Cac chuyen de Hoa hoc on thi vao 10 va on thi HSG

Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS n Sơn

CÁC CHUN ĐỀ HĨA HỌC VƠ CƠ BỒI DƯỠNG HS THCS
Chun đề 1: NHẬN BIẾT VÀ TÁCH CÁC CHẤT VÔ CƠ
A. NHẬN BIẾT CÁC CHẤT
I. Nhận biết các chất trong dung dòch.
Hoá chất
Thuốc thử
Hiện tượng
Phương trình minh hoạ
- Axit
- Quỳ tím hoá đỏ
Quỳ tím
- Bazơ kiềm
- Quỳ tím hoá xanh
Gốc nitrat
Tạo khí không màu, để ngoài 8HNO3 + 3Cu → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
Cu
không khí hoá nâu
(không màu)
→
2NO + O2
2NO2 (màu nâu)
→
Gốc sunfat
BaSO4 ↓ + 2HCl
BaCl2
Tạo kết tủa trắng không tan trong H2SO4 + BaCl2
→

axit
Na2SO4 + BaCl2
BaSO4 ↓ + 2NaCl
Gốc sunfit
- Tạo kết tủa trắng không tan Na2SO3 + BaCl2 → BaSO3 ↓ + 2NaCl
- BaCl2
trong axit.
Na2SO3 + HCl → BaCl2 + SO2 ↑ + H2O
- Axit
- Tạo khí không màu.
Gốc
Tạo khí không màu, tạo kết tủa CaCO3 +2HCl → CaCl2 + CO2 ↑ + H2O
Axit, BaCl2,
cacbonat
trắng.
Na2CO3 + BaCl2 → BaCO3 ↓ + 2NaCl
AgNO3
Na2CO3 + 2AgNO3 → Ag2CO3 ↓ + 2NaNO3
Gốc
Tạo kết tủa màu vàng
Na3PO4 + 3AgNO3 → Ag3PO4 ↓ + 3NaNO3
AgNO3
photphat
(màu vàng)
Gốc clorua AgNO3,
Tạo kết tủa trắng
HCl + AgNO3 → AgCl ↓ + HNO3
Pb(NO3)2
2NaCl + Pb(NO3)2 → PbCl2 ↓ + 2NaNO3
Muối

Tạo khí mùi trứng ung.
Na2S + 2HCl → 2NaCl + H2S ↑
Axit,
sunfua
Tạo kết tủa đen.
Na2S + Pb(NO3)2 → PbS ↓ + 2NaNO3
Pb(NO3)2
Muối
sắt
NaOH
(II)
Muốisắt
(III)
Muối magie
Muối đồng
Muối nhôm

Khí SO2

Khí CO2
Khí N2
Khí NH3
Khí CO
Khí HCl

Khí H2S
Khí Cl2
Axit HNO3

Tạo kết tủa trắng xanh, sau đó bò FeCl2 + 2NaOH → Fe(OH)2 ↓ + 2NaCl

hoá nâu ngoài không khí.
4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3 ↓
Tạo kết tủa màu nâu đỏ
FeCl3 + 3NaOH → Fe(OH)3 ↓ + 3NaCl

Tạo kết tủa trắng
MgCl2 + 2NaOH → Mg(OH)2 ↓ + 2NaCl
Tạo kết tủa xanh lam
Cu(NO3)2 +2NaOH → Cu(OH)2 ↓ + 2NaNO3
Tạo kết tủa trắng, tan trong AlCl3 + 3NaOH → Al(OH)3 ↓ + 3NaCl
NaOH dư
Al(OH)3 + NaOH (dư) → NaAlO2 + 2H2O
II. Nhận biết các khí vô cơ.
Làm đục nước vôi trong.
SO2 + Ca(OH)2 → CaSO3 ↓ + H2O
Ca(OH)2,
Mất màu vàng nâu của dd nước SO2 + 2H2O + Br2 → H2SO4 + 2HBr
Dd nước brom
brom
Làm đục nước vôi trong
Ca(OH)2
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O
Que diêm đỏ
Que diêm tắt
Quỳ tím ẩm
Quỳ tím ẩm hoá xanh
to
Chuyển CuO (đen) thành đỏ.
CO + CuO 
→ Cu + CO2 ↑

CuO (đen)
(đen)
(đỏ)
- Quỳ tím ẩm
ướt
- AgNO3
Pb(NO3)2
Giấy tẩm hồ
tinh bột
Bột Cu

- Quỳ tím ẩm ướt hoá đỏ
- Tạo kết tủa trắng

HCl + AgNO3 → AgCl ↓ + HNO3

Tạo kết tủa đen
Làm xanh giấy tẩm hồ tinh bột

H2S + Pb(NO3)2 → PbS ↓ + 2HNO3

Có khí màu nâu xuất hiện

4HNO3 + Cu → Cu(NO3)2 + 2NO2 ↑ +
2H2O

CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

1

Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS Yên Sơn

CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HÓA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

2


Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS Yên Sơn

CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HÓA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

3


Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS Yên Sơn

CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HÓA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

4


Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS Yên Sơn

CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HÓA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

5


Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS n Sơn

NhËn biÕt
NhËn biÕt c¸c chÊt dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ :
- Cã thĨ dùa vµo tÝnh chÊt vËt lý kh¸c nhau cđa c¸c chÊt kh¸c nhau ®Ĩ biƯn chøng . VÝ dơ mi víi c¸c th× chØ cã mi

tan ®ỵc trong níc . S¾t víi nh«m , ®ång… th× chØ cã s¾t bÞ nam ch©m hót . KhÝ O 2 vµ khÝ CO2 th× khÝ CO2 kh«ng duy tr×
sù ch¸y v.v… .
- Tuy nhiªn dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ th× chØ ph©n biƯt ®ỵc méi sè Ýt chÊt ®Ỉc trng .
Bµi 1. Dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ ,h·y ph©n biƯt 2 chÊt bét :AgCl,vµ AgNO3.
Gi¶i
+ Chia c¸c chÊt cÇn nhËn biÕt thµnh c¸c mÉu thư nhá.
+ Hoµ tan 2 chÊt bét trªn vµo níc ,chÊt bét nµo tan ®ỵc lµ AgNO3;kh«ng tan lµ AgCl.
Bµi 2. Ph©n biƯt c¸c chÊt bét :AgNO3 , Fe vµ Cu dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ.
Gi¶i
+ Chia c¸c chÊt bét cÇn nhËn biÕt thµnh nhiỊu mÉu
+ Hoµ tõng mÉu vµo níc ,nÕu mÉu nµo tan lµ AgNO3 ,hai mÉu kh«ng tan lµ Fe vµ Cu.
+ Dïng nam ch©m thư vµo 2 mÉu ,mÉu nµo bÞ nam ch©m hót lµ Fe ,kh«ng bÞ nam ch©m hót lµ Cu.
Bµi 3. Dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ , h·y ph©n biƯt 2 chÊt bét : AgCl , AgNO3 .
Gi¶i
Hßa tan 2 chÊt vµo níc, chÊt bét nµo tan ®ỵc lµ AgCl , chÊt bét kh«ng tan lµ AgNO3 .

Bµi 4. Dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ , h·y ph©n biƯt 3 chÊt bét : AgNO3 , Fe vµ Cu .
Gi¶i
TrÝch mçi chÊt bét ra mét Ýt råi hßa tan chóng vµo níc : + ChÊt bét nµo tan ®ỵc lµ AgCl
+ Hai chÊt bét kh«ng tan lµ Fe vµ Cu
§a nam ch©m vµo 2 chÊt bét Fe vµ Cu :
+ ChÊt nµo bÞ nam ch©m hót lµ Fe
+ ChÊt kh«ng bÞ nam ch©m hót lµ Cu
Bµi 5. Ph©n bietj 3 chÊt khÝ Cl2 , O2 vµ CO2 dùa vµo tÝnh chÊt vËt lÝ cđa chóng .
Gi¶i
Trong 3 khÝ trªn , khÝ nµo cã mµu xanh lµ Cl2 .
Hai khÝ kh«ng mµu lµ O2 vµ CO2 .
§a que diªm ®ang ch¸y vµo 2 lä O2 vµ CO2 : + Lo nµo lµm c©y diªm t¾t lµ CO2
+ Lä lµm c©y diªm ch¸y bïng lªn lµ khÝ O2 .
Ph©n biƯt c¸c chÊt dùa vµo tÝnh chÊt hãa häc
@. Nhận biết bằng thuốc thử tự chọn:
VÝ dơ 1: Ph©n biƯt 4 èng nghiƯm mÊt nh·n chøa 4 dung dich : Na2CO3 , NaOH, NaCl vµ HCl .
Gi¶i
* Chia c¸c dd cÇn nhËn biÕt thµnh nhiỊu mÉu thư:
LÇn lỵt nhá vµo 4 èng nghiƯm cã chøa 4 mÉu thư ®ã dung dÞch HCl
+ èng nghiƯm nßa sđi bät khÝ lµ dd Na2CO3
PTP¦ : Na2CO3 + 2HCl  2NaCl + CO2 + H2O
+ Ba «ng nghiƯm cßn l¹i chøa dd NaOH, NaCl vµ HCl .
* LÊy 3 mÉu thư cßn l¹i ra 3 èng nghiƯm t¬ng øng mét Ýt dd:
LÇn lỵt cho 3 mÈu giÊy q vµo 3 èng nghiƯm :
+ èng lµm q tÝm hãa ®á lµ HCl
+ èng lµm q tÝm hãa xanh lµ NaOH
+ èng kh«ng lµm q tÝm ®ỉ mµu lµ NaCl
( T¸ch mçi dd trong mçi lä trªn lµm nhiªu mÉu thư )
Câu 1: Trình bày phương pháp phân biệt 5 dung dòch: HCl, NaOH, Na 2SO4, NaCl, NaNO3.
Câu 2: Phân biệt 4 chất lỏng: HCl, H2SO4, HNO3, H2O.

Câu 3: Có 4 ống nghiệm, mỗi ống chứa 1 dung dòch muối (không trùng kim loại cũng như gốc axit) là: clorua, sunfat,
nitrat, cacbonat của các kim loại Ba, Mg, K, Pb.
a)
Hỏi mỗi ống nghiệm chứa dung dòch của muối nào?
b)
Nêu phương pháp phân biệt 4 ống nghiệm đó?.
Câu 4: Phân biệt 3 loại phân bón hoá học: phân kali (KCl), đạm 2 lá (NH 4NO3), và supephotphat kép Ca(H2PO4)2.
Câu 5: Có 8 dung dòch chứa: NaNO 3, Mg(NO3)2, Fe(NO3)2, Cu(NO3)2, Na2SO4, MgSO4, FeSO4, CuSO4. Hãy nêu các
thuốc thử và trình bày các phương án phân biệt các dung dòch nói trên.
Câu 6: Có 4 chất rắn: KNO3, NaNO3, KCl, NaCl. Hãy nêu cách phân biệt chúng.
Câu 7: Bằng phương pháp hoá học hãy nhận biết các hỗn hợp sau: (Fe + Fe 2O3), (Fe + FeO), (FeO + Fe2O3).

CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

6


Gv : Dương Văn Kha
Trường THCS n Sơn
Câu 8: Có 3 lọ đựng ba hỗn hợp dạng bột: (Al + Al 2O3), (Fe + Fe2O3), (FeO + Fe2O3). Dùng phương pháp hoá học để
nhận biết chúng. Viết các phương trình phản ứng xảy ra.
Câu 9: Ph©n biƯt 3 èng nghiƯm mÊt nh·n chøa 3 dd KNO3, KCl vµ K2SO4 .
Câu 10: Ph©n biƯt 3 lä mÊt nh·n ®ng 3 chÊt bét : Fe, Cu, Au .
Câu 11: Hóa chất tự chọn:
Bằng phương pháp hóa học hãy nhận biết các chất sau đây
1) NaCl, NaNO3, Na2SO4, Na2S, Na2CO3, Na2SO3
2) Ag, Al, Na, Ca, Mg
3) Chất rắn: MgCO3, Na2CO3, MgCl2, Al2S3, Al4C3, CaC2
4) Các khí: CO2, SO2, O2, NH3, C2H2, C2H4
Câu 12: a) Có 4 lọ mất nhãn A, B, C, D biết rằng

- Nếu đổ dd trong lọ A vào các lọ dd còn lại thì trong 1 lọ thu được chất kết tủa
- Chất trong lọ B tạo kết tủa với cả 3 chất trong 3 lọ còn lại
- Chất C khi đổ vào 3 lọ còn lại thấy có 1 lọ thốt khí và 1 lọ xuất hiện kết tủa trắng
Hãy xác định xem các lọ A, B, C, D lọ nào chứa 1 trong các chất sau: KCl, HCl, AgNO3, Na2CO3
b) Hãy xác định tên 5 lọ mất nhãn A, B, C, D, E, mỗi lọ chứa 1 trong 5 dd sau: KCl, (NH 4)2CO3, Pb(NO3)2, H2SO4, NaOH.
Biết rằng:
- Chất A tạo được kết tủa với cả các chất trong các lọ còn lại
- Nếu đổ lọ C từ từ vào lọ A thì thấy xuất hiện kết tủa keo, sau đó kết tủa tan dần
- Nếu đổ lọ B vào lọ C và lọ E đều thấy xuất hiện bọt khí thốt ra khỏi dung dịch
Viết các phương trình phản ứng minh họa.
@. Nhận biết chỉ bằng thuốc thử qui đònh:
- Trêng hỵp nµy kh«ng dïng nhiỊu thc thư mµ chØ dïng mét chÊt thư duy nhÊt
- Mn vËy, ta dïng chÊt thư duy nhÊt Êy ®Ĩ t×m ra mét lä trong sè c¸c lä ®· cho . lä t×m ®ỵc nµy chÝnh lµ thc thư cho c¸c
lä cßn l¹i .
VÝ dơ 1: ChØ dïng q tÝm, h·y nhËn biÕt 3 èng nghiƯm mÊt nh·n chøa 3 dd : H2SO4, Na2SO4 vµ BaCl2 .
Gi¶i
- Chia c¸c dd cÇn nhËn biÕt thµnh nhiỊu mÉu thư :
- LÇn lỵt lÊy c¸c dd nhá vµo c¸c mÈu giÊy q : + DD nµo lµm q tÝm hãa ®á lµ H2SO4
+ Hai dd kh«ng lµm q tÝm ®ỉi mµu lµ K2SO4 vµ BaCl2 .
- Cho H2SO4 võa t×m ®ỵc ë trªn vµo 2 lä cßn l¹i : + Lä nµo cã kÕt tđa tr¾ng lµ dd BaCl2.
PTP¦: BaCl2 + H2SO4  BaSO4 + 2HCl
+ Lä kh«ng ph¶n øng lµ dd K2SO4 .
VÝ dơ 2: ChØ ®ỵc dïng thªm mät chÊt khư kh¸c , h·y nhËn biÕt 4 èng nghiƯm mÊt nh·n chøa 4 dd : Na2SO4 , Na2CO3 , HCl vaf
Ba(NO3)2 .
Gi¶i
- Chia c¸c chÊt bét cÇn nhËn biÕt thµnh nhiỊu mÉu thư råi cho t¸c dơng víi bét s¾t :
+ èng nµo cã bät khÝ tho¸t ra lµ dd HCl :
PTP¦ : Fe + 2HCl  FeCl2 + H2
+ Ba èng nghiƯm cßn l¹i kh«ng ph¶n øng
- LÊy 3 mÉu thư ra mçi èng nghiƯm t¬ng øng mét Ýt råi cho t¸c dơng víi dd HCl võa t×m ®ỵc ë trªn :

+ èng nµo cã bät khÝ tho¸t ra lµ dd Na2CO3 : PTP}¦
Na2CO3 + HCl  NaCl + CO2 + H2O
+ Hai èng kh«ng cã ph¶n øng lµ dd : Na2SO4 vµ Ba(NO3)2 .
- LÊy 2 mÉu thư ra mçi èng nghiƯm t¬ng øng mét Ýt råi cho t¸c dơng víi dd Na2CO3 võa t×m ®ỵc ë trªn :
+ èng nghiƯm cho kÕt tđa lµ dd Ba(NO3)2 :
PTP¦ : Ba(NO3)2 + Na2CO3  BaCO3 + 2NaNO3
+ èng nghiƯm kh«ng ph¶n øng lµ dd Na2SO4 .
Câu 1: Nhận biết các dung dòch trong mỗi cặp sau đây chỉ bằng dung dòch HCl:
a)
4 dung dòch: MgSO4, NaOH, BaCl2, NaCl.
b)
4 chất rắn: NaCl, Na2CO3, BaCO3, BaSO4.
Câu 2: Nhận biết bằng 1 hoá chất tự chọn:
a)
4 dung dòch: MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3.
b)
4 dung dòch: H2SO4, Na2SO4, Na2CO3, MgSO4.
c)
4 axit: HCl, HNO3, H2SO4, H3PO4.
Câu 3: Chỉ được dùng thêm quỳ tím và các ống nghiệm, hãy chỉ rõ phương pháp nhận ra các dung
dòch bò mất nhãn: NaHSO4, Na2CO3, Na2SO3, BaCl2, Na2S.
Câu 4: Cho các hoá chất: Na, MgCl2, FeCl2, FeCl3, AlCl3. Chỉ dùng thêm nước hãy nhận biết chúng.
Câu 5: ChØ ®ỵc dïng mét hãa chÊt duy nhÊt , hµy nhËn biÕt c¸c lä mÊt nh·n sau ®©y :
a) HCl , H2SO4 , BaCl2 .
b) Fe , FeO , Cu .
c) H2SO4 , Na2SO4 , Na2CO3 , MgSO4 .
d) Cu , CuO , Zn .
Câu 6: ChØ ®ỵc dïng q tÝm, hµy nhËn biÕt c¸c lä mÊt nh·n sau ®©y :
a) H2SO4, K2SO4 , BaCl .
b) H2SO4 , HCl , Ba(NO3)2 , NaCl

Câu 7: Chỉ dùng thêm 1 hóa chất
1) NH4Cl, (NH4)2SO4, MgCl2, FeCl2, AlCl3, KNO3, AgNO3
2) CO2, C2H2, C2H4
3) chất rắn: Na2CO3, BaSO4, Ca, Al4C3, NaOH
Câu 8: : Dùng hóa chất cho trước:
CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

7


Gv : Dương Văn Kha
Trường THCS n Sơn
a) Chỉ dùng thêm q tím hãy nhận biết các dung dịch sau:
- H2SO4, BaCl2, HCl, Na2CO3, NaOH
b) chỉ dùng thêm nước, khí CO2, các ống nghiệm hãy nhận biết các chất rắn: KCl, K2CO3, K2SO4, BaCO3, BaSO4
c) Các loại phân: đạm urê, đạm NH4NO3, supephotphat kép, phân lân KCl

Bài giải:
==>Hồ tan lluot các chất vào nc:
* Tan : KNO3 , K2CO3 , K2SO4
* K tan: BaCO3, BaSO4
==> Sục khí CO2 đến dư vào hh k tan: BaCO3 bị hồ tan tạo thành Ba(HCO3)2, chất k tan là BaSO4.
==> Cho BaCO3 mới nhận biết đc vào ll 3 dd tan ở trên.
* tạo ktủa: K2SO4
*Còn : KNO3, K2CO3.
==> Cho Ba SO4 vào 2 dd còn lại:
* Ktủa : K2CO3
* còn : KNO3
mình hỏi thật bạn nha!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!11
BaSO4 VÀ BaCO3 LÀ 2 CHẤT RẮN THỂ MÀ NĨ CĨ THỂ TAN TRONG dd muối trung tính sao

bạn xem lại thử coi****************************???????
theo mình nên dùng Ba(HCO3)2 để nhận biết các chất còn lại sẽ tốt hơn ?????????????
@. Nhận biết không có thuốc thử khác:
- Trêng hỵp nµy b¾t bc ph¶I lÊy tõng lä cho ph¶n øng víi c¸c lä cßn l¹i .
- §Ĩ tiƯn so s¸nh ta nªn kỴ b¶ng ph¶n øng . Khi Êy øng víi mçi lä sÏ coa nh÷ng hiƯn tỵng ph¶n øng kh¸c nhau . §©y
chÝnh lµ c¬ së ®Ĩ ph©n biƯt tõng lä .
VÝ Dơ 1 : Kh«ng dïng thªm hãa chÊt nµo kh¸c , h·y nhËn biÕt 3 èng nghiƯm mÊt nh·n ®ùng 3 dd : Na2CO3 , HCl , BaCl2 .
Gi¶i
TrÝch dd trong mçi lä lµm nhiỊu mÉu thư, råi lÇn lỵt cho mÉu thư nµy ph¶n øng víi mÉu thư cßn l¹i ta ®ỵc kÕt qu¶ cho bëi
b¶ng sau ( Chó ý dÊu – tø kh«ng ph¶n øng )
Na2CO3

HCl

BaCl2

Na2CO3
-

-

HCl

-

BaCl2

-

Nh vËy :

- MÉu thư nµo ph¶n øng víi 2 mÉu thư cßn l¹i cho kÕt tđa vµ t¹o bät khÝ mÉu thư ®ã lµ dd Na2CO3.
- MÉu thư nµo ph¶n øng víi 2 mÉu thư cßn l¹i cho mét ph¶n øng sđi bät khÝ mÉu thư ®ã lµ dd HCl.
- MÉu thư nµo ph¶n øng víi 2 mÉu thư cßn l¹i cho mét ph¶n øng t¹o kÕt tđa tr¾ng ®ã lµ dd BaCl2.
C¸c PTP¦ : Na2CO3 + 2HCl  2 NaCl + H2O
Na2CO3 + BaCl2  BaCO3 + 2NaCl
VÝ Dơ 2 : Kh«ng dïng thªm hãa chÊt nµo kh¸c , h·y nhËn biÕt èng nghiƯm mÊt nh·n ®ùng dd : MgCl 2, BaCl2, H2SO4 vµ
K2CO3.
Gi¶i
- Chia dd trong mçi lä lµm nhiỊu mÉu thư, råi lÇn lỵt cho mÉu thư nµy ph¶n øng víi mÉu thư cßn l¹i ta ®ỵc kÕt qu¶ cho bëi
b¶ng sau ( Chó ý dÊu – tø kh«ng ph¶n øng )
MgCl2
MgCl2
BaCl2
H2SO4

BaCl2

H2SO4

-

-

K2CO3

-

K2CO3
Nh vËy :
- MÉu thư nµo ph¶n øng víi 3 mÉu thư cßn l¹i chØ cã 1 kÕt tđa mÉu thư ®ã lµ dd MgCl2.

- MÉu thư nµo ph¶n øng víi 3 mÉu thư cßn l¹i t¹o ®ỵc 2 kÕt tđa th× mÉu thư ®ã lµ dd BaCl2.
- MÉu thư nµo ph¶n øng víi 3 mÉu thư cßn l¹i cho 1 t¹o kÕt tđa vµ 1 khÝ tho¸t ra th× mÉu thư ®ã lµ dd H2SO4.
- MÉu thư nµo ph¶n øng víi 3 mÉu thư cßn l¹i cho 2 t¹o kÕt tđa vµ 1 khÝ tho¸t ra th× mÉu thư ®ã lµ dd K2CO3 .
C¸c PTP¦: MgCl2 + K2CO3  MgCO3 + 2KCl
BaCl2 + H2SO4  BaSO4 + 2HCl
BaCl2 + K2CO3  BaCO3 + 2KCl
K2CO3 + H2SO4  K2SO4 + CO2 + H2O
CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

8


Gv : Dng Vn Kha
Ví Dụ 3 : Phân biệt các dung dịch:

Trng THCS Yờn Sn
Ba(HCO3)2, Na2CO3, NaHCO3, Na2SO4, NaHSO3, NaHSO4.

