Quy hoạch phòng chống lũ sông cầu phục vụ phát triển kinh tế xã hội và ổn định dân cư khu vực tỉnh bắc ninh

L IC M N
Lu n v n th c s : “Quy ho ch phịng ch ng l sơng C u ph c v phát
tri n kinh t xã h i và n đ nh dân c khu v c t nh B c Ninh” đã đ

c tác gi

hoàn thành đúng th i h n quy đ nh và đ m b o đ y đ các yêu c u trong đ c
đ

ng

c phê duy t.
Trong quá trình th c hi n, nh s giúp đ t n tình c a các Giáo s , Ti n s

Tr

ng

i H c Thu L i, c quan chuyên môn, các công ty t

v n và đ ng

nghi p, tác gi đã hoàn thành lu n v n này.
Tác gi chân thành c m n PGS.TS Ph m Vi t Hòa đã t n tình h

ng d n

giúp đ đ tác gi hồn thành lu n v n.
Tác gi xin chân thành c m n các th y cô tr
các th y cô trong khoa K thu t tài nguyên n
su t quá trình h c

i h c và Cao h c t i tr

ng

i h c Thu L i Hà N i,

c đã t n t y gi ng d y tác gi trong
ng.

Tuy đã có nh ng c g ng song do th i gian có h n, trình đ b n thân còn h n
ch , lu n v n này không th tránh kh i nh ng t n t i, tác gi mong nh n đ

c

nh ng ý ki n đóng góp và trao đ i chân thành c a các th y cô giáo, các anh ch em
và b n bè đ ng nghi p. Tác gi r t mong mu n nh ng v n đ còn t n t i s đ
gi phát tri n

c tác

m c đ nghiên c u sâu h n góp ph n ng d ng nh ng ki n th c

khoa h c vào ph c v đ i s ng s n xu t.
Xin chân thành c m n!
Hà N i, ngày

tháng

n m 2015

H c viên

Nguy n Ng c Phú

-1-


L I CAM OAN

H và tên h c viên:

NGUY N NG C PHÚ

L p cao h c:

CH21Q21

Chuyên ngành:

K thu t tài nguyên n

c

Tên đ tài lu n v n: “Quy ho ch phịng ch ng l sơng C u ph c v phát
tri n kinh t xã h i và n đ nh dân c khu v c t nh B c Ninh”.
Tôi xin cam đoan đ tài lu n v n c a tơi hồn tồn do tơi làm, nh ng k t qu
nghiên c u tính tốn trung th c. Trong quá trình làm lu n v n tơi có tham kh o các
tài li u liên quan nh m kh ng đ nh thêm s tin c y và tính c p thi t c a đ tài. Tôi
không sao chép t b t k ngu n nào khác, n u vi ph m tôi xin ch u trách nhi m

tr

c Khoa và Nhà tr

ng.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2015

H c viên

Nguy n Ng c Phú

-2-


M CL C
DANH M C HÌNH V ............................................................................................ 6
DANH M C B NG BI U ....................................................................................... 7
M

U .................................................................................................................... 1
1. Tính c p thi t c a đ tài. .....................................................................................1
2. M c tiêu nghiên c u. ..........................................................................................2
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u. .....................................................................2

4. Cách ti p c n và ph
5. K t qu đ t đ

ng pháp nghiên c u. ........................................................2

c. ................................................................................................3

 ......................................................................................................................... 4
CH

NG 1: .............................................................................................................. 4

T NG QUAN V L NH V C NGHIÊN C U VÀ VÙNG NGHIÊN C U ...... 4
1.1. T ng quan l nh v c nghiên c u. ......................................................................4
1.1.1. T ng quan l nh v c nghiên c u trong n

c. ..................................................... 4

1.1.2. T ng quan v các gi i pháp phòng ch ng l l u v c sông c a các n
1.2.

c...... 6

c đi m t nhiên vùng nghiên c u. ...............................................................7

1.2.1.

c đi m v trí đ a lý............................................................................................. 7

1.2.2.

c đi m đ a hình. .............................................................................................. 10

1.2.3.

c đi m đ a ch t. .............................................................................................. 10

1.2.4.

c đi m th nh

1.2.5.

c đi m h th ng sơng ngịi. ........................................................................... 11

1.2.6.

c đi m khí t

1.2.7.

c đi m th y v n, dòng ch y. .......................................................................... 17

ng. ........................................................................................ 10
ng, khí h u. ............................................................................. 14

1.3. Tình hình dân sinh kinh t và các yêu c u phát tri n c a vùng. ....................22
1.3.1. Dân s . ................................................................................................................. 22

1.3.2. Lao

ng. ............................................................................................................ 23

1.3.3. Tình hình phát tri n kinh t . ............................................................................... 24
1.3.4. M c tiêu phát tri n kinh t xã h i ch y u ........................................................ 26

-3-


1.4. Tình hình l l t, úng ng p và các nguyên nhân gây ra l l t cho các tuy n
sơng C u có đê khu v c t nh B c Ninh. ...............................................................29
1.4.1. Hi n tr ng và di n bi n l l t gây ng p úng .................................................... 29
1.4.2. Nguyên nhân gây ra l l t cho các tuy n sông C u. ....................................... 32
1.5. V n đ còn t n t i và c n nghiên c u trên sơng C u vùng có đê. .................33
CH

NG 2: ............................................................................................................ 35

NGHIÊN C U C

S

XU T GI I PHÁP PHỊNG CH NG L CHO

CÁC TUY N SƠNG C U CÓ Ê KHU V C T NH B C NINH ................... 35
2.1. Phân tích nh h

ng c a đ nh h

ng phát tri n kinh t - xã h i đ n yêu c u

phòng tránh l l t c a vùng. .................................................................................35
2.1.1.

nh h

2.1.2. M t s

ng phát tri n các ngành kinh t chính............................................... 35
nh h

ng c a phát tri n kinh t - xã h i đ n u c u phịng ch ng l

sơng C u. ........................................................................................................................ 42
2.2. Cơng tác phịng ch ng l và hi n tr ng các cơng trình phịng ch ng l tuy n
sông C u khu v c t nh B c Ninh. .........................................................................45
2.2.1.Yêu c u đ t ra đ i v i cơng tác phịng l .......................................................... 45
2.2.2 .Hi n tr ng các cơng trình phịng ch ng l trên Sơng C u. ............................ 46
2.2.3. Phân tích dịng ch y l . ...................................................................................... 50
CH

NG 3: ............................................................................................................ 56
XU T VÀ L A CH N GI I PHÁP PHÒNG CH NG L CHO CÁC

TUY N SƠNG C U CĨ Ê TRÊN

A BÀN T NH B C NINH ................... 56

3.1. Phân vùng phòng ch ng l cho các tuy n sông C u có đê. ...........................56

a). Khái ni m v phân vùng b o v ch ng l . ............................................................. 56
b). C s phân vùng phòng ch ng l , l t. ................................................................... 56
c). Các ph

ng pháp phân vùng phòng ch ng l , l t và k t qu phân vùng .......... 56

3.2. Tiêu chu n quy ho ch phòng ch ng l cho tuy n sơng C u có đê khu v c
t nh B c Ninh. .......................................................................................................57
3.3. L a ch n mơ hình tính tốn thu l c. ............................................................60
1) Gi i thi u mơ hình mike 11 ...................................................................................... 61

