Xây dựng mô hình quản lý môi trường khu công nghiệp tân bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA
KHOA MÔI TRƯỜNG










LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC



XÂY DỰNG MƠ HÌNH
QUẢN LÝ MƠI TRƯỜNG KHU CƠNG
NGHIÊP TÂN BÌNH BẰNG
CƠNG CỤ TIN HỌC






SVTH : LÊ THỊ HỒNG THƯƠNG
MSSV : 90202668

GVHD : TSKH BÙI TÁ LONG
BỘ MƠN: QUẢN LÝ MƠI TRƯỜNG


TP Hồ Chí Minh, 12/2006


i
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
............................................................................................................
Tp.Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2006

ii
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
.....................................................................................................................
Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2006


iii



LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian hoàn thành luận văn ,tôi đã được sự giúp đỡ tận tình cuả
thầy cô, gia đình và bạn bè
Trước hết tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Thầy hướng dẫn ,Tiến sĩ Khoa
học Bùi Tá Long, người đã đặt bài toán, quan tâm giúp đỡ cũng như đóng góp ý kiến
chuyên môn giúp tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin gởi lời biết ơn sâu sắc đến các thầy cô khoa Môi trường –Trường
Đại học Bách khoa TPHCM, đã cho tôi những kiến thức và kinh ngjiệm quý báu trong
suốt khoá học.
Tôi cũng xin gởi lời cảm ơn chân thành đến Kỹ sư Cao Duy Trường cùng
các anh chị phònh GeoInformatics, Viện Môi trường và Tài nguyên, Đại học Quốc gia
Tp.Hồ Chí Minh, đã tận tình chỉ bảo trong suốt quá trình làm luận văn.
Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, bạn bè đã động viên và
giúp đỡ tôi trong suốt thời gian hoàn thành luận văn

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2006
LÊ THỊ HỒNG THƯƠNG







iv
TÓM TẮT

Khu Công Nghiệp (KCN) Tân Bình là khu công nghiệp sạch duy nhất nằm trong
nội thành được qui hoạch trên diện tích 125,7 ha, hạ tầng cơ sở được xây dựng tốt nhất
với các đường giao thông vào KCN đều thuận lợi trong mọi thời tiết, là địa điểm thích
hợp để đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư muốn thuê lại đất phân lô đã hoàn chỉnh cơ

sở hạ tầng theo đúng tiêu chuẩn KCN cấp quốc gia. Tính đến nay , KCN Tân Bình đã
thu hút được 132 doanh nghiệp đầu tư lắp đầy 90% diện tích đất công ngiệp cho thuê
lại.
Bên cạnh đó KCN Tân Bình đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường :
nước thải, chất thải rắn, chất lượng không khí. Hiện nay, chất lượng không khí ở KCN
Tân Bình chưa trở nên nghiêm trọng nhưng với tốc độ phát triển kinh tế ào ạt với
nhiều ngành nghề khác nhau thì công tác quản lý chất lượng môi trường không khí
cũng là một vấn đề đáng quan tâm.
Để nâng cao công tác quản lý chất lượng môi trường không khí ở KCN Tân Bình
thì việc xây dựng một mô hình quản lý chất lượng không khí bằng công cụ tin học là
hết sức cần thiết
Luận văn “ Xây dựng mô hình quản lý chất lượng môi trường khu công nghiệp
Tân Bình bằng công cụ tin học ” hỗ trợ cho công tác quản lý , giám sát , tính phí khí
thải và thực hiện nhanh chóng các báo cáo đánh giá chất lượng môi trường ,hỗ trợ cho
các nhà quản lý môi trường trong công tác quy hoạch , ra quyết định để xây dựng khu
công nghiệp Tân Bình thành một Khu Công Nghiệp Xanh – Sạch – Đẹp.








v
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN-----------------------------------------------------------------------------------iii
TÓM TẮT-----------------------------------------------------------------------------------------iv
MỤC LỤC----------------------------------------------------------------------------------------v
DANH MUC BẢNG---------------------------------------------------------------------------vii