Mà không dùng thêm thuốc thử khác.
Định hớng cách làm:
Rõ ràng trong bài tập này với giả thiết đã có thì có thể dùng thêm cách đun nóng còn về màu sắc thì chúng đều giống
nhau.Khi đun nóng sẽ dễ nhận ra các muối vì chúng đều là muối tạo bởi các gốc axit rất yếu nên kém bền vì các muối này
kém tạo bởi gốc của axit rất yếu nên kém bền bởi nhiệt.
- Ba(HCO3)2 có kết tủa ,có khí
- NaHSO3 có khí mùi sốc .
- NaHCO3 có khí không mùi.
Đến đây có thể lập luận và tìm lần lợt ra các chất còn lại theo sơ đồ sau:
Các mẫu:Ba(HCO3)2, Na2CO3, NaHCO3, Na2SO4, NaHSO3, NaHSO4
Đun nóng

Ba(HCO3)2

NaHCO3và NaHSO3
Na2CO3, Na2SO4, NaHSO4
+ Ba(HCO3)2

Na2CO3, Na2SO4
+

NaHSO4

NaHSO4

Na2CO3
Lời giải.
- Chia các dd cần nhận biết thành nhiều mẫu thử :.
+ Đun nóng các mẫu :
- Nếu mẫu nào có kết tủa và khí là Ba(HCO 3)2,mẫu có khí mùi xốc là NaHSO 3,mẫu có khí không màu , không mùi là
NaHCO3.Các mẫu khác đều không có hiện tợng khi đun nhẹ Na2CO3, Na2SO4, NaHSO4.
- Dùng Ba(HCO3)2 cho vào 3 mẫu còn lại mẫu đều tạo kết tủa là Na 2CO3,Na2SO4 ,mẫu vừa có kết tủa vừa có khí là
NaHSO4.Lấy NaHSO4 cho vào 1 trong 2 mẫu Na2CO3,Na2SO4 mẫu nào có khí là Na2CO3,mẫu không hiện tợng là Na2SO4.
Phơng trình phản ứng:
Ba(HCO3)2
2NaHCO3
2NaHSO3

t

BaCO3 + H2O + CO2
o

o

t


o

t



Na2CO3 + H2O + CO2
Na2SO3 + H2O + SO2

Ba(HCO3)2 + Na2CO3 BaCO3+ 2NaHCO3
Ba(HCO3)2 + Na2SO4 BaSO4+ 2NaHCO3
NaHSO4 + Na2CO3 Na2SO4 + H2O + CO2
Ví Dụ 4 : Có các dung dịch sau: Na2SO4, MgSO4, CuSO4, Ba(OH)2 có cùng nồng độ mol CM .Hãy phân biệt các dung dịch
trên không dùng thêm thuốc thử nào kể cả nhận biết bằng màu sắc.
Định hớng lời giải
*Với yêu cầu của bài tập này, thì đầu tiên nên lập bảng xét các trờng hợp xảy ra khi đổ các mẫu vào nhau. Lu ý cho học sinh
khi giả thiết có cho CM thì bớc chia mẫu phải thật đều nhau để sao cho các chất cần nhận biết có cùng số mol từ đó dễ so sánh
về lợng của các chất sau các phản ứng .
Lời giải
+ Chia các chất cần nhận biết thành nhiều mẫu thử .Các mẫu đều có thể tích bằng nhau(Để có cùng số mol các chất).
CC CHUYấN BI DNG HểA THCS - LUYN THI VO 10

9

Gv : Dương Văn Kha
+ Cho lÇn lỵt c¸c mÉu vµo nhau ,thu ®ỵc kÕt qu¶ theo b¶ng sau:
Na2SO4
Na2SO4
MgSO4
CuSO4
Ba(OH)2

Trường THCS n Sơn

MgSO4
-



CuSO4
-

2

Ba(OH)2

2
2

2

+ Qua b¶ng ta thÊy :MÉu nµo t¹o ®ỵc mét lÇn kÕt tđa víi c¸c mÉu cßn l¹i th× mÉu ®ã lµ Na 2SO4,mÉu nµo t¹o ®ỵc ba lÇn kÕt
tđa víi c¸c mÉu cßn l¹i th× mÉu ®ã lµ Ba(OH) 2.Hai mÉu cßn l¹i ®Ịu t¹o kÕt tđa víi c¸c mÉu kh¸c th× hai mÉu ®ã lµ CuSO 4 vµ

MgSO4.
Ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra:
Ba(OH)2 + Na2SO4 BaSO4tr¾ng + 2NaOH

(1)

Ba(OH)2 + MgSO4  BaSO4tr¾ng + Mg(OH)2tr¾ng

(2)

Ba(OH)2 + CuSO4  BaSO4 tr¾ng + Cu(OH)2  xanh (3)
Câu 1: Có 4 ống nghiệm được đánh số (1), (2), (3), (4), mỗi ống chứa một trong 4 dung dòch sau: Na 2CO3, MgCl2, HCl,
KHCO3. Biết rằng:
Khi đổ ống số (1) vào ống số (3) thì thấy kết tủa.
Khi đổ ống số (3) vào ống số (4) thì thấy có khí bay lên.
Hỏi dung dòch nào được chứa trong từng ống nghiệm.
Câu 2: Trong 5 dung dòch ký hiệu A, B, C, D, E chứa Na2CO3, HCl, BaCl2, H2SO4, NaCl. Biết:
Đổ A vào B → có kết tủa.
Đổ A vào C → có khí bay ra.
Đổ B vào D → có kết tủa.
Xác đònh các chất có các kí hiệu trên và giải thích.
Câu 3: Có 4 lọ mất nhãn A, B, C, D chứa KI, HI, AgNO3, Na2CO3.
+ Cho chất trong lọ A vào các lọ: B, C, D đều thấy có kết tủa.
+ Chất trong lọ B chỉ tạo kết tủa với 1 trong 3 chất còn lại.
+ Chất C tạo 1 kết tủa và 1 khí bay ra với 2 trong 3 chất còn lại.
Xác đònh chất chứa trong mỗi lọ. Giải thích?
Câu 4: Hãy phân biệt các chất trong mỗi cặp dung dòch sau đây mà không dùng thuốc thử khác:
a) NaCl, H2SO4, CuSO4, BaCl2, NaOH.
b) NaOH, FeCl2, HCl, NaCl.
Câu 5: Không được dùng thêm hoá chất nào khác , hãy nhận biết các chất đựng trong các lọ mất nhãn sau: KOH, HCl,

FeCl3, Pb(NO3)2, Al(NO3)3, NH4Cl.
Câu 6: Không được dùng thêm hoá chất nào khác , hãy nhận biết 5 lọ mất nhãn sau: NaHSO 4, Mg(HCO3)2, Ca(HCO3)2,
Na2CO3, KHCO3.
Câu 7: Không được dùng thêm hoá chất nào khác , hãy nhận biết các chất đựng trong các lọ mất nhãn sau:
a) HCl , NaOH , Na2CO3 , MgCl2 .
b) HCl , H2SO4 , Na2SO4 , BaCl2 .
Câu 8: Khơng dùng thêm hóa chất:
a) CaCl2, HCl, Na2CO3, (NH4)2CO3
b) HCl, NaCl, Ba(OH) 2, Ba(HCO3)2, Na2CO3 c) Cu(NO3)2, Ba(OH)2, HCl, AlCl3,
H2SO4
Câu 10: Ko được dùng thêm hóa chất nào kac, hãy nhận biết 5 lọ mất nhãn sau : NaHSO4, Mg(HCO3)2, Ca(HCO3)2, Na2CO3,
KHCO3,
Bài giải:
lấy 1 mẫu bất kì đổ vào các lọ còn lại
TH1: mẫu đem đổ tạo khí với 3 trong 4 lọ còn lại thì mẫu thử đó chính là NaHSO4 ( do HSO4- mang tính axit).và lọ khơng
tạo khí là Na2CO3
TH2 : nếu mẫu đem đổ tạo kết tủa với 1 lọ và tạo khí với 1 lọ nào thì mẫu thử đó chính là Na2CO3 và lọ kết tủa là
Ca(HCO3)2 , lọ tạo khí là NaHSO4
TH3. nếu mẫu đem đổ tạo kết tủa với 1 lọ và tạo khí với 1 lọ thì mẫu thử là Ca(HCO 3)2 và lọ tạo khí là NaHSO4
TH4. nếu mẫu thử khơng tạo kết tủa với lọ nào mà chỉ tạo khí với 1 lọ thì mẫu thử có thể là các chất sau Mg(HCO 3)2
,KHCO3 và lọ tạo khí là NaHSO4.
CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

10


Gv : Dương Văn Kha
Trường THCS Yên Sơn
- xét trường hợp 1: ta đã biết được NaHSO4. và Na2CO3.
đem Na2CO3 đổ vào các lọ còn lại. lọ nào kết tủa là Ca(HCO3)2

còn lại 2 lọ là Mg(HCO3)2 và KHCO3 đển đây có lẽ chỉ dùng định lượng
đó là Cho NaHSO4 vào 2 lọ lấy cùng một lượng. đến khi nào dừng tạo khí thì dừng đổ. lọ nào tốn nhiều NaHSO4 hơn thì là
Mg(HCO3)2. => lọ còn lại.
- xét TH 2: nhận biết đc 3 lọ. còn 2 lọ ta vẫn dùng pp định lượng
- xét TH3: nhận biết được Ca(HCO3)2 và NaHSO4. ta đem Ca(HCO3)2 đổ vào các lọ còn lại. lọ nào tạo kết tủa là Na2CO3.
còn lại 2 lọ kia ta lại dùng pp định lượng tiếp
- xét TH4: ta biết chắc chắn lọ NaHSO4.
đem đổ ngược lại vào các lọ kia. ta nhận biết đc Na2CO2 ( do không tạo khí).
biết Na2CO3 ta biết được Ba(HCO3)2 do kết tủa.
=> biết được 2 chất còn lại = pp định lượng :)

