MỘT SÔ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐỘNG CƠ ĐIỆN VA CAC LOAI MAY DIEN

1
GIÁO ÁN SỐ : 14
Tiết thứ(PPCT): 40-41
TÊN BÀI :
I/Mục tiêu:

Thời gian thực hiện: 2 tiết
Thực hiện ngày tháng năm

MỘT SÔ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ ĐỘNG CƠ ĐIỆN
Biết cách phân loại động cơ điện
Hiểu được các đại lượng định mức của động cơ điện
Biết được phạm vi ứng dụng của động cơ điện

II/Chuẩn bị:
1.Giáo viên: Các loại động cơ điện
Máy bơm nước, máy khoan điện.....
2.Học sinh: Sách vở......
III/Các hoạt động dạy học
Hoạt động của GV
Kể tên một số loại động
cơ điện.
Động cơ điện xoay chiều
và 1 chiều loại nào
thông dụng trong sản
xuất và sinh hoạt?
Cho HS quan sát hình vẽ
Trả lời về số dây quấn
và góc lệch pha?

Hoạt động của HS

Máy sấy tóc, máy bơm
nước, máy khoan ...

Nội dung

I.Khái niệm về động cơ điện:
Động cơ điện là thiết bị điện dùng để biến
đổi điện năng thành cơ năng.
Động cơ điện xoay chiều Động cơ điện làm quay máy khoan máy
bơm.....
II.Phân loại
-3 cuộn dây, góc lệch
1/Phân loại theo dòng điện:
nhau 1200
-Động cơ điện xoay chiều 3 pha
-Động cơ điện xoay chiều 2 pha
-2 cuộn dây, góc lệch
-Động cơ điện xoay chiều 1 pha
0
nhau 90
-Động cơ điện 1 chiều
2/Phân loại theo nguyên lý làm việc:
-1 cuộn dây, góc lệch
-Động cơ điện không đồng bộ: Có tốc độ
0
nhau O
quay nhỏ hơn tốc độ quay của từ trường
-Động cơ điện đồng bộ: Có tốc độ quay
-Động cơ điện có công
bằng tốc độ quay của từ trường.

suất trên 600W thường là III.Các đại lượng định mức:
đọng cơ 3 pha
Công suất cơ có ich trên trục: Pdm
-Dưới 600W thường là
Điện áp stato:
Udm
động cơ 1 pha hoặc 2 pha Dòng điện stato:
Idm
Tần số dòng điện stato:
fdm
Tốc độ quay rôto:
ndm
Giải thích số liệu ghi trên Hệ số công