Dự án nghiên cứu nông nghiệp TĂNG CƯỜNG kỹ NĂNG và cải TIẾN CÔNG NGHỆ CHO các XƯỞNG xẻ QUY mô NHỎ ở VÙNG NÔNG THÔN VIỆT NAM MS6

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nong thôn

Báo cáo tiến độ
CARD 027/06/VIE
TĂNG CƯỜNG KỸ NĂNG VÀ CẢI TIẾN CÔNG
NGHỆ CHO CÁC XƯỞNG XẺ QUY MÔ NHỎ Ở
VÙNG NÔNG THÔN VIỆT NAM

MS6: Báo cáo tiến độ 6 tháng lần thứ 3

Ngày 30/3/2010


Mục lục
1.

Thông tin về tổ chức ........................................................................................................ 2

2.

Tóm tắt dự án ................................................................................................................... 3

3.

Tóm tắt các kết quả đã đạt được...................................................................................... 3

4.

Giới thiệu và tổng quan ................................................................................................... 4

5.

Tiến trình công việc ......................................................................................................... 5
5.1

Các công việc đã thực hiện..................................................................................................5

5.2

Sự quảng bá..........................................................................................................................5

6.

Báo cáo về các vấn đề xã hội và giới............................................................................... 5
6.1

7.

Vấn đề xã hội và giới ...........................................................................................................5

Vấn đề thực hiện và tính bền vững ................................................................................. 5
7.1

Các vấn đề và rào cản..........................................................................................................5

8.

Các bước công việc tiếp theo ........................................................................................... 6

9.

Kết luận ............................................................................................................................ 6

10.

Công bố điều khoản quy định ........................................Error! Bookmark not defined.

11.

Tài liệu đính kèm ............................................................Error! Bookmark not defined.

11.1
Tiến độ thực hiện dự án vớiư mục tiêu, đầu ra,hoạt động và đầu vào của dự án..Error!
Bookmark not defined.
11.2
Mốc công việc được điều chỉnh............................................. Error! Bookmark not defined.
Phụ lục 1.........................................................................................................................................7

1


1. Thông tin về tổ chức
Tên dự án

Tăng cường kĩ năng và cải tiến công
nghệ cho các xưởng xẻ quy mô nhỏ
vùng nông thôn Việt Nam

Tên tổ chức ở Việt nam

Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam

Giám đốc dự án phía Việt nam

Đoàn Văn Thu

Tổ chức phía Australia

Đại học Melbourne, Trung tâm chế
biến gỗ công nghệ cao, Australia.

Giám đốc dự án phía Australia

Giáo sư Peter Vinden

Thời gian thực hiện dự án

23/5/2007

Thời gian kết thúc dự án (ban đầu)

3/2009

Thời gian kết thúc dự án (điều chỉnh)

12 /2010

Giai đoạn báo cáo

01/09/2008 to 30/03/2010

Đầu mối liên hệ
Phía Australia: Trưởng nhóm
Tên:
Chức vụ:
Tổ chức

Giáo sư Peter Vinden
Giáo sư danh dự
Đại học Melbourne.

Telephone:
Fax:
Email:



Phía Australia: Đầu mối quản lý
Tên:
Chức vụ:
Tổ chức

Pam Keen
Cán bộ quản lý nghiên cứu, Phân
hiệu Môi trường và Đất, đai học
Melbourne.
Đại học Melbourne.

Telephone:
Fax:

+61 (3) 5321-4197
+61 (3) 5321 4166

Email:



Phía Việt Nam In Vietnam
Họ và tên:
Chức vụ:
Tổ chức

Đoàn Văn Thu
Phó Viện trưởng
Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt
Nam (FSIV)

Telephone:
Fax:
Email:

