Ảnh hưởng của luân canh lúa màu lên độ hữu dụng của lân vùng đất trong và ngoài đê bao ở đồng bằng sông cửu long

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG
B MÔN KHOA H C
T VÀ QU N LÝ
T AI

Ngô Th H ng Th m
Tr n Th M Thanh

Hliệu NG
LUÂN
LÚA
MÀU
LÊN
Trung tâmNH
Học
ĐH Cần
ThơCANH
@ Tài liệu
học
tập và
nghiên cứu
H U D NG C A LÂN VÙNG
VÀ NGOÀI Ê BAO

T TRONG
NG B NG

SÔNG C U LONG

LU N V N T T NGHI P
IH C
NGÀNH QU N LÝ
T AI

C n Th , 07 - 2007


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C NG D NG
B MÔN KHOA H C
T VÀ QU N LÝ
T AI

LU N V N T T NGHI P
IH C
NGÀNH QU N LÝ
T AI

NH H

NG LUÂN CANH LÚA MÀU LÊN

H U D NG C A LÂN VÙNG

T TRONG

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

VÀ NGOÀI Ê BAO

NG B NG

SÔNG C U LONG

Giáo viên h
Ts. D

ng d n

Sinh viên th c hi n

ng Minh Vi n

Ngô Th H ng Th m

4031659

Tr n Th M Thanh

4031660

L p: Qu n lý

C n Th , 07 - 2007

t ai 29

TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C
B

MÔN KHOA H C

NG D NG

T VÀ QL

----o0o----

XÁC NH N C A CÁN B
Xác nh n

tài: “ nh h

t trong và ngoài ê bao

H

ng luân canh lúa- màu lên

NG D N
h!u d"ng c#a lân vùng

ng B$ng Sông C%u Long”.

Do sinh viên: Ngô Th H ng Th m, MSSV: 4031659 và Tr n Th M
Thanh, MSSV: 4031660 th&c hi'n t( 26/02/2007 )n 10/7/2007.
Nh n xét c#a cán b h

ng d*n:

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………
C n th , ngày….. tháng…. n+m 2007.
Cán b h
D

ng d*n.

ng Minh Vi n


TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C
B

MÔN KHOA H C

NG D NG

T VÀ QL

----o0o----

XÁC NH N C A B
Xác nh n

tài: “ nh h

t trong và ngoài ê bao

MÔN KHOA H C
ng luân canh lúa- màu lên

T & QL
h!u d"ng c#a lân vùng

ng B$ng Sông C%u Long”.

Do sinh viên: Ngô Th H ng Th m, MSSV: 4031659 và Tr n Th m Thanh,
MSSV: 4031660 L p Qu n Lý
D"ng - Tr -ng

t

ai K29 - Khoa Nông Nghi'p và Sinh H,c

ng

.i H,c C n Th th&c hi'n t( ngày 26/02/2007 )n ngày 10/7/2007,

t.i B Môn Khoa H,c

t và QL

, Khoa Nông Nghi'p và Sinh H,c

ng D"ng,

Tr -ng .i H,c C n Th .
Ý ki)n c#a B Môn:
…………………………………………………………………………………………

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………….
C n th , ngày….. tháng…. n+m 2007.


TÓM T T TI U S

B N THÂN

----o0o---Sinh viên: Ngô TH H ng Th m

MSSV: 4031659

Sinh ngày: 27/7/1985
Th !ng trú : 52A Khu ph/ II- Th Tr n Châu Thành- Huy'n Châu ThànhT0nh B)n Tre
Cha: Ngô Nhung

Sinh n"m: 1938

M#: Nguy n Th Huân

Sinh n"m: 1942

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu


TÓM T T TI U S

B N THÂN

----o0o---Sinh viên: Tr n Th M Thanh

MSSV: 4031660

Sinh ngày: 12/12/1984
Th !ng trú :138– QL 80- Bình Phú Qu i- Bình Th.nh- L p VòCha: Tr n V+n Hùng

Sinh n"m: 1953

M#: Thái Th Mu i

Sinh n"m: 1957

ng Tháp

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu


TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P & SINH H C
B

MÔN KHOA H C

NG D NG

T VÀ QL

----o0o----

XÁC NH N C A H I
H i

NG BÁO CÁO

ng ch m báo cáo lu n v+n t/t nghi'p ch p thu n

canh lúa- màu lên

h!u d"ng c#a lân vùng

tài: “ nh h

t trong và ngoài ê bao

ng luân
ng B$ng

Sông C%u Long”.
Do sinh viên: Ngô TH H ng Th m, MSSV: 4031659 và Tr n Th M
Thanh, MSSV: 4031660 th&c hi'n và b o v' tr

ch i

ng ngày 20 tháng 7 n+m

2007.
Lu n v+n t/t nghi'p ã
Ý ki)n c#a h i

1c h i

ng ánh giá

m2c:…………………….

ng:

Trung …………………………………………………………………………………………
tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………
…………………………....
C n th , ngày….. tháng…. n+m 2007.
Ch# t ch h i

ng


L iC mT
Qua quá trình h c t p và rèn luy n t i Tr
lòng bi t n sâu s c
D

ng Minh Vi n

n quý th y cô tr
ã tr c ti p h

ng

ng

i H c C n Th chúng em xin bày t

i h c C n Th .

c bi t xin c m n th y

ng d n chúng em trong quá trình làm lu n v n t t

nghi p.
Xin

cg il ic m n

H

ng ã giúp

tr

ng, các Th y Cô B Môn Khoa H c

ti p gi ng d y, h

và h

n Cô Nguy n Th H ng

i p và Cô Hu nh Th Thu

ng d n chúng em trong su t quá trình h c t p và rèn luy n
t & Qu n Lý

t ai - nh ng ng

i ã tr c

ng d n, mang l i cho chúng em nh ng ki n th c quý báu, b ích v l nh

v c chuyên ngành Qu n Lý
Ngày mai khi b

t ai.

c vào cu c s ng , chúng em s không quên nh ng ng

cho chúng em n n t ng ban

i ã xây d ng

u này và chúng em luôn tâm ni m s không ng ng trao d i h c

Trung htâm
Thơ
i trHọc
thànhliệu
ng ĐH
i h u Cần
ích cho xã
h i. @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Xin chân thành c m n!

