phân tích chi phí lợi ích của việc thực hiện tiêu chuẩn ISO 14001 trong doanh nghiệp

KLTN: Phân tích chi phí lợi ích của việc áp dụng ISO 14001 trong một số doanh nghiệp
Chương 1 - MỞ ĐẦU
1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ
Bảo vệ môi trường và sức khoẻ con người ngày càng được quan tâm thì tất cả các
hoạt động sản xuất, kinh doanh, dòch vụ … càng phải chú ý đến các tác động môi trường,
nhằm hạn chế đến mức thấp nhất các ảnh hưởng có thể xảy ra. Để đạt được điều này các
tổ chức cần phải tìm kiếm các giải pháp khả thi để kiểm soát ô nhiễm trong nhà máy, xí
nghiệp sản xuất công nghiệp. Vấn đề này đang trở thành mối quan tâm chung và hàng
đầu của các cơ quan quản lý nhà nước về môi trường và cũng là của tất cả các doanh
nghiệp.
Hoà nhập với tiến trình Bảo vệ môi trường trên thế giới, Việt Nam đã đạt được
thành quả trong công tác kiểm soát và ngăn ngừa ô nhiễm từ sự cố gắng của cả hai phía:
cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp. Trong thực tế vẫn còn tồn tại nhiều bất cập do
cơ chế kiểm soát ô nhiễm không hiệu quả, những quy đònh luật pháp chưa được phổ biến,
cơ sở hạ tầng chưa đảm bảo cho việc thực hiện kiểm soát môi trường, những tác động bất
lợi tiềm ẩn do không tuân thủ những quy đònh về ngăn ngừa ô nhiễm và bảo vệ môi
trường chưa được nhận diện,…
Trên cơ sở này, hình thành ý tưởng cho khoá luận tốt nghiệp: “Phân tích chi phí lợi
ích của việc thực hiện tiêu chuẩn ISO 14001 trong một số doanh nghiệp”.
Khóa luận này sẽ đi vào nghiên cứu các vấn đề môi trường chủ yếu phát sinh trong
hoạt động, sản phẩm và dòch vụ của doanh nghiệp và lợi ích của hoạt động kiểm soát ô
nhiễm đang được áp dụng tại các doanh nghiệp.
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
- Điều tra tình hình áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001 tại các doanh nghiệp.
- Phân tích chi phí và lợi ích thực của việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 14001.
- Đề xuất giải pháp cụ thể giúp doanh nghiệp nâng cao được lợi ích của chương
trình kiểm soát ô nhiễm theo ISO 14001.
1.3 NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
• Giới thiệu về Hệ thống quản lý môi trường.
• Tổng quan về ô nhiễm công nghiệp ở Việt Nam.
• Điều tra tình hình thực hiện Hệ thống quản lý môi trường tại các doanh nghiệp.

• Phân tích chi phí và lợi ích kiểm soát ô nhiễm theo ISO 14001.
• Giải pháp đề xuất.
1.4 ĐỐI TƯNG NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu là:
- Các doanh nghiệp đang áp dụng ISO 14001 tại Việt Nam.
- Các doanh nghiệp điều tra được chọn lựa theo cách ngẫu nhiên theo từng ngành sản
phẩm.
Các tổ chức được điều tra là các ngành sản phẩm tương ứng với các kí hiệu số cho từng
doanh nghiệp như sau:
Bảng 1.1. Các doanh nghiệp được điều tra
SVTH: Nguyễn Thò Thẩm 1
KLTN: Phân tích chi phí lợi ích của việc áp dụng ISO 14001 trong một số doanh nghiệp
SVTH: Nguyễn Thò Thẩm 2
Doanh nghiệp
Kí hiệu số
tương ứng
Đặc điểm của doanh nghiệp
Chế tạo bơm, quạt và các
dòch vụ kỹ thuật
1
Chuyên sản xuất bơm, quạt tiêu thụ thò
trường trong nước và xuất khẩu.
Cty kinh doanh các dòch vụ
hóa chất
2 Pha chế và cung cấp hoá chất.
May quần áo thun xuất khẩu 3 May gia công áo thun xuất khẩu.
Sản xuất, chế tạo ô tô 4
Chế tạo và lắp ráp ô tô, sản phẩm tiêu thụ
trong nước và thò trường xuất khẩu.
Gia công sản phẩm nhựa cao