-4-


2) Gi i thi u ngun lý tính tốn trong mơ hình MIKE 11 ....................................... 62
3) Thi t l p mơ hình tính tốn th y l c ....................................................................... 63
3.4. Xác đ nh m c b o đ m phòng ch ng l cho các tuy n sông C u có đê trên
đ a bàn t nh B c Ninh. ..........................................................................................73
3.4.1. Quy ho ch phân c p, nâng c p các tuy n đê đ n n m 2020.......................... 73
3.4.2. ánh giá kh n ng ch ng l c a các tuy n đê sông C u theo quy ho ch đ n
n m 2020. ....................................................................................................................... 74
3.5. Xác đ nh l thi t k c a tuy n sông C u có đê g m l u l
m cn

c l thi t k . ............................................................................................80

3.6. Xác l p đ
h

ng l thi t k và

c tuy n hành lang thoát l trên sông C u và đánh giá m c đ

ng c a hành lang thoát l

nh

đ n kh n ng thốt l c a lịng d n. .....................82

3.6.1. Xác đ nh ch gi i thoát l đ i v i tuy n sơng C u có đê................................. 82
3.6.2. Quy ho ch khai thác, s d ng bãi sông ............................................................ 90
3.7. Tính tốn và l a ch n ph

ng án ph c v quy ho ch tuy n thoát l cho sông

C u khu v c t nh B c Ninh. ..................................................................................91
3.7.1. Các ph

ng án tuy n thoát l . ........................................................................... 91

3.7.2. K t qu tính tốn. ................................................................................................ 91
3.7.3. Phân tích k t qu . ................................................................................................ 94
K T LU N VÀ KI N NGH ................................................................................ 97
I. K T LU N. ......................................................................................................97
II. KI N NGH . ....................................................................................................98
TÀI LI U THAM KH O ...................................................................................... 99
PH L C ...............................................................................................................100
PH L C 1:...........................................................................................................100
PH L C 2:...........................................................................................................102

-5-


DANH M C HÌNH V
Hình 1.1: S đ l i tr m d báo th ng l u sông H ng
(Ngu n:TTQGDBKTTVTW)..............................................................................4
Hình 1.2: B n đ hành chính t nh B c Ninh. .............................................................8
Hinh 1.3: i m cu i Sông C u nh p l u v i Sông Th ng t nh B c Ninh ...............8
Hình 1.4: Khu v c nghiên c u sông C u t nh B c Ninh ............................................9
Hinh 1.5: Thuy n khai thác cát trái phép trên sơng C u. ..........................................34
Hình 3.1: S h a m t đo n sơng ...............................................................................63
Hình 3.2: M t c t ngang đi n hình cho tính tốn mơ ph ng trên mơ hình. ..............68
Hình 3.3: M ng l i sông trong h th ng sông H ng – Thái Bình ..........................68
Hình 3.4: So sánh cao trình đ ng m c n c l quy ho ch và tuy n đê h u sông
C u – t nh B c Ninh. .........................................................................................79
Hình 3.5: Mơ t khái ni m v tuy n hành lang thoát l trên m t b ng. ....................82
Hình 3.6: Mơ t s phát tri n các b i và dân c trên bãi sông làm t ng..................83
m c n c và làm suy gi m kh n ng thốt l ...........................................................83
Hình 3.7: V trí ch gi i hành lang thoát l (HLTL-QH) trên b n đ 1/25.000 – sông
C u, t nh B c Ninh. ...........................................................................................89

-6-


DANH M C B NG BI U
B ng 1-1: T ng h p di n tích đ t trên đ a bàn t nh B c Ninh. .................................11
B ng 1-2: M ng l i tr m khí t ng và đo m a trên đi bàn t nh B c Ninh và các
vùng lân c n. ......................................................................................................14
B ng 1-3: Nhi t đ khơng khí trung bình tháng. ......................................................15
B ng 1-4: S gi n ng trung bình. ............................................................................15

B ng 1-5:
m trung bình tháng............................................................................15
B ng 1-6: B c h i trung bình tháng. .........................................................................16
B ng 1-7: T c đ gió trung bình tháng. ....................................................................16
B ng 1-8: L ng m a trung bình tháng và trung bình n m. ....................................17
B ng 1-9: M ng l i tr m th y v n trên các tuy n sông thu c ................................17
đ a bàn t nh B c Ninh và các t nh vùng lân c n. .......................................................17
B ng 1-10: c tr ng m c n c tri u t i các tr m th y v n. ..................................21
B ng 1-11: B ng th ng kê dân s t nh B c Ninh n m 2010. ...................................23
B ng 1-12: M t s ch tiêu phát tri n kinh t - xã h i t nh B c Ninh, .....................25
giai đo n t n m 2005 - 2010. ..................................................................................25
B ng 1-13: D báo nh p đ t ng tr ng GDP đ n n m 2020. .................................26
B ng 1-14: D báo dân s và nh p đ t ng dân s t nh B c Ninh. ...........................28
B ng 2-1: T n su t xu t hi n các lo i hình th th i ti t gây m a sông C u .........51
B ng 2-2: S phân b các đ t m a theo c p l ng m a trong các tháng mùa l
th ng l u sông C u (mm) ................................................................................53
B ng 2-3: S phân b các đ t m a theo th i gian và theo c p l ng m a do tác
đ ng c a bão và ATN trên sông C u (mm) ....................................................54
B ng 2-4: S phân b l t i Thái Nguyên theo th i gian ........................................55
B ng 3-1: Phân c p đê chính c a các tuy n sông. ....................................................59
B ng 3-2: T n su t thi t k cho t ng c p đê. ............................................................59
B ng 3-3: M c n c thi t k đê c p I, II, III thu c t nh B c Ninh. ..........................60
B ng 3-4:
cao gia th ng an toàn c a đê. ..............................................................60
B ng 3-5: C p báo đ ng l t i các tr m th y v n. ....................................................60
B ng 3-6: a hình lịng d n sơng H ng- Thái Bình ................................................65
B ng 3-7: Các tr m th y v n dùng đ hi u ch nh và ki m đ nh mơ hình.................66
B ng 3-8: K t qu hi u ch nh mơ hình Mike 11 .......................................................72
B ng 3-9: K t qu ki m đ nh mơ hình Mike 11 .......................................................73
B ng 3-10: B ng đ xu t phân c p đê sông C u trên đ a bàn t nh B c Ninh, .........74

quy ho ch đ n n m 2020...........................................................................................74
B ng 3-11: ánh giá kh n ng ch ng l tuy n đê h u sông C u t nh B c Ninh giai
đo n 2010 – 2020. ..............................................................................................76
B ng 3-12: M c n c và l u l ng l thi t k ê quy ho ch, tuy n đê h u...........80
sông C u - t nh B c Ninh. .........................................................................................80
B ng 3-13: V trí hành lang thoát l quy ho ch (HLTL-QH) tuy n sông C u - t nh
B c Ninh. ...........................................................................................................86
B ng 3-14: Các thơng s quy ho ch hành lang thốt l cho tuy n sông C u ..........90
trên đ a bàn t nh B c Ninh. .......................................................................................90

