BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

Hoạt động giáo dục là quá là quá trình tác động có hệ thống và có mục
đích đến tâm lý người bị giáo dục, để luyện tập cho họ những thói quen cũng
như những phẩm chất tâm lý mà người giáo dục mong muốn. Hoạt động
giáo dục luôn luôn được coi là bộ phận hết sức quan trọng trong các dạng
hoạt động của con người. Quá trình giáo dục là một quá trình tác động có hệ
thống, kết quả của hoạt động giáo dục ở giai đoạn trước, sẽ là tiền đề, là cơ
sở để tiến hành hoạt động giáo dục ở giai đoạn tiếp theo. Trong hoạt động tư
pháp hoạt động giáo dục đóng vai trò nhất định, sau đây em xin đi vào phân
tích vai trò của hoạt động giáo dục trong các giai đoạn tố tụng (điều tra vụ án
hình sự; xét xử vụ án hình sự; giáo dục, cải tạo phạm nhân).

I.

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. Vai trò của hoạt động giáo dục trong điều tra vụ án hình sự

Trong giai đoạn điều tra, điều tra viên cũng đã bắt đầu thực hiện chức
năng giáo dục. Nội sung của hoạt động giáo dục trong giai đoạn này bao
gồm:
+ Giáo dục ý thức pháp luật cho các công dân
Trong khi tiến hành điều tra, mỗi một cử chỉ, hành vi của điều tra viên
cần được cân nhắc và mang tính giáo dục nhất định. Có như vậy cuộc hỏi
cung mới có kết quả tích cực. Khi giao tiếp với các công dân là các đương
sự có liên quan, ngoài mục đích thu thập thông tin, điều tra viên phải giáo
dục và hình thành ý thức pháp luật cho các công dân. Điều tra viên phải có
thái độ và tác phong làm việc nghiêm túc, khoa học. Trong quá trình làm
việc với các công dân là đương sự điều tra viên phải nắm bắt được diễn biến
tâm lý của họ, nêu một tấm gương sáng trong việc tuân thủ pháp luật, nhằm

tiến hành giáo dục ý thức pháp luật cho các công dân. Khi ý thức pháp luật
[Type text]

Page 1


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

của công dân được nâng cao sẽ hạn chế được các hành vi vi phạm pháp luật,
qua đó góp phần vào công cuộc phòng ngừa tội phạm.
+ Hoạt động giáo dục của điều tra viên nhằm hướng tới loại bỏ những
đau thương mất mát, những xúc cảm tiêu cực, cũng như những trở ngại
về tâm lý ở người làm chứng, người bị hại.
Điều tra là một hoạt động rất đặc biệt, nó có thể gây ra sự căng thẳng
cho người tham gia hoạt động này. Khi tiến hành hoạt động điều tra, các
điều tra viên phải lựa chọn cách ứng xử phù hợp, tạo cho người chứng và
người bị hại cảm thấy được sự thông cảm, sẻ chia và được giúp đỡ từ phía
những người trong cơ quan điều tra. Từ đó, họ sẽ có thái độ tích cực hợp tác
bởi khi tham gia điều tra, ở người làm chứng và người bị hại sẽ có những ức
chế nhất định về tâm lý. Việc bị cơ quan điều tra triệu tập đến để cung cấp
chứng cứ, có thể nằm ngoài ý muốn của người làm chứng. Họ có thể thấy
phiền hà, áp lực, không muốn bản thân bị liên lụy, có nhiều trường hợp họ ái
ngại và sợ bị trả thù.
Đối với người bị hại, diễn biến tâm lý ở họ rất phức tạp. Họ là người
phải gánh chịu hậu quả của tội phạm, điều này hình thành ở họ những xúc
cảm tiêu cực như: thất vọng, sợ hãi, đau khổ,… Khi tham gia quá trình điều
tra, những xúc cảm đó sẽ được tăng cường. Trong một số trường hợp người
bị hại còn có tư tưởng nghi ngờ, thiếu lòng tin vào hoạt động và sự chứng
minh của cơ quan điều tra.
Tất cả những yếu tố trên có thể ảnh hưởng tiêu cực tới tâm lý của người

làm chứng, người bị hại, có thể dẫn đến thái độ không muốn hợp tác với cơ
quan điều tra. Vì thế, nhiệm vụ của hoạt động giáo dục là phải loại bỏ những
ức chế tâm lý ở đối tượng trên, tạo niềm tin và thiện trí ở họ, để họ tích cực
hợp tác với cơ quan điều tra. Trên thực tế, đã có trường hợp cơ quan điều tra
chưa làm tốt công tác giáo dục của mình nên người bị hại đã không giải tỏa
[Type text]