Sau đây là 1 số bài tập nhận biết chất các bạn tham khảo nha
Bài 1: Chỉ có CO2 và H2O làm thế nào để nhận biết được các chất rắn sau NaCl, Na 2CO3, CaCO3, BaSO4. Trình
bày cách nhận biết. Viết phương trình phản ứng.
Bài 2: Tách 4 kim loại Ag, Al, Cu, Mg dạng bột bằng phương pháp hoá học.
Bài 3: Dùng thêm một thuốc thử hãy tìm cách nhận biết các dung dịch sau, mất nhãn NH 4HSO4, Ba(OH)2, BaCl2,
HCl, NaCl và H2SO4.
Bài 4: Nhận biết các dung dịch sau NaHSO 4, KHCO3, Mg(HCO3)2, Na2SO3, Ba(HCO3)2, bằng cách đun nóng và
cho tác dụng lẫn nhau.
Bài 5:
1. Chỉ dùng dung dịch H2SO4 loãng (không dùng hoá chất nào khác kể cả n ớc) nhận biết các kim loại sau Mg,
Zn, Fe, Ba.
2. Hỗn hợp A gồm Na2CO3, MgCO3, BaCO3, FeCO3. Chỉ dùng HCl và các phương pháp cần thiết trình bày các điều
chế từng kim loại.
Bài 6: Hỗn hợp X gồm Al2O3, SiO3, SiO2. Trình bày phương pháp hoá học để tách riêng từng oxits ra khỏi hỗn
hợp.
Bài 7: Hỗn hợp A gồm các oxít Al2O3, K2O; CuO; Fe3O4.
1. Viết phương trình phản ứng phân tử và ion rút gọn với các dung dịch sau:
a. NaOH
b. HNO3

c. H2SO4đ,nóng
2. Tách riêng từng oxít
Bài 8: Có 3 lọ hoá chất không màu là NaCl, Na2CO3 và HCl. Nếu không dùng thêm hoá chất nào kể cả quỳ tím thì
có thể nhận biết được không.
Bài9: Chỉ dùng quỳ tím hãy phân biệt các dung dịch sau : BaCl 2; NH4Cl; (NH4)SO4; NaOH; Na2CO3
Bài 10: Ba cốc đựng 3 dung dịch mất nhãn gồm FeSO4; Fe2(SO4)3 và MgSO4. Hãy nhận biết.
Bài 11: Có 3 lọ đựng hỗn hợp dạng bột (Al + Al2O3); (Fe + Fe2O3) và (FeO + Fe2O3). Bằng phương pháp hoá học
nhận biết chúng.
Bài 12: Hỗn hợp A gồm CuO, AlCl3, CuCl2 và Al2O3. Bằng phương pháp hoá học hãy tách riêng từng chất tinh
khiết nguyên lợng.
Bài 13: Chỉ dùng quỳ tím nhận biết 3 dung dịch cùng nồng độ sau HCl, H 2SO4 và NaOH.
Bài 14: Hãy tìm cách tách riêng các chất trong hỗn hợp gồm CaCl 2, CaO, NaCl tinh khiến nguyên lợng.
Bài 15: Có các lọ mất nhãn chứa dung dịch các chất AlCl 3, ZnCl2, NaCl, MgCl2. Bằng phương pháp hoá học hãy
nhận biết, viết phương trình phản ứng.
Bài16: Nhận biết các dung dịch sau mất nhãn.
NH4HCO3, (NH4)2CO3, NaHCO3, NH4NO3, BaCO3, Na2CO3, HCl, H2SO4 .
Bài 17: Có 5 dung dịch 0,1M đựng trong 5 lọ mất nhãn Na2CO3; Ba(OH)2, NaOH, KHSO4, KCl. Nếu không dùng
thêm thuốc thử có thể nhận biết được dung dịch nào.
Bài 18: Có 4 dung dịch trong suốt.
Mỗi dung dịch chứa một loại ion âm và một loại ion d ơng trong các ion sau:
Ba2+, Mg2+, Pb2+, Na+, SO42-, Cl-, CO32-, NO3-.
a. Tìm các dung dịch.
b. Nhận biết từng dung dịch bằng phương pháp hoá học.
Bài 19: Có 3 lọ đựng hỗn hợp bột Fe + FeO, Fe + Fe2O3; FeO + Fe2O3. Bằng phương pháp hoá học nhận biết
các chất rắn trên.
Bài 20: Lựa chọn một hoá chất thích hợp để phân biệt các dung dịch muối: NH 4Cl, (NH4)2SO4, NaNO3, MgCl2,
FeCl2, FeCl3, Al(NO3)3.
Bài 21: Dùng phương pháp hoá học để tách Fe, Al, Cu ra khỏi hỗn hợp 3 kim loại trên. Viết các phương trình
phản ứng.
Bài 22: Hãy tìm cách tách Al2(SO4)3 ra khỏi hỗn hợp muối khan gồm Na3SO3, MgSO3, BaSO3, Al2(SO4)3 bằng các

phương pháp hoá học? Có cách nào để tách các muối đó ra khỏi hỗn hợp của chúng, tinh khiết hay không? Nếu
có hãy viết phương trình phản ứng và nêu cách tách.
Bài 23: Chỉ được dùng kim loại hãy nhận biết các dung dịch sau đây HCl, HNO 3đặc, AgNO3, KCl, KOH.
Nếu chỉ dùng một kim loại có thể nhận biết được các dung dịch trên hay không.
Bài 24: Có 6 lọ không nhãn đựng riêng biệt từng dung dịch sau: K2CO3, (NH4)2SO4, MgSO4, Al2(SO4)3, FeSO4 và
Fe2(SO4 )3. Chỉ được dùng xút hãy nhận biết.
Bài 25: Cho 3 bình mất nhãn là A gồm KHCO 3 và K2CO3. B gồm KHCO3 và K2SO4. C gồm K2CO3 và K2SO4. Chỉ
CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HÓA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

11


Gv : Dương Văn Kha
Trường THCS Yên Sơn
dùng BaCl2 và dung dịch HCl hãy nêu cách nhận biết mỗi dung dịch mất nhãn trên.
Bài 26: Bằng phương pháp nào có thể nhận ra các chất rắn sau đây Na 2CO3, MgCO3, BaCO3.
Bài 27: Chỉ dùng một axit và một bazơ thờng gặp hãy phân biệt 3 mẫu hợp kim sau:
Cu - Ag; Cu - Al và Cu - Zn
Bài 28: Không dùng thêm hoá chất khác, dựa vào tính chất hãy phân biệt các dung dịch K 2SO4, Al(NO3)3,
(NH4)2SO4, Ba(NO3) 2 và NaOH.
Bài 29: Có một mẫu đồng bị lẫn Fe, Ag, S. Hãy tìm ra phương pháp (trừ phương pháp điện phân) để tách Cu
tinh khiết từ mẫu đó.
Bài 20: Một hỗn hợp gồm Al2O3, CuO, Fe2O3. Dùng phương pháp hoá học tách riêng từng chất.
Bài 21: Hãy nêuphương pháp để nhận biết các dung dịch bị mất nhãn sau đây: AlCl 3, NaCl, MgCl2, H2SO4. Được
dùng thêm một trong các thuốc thử sau: quỳ tím, Cu, Zn, dung dịch NH 3, HCl, NaOH, BaCl2, AgNO3, Pb(NO3)2.
Bài 22: Bằng phương pháp hoá học hãy phân biệt 4 kim loại Al, Zn, Fe, Cu.
Bài 23: Từ hỗn hợp hai kim loại hãy tách riêng để thu được từng kim loại nguyên chất.
Bài 24: Có 4 chất bột màu trắng NaCl, AlCl3, MgCO3 và BaCO3. Chỉ được dùng H2O và các thiết bị cần thiết nh lò
nung, bình điện phân... Hãy tìm cách nhận biết từng chất trên.
Bài 25: Chỉ có CO2 và H2O làm thế nào để nhận biết được các chất rắn sau NaCl, Na 2CO3, CaCO3, BaSO4.

Trình bày cách nhận biết. Viết phương trình phản ứng.
Bài 26: Tách 4 kim loại Ag, Al, Cu, Mg dạng bột bằng phương pháp hoá học.
Bài 27: Dùng thêm một thuốc thử hãy tìm cách nhận biết các dung dịch sau, mất nhãn NH 4HSO4, Ba(OH)2,
BaCl2, HCl, NaCl và H2SO4.
Bài 28: Nhận biết các dung dịch sau NaHSO 4, KHCO3, Mg(HCO3)2, Na2SO3, Ba(HCO3)2, bằng cách đun nóng và
cho tác dụng lẫn nhau.
Bài 28:
1. Chỉ dùng dung dịch H2SO4l (không dùng hoá chất nào khác kể cả n ớc) nhận biết các kim loại sau Mg, Zn, Fe,
Ba.
2. Hỗn hợp A gồm Na2CO3, MgCO3, BaCO3, FeCO3. Chỉ dùng HCl và các phương pháp cần thiết trình bày các điều
chế từng kim loại.
Bài 29: Hỗn hợp A gồm các oxít Al2O3, KlO; CuO; F3O4.
1. Viết phương trình phản ứng phân tử và ion rút gọn với các dung dịch sau:
a. NaOH
b. HNO3
c. H2SO4đ,nóng
2. Tách riêng từng oxít
Bài 30: Có 3 lọ hoá chất không màu là NaCl, Na2CO3 và HCl. Nếu không dùng thêm hoá chất nào kể cả quỳ tím
thì có thể nhận biết được không.
Bài 31: Chỉ dùng quỳ tím hãy phân biệt các dung dịch sau: BaCl 2; NH4Cl; (NH4)SO4; NaOH; Na2CO3
Bài 32: Ba cốc đựng 3 dung dịch mất nhãn gồm FeSO4; Fe2(SO4)3 và MgSO4. Hãy nhận biết.
Bài 33: Có 3 lọ đựng hỗn hợp dạng bột (Al + Al2O3); (Fe + Fe2O3) và (FeO + Fe2O3). Bằng phương pháp hoá học
nhận biết chúng.
Bài 34: Tách các kim loại Fe, Al, Cu ra khỏi hỗn hợp của chúng.
Bài 35: Hỗn hợp A gồm CuO, AlCl3, CuCl2 và Al2O3. Bằng phương pháp hoá học hãy tách riêng từng chất tinh
khiết nguyên lợng.
Bài 36: Chỉ dùng quỳ tím nhận biết 3 dung dịch cùng nồng độ sau HCl, H 2SO4 và NaOH.
Bài 37: Cho các ion sau: Na+, NH4+, Ba+, Ca2+, Fe3+, Al3+, K+, Mg2+, Cu2+, CO32+, PO42+, Cl-, NO3-, SO42-, Br-. Trình
bày một phương án lựa chọn ghép tất cả các ion trên thành 3 dung dịch, mỗi dung dịch có cation và 2 anion.
Trình bày phương pháp hoá học nhận biết 3 dung dịch này.

Bài 38: Có các lọ mất nhãn chứa dung dịch các chất AlCl3, ZnCl 2, NaCl, MgCl2. Bằng phương pháp hoá học hãy
nhận biết, viết phương trình phản ứng.
Bài 39: Nhận biết các dung dịch sau mất nhãn. NH4HCO3, (NH4)2CO3, NaHCO3, NH4NO3, BaCO3, Na2CO3, HCl,
H2SO4 .
Bài 40: Có 5 dung dịch 0,1M đựng trong 5 lọ mất nhãn Na2CO3; Ba(OH)2, NaOH, KHSO4, KCl. Nếu không dùng
thêm thuốc thử có thể nhận biết được dung dịch nào.
Bài 41: Tách các chất sau ra khỏi hỗn hợp của chúng nguyên l ợng tinh khiết BaO, Al 2O3, ZnO, CuO, Fe2O3.
Bài 42: Có 3 lọ đựng hỗn hợp bột : FeO, Fe, Fe2O3; FeO, Fe2O3. Bằng phương pháp hoá học nhận biết các chất
rắn trên.
Bài 43: Lựa chọn một hoá chất thích hợp để phân biệt các dung dịch muối: NH 4Cl, (NH4)2SO4, NaNO3, MgCl2,
FeCl2, FeCl3, Al(NO3)3.
Bài 44: Dùng phương pháp hoá học để tách Fe, Al, Cu ra khỏi hỗn hợp 3 kim loại trên. Viết các phương trình
phản ứng.
Bài 45: Hãy tìm cách tách Al2(SO4) ra khỏi hỗn hợp muối khan gồm Na2SO4, MgSO4, BaSO4, Al2(SO4)3 bằng các
phương pháp hoá học? Có cách nào để tách các muối đó ra khỏi hỗn hợp của chúng, tinh khiết hay không? Nếu
có hãy viết phương trình phản ứng và nêu cách tách.
Bài 73: Chỉ được dùng kim loại hãy nhận biết các dung dịch sau đây HCl, HNO 3đặc, AgNO3, KCl, KOH.
Nếu chỉ dùng một kim loại có thể nhận biết được các dung dịch trên hay không.
Bài 46: Có 6 lọ không nhãn đựng riêng biệt từng dung dịch sau: K2CO3, (NH4)2SO4, MgSO4, Al2(SO4)3, FeSO4 và
Fe2(SO4 )3. Chỉ được dùng xút hãy nhận biết.
Bài 47: Cho 3 bình mất nhãn là A gồm KHCO 3 và K2CO3. B gồm KHCO3 và K2SO4. C gồm K2CO3 và K2SO4. Chỉ
dùng BaCl2 và dung dịch HCl hãy nêu cách nhận biết mỗi dung dịch mất nhãn trên.
Bài 48: Bằng phương pháp nào có thể nhận ra các chất rắn sau đây Na 2CO3, MgCO3, BaCO3.
CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HÓA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