-7-


M

U

1. Tính c p thi t c a đ tài.
B c Ninh có h th ng sơng ngịi khá d y đ c, m t đ l

i sơng cao, trung

bình t 1-1,2 km/km2 và g n nh 4 m t đ u có sơng là ranh gi i v i các t nh, phía
B c có sơng C u là ranh gi i v i t nh B c Giang, phía Nam có sơng Bùi là ranh gi i
v i huy n C m Giàng t nh H i D
v i huy n Nam Sách t nh H i D

ng, phía

ơng có sơng Thái Bình là ranh gi i

ng, phía Tây B c có sơng Cà L là ranh gi i v i

huy n Sóc S n thành ph Hà N i.
Vì v y h th ng đê đi u là gi i pháp cơng trình phịng ch ng l đã đ

c nhân

dân xây d ng t ngàn đ i nay. Tác d ng c a h th ng công trình phịng ch ng l
B c Ninh nói riêng, các t nh Mi n B c nói chung ngày càng tr thành y u t quy t
đ nh đ n s phát tri n b n v ng c a toàn vùng. Trong nh ng n m g n đây đ
quan tâm đ u t c a t nh, h th ng đê đi u đã đ

cs

c đ u t c i t o, nâng c p v cao

trình m t c t đê, c ng hóa m t đê theo yêu c u thi t k , kh n ng phịng ch ng l
c a tồn h th ng đ

c nâng cao. Tuy nhiên do s c ép c a quá trình phát tri n kinh

t - xã h i, vi c khai thác các khu v c bãi sơng, lịng sơng b a bãi, khơng có quy
ho ch c th , thi u s ki m soát và đã
l n ra phía lịng sơng và đ

m c đáng báo đ ng: các đê b i ngày càng

c tôn t o cao h n, dân c vùng bãi sông tr nên đông

đúc và bùng phát vi c xây d ng nhà c a, l n chi m b làm co h p lịng sơng, bãi
sơng...

c bi t tuy n sông C u ch y qua đ a bàn t nh B c Ninh b t đ u t Tam

Giang (H. Yên Phong) đ n Châu Phong (H. Qu Võ) có chi u dài là 69 km. Sơng
C u là ngu n cung c p n

ct

i, n

c sinh ho t và c ng là n i nh n n

c tiêu cho

vùng phía B c t nh B c Ninh và các t nh khác thu c l u v c. Sơng C u có m c
n

c trong mùa l cao t 3-6m, cao nh t là 8m, cao trên m t ru ng 1-2 m, trong

mùa c n m c n

c sông l i xu ng quá th p ( 0,5 – 0,8m).

Tuy nhiên cho đ n nay, t nh B c Ninh ch a có quy ho ch phịng ch ng l chi
ti t cho tuy n sông C u có đê trên đ a bàn nên vi c t ch c qu n lý và khai thác h p
lý các khu v c bãi sông k t h p hài hòa gi a đ m b o phòng, ch ng l và phát tri n
kinh t trung h n và dài h n còn nhi u h n ch , các cơng trình d ki n xây d ng

-1-


khơng tri n khai đ

c do ch a có quy ho ch do thi u c s pháp lý. Nhi u đo n đê

ch a b o đ m yêu c u thi t k , nhi u cơng trình d

i đê b xu ng c p c n b sung,

nâng c p; V n đ vi ph m hành lang thốt l sơng tr c và hành lang b o v đê đi u
v n x y ra th
c nđ

ng xuyên; Vi c xác đ nh ch gi i thốt l cho tuy n sơng C u này

c th c hi n.

Vì nh ng lý do nêu trên vi c xây d ng “ Quy ho ch phòng ch ng l Sông C u
ph c v phát tri n kinh t xã h i và n đ nh dân c khu v c t nh B c Ninh” là
h t s c c n thi t và c p bách.

ây c ng là lý do d n đ n s hình thành c a Lu n

V n. K t qu nghiên c u s là m t ph
ph

ng án tham kh o cho vi c đ a ra các

ng án s d ng trong quá trình đ nh h

ng hồn thi n các gi i pháp phịng,

ch ng l phù h p v i các quy ho ch khác v phát tri n kinh t - xã h i; b o đ m an
ninh qu c phòng; chi n l

c phòng, ch ng và gi m nh thiên tai c a t nh B c Ninh

trong giai đo n m i.
2. M c tiêu nghiên c u.
Phân tích và đánh giá tình hình l l t, úng ng p và các nguyên nhân gây ra l
l t cho các tuy n sơng C u có đê trên đ a bàn t nh B c Ninh. T đó đ xu t và l a
ch n gi i pháp cơng trình, phi cơng trình đ phịng, ch ng l trên sơng C u.
3.

it

3.1.

it

ng và ph m vi nghiên c u.
ng nghiên c u: Quy ho ch phòng ch ng l trên sơng C u có đê nh m

đ m b o s phát tri n b n v ng, qu n lý và s d ng có hi u qu h th ng đê đi u
đáp ng nhu c u phát tri n kinh t xã h i c a t nh B c Ninh.
3.2. Ph m vi nghiên c u: L u v c sông C u nh h

ng đ n vùng nghiên c u

phòng ch ng l c a t nh B c Ninh. Sông C u ch y qua đ a bàn t nh B c Ninh b t đ u
t Tam Giang (H.Yên Phong) đ n Châu Phong (H.Qu Võ) có chi u dài là 69km.
4. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u.

4.1 Cách ti p c n
(1) Ti p c n t ng h p
Thu th p tài li u liên quan đ n vùng nghiên c u:

-2-


+ Tài li u v đ c đi m t nhiên có nh h
đ ng và bi n đ i n
nh

ng đ n quá trình hình thành, v n

c trên các l u v c bao g m: Tài li u đ a hình, đ a m o, th

ng, tài li u khí t

ng th y v n c a các tr m trong vùng và lân c n vùng nghiên

c u.
+ Tài li u hi n tr ng dân sinh kinh t , hi n tr ng các công trình ch ng l .
+ Tài li u v di n bi n và thi t h i c a các tr n l l n đã x y ra.
+ Tài li u t ng k t các bi n pháp ki m soát l đã th c hi n t tr

c t i nay, v

các bài h c thành cơng và th t b i trong phịng ch ng bão, l l t.
(2) Ti p c n kh o sát th c đ a
i u tra, kh o sát th c đ a đ đánh giá hi n tr ng khai thác, v n hành cơng trình,
các đ c đi m t nhiên kinh t xã h i có liên quan và nh h

ng đ n vùng nghiên c u,

đ c bi t kh o sát hi n tr ng cơng trình tiêu và phịng ch ng l .
(3) Ti p c n k th a, phát tri n các k t qu nghiên c u và ti p thu công ngh
S d ng các ph n m m tính tốn và các ph n m m ng d ng khác đ ph c v
cơng tác tính tốn đ đ a ra ph
4.2. Ph

ng án phòng ch ng l l t.

ng pháp nghiên c u.