DANH MUC HÌNH---------------------------------------------------------------------------viii
BẢNG CHÚ THÍCH CÁC TỪ VÍÊT TẮT--------------------------------------------------ix
MỞ ĐẦU------------------------------------------------------------------------------------------x
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-----------------------------1
HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KCN TÂN BÌNH------------------------------------------1
1.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN-------------------------------------------------------------1
1.2. HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KCN TÂN BÌNH------------------------------5
1.2.1. Chất lượng môi trường không khí bên trong KCN-------------------------5
1.2.2. Chất lượng môi trường không khí bên ngoài KCN-------------------------6
1.3. HIỆN TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TẠI KCN TÂN BÌNH--------------8
1.3.3. Tình hình thực hiện chương trình giám sát môi trường :------------------10
1.4. CÁC TAI BIẾN RỦI RO-----------------------------------------------------------10
1.4.4. cháy nổ---------------------------------------------------------------------------10
1.4.5. Rò rỉ dung môi hoá chất-------------------------------------------------------10
1.4.6. Trạm xử lý nước thải tập trung bị quá tải , sự cố kỹ thuật----------------10
1.4.7. Các nhà máy trong KCN thải bỏ chất thải vượt quá tiêu chuẩn cho phép
nhiều lần------------------------------------------------------------------------------------11
1.4.8. Các loại sự cố môi trường khác:---------------------------------------------11
1.5. ẢNH HƯỞNG CUẢ CÁC PHÁT THẢI ĐẾN MÔI TRƯỜNG--------------11
1.5.9. Ảnh hưởng từ hoạt động cuả các cụm dân cư ------------------------------11
1.5.10. Ảnh hưởng từ hoạt động cuả các cơ sở sản xuất---------------------------13
1.5.11. Các nguồn gây ô nhiễm khác-------------------------------------------------16
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN XÂY DỰNG MÔ HÌNH
ENVIM ----------------------------------------------------------------------------------19
2.1. HỆ THỐNG THÔNG TIN ĐIẠ LÝ (GIS)--------------------------------------19
2.2. HỆ THỐNG THÔNG TIN MÔI TRƯỜNG--------------------------------------23
2.3. MÔ HÌNH LAN TRUYỀN---------------------------------------------------------24
2.3.1. Sự phân bố chất ô nhiễm và phương trình toán học cơ bản---------------24
2.3.2. Công thức Berliand trong trường hợp chất khí và bụi nặng--------------29
CHƯƠNG 3. MÔ HÌNH ENVIM----------------------------------------------------------33

3.1. CẤU TRÚC MÔ HÌNH ENVIM--------------------------------------------------34
3.1.1. Khối GIS:------------------------------------------------------------------------34
3.1.2. Khối mô hình--------------------------------------------------------------------36
3.1.3. Khối thực hiện các báo cáo thống kê----------------------------------------43
3.1.4. Khối hỗ trợ văn bản pháp quy------------------------------------------------48
3.2. TÍNH TOÁN MÔ PHỎNG CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ TRONG
ENVIMAP-------------------------------------------------------------------------------------49
3.3. CHẠY MÔ HÌNH--------------------------------------------------------------------52
3.4. KẾT QUẢ CHẠY MÔ HÌNH------------------------------------------------------54
3.5. NHẬN XÉT KẾT QUẢ CHẠY MÔ HÌNH------------------------------------73


vi
CHƯƠNG 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ---------------------------------------------76
4.1. KẾT LUẬN---------------------------------------------------------------------------76
4.2. KIẾN NGHỊ --------------------------------------------------------------------------77
TÀI LIỆU THAM KHẢO---------------------------------------------------------------------79
PHỤ LỤC----------------------------------------------------------------------------------------80

vii

DANH MUC BẢNG

Bảng 1.1 Nhiệt độ không khí trung bình tháng ở TpHCM..........................................2
Bảng1.2.Lượng mưa trung bình các tháng tại TpHCM................................................3
Bảng 1.3 Độ ẩm tương đối tại TpHCM.......................................................................3
Bảng 1.4 Số giờ nắng trung bình.................................................................................4
Bảng 1.5 Lượng bức xạ trung bình..............................................................................4
Bảng 1.6 Tốc độ gió trung bình các tháng tại TpHCM................................................5
Bảng 1.7 Hướng gió chính..........................................................................................5
Bảng 1.8 Kết quả đo chất lượng môi trường không khí bên trong KCN.......................5
Bảng 1.9 Kết quả đo chất lượng môi trường không khí bên ngoài KCN......................6
Bảng 1.10 Các ảnh hưởng từ hoạt động cuả các cụm dân cư .....................................11
Bảng 1.11 Các ảnh hưởng từ hoạt động ở các cơ sở sản xuất.....................................13
Bảng 1.12 Các nguồn gây ô nhiễm khác....................................................................16
Bảng 3.1 CSDL về KCN Tân Bình...........................................................................37
Bảng 3.2 CSDL về cơ sở sản xuất.............................................................................39
Bảng 3.3 CSDL về các ống khói...............................................................................39