C n Th , Tháng 07 n m 2007
Sinh viên th c hi n

.


NGÔ TH3 H4NG TH5M VÀ TR N TH3 M6 THANH, 2007 “ nh h ng luân canh

lúa- màu lên
h!u d"ng c#a P vùng t trong và ngoài ê bao
ng B$ng Sông
C%u Long”. Lu n v+n T/t nghi'p .i h,c, Khoa Nông Nghi'p và Sinh H,c ng D"ng,
Tr -ng .i H,c C n Th .
Giáo viên h ng d*n: TS. D ng Minh Vi n

TÓM L $C
Th&c tr.ng thâm canh lúa ba v"/n+m và bao ê
lúa ã có nh!ng tác

ng không nh9 )n

Nh!ng k)t qu kh o sát ã cho th y
nh tr

phì c#a

các vùng ng p l7 8 t+ng v"
t

ng b$ng sông C%u Long.

các vùng thâm canh này 8 duy trì n+ng su t lúa

c khi thâm canh và ê bao ng -i dân ph i

trình VLIR h1p tác gi!a b môn Khoa h,c

u t phân bón nhi u h n. Ch

t và Qu n lý

ng

t ai, Khoa Nông nghi'p

và Sinh h,c 2ng d"ng, .i h,c C n Th v i các tr -ng .i h,c K.U. Leuven, .i h,c
Ghent, V
c i thi'n

ng qu/c B0 ã nghiên c2u hi'u qu c#a h' th/ng luân canh lúa màu trong
phì c#a

t

c canh lúa qua vi'c gi m th-i gian ng p n

m t cân b$ng dinh d :ng do
c2u nh h

c canh lúa gây ra.

ng c#a vi'c m t l 1ng phù sa b i

ng th-i ch

c liên t"c và

ng trình c7ng nghiên

p hàng n+m do ê bao

vùng ng p l7

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
lên n+ng su t lúa và tính ch t hóa, lý, sinh h,c

nh$m kh o sát tác
d"ng c#a P trong

t.

tài lu n v+n t/t nghi'p này

ng c#a h' th/ng luân canh lúa- màu và c#a phù sa lên
t t.i m t s/

h!u

a i8m thí nghi'm luân canh vùng trong và ngoài ê

ng b$ng sông C%u Long.
Sau b/n n+m liên t"c luân canh lúa- màu t.i các i8m thí nghi'm
vùng ngoài ê: T nh Biên (An Giang), V;nh Ng
(Long An) và vùng trong ê: V;nh M (Châu
m*u

t t ng m

n (Châu

ng ru ng

/c- An Giang), M c Hóa

/c- An Giang), Cai L y (Ti n Giang)

1c l y 8 kh o sát s& thay =i thành ph n P theo quy trình Hedley.

ng th-i t.i các i8m thí nghi'm ngoài vùng ê bao (T nh Biên và V;nh Ng
b/ trí thí nghi'm theo dõi tác

ng c#a phù lên các thành ph n P.

K)t qu cho th y trên vùng
trong

t gia t+ng

t trong ê V;nh M hàm l 1ng các thành ph n P

nghi'm th2c luân canh. T.i i8m thí nghi'm Cai L y, luân canh

cây màu làm gi m P h!u d"ng (tr( P hòa tan trong dung d ch) và P b h p ph"
d.ng khó tiêu.

/i v i vùng

n ch a th y

1c nh h

nh!ng

t ngoài ê, luân canh lúa màu t.i i8m T nh Biên làm

gia t+ng hàm l 1ng P d tiêu so v i
Ng

n) còn

c canh lúa còn các i8m M c Hóa và V;nh

ng c#a luân canh lúa màu so v i

c canh. K)t qu


phân tích thành ph n P t.i T nh Biên và V;nh Ng
cho th y nh h

n cól 1ng phù sa b i hàng n+m

ng c#a luân canh cho th y có tác d"ng làm t+ng hàm l 1ng P d tiêu

nghi'm th2c có nh n phù sa so v i nghi'm th2c không nh n phù sa.

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

M"c L"c
Trang
Danh sách hình
Danh sách b ng
Tóm l 1c
M

u .................................................................................................................... 1

Ch

ng 1: L >C KH O TÀI LI U..................................................................... 2

1. Các d.ng và

h!u d"ng c#a P trong

t .......................................................... 2

1.1 Vai trò c#a lân /i v i cây tr ng: ..................................................................... 2
1.2 Các d.ng P trong

t......................................................................................... 3

1.2.1 P h!u c :........................................................................................................ 3
1.2.2 P vô c : ......................................................................................................... 4
1.3 M2c

h!u d"ng c#a lân /i v i cây tr ng theo quy trình Hedley.. .............. 4

2. Ph n 2ng c#a P trong

t.................................................................................... 5

2.1 S& chuy8n hóa hóa h,c..................................................................................... 5
2.1.1 S& chuy8n hóa P vô c

t chua................................................................. 5

Trung 2.1.2
tâmPHọc
Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên
trong liệu
t ng ĐH
p n Cần
c...................................................................................
6 cứu
2.2 S& chuy8n hóa P do vi sinh v t: ....................................................................... 7
2.2.1 S& khoáng hóa ch t lân h!u c : ................................................................... 7
2.2.2 S& b t

ng P d tan do vi sinh v t: ............................................................. 7

2.2.3 S& chuy8n hóa P vô c khó tan thành P d tiêu: ........................................... 8
3. Các y)u t/ nh h

ng )n

h!u d"ng c#a lân ................................................ 8

4. Thành ph n và

h!u d"ng c#a P trên m t s/ lo.i

t - tình hình bón P

ng B$ng Sông c%u Long: ........................................................................... 9
4.1 Thành ph n và

h!u d"ng c#a P trên m t s/ lo.i

t

ng B$ng Sông C%u Long: .......................................................................... 9
4.1.1 Thành ph n P trên m t s/ nhóm
4.1.2

t BSCL............................................... 9

h!u d"ng c#a P trên m t s/ nhóm

4.2 Tình hình s% d"ng phân P cho
5. Kh n+ng cung c p P t( n
6. M t s/ nh h

t BSCL .................................... 12

t BSCL : .................................................. 12

c l7....................................................................... 14

ng c#a luân canh...................................................................... 15

