĩ tên H. tại phố viện 103 lại cho biết: “Giá cả đến
đây sẽ thỏa thuận. Em yên tâm đi, có người “làm” ở đây 13 lần mà vẫn có bầu như
thường. Không lo biến chứng đâu. Giờ thuốc tốt lắm...”14
Ngoài khu vực đường Giải Phóng, trên một số tuyến phố có bệnh viện lớn như
Phụ Sản Trung Ương và Phụ Sản Hà Nội…, các phòng khám sản, phụ khoa tư nhân
14

Thông tin từ />
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

1

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
mọc lên như nấm. Để đối phó với các cơ quan chức năng, một số phòng khám tư nhân
còn đề nghị bệnh nhân đồng ý để bác sĩ ghi “hạ” tuổi thai vào sổ khám bệnh để “làm
cho nhanh”, dù tuổi thai thực tế đã vượt quá khung được phép xử lý của phòng khám tư
nhân.
Qua đó cho thấy tình hình nạo phá thai trái phép tại Hà Nội đang diễn ra một cách
ngang nhiên và ngày càng dày đặc, ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội và lối sống
văn minh của người dân.
1.3.3. Tại Thành phố Hồ Chí Minh
Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những thành phố lớn nhất của Việt Nam.
Tình trạng đô thị hóa đã làm cho thành phố ngày càng trở nên đông đúc hơn, đã có
nhiều người từ các tỉnh lên thành phố sinh sống, ngay cả những người từ các tỉnh phía
Bắc. Cùng với sự phát triển của thành phố, kiểu sống của giới trẻ của thành phố cũng
dần dần được hiện đại hóa. Họ trở nên sống độc lập hơn với gia đình và trở nên tự do
hơn trong các mối quan hệ xã hội, đặc biệt là với người yêu.

Mặc dù họ rất lo lắng đến các hậu quả của những hành vi tình dục và cố gắng tìm
hiểu về các thông tin ngăn ngừa có thai ngoài ý muốn, nhưng cuối cùng họ vẫn thường
tìm đến các dịch vụ phá thai không hợp pháp. Các phương tiện thông tin đại chúng của
thành phố như sách báo, truyền thanh, truyền hình và các phương tiện truyền thông
điện tử khác cũng đã chuyển tải một số thông tin về kế hoạch hóa gia đình. Tuy nhiên,
số trường hợp nạo phá thai ở các bệnh viện trong thành phố đã chứng tỏ rằng các
chương trình truyền thông này vẫn chưa đầy đủ và có hiệu quả. Thành phố Hồ Chí
Minh, với khoảng 7 triệu dân, mỗi năm có khoảng hơn 100.000 ca sinh nhưng số ca
nạo phá thai cũng tương đương. Chỉ riêng tại Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ, một trong
những dịch vụ về kế hoạch hóa gia đình lớn của thành phố Hồ Chí Minh, mỗi năm tổng
số sinh khoảng 45.000 người nhưng nạo phá thai hơn 30.000 người, đã có hơn 30.000
trường hợp nạo phá thai trong năm 2000, đến năm 2004 con số cũng không có gì thay
đổi15. Theo số liệu mà Ủy Ban Nhân Dân Thành phố Hồ Chí Minh báo cáo Chính phủ
về việc thực hiện Chiến lược dân số giai đoạn 2001-2006 thì tỉ lệ số ca nạo phá thai so
với số ca sinh trong năm 2006 tại Thành phố Hồ Chí Minh là 103,4%. So với năm
2000, số ca nạo phá thai giảm 30% (tỉ lệ 132.000/103.972 ca). So với mục tiêu chiến
15