12


Gv : Dng Vn Kha
Trng THCS Yờn Sn

Bi 49: Ch dựng mt axit v mt baz th ng gp hóy phõn bit 3 mu hp kim sau: Cu - Ag; Cu - Al v Cu Zn
Bi 50: Khụng dựng thờm hoỏ cht khỏc, da vo tớnh cht hóy phõn bit cỏc dung dch K 2SO4, Al(NO3)3,
(NH4)2SO4, Ba(NO3) 2 v NaOH.
Bi 51: Cú mt mu ng b ln Fe, Ag, S. Hóy tỡm ra phng phỏp (tr phng phỏp in phõn) tỏch Cu
tinh khit t mu ú.
Bi 52: Mt hn hp gm Al2O3, cuO, Fe2O3. Dựng phng phỏp hoỏ hc tỏch riờng tng cht
Bi 53: Hóy nờuphng phỏp nhn bit cỏc dung dch b mt nhón sau õy: AlCl 3, NaCl, MgCl2, H2SO4. c
dựng thờm mt trong cỏc thuc th sau: qu tớm, Cu, Zn, dung dch NH 3, HCl, NaOH, BaCl2, AgNO3, Pb(NO3)2.
Bi 54: Bng phng phỏp hoỏ hc hóy phõn bit 4 kim loi Al, Zn, Fe, Cu.
Bi 55: T hn hp hai kim loi hóy tỏch riờng thu c tng kim loi nguyờn cht.
Bi 56: Cú 4 cht bt mu trng NaCl, AlCl3, MgCO3 v BaCO3. Ch c dựng H2O v cỏc thit b cn thit nh lũ
nung, bỡnh in phõn... Hóy tỡm cỏch nhn bit tng cht trờn.
Bi 57: Ch dựng mt hoỏ cht phõn bit cỏc dung dch sau õy ng trong 4 l riờng bit CuSO 4, Cr2(SO4)3,
FeSO4, Fe2(SO4)3. Vit cỏc phng trỡnh phn ng.
Bi 58: Qung bụxits (Al2O3) dựng sn xut Al thng b ln cỏc tp cht Fe2O3, SiO2. Lm th no cú Al2O3
gn nh nguyờn cht.
Bi 59 : Cú hn hp 4 kim loi Al, Fe, cu, Ag. Nờu cỏch nhn bit s cú mt ng thi ca 4 kim loi trong hn
hp.
Bi 60 : Cú mt hn hp dng bt gm cỏc kim loi: Al, Fe, Cu, Mg v Ag. Trỡnh by cỏch tỏch riờng tng kim
loi ra khi hn hp.
Bi 62 : Mt hn hp gm KCl, MgCl2, BaCl2, AlCl3. Vit quỏ trỡnh tỏch ri iu ch thnh cỏc kim loi trờn.
Bi 63 : Ch dựng HCl v H2O nhn bit cỏc cht sau õy ng riờng trong cỏc dung dch mt nhón: Ag 2O, BaO,
MgO, MnCl2, Al2O3, FeO, Fe2O3 v CaCO3.
Bi 64 : Tỡm cỏch nhn bit cỏc ion trong dung dch AlCl3 v FeCl3. Vit phng trỡnh phn ng.
Bi 65 : Ho tan hn hp 3 cht rn NaOH, NaHCO3 vo trong H2O c dung dch A. Trỡnh by cỏch nhn bit
tng ion cú mt trong dung dch A.'
Bi 66: Trỡnh by phng phỏp hoỏ hc nhn bit cỏc cp cht sau (ch dựng mt thuc th).
a. MgCl2 v FeCl2
b. CO2 v SO2
Bi 67: Ch cú nc v khớ CO2 hóy nhn bit 5 cht bt mu trng sau: NaCl; Na 2CO3; Na2SO4; BaCO3; BaSO4

Bi 68: Cho 3 bỡnh:
- Bỡnh 1 cha Na2CO3 v K2SO4
- Bỡnh 2 cha NaHCO3 v K2CO3
- Bỡnh 3 cha NaHCO3 v Na2SO4
Ch dựng HCl v dung dch BaCl2 phõn bit ba hn hp trờn.
Bi 69: T hn hp metanol , axeton v axitaxetic. Hóy tỏch ra axit axetic
nhận biết và tách các chất hữu cơ

CC CHUYấN BI DNG HểA THCS - LUYN THI VO 10

13


Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS Yên Sơn

CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HÓA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

14


Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS Yên Sơn

CÁC CHUYÊN ĐỀ BỒI DƯỠNG HÓA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

15

Gv : Dng Vn Kha

Trng THCS Yờn Sn

A. tóm tắt lý thuyết
Chất cần NB

Thuốc thử

Dấu hiệu nhận biết ( Hiện tợng)

Êtilen : C2H4

* dung dịch Brom
* dung dịch KMnO4
* dung dịch Brom
* Ag2O / ddNH3
* đốt / kk
* dùng khí Cl2 và thử SP bằng quì tím ẩm

* mất màu da cam
* mất màu tím
* mất màu da cam
* có kết tủa vàng nhạt : C2Ag2
* cháy : lửa xanh
* quì tím đỏ

Butađien: C4H6

* dung dịch Brom
* dung dịch KMnO4

* mất màu da cam
* mất màu tím

Benzen:

* Đốt trong không khí

* cháy cho nhiều mụi than ( khói đen )

Rợu Êtylic : C2H5OH

* KL rất mạnh : Na,K,
* đốt / kk

* có sủi bọt khí ( H2 )
* cháy , ngọn lửa xanh mờ.

Glixerol: C3H5(OH)3

* Cu(OH)2
* KL hoạt động : Mg, Zn
* muối cacbonat
* quì tím

* dung dịch màu xanh thẫm.
* có sủi bọt khí ( H2 )
* có sủi bọt khí ( CO2 )

* quì tím đỏ

*Ag2O/ddNH3

* có kết tủa trắng ( Ag )

Axêtilen: C2H2
Mê tan : CH4

C6H6

Axit axetic: CH3COOH
Axit formic : H- COOH
( có nhóm : - CHO )
Glucozơ: C6H12O6 (dd)
Hồ Tinh bột :
( C6H10O5)n
Protein ( dd keo )
Protein ( khan)

* Ag2O/ddNH3
* Cu(OH)2

* có kết tủa trắng ( Ag )
* có kết tủa đỏ son ( Cu2O )

* dung dịch I2 ( vàng cam )

* dung dịch xanh

* đun nóng
* nung nóng ( hoặc đốt )

* dung dịch bị kết tủa
* có mùi khét

* Các chất đồng đẳng ( có cùng CTTQ và có cấu tạo tơng tự ) với các chất nêu trong bảng cũng có phơng pháp nhận biết tơng tự, vì chúng
có tính chất hóa học tơng tự. Ví dụ:
+) CH C CH2 CH3 cũng làm mất màu dd brom nh axetilen vì có liên kết ba, đồng thời tạo kết tủa với AgNO 3 vì có nối ba đầu
mạch.
+) Các axit hữu cơ dạng CnH2n + 1COOH có tính chất tơng tự nh axit axetic.

Bài tập
Bài1: 1.Phõn bit cỏc cht sau bng PP húa hc:
a. Metan, Etilen, Axetilen
b. CH4, CO2, C2H2, 02
Bài 2: Trỡnh by cỏch nhn bit cỏc cht sau õy ch bng hai thuc th : C2H4, C2H2, C2H6, CO2, SO2.
Bài 3: Trỡnh by cỏch tỏch riờng tng cht ra khi hn hp sau õy: CH3COOH, C2H5OH, CH3COOC2H5 . Vit cỏc
phng trỡnh phn ng xy ra.
Bài 4: Bằng pp hóa học , hãy nhận biết các khí không màu sau: CH4 , C2H4 , CO2 .
Bài 5: Có 3 lọ mất nhãn chứa 3 khí không màu sau : Metan , Etylen , Cacbonddioxxi , . Em hãy trình bày ph ơng pháp hóa
học để nhận biết chúng .
Bài 6: Có 2 lọ mất nhãn đựng 2 dd không màu : CH 3COOH , C2H5OH . Em hãy trình bày phơng pháp hóa học để nhận biết
chúng .
Bài 7: Nêu 2 pp hóa học khác nhau để phân biệt 2 dd : CH3COOH , C2H5OH.
Bài 8: Có các chất longnr ( dung dịch ) . Đựng riêng biệt trong mỗi lọ : CH 3COOH , C6H6 , C2H5OH , C6H12O6 . Bằng pp hóa
học, hãy trình bày cách nhận biết chất lỏng trong mỗi lọ ( viết phơng trình phản ứng xảy ra )
Bài 9: Nêu pp hóa học để : a) Thu đợc CO2 từ hỗn hợp CO2 và CH4 .
b) Thu đợc CH2 từu hỗn hợp CH4 và C2H4 .
Bài 10 : Hãy nêu phơg pháp hóa học để nhận biết 2 dd glucozơ và rợu etylic .

Bài 11: Dùng chất thích hợp nào có thể loại bỏ tạp chất ra khỏi hỗn hợp C2H2 có lẫn tạp chất CO2 và hơi nớc
Bài 12 : Có 3 chất lỏng là : rợu etylic , axit axeti và dầu ăn tan trong rợu etylic . Dùng pp hóa học nào để phân biệt 3 chất
lỏng trên ?
A. Nớc và quỳ tím
B. Dung dịch Br2
C. Kim loại Na
D. Dung dịch Na2CO3
Bài 13 : Có 3 chất lỏng CH3COOH , C6H6 , C2H5OH đựng ở 3 lọ riêng biệt không có nhãn. Bằng pp hóa học hãy nhận biết
mỗi lọ đựng chất nào ? Viết các PTPƯ , ghi rõ điều kiện của phản nngs để nhận biết ( nếu có ) .
Bài 14 : Có 3 lọ đựng 3 chất lỏng là : rợu etylic , axit axetic và glucozơ . Sử dụng nhóm chất nào sau đây để phân biệt các
chất đựng trong mỗi lọ ?
A. Quỳ tím và phản ứng tráng gơng . B. Kẽm và quỳ tím . C. Nớc và quỳ tím . D. Nớc và phản ứng tráng gơng
Bài 15 : Có hai binh đựng hai chất khí là: CH4 và C2H4. Chỉ dùng dung dịch Br2 có thể phân biệt đợc hai chất khí trên không? Nêu cách
tiến hành, viết phơng trình phản ứng xẩy ra.
Bài 16 : . Nêu hai phơng pháp khác nhau để phân biệt hai dung dịch không mầu gồm: C2H5OH, CH3COOH.
CC CHUYấN BI DNG HểA THCS - LUYN THI VO 10

16


Gv : Dương Văn Kha
Trường THCS n Sơn
Bµi 17 : .Cã ba lä chÊt láng kh«ng mÇu bÞ mÊt nh·n lµ: Rỵu etylic, axit axetic, dÇu ¨n tan trong rỵu. ChØ dïng níc vµ q tÝm, h·y ph©n
biƯt c¸c chÊt láng trªn.
Bµi 18 : . Chän mét thc thư ®Ĩ ph©n biƯt c¸c dung dÞch sau b»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc (Nªu râ c¸ch tiÕn hµnh).
Bµi 19 : . Dung dÞch glucoz¬ vµ rỵu etylic.
Bµi 20 : . Dung dÞch glucoz¬ vµ axit axetic.
Bµi 21 : . Nªu ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ĩ ph©n biƯt ba dung dÞch sau: Rỵu etylic, glucoz¬, saccaroz¬.
Bµi 22 : . Nªu ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ĩ nhËn biÕt c¸c chÊt bét sau:
a. Tinh bét, xenluloz¬, saccaroz¬.

b. Ting bét, glucoz¬, saccaroz¬.
c. Ting bét, glucoz¬, ®¸ v«i, mi ¨n.
Bµi 23 : Nªu ph¬ng ph¸p ho¸ häc ®Ĩ ph©n biƯt c¸c chÊt sau:
a. CH4, C2H2, CO2.
b. C2H2, C2H4, CH4, CO2.
c. SO2, C2H2, CO2, CH4.
d. C2H5OH, CH3COOC2H5, CH3COOH.
e. Dung dÞch glucz¬, dung dÞch saccaroz¬, dung dÞch axit axetic.
f. SO2, C2H2, CH4.
g. Rỵu etylic, axit axetic, benzen.