6.1 Khái ni'm luân canh: ..................................................................................... 15


6.2 Nh!ng nh h

ng c#a luân canh lúa – màu .................................................. 15

6.3 Kh n+ng thu hút P c#a m t s/ lo.i cây tr ng trong h' th/ng
luân canh lúa - màu ........................................................................................ 16
Ch

ng 2: PH

NG TI N – PH

NG PHÁP

1. Ph

ng ti'n...................................................................................................... 18

2. Ph

ng pháp.................................................................................................... 18

2.1 B/ trí thí nghi'm............................................................................................ 18

2.1.1 Các i8m thí nghi'm

ng ru ng trong vùng ê bao .................................. 18

2.1.2 Các i8m thí nghi'm ngoài ê bao .............................................................. 19
2.2 Thu th p và x% lý m*u
2.3 Ph

t, cây: ..................................................................... 21

ng pháp phân tích m*u

t .................................................................... 22

2.4 Th/ng kê và x% lý s/ li'u ............................................................................... 22
Ch

ng 3: K?T QU ........................................................................................... 23

1. Tính ch t

t thí nghi'm................................................................................... 23

2. Hi'u qu c#a luân canh lúa màu và phân h!u c
vùng trong và ngoài ê bao

)n n+ng su t lúa

BSCL ................................................................. 24

Trung 2.1
tâm
Học
liệu
ĐH
Thơ
@ Tài
liệuvùng
học
tậpê bao..........
và nghiên
Hi'u
qu c#a
luân
canhCần
lúa màu
)n n+ng
su t lúa
trong
24 cứu
2.2 Hi'u qu c#a luân canh lúa màu và phù sa )n n+ng su t lúa
vùng ngoài ê....................................................................................................... 25
2.2.1 Hi'u qu c#a luân canh lúa màu )n n+ng su t lúa vùng ngoài ê ............. 25
2.2.2 Tác
3. nh h

ng c#a phù sa )n n+ng su t lúa vùng ngoài ê................................ 26
ng c#a luân canh lúa màu lên

vùng trong và ngoài ê

3.1 nh h
vùng
trên

BSCL ...................................................................... 26

ng c#a luân canh lúa màu lên các thành ph n c#a P

t trong ê

3.1.1 nh h

h!u d"ng c#a P

BSCL ................................................................................. 26

ng c#a luân canh lúa màu lên các thành ph n c#a P

t V;nh M - An Giang ............................................................................... 27

3.1.2 nh h

ng c#a luân canh lúa màu lên các thành ph n P

vùng trong ê bao Cai l y- Ti n Giang ................................................................ 30
3.2 nh h

ng c#a luân canh lúa màu và phù sa lên

h!u d"ng c#a P

trên vùng

t không ê BSCL ........................................................................... 33


3.2.1 nh h

ng c#a luân canh lúa màu lên

h!u d"ng c#a P trên

t M c Hóa-

Long An........................................................................................................... 33
3.2.2 nh h
c#a P trên

ng c#a luân canh lúa màu lên thành ph n và
t V;nh Ng

3.2.4 ánh giá tác
Ch

h!u d"ng

t T nh Biên- An Giang ..................................................................... 35

3.2.3 nh h
c#a P trên

ng c#a luân canh lúa màu lên thành ph n và

h!u d"ng

n- An Giang ................................................................ 37

ng c#a phù sa )n các thành ph n lân trong

t................. 38

ng 4: TH O LU N..................................................................................... 39

1. nh h
c#a P vùng
2. nh h
trên vùng

ng c#a luân canh lúa màu lên các thành ph n và
t trong ê

h!u d"ng

BSCL ....................................................................... 40

ng c#a luân canh lúa màu và phù sa lên

h!u d"ng c#a P

t không ê BSCL ........................................................................... 42

K?T LU N .......................................................................................................... 45
Tài li'u tham kh o ................................................................................................ 47
Ph" l"c

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu


DANH SÁCH HÌNH

Hình

T a b ng

3.1

N+ng su t lúa

3.2

Hàm l 1ng H2O-P

3.3

Hàm l 1ng NaHCO3-P

3.4

Hàm l 1ng NaOH- P

3.5

Hàm l 1ng H2O-P

3.6

Hàm l 1ng NaHCO3-P

3.7

Hàm l 1ng NaOH-P

3.8

Hàm l 1ng NaOHs-Pi

3.9

Hàm l 1ng NaHCO3- Po

Trang

các nghi'm th2c t.i Cai L y
các nghi'm th2c trên

24

t V;nh M

27

các nghi'm th2c trên

t V;nh M

28

các nghi'm th2c trên

t V;nh M

29

các nghi'm th2c trên

t Cai L y

các nghi'm th2c trên
các nghi'm th2c trên

30

t Cai L y

31

t Cai L y

các nghi'm th2c trên

32

t Cai L y

các nghi'm th2c trên

32

t M c Hóa

34

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
3.10

Hình 3.10. Hàm l 1ng NaOH- Po
M c Hóa

3.11

Hàm l 1ng HCl- Pi, H2SO4- P
Hóa- Long An.