Lu n v n s d ng các ph

ng pháp sau:

- Ph

ng pháp k th a;

- Ph

ng pháp chuyên gia;

- Ph

ng pháp thu th p tài li u, s li u;

- Ph

ng pháp phân tích, x lý, đánh giá s li u;

- Ph

ng pháp s d ng mơ hình tốn

5. K t qu đ t đ
Lu n v n đ t đ

c.
c các k t qu chính sau:

+ T ng quan v l l t, úng ng p và các nguyên nhân gây ra l l t

Vi t Nam

nói chung và vùng nghiên c u nói riêng
+ Nghiên c u c s đ xu t gi i pháp phòng ch ng l cho các tuy n sơng C u
có đê trên đ a bàn t nh B c Ninh.
+

xu t và l a ch n gi i pháp phịng ch ng l trên sơng C u.

-3-



CH

NG 1:

T NG QUAN V L NH V C NGHIÊN C U VÀ VÙNG NGHIÊN C U
1.1. T ng quan l nh v c nghiên c u.
1.1.1. T ng quan l nh v c nghiên c u trong n
N

c ta là m t trong n m n

c.

c trên th gi i ch u tác đ ng nhi u nh t c a s

bi n đ i khí h u tồn c u. Liên ti p trong nh ng n m g n đây do nh h
bi n đ i khí h u, hi n t

ng c a s

ng l l n, l quét đã x y ra v i t n su t, qui mô và c

ng

đ ngày càng gia t ng. L l t mi n B c nói chung và t nh B c Ninh nói riêng đã tr

thành m t tai ho t nhiên th

ng xuyên đe do cu c s ng c a ng

i dân trong

vùng. T nh B c Ninh là m t trong nh ng t nh n m trong vùng đ ng b ng sông
H ng là vùng kinh t và dân sinh quan tr ng c a c n
xúc và t m quan tr ng c a v n đ l l t, Nhà n
ph

ng đã tri n khai m t lo t các ch

c. Nh n th c rõ tính b c

c và m t s B , ngành và các đ a

ng trình, đ tài, đ án đi u tra, nghiên c u v

l l t nh m đ a ra các gi i pháp gi m thi u thi t h i do l l t gây ra. Có th nêu m t
s cơng trình tiêu bi u nh :
th

tài "Nghiên c u xây d ng cơng c tính tốn và d báo dịng ch y l

ng l u h th ng sông H ng" (Lê B c Hu nh, TT DBKTTVT )

Hình 1.1: S đ l

i tr m d báo th

ng l u sông H ng

(Ngu n:TTQGDBKTTVTW)

-4-


Thành qu :
sông

ã xây d ng đ

c h th ng d báo th y v n cho các l u v c

à, Thao, Lô, v n hành h ch a Hồ Bình và di n tốn l v h l u đ n tr m

S n Tây, Hà N i.

tài đã t o d ng đ

c n n t ng cho vi c áp d ng mơ hình th y

v n đ d báo l , k t qu tính toán c a đ tài khá t t và đã đ

c TTDBKTTVT

b

sung và đ a vào d báo tác nghi p.

C n nghiên c u ti p: (1)

tài có tính nghiên c u c b n, ch a thành m t

cơng ngh hồn ch nh đ dùng vào d báo tác nghi p; (2) vì thi u s li u phía
Trung Qu c cho nên đã ph i x

lý biên trên b ng ph

ng pháp h i qui, vì th có

h n ch v đ chính xác; (3) s li u dùng trong tính tốn và hi u ch nh mơ hình là
đ n n m 1996, c n đ

c c p nh t s li u; (4) h n n a, nghiên c u ch m i d ng l i

d báo th y v n đ n các tr m S n Tây và Hà N i ch a có kh n ng áp d ng cho
c h th ng sơng H ng-Thái Bình.
-

tài c p B

“Xây d ng cơng ngh tính tốn d báo l l n h th ng

sơng H ng – Thái Bình” do PGS. TS. Tr n Th c (Vi n Khoa h c Khí t
v n và Mơi tr
tài b

ng Th y

ng) làm ch nhi m.
c đ u đã xây d ng công ngh hồn ch nh cho tính tốn d báo l

tác nghi p cho tồn h th ng sơng H ng - Thái Bình. Mơ hình MIKE 11 đ

c

nghiên c u áp d ng đ tính tốn d báo l l n cho h th ng sơng H ng-Thái Bình
v i 25 sơng chính và chia thành 52 nhánh sơng bao g m 792 m t c t.
Nh v y, đã có r t nhi u nghiên c u và nhi u mơ hình tính tốn d báo l và
di n tốn l cho h th ng sơng H ng - Thái Bình và đã gi i quy t đ

c t ng m c

tiêu c th trong nghiên c u l và phòng ch ng th y tai đ ng b ng sơng H ng Thái Bình, các k t qu c a các nghiên c u này là n n t ng cho các nghiên c u ti p
theo. Tuy nhiên m i nghiên c u ch chú tr ng đ n m t l nh v c, m t ph m vi nh t
đ nh và ch a có m t cơng ngh hồn ch nh cho tính tốn d báo l cho tồn h
th ng sơng H ng - Thái Bình.
Các nghiên c u này là c s cho vi c quy ho ch hành lang thoát l và các
bi n pháp c i t o, ch nh tr lịng sơng trong quy ho ch h th ng cơng trình phịng

-5-


ch ng l , h th ng đê sông H ng, sơng Thái Bình thu đ

c nhi u k t qu có giá tr

v m t khoa h c và th c ti n góp ph n phịng tránh, gi m nh thiên tai bão l .
1.1.2. T ng quan v các gi i pháp phòng ch ng l l u v c sông c a các n

Th gi i hi n nay đang

trong th i k bi n đ i khí h u, nh ng tr n l l n

xu t hi n ngày càng nhi u ( n

, Banlades, Trung Qu c, Philipin, Mianma,

M ,...) đã gây thi t h i nghiêm tr ng v ng
th gia t ng c v t n su t l n c

c.

i và c a. Thiên tai l l t đang có xu

ng đ . Nhi u nhà khoa h c, nhi u t ch c qu c t

đã t p trung nghiên c u nh m tìm ra các gi i pháp phòng ch ng và phòng tránh h u
hi u gi m thi t h i do l l t gây ra.
l t th
n

i v i các n

ng g n v i qu n lý tài nguyên, môi tr

c phát tri n các nghiên c u v l
ng theo l u v c sông.