B. CÂU HỎI TINH CHẾ VÀ TÁCH HỖN HP THÀNH CHẤT NGUYÊN CHẤT
I. Nguyên tắc:
@ Bước 1: Chọn chất X chỉ tác dụng với A (mà không tác dụng với B) để chuyển A thành AX ở dạng kết tủa, bay hơi
hoặc hoà tan; tách khỏi B (bằng cách lọc hoặc tự tách).
@ Bước 2: Điều chế lại chất A từ AX
* Sơ đồ tổng quát:
B
+X
A, B →
PƯ tách

XY
+Y
PƯ tái tạo

→
AX ( ↓, ↑ , tan) 
Ví dụ: Hỗn hợp các chất rắn: Chất X chọn dùng để hoà tan
CaSO4

 CaCO3 + H2 SO4 (đặc )

→
Hỗn hợp 
 CaSO 4

A

+ Ca(OH)

2
→ CaCO3 ↓
CO2 ↑ 

Trình bày: + Cho hỗn hợp đun nóng với H2SO4
CaCO3 + H2SO4 → CaSO4 ↓ + CO2 ↑ + H2O
+ Thu lấy CO2 đem hấp thụ bằng dd Ca(OH)2 dư
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O
II. Phương pháp tách một số chất vô cơ cần lưu ý:
Chất cần tách

Phản ứng tách và phản ứng tái tạo lại chất ban đầu

CO2
dd NaOH
đpnc
t
Al (Al2O3 hay Al 
→ NaAlO2 
→

→ Al(OH)3 ↓ 
→ Al2O3 
hợp chất nhôm) Al
o

o

Zn (ZnO)
Mg
Fe (FeO hoặc
Fe2O3)
Cu (CuO)

t
CO2
dd NaOH
to
→
→ Na2ZnO2 
→ Zn(OH)2 ↓ 
→ ZnO 
Zn 
H2

Zn

Phương
pháp tách
Lọc, điện
phân

Lọc, nhiệt
luyện

Lọc, nhiệt
luyện
o
H
HCl
NaOH
t
2
Lọc, nhiệt
→ Fe(OH)2 ↓ 
→ FeO 
→ Fe
Fe → FeCl2 
luyện
H 2 SO 4
o
H2
NaOH
t
→ CuSO4 
Cu 
→ Cu(OH)2 ↓ 
→ CuO 
→ Cu Lọc, nhiệt
đặc, nóng
luyện
HCl

NaOH
CO
t
→ Mg(OH)2 ↓ 
→ Mg
→ MgO 
Mg → MgCl2 
o

III. Bài tập :
Bài 1: Tách riêng dung dòch từng chất sau ra khỏi hỗn hợp dung dòch AlCl 3, FeCl3, BaCl2.
Bài 2: Nêu phương pháp tách hỗn hợp gồm 3 khí: Cl2, H2 và CO2 thành các chất nguyên chất.
Bài 3: Nêu phương pháp tách hỗn hợp đá vôi, vôi sống, silic đioxit và sắt (II) clorua thành từng chất nguyên chất.
Bài 4: Trình bày phương pháp hoá học để lấy từng oxit từ hỗn hợp : SiO 2, Al2O3, Fe2O3 và CuO.
Bài 5: Trình bày phương pháp hoá học để lấy từng kim loại Cu và Fe từ hỗn hợp các oxit SiO 2, Al2O3, CuO và FeO.
Bài 6: Bằng phương pháp hoá học hãy tách từng kim loại Al, Fe, Cu ra khỏi hỗn hợp 3 kim loại.
Bài 7: Tinh chế:
a)
O2 có lẫn Cl2 , CO2
CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

17


Gv : Dương Văn Kha
Trường THCS n Sơn
b)
Cl2 có lẫn O2, CO2, SO2
c)
AlCl3 lẫn FeCl3 và CuCl2

d)
CO2 có lẫn khí HCl và hơi nước
Bài 8: Một loại muối ăn có lẫn các tạp chất: Na 2SO4, MgCl2, CaCl2, CaSO4. Hãy trình bày phương
pháp hoá học để lấy NaCl tinh khiết. Viết PTPƯ.
Bài 9: Tách các chất sau ra khỏi hỗn hợp của chúng: AlCl 3; FeCl3 và BaCl2.
Bài 10: Tách các kim loại Fe, Al, Cu ra khỏi hỗn hợp của chúng.
Bài 11: Có một hỗn hợp rắn gồm 4 chất nh bài 18. Bằng phương pháp hố học hãy tách các chất ra, ngun lợng tinh khiết.
Bài 12: Làm thế nào để tách riêng 3 muốn NaCl, MgCl2 và NH4Cl.
Bài 13: Tách các muối sau ra khỏi hỗn hợp của chúng: Fe(NO3)3, Al(NO3)3, Cu(NO3)2 và Zn(NO3)2 tinh khiết
ngun lợng.
Bài 14: Tách các chất sau ra khỏi hỗn hợp của chúng ngun l ợng tinh khiết BaO, Al 2O3, ZnO, CuO, Fe2O3.
Bài 15: Hỗn hợp X gồm Al2O3, SiO3, SiO2. Trình bày phương pháp hố học để tách riêng từng oxits ra khỏi hỗn
hợp.
Bài 16 : Tách các chất sau ra khỏi hỗn hợp của chúng: AlCl 3; FeCl3 và BaCl2.
Bài 17:Hãy tìm cách tách riêng các chất trong hỗn hợp gồm CaCl 2, CaO, NaCl tinh khiến ngun l ợng.
Bài 18 : Có một hỗn hợp rắn gồm 4 chất nh bài 18. Bằng phương pháp hố học hãy tách các chất ra, ngun lợng tinh khiết.
Bài 19 : Làm thế nào để tách riêng 3 muốn NaCl, MgCl2 và NH4Cl.
Bài 20: Tách các muối sau ra khỏi hỗn hợp của chúng: Fe(NO 3)3, Al(NO3)3, Cu(NO3)2 và Zn(NO3)2 tinh khiết
ngun lợng.
Bài 21: Bằng phương pháp hố học, hãy tách SO2 ra khỏi hỗn hợp gồm SO2, SO3 và O2.
Bài 22: Trình bày phương pháp tách BaO, MgO, CuO sao cho lượng các chất khơng đổi.
Chun đề 2:

ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc - §iỊu chÕ chÊt v« c¬
Thùc hiƯn s¬ ®å chun ho¸

(VËn dơng tÝnh chÊt ho¸ häc cđa c¸c chÊt vµ c¸c ph¶n øng ho¸ häc ®iỊu chÕ c¸c chÊt ®Ĩ viÕt)
VÍ DỤ 1: Cho s¬ ®å sau:
B

D

F

A

A

C
E
G
BiÕt A lµ kim lo¹i B, C, D, E, F, G lµ hỵp chÊt cđa A. X¸c ®Þnh c«ng thøc cđa A, B, C, D, E, F, G viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.
A lµ Fe; B lµ FeCl2; C lµ FeCl3; D lµ Fe(OH)2; E lµ Fe(OH)3; F lµ FeO; G lµ Fe2O3.
C¸c ph¬ng tr×nh
Fe + 2HCl  FeCl2 + H2↑
2Fe + 3Cl2  2FeCl3
2FeCl3 + Fe  3FeCl2
FeCl2 + NaOH  Fe(OH)2↓ + NaCl
Fe(OH)2 + O2 + 2H2O  4Fe(OH)3
Fe2O3 + CO  FeO + CO2↑
Fe2O3 + 3CO  2FeO + 3CO2↑
FeO + CO  Fe + CO2↑
VÍ DỤ 2: T×m c¸c chÊt A,B,C,D,E (hỵp chÊt cđa Cu) trong s¬ ®å sau vµ viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc:
A

B

C

D

Cu

B

C

A

E

S¬ ®å vµ c¸c PTHH x¶y ra:
A - Cu(OH)2

B - CuCl2

C - Cu(NO3)2

(1)
Cu(OH)2

(2)

E - CuSO4

(3)

CuCl2

Cu(NO3)2

(5)
CuCl2

D - CuO

(6)

(7)

Cu(NO3)2

(4)
CuO

Cu(OH)2

(8)
CuSO4

Cu

(1) Cu(OH)2 + 2 HCl → CuCl2 + 2 H2O
(2) CuCl2 + 2AgNO3 → 2AgCl + Cu(NO3)2
to
(3) 2Cu(NO3)2

→ 2CuO + 4 NO2 + O2
o
t
(4) CuO + H2


→ Cu + H2O
(5) CuCl2 + 2AgNO3

→

(6) Cu(NO3)2 + 2 NaOH

2AgCl + Cu(NO3)2

→

Cu(OH)2 + 2 NaNO3

CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

18


Gv : Dng Vn Kha

Trng THCS Yờn Sn



(7) Cu(OH)2 + H2SO4

CuSO4 + 2H2O

(8) Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu.

Bài 1: Viết các PTPƯ thực hiện dãy biết hóa hóa học sau : ( ghi rõ điều kiện nếu có )
a. CaO
Ca(OH)2
CaCO3
CaO
b.

FeS2

CaCl2

SO2

SO3

H2SO4

SO2

S
c. Na

Na2O

d.

NaOH

Na2SO 4

Na2SO3

NaHSO3

Na2SO4
NaHSO4
NaHSO4

CuSO4

Cu
CuO
CuCl2
Cu(OH)2
CuO
e. Bari
Bari Oxit
Bari Hiđroxit
Bari Clorua
g. Photpho
Anhiddit Photphoric
Axit Photphoric
h. Al
Al2(SO4)3
Al(OH)3
Al(NO3)3
i. Al

AlCl3

Al2O3

Al(OH)3

Al2O3

Bari Sunfat
Canxi Photphat

AlCl3

Al

Bài 2: Viết các PTPƯ thực hiện dãy biết hóa hóa học sau : ( ghi rõ điều kiện nếu có )
Fe3O4
a.
b.

Fe

FeCl2

Fe(OH)2

FeSO4

CaCO3

FeCl3
CaO

Fe(OH)3
Ca(OH)2

Fe2O3
CaCl2

c.
d.
e.

FeS2
Al
C

SO2
Fe

CO2

SO3
FeCl2
CaCO3

g.
h.

Fe2O3
Fe

Fe
FeCl2

FeCl3
Fe(NO3)2

i.

Sắt (III) Hidroxit

j.