3.12

Hàm l 1ng NaHCO3-Po

3.13

Hàm l 1ng NaOH- Po

3.14

Hàm l 1ng NaOHs- Po

3.15

Hàm l 1ng HCl-Pi
Giang

các nghi'm th2c trên

các nghi'm th2c trên

các nghi'm th2c trên
các nghi'm th2c trên
các nghi'm th2c trên

t

tM c

t T nh Biên
t T nh Biên
t T nh Biên

các nghi'm th2c trên t T nh Biên, An

34

34
36
36
36
37


DANH SÁCH B NG
B ng
1

T a b ng
Hàm l 1ng lân t=ng s/ c#a
nh!ng vùng t khác

2

Trang

t phù sa sông C%u Long so v i
10

Hàm l 1ng Pts trên t ng mTây Nam Sông H u c#a Ngô Ng,c H ng và ctv, 1990

10

3

S& bi)n

t

11

4

Tình hình s% d"ng phân bón c#a nông dân m t s/ t0nh
BSCL

14

Hàm l 1ng P thông qua b i l ng phù sa sau mùa l7 n+m
1999

15

5
6

nh h

7
8

Trung tâm

ng hàm l 1ng lân d tiêu trên các nhóm

ng c#a luân canh t+ng v" )n hóa tính

Ch t dinh d :ng
tác
n

16

t

1c lúa h p thu trên c s h' th/ng canh
16

M t s/ tính ch t hoá lý c#a l p t mti)nĐH
hànhCần
thí nghi'm.
Họckhi
liệu
Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên23cứu

9

N+ng su t trung bình c#a lúa

10

N+ng su t lúa c#a các nghi'm th2c t.i i8m thí nghi'm
ngoài ê

26

11

N+ng su t

26

12

Hàm l 1ng các thành ph n P trên

t V;nh M

29

13

Hàm l 1ng các thành ph n P trên

t Cai L y

30

14

Hàm l 1ng các d.ng P
M c Hóa

các nghi'm th2c thí nghi'm t.i

Hàm l 1ng các d.ng P
T nh Biên

các nghi'm th2c thí nghi'm t.i

15
16
17

các nghi'm th2c t.i V;nh M

mô hình có và không có nh n phù sa

33

Hàm l 1ng các d.ng P không t.o khác bi't
Ng n
Hàm l 1ng P trong
Ng n

25

35
i8m V;nh

t có và không có nh n PS

37
V;nh
38

Hàm l 1ng P trong

19

Cân b$ng hàm l 1ng P cho cây t.i V;nh M

41

20

Cân b$ng hàm l 1ng P cho cây t.i Cai L y

42

21

Cân b$ng hàm l 1ng P t.i T nh Biên

43

22

b n oàn lap

t có và không có nh n PS

các nghi'm th2c T nh Biên

T nh Biên

38

18

43

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu


M% & u
ng B$ng Sông C%u Long là m t trong nh!ng vùng s n xu t lúa g.o l n
nh t c#a c n

c. Nh$m gia t+ng s n l 1ng lúa thu ho.ch hàng n+m nhi u vùng ã

chuy8n =i t( chuyên canh 2 v"/n+m sang 3 v"/n+m th m chí có n i 7 v"/2 n+m.
Th&c tr.ng thâm canh lúa ba v"/n+m và bao ê
ã có nh!ng tác

ng không nh9 )n

các vùng ng p l7 8 t+ng v" lúa

phì c#a

t. Trong i u ki'n ng p n

c

liên t"c trong h' th/ng canh tác lúa ba v", làm cho quá trình khoáng hoá ch t h!u
c b kìm hãm, ch)

kh% liên t"c làm t+ng

h!u c tích lu trong

t ch# y)u t( r m r. lúa.

t& do c#a Fe và thành ph n ch t

V i m"c tiêu c i thi'n n+ng su t lúa và duy trì

phì cho

tiêu s n xu t b n v!ng, h' th/ng luân canh lúa-màu ang
thay th) mô hình

ng nh t

c#a các thành ph n dinh d :ng trong
Cho nên

1c ánh giá 8 có th8

c canh lúa, giúp c i thi'n n+ng su t lúa và

h' th/ng luân canh có nh!ng tác

t và nh$m m"c
phì c#a

t. M@i

nh lên s& chuy8n hoá và

h!u d"ng

ng luân canh lúa- màu lên

h!u d"ng

t.

tài nghiên c2u “ nh h

Trung c#a
tâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu
học tập và nghiên cứu
P trên vùng t trong và ngoài ê bao
ng B$ng Sông C%u Long” nh$m
m"c tiêu ánh giá tác

ng c#a các mô hình luân canh lúa-màu thay th) cho

canh lúa lên thành ph n và

h!u d"ng c#a P trên

ng B$ng Sông C%u Long.

-1-

t bao ê và không ê bao

c


Ch 'ng 1: L $C KH O TÀI LI U
1. Các d(ng và &) h*u d+ng c,a P trong &-t
1.1 Vai trò c,a lân &.i v/i cây tr ng
Lân có vai trò quan tr,ng trong -i s/ng, cây tr ng và
tri8n

1c n)u thi)u lân. Lân trong cây ch# y)u n$m d

ph n nh9 n$m d

i d.ng vô c (10-12%). Lân vô c

ng v t không th8 phát

i d.ng h!u c ch0 có m t

óng vai trò quan tr,ng trong

vi'c hình thành h' th/ng 'm trong t) bào và là ngu n d& tr! c n thi)t cho vi'c t=ng
h1p lân h!u c . Lân h!u c r t a d.ng, óng vai trò quan tr,ng trong quá trình trao

=i ch t, hút ch t dinh d :ng và v n chuy8n các ch t ó trong cây.
Các quá trình hình thành và tích l7y carbon hydrat, protid, ch t béo…

u có s&

tham gia tr&c ti)p hoTheo

@ Ánh (2003) lân là thành ph n c#a adenosine triphosphate (ATP), lân

có tác d"ng thúc Ay quá trình chín, là ngu n n+ng l 1ng v n chuy8n và b o t n v t
ch t, lân c n thi)t cho hình thành acid nucleic và phospholipids, thúc Ay B nhánh tr=
bông và t+ng c -ng ch t l 1ng h.t, N)u bón

y # lân, s n phAm sC ch2a nhi u

Trung vitamine
tâm Học
thu cliệu
nhómĐH
B2. Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Lân có kh n+ng i u hòa khi nh!ng ph n 2ng c#a môi tr -ng trong cây thay
=i

t ng t. Ví d" nh trong d ch t) bào có ion H2PO4-, HPO42-, tùy theo d ch t) bào

các ion này sC có s& chuy8n bi)n khác nhau theo t(ng ph
HPO42- + H2O

H2PO4- +OH -

H2PO4-

HPO42- + H+

Lân giúp cho vi'c phân chia t) bào

1c d dàng h n. Lân giúp r cây phát

tri8n m.nh, +n sâu lan r ng, giúp cây 2ng v!ng, hút
trong

ng trình sau:

1c nhi u d :ng ch t khác

t. Thúc Ay vi'c ra r bên Ngoài ra, dinh d :ng lân có liên quan m t thi)t v i dinh d :ng .m, lân làm

t+ng c -ng kh n+ng hút thu .m do nó có tác d"ng ch/ng ch)

c c#a l 1ng .m

khoáng, t+ng c -ng vi'c chuy8n bi)n .m khoáng thành .m protit (Tr n Th T -ng
Linh và ctv., 2005). Trên

t phèn n)u không bón lân cây tr ng ch0 thu hút

40-50 kg N/ha, song n)u bón lân ã làm cho cây tr ng hút

1c t(

t

1c 120-130 kg/ha.