+84 4 37 521 424
+84 4 38 389 722



2


2. Tóm tắt dự án

Hiện nay rừng trồng các loài cây mọc nhanh mà phần lớn là các loài Keo và Bạch đàn từ
Úc đã có thể thay thế cho một lượng lớn gỗ khai thác từ rừng tự nhiên. Sự gia tăng các
xưởng cưa quy mô nhỏ với nguyên liệu là các loại gỗ rừng trồng tại địa phương đã đáp
ứng nhu cầu về gỗ xây dựng , đồ nội thất hoặc sản phẩm dăm phục vụ cho công nghiệp
giấy và bột giấy. Tuy nhiên thiết bị của các xưởng cưa này không thích hợp với loại
nguyên liệu gỗ từ cây rừng trồng mọc nhanh, đường kính nhỏ hiện nay, vì thế mà tính
hiệu quả trong sử dụng gỗ không cao, hơn nữa hầu hết “công nhân” trong các xưởng cưa
này không được đào tạo, vì thế chất lượng sản phẩm thấp và an toàn lao động không đảm
bảo. Hiện nay có một vài cơ sở đào tạo công nhân, các cán bộ quản lí xưởng cưa, giới
thiệu các công nghệ mới. Mặc dù còn nhiều tồn tại, các xưởng cưa quy mô nhỏ đã và đang
có đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế nông thôn. Mục đích của dự án này là nâng
cao tính hiệu quả và khả năng sản xuất của các xưởng cưa quy mô nhỏ, nhằm góp phần
phát triển nông thôn và xoá đói, giảm nghèo. Điều này sẽ đạt được thông qua các chương
trình đào tạo và phát triển công nghệ cho các xưởng cưa quy mô nhỏ khu vực miền Trung
Việt Nam.

3. Tóm tắt các kết quả đã đạt được
Mục tiêu của dự án là cải hiện năng suất và hiệu quả của các xưởng cưa vùng nông thôn Việt
Nam góp phần phát triển nông thôn và giảm nghèo. Các bên liên quan được mời tới tham dự
Hội thảo khởi động dự án để thảo luận, góp ý kiến cho việc xây dựng kế hoạch triển khai dự
án. Trong bước đầu tiên này, một mạng lưới các bên liên quan sẽ được thiết lập để góp ý kiến
cho việc hoàn thành các mục tiêu của dự án. Thách thức của dự án là việc chuyển tải một các
thích hợp các kỹ năng, kiến thức và công nghệ của các nhà nghiên cứu Việt Nam và
Australia tới các xưởng cưa vùng nông thôn. Các nhà nghiên cứu Australian đã sang thăm và
làm việc ở Việt Nam 3 lần tính tới thời điểm báo cáo. Lần đầu vào tháng 5 năm 2007, và cuối
đợt là việc tổ chức thành công Hội thảo khởi động dự án với báo cáo đã được đệ trình lên
CARD. Đợt thăm và làm việc thứ 2 nhằm xây dựng bảng câu hỏi và triển khai khảo sát thực
trạng các xưởng xẻ. Đợt thăm và làm việc thứ 3 là tổ chức các lớp tập huấn cho 1 lớp tiểu
giáo viên và 2 khoá tập huấn cho các chủ xưởng xẻ và công nhân vận hành.
Hội thảo khởi động dự án có 23 thành viên tham gia, đến từ công nghiệp, giáo dục, viện

nghiên cứu, chính phủ, tổ chức quốc tế, đã đồng ý với mục tiêu của chương trình và xác định
chi tiết các yêu cầu then chốt cho đợt khảo sát các xưởng xẻ ở Việt Nam. Các bảng câu hỏi
cho mỗi đối tượng được xây dựng, xin ý kiến, xem xét, và thử nghiệm để đảm bảo rằng các
thong tin thu được sẽ chính xác và hữu dụng cho mục tiêu của dự án.
Đợt khảo sát chỉ có thể được bắt đầu sau khi có sự phê chuẩn của Đại học Melbourne (tháng
năm 2008). Đợt khảo sát kết thúc trước lần thăm và làm việc thứ 3 của chuyên gia Australia
vào tháng 7 năm 2008. Số liệu được phân tích và báo cáo được hoàn thành vào tháng 8 năm
2008. Một khoá đào tạo chuyên sâu cho 7 nhà nghiên cứu Việt Nam được tổ chức tại
Australia, từ ngày 28 tháng 8 tới 3 tháng 10 năm 2007. Tất cả các mục tiêu đặt ra cho đợt tập
huấn đã được thực hiện thành công.

3


Hai trong số 3 lớp tập huấn cho chủ và công nhân các xưởng xẻ và một lớp tập huấn cho đào
tạo viên đã được tổ chức thành công.