cấp
5
Gia công sản phẩm nhựa cao cấp cho công
nghiệp sản xuất xe máy, điện tử.
Sản xuất và lắp ráp xe gắn
máy 2 bánh
6
Chế tạo và lắp ráp xe gắn máy 2 bánh, sản
phẩm tiêu thụ trong nước và thò trường xuất
khẩu.
Chế tạo phụ tùng cho động
cơ xe hơi
7
Cung ứng phụ tùng cho các công ty xe hơi
lớn.
Kinh doanh các dòch vụ KCN 8
Chuyên xây dưng cơ sở hạ tầng KCN, cho
thuê nhà đất xây dựng, cho thuê và và các
dòch vụ tiện ích khác có liên quan đến phát
triển công nghiệp.
KLTN: Phân tích chi phí lợi ích của việc áp dụng ISO 14001 trong một số doanh nghiệp
1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1.5.1 Điều tra khảo sát
 Quan sát trực tiếp tại một vài cơ sơ.û
 Phỏng vấn chuyên gia.
 Sưu tầm và kế thừa có chọn lọc các tài liệu có sẳn của cơ quan quản lý, của các
công ty và các chuyên ngành có liên quan.
1.5.2 Phương pháp xử lý số liệu
Dùng phần mềm Excel để xử lý các số liệu thu thập được.
1.5.3 Phương pháp phân tích chi phí và lợi ích

Là một phương pháp phân tích, so sánh những lợi ích thu được với những chi phí cho
việc thực hiện các hoạt động kiểm soát ô nhiễm theo ISO 14001.
1.5.4 Phương pháp đánh giá – dự báo
Phương pháp đánh giá chủ yếu dựa vào các số liệu thu thập được và các tiêu chuẩn
của kiểm soát ô nhiễm đánh giá các hoạt động.
Phương pháp dự đoán dựa vào việc phân tích số liệu làm cơ sở dự đoán khả năng áp
dụng trong tương lai và đưa ra các giải pháp đề xuất.
1.6 Cơ sở lý thuyết của đề tài
1.6.1 Ý nghóa của việc phân tích chi phí - lợi ích
– Phân tích chi phí - lợi ích của việc áp dụng ISO 14001 là quá trình đánh giá hiệu
quả bảo vệ môi trường theo ISO 14001. Kết quả của phân tích là cơ sở cho việc hoạch
đònh các biện pháp kiểm soát ô nhiễm.
– Phân tích chi phí – lợi ích có ý nghóa đònh ra giá trò thực tế từ các hoạt động kiểm
soát ô nhiễm, làm cơ sở điều tiết các kế hoạch kinh doanh của doanh nghiệp.
– Là cơ sở so sánh các lợi ích thu được với các chi phí cho các hoạt động BVMT theo
ISO 14001.
1.6.2 Đặc điểm trong phân tích
Bảng 1.2 Đặc điểm trong phân tích
SVTH: Nguyễn Thò Thẩm 3
Đề mục Diển giải
Quan điểm phân tích Là lợi ích và chi phí của các doanh nghiệp đang áp dụng ISO 14001.
Không gian phân tích Trong phạm vi cả nước trên quy mô đa ngành công nghiệp.
Tính chất của lợi ích Dựa trên lợi ích thực của hoạt động kiểm soát ô nhiễm theo ISO 14001
Tính chất của chi phí
Dựa trên các chi phí thực của hoạt động kiểm soát ô nhiễm theo ISO
14001.
Đơn vò đo lường Giá trò tài chính.
Bản chất lợi ích Hiệu quả sử dụng tài nguyên và tài sản đầu tư cho môi trường
Hiệu quả cơ bản Phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường của từng doanh nghiệp
KLTN: Phân tích chi phí lợi ích của việc áp dụng ISO 14001 trong một số doanh nghiệp