Bảng 3.4 CSDL về vị trí lấy mẫu cho mục tiêu quan trắc..........................................40
Bảng 3.5 CSDL về các trạm khí tượng......................................................................41
Bảng 3.6 CSDL về chất lượng không khí..................................................................41
Bảng 3.7 CSDL về khí tượng....................................................................................42
Bảng 3.8 CSDL về các chất ô nhiễm tại các nguồn thải.............................................42
Bảng 3.9 Số liệu phát thải tại các ống khói................................................................43
Bảng 3.10 Nồng độ NO2 các tháng năm 2006...........................................................55
Bảng 3.11Nồng độ CO các tháng năm 2006..............................................................57
Bảng 3.12Nồng độ Bụi các tháng năm 2006..............................................................60
Bảng 3.13 Nồng độ SO2 các tháng năm 2006...........................................................64











viii
DANH MUC HÌNH

Hình 0.1 Sơ đồ cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn môi trường..................................9
Hình 2.1 Chức năng cuả GIS.....................................................................................22
Hình 2.2 Cơ cấu tổ chức cuả hệ thống thông tin môi trường......................................24
Hình 2.3 Sơ đồ khuếch tán cuả luồng khí theo chiều gió..........................................25
Hình 3.1 Giao diện phần mềm ENVIMAP...............................................................33
Hình 3.2 Cấu trúc phần mềm ENVIM.......................................................................34

Hình 3.3 Mô hình Berliand.......................................................................................36
Hình 3.4 Sơ đồ Input – output trong phần mềm ENVIMAP......................................36
Hình 3.5 Sơ đồ Cơ sở dữ liệu Môi trường................................................................37
Hình 3.6 Quy trình tạo báo cáo..................................................................................44
Hình 3.7 Sơ đồ làm quy trình thống kê......................................................................45
Hình 3.8 Giao diện bước chọn nguồn thống kê..........................................................46
Hình 3.9 Giao diện bước chọn tiêu chí thống kê........................................................47
Hình 3.10 Giao diện bước kết quả thống kê...............................................................48
Hình 3.11Giao diện khối hỗ trợ văn bản pháp quy.....................................................49
Hình 3.12 Quy trình chạy mô hình............................................................................51
Hình 3.13 Giao diện bước chọn các đối tượng chạy mô hình.....................................53
Hình 3.14 Giao diện bước nhập các thông số chạy mô hình......................................53
Hình 3.15 Giao diện bước nhập các thông số cho lưới tính........................................54
Hình 3.16 Biểu đồ nồng độ các chất qua các tháng năm 2006...................................66
Hình 3.17..................................................................................................................69
Hình 3.18..................................................................................................................72













ix

BẢNG CHÚ THÍCH CÁC TỪ VÍÊT TẮT


WHO World Health Organization – Tổ chức y tế thế giới
Tp.HCM Thành phố Hồ Chí Minh
OBEIS Osaka Bay Emvironmental Information System
ENVIMAP ENViromental Information Management and Air Pollution
estimation - Phần mềm quản lý và đánh giá ô nhiễm không khí
HEPZA Ban quản lý các khu công nghiệp - khu chế xuất
Sở TNMT Sở Tài nguyên - Môi trường
Bộ KHCN-MT Bộ Khoa học Công nghệ Môi trường
Cty TNHH Công ty Trách nhiệm hữu hạn
CSSX Cơ sở sản xuất
KCN- KCX Khu công nghiệp- Khu chế xuất
KDC Khu dân cư
CSDL Cơ sở dữ liệu
TCMT Tiêu chuẩn môi trường
TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam
HTTTMT Hệ thống thông tin môi trường
GIS Geographic Information System – Hệ thống thông tin điạ lý
Input Các thông số đầu vào
Output Các thông số đầu ra





x
MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết cuả đề tài

Việc hướng tới mục tiêu phát triển bền vững đã làm nảy sinh ra một lớp rộng lớn
các bài toán quản lý chất lượng môi trường. Với mục tiêu kiểm soát môi trường một
cách khách quan, có cơ sở khoa học chất lượng môi trường các trạm quan trắc môi
trường được xây dựng. Khi đã có nhiều số liệu quan trắc thì bước tiếp theo cần phải
làm đó là xây dựng các công cụ xử lý số liệu, kết hợp với mô hình để hỗ trợ cho các
nhà quản lý ra quyết định. Việc xây dựng các Hệ thống qua quyết định là một bài toán
không đơn giản, bao gồm xác định tiêu chí, tham số, các cơ sở pháp lý của công tác
quản lý cũng như những khía cạnh về kỹ thuật khác. Có thể thấy rõ điều này trên ví dụ
bài toán quản lý và giám sát ô nhiễm không khí cho một khu công nghiệp cụ thể.
Trước tiên cần quản lý các phát thải từ các nhà máy, cơ sở sản xuất đang làm việc
trong khu công nghiệp. Bên cạnh đó cần lưu ý tới đặc điểm của chế độ khí tượng thủy
văn, tiêu chuẩn môi trường cũng như các mục tiêu kinh tế - xã hội. Vì vậy để có thể
xây dựng được các công cụ hỗ trợ thông qua quyết định cần phải ứng dụng lý thuyết
hệ thống và công nghệ thông tin.
Trong hệ thống quản lý chất lượng môi trường, quản lý chất lượng không khí tại
các KCN tập trung đóng vai trò quan trọng. Chức năng quan trắc môi trường không
thể thiếu bởi vì đây là cách tốt nhất trả lời cho câu hỏi có ô nhiễm hay không. Tuy
nhiên quan trắc không thôi chưa đủ bởi vì cần phải làm sáng tỏ vai trò không giống
nhau của các nguồn gây ô nhiễm. Bên cạnh đó cần đưa ra dự báo những thay đổi có
thể ở môi trường xung quanh dưới tác động hoạt động kinh tế của con người, soạn
thảo ra các khuyến cáo nhằm tiến hành một cách tối ưu nhất các biện pháp bảo vệ môi
trường. Để thực thi chức năng này cần thiết phải sử dụng các phương pháp tính toán
định lượng.
Để thiết kế một hệ phức tạp như vậy, theo kinh nghiệm thực tế người ta thiết kế
các khối riêng biệt và sau đó tích hợp chúng lại với nhau để thành một công cụ duy
nhất. Trong hệ thống như vậy khối các mô hình toán học đóng vai trò rất quan trọng.
Mô hình toán đã từ lâu và rất vững chắc trở thành vũ khí rất mạnh để nghiên cứu khoa