i v i các

c đang phát tri n vi c d báo, c nh báo l l t cịn g p nhi u khó kh n, các

nghiên c u ch y u ph c v cho công tác phòng tránh, gi m nh thiên tai.
Trên th gi i vi c nghiên c u, áp d ng các mơ hình th y v n, th y l c cho
các m c đích trên đã đ

c s d ng khá ph bi n; nhi u mơ hình đã đ

c xây d ng

và áp d ng cho d báo h ch a, d báo l cho h th ng sông, cho cơng tác qui
ho ch phịng l . M t s mơ hình đã đ

c ng d ng th c t trong cơng tác mơ ph ng

và d báo dịng ch y cho các l u v c sơng có th đ
- Vi n Th y l c

c li t kê ra nh sau:

an M ch (Danish Hydraulics Institute, DHI) xây d ng

ph n m m d báo l bao g m: Mơ hình NAM tính tốn và d báo dịng ch y t
m a; Mơ hình Mike 11, Mike 21 tính tốn th y l c, d báo dịng ch y trong sông
và c nh báo ng p l t. Ph n m m này đã đ
công

nhi u n

đ d

báo l

c áp d ng r t r ng rãi và r t thành

c trên th gi i. Trong khu v c Châu Á, mơ hình đã đ
l u v c sông Mun-Chi và Songkla

c áp d ng

Thái Lan, l u v c sông

Bangladesh, và Indonesia. Hi n nay, công ty t v n CTI c a Nh t B n đã mua b n
quy n c a mơ hình, th c hi n nh ng c i ti n đ mơ hình có th phù h p v i đi u ki n
thu v n c a Nh t B n.
- Vi n i n l c (EDF) c a Pháp đã xây d ng ph n m m TELEMAC tính các
bài tốn thu l c 1 và 2 chi u. TELEMAC-2D là ph n m m tính tốn th y l c 2
chi u, n m trong h th ng ph n m m TELEMAC. TELEMAC-2D đã đ

-6-

c ki m


nghi m theo các tiêu chu n nghiêm ng t c a Châu Âu v đ tin c y; mô hình này đã
đ

c áp d ng tính tốn r t nhi u n i

mơ hình đã đ

C ng hịa Pháp và trên th gi i.

Vi t Nam,

c cài đ t t i Vi n C h c Hà N i và Khoa Xây d ng - Thu

Thu đi n, Tr

ng

i h c K thu t

à n ng và đã đ

tính tốn dịng ch y tràn vùng Vân C c-

l i -

c áp d ng th nghi m đ

p áy, l u v c sông H ng đo n tr

Hà N i, và tính tốn ng p l t khu v c thành ph

c

à N ng.

- Trong m t nghiên c u v h th ng d báo l cho sông Maritsa và Tundzha,
Roelevink và c ng s đã k t h p s d ng mô đun m a - dịng ch y Mike 11-NAM
và mơ đun th y l c Mike 11-HD đ ti n hành d báo. Các mơ hình này đã đ

c

hi u ch nh s d ng s li u các tr n l n m 2005 và 2006. K t qu t hai mơ hình
này đ

c k t h p s d ng v i ph n m m FloodWatch đ k t xu t ra m c n

cd

báo và các c nh báo t i các đi m xác đ nh. K t qu cho th y r ng, s li u đ u vào
quy t đ nh đ l n c a th i gian d
d

ki n ng n và ng

nh t m c n

ki n. K t qu s chính xác h n n u th i gian

c l i. Trong nghiên c u này c ng đã s d ng ch c n ng c p

c và l u l

ng tính toán theo m c n

c và l u l

ng th c đo t i các

v trí biên đ u vào.
1.2.

c đi m t nhiên vùng nghiên c u.

1.2.1.

c đi m v trí đ a lý.
Dịng chính sơng C u b t ngu n t dãy núi V n On

Ch

đ cao 1.175m thu c

n, t nh B c C n. Chi u dài sơng tính t i Ph L i là 290km, di n tích l u v c

6.030km2. N u tính các ph l u có chi u dài 10km tr lên thì t th
đ n ch nh p l u các sông Th

ng ngu n v

ng v i sông C u có t t c 27 ph l u, trong đó ch

có kho ng 5 ph l u l n có di n tích l u v c t vài tr m đ n trên 1000km2 còn l i
là nh ng ph l u nh .
Sông C u ch y qua đ a bàn t nh B c Ninh b t đ u t Tam Giang (H. Yên
Phong) đ n Châu Phong (H. Qu Võ) có chi u dài là 69km. Sông C u là ngu n c p

n

ct

i, n

c sinh ho t và c ng là n i nh n n

Ninh và các t nh.

-7-

c tiêu cho vùng phía B c t nh B c


Hình 1.2: B n đ hành chính t nh B c Ninh.

Hinh 1.3: i m cu i Sông C u nh p l u v i Sông Th

-8-

ng t nh B c Ninh


Hình 1.4: Khu v c nghiên c u sơng C u t nh B c Ninh

-9-


1.2.2.

c đi m đ a hình.
a hình c a t nh nhìn chung có h

sang

ng d c t B c xu ng Nam và t Tây

ông, vùng đ ng b ng chi m t i kho ng 99,5% di n tích tồn t nh th

ng có

cao đ t 3-7 m, 0,5% di n tích cịn l i là đ a hình đ i núi th p cao đ trong kho ng
100-200 m, ngồi ra cịn m t s đ i bát úp n m r i rác
Tiên Du và Gia Bình. Các khu tr ng th p
Du, Qu Võ, Gia Bình, L

m t s huy n Qu Võ,

các huy n: n Phong, T S n, Tiên

ng Tài khó tiêu thốt, hay b úng ng p vào mùa m a.

V i d ng đ a hình nh trên nên B c Ninh có đi u ki n thu n l i phát tri n đa d ng
cây tr ng, v t nuôi, luân canh nhi u cây tr ng và canh tác nhi u v trong n m. Song
c ng có khó kh n là ph i xây d ng các cơng trình t

i, tiêu c c b và địi h i l a

ch n c c u cây tr ng v t ni thích h p đ i v i t ng d ng đ a hình m i phát huy

đ

c h t ti m n ng đ t đai c a t nh.

1.2.3.

c đi m đ a ch t.
C u trúc đ a ch t t nh B c Ninh mang nh ng nét đ c tr ng c a vùng s t tr ng

sông H ng, b dày tr m tích đ t ch u nh h
Ninh c ng n m trong mi n ki n t o

ng rõ r t c a c u trúc m ng và B c

ông B c, B c B nên c u trúc đ a ch t cịn

mang tính ch t c a vịng cung ơng Tri u vùng ơng B c. Tồn t nh có m t các lo i
đ t đá có tu i Cambri đ n đ t , song nhìn chung có thành t o Kainozoi ph trên các
thành t o c . ây là thành t o chi m u th v đ a t ng lãnh th . Các thành t o Triat
phân b trên h u h t các dãy núi, thành ph n th ch h c ch y u là cát k t, s n k t. B
dày các thành t o đ t bi n đ i theo quy lu t tr m tích t B c xu ng Nam.

các

vùng núi do b bóc mịn nên b dày c a chúng cịn r t m ng, càng xu ng phía Nam
b dày có th đ t t i 100m, trong khi đó vùng phía B c ( áp C u) b dày ch đ t t
30 – 50m.
1.2.4.

c đi m th nh

ng.

Theo b n đ th nh

ng t l 1/25.000 toàn t nh B c Ninh do Vi n Quy

ho ch và thi t k Nông nghi p l p n m 2000 thì trên đ a bàn t nh có các lo i đ t
nh sau:

- 10 -


B ng 1-1: T ng h p di n tích đ t trên đ a bàn t nh B c Ninh.