Natri

Natri Hiđroxit

FeCl2

H2SO4
Fe(OH)2
Ca(HCO3)2

MgSO4
Fe(OH)3
CaCO3

Ca(OH)2
Fe(OH)3
Fe

CaO
Fe2O3
FeCl3

Fe(OH)2
FeO
Sắt (III) Sunfat

Sắt (III) Oxit

Natri Oxit

Fe2SO4
Ca(NO3)2

Natri Snffat

Sắt

Natri Nitrat

Fe2O3

Fe

Sắt (III) Clorrua

Sắt (III) Hiddroxxit

Natri Clorua

Fe(NO3)2

Fe(OH)2

k.Fe
FeCl3

Fe(OH)3

Fe2O3

Bài 6: Hoàn thành các PTPƯ sau : ( ghi rõ điều kiện phản ứng nếu có ) Cho biết A, B, C, D, E, F, G là những chất nào ?
Cu + A
B + C +
D
C
+ NaOH
B
E
+ HCl
F + C
+
D
A + NaOH
G
+
D
Bài 7: Biết A, B, C, D là nghững chất khác nhau , hãy hoàn thành các PTPƯ ( ghi rõ điều kiện phản ứng nếu có )
Cu +

A + B + H 2O
A
+ NaOH
C
+ Na 2SO4
o
t
C
+
H 2O

D
D + H2
.
+
H2O
B + NaOH
E
B + NaOH
F
+
H2O
Bài 8: Viết PTHH để thực hiện sơ đồ sau.
CaCO3
+A
+B
CO2
+E
+C
( Biết A,B,C,D,E là những chất khác nhau )

+D
Na2CO3
Bài tập 11 : áp dụng: hoàn thành các PTHH theo sơ đồ phản ứng.
1/ Xác định các chất A,B,C,D,E và hoàn thành sơ đồ biến hoá sau
CC CHUYấN BI DNG HểA THCS - LUYN THI VO 10

19


Gv : Dng Vn Kha
+A
CO2

Trng THCS Yờn Sn

NaHCO3
+D

+B

+E

CaCO3

+A

+C
Na2CO3

2/ Xác định các chất A, B, C, D, E, F, M và hoàn thành các phơng trình hoá học theo sơ đồ sau:

NaOH ( dd )
A +
C
+HCl (d d )
+ F,kk,t0
0

H 2 ,t
D +
M

+ Fe,t0

0

+ Cl2 ,t0

0

CO ,t
+
M.

t
E
D

+ Cl2 ,t0
+ NaOH( dd )

B

3/ Xác định B, C, D, E, M, X, Z. Giải thích và hoàn thành các phơng trình hoá học thể hiện theo sơ đồ biến hoá sau:
B
+ HCl
+X+Z
M
+Z
+ NaOH

t0

D

E

đpnc

M.

+Y+Z
C
4/ Viết các phơng trình hoá học thể hiện theo sơ đồ biến hoá sau ( ghi rõ điều kiện nếu có ).
(2)
(3)
FeCl2
Fe(NO3)2
Fe(OH)2
(1 )

(4)

(9)

Fe

( 11 )

( 10 )

Fe2O3

(5)

FeCl3

Fe(NO3)3

( 6)

(8)

Fe(OH)3

(7)

5/ Xác định các chất A, B, C, D, E, F, G, H và hoàn thành sơ đồ biến hoá sau:
C

A

(2)
+H2SO4

+ H2O
(1)

B

(3)

+E

+G

(6)
+ H2SO4

H

(4)

(5)

+F

D
Biết H là muối không tan trong axít mạnh, A là kim loại hoạt động hoá học mạnh, khi cháy ngọn lửa có màu vàng.
6/ Hoàn thành dãy biến hoá sau ( ghi rõ điều kiện nếu có )
FeSO4

(2)
Fe(OH)2
(3)
(1)
Fe

(7)

(8)

Fe2O3

(9)

(4)

Fe

(10)

(5)
Fe2(SO4)3

(6)

Fe(OH)3

Fe 3O4

7/ Hoàn thành các phơng trình phản ứng theo sơ đồ biến hoá sau( ghi rõ điều kiện nếu có )

BaCO3
(2)

Ba

(1)

(3)

(8)

Ba(OH)2

(9)

BaCl2

(4)

(6)

BaCO3

(7

BaO

(5)

Ba(HCO3)2

8/ Hoàn thành các phơng trình phản ứng theo sơ đồ biến hoá sau( ghi rõ điều kiện nếu có )
CaCO3
(2)

(3)

CC CHUYấN BI DNG HểA THCS - LUYN THI VO 10

20


Gv : Dng Vn Kha
(1)

Ca

Trng THCS Yờn Sn
(8)

Ca(OH)2

(9)

(6)

CaCl2

(4)

(7)

CaCO3

CaO

(5)

Ca(HCO3)2
Hoặc cho sơ đồ sau: Biết rằng C là thành phần chính của đá phấn.
C
(2)

(1)

A

+G

+ H

(9)

(3)

(8)

B

+H2 O

E

+ G

(4)

+H

(6)

C

(7)

F

(5)

D
9/ Hoàn thành các phơng trình phản ứng theo sơ đồ biến hoá sau( ghi rõ điều kiện nếu có )
K2CO3
(2)

(1)

K

(3)

(8)

KOH

(9)

(4)

KCl

(6)

KNO3

(7)

KNO2

(5)

KHCO3
(1)
(2)
(3)
(4)
10/ Al
Al2O3
AlCl3
Al(NO3)3
Al(OH)3 ( 5 )
Al2O3

11/ Xác định các chất X1, X2 và hoàn thành sơ đồ biến hoá sau
X1
t0
(1)
(2)
4Fe(OH) 2 + O2
2Fe2O3 + 4H2O

FeCl2

(5)

Fe2O3

(3)

(4)
4FeCl 2 + 8KOH + 2H2O + O2
4Fe(OH)3 + 8KCl

X2
12/ Hoàn thành dãy biến hoá sau (ghi rõ điều kiện nếu có)
+B
+H2,t0
A
X+D
+O2,t0

X

+ Br2 + D

B

Y+Z

+Fe,t0
C +Y hoặc Z
A+G
Biết A là chất khí có mùi xốc đặc trng và khi sục A vào dung dịch CuCl2 có chất kết tủa tạo thành.
13/ Hoàn thành các phơng trình phản ứng sau:
KClO3

t0

A+B

A + MnO2 + H2SO4
A đpnc
G+C
G + H2O
C + L t0

C + D + E + F

L + M
KClO3 + A + F

14/ Hoàn thành các phơng trình phản ứng sau:
t0

KClO3
A+B
A + KMnO4 + H2SO4
A đpnc
C+D
D + H2O
E + ...
t0
C+E
...

C + ...

15/ Hoàn thành các phơng trình hoá học theo sơ đồ phản ứng sau.
M+A
M+B

F

+E
+G

M+C

+I

Fe

+E

H
K

+L

F
H + BaSO4

+J
+G
M+D
M
H
16/ Hoàn thành các phơng trình hoá học theo sơ đồ phản ứng sau.
Fe(OH)3 + A

FeCl3

FeCl2 + B + C
FeCl2 + D + E
CC CHUYấN BI DNG HểA THCS - LUYN THI VO 10

21


Gv : Dương Văn Kha

Trường THCS n Sơn
FeCl2 + F
Fe2(CO3)3

Fe(OH)3 + G ( k )

17/ Chän 2 chÊt v« c¬ ®Ĩ tho¶ m·n chÊt R trong s¬ ®å sau:
A
R

B

C

R
X

R
Y

2 chÊt v« c¬ tho¶ m·n lµ NaCl vµ CaCO3
CaO
Ca(OH)2
CaCO3
CaCO3
CO2
NaHCO3

NaCl

Na
Cl2

NaCl

NaOH
HCl

R
Z

CaCl2
CaCO3
Na2CO3

NaCl

Na 2SO4

CaCO3

NaCl

BaCl2

Bµi tËp tỉng hỵp: ViÕt PTHH theo s¬ ®å – chi ph¶n øng, gi¶i thÝch thÝ nghiƯm,
nhËn biÕt – ph©n biƯt – t¸ch chÊt v« c¬
A. SƠ ĐỒ PHẢN CHUYỂN HĨA

Câu 1: Viết phương trình phản ứng hoàn thành sơ đồ sau:
1)
Ca 
→ CaO 

→ Ca(OH)2 
→ CaCO3 
→ Ca(HCO3)2 
→ CaCl2 
→ CaCO3
2)
FeCl2
FeSO4
Fe(NO3)2
Fe(OH)2
Fe
Fe2O3
FeCl3
Fe2(SO4)3
Fe(NO3)3
Fe(OH)3
* Phương trình khó:
- Chuyển muối clorua → muối sunfat: cần dùng Ag2SO4 để tạo kết tủa AgCl.
- Chuyển muối sắt (II) → muối sắt (III): dùng chất oxi hoá (O2, KMnO4,…)
Ví dụ: 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 → 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 2MnSO4 + 8H2O
4Fe(NO3)2 + O2 + 4HNO3 → 4Fe(NO3)3 + 2H2O
Chuyển muối Fe(III) → Fe(II): dùng chất khử là kim loại (Fe, Cu,...)
Ví dụ: Fe2(SO4)3 + Fe → 3FeSO4
2Fe(NO3)3 + Cu → 2Fe(NO3)2 + Cu(NO3)2
SO3 
→ H2SO4
3)
FeS2 
→ SO2
SO2

NaHSO3 
→ Na2SO3
NaH2PO4
4)

P 
→ P2O5 
→ H3PO4

* Phương trình khó:
2K3PO4 + H3PO4 → 3K3HPO4
K2HPO4 + H3PO4 → 2KH2PO4

Na2HPO4
Na3PO4

ZnO 
→ Na2ZnO2
5)

Zn 
→ Zn(NO3)2 
→ ZnCO3

CO2 
→ KHCO3 
→ CaCO3
* Phương trình khó: ZnO + 2NaOH → Na2ZnO2 + H2O
KHCO3 + Ca(OH)2 → CaCO3 + KOH + H2O
+ X ,t o

A →
6)

o

+ Y ,t
→
A 

+B
+E
Fe 
→ D 
→ G

o

+ Z ,t
→
A 
7)
CaCl2 → Ca → Ca(OH)2 → CaCO3 € Ca(HCO3)2
↓
↓↑
Clorua vôi Ca(NO3)2
Al2O3

→ Al2(SO4)3
NaAlO2
(2)

(1)
(12)
(11)
(6)
(3)
(4) (5)
8)
Al
Al(OH)3
(9)
(8)
(7)
AlCl3

→ Al(NO3)3 (10)
Al2O3
Câu 2: Hãy tìm 2 chất vô cơ thoả mãn chất R trong sơ đồ sau:
A
B
C

CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

22


Gv : Dương Văn Kha
R
R
R

R
X
Y
Z
Câu 3: Xác đònh các chất theo sơ đồ biến hoá sau:
A1
A2
A3
A4
A
A
A
A
B1
B2
B3
B4
Câu 4: Hoàn thành các phản ứng sau:
+E

→F
X+A
(5)
(1)

A

+G
+E


→ H 
→F
(6)
(7)

X + B(2)
Fe

(3)

X+C

Trường THCS n Sơn

+I
+L

→ K 
→ H + BaSO 4 ↓
(8)
(9)

(4)

+M
+G
→
X →
H
(10)

(11)

X+D

1. ViÕt PTHH theo s¬ ®å sau :
MgSO4
SO2

H2SO4

MgCl2
HCl
2.T×m c¸c ch÷ c¸i A,B,C,D,E thÝch hỵp, viÕt PTHH x¶y ra
(1) A + Cl2
B
(2) B + Al (d)
AlCl3 + A
(3) A + O2
C
(4) C + H2SO4
D + E + H2O
3. Chän c¸c chÊt A,B,C,D thÝch hỵp, viÕt PTHH x¶y ra
A
B
CuSO4
CuCl2
Cu(NO3)2
A
C
4. Hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh díi ®©y :

a. Na2SO4 + X1
BaSO4 + Y1
Ca(HCO3)2 + X2
CaCO3 + Y2
CuSO4 + X3
CuS + Y3
MgCl2 + X4
Mg3(PO4)2 + Y4
b. A + B
CaCO3 + NaCl
C + D
ZnS
+ KNO 3
E + F
Ca3(PO4)2
+ NaNO3
G + H
BaSO4
+ MgCl2
c. KHS + A
H2S + …
HCl + B
CO2 + …
CaSO3 + C
SO2 + …
H2SO4 + D
BaSO4 + CO2 + ….
5. ViÕt c¸c PTP¦ theo c¸c s¬ ®å biÕn ho¸ sau :
Fe2(SO4)2