Vai trò c#a lân rõ nh t khi cây còn nh9, b r còn y)u và cây c n thi)t t.o ra
nucleoproteit cho các nhân t) bào. Còn khi cây l n, lân giúp cây rút ng n th-i gian
-2-


sinh tr

ng, t+ng t0 l' h.t so v i r m r.. C7ng nh

.m, lân có th8

1c v n chuy8n t(

các lá già v các c quan non, c quan ang phát tri8n 8 dùng vào vi'c t=ng h1p ch t
h!u c m i, do v y hi'n t 1ng thi)u lân sC bi8u hi'n

các lá già tr

c.

1.2 Các d(ng P trong &-t.
Trong
t=ng s/

t P có th8 t n t.i d

i d.ng P h!u c ho
t ng m
khoáng và lo.i
y)u t/ quy)t

t (Foth and Ellis, 1997; Frossard et al., 1995).
nh

phì ti m n+ng v lân.

á vôi) th -ng có tE l' lân cao h n

á mD và m*u ch t là

t hình thành trên á mD giàu lân (basalt,

t hình thành trên á mD nghèo lân (granit).

1.2.1 P h*u c'
Lân h!u c (Po)

1c tìm th y trong ch t mùn và các v t li'u h!u c khác. Vì

ây là d.ng lân liên k)t v i ch t h!u c nên nó
Hàm l 1ng Po trong
lo.i

t ó.

t thay =i tùy theo lo.i

1c tìm th y ch# y)u

l p

t m
t và i u ki'n sinh h,c hình thành các

t càng giàu mùn thì càng giàu lân h!u c . Theo Harrison (1987) Po

chi)m 30- 65% P t=ng s/ trên các lo.i

t khoáng, trên

t giàu h!u c (> 20- 30% v t

li'u h!u c ) tE l' này có th8 .t 60- 90% P t=ng s/.

Trung tâm Trong
Học liệu
Cần ba
Thơ
Tàilàliệu
họcphosphates,
tập và nghiên

cứu
t PoĐH
th -ng
d.ng@
chính
inositol
acid nucleic,
phospholipid. 1) inositol phosphates là d.ng chi)m u th) c#a Po, có th8 chi)m 80%
t=ng l 1ng Po (Brookes et al., 1982, 1984; Turner et al., 2001), chúng =n

nh trong

t chua và ki m. Các inositol t.o mu/i v i các kim lo.i g,i là phytate. Canci phytate
hoad tan trong acid và không hòa tan trong môi tr -ng trung tính hophytate Al và Fe không hòa tan trong acid mà hòa tan trong môi tr -ng ki m. 2) Acid
nucleic

1c h p ph" b i h1p ch t mùn c7ng nh các khoáng sét silicat. Có 2 lo.i acid

nucleic: ribonucleic acid và deoxyribose nucleic acid có trong t) bào vi sinh v t, chi)m
t0 l' 1-2% Po trong

t. 3) Phospholipid là h1p ch t lân béo

chi)m t0 l' 1-2% Po trong

1c tìm th y

t.

Trong c th8 vi sinh v t, P

d

i d.ng lipid phosphate, nucleic acid và ATP

(Adenosinne triphosphate). Hi'n di'n t( 2-5% t=ng l 1ng Po trong
kho ng 25% trên

th&c v t,

t tr ng tr,t và

t tr ng c9 (Brookes et al., 1982, 1984; Turner et al., 2001)

Nhi u nghiên c2u cho r$ng Po có th8 cung c p m t l 1ng áng k8 P h!u d"ng
cho cây tr ng

m2c có ý ngh;a (Blair and Boland, 1978; Dalal, 1979; Mclaughlin et

al., 1988; Magidetal, 1996; Oehl et al., 2001 trong J. Thomas Sims and Gary M.
-3-


Pierzynski, 2005). Vì

d.ng này cây tr ng có th8 hút tr&c ti)p m t s/ còn ph n l n lân

h!u c là ch t d& tr! d huy

ng ra do s& khoáng hóa mùn và gi i phóng lân vô c

(Nguy n Xuân Hi8n & Võ Minh Kha, 1977).
1.2.2 P vô c'.
Hàm l 1ng P khoáng trong
c . Trong

t khoáng, lân vô c

phosphate calcium (Ca-P) trên

t th -ng cao h n Po, ngo.i tr( các lo.i

t h!u

(Pi) chi)m kho ng 50-70% ch# y)u n$m d.ng

t ki m và phosphate s t (Fe-P), nhôm (Al-P) trên

t

chua là s n phAm do phong hóa á mD, do phân gi i ch t h!u c hobi)n phân P t( ngoài vào (Harrison, 1987). Hàm l 1ng Pi gia t+ng theo

sâu c#a

ph*u di'n.
1.3 M0c &) h*u d+ng c,a lân &.i v/i cây tr ng theo quy trình Hedley.
V ph

ng di'n dinh d :ng cây tr ng các thành ph n P

1c trích theo quy

trình Hedley có tính khó tiêu t+ng d n theo trình t& các thành ph n trích nh sau:
- H2O-P là d.ng lân hoà tan trong dung d ch

t (Smeck, 1985) ho
y)u trên b mdung d ch (Schoenau et al, 1989) và là d.ng P ch# y)u 8 cây h p thu. Các h1p ch t