Page 2


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

được những ức chế tâm lý của họ, dẫn tới những hành động quá khích, gây
rối, làm ảnh hưởng tới uy tín của các cơ quan bảo vệ pháp luật, ảnh hưởng
tới việc điều tra vụ án.
+ Chức năng giáo dục của điều tra viên thể hiện rõ nét trong hoạt động
đấu tranh với các bị can buộc họ phải khai báo sự thật, từ bỏ con đường
phạm tội, khắc phục các hậu quả đã gây ra…
Nội dung cơ bản của hoạt động giáo dục trong giai đoạn điều tra là
hướng tới cải tạo cảm hóa người phạm tội. Ở giai đoạn điều tra, việc giao
dục người phạm tội chỉ mang tính chất sơ bộ, nhằm bước đầu hình thành ở
họ thái độ ăn năn, hối hận đối với việc phạm tội, từ đó có thái độ thành khẩn
khai báo. Tác động giáo dục ở giai đoạn này là cơ sở cho hoạt động giáo dục
đối với người phạm tội trong những giai đoạn tiếp theo.
Hoạt động giáo dục thực hiện chủ yếu các nhiệm vụ sau:
- Trong giai đoạn điều tra cần phải xây dựng cơ sở cho các hoạt động
giáo dục sau này. Sự hình thành cơ sở giáo dục cho các giai đoạn hoạt
động tư pháp khác có thể biểu hiện bằng sự thu thập thông tin cần
thiết để tổ chức quá trình giáo dục tiếp theo của Tòa án và các tổ chức
xã hội khác được giao nhiệm vụ giáo dục người phạm tội. Điều tra

viên cũng cần thu thập những thông tin cần thiết về: cá nhân bị can để
cung cấp cho các cơ quan sẽ tiếp tục giáo dục họ, đó là những thông
tin về phẩm chất tiêu cực của nó; môi trường xung quanh tác động đến
các phẩm chất tiêu cực của bị can;
- Sự tác động của điều tra viên cũng có ảnh hưởng rất lớn đối với bị
can. Điều tra viên phải có những cách ứng xử phù hợp với không khí
làm việc với bị can lúc bấy giờ, phải có thái độ kiên nghị, nghiêm túc
nhưng lúc cần nhu vẫn phải nhu để tâm lý của bị can không bị ức chế,
mà ngược lại có những suy nghĩ và xúc cảm tích cực để sẵn sàng hợp
[Type text]

Page 3


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

tác với cơ quan điều tra. Sự tác động này cần nhằm khơi dậy trong bị
can cảm xúc về tội lỗi của mình. Điều tra viên phải chú ý tới thái độ
cũng như cách xử sự của mình đối với bị can. Sự đối xử công bằng,
lịch sự và nhân đạo của điều tra viên sẽ kích thích sự suy nghĩ của bị
can về tội lỗi của mình, sẽ làm cho họ phân tích đúng đắn các sai lầm
của mình, vạch ra các phẩm chất tiêu cực mà mình mắc phải, đồng
thời suy nghĩ đúng về hình phạt mà Tòa án sẽ áp dụng đối với họ;
- Khi phân tích hành vi phạm tội của bị can, điều tra viên cần chú ý
thận trọng khi rút ra kết luận về tính chất nghiêm trọng của tội phạm,
về nguyên nhân phạm tội, động cơ phạm tội của họ. Điều tra viên phải
tạo cho bị can ý thức tự phê phán bản thân. Tức là phải kích thích để
họ tự lên án hành vi phạm tội mà họ gây ra, hiểu đúng đắn các nguyên
nhân phạm tội và động cơ phạm tội.
Chức năng giáo dục của điều tra viên đối với bị can có thể là sự công