4. Giới thiệu và tổng quan
Dự án nhằm tăng cường năng lực của công nghiệp chế biến gỗ ở Việt Nam là cải thiện kỹ
năng và kinh nghiệm vận hành các xưởng xẻ và chế biến gỗ. Dự án cũng nhằm cải tiến, khắc
phục sự lạc hậu của các thiết bị, công nghệ để đạt được yêu cầu và đòi hỏi của thị trường.
Các đối tác của Australia đã có kinh nghiệm trong việc phát triển các xưởng xẻ vùng nông
thôn ở Australia và các nước khác, có thể vận dụng các kinh nghiệm này vào nghiên cứu và
triển khai ở Việt Nam.
Là một dự án nhỏ và ngắn hạn, một điều cần thiết là phải xác định phạm vi và các nội dung
quan tâm chính của dự án. Dự án chỉ chú trọng tới các xưởng xẻ nhỏ vùng nông thôn, các
xưởng này chế biến chủ yếu gỗ keo rừng trồng, nguồn gỗ mà Australia có nhiều chuyên gia
giỏi. Đây là một ngành công nghiệp chế biến quan trọng và đang phát triển mạnh, và khác
hẳn với các dự án/chương trình quan tâm về chế biến gỗ rừng tự nhiên.
Phương pháp thực hiện

Mục tiêu của dự án là cải thiện năng suất và hiệu quả của các xưởng xẻ quy mô nhỏ ở vùng
nông thôn Việt nam, góp phần phát triển nông thôn miền núi và giảm nghèo. Dự án bắt đầu
bằng hội thảo khởi động dự án với sự góp mặt của rất nhiều bên liên quan để thành lập ban tư
vấn để xem xét, rà xoát, giám sát và đánh giá định kỳ quá trình vận hành dự án. Ban tư vấn
gồm đại diện công nghiệp chế biến gỗ, người trồng rừng, các dự án liên quan, và cơ quan
chính phủ liên quan. Hội thảo cũng đã thiết lập trách nhiệm của các bên liên quan tham gia
dự án.
Mục tiêu dự án
Dự án có các mục tiêu:
1

Xác định các vấn đề/hạn chế của công nghiệp chế biến, xác định nhu cầu và cơ hội
thông qua các khảo sát các xưởng cưa nhỏ vùng nông thôn Việt nam.

2

Thiết lập điều kiện cần thiết cho đào tạo và phát triển công nghệ.

3

Xây dựng chương trình đào tạo và cải thiện kỹ năng vận hành cho các tiểu giáo viên
và cho người vận hành các xưởng xẻ.

4

Phát hiện, trình diễn và khuyến cáo các công nghệ thích hợp để cải thiện năng suất và
hiệu quả vận hành các xưởng cưa.

5

Xây dựng chiến lược lâu dài cho phát triển công nghiệp chế biến.

Để đạt được các mục tiêu đề ra:
Một đợt khảo sát do nhóm chuyên gia Australia và Việt nam tiến hành tại một số tỉnh tiêu
biểu, với sự hợp tác của các Sở nông nghiệp và Phát triển nông thôn của tỉnh. Khảo sát sử
dụng phưong pháp đánh giá nhanh (PRA). Nhóm chuyên gia tới thăm các xưởng xẻ đơn lẻ và
phỏng vấn các chủ xưởng về: lượng gỗ tròn mua về, lượng gỗ xẻ và cấp độ, giá cả, thị
trường, máy móc thiết bị, lao động, các vấn đề hạn chế, thách thức, các nhu cầu và cơ hội
phát triển của xưởng và của ngành. Đợt khảo sát cũng bao gồm người trồng rừng để đánh giá
quan điểm của họ về thị trường, giá cả, và người sử dụng gỗ xẻ để xem xét đánh giá của họ
4


về gỗ sau xẻ. Kết quả đang được phân tích và báo cáo với sự tham gia của các nhà kinh tế, và
được sử dụng để định hướng cho đào tạo và điều chỉnh lại mục tiêu và phương pháp thực
hiện dự án.