Trung này
tâmbao
Học
ĐH
@ Tài
liệutanhọc
g mliệu
nh!ng
lo.iCần
mu/iThơ
phosphate
d hòa
nh tập
Ca(Hvà
)2, KH2POcứu
2PO4nghiên
4,
NH4H2PO4, Mg(H2PO4)2… N ng

lo.i

lân hòa tan r t th p, th -ng là 0.2-0.5 mg/l. Các

t giàu lân có th8 ch a .t 1mg/l, các lo.i

n+ng thu hút

1c lân t( nh!ng n ng

r t loãng trong dung d ch

d ch

t n ng

d ch

t gi m, m t ph n lân b h p ph" do keo

lân có xu th) gi! nguyên. Khi cây hút lân n ng

cân b$ng b phá v:. N ng
chi u h

t nghèo lân là 0.1mg/l. Cây có kh
t. Trong dung
lân rong dung

t sC chuy8n vào dung d ch 8 l p l.i

lân c#a dung d ch là k)t qu c#a s& cân b$ng gi!a hai

ng ng 1c nhau: s& hòa tan vào n

c và s& h p ph" c#a ph2c h' (Nguy n

Xuân Hi8n, Võ Minh Kha, V7 H!u Yêm, 1977). S& hi'n di'n c#a P h!u d"ng trong
t ph" thu c r t nhi u vào ph n 2ng c#a môi tr -ng.
- NaHCO3-Pi là lo.i P cây d h p thu (Wager at al, 1986), b h p ph" trên b
m
t và trên các tinh th8 c#a các h1p ch t trong

Tiessen et al., 1984). F d.ng này lân có th8
dung d ch

1c huy

t khi có i u ki'n thích h1p và tr

t (Schoenau et al., 1989;

ng 8 cân b$ng v i lân trong

thành d.ng h!u d"ng cho cây.

NaHCO3-Po là thành ph n labile-Po d khoáng hoá 8 cung c p Pi d tiêu cho cây
(Tiessen et al., 1984; Wager et al., 1986).
-4-

- NaOH-Pi và NaOH-Po: b h p ph" hoá h,c trên b mhydroxide Fe, Al. D.ng này t

ng /i khó tiêu v i cây tr ng.

- NaOHs-Pi và NaOHs-Po: c7ng nh d.ng NaOH-Pi và NaOH-Po nh ng b c/
nh trong các oàn l.p c#a

t nên ph i dùng sóng siêu âm phá v các oàn l.p 8

gi i phóng P.
- HCl-Pi: ch# y)u là Pi k)t t#a b i Mg, Al, Fe ; b gi! chsesquioxide. HCl-Pi h u nh không có kh n+ng tham gia vào chu trình chuy8n hoá 8
1c h p thu b i vi sinh v t và cây. HCl-Po th -ng r t th p.
- H2SO4-P: Pi ho2. Ph1n 0ng c,a P trong &-t.
2.1 S2 chuy3n hóa hóa h4c
2.1.1 S2 chuy3n hóa P vô c' % &-t chua:
Trong

t chua nghèo ch t h!u c , Fe, Al, Mn th -ng n$m d

ph n 2ng v i H2PO4- t.o thành h1p ch t không tan cây không h p thu
Al3++H2PO4- + 2H2O

i d.ng hòa tan
1c

2H+ + Al(OH)2.H2PO4

Trung tâm Học(hòa
liệu
liệuhòa
học
tan)ĐH Cần Thơ @ Tài
(không
tan)tập và nghiên cứu
Trong h u h)t các lo.i

t chua m.nh, n ng

ion Al, Fe cao h n n ng

H2PO42- r t nhi u, vì v y ph n 2ng i v bên ph i t.o ra nhi u lân không hòa tan ( @
Th Thanh Ren & ctv., 2004). Trong

t chua thì phosphat Fe, Al hoàn toàn không

óng vai trò gì trong vi'c cung c p lân.
Lân trong

t có kh n+ng b h p ph" trên b m
thành nh!ng s t hydroxite phosphat, nhôm hydroxite phosphate. F
lân b các oxêi nhôm, oxite s t ng m n

c c/

t chua s/ l 1ng

nh còn v 1t qua c s/ l 1ng lân b k)t

t#a v i Fe, Al và Mn hòa tan nên ây c7ng là ki8u c/

nh khá nhi u lân và khi)n cho

c ch) c/

ng /i r ng. Nh!ng d.ng này

trong

nh lân có th8 x y ra trên m t ph.m vi t

t cây l.i khó

ng hóa h n c AlPO4, FePO4 (Nguy n Chí Thu c và ctv.,1974)

Al(OH)3 + H2PO4-

Al(OH)2H2PO4 + OH -

(hòa tan)

(không hòa tan)

S& t n t.i c#a các ion OH- l tr n trên b mkèm v i vi'c gi i phóng ki m theo ph n 2ng:

Sét-H2PO4- + 1/2 Ca(OH)2

Sét – OH + Ca(H2PO4)2
-5-

nh này i


Ngoài ra các ion phosphate có th8 k)t h1p v i các khoáng sét này do(i)Thay th)
nhóm hydroxit t( nguyên t% nhôm, (ii)T.o thành liên k)t Sét- Ca- P. Sét có tE l' s/
SiO2 : R2O3 nh9 sC c/

nh nhi u lân h n các lo.i khoáng sét có tE l' trên cao ( @ Th

Thanh Ren,1999 trong Nguy n Xuân Ng,c, 2007).
2.1.2 P trong &-t ng5p n /c
Nhi u tác gi khác nhau cho r$ng d
l 1ng lân h!u d"ng t+ng lên,
nh lân trong

i i u ki'n y)m khí (ng p n

c) làm

ng ngh;a v i s& gi m i áng k8 (28% - 70%) s& c/

t (Roy, AC., S. K and De Dallta, 1985).