khai tranh luận về các tình tiết của vụ án, song cũng có thể bí mật nêu ra các
câu hỏi và giải đáp các câu hỏi của nhau. Tâm lý của bị can chỉ có thể bị các
chủ thể khác tác động vào chứ không ai có thể điều khiển được. Điều tra
viên phải nắm bắt được các trạng thái tâm lý của bị can từ đó có những
phương pháp tác động tâm lý phù hợp, khơi dậy ở họ những nhận thức tích
cực, tạo cho “con người chân chính” trong bị can chiến thắng. Thông thường
quá trình tâm lý diễn ra trong bị can do bản thân bị can tự đấu tranh, để tác
động giáo dục đối với bị can, điều tra viên còn có thể thông qua những sự
việc, thông tin có giá trị thuyết phục đối với bị can. Ví dụ để khơi dậy ở bị
can lòng tự hào về gia đình, có thể nêu ra một tấm gương của người thân, từ
đó họ sẽ mạnh dạn, quyết tâm sửa chữa sai lầm.
Trong bất kỳ quá trình cảm hóa nào, sự giáo dục cũng có hai bước phát
triển – quá trình cung cấp tri thức, kinh nghiệm, thói quen; quá trình tự giáo
[Type text]

Page 4


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

dục một cách tích cực, sáng tạo sử dụng các tri thức, kinh nghiệm và thói
quen mới. Phải có quá trình tự cải tạo nếu không mục đích của giáo dục sẽ
không thể đạt được. Khi điều tra viên khơi dậy được tính tích cực tự giáo
dục của bị can thì hoạt động giáo dục trong giai đoạn điều tra sẽ nhanh
chóng đạt hiệu quả. Mặt khác, sau khi kết thúc giai đoạn điều tra ở bị cáo đã
hình thành trạng thái tâm lý tích cực, sẵn sàng tiếp nhận các tác động giáo
dục của tòa án và các cơ quan cải tạo phạm nhân.
2. Vai trò của choạt động giáo dục trong xét xử vụ án hình sự
Hoạt động giáo dục trong xét xử cũng như trong điều tra đều hướng
tới giáo dục bị cáo và mọi công dân. Tòa án giáo dục mọi người ý thức tôn

trọng pháp luật, rèn luyện thói quen tuân thủ pháp luật, cần làm cho mọi
người tin rằng bất cứ hành vi vi phạm pháp luật nào cũng sẽ bị Tòa án và xã
hội lên án, giáo dục mọi công dân có ý thức tham gia vào hoạt động đấu
tranh phòng ngừa và chống tội phạm.
Trong giai đoạn xét xử, nội dung của hoạt động giáo dục gồm:
+ Tiếp tục giáo dục người phạm tội, làm hình thành ở họ sự ăn năn hối hận
để có thái độ tích cực đối với bản án. Thái độ này sẽ là cơ sở để người phạm
tội có tư tưởng, ý thức tích cực khi tham gia quá trình cải tạo.
+ Giáo dục ý thức pháp luật cho các công dân. Tòa án cần giáo dục cho mọi
người có mặt trong phòng xử án ý thức tôn trọng đối với hoạt động xét xử.
Chính vì vậy, Tòa án phải luôn cân nhắc kỹ phản ứng, xử xự của mình đối
với bất kỳ hành vi vi phạm nào chống lại Tòa án, cản trở hoạt động xét xử
của Tòa án. Tác động giáo dục của Tòa án đến bị cáo không chỉ diễn ra
trong thời gian xét xử tại phiên tòa mà còn được tiếp tục sau khi đã tuyên án,
tức là trong suốt thời gian cải tạo người phạm tội.
+ Hướng tới những thành viên không vững vàng trong xã hội nhằm răn đe
họ, ngăn ngừa tội phạm. Tác động giáo dục của Tòa án là hình thức hoạt
[Type text]