xi
học. Nếu kết quả tính toán theo mô hình và thực nghiệm tương đối giống nhau, người
ta sẽ sử dụng mô hình toán để thay thế cho các phép đo.
Bên cạnh mô hình toán, tính hiệu quả và kịp thời trong công tác bảo vệ môi
trường phụ thuộc đáng kể vào mức độ và chất lượng thông tin được cung cấp cho các
cấp có thẩm quyền về tình trạng môi trường khu phụ cận và các nguồn gây ô nhiễm
xung quanh đó. Để quản lý môi trường có hiệu quả người cán bộ quản lý cần phải có
được thông tin nhanh chóng về các đặc trưng tổng quát tình trạng môi trường trên cơ
sở đó mới có thể thông qua quyết định một cách chính xác. Sự phát triển cũng như
thành tựu của nhiều ngành khoa học nhất là của công nghệ thông tin (CNTT) cho phép
giải quyết tốt bài toán này. Hệ thống quản lý môi trường hiện đại phải dựa trên các giải
pháp công nghệ hiện đại: kết cấu hạ tầng thông tin với hệ thống viễn thông có tốc độ
cao để trao đổi thông tin do các chương trình quan trắc được thực hiện bằng các
phương tiện hiện đại.
Là khu công nghiệp sạch duy nhất nằm trong nội thành được qui hoạch trên diện
tích 125,7 ha, KCN Tân Bình có hạ tầng cơ sở được xây dựng tốt với các đường giao
thông vào KCN đều thuận lợi trong mọi thời tiết, là địa điểm thích hợp để đáp ứng nhu
cầu của các nhà đầu tư muốn thuê lại đất phân lô đã hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng theo
đúng tiêu chuẩn KCN cấp quốc gia. Tính đến nay , KCN tân Bình đã thu hút được 132
doanh nghiệp đầu tư lắp đầy 90% diện tích đất côngngiệp cho thuê lại. Bên cạnh đó,
KCN Tân Bình đang phải đối mặt với nhiều vấn đề môi trường : nước thải ,chất thải
rắn , chất lượng không khí. Hiện nay, chất lượng không khí ở KCN Tân Bình chưa trở
nên nghiêm trọng nhưng với tốc độ phát triển kinh tế ào ạt với nhiều ngành nghề khác
nhau thì công tác quản lý chất lượng môi trường không khí cũng là một vấn đề đáng
quan tâm. Chính vì vậy việc luận chứng xây dựng một hệ thống giám sát môi trường
không khí có hiệu quả là một yêu cầu của thực tiễn hiện nay.
Việc lựa chọn KCN Tân Bình là do KCN này nằm rất gần trung tâm Tp. HCM do
vậy rất cần một hệ thống giám sát môi trường có hiệu quả, dựa trên ứng dụng CNTT
triệt để.
Từ đó tính cấp thiết của đề tài là:

xii
- Hiện nay giám sát chất lượng môi trường không khí KCN Tân Bình đang được
quan tâm. Hiện nay vẫn chưa có một công nghệ đánh giá nhanh chóng ảnh hưởng của
KCN này lên chất lượng không khí xung quanh.
- Các số liệu môi trường liên quan tới KCN Tân Bình tuy đã có nhưng hiện tại
vẫn chưa được quản lý bằng các phần mềm GIS. Cách quản lý như vây gây nhiều khó
khăn cho việc tìm kiếm, trao đổi thông tin cũng như đưa ra một bức tranh tổng hợp
trên cơ sở tích hợp nhiều loại số liệu.
- Để từng bước hội nhập theo xu hướng hội nhập như hiện nay, KCN Tân Bình
cần phải xây dựng cơ sở hạ tầng về thông tin đáp ứng được các chuẩn quốc tế và khu
vực, trong đó ứng dụng công nghệ thông tin là một trong những điều kiện không thể
thiếu.