Theo Nguy n Th Thanh H ng (2002) nguyên nhân vi'c t+ng lân d tiêu sau khi
an

c vào ru ng. Do (i) lân

1c gi i phóng t( lân h!u c ,
s t (Davide 1980, Mahapatra and Patriell, 1971, Islam 1973); (ii) S& gi m pH

t

cacbonat do s& tích l7y CO2 làm t+ng lân d tiêu (Ponnamperuma, 1964; Khan and
Mandal, 1973, S& t+ng pH kèm theo quá trình kh% c#a

t chua và chua m.nh làm

th#y phân K3PO4.2H2O và AlPO4.H2O, làm t+ng l 1ng lân d tiêu (Svant và Eliss,
1964; Mandal 1973; Ponnamperuma, 1972); (iii) Do Fe3PO4.2H2O b kh% thành
Fe3(PO4)2 d tiêu h n (Eriksson 1952; Chang and Chu, 1972);(iv) Kh n+ng khu)ch

Trung tán
tâm
liệu
ĐH Cần
Thơ @
Tài(v)liệu
học
c#a Học
lân t+ng
lên (Turner
and Gilliam,
1976);

Do s&
ho.ttậpngvà
c#anghiên
vi sinh v tcứu
quy8n r s n sinh ra acid h!u c t.o ph2c v i Ca (Duff & ctv., 1963). Hayman (1975)
cho r$ng acid nitric và acid sulfuric do vi khuAn d d :ng t.o ra và acid cacbonic do vi
khuAn t& d :ng em l.i th(a thãi trong
trong

t c7ng làm t+ng

t;(vi) Do H2S tích l7y trong quá trình ng p n

phosphat s t. Theo Patrick và Khalid (1974)
d ch

t có n ng

hòa tan c#a phosphat

c có kh n+ng hòa tan các

t kh% phóng thích nhi u lân vào dung

lân th p và h p th" nhi u lân khi dung d ch có n ng

lân cao

h n nhi u trong i u ki'n oxy hóa.
2.2 S2 chuy3n hóa P do vi sinh v5t

2.2.1 S2 khoáng hóa ch-t lân h*u c'
Quá trình khoáng hóa do vi sinh v t sC làm t+ng hàm l 1ng lân d tiêu, n)u hàm
l 1ng P c#a ch t h!u c có ít nh t là 0.3% (0.69%P2O5). N)u hàm l 1ng P th p h n
thì l 1ng lân

1c gi i phóng trong quá trình khoáng hóa sC b vi sinh v t h p thu

hoàn toàn (Tr n Kông T u & ctv., 1986).
Trong

t nhi u loài vi khuAn và n m có th8 phân h#y các ch t h!u c ph2c t.p

8 gi i phóng lân d

i d.ng vô c . Myskow cho r$ng 70- 80% t p oàn vi sinh v t
-6-

t


có kh n+ng khoáng hóa lân h!u c . Các vi sinh v t
phosphoryl

t ti)t ra các enzym kh%

ng th-i gi i phóng ion phosphate. Các vi sinh v t tham gia trong quá

trình này là: Aspergillus, Penicillium, Rhizopus, Cunnighamella, Arthrobacter và
Bacillus (Nguy n Th Tuy)t, 2000).
Nh!ng y)u t/ nh h

y)u t/ nh h

ng )n quá trình khoáng hóa P có liên quan )n nh!ng

ng s& ho.t

ng c#a vi sinh v t: b n ch t ch t h!u c , hàm l 1ng

cacbon trong ch t h!u c , pH c#a môi tr -ng, s& xen kC khô - Am, nhi't
t…Nh!ng y)u t/ này

1c quy)t

oxi hóa-kh% và cách s% d"ng

nh tùy thu c vào lo.i

trong

t, khí h u, môi tr -ng

t (Anderson et al., 1974; Celi et al., 1999; Shang et al.,

1990).
Trong 1 vài tr -ng h1p s& khoáng hóa ch t h!u c có th8 cung c p m t l 1ng P
c n thi)t cho cây tr ng.F i u ki'n

t nhi't

i s& khoáng hóa có th8 gi i phóng t( 5-

20 kgP/ha/n+m, l 1ng này # nhu c u cho thu hút P c#a cây tr ng và th&c v t
(Brookes et al., 1984).
2.2.2 S2 b-t &)ng P d6 tan do vi sinh v5t:
Vi sinh v t c n h p thu lân 8 c u t.o nên acid nucleic, phospholipid và các

Trung chtâm
Học
ĐH Cần
Thơ
Tài Ch
liệu
học1ctập
vàvnghiên
t ch2a
lân liệu
trong nguyên
sinh ch
t c#a@
chúng.
t lân
vi sinh
t h p th" cứu
sC
1c tích l7y d
Do ó lân

i d.ng lân h!u c và sC chuy8n hóa ng 1c l.i khi vi sinh v t ch)t i.

d.ng này không b m t i mà ch0 b b t

Trong

t hi'n t 1ng b t

ng trong m t th-i gian.

ng lân sC x y ra khi tE l' C/P l n h n 300/1, trong

tr -ng h1p này ch t lân h!u c sC b vi sinh v t s% d"ng t.o nên ch t P trong c th8
chúng.T

ng t&, tE l' N/P trong

t mùn và trong nguyên sinh ch t c#a t) bào vi sinh

v t vào kho ng 10/1 hi'n t 1ng b t

ng lân sC x y ra, s& khoáng hóa lân h!u c sC

x y ra khi tE l' này m t cân b$ng l'ch trên kho ng 2%. Nên khi bón phân chu ng và
phân h!u c có hàm l 1ng P l n h n 0.3% thì sC không gây hi'n t 1ng c/

nh sinh

h,c, nh ng khi bón r m r. ch a # do hàm l 1ng P th p có th8 làm gi m hàm l 1ng P
d tiêu c#a

t (Tr n Kông T u & ctv, 1986).

2.2.3 S2 chuy3n hóa P vô c' khó tan thành d6 tiêu:
Vi sinh v t trong
tan thành d.ng lân d

t gi! vai trò quan tr,ng trong s& chuy8n hóa lân vô c khó
tiêu. M t s/ n m, vi khuAn có kh

n+ng này g m có:

Penicillium, Selerotium, Aspergillus, Pseudomonas, Mycobacterium, Micrococcus,
Flavobacterium, …Các vi sinh v t này ti)t ra các acid h!u c tác d"ng lên apatit 8
-7-


cho ra Dibasic phosphat và Monobasic phosphat là các d.ng lân vô c d tiêu. M t s/
vi khuAn có kh n+ng sinh ra H2S tác d"ng lên phosphat s t hophosphate d

c d.ng d tiêu (Sperber, 1957 trong Nguy n Th Tuy)t, 2000).