Page 5


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

động đặc biệt, đó là giáo dục thông qua chính phiên tòa xét xử; qua việc
nghiên cưu công khai, trực tiếp, đầy đủ, khách quan, cụ thể các tình tiết của
vụ án tại phiên tòa. Hoạt động xét xử mang tính chất giáo dục không chỉ với
bị cáo mà còn với những công dân khác, đặc biệt là một số thành phần có tư
tưởng tiêu cực, có ý định phạm tội. Qua phiên tòa, sự trừng trị của pháp luật
đối với bị cáo như là hồi chuông cảnh tỉnh những người có ý thức sai lệch,

răn đe họ nhằm ngăn chặn những hành vi sai trái mà họ dự định hoặc đã và
đang thực hiện. Từ đó, hạn chế được tội phạm, sự nhận thức của công dân
được nâng lên thì ý thức thực hiện và tuân thủ pháp luật cũng được tăng lên.
+ Giáo dục, nâng cao tinh thân trách nhiệm với những lãnh đạo tập thể đã
có những thiếu sót, tạo điều kiện cho tội phạm. Phiên tòa có tác dụng giáo
dục cụ thể hơn và có mục đích rõ rệt đến tập thể nơi bị cáo cư trú và làm
việc, đến cá nhân bị cáo. Điều này được biểu hiện trong phương hướng rõ
ràng khi lấy lời khai người làm chứng, biểu hiện trong việc phát hiện lối
sống và hoạt động của tập thể đã tạo điều kiện và khả năng phạm tội đối với
bị cáo. Cuối cùng, sự lôi cuốn các kiểm sát viên và những người bào chữa
vào quá trình xét xử cũng là phương tiện tăng cường tác động giáo dục của
Tòa án đối với những tập thể này.
+ Hoạt động xét xử giáo dục cả các hội thẩm nhân dân. Quá trình giáo dục
hội thẩm nhân dân thể hiện ở chỗ thẩm phán truyền đạt cho họ những kiến
thức pháp lý nhất định, kinh nghiệm xét xử, phẩm chất ý chí, rèn luyện cho
họ ý thức pháp luật cao hơn. Chức năng của hội thẩm nhân dân, củng cố
quan điểm của mình về nhà nước và pháp luật, tạo ra thói quen, kinh nghiệm
xét xử và giải quyết những vấn đề giáo dục.
Hoạt động giáo dục cần phải xuyên suốt trong tất cả các giai đoạn của
hoạt động xét xử trong nhận thức và thiết kế của Tòa án. Trong giai đoạn
chuẩn bị xét xử, Tòa án không chỉ lập kế hoạch nhận thức trong giai đoạn
[Type text]

Page 6


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

xét hỏi mà còn lập kế hoạch thực hiện tác động giáo dục. Vì vậy, có thể mời
người làm chứng, đại diện đoàn thể xã hội, nghiên cứu điều kiện sống và

điều kiện giáo dục của bị cáo... để thực hiện mục đích nói trên. Trong giai
đoạn thẩm vấn, ảnh hưởng giáo dục muôn vẻ và rất đa dạng. Giáo dục ảnh
hưởng đến thẩm vấn, đến việc tiếp nhận và hiểu rõ chứng cứ, đến hoạt động
của những người tham gia thẩm vấn. Thẩm phán, kiểm sát viên, luật sư phải
luôn ý thức được rằng mọi hoạt động của họ phải hướng tới đảm bảo cả
chức năng giáo dục. Họ phải thức tỉnh các bị cáo để họ nhận thức được lỗi
lầm và mong muốn sủa chữa clỗi lầm đó. Họ cần phải tác động đến những
người có mặt tại phiên tòa, hình thành cho những người này ý thức tôn trọng
pháp luật, chỉ ra cho họ biện pháp đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm.
Củng cố phẩm chất ý chí cần thiết cho họ trong cuộc đấu tranh nay.
Nếu trong thẩm vấn, tác động giáo dục thông qua việc tiếp nhận, nghiên
cứu và kiểm tra chứng cứ, nhận dạng vụ án, thì trong tranh luận tại phiên tòa
tác động giáo dục thông qua việc giải thích, phân tích sâu sắc hơn về thực
chất và ý nghĩa của những chứng cứ đã tiếp nhận được trong thẩm vấn, và
phân tích các điều luật tương ứng.
Tác động giáo dục của Tòa án được thể hiện cả khi tuyên án. Do đó, bản
án mà Tòa án tuyên phải đúng, đáp ứng với những yêu cầu của pháp luật đó
là hình phạt phải phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi
phạm tội và nhân cách của bị cáo, bản án phải rõ ràng, sáng sủa, cụ thể và dễ
hiểu. Bản án của Tòa càng được nhiều người biết càng tốt, do đó Tòa án cần
công bố rộng rãi nội dung bản án. Điều này rất quan trọng vì nó giúp Tòa án
thực hiện tác động giáo dục chung đối với công dân. Tác động giáo dục của
Tòa án có thể được kết thúc khi Tòa án có cơ sở để cho rằng bị cáo đã rút ra
những kết luận cần thiết cho bản thân mình và xét về mọi phương diện, bị
cáo sẽ không bao giờ tái phạm nữa.
[Type text]