Mục tiêu luận văn
Mục tiêu lâu dài:
- Xây dựng Hệ thống thông tin môi trường trợ giúp cho các nhà quản lý môi
trường trong công tác quản lý môi trường không khí ở các Khu Công Nghiệp
- Xây dựng công cụ tin học hỗ trợ cho công tác tính phí khí thải ở các khu công
nghiệp
Mục tiêu trước mắt :
- Tin học hoá quá trình xuất nhập dữ liệu liên quan chất lượng không khí cũng như
hỗ trợ công tác quản lý chất lượng môi trường không khí ở khu công nghiệp Tân
Bình
- Hỗ trợ công tác báo cáo đánh giá chất lượng môi trường không khí ở khu công
nghiệp Tân Bình bằng phần mềm ứng dụng GIS
Nội dung công việc được thực hiện
- Thu thập bản đồ số khu công nghiệp Tân Bình theo chuẩn VN2000
- -Thu thập thông tin về các cơ sở sản xuất , số liệu phát thải cuả các ống khói,

thông số ống khói , thông tin về khu công nghiệpTân Bình
- Thu thập số liệu khí tượng trạm Tân Sơn Hoà năm 2006


xiii
- Thu thập các báo cáo hiện trạng môi trường tại Khu công nghiệp Tân Bình
- Ứng dụng phương pháp mô hình hoá , lưạ chọn mô hình toán phù hợp điều kiện
Viện Nam và không quá phức tạp
- Xử lý số liệu và nhập vào phần mềm ENVIMAP
- Tính toán các kịch bản và so sánh với tiêu chuẩn Việt Nam 5937-1995
Giới hạn phạm vi nghiên cưú cuả luận văn
- Về điạ lý: Đề tài chỉ xem xét địa hình tại Khu Công nghiệp Tân Bình với các
số liệu được đo đạc quan trắc định kỳ.
- Về thời gian :Số liệu thu thập năm 2005 và 2006
Hạn chế:
- Đề tài thực hiện trên một số số liệu phát thải thu thập không thường xuyên , chỉ
có số liệu phát thải cuả các ống khói vào 18/5/2006.
- Số liệu khí tượng thuỷ văn thu thập được còn hạn chế
- Số liệu các thông số ống khói tại các cơ sở sản xuất khá ít.
- Không tính đến ảnh hưởng cuả các nguồn khác ngoài khu Công Nghiệp Tân
Bình, xe cơ giới
Phương pháp thực hiện luận văn
- Phương pháp thu thập tài liệu liên quan tới đề tài đượcc nhiều ban nghành chức năng
thu thập trong thời gian quan , chủ yếu là các tài liệu liên quan tới chất lượng không
khí ,khí tượng, điạ hình, các cơ sở sản xuất ở Khu Công Nghiệp Tân Bình.
- Phương pháp phân tích tài liệu trong và ngoài nước liên quan tới đề tài , các cơ sở lý
luận và thực tiễn xây dựng hệ thống thông tin môi trường , tổng hợp các kiến thức về
môi trường và mô hình đã được học.
- Phương pháp tính toán tải lượng ô nhiễm trong khí thải theo WHO khuyến cáo.
- Vận dụng các kiến thứcc và kỹ năng về GIS và MapInfo thể hiện bản đồ và các đối

tượng môi trường cần quản lý.


xiv








CHƯƠNG 1


TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN
HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KCN TÂN BÌNH
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH


1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN
HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KCN TÂN BÌNH

1.1. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN
v Điều kiện điạ hình
Khu Công Nghiệp Tân Bình là khu công nghiệp sạch duy nhất nằm trong nội
thành hạ tầng cơ sở được xây dựng tốt nhất với các đường giao thông vào KCN đều
thuận lợi trong mọi thời tiết. Cách sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất 06km , cách trung
tâm thành phố 12 km, cách Cảng Sài Gòn 15km, cách ga đường sắt Hoà Hưng 07km,

nằm cạnh Quốc lộ 1A ( xa lộ vành đai) nối liền Thành phố với các tỉnh miền Đông,
miền Tây Nam Bộ và Quốc lộ 22 ( đường Xuyên Á) nối các nước láng giềng :
Campuchia, Thái Lan, Lào … là địa điểm thích hợp để đáp ứng nhu cầu của các nhà
đầu tư muốn thuê lại đất phân lô đã hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng theo đúng tiêu chuẩn
KCN cấp quốc gia
KCN Tân Bình nằm tại phường Tây Thạnh , quận Tân Phú , TpHCM với
tổng diện tích là 225.71 ha chia thành 4 nhóm công nghiệp không phân biệt ngành
nghề , với ranh giới như sau:
- Phiá Bắc giáp kênh Tham Lương
- Phiá Đông giáp đường Tây Thạnh và kênh Tham Lương
- Phiá Tây giáp kênh Tham Lương
- Phiá Tây Nam giáp huyện Bình Chánh
Đa phần khu đất có điạ hình ít thay đổi , thay đổi nhiều ở phần tiếp cận với
nhà máy dầu ăn , độ dốc hướng về kênh Tham Lương , so với độ cao cuả thành phố thì
đây là vùng đất thấp – độ cao bình quân là 3 m , phần đất thấp là 2m . Riêng phần tiếp
giáp với kênh Tham Lương thì đất rất thấp , ngập úng cao độ là 0.5
v Thuỷ văn
Đây là vùng chịu tải trọng chủ yếu cuả nước bề mặt . Khi nước mưa tích tụ
trên diện rộng phiá đường Cách Mạng Tháng Tám và Bà Quẹo sẽ dồn về phiá kênh
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH


2
Tham Lương Kênh Tham Lương về muà khô lượng nước ít , thường bị ô nhiễm bởi
các cơ sở sản xuất , nước thải sinh hoạt trong KCN và nước sinh hoạt . Lòng kênh
càng ngày càng lên cao do quá trình lắng đọng và sạt lở bờ kênh.
v Khí hậu
Đây là khu vục chịu ảnh hưởng cuả khí hậu nhiệt đới gió muà miền đông nam
bộ. Vùng đất có khí hậu ôn hoà , biến động nhiệt độ giưã các thời điểm trong ngày và
trong năm không lớn .Độ ẩm không quá cao như ở đồng bằng sông Hồng và đồng

bằng sông Cửu Long , khu vực không bị ảnh hưởng cuả lũ lụt . Với khí hậu như vậy là
điều khiện lý tưởng cho việc phát triển công nghiệp và dịch vụ
v Nhiệt độ
Nhiệt độ khu vực thay đổi theo muà trong năm , về muà mưa có xu hướng
thấp hơn , Chênh lệch nhiệt độ tại khu vực không lớn ( khoảng 3 độ ) . Tuy nhiên dao
đông nhiệt giưã ban ngày và ban đêm khá lớn : muà khô chênh lệch từ 10-13
o
C , muà
mưa chênh lệch từ 7-9
o
C tại Biên Hòa. Số liệu đo tại trạm TpHCM trong những năm
gần đây cho thấy không có sự khác biệt nhiều về nhiệt độ.
Nhiệt độ trung bình năm 27
o
C
Nhiệt độ cực đại đo được 38,5
o
C
Nhiệt độ cực tiểu đo được 21
o
C
Bảng 1.1 Nhiệt độ không khí trung bình tháng ở TpHCM
Tháng 1 2 3 4 5 6 7
Nhiệt
độ(oC)
25.8 27.9 28.1 26.8 26.6 26.4 26.7
(Nguồn : Đài khí tượng thuỷ văn)
v Mưa và độ ẩm
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH

3
Do sự chi phối cuả khí hậu nhiệt đới gió muà nên hiện tượng phân muà trên
cán cân ẩm khá sâu sắc .Trong năm có hai muà mưa và muà khô tách biệt . Muà khô
kéo dài 6 tháng , trong thòi gian này hầu như không có mưa , nếu có thì mưa nhỏ và
lượngg mưa ít Lượng mưa trung bình năm khoảng 1880mm , lượng mưa vào các
tháng muà mưa chiếm 85 % tổng lượng mưa hàng năm
Bảng1.2.Lượng mưa trung bình các tháng tại TpHCM
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8
LM
(mm)
11 6 10 50 218 278 279 271
(Nguồn : Đài khí tượng thuỷ văn TpHCM)
Độ ẩm tương đối tại TpHCM
Bảng 1.3 Độ ẩm tương đối tại TpHCM
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8
Độ
ẩm
77 74 74 75 83 86 87 86
(Nguồn : Tổng hợp , EPC)
v Lượng bốc hơi
Lưọng bốc hơi khá lớn , biến động theo muà . Lượng hơi tăng dần từ tháng
12 đến tháng 4 và tháng 5 năm sau , tức là tăng dần theo muà khô
Lượng bốc hơi trung bình ngày : 3.7mm
Lượng bốc hơi cao nhất trong ngày: 13.8mm
Lượng bốc hơi thấp nhất trong ngày: 2.3mm
Độ bốc hơi tại TpHCM dao động trong khoảng 1300-1500mm
v Bức xạ mặt trời
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH

4
Thời gian chiếu sáng trong ngày cuả các tháng hàng năm thay đổi rất nhiều
Số giờ nắng trung bình 6.3h/ngày
Số giờ nắng trung bình cao nhất: 8.1h/ngày
Số giờ nắng trung bình thấp nhất : 5.0h/ngày
Số giờ nắng trung bình ghi tại trạm Tân Sơn Nhất từ năm 1959 đến năm 1984
thể hiện
Bảng 1.4 Số giờ nắng trung bình
THÁNG 1 2 3 4 5 6 7 8
Số giờ
nắng
7.9 8.8 8.8 8 6.5 5.7 5.9 5.6
(Nguồn : Đài khí tượng thuỷ văn TpHCM)