3. Các y7u t. 1nh h %ng &7n &) h*u d+ng c,a lân
Trong

t

h!u d"ng c#a P sC tE l' ngh ch v i kh n+ng c m gi! P. Nh v y

nh!ng y)u t/ nh h
)n

ng )n s& c m gi! P sC t

ng quan )n nh!ng y)u t/ nh h

ng

h!u d"ng c#a P.
Lo.i khoáng sét: m t s/ lo.i khoáng sét có kh n+ng c/

khoáng sét kaolinite có th8 c/
allophonic c/

nh 96% l 1ng lân bón vào

nh P r t cao. Ví d"

t, trong khi amorphous

nh 88%, halloyisitric 86-88%, beidellirtic 84% và vermiculitric 77%

(Bajwa, 1980). Theo

@ Thi Thanh Ren & ctv. (2004) m2c

c/

nh lân c#a các

khoáng sét gia t+ng theo th2 t&: Sét 2:1 << sét 1:1 Al, Fe, Mn < oxyt Al, Fe, Mn vô

nh hình, allophone.

Th-i gian ph n 2ng: th-i gian phân lân ti)p xúc v i

t càng lâu, l 1ng lân c/

nh càng l n. Ngay sau khi bón phân cây có kh n+ng thu hút t/t nh t l 1ng lân bón
vào. Trên m t s/ lo.i

t có kh n+ng c/

nh lân cao th-i gian có th8 ng n, ng 1c l.i

Trung trên
tâm
@ Tài
vàôinghiên
cácHọc
lo.i liệu
t khácĐH
th-i Cần
gian s%Thơ
d"ng phân
có th8liệu
dài học
)n m tập
t tháng
khi )n mcứu
t

n+m ( @ Thi Thanh Ren,1999). Theo Nguy n T% Siêm (1999) khi cung c p lân d tan
vào

t phù sa sông H ng và

t phèn thì 2-3 ngày

u có )n 80-90% l 1ng lân ã

chuy8n sang d.ng phosphate-Fe, Al khó tan và sau 1-2 tháng h u h)t chuy8n sang
d.ng Fe-P k)t t#a. Th&c t) th&c v t ch0 có kh n+ng h p th" kho ng 10-13% lân bón
vào

t hàng n+m, ph n còn l.i t n t.i d

i các d.ng lân khác nhau trong

t (Pagel,

Nguy n Xuân C&, 1992 trong Nguy n Th Thanh H ng, 2002).
pH

t là m t trong nh!ng y)u t/ nh h

Trong h u h)t các lo.i
t( 5.5-7.0.

t,

ng )n

h!u d"ng c#a lân trong

h!u d"ng P trong

t.

t .t t/i a trong kho ng pH

h!u d"ng c#a lân gi m khi pH nh9 h n 5.5 và cao h n 7.0. F giá tr pH

th p lân b c m gi! do ph n 2ng v i Al, Fe và các hydroxyt c#a chúng. Khi pH t+ng
l n h n 7 ion Ca, Mg sC hi'n di'n cùng v i ion carbonate trong
l 1ng lân bón vào, làm gi m

t, sC làm k)t t#a

h!u d"ng c#a lân ( @ Thi Thanh Ren, 1999). Lê V+n

C+n (1985) c7ng cho r$ng pH t( 5,4-6.8 r t thích h1p cho vi'c bón lân vì
ch t lân không b k)t t#a ho
-8-

pH này


Ch t h!u c có th8 làm gi m s& c/
các ion Fe3+, Al3+ làm gi m n ng
ch t h!u c trong

nh lân, do chúng có th8 t.o thành ph2c v i

các ion này (Brady and Weil, 1996).

ng th-i

t có tác d"ng t/t cho s& dinh d :ng lân c#a cây. Do:(1)T.o thành

ph2c ch t phosphohumic cây thu hút d dàng, (2) S& thay th) anion phosphate kh9i s&
c/

nh b i ion humic và (3) Ch t mùn t.o l p v9 b,c xung quanh các ph n t%

sesquioxide, vì v y làm gi m kh n+ng c/

nh lân c#a chúng ( @ Thi Thanh Ren,

1999).Các axit mùn ch2a 4-5%P và trong i u ki'n thu n l1i có th8 gi i phóng 1520kg P/ha/n+m (Nguy n T% Siêm và ctv., 2000).
Nhi't

là y)u t/ nh h

ng )n

h!u d"ng c#a P trong

Chí Thu c và ctv.(1974), trong i u ki'n bình th -ng

các n

t b i theo Nguy n
c ôn

i s& khoáng

hóa lân h!u c ti)n hành r t ch m ch.p và l 1ng lân cung c p cho cây không áng k8.
Trái l.i

các n

c nhi't

i, nhi't

t

ng /i cao (35-500C) thì quá trình khoáng

hóa t+ng lên nên lân cung c p cho cây nhi u . Mvào nhi't

, khi nhi't

gi m t( 300C xu/ng 150C s& h p thu lân gi m 56% ( @

Ánh, 2003).
4. Thành ph n và &) h*u d+ng c,a P trên m)t s. lo(i &-t - tình hình bón P %

Trung tâm

HọcSông
liệuc9u
ĐH
Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
ng B8ng
Long:
4.1 Thành ph n và &) h*u d+ng c,a P trên m)t s. lo(i &-t %

ng B8ng Sông

C9u Long:
4.1.1 Thành ph n P trên m)t s. nhóm &-t BSCL
t

ng B$ng Sông C%u Long ( BSCL)

lân nên hàm l 1ng P t=ng s/ và d tiêu nhìn chung

1c t.o thành t( các khoáng nghèo
1c ánh giá là th p.

Theo Nguy n M Hoa & ctv (2004) hàm l 1ng lân t=ng s/ và lân d tiêu
BSCL th p h n

ng b$ng sông H ng. Cùng v i nh n

(1995) nh n xét trong

tài KT 01.10: So sánh

l 1ng d& tr! (lân t=ng s/) c#a

nh này, Bùi

BSCL và m t s/ vùng khác: Tr!

t phù sa Sông H ng g p 2 l n lân

qua b ng 1

-9-

ình Dinh

BSCL th8 hi'n