Page 7

BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

Tác động giáo dục của Tòa án có thể được tiếp tục cả sau khi Tòa àn
tuyên án. Nếu sau khi tuyên án, người bị kết án được hưởng án treo hoặc bị
phạt cải tạo không giam giữ, thì Tòa án cần kết hợp chặt chẽ với tập thể nơi
họ cư trú hoặc làm việc, để giúp họ tổ chức quá trình tự giáo dục và kiểm tra
quá trình cải tạo của họ. Còn trường hợp người bị kết án bị phạt tù, hoạt
động giáo dục của Tòa án phải được thể hiện rõ ràng, cụ thể trong giai đoạn
thi hành án vì đối tượng bị giáo dục đã được thu hẹp. Vì vậy, các phương
pháp tác động giáo dục cũng thay đổi. Tác động giáo dục đến bị cáo với sự
có mặt của tất cả mọi người tại phiên tòa, tất nhiên không thể thực hiện được
bằng những phương pháp vẫn thường sử dụng trong giai đoạn thi hành án.
Trong giai đoạn thi hành án, phương pháp đàm thoại cá nhân, phương pháp
thực nghiệm sư phạm,... có vị trí quan trọng.
Trong trường hợp phạm nhân được tha trước thời hạn một cách có điều
kiện thì chức năng giáo dục lại có thể chuyển sang Tòa án và cùng với chức
năng đó, Tòa án kiểm tra lối sống của phạm nhân đã được cải tạo trong trại
giam, cần phải giúp đỡ họ để họ hòa nhập vào cuộc sống mới trong những
điều kiện mới, trong tập thể mới...
3. Vai trò của hoạt động giáo dục trong quá trình giáo dục, cải tạo

phạm nhân
Mục đích của hoạt động giáo dục trong giai đoạn cait tạo là giáo dục,
cảm hóa phạm nhân, đảm bảo cho họ không tái phạm sau khi mãn hạn tù.
Nói cách khác, hoạt động giáo dục trong giai đoạn cải tạo nhằm triệt tiêu
những lệch lạc đã hình thành trong tâm lý phạm nhân, hình thành những
phẩm chất tâm lý tích cực, phù hợp với yêu cầu của xã hội. Quá trình giáo
dục, cải tạo phạm nhân, chức năng của hoạt động giáo dục được thể hiện rõ
nét nhất. Đây là chức năng giáo dục đặc biệt, nó được thể hiện qua những
nét đặc trưng cơ bản của hoạt động giáo dục, gồm nhưng nét đặc trưng sau:

[Type text]