Tổng lượng bức xạ trung bình tháng trong năm là 12 kcal/cm
3
. Các tháng
trong muà mưa đạt 11 kcal/cm
3
. Tổng lượng bức xạ trung bình các tháng tại trạm Tân
Sơn Nhất thể hiện
Bảng 1.5 Lượng bức xạ trung bình
Tháng 1 2 3 4 5 6 7
LBX
(kcal/cm2)
11.5 11.7 14.2 13.3 12 11.6 12.1
(Nguồn : Đài khí tượng thuỷ văn TpHCM)
v Gió
Vận tốc gió trung bình tại TpHCM vào khoảng 2.2-2.3 m/s . Số đo trung

bình tốc độ gió từ năm 1986 đến năm 1990
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH


5
Bảng 1.6 Tốc độ gió trung bình các tháng tại TpHCM
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8
TĐG
(m/s)
2.5 2.8 3.2 3.2 2.7 3.1 3.1 3.3
(Nguồn : Đài khí tượng thuỷ văn TpHCM)
Hướng gió phụ thuộc vào các tháng trong năm . Từ tháng 11 đến tháng 2 năm
sau hướng gió chủ yếu là Bắc và Đông Bắc , từ tháng 3 đến tháng 4 gió theo hướng
Đông Nam chiếm ưu thế , các tháng 6 đến tháng 10 hướng gió chính là Tây và Tây
Nam
Bảng 1.7 Hướng gió chính
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8
Hướng
gió
NE NE SE SE E W SW W
(Nguồn : Đài khí tượng thuỷ văn TpHCM)
1.2. HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KCN TÂN BÌNH
Chất thải gây ô nhiễm không khí từ KCN Tân Bình chủ yếu là khí thải khi khởi
động lò hơi cuả một vài nhà máy, tuy nhiên đây là nguồn thải tạm thời , cục bộ và hầu
như không gây ảnh hưởng đáng kể đến môi trường không khì xung quanh .Ngoài ra
còn có thể kể đến khí thải từ hoạt động giao thông trong KCN. Theo các kết quả giám
sát môi trường cho thấy , môi trường không khí xung quanh cuả KCN đều đạt tiêu
chuẩn cho phép
1.2.1. Chất lượng môi trường không khí bên trong KCN
Bảng 1.8 Kết quả đo chất lượng môi trường không khí bên trong KCN

Vị trí đo Chỉ tiêu đo đạc
G
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH


6
T
B
ụi
Ồ
n
N
O2
S
O2
C
O
C
hỉ
tiêu
khác
hi
chú
Tiêu chuẩn cho phép TCVN
5937-1995
0
.3
8
0
0

.4
0
.5
4
0

Trước Cty TNHH
Hoàng Hà
0
.089
7
4.2-
75.7
0
.13
0
.17
4
.94

Trước Cty kiến thiết
miền núi ( ngả ba đường 13
và đường 1)
0
.081
7
8.6-
79.7
0
.097

0
.11
4
.28

Ngã ba đường 10 và
đường 1
0
.12
7
7.3-
78.6
0
.086
0
.1
4
.05

Trên đường CN 11
trước Cty Kuwahara
0
.053
6
7.8-
69.3
0
.079
0
.091

3
.71

Trên cầu giữa đường
CN2 & CN4
0
.13
7
4.3-
75.6
0
.11
0
.14
4
.83

(Báo cáo chất lượng môi trường KCN Tân Bình ngày 5/4/2006)
1.2.2. Chất lượng môi trường không khí bên ngoài KCN
Bảng 1.9 Kết quả đo chất lượng môi trường không khí bên ngoài KCN
Vị trí đo Chỉ tiêu đo đạc
G
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH


7
T
B
ụi
Ồ

n
N
O2
S
O2
C
O
C
hỉ
tiêu
khác
hi
chú
Tiêu chuẩn cho phép TCVN
5937-1995
0
.3
8
0
0
.4
0
.5
4
0

Tiếp giáp KDC P.Tây
Thạnh & KCN
0
.1

8
1.2-
82.5
0
.18
0
.22
5
.02

Cổng bảo vệ ngã tư
đường CN1 & đường
L.TRọng Tấn
0
.14
7
9.1-
82.5
0
.12
0
.16
5
.18