1.6.3 Lợi ích thu được từ hoạt động bảo vệ môi trường theo ISO 14001
1.6.3.1 Cơ sở tính toán
– Lợi ích được tính toán đơn giản theo giá tài chính từ các khoản lợi thu được.
– Lợi ích tổng quát được ước lượng hoặc quy đổi theo giá trò của các vấn đề có liên
quan đến các khoản lợi của ISO 14001.
– Tổng lợi ích chỉ tính toán trên các khoản lợi thu được từ các hoạt động kiểm soát ô
nhiễm theo ISO 14001 của doanh nghiệp.
1.6.3.2 Các lợi ích thu được
Phân tích lợi ích thu được của các quá trình kiểm soát ô nhiễm bao gồm:
– Thu từ bán phế liệu.
– Giảm phạt vi phạm hành chánh về bảo vệ môi trường .
– Giảm các chi phí có liên quan đến người lao động.
– Giảm các chi phí sử dụng nguyên vật liệu.
– Giảm các chi phí sử dụng năng lượng điện nước.
– Giảm hao hụt thất thoát trong bảo quản vận chuyển.
Phân tích các lợi ích tổng quát của việc áp dụng ISO 14001 là:
– Hổ trợ cho các hoạt động kinh doanh, gỡ bỏ các rào cản thương mại để tăng doanh
số bán ra.
– Cải thiện chất lượng môi trường.
– Tạo cái nhìn tốt cho doanh nghiệp.
– Các khoản thu khác từ chương trình này.
1.6.3.3 Tính chất lợi ích
Lợi ích có thể đo lường được và thu được từ các hoạt động kiểm soát
ô nhiễm theo các khoản thu tài chính có lưu lại trong các hoạt động BVMT của doanh
nghiệp.
Lợi ích tổng quát từ việc áp dụng ISO 14001 rất khó có thể đo lường
được.
Tuy nhiên, để xác đònh được các khoản lợi này phải tiến hành phân tích tài chính và các vấn
đề liên quan trong suốt quá trình phát triển của doanh nghiệp.
1.6.4 Chi phí cho các hoạt động bảo vệ môi trường theo ISO14001

1.6.5.1 Cơ sở tính toán
Chi phí được tính toán trên các khoản chi theo giá trò tài chính phát sinh bình quân trong
năm của doanh nghiệp cho các hoạt động kiểm soát ô nhiễm.
1.6.5.2 Các thành phần của chi phí
• Chi phí đầu tư cho việc xây dựng các công trình xử lý chất thải.
• Chi phí vận hành các công trình xử lý chất thải.
• Chi phí quan trắc và bảo vệ môi trường.
• Chi phí thực thi tiêu chuẩn ISO 14001.
• Các chi phí khác có liên quan đến các hoạt động BVMT của doanh nghiệp.
SVTH: Nguyễn Thò Thẩm 4
KLTN: Phân tích chi phí lợi ích của việc áp dụng ISO 14001 trong một số doanh nghiệp
1.6.5.3 Tính chất chi phí
Chi phí là các khoản chi tài chính xác đònh được qua các hoạt động BVMT của
doanh nghiệp.
1.7 GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI
Nội dung nêu trong khóa luận tốt nghiệp được kết hợp từ kết quả điều tra, khảo sát, thu
thập và phân tích dữ liệu về việc xây dựng và áp dụng ISO 14001. Tuy nhiên, nội dung
phân tích trong đề tài nghiên cứu bò hạn chế do:
♦ Số liệu thống kê về môi trường.
♦ Do thời gian và điều kiện không cho phép.
Nên kết quả đề tài chỉ tiến hành một vài doanh nghiệp được chứng nhận đạt ISO 14001
và nêu lên các vấn đề môi trường với các biện pháp ngăn ngừa - kiểm soát ô nhiễm. Lợi ích
– chi phí trong phân tích sẽ không tính đến yếu tố thời gian, các chi phí cơ hội và các yếu tố
liên quan khác.
SVTH: Nguyễn Thò Thẩm 5