Page 8


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

+ Phương hướng giáo dục đặc thù được vạch ra rõ ràng. Đây chính là quá
trình giáo dục, cải tạo những phạm nhân có những thói quen và phẩm chất
tiêu cực nhất định. Muốn giáo dục cho họ những phẩm chất tích cực thì phải
loại bỏ ở họ những phẩm chất tiêu cực. Khi phải chấp hành phán quyết của
Tòa án, các phạm nhân thường có tâm lý không thoải mai, hoang mang, lo
sợ và buồn chán,... Từ đó có thể có những hành động chống đối, không chịu
sự sắp xếp của các cán bộ trong trại giam. Những trường hợp này phải có kế
hoạch từ trước, vạch ra những phương hướng, biện pháp có thể áp dụng nếu
có bất kỳ một hành vi chống đối nào xảy ra. Giáo dục đóng vai trò quan
trọng, ban đầu giúp phạm nhân chấp nhận cuộc sống thực tại, tạo ảnh hưởng
để ở phạm nhân xuất hiện ý thức tích cực, nhận và mong muốn sửa lỗi lầm
của mình. Tiến đến là thái độ tích cực trong cải tạo, hình thành về mặt nhân
cách những phẩm chất tốt, loại bỏ dần suy nghĩ tiêu cực từ đó hình thành
tính tích cực trong suy nghĩ cũng như hành động cụ thể của phạm nhân.
+ Điều kiện giáo dục đặc biệt, có sự kiểm tra xã hội nghiêm khắc, ngặt
nghèo, đó là phạm nhân phải sống cách ly khỏi xã hội và phải chấp hành chế
độ của trại. Quá trình giáo dục không thể áp dụng một cách đơn lẻ mà phải
có sự kết hợp với thuyết phục và cưỡng chế. Trong điều kiện giáo dục đặc
biệt ở trại (như điều kiện về chế độ, kết hợp cải tạo với trừng phạt), yếu tố
cưỡng chế giữ vai trò quan trọng hơn cả. Điều kiện ngoại cảnh tại trại giam
cũng có ảnh hưởng tới quá trình cải tạo của phạm nhân. Chế độ của trại cũng
là yếu tố làm thay đổi những nhu cầu, thói quen xấu và phẩm chất nhân cách
tiêu cực của phạm nhân.

+ Tác động giáo dục của chính quyền xã, phường, thị trấn hoặc của cơ quan,
tổ chức nơi trước đây phạm nhân cư trú hoặc làm việc đến khi phạm nhân bị
hạn chế.

[Type text]

Page 9


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

+ Cải tạo trong trại được tiến hành trong nhóm các phạm nhân, trong nhóm
luôn luôn tồn tại những phẩm chất tâm lý tiêu cực nhất định vì họ là những
người phạm tội. Do đó, khi tiến hành hoạt động giáo dục, cải tạo, ban giám
thị phải luôn luôn cân nhắc đến những mâu thuẫn trong giao tiếp giữa các
phạm nhân.
Điều đó đòi hỏi ban giám thị trai giam phải chuẩn bị và sử dụng các
phương pháp tác động đặc thù với mục đích giáo dục, cải tạo, và các phương
pháp phải được sử dụng thường xuyên trong những hoàn cảnh cụ thể được
tạo ra trong nhóm phạm nhân. Muốn cải tạo phạm nhân thì phải đồng thời
tiến hành cải tạo cả nhóm những phạm nhân khác. Ở đây tác dụng giáo dục
phải tiến hành song song và đồng thời đến nhóm phạm nhân và cá nhân
phạm nhân được đặt trong nhóm này. Chính vì vậy, hoạt động giáo dục
trong trại cải tạo được phát triển theo hai hướng, đó là giáo dục nhóm phạm
nhân và giáo dục một phạm nhân cụ thể. Giáo dục một phạm nhân cụ thể chỉ
có thể đạt hiệu quả khi có sự tham gia của cả nhà giáo dục và cả nhóm phạm
nhân cũng tham gia. Mặt khác, mỗi một phạm nhân cụ thể cũng ảnh hưởng
đến việc giáo dục nhóm phạm nhân. Cùng với hoạt động giáo dục, cán bộ
quản giáo phải luôn luôn xây dựng và so sánh, đối chiếu với mô hình tư duy
về cấu trúc nhân cách của phạm nhân, như trước đây họ là người như thế

nào? Hiện tại họ là người như thế nào? Và trong tương lai cần phải trở thánh
người như thế nào dưới ảnh hưởng của giáo dục trong quá trình giáo dục cải
tạo.
 Từ những phân tích trên ta thấy, giáo dục là một quá trình tác động
không mang tính tự phát, mà là quá trình tác động có chủ định, có mục đích
rõ ràng. Quá trình giáo dục trong hoạt động tư pháp là một quá trình tác
động có hệ thống. Kết quả của hoạt động giáo dục ở giai đoạn trước sẽ là
tiền đề, là cơ sở để tiến hành hoạt động giáo dục ở giai đoạn tiếp theo. Ở giai
[Type text]