Số liệu được lấy từ />
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

2

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
lược dân số Việt Nam đề ra đến năm 2006 phải giảm 50% số ca nạo phá thai so với
năm 2000 thì Thành phố Hồ Chí Minh chưa đạt được. Ngày 24-11-2007, bác sĩ Dương
Phương Mai - trưởng khoa kế hoạch hóa gia đình Bệnh viện phụ sản Từ Dũ - cho biết

thêm: “Trong chín tháng đầu năm 2007 bệnh viện đã thực hiện khoảng 19.000 ca nạo
phá thai”. Hằng năm, tỉ lệ số ca sinh trên số ca nạo phá thai tại bệnh viện này tương đối
bằng nhau16.
Ngoài ra, có một thực tế đáng báo động khác là gần đây các nhà xã hội học hay
nhấn mạnh về vấn đề quan hệ tình dục trước hôn nhân và quan hệ tình dục tuổi vị
thành niên. Trong số 30000 số ca nạo phá thai thì có tới 5000 là những cô gái dưới 19
tuổi. Thống kê của cả nước cho biết có khoảng 10% số ca nạo phá thai là ở lứa tuổi vị
thành niên, chưa có gia đình, tức khoảng 70.000 ca/năm. Một nghiên cứu trên học sinh
– sinh viên cũng cho thấy khoảng 6 – 8 % nữ học sinh – sinh viên đã có quan hệ tình
dục. Đối với các cô gái này thì phần đông chọn cách giải quyết là nạo phá thai17.
Tuy nhiên, đó chỉ là những con số thống kê tại được tại bệnh viện. Còn những
trường hợp phá thai bất hợp pháp thì không sao thống kê được, một phần là vì không
phát hiện hết những điểm phá thai trái phép, còn một phần là những điểm phá thai này
có phát hiện cũng không thể thu thập được thông tin đầy đủ về các số ca nạo phá thai
bởi họ không lưu lại hồ sơ của những ca trái phép đó, gây khó khăn cho quá trình điều
tra.
 Tình hình nạo phá thai trái phép tại Thành Phố Hồ Chí Minh:
Bất chấp Pháp lệnh về Hành nghề y dược tư nhân, tại Thành phố Hồ Chí Minh
dịch vụ phá thai “chui” vẫn xuất hiện. Cơ sở nạo phá thai trái phép thì nhiều nhưng để
phát hiện và tìm chứng cứ chứng minh hành vi trái pháp luật của họ thì không dễ. Ngày
21/7/2009, Đoàn thanh tra của Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh đi kiểm tra hoạt động
của một số cơ sở y tế tư nhân hoạt động trong lĩnh vực sản khoa và phát hiện hai cơ sở
vi phạm nghiêm trọng pháp lệnh này:
Sáng 21-7-2009, Thanh tra Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh kiểm tra đột xuất,
phát hiện nhà bảo sanh Thiện Tâm (186 Nguyễn Ánh Thủ, phường Hiệp Thành, quận
16

Số liệu được lấy từ />[ 25/11/2007]
17
Số liệu được lấy từ />

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

2

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
12) thực hiện phá thai trên tám tuần tuổi và đỡ nhiều bà mẹ chưa thành niên (15-17
tuổi) sinh non (có thai 16-22 tuần tuổi). Do phá thai ngoài độ tuổi quy định của pháp
luật nên tất cả các trường hợp trên đều không có tường thuật thủ thuật và hồ sơ lưu
nhằm trốn tránh trách nhiệm trước pháp luật cũng như với nạn nhân. Ngoài ra, cơ sở
chưa xuất trình được giấy phép phòng siêu âm, bằng cấp chuyên môn và chứng chỉ của
bác sĩ siêu âm. Cơ sở còn sử dụng máy hấp vô trùng không đảm bảo theo quy định và
không niêm yết giá. Việc không niêm yết giá là cơ hội thuận lợi để nhà bảo sanh này
dễ dàng đẩy giá lên cao mà sản phụ khi cần thì vẫn phải chấp nhận18.
Cùng ngày, Thanh tra Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh cũng yêu cầu nhà bảo
sanh Anh Dũng (67 Nguyễn Ánh Thủ, phường Hiệp Thành, quận 12) ngưng ngay việc
phá thai nội khoa và điều hòa kinh nguyệt vì giấy phép dành cho nữ hộ sinh chỉ có
chức năng đỡ sanh và sanh thường. Tại phòng khám đa khoa Anh Dũng (cơ sở liên kết
với nhà bảo sanh Anh Dũng), vào thời điểm thanh tra không có bác sĩ trưởng khoa nào
trừ trưởng khoa Nội. Cơ sở chưa xuất trình được bằng cấp chuyên môn của các trưởng
khoa. Thanh tra yêu cầu ngưng ngay phòng X-quang vì chưa có giấy phép. Trường hợp
hành nghề khi không có giấy phép hoặc vượt quá phạm vi giấy phép là rất phổ biến
trên thực tế. Thành phố Hồ Chí Minh có không ít những cơ sở hành nghề phá thai tư
nhân nhưng chỉ mới phát hiện được vài cơ sở thì đâu đó vẫn diến biến tình trạng phá
thai trái phép này mà các cơ quan chức năng vẫn chưa tìm ra19.
Cùng với hoạt động của các đối tượng phá thai trái phép thì có các cò phá thai
cũng đang tràn lan, họ thường lai vãng trước cửa bệnh viện, đặc biệt là bệnh viện Phụ
sản Từ Dũ. Khi phát hiện người có biểu hiện muốn phá thai thì các cò phá thai bắt