Fe(OH)3

Cu

CuSO 4

6 . ViÕt c¸c PTP¦ theo s¬ ®å biÕn ho¸
A
+X
+Y
Fe2O3
FeCl2
B

C

CuCl2

FeCl3

+Z

B

trong ®ã A,B,X,Y,Z,T lµ c¸c chÊt kh¸c nhau

+T

7 . ViÕt c¸c PTP¦ theo s¬ ®å hai chiỊu sau :
S

SO2

H2SO4

CuSO4

K2SO3
8 . Cho s¬ ®å biÕn ho¸ :
a.
Fe(OH)3

A1

A2

A3

B1
B2
B3
T×m c«ng thøc cđa c¸c chÊt øng víi c¸c chÊt A1,, A2, …..viÕt PTP¦ theo s¬ ®å
b.
A1
A2
A3
CaCO3
CaCO3
B1
B2

B3
+ X,t0
c. A
+Y,t0
+B
+E
A
Fe
D
C
+ Z,t0

Fe(OH) 3

CaCO3

CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

23


Gv : Dương Văn Kha
A
BiÕt r»ng :

A + HCl

Trường THCS n Sơn
D + C + H 2O

B- ĐIỀN CHẤT VÀ HOÀN THÀNH PHƯƠNG TRÌNH PHẢN ỨNG
Câu 1: Bổ túc các phản ứng sau:
to
to
FeS2 + O2 
J 
→ A↑ + B
→ B + D
to
A + H2S → C ↓ + D
B + L 
→ E + D
→
→
C + E
F
F + HCl
G + H2S ↑
→
→
G + NaOH
H↓ + I
H + O2 + D
J↓
Câu 2: Xác đònh chất và hoàn thành các phương trình phản ứng:
FeS + A → B (khí) + C
B + CuSO4 → D ↓ (đen) + E
B + F → G ↓ vàng + H
C + J (khí) → L
L + KI → C + M + N

Câu 3: Chọn các chất thích hợp để hoàn chỉnh các PTPƯ sau:
to
a) X1 + X2 
→ Cl2 + MnCl2 + KCl + H2O
b) X3 + X4 + X5 → HCl + H2SO4
c) A1 + A2 (dư) → SO2 + H2O
d) Ca(X)2 + Ca(Y)2 → Ca3(PO4)2 + H2O
e) D1 + D2 + D3 → Cl2 + MnSO4 + K2SO4 + Na2SO4 + H2O
f) KHCO3 + Ca(OH)2 dư → G1 + G2 + G3
g) Al2O3 + KHSO4 → L1 + L2 + L3
Câu 4: Xác đònh công thức ứng với các chữ cái sau. Hoàn thành PTPƯ:
b) X1 + X2 → BaCO3 + CaCO3 + H2O
c) X3 + X4 → Ca(OH)2 + H2
d) X5 + X6 + H2O → Fe(OH)3 + CO2 + NaCl
Câu 5: ViÕt PTHH biĨu diƠn c¸c ph¶n øng ho¸ häc ë c¸c thÝ nghiƯm sau :
a. Nhá vµi giät axit clohidric vµo ®¸ v«i
b. Cho mét Ýt diphotpho pentoxit vµo dd kali hidroxit
b. Nhóng thanh s¾t vµo dd §ång (II) sunfat
c. HÊp thơ N 2O5 vµo H2O
Câu 6: Cho c¸c oxit sau : K2O, SO2, BaO, Fe3O4, N2O5, FeO, Fe2O3. ViÕt PTHH (nÕu cã) cđa c¸c oxit nµy lÇn lỵt t¸c dơng víi H2O,
H2SO4, KOH, HCl
Câu 7: ViÕt PTP¦ :
a. Kim lo¹i M ho¸ trÞ n tan trong dd HCl
b. MgCO3 + HNO3
…
c. Al + H2SO4 (lo·ng)
d. FexOy + HCl
e. Fe + Cl2
f. Cl2 + NaOH
Câu 8: Cho tõ tõ bét Cu vµo dd HNO3 ®Ỉc. Lóc ®Çu thÊy khÝ mÇu n©u bay ra, sau ®ã khÝ kh«ng mµu bÞ ho¸ n©u trong kh«ng khÝ, ci

cïng khÝ ngõng tho¸t ra. GT hiƯn tỵng, viÕt PTHH x¶y ra
Câu 9 : Cã nh÷ng baz¬ sau : Fe(OH)3, Ca(OH)2, KOH, Mg(OH)2, Cu(OH)2
a. Baz¬ nµo bÞ nhiƯt ph©n hủ ?
b. T¸c dơng ®ỵc víi dd H2SO4
c. §ỉi mµu dd phenolphtalein ?
Câu 10: H·y m« t¶ hiƯn tỵng quan s¸t ®ỵc, viÕt pthh khi th¶ l¸ Al vµo nh÷ng dd sau :
a. dd H2SO4 2 M
b. dd NaOH d
c. dd CuCl2

C- ĐIỀU CHẾ MỘT CHẤT TỪ NHIỀU CHẤT
1. Điều chế oxit.
Phi kim + oxi
Kim loại + oxi
OXIT
Oxi + hợp chất

Nhiệt phân axit (axit mất nước)
Nhiệt phân muối
Nhiệt phân bazơ không tan
Kim loại mạnh + oxit kim loại yếu

2. Điều chế axit.
Oxit axit + H2O
Phi kim + Hiđro
AXIT
Muối + axit mạnh
ásù
Ví dụ:
P2O5 + 3H2O → 2H3PO4

;
H2 + Cl2 
→ 2HCl
→
2NaCl + H2SO4
Na2SO4 + 2HCl
3. Điều chế bazơ.
Kim loại(Na, K, Ca, Ba..) + H2O
Kiềm + dd muối
BAZƠ
Oxit bazơ + H2O
Điện phân dd muối (có màng ngăn)
→
Ví dụ: 2K + 2H2O
2KOH + H2
;
Ca(OH)2 + K2CO3 → CaCO3 + 2KOH
điện phân
→ 2KOH + H2 + Cl2
Na2O + H2O → 2NaOH
;
2KCl + 2H2O 
có màng ngăn
4. Điều chế hiđroxit lưỡng tính.
Muối của nguyên tố lưỡng tính + NH4OH (hoăc kiềm vừa đủ) → Hiđroxit lưỡng tính + Muối mới
CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

24

Gv : Dương Văn Kha
Ví dụ: AlCl3 + NH4OH → 3NH4Cl + Al(OH)3 ↓
ZnSO4 + 2NaOH (vừa đủ) → Zn(OH)2 ↓ + Na2SO4
5. Điều chế muối.
a) Từ đơn chất
b) Từ hợp chất
Axit + Bzơ
Kim loại + Axit
Axit + Oxit bazơ
Oxit axit + Oxit bazơ
Kim loại + Phi kim
MUỐI
Muối axit + Oxit bazơ
Muối axit + Bazơ
Kim loại + DD muối
Axit + DD muối
Kiềm + DD muối
DD muối + DD muối

Trường THCS n Sơn

* BÀI TẬP ¸p dơng :

Câu 1: Viết các phương trình phản ứng điều chế trực tiếp FeCl 2 từ Fe, từ FeSO4, từ FeCl3.
Câu 2: Viết phướng trình phản ứng biểu diễn sự điều chế trực tiếp FeSO 4 từ Fe bằng các cách khác nhau.
Câu 3: Viết các phương trình điều chế trực tiếp:
a)
Cu → CuCl2 bằng 3 cách.
b)
CuCl2 → Cu bằng 2 cách.

c)
Fe → FeCl3 bằng 2 cách.
Câu 4: Chỉ từ quặng pirit FeS 2, O2 và H2O, có chất xúc tác thích hợp. Hãy viết phương trình phản ứng điều chế muối sắt
(III) sunfat.
Câu 5: Chỉ từ Cu, NaCl và H2O, hãy nêu cách điều chế để thu được Cu(OH)2. Viết các PTHH xảy ra.
Câu 6: Từ các chất KCl, MnO2, CaCl2, H2SO4 đặc. Hãy viết PTPƯ điều chế: Cl2, hiđroclorua.
Câu 7: Từ các chất NaCl, KI, H2O. Hãy viết PTPƯ điều chế: Cl2, nước Javen, dung dòch KOH, I2, KClO3.
Câu 8: Từ các chất NaCl, Fe, H2O, H2SO4 đặc. Hãy viết PTPƯ điều chế: FeCl2, FeCl3, nước clo.
Câu 9: Từ Na, H2O, CO2, N2 điều chế xa và đạm 2 lá. Viết phương trình phản ứng.
Câu 10: Phân đạm 2 lá có công thức NH 4NO3, phân đạm urê có công thức (NH 2)2CO. Viết các phương trình điều chế 2
loại phân đạm trên từ không khí, nước và đá vôi.
Câu 11: Hỗn hợp gồm CuO, Fe2O3. Chỉ dùng Al và HCl hãy nêu 2 cách điều chế Cu nguyên chất.
Câu 12: Từ quặng pyrit sắt, nước biển, không khí, hãy viết các phương trình điều chế các chất: FeSO 4, FeCl3, FeCl2,
Fe(OH)3, Na2SO4, NaHSO4.

HãA H÷U C¥
Bµi 1:
A, B, D, F, G, H, I lµ c¸c chÊt h÷u c¬ tho¶ m·n c¸c s¬ ®å ph¶n øng sau:
0
t0
, xt
A →
B + C ; B + C t

→D ;
0

, xt
D + E t


→F ;
0
, xt
F + O2 t

→G + E ;

0

, xt
F + G t

→H + E ;
0
t
H + NaOH →
I+F
G+L 
→ I + C
X¸c ®Þnh A, B, D, F, G, H, I, L. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc biĨu diƠn s¬ ®å ph¶n øng trªn.
Bµi 2:
Hoµn thµnh s¬ ®å biÕn ho¸ sau (ghi râ ®iỊu kiƯn nÕu cã)
( 3)
( 4)
B →
C →
Cao su buna
(2)

CaC2

(1)

A
(5)

( 6)
(7)
(8 )
(9)
10
D →
Rỵu etylic →
E →
F →
G →
CH3Cl

BiÕt F lµ: CH3COONa
Bµi 3:
1/ a - ViÕt c«ng thøc cÊu t¹i cã thĨ cã cđa C4H8, C2H4O2, C3H8O.
b - Cã c¸c chÊt khÝ sau C2H6, C2H2, C2H4, CO2, N2, O2. B»ng ph¬ng ph¸p ho¸ häc h·y ph©n biƯt c¸c chÊt trªn.
2/ ViÕt PTP¦ theo s¬ ®å biÕn ho¸ sau (Ghi râ ®iỊu kiƯn nÕu cã):
CH3COOH
2

1
C2H2 
CH3CHO
→

4

5
CH3COOC2H5 
C2H5OH
→

3

C2H5OH
3/ Tõ than ®¸, ®¸ v«i, c¸c chÊt v« c¬ vµ c¸c ®iỊu kiƯn cÇn thiÕt. ViÕt c¸c PTP¦
(Ghi râ ®iỊu kiƯn) ®iỊu chÕ Vinyl clorua, Poly etilen, Cao su buna.
Bµi 4:

a. X¸c ®Þnh c¸c chÊt A , B , C , D , E , F vµ viÕt c¸c PTHH minh ho¹.
Na 2CO3
Cl 2 , AS
Ca (OH ) 2
NaOH
NaOH , xtCaO ,t 0
2 , xt
C2H6 +

→ A +
→ B O
→ C +
→ D +

→ E +


→ F
Bµi 5:
X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o cđa A, B, C, D, E, F, G vµ hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc thĨ hiƯn theo s¬ ®å biÕn ho¸ sau(ghi
râ c¸c ®iỊu kiƯn nÕu cã).
C
+Y
C
( TH:t 0,p,xt)
G
CÁC CHUN ĐỀ BỒI DƯỠNG HĨA THCS - LUYỆN THI VÀO 10

25