Cổng bảo vệ ngã tư
đường CN13 & đường
L.TRọng Tấn
0
.15

7
9.1-
82.5
0
.095
0
.12
3
.53

Tiếp giáp KDC P.Sơn
Kỳ và KCN
0
.19
7
2.5-
75.3
0
.092
0
.13
4
.11

Tiếp giáp KDC P.Sơn
Kỳ và KCN ( trước VP KCN
Tân Bình)
0
.08
7

6.5-
78.9
0
.065
0
.071
3
.58


(Báo cáo chất lượng môi trường KCN Tân Bình ngày 5/4/2006)
Theo kết quả quan trắc, chất lượng môi trường không khí xung quanh bên
trong và bên ngoài KCN Tân Bình tương đối sạch . Hầu hết các chỉ tiêu phân tích chất
lượng không khí tại khu vực đều đạt tiêu chuẩn chất lượng không khí xung quanh theo
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH


8
TCVN ; ngoại trừ chỉ tiêu ồn tại 2 vị trí : Tiếp giáp KDC Phường Tây Thạnh KCN ,
gần cổng bảo vệ ngã tư đường 1 với đường Lê Trọng Tấn . Nguyên nhân là do ảnh
hưởng từ các phương tiện giao thông
1.3. HIỆN TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TẠI KCN TÂN BÌNH
Hiện nay công tác quản lý các cơ sở sản xuất trong KCN Tân Bình thông qua
Ban quản lý KCN Tân Bình và được thực hiện trên giấy tờ thông qua các công cụ pháp
lý chứ chưa ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý môi trường
Cụ thể:
vBan hành Các quy định và tiêu chuẩn môi trường:
Tất cả các doanh nghiệp trong KCN có họat động phát sinh chất ô nhiễm
không khí,ồn rung,phải thực hiện biện pháp kiểm sóat và xử lý cục bộ ngay tại nguồn
đạt TC quy định.

Ban quản lý KCN định kỳ nộp 3 tháng nộp báo cáo kết quả quan trắc chất
lượng không khí lên ban quản lý các KCN và sở.
Các doanh nghiệp trong KCN có trách nhiệm báo cáo định kỳ 6 tháng một lần
hiện trạnng môi trường khí thải tại cơ sở cho ban quản lý các KCN-KCX và sở TNMT.
vGiấy phép môi trường:
Theo điều 15 của quy chế quản lý môi trường KCN-KCX ,các dự án đầu tư
vào KCN phải đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường cho ban quản lý các KCN và cam
kết đạt TCMT trong suốt thời gian họat động.
vThanh tra ,giám sát , chất lượng môi trường tại các doanh nghiệp.
Ban quản lý các KCN-KCX có trách nhiệm phối hợp với thanh tra môi
trường cuả bộ KHCN-MT hoặc sở KHCN-MT để thực hiện thanh tra môi trường
tại các doanh nghiệp . Các hoạt động sản xuất , kinh doanh cuả các doanh nghiệp
phải chịu chế độ thanh tra môi trường thường xuyên , định kỳ , đột xuất cuả các
cấp thẩm quyền
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH


9

Hình 0.1 Sơ đồ cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn môi trường


CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN-HTMT KCN TÂN BÌNH


10
1.3.3. Tình hình thực hiện chương trình giám sát môi trường :
Tần suất giám sát theo quy định cuả cơ quan quán lý môi trường :4 lần
Tần xuất giám sát theo cam kết cuả doanh nghiệp khi lập báo cáo đánh giá tác
động môi trường :4 lần

Số lần giám sát hiện nay: 4 lần /năm theo đúng quy định và dã phối hợp với cơ
quan chuyên môn là chi nhánh Trung tâm tư vấn và chuyển giao công nghệ nước sạch
và vệ sinh môi trường CTC-Hepza thực hiện báo cáo hiện trạng môi trường KCN Tân
Bình năm 2004 cho các cơ quan chức năng
1.4. CÁC TAI BIẾN RỦI RO
1.4.4. cháy nổ
Nguyên nhân xảy ra cháy nổ trong quá trình hoạt động cuả KCN có thể do việc
sử dụng khí nén, tồn trữ nhiên liệu xăng dầu , nhớt thải , rò rỉ trong quá trình sử dụng
và lưu trữ khí hoá lỏng (LPG) cuả các Doanh nghiệp trong KCN.
1.4.5. Rò rỉ dung môi hoá chất
Các loại dung môi , hoá chất được sử dụng trong KCN cóthể gây ra sự cố môi
trường : các loại dung môi hoặc chất hữu cơ bay hơi dễ cháy như hexane,
isopropanol…, hoá chất sử dụng trong các ngành in ấn,…
1.4.6. Trạm xử lý nước thải tập trung bị quá tải , sự cố kỹ thuật
Trong quá trình hoạt động , nhà máy xử lý nước thải tập trung – công suất
2000m3/ngày.đêm cuả KCN có thể gặp sự cố kỹ thuật, quá tải….Điều này có thể dẫn
đến việc phải thải bỏ một lượng lớn nước thải chưa xử lý ra kênh , gây ô nhiễm tạm
thời khu vực kênh quanh KCN