5. Tiến trình công việc
5.1

Các công việc đã thực hiện

Lớp tập huấn thứ 4 và là cuối cùng cho các chủ và công nhân các xưởng xẻ được tổ chức tại
Đồng Nai trong 2 ngày 15-16/9/2008. Đợt tập huấn do Giáo sư Peter Vinden, Doan Van Thu,
Gerry Harris, Pham Duc Chien và Nguyen Thanh Tung tổ chức và thực hiện. Tóm tắt phản
hồi của các thành viên tham gia lớp tập huấn được đính ở tài liệu kèm.
Báo cáo kỹ thuật về bảo quản được đệ trình CARD từ tháng 10/2009, và tới 3 tháng 2 năm
2010, CARD yêu cầu them một số thông tin vào báo cáo. Báo cáo đã được tác giả chỉnh sửa
và được gửi tới một số cán bộ nghiên cứu của FSIV để xin ý kiế góp ý. Các ý kiến được gửi
tới tác giả vào giữa tháng 6 năm 2010. Báo cáo chỉnh sửa được dịch sang tiếng Việt và được

đệ trình tới CARD vào tháng 7 năm 2010.
Báo cáo kỹ thuất – sấy gỗ: báo cáo này đã được hoàn thành và được dịch sang tiếng Việt.
Báo cáo này được đề trình tới CARD vào tháng 5 năm 2010 cả bản tiếng Anh và tiếng Việt.
5.2

Sự quảng bá

Phạm Đức Chiến và Philip Blackwell tham dự Hội thảo lâm nghiệp xã hội do CARD tổ chức
tại NaRi, tỉnh Bac Kan từ ngày 19 – 21 tháng 4 năm 2010. Tại Hội thảo, Philip Blackwell và
Phạm Đức Chiến đã trình bày các lựa chọn chế biến gỗ cho rừng trồng Việt Nam.

6. Báo cáo về các vấn đề xã hội và giới
6.1

Vấn đề xã hội và giới

Vấn đề xã hội và giới không phải là mối quan tâm chính khi thực hiện dự án. Phụ nữ có
quyền bình đẳng trong các hệ thống xã hội của Việt Nam và cũng được thể hiện như trong
các lớp tập huấn. Việc tăng tỷ lệ phụ nữ tham gia vào các quá trình cưa xử sẽ đòi hỏi các thiết
bị chế biến và vận chuyển gỗ thích hợp với sức khoẻ của họ.

7. Vấn đề thực hiện và tính bền vững
7.1

Các vấn đề và rào cản

Dự án bị trì hoãn do Giám đốc dự án bên đại học tổng hợp Melbourne về hưu sau khi Trường
sắp xếp lại tổ chức. Giáo sư Peter Vinden hiện tại đã ký hợp đồng với Trường cùng một số
thành viên khác hoàn thành dự án.

5


8. Các bước công việc tiếp theo
Phác thảo các bước/công việc chính sẽ được thực hiện trong 6 tháng tiếp theo. Nếu có các rào
cản lớn cản trở việc thực hiện dự án thì các đối tác thực hiện dự án phải xem xét, đệ trình và
thảo luận với ban quản lý chương trình CARD để tìm ra giải pháp giải quyết.
Các báo cáo tiếp theo đang được xây dựng và hoàn thành, sau đó được dịch sang tiếng Anh
hoặc tiếng Việt trước khi được đệ trình tới CARD.
Báo cáo sử dụng gỗ nội địa đã được hoàn thành, đang được chỉnh sửa và dịch sang tiếng
Việt, và dự tính được nộp tới CARD vào giữa tháng 6.
Báo cáo về giáo dục và đào tạo cúng đang được hoàn thành giai đoạn cuối, sẽ được chuyển
tới các đối tác đọc, chỉnh sửa và dịch sang tiếng Việt vào tháng 6, và sẽ được nộp tới CARD
vào tháng 7.
Báo cáo về xưởng xẻ và chế biến đang trong giai đoạn hoàn thành, đang được thảo luận về
nội dung của báo cáo giữa các đối tác Việt Nam và Australia. Báo cáo này sẽ được hoàn
thành vào cuối tháng 6, và sẽ được đệ trình tới CARD vào cuối tháng 7 sau khi việc dịch
thuật được hoàn thành.
Tài liệu về chính sách và đánh giá đã được bắt đầu xay dựng, và sẽ đuợc hoàn thành sau khi
các báo cáo khác đã được chuẩn bị.

9. Kết luận
Đánh giá về ảnh hưởng/tác động tới các bên tham gia/người hưởng lợi sẽ được trình bày ở
trong báo cáo hoàn thành dự án. Báo cáo cũng sẽ so sánh hiện trạng của các bên tham
gia/người hưởng lợi và trong quá trình thực hiện dự án so sánh với trước khi có dự án.
Kế hoạch đặt ra là các báo cáo sẽ được chuẩn bị và hoàn thành, lý tưởng là cuối tháng 7, và
được giao nộp tới CARD. Thiết bị theo thiết kế của dự án đã được đặt mua, và sẽ được
chuyển về Việt Nam vào tháng 8 năm 2010.