Page 10


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

đoạn điều tra, việc giáo dục người phạm tội chỉ mang tính chất sơ bộ. Dựa
trên kết quả giáo dục của giai đoạn điều tra, Tòa án tiếp tục củng cố và làm
hình thành ở người phạm tội thái độ ăn năn, hối hận, từ đó có thái độ tích
cực với bản án của Tòa án. Thái độ này sẽ tạo ra tâm thế tích cực để phạm
nhân dễ dàng thích nghi và chấp nhận các chế độ cải tạo. Nhờ đó, việc cải
tạo sẽ thuận lợi hơn, có thể làm chuyển biến tâm lý của người phạm tội,
khiến họ có suy nghĩ tích cực, biết chấp nhận và sửa lỗi của mình, khiến họ
trở thành công dân tốt, tích cực sửa chữa lỗi lầm của mình khi quay lại hòa
nhập với cuộc sống bình thường. Hoạt động giáo dục được tiến hành thông
qua các giai đoạn tố tụng, nó đóng vai trò quan trọng và mang một ý nghĩa
riêng ở mỗi giai đoạn tố tụng. Hoạt động giáo dục ở mỗi giai đoạn đều có
mối quan hệ chặt chẽ với nhau, hỗ trợ và bổ sung cho nhau để hoạt động
giáo dục đạt hiệu quả tốt nhất.

II.

KẾT LUẬN

Giáo dục là một hoạt động có vai trò quan trọng không chỉ trong đời
sống hàng ngày mà còn trong các giai đoạn tố tụng như: điều tra vụ án hình
sự; xét xử vụ án hình sự; giáo dục, cải tạo phạm nhân. Trong mỗi trường
hợp, hoàn cảnh hoạt động giáo dục có những vai trò và nội dung khác nhau,
trong các giai đoạn tố tụng, hoạt động giáo dục cũng có vai trò và nội dung
riêng. Hoạt động này được tiến hành xuyên suốt trong các giai đoan của hoạt
động tư pháp, nó mang tính hệ thống, đồng bộ trong việc cải tạo, cảm hóa
người phạm tội, giúp người phạm tội có thái độ tích cực trong các giai đoạn
tố tụng. Làm chuyển biến về tâm lý của họ, từ đó họ có những xử sự, hành
vi phù hợp với chuẩn mực xã hội, tiến tới hình thành nhân cách mới hoàn
thiện hơn, để trở thành công dân tốt cho xã hội.

[Type text]

Page 11


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Giáo trình Tâm lý học tư pháp; Trường đại học Luật Hà Nội; Nxb. Bộ
Công an; HN-2006
2. Tâm lý học tư pháp – Hướng dẫn trả lời lý thuyết, giải bài tập tình
huông, trắc nghiệm; Th.s Chu Liên Anh và Th.s Dương Thị Loan;
Nxb. Chính trị - hành chính; HN-2010

[Type text]

Page 12


BÀI TẬP LỚN HỌC KỲ- MÔN TÂM LÝ HỌC TƯ PHÁP

MỤC LỤC

I.

GIẢI QUYẾT VẤN

Trang
1

ĐỀ.........................................................
1. Vai trò của hoạt động giáo dục trong điều tra vụ án hình

1

sự........................................................................................
2. Vai trò của choạt động giáo dục trong xét xử vụ án hình

5

sự.......................................................................................
3. Vai trò của hoạt động giáo dục trong quá trình giáo dục,

8

cải tạo phạm nhân............................................................
II.

KẾT

11

LUẬN.........................................................................
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................

[Type text]

12

Page 13