Lo i đ t

TT

Ký hi u

Di n tích

T l

(ha)

(%)

1

t cát ven song

Cb

110,9

0,13

2

t phù sa đ c b i c a h th ng sông H ng

Ph b

2.213,78

2,69

3

t phù sa đ c b i c a h th ng sông Thái Bình

Pb

630,4

0,77

4

t phù sa khơng đ c b i c a h th ng sông H ng

Ph

5.688,02

6,91

5

t phù sa không đ c b i c a h th ng sông Thái Bình

P

1.523,3

1,85

6

t phù sa gley c a h th ng sơng H ng

Phg

11.148,95

13,55

7

t phù sa gley c a h th ng sơng Thái Bình

Pg

10.916,74

13,27

h

8

t phù sa có t ng loang l c a h th ng sông H ng

Pf

4.047,9

4,92

9

t phù sa có t ng loang l c a h th ng sơng Thái Bình

Pf

5.146,93

6,26

10

t phù sa úng n c

Pj

3.285,23

3,99

11

t xám b c màu trên phù sa c

B

4.505,8

5,48

12

t xám b c màu gley

Bg

952,69

1,16

13

t thung l ng do s n ph m d c t

D

126

0,15

14

t vàng nh t trên đá cát và d m cu i k t

Fq

764,18

0,92

15

t xói mịn tr s i đá, núi đá

E

224,25

0,27

T ng di n tích các lo i đ t

51.285,07

62,33

t và đ t chun dùng

21.092,58

25,63

9.893,35
82.271,2

12,14
100.00

Sơng ngịi, ao h
T NG DI N TÍCH T NHIÊN

Trong đó, đ t phù sa gley c a h th ng sông H ng (Phg) chi m di n tích ch
y u (11.148,95ha), chi m 13,55% di n tích đ t t nhiên.
th ng sơng Thái Bình (Pg) chi m di n tích l n th

t phù sa gley c a h

hai (10.916,74ha), chi m

13,27% di n tích đ t t nhiên phân b d c h th ng sông C u thu c các huy n Yên
Phong, Qu Võ. Các lo i đ t này ch y u tr ng 2 v lúa.
1.2.5.

c đi m h th ng sơng ngịi.
B c Ninh có h th ng sơng ngịi khá d y đ c, m t đ l

i sơng cao, trung

bình t 1-1,2 km/km2 và g n nh 4 m t đ u có sông là ranh gi i v i các t nh, phía
B c có sơng C u là ranh gi i v i t nh B c Giang, phía Nam có sông Bùi là ranh gi i

- 11 -


v i huy n C m Giàng t nh H i D
v i huy n Nam Sách t nh H i D

ng, phía

ơng có sơng Thái Bình là ranh gi i

ng, phía Tây B c có sơng Cà L là ranh gi i v i

huy n Sóc S n thành ph Hà N i.
Sơng C u đ

c coi là dịng chính c a sơng Thái Bình, b t ngu n t vùng núi

Phia – Deng (1527m)

phía đơng nam dãy Pia – Bia – Óc, ch y qua các t nh B c

C n, Thái Nguyên, B c Giang, V nh Phúc và B c Ninh, ch y vào sông Thái Bình
(g p sơng Th

ng) t i phía th

ng l u Ph L i kho ng 1÷2km. Sơng C u có di n

tích l u v c 6,030km2, v i chi u dài l u v c kho ng 290km.
Sông Th

ng b t ngu n t dãy núi Na – Pa – Ph

c cao 600m

g n ga B n

Th thu c huy n Chi L ng t nh L ng S n, ch y qua các huy n Chi L ng, H u L ng
c a t nh L ng S n, huy n L ng Giang, Yên D ng t nh B c Giang, ti p nh n sông
L c Nam
Th

cu i huy n Yên D ng r i g p sơng C u t i th

ng có di n tích l u v c 6,650km2, chi u dài l u v c kho ng 157 km.
Sông L c Nam đ

c coi là nhánh c p 1 c a sông Th

vùng núi Kham – Sâu – Chòm cao 700m
theo h

ng Tây B c –

Tây b c

ng. Sông b t ngu n t

ình L p t nh L ng S n, ch y

ơng Nam đ n ình L p r i chuy n h

Nam ch y vào t nh B c Giang t i xã An L c, huy n S n
huy n L c Ng n, L c Nam r i đ vào sông Th
Th

ng l u Ph L i. Sông

ng (ch h p l u sông C u – sơng Th

ng

ơng B c – Tây

ng. Sau đó ch y qua các

ng t i làng Cõi, cách c a sông

ng) kho ng 9-10km. Sơng L c Nam có

di n tích l u v c 3070km2, chi u dài l u v c kho ng 175km.
Sông

u ng là phân l u c a sơng H ng, chuy n n

sơng Thái Bình

c sông H ng ch y vào

h l u Ph L i kho ng 3km. Khi ch y t i N u Khê, cách Ph L i

kho ng 7km, sông Thái Bình tách làm 2 nhánh: dịng chính và sơng Kinh Th y.
Dịng chính sơng Thái Bình ch y qua tr m th y v n Cát Khê (cách h l u Ph L i
8km), u n khúc qua c u Phú L

ng và tr m th y v n Phú L

ng (cách Ph L i

19km) và sau đó l i có phân l u sơng Gùa, ti p đó có phân l u sơng Mía
Xe, r i nh n thêm n

c sông Lu c t sông H ng ch y t i Quý Cao.

g nC u

phía h l u

Quý Cao, sơng Thái Bình l i có thêm phân l u sơng M i. Sau đó, dịng chính sơng
Thái Bình ch y ra v nh B c B t i c a Thái Bình. Nh v y, sơng Thái bình ti p

- 12 -


nh n n

c sông H ng t các phân l u sông

u ng, sông Lu c; b n thân sông Thái

Bình có các phân l u: sơng Kinh Th y, sơng Gùa, sơng M i và sơng Mía.
Sơng Cà L là ph l u c p I th 24 c a sông C u, b t ngu n t dãy núi Tam
o,

đ cao 300m, nh p vào b ph i c a sông C u t i L

ng Phúc, chi u dài

sơng là 89km, di n tích l u v c 881km2, h s u n khúc c a sông l n (3,7).

o n

qua t nh B c Ninh dài 6,5km t Yên Ph (H. Yên Phong) đ n Tam Giang (H. n
Phong).
Th

ng ngu n sơng có đ d c l n t 2,5 - 5,3%o, lịng sơng h p, nên th i

gian t p trung n
L

c nhanh, d ng l nh n, th i gian l ng n.

ng L lịng sơng r ng h n. T i tr m Phú C

9,14m vào tháng 8/1971, do có n

ng đo đ

o n t Ph L v

cm cn

c v t c a sông C u v mùa l n

c l n nh t là
c sông th

cao h n n i đ ng, vi c tiêu úng ra sông Cà L b ng t ch y khó, vì v y n

ng

c trong

đ ng có xu th d n v phía sơng C u tiêu ra c ng V ng Nguy t ho c b m ra Ng
Huy n Khê r i tiêu ra sông C u qua c ng
v i

ng Xá khi l sông C u cao c ng

ng Xá (ho c b m v i b ng tr m b m

ng Xá đóng).

Sơng Ng Huy n Khê là ph l u c p I th 26 c a sông C u, b t ngu n t
m Thi p (Mê Linh) ch y qua phía Tây huy n

ơng Anh, qua c ng đi u ti t C

Loa nh p vào sông Ng Huy n Khê t i c u D ng (xã D c Tú). Sơng dài 27 km,
di n tích l u v c 145 km2. o n qua B c Ninh dài 24km t Châu Khê (H. T S n)
đ n V n An (TP. B c Ninh), đ vào b ph i sông C u t i c ng

ng Xá.