6

Phụ lục 1

Bảng đánh giá các khoá tập huấn cho các chủ và công nhân
xưởng xẻ
Khoá 4: Tổ chức ở tỉnh Đồng Nai
21 phiếu trả lời.
Câu hỏi 1.
Khoá học này cung cấp nhiều thông tin?
Trung bình 4.4
Điểm
1 Rất không 2 Không 3 Không có ý 4 Đồng ý
đồng ý
đồng ý
kiến gì
Số người trả lời
0
0
1
10

5 Rất đồng
ý
10

Khóa học này đáp ứng được kỳ vọng của bạn?
Điểm trung bình 4.1
Điểm
1 Rất không 2 Không 3 Không có ý 4 Đồng ý

đồng ý
đồng ý
kiến gì
Số người trả lời
0
0
2
15

5 Rất đồng
ý
4

Các chủ đề phù hợp?
Điểm
Số người trả lời
Bài dàng dể hiểu?
Điểm
Số người trả lời

Trung bình 4.1
1 Rất không 2 Không 3 Không có ý 4 Đồng ý
đồng ý
đồng ý
kiến gì
0
1
2
11

5 Rất đồng
ý
7

Trung bình 4.4
1 Rất không 2 Không 3 Không có ý 4 Đồng ý
đồng ý
đồng ý
kiến gì
0
0
1
10

Thông tin và kiến thức được trinh bày tốt?
Trung bình 4.1
Điểm
1 Rất không 2 Không 3 Không có ý 4 Đồng ý
đồng ý
đồng ý
kiến gì
Số người trả lời
0
0
3
12

5 Rất đồng
ý
10

5 Rất đồng
ý
6

Câu hỏi 2
Xếp hạng thứ tự ưu tiên các chủ đề theo sự phù hợp (điểm 1-9)
a) Khoa học gỗ
Xếp hạng
1
2
3
4
5
6
Số trả lời
2
0
0
1
1
0

7
0

8
0

9
0

b) Xẻ gỗ
Xếp hạng
Số trả lời

1
0

2
1

3
1

4
0

5
0

6
0

7
1

8
1

9

0

c) Bản cưa
Xếp hạng

1

2

3

4

5

6

7

8

9
7


Số trả lời

0

0

0

1

0

0

0

1

2

d) Sấy
Xếp hạng
Số trả lời

1
0

2
1

3
0

4
0

5
1

6
0

7
1

8
0

9
1

e) Bảo quản
Xếp hạng
1
Số trả lời
0

2
0

3
0

4
1

5
0

6
3

7
0

8
0

9
0

f) An toàn lao động
Xếp hạng
1
2
Số trả lời
1
0

3
1

4
0

5
1

6
0

7
1

8
0

9
0

g) Duy tu, bảo dưỡng
Xếp hạng
1
2
Số trả lời
0
0

3
0

4
4

5

0

6
0

7
1

8
1

9
0

4
1

5
0

6
0

7
0

8
1

9

1

h) Đòi hỏi về đồ nội mộc nội thất
Xếp hạng
1
2
3
Số trả lời
0
0
1

Câu hỏi 3 – Có các chủ đề nào nên được đưa vào khoá tập huấn?
a)
b)
c)
d)
e)

Cưa xẻ hiện đại (như được trình chiếu ở VIDEO)
Thiết kế kỹ thuật cho đồ nội thất
Phương pháp quản lý và thương mại rừng trồng gỗ xẻ
Thăm hiện trường nên là một phần của khoá đào tạo
Giới thiệu các công nghệ mới

Câu hỏi 4 – Phần nào của khoá học là tôt nhất?
a) 3 Tất cả đều tốt.
b) 6 Sấy
c) 4 Bảo quản
d) 1 Khoa học gỗ

e) 4 Cưa xẻ
f) 5 An toàn lao động.
g) 1 Bản cưa
h) 1 Thiết kế đồ mộc
i) 1 Khoa học gỗ
Câu hỏi
a) 2
b) 1
c) 1
j) 1
d) 3

5 - Phần nào của khoá học là hạn chế nhất?
Yêu cầu về thiết kế đồ mộc.
Bảo dưỡng thiết bị
Cưa xẻ
Thiết kế đồ mộc
Thời gian hạn chế

8