khách rất nhiệt tình, hỏi han uyên thuyên và gợi ý dẫn đường đi phá thai: “Siêu âm thai
chưa? Có mang theo đủ tiền không? Đi “giải quyết hậu quả” thế này thì phải chuẩn bị
đầy đủ để làm nhanh gọn, chứ chở tới chở lui nhiều lần dễ bị chú ý, các bác sĩ cũng
không thích đâu”. Nhiều phóng viên trong vai người đi phá thai với vẻ rụt rè lo ngại đã
xâm nhập vào các điểm phá thai “chui”. Sau đây là trường hợp phát hiện phòng khám
tư nhân phá thai trái phép của một nữ phóng viên khi giả vai người đi phá thai:
18
19

Thông tin lấy từ />Thông tin lấy từ />
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

2

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
[Trong vai một cô gái ngoại tỉnh vào Thành Phố Hồ Chí Minh thuê nhà làm công
nhân, lỡ dại để dính bầu với bạn trai nhưng không đủ điều kiện nuôi con. Cô tìm tới
Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ, vừa đến trước cổng bệnh viện thì đã được nhiều người chạy
xe ôm nhào đến hỏi han đi đâu, làm gì..... Thấy cô này cứ tần ngần, một người tên Hiệp
như hiểu ý, kéo ra một góc, nháy mắt bảo nhỏ: “Đi “giải quyết” phải không? Lên xe
đi, tui chở tới chỗ này kín đáo lắm chớ vô bệnh viện, phức tạp lắm, phải xếp hàng chầu
chực lâu nè, bị nhiều người dòm ngó nè, lỡ gặp người quen nè... Đi bác sĩ ngoài vừa
nhanh vừa kín, đàng hoàng lại bảo đảm an toàn” . Cô gái ra vẻ xiêu lòng, ngồi lên xe.
Hiệp vừa cho xe chạy đã bắt đầu cật vấn: “ Có đứa con nào chưa? Thai mấy tháng rồi?
Nếu thai dưới một tháng giá chừng 600.000-700.000 đồng, còn lớn nữa thì mắc hơn” .
Cô ta nói lí nhí: “Dạ, thai chắc còn nhỏ, chưa siêu âm...” . Hiệp gật đầu: “Được rồi,
thai còn nhỏ thì để tui đưa đến chỗ này, gần thôi. Nếu thai lớn cỡ 3-4 tháng trở lên thì