Sông Ng Huy n Khê có cao trình đáy 0,1 – 1,0m, đ r ng trung bình 30 50m. Sơng có nhi m v chuy n t i n

cm at l uv c

m Thi p và l u l

ng t

các tr m b m c a các khu tiêu n i đ ng nh các tr m b m Xuân Canh, L c Hoà,
Liên

àm, Tr nh Xá, Ngh a Khê, Minh

c... r i chuy n t i ra sông C u qua c ng

ng Xá (ho c b m v i b ng tr m b m v i
ng Xá đóng). Ngồi ra nó cịn đ

ng Xá khi l sơng C u cao c ng

c s d ng đ d n n

tr m b m d c hai bên b sông Ng huy n khê đ t
c n. M c n

c t sông u ng đ n các

i lúa và hoa màu trong mùa

c sông Ng Huy n Khê vào mùa l t Long T u v

ng Xá chênh

l ch nhau không đáng k . Do đê sông Ng Huy n Khê th p, m ng và y u nên khi

- 13 -


m cn

c trong sông lên t i 6,8m (t i c ng

ng Xá) thì các tr m b m tiêu vào

sông ph i ng ng ho t đ ng, lúc này nó nh m t h ch a, n u m c n
ti p t c lên, tr m b m v i
sông t i c ng

ng Xá ph i ho t đ ng b m v i đ gi m c n

ng Xá khơng v

c đi m khí t

1.2.6.

1) M ng l

c trong sông
c trong

t quá 6.8m theo quy trình ho t đ ng c a h th ng.

ng, khí h u.

i tr m khí t

ng và đo m a.

Trong t nh B c Ninh và vùng lân c n có 3 tr m khí t

ng, 7 tr m đo m a v

không gian phân b khá đ u, đ ng th i chu i tài li u quan tr c khá dài r t thu n l i
cho vi c phân tích, đánh giá các y u t đ c tr ng khí h u c a t nh. M ng l
khí t

i tr m

ng và tình hình quan tr c nh sau:

B ng 1-2: M ng l

i tr m khí t

ng và đo m a trên đi bàn t nh B c Ninh và các
vùng lân c n.

STT

Tr m

V đ

Kinh đ

B c

ông

Y u t quan tr c

Th i gian

quan tr c

U

V

E

S

X

( C)

(%)

(m/s)

(mm)

(gi )

(mm)

T
o

1

Hà N i

21001’

105051’

x

x

x

x

x

x

1956-2004

2

B c Ninh

21011’

105005’

x

x

x

x

x

x

1960 - 2008

3

H i D ng

20057’

106018’

x

x

x

x

x

x

1960 - 2004

4

Yên Phong

21012’

105057’

x

1960 - 2008

5

T S n

21007’

105058’

x

1960 -1981

6

Tiên s n

21009’

106001’

x

1960 -1990

7

Thu n Thành

21004’

106005’

x

1960 - 2008

8

Qu Võ

21015’

106015’

x

1959 -2008

9

Th a

21004’

105011’

x

1959 -2008

10

Nhân Th ng

21007’

106021’

x

1964-1990

Ký hi u: T: nhi t đ , U: đ

m, V: t c đ gió, E: b c h i, S: s gi n ng, X: m a.

Nhìn chung tài li u t n m 1960 tr l i đây đã đ c ki m đ nh, ch nh biên đ m
b o đ tin c y đ đ đánh giá các đ c tr ng y u t khí t

- 14 -

ng và đo m a.


2) Nhi t đ .
B c Ninh có nhi t đ trung bình n m kho ng 23 - 270C, nhi t đ trung bình
cao nh t t 28 - 330C vào tháng VI - VII, trung bình tháng th p nh t là ch t 16 200C th

ng xu t hi n vào tháng I.
B ng 1-3: Nhi t đ khơng khí trung bình tháng.
n v : 0C

Tháng
1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

Hà N i

19,3

19,9

22,8

27,0

31,5

32,6

32,9

31,9

30,9

28,6

25,2

21,8

27,0

B c Ninh

16,0

17,2

20

23,7

27,3

28,8

29,1

28,3

27,3

24,7

21,2

17,8

23,5

H iD

19,4

19,7

22,5

26,4

30,6

32,2

32,4

31,6

30,5

28,4

25,3

21,6

26,7

Tr m

ng

3) N ng.
Trung bình n m B c Ninh có t 1400 đ n 1700 gi n ng, tháng VII - IX có
s gi n ng nhi u nh t, trung bình t 160 - 200 gi /tháng, s gi n ng ít nh t ch t
40 - 50 gi /tháng vào tháng II - III.
B ng 1-3: S gi n ng trung bình.
n v : gi
Tháng
Tr m
Hà N i
B c Ninh
H iD

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

67,3

46,1

45,3

83,2

164,7

159,9

180,2

163,1

162,6

159,1

127,7

110,7

1470,0

78,1

44,5

47,4

91,0

192,8

175,5

205,5

180,8

191,8

175,8

154,2

122,8

1660,1

ng 79,5

44,9

43,8

90,5

192,8

176,9

203,3

178,8

186,6

177,2

153,2

130,6

1658,0

4)

m.
m khơng khí vào các tháng mùa m a đ

tháng mùa khơ đ

m có th đ t 80 ÷ 90%. Các

m ch t 70 ÷ 80%.
B ng 1-4:

m trung bình tháng.
nv:%

Tháng
1

2

3

4

5

6

Tr m

- 15 -

7

8

9

10

11

12

N m


Hà N i

81,7

84,2 86,2 86,1 83,1 81,9 83,0 85,0 83,5 80,7 79,5 79,4

82,9

B c Ninh

78,2

81,6 85,2

82,5 82,4 82,2 84,6 82,5 80,4 77,2 76,2

81,6

H iD

83,0

85,7 88,8 89,9 86,5 84,2 83,9 87,0 86,0 83,2 80,4 80,2

84,9

ng

86

5) B c h i.
T nh B c Ninh có l

ng b c h i

đây t

ng đ i cao, trung bình nhi u n m

t 950 đ n 990 mm/n m, cao nh t vào tháng V-VII, nh nh t t tháng II- IV.
B ng 1-5: B c h i trung bình tháng.
n v : mm
Tháng
Tr m

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

Hà N i

70,0

57,4 56,7

65,6

95,8

98,2 98,5

83,6 86,9

97,4

89,6

83,5

983,3

B c Ninh

70,8

57,0 57,9

64,2

91,9

94,1 97,1

80,8 82,5

87,1

85,8

81,3

950,6

ng 76,8

58,2 53,6

57,0

85,7 100,8 109,7 78,0 77,9

97,5

99,9

94,0

989,0

ông Nam và

ông

H iD

6) Gió.
B c Ninh h
B c vào mùa
nh t th

ng gió th nh hành vào mùa hè là Nam,

ông. T c đ gió trung bình vào kho ng 1,5 - 2,5 m/s, t c đ gió l n

ng xu t hi n trong bão đã quan tr c đ

Hà N i và đ c bi t t i H i D

c t i B c Ninh là 28 m/s, 31m/s t i

ng lên t i trên 40 m/s ngày 23/VII/1980.