phải đi chỗ khác, xa hơn” . Trên đường đi, người phóng viên này dò hỏi: “Anh có
thường đưa người đi “giải quyết” không?”. Hiệp khoe: “Nhiều! Mỗi khách đưa đến,
tui được người nhà bác sĩ cho 10.000- 20.000 đồng, có khi nhiều hơn. Tôi thường đưa
mấy cô công nhân và sinh viên đi “giải quyết hậu quả”” . Hiệp chở qua Cách Mạng
Tháng Tám và dừng lại trước một nhà bảo sanh tư nhân, giới thiệu: “Bác sĩ P. ở đây
giỏi lắm, có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề”. Sau khi đóng tiền siêu âm, cô gái
được dẫn vào một căn phòng tối lờ mờ và bị một người mặc áo bác sĩ, với vẻ không
mấy thiện cảm yêu cầu kéo áo để siêu âm. Có lẽ siêu âm không thấy gì nên ông ta gắt
gỏng: “Mất kinh lâu chưa? Có bao giờ mất lâu thế này không?...” . Trong lúc ngồi
uống nước và chờ và siêu âm lại, cô ta bỏ về mất.
Hôm sau, cô dẫn cô em họ mang thai 3 tháng đến Bệnh viện Phụ sản Hùng
Vương- TPHCM. Cò phá thai ở đây cũng nhiều và sành sỏi cách “làm ăn” không kém
gì ở Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ. Vừa dừng xe trước cổng, họ đã bị một phụ nữ trung
niên kéo tay, hỏi dồn: “Chưa chồng, đúng không? Ngu lắm, vào bệnh viện bác sĩ bắt
nhập viện rồi thông báo cho cha mẹ biết à? Đi với dì, vừa không đau vừa bí mật” . Rồi
không đợi khách phản ứng gì, bà ngoắt hai người chạy xe ôm. Họ được chở thẳng đến
một ngôi nhà nằm kín đáo trong một con hẻm trên đường Điện Biên Phủ. Cô em họ
được đưa vào siêu âm một lát rồi trở ra ngồi đợi. Một người đưa ra một tờ giấy
photocopy nhàu nhĩ với những chữ viết tay sơ sài. Bên dưới tấm ảnh siêu âm nhòe
nhoẹt, “bác sĩ chuyên khoa” cũng không ký tên, chỉ thấy dòng chữ photocopy sẵn “B/sĩ

GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

2

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
Hà” . Tiếp đó, họ được đưa vào gặp “bác sĩ” này, bà ta ra giá: “Giải quyết trọn gói 2

triệu đồng” . Thấy các cô gái cứ ậm ừ, bảo không đủ tiền, muốn về suy nghĩ thêm, vị
“bác sĩ” này đổi giọng: “Suy nghĩ cho lắm vào rồi ôm cái bụng mà sướng nhé!” . Thấy
không êm, thế là, bà thúc họ trả 60.000 đồng, chi phí xe ôm và siêu âm rồi mới cho ra
khỏi cửa.
Ngoài cò Hiệp, hầu hết giới xe ôm ở Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ, Hùng Vương đều
kiêm luôn việc bắt khách đến các phòng mạch, nhà bảo sanh tư nhân để “giải quyết hậu
quả”. Đến đâu, họ cũng giới thiệu, bác sĩ này uy tín, bác sĩ kia từng làm ở Từ Dũ, Hùng
Vương ra mở phòng mạch riêng...Không bỏ cuộc, vài ngày sau, cô phóng viên ấy tiếp
tục trở lại Bệnh viện Phụ sản Từ Dũ. Khi bị gần chục tay cò vây lại đòi đưa đi “giải
quyết” , cô bảo: “Đứa bạn em dính bầu hơn 3 tháng rưỡi rồi, nhưng nhát quá không
dám đến đây. Nó nhờ em tìm chỗ “giải quyết” bên ngoài giùm nó trước, rồi về đưa nó
tới thẳng đó luôn” . Nghe vậy, đám cò liền lắc đầu từ chối. Cố năn nỉ một hồi, các cò
vẫn tỏ vẻ nghi ngờ không chịu chở. Cuối cùng, đồng ý với giá 100.000 đồng tiền xe
đến quận Tân Phú mới được một cò chở đi đến nhà bảo sanh T.P trên đường Trường
Chinh, quận Tân Phú. Một phụ nữ ra tiếp chuyện. Nghe hỏi thăm về giá cả và yêu cầu
“giải quyết” cho cô bạn có thai hơn 3 tháng rưỡi, bà ta bình thản: “Thai cỡ đó thì có gì
đâu! Em cứ dẫn bạn đến đây cho siêu âm lại, biết thai thế nào mới định giá được,
nhưng cũng khoảng 2,5-3,5 triệu đồng thôi” . Nghe bảo giá cao quá, bà ta bĩu môi:
“Vậy là rẻ rồi, em đi chỗ khác không có đâu. Chỗ chị mới mở nên lấy giá rẻ như vậy
để giữ khách đó ”.
Dọc các tuyến đường giáp ranh nội ngoại thành và xung quanh các khu chế xuất,
khu công nghiệp, nơi có nhiều công nhân ở trọ thì thấy có khá nhiều nhà bảo sanh,
phòng khám đa khoa tư nhân. Tất cả đều trương bảng hiệu chuyên khám thai, siêu âm,
kế hoạch hóa gia đình... Lúc nào ở những nơi này cũng đông khách.]20
Đó chỉ mới là những trường hợp tiêu biểu của những tụ điểm phá thai trái phép,
còn rất nhiều trường hợp khác tại địa bàn Thành Phố Hồ Chí Minh mà không thể kể hết
được. Qua đó chứng tỏ một điều rằng, tình trạng nạo phá thai trong Thành Phố diễn ra
ngày càng phức tạp.
20


Thông tin được lấy từ />
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

2

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


Đề tài: Tình hình nạo phá thai trái phép trong xã hội Việt Nam giai đoạn hiện nay.
Tóm lại, tình hình nạo phá thai ở Thành Phố Hồ Chí Minh đang bị bùng nổ
nghiêm trọng, kể cả phá thai hợp pháp được thống kê tại bệnh viện và bất hợp pháp thì
không thể thống kê được.
1.3.4.Cần Thơ
Thành phố Cần Thơ là Thành phố lớn nhất Đồng Bằng Sông Cửu long, cũng là
nơi tập trung đông dân cư, đồng thời số lượng học sinh – sinh viên từ các tỉnh lân cận
tề tựu về Cần Thơ là rất cao. Do đó, thực trạng về tình hình nạo phá thai ở nơi đây là
không thể không bàn tới.
Trong năm 2007, số người đến nạo phá thai tại các cơ sở y tế công lập thống kê
được là 10.137 ca, trong đó, có 238 trường hợp dưới 19 tuổi. Riêng 3 tháng đầu năm
2008, tổng số ca nạo hút thai là 2.568 ca, dưới 19 tuổi là 71 ca, có cả những trường hợp
đến từ các tỉnh lân cận Thành Phố Cần Thơ. Riêng phòng khám của Hội Kế hoạch hóa
gia đình Thành Phố Cần Thơ, năm 2007 nạo phá thai cho 615 trường hợp, 3 tháng đầu
năm 2008 là 252 trường hợp. Các bác sĩ tư vấn tại đây cho biết, số người trong độ tuổi
vị thành niên đến khám thai trung bình chiếm khoảng 25%. Riêng khảo sát từ đầu năm
nay cho thấy, lứa tuổi này chiếm trên 30% 21.
Bác sĩ C., khoa sản, Bệnh viện Đa khoa Cần Thơ cho biết, “thường thì mỗi ngày
đều có ca nạo phá thai”. Còn ở Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, một cán bộ y
tế khoa sản cho biết: “Tháng nào cũng thống kê khoảng 70 – 100 cao nạo phá thai”.
Khu vực quanh các phòng siêu âm sản, phòng kế hoạch hóa gia đình Bệnh viện
Đa khoa Trung ương Cần Thơ, thỉnh thoảng lại thấy những đôi nam nữ còn rất trẻ ngồi

chờ siêu âm thai để phá thai, từ khi ngồi chờ đến khi thủ thuật xong ra về, các đôi nam
nữ này vẫn rất tự nhên âu yếm, vui vẻ như như chưa có gì xảy ra. Tại phòng chờ của
khoa Sản, Bệnh viện Đa khoa Cần Thơ, phòng khám sản phụ khoa của Hội Kế
hoạch hóa gia đình Cần Thơ, phần lớn những cô gái ngồi chờ nạo hút thai đều còn rất
trẻ, gương mặt xanh xao lo lắng, luôn lẩn tránh ánh mắt mọi người22.
Qua tìm hiểu của người tư vấn mới biết, nhiều cô đã đi nạo hút thai đến lần thứ 2,
thứ 3, thường mỗi lần tìm đến một địa điểm khác nhau. Lần đầu, trong tâm trạng
21

/>22,
/>
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu

2

SVTH: Lê Thị Ngọc Lợi


×