B ng 1-6: T c đ gió trung bình tháng.

n v : m/s
Tháng
Tr m

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

Hà N i

1,6

2,2

2,1

2,3

2,2

2,0

2,0

1,7

1,7

1,7

1,8

1,8

1,9

B c Ninh

2,0

2,2

2,1

2,2

2,1

2,1

2,3

1,7

1,6

1,7

1,7

1,9

2,0

H iD

3,1

2,6

2,4

2,4

2,6

2,5

2,6

2,1

2,0

2,3

2,3

2,4

2,4

ng

7) M a.
Mùa m a
l

B c Ninh th

ng m a chi m 83-86% l

sau l

ng kéo dài 6 tháng b t đ u t tháng V đ n tháng X

ng m a c n m, mùa khô t tháng XI - tháng IV n m

ng m a ch có 14-17% t ng l

VIII chi m t i 35-38% t ng l

ng m a n m. M a nhi u nh t là tháng VII,

ng m a n m và trung bình đ t 200-300mm/tháng,

s ngày m a lên t i 15 - 20 ngày trong đó có t i 9 - 10 ngày có m a dơng v i l

- 16 -

ng


m a l n, th

ng gây úng. Hai tháng XII, I ít m a nh t l

ng m a c hai tháng ch

chi m 1,5-2,5% t ng m a n m, th m chí trong tháng khơng có m a gây ra tình
tr ng h n hán nghiêm tr ng. L
ch t 0,19 - 0,24, l

ng m a n m bi n đ ng không l n, h s bi n đ ng

ng m a n m trung bình nhi u n m c ng t

ng đ i đ ng đ u

ch dao đ ng quanh m c 1.400mm/n m.
B ng 1-7: L

ng m a trung bình tháng và trung bình n m.
n v : mm

Tháng

4

5

6

7

8

9

10

11

12

N m

1

2

3

B c Ninh

18,1

23,4

38,9

85,0 172,1 232,2 251,5 259,1 175,7 122,3 50,6

15,6 1444,4

Yên Phong

14,8

19,5 36,0

81,4 153,3 219,2 251,0 284,1 181,4 119,4 48,2

13,7 1421,9

Thu n Thành

18,2

24,2 43,1

87,6 158,5 225,9 244,3 264,7 190,6 124,5 55,2

15,8 1452,5

Qu Võ

14,8

17,1

35,9

82,4 164,6 213,5 219,1 268,9 188,2 114,1 43,9

12,5 1371,6

Th a

15,1

19,1 40,2

78,5 163,1 227,7 238,1 275,1 194,1 127,8 54,7

16,0 1443,6

T S n

12,5

17,4 25,3

90,7 157,8 211,5 241,6 300,8 195,9 118,9 39,4

16,2 1427,9

Tiên S n

12,2

17,2 21,5

91,7 178,1 203,1 233,8 264,1 193,0 135,3 46,6

11,4 1408,0

Tr m

c đi m th y v n, dòng ch y.

1.2.7.

1) M ng l

i tr m thu v n:

B c Ninh là t nh có nhi u h th ng sơng l n ch y qua, tuy nhiên các tr m
quan tr c và đo đ c th y v n ch đ
đ ng ch quan tr c m c n

c đ t trên các sơng chính.

i v i các sơng n i

c vào mùa m a l .

B ng 1-8: M ng l

i tr m th y v n trên các tuy n sông thu c

đ a bàn t nh B c Ninh và các t nh vùng lân c n.
TT

Tr m đo

1 Phúc L c Ph
2

áp C u

3 Th ng C
4 Phú C

V trí
Kinh đ V đ
ng 105o55’ 22o14’

ng

Y u t đo
Q(m3/s)
-

Ghi chú

Sông C u

H(cm)
59-07

o

o

- nt -

59-07

-

-

o

o

106 12’ 21 09’

- nt -

59-71

-

-

Ng ng đo

105014’ 21o11’

S. Cà L

65-75

65-75

-

Ng ng đo

106 04’ 21 12’
ng

Trên sông

- 17 -

Phù sa
-


TT

V trí
Kinh đ V đ
105052 21o04’

Tr m đo

5 Th

ng Cát

6 B nH

S. u ng

o

o

- nt -

61-07

-

-

o

o

- nt -

60-70

-

-

o

o

-

-

106 14’ 21 05’

8 Ph L i

106 17 21 06’ S.Thái Bình

56-07

9 Cát Khê

106o18 21o03’

61-07

Tài li u khí t
l

Y u t đo
Q(m3/s)
57-07

H(cm)
57-07

106 04’ 21 04’

7 Chân C u

Trên sông

ng, thu v n

- nt -

các tr m c b n đã đ

ng tin c y đo đ c liên t c, h th ng cao đ , m c n

qu c gia. H th ng tr m quan tr c m c n

Phù sa
58-07

Ghi chú

Ng ng đo

c ch nh biên, có ch t

c đã đ

c đ a v cao đ

c n i đ ng ph c v cho công tác đi u

ti t các c ng trên các sơng tr c chính ph c v cho t

i và tiêu thoát úng, các tr m

này quan tr c đ nh k theo l ch, ch đ quan tr c không đ y đ nh các tr m c b n.
Cao đ tr m thu c h th ng cao đ Thu l i c , tuy nhiên ch t l

ng tài li u đ tin

c y đ s d ng cho tính tốn, l p quy ho ch.
2) Dòng ch y n m:
C ng nh l
mùa ki t. Mùa l

ng m a, dòng ch y c ng phân làm 2 mùa rõ r t là mùa l và
đây dài 5 tháng (VI – X), mùa l b t đ u ch m h n mùa m a

m t tháng và k t thúc cùng v i mùa m a (các tháng mùa l là tháng có l u l
dịng ch y bình qn tháng l n h n l u l

ng

ng dịng ch y bình quân n m v i m t t n

su t xu t hi n ≥ 50%).
Mùa l ch kéo dài 5 tháng nh ng l
80% l

ng n

c c n m.

chi m t i 88% l

ng dòng ch y mùa l chi m t 70 ÷

c bi t mùa l n m 1958, t ng l

ng dòng ch y n m t i tr m Th

ng dòng ch y mùa l

ng Cát và t i tr m Phú C

ng

l n nh t là 83,5% n m 1968. Tháng có dịng ch y l n nh t là tháng VIII chi m t i
30% l n h n l

ng dòng ch y c a 7 tháng mùa ki t (22%), T i tr m Phú C

ng

vào n m 1972 dòng ch y c a 7 tháng mùa ki t ch chi m 19% trong khi đó ch riêng
tháng VIII dịng ch y chi m t i 33% t ng l
t i tr m Th

ng dịng ch y n m. Trên sơng

u ng

ng Cát đ c bi t có s thay đ i gi a giai đo n có h Hịa Bình (1988-

2007) và ch a có h (1957-1987). T ng l u l

ng mùa l trung bình trong giai

đo n có h 73% gi m 6% so v i giai đo n ch a có h Hịa Bình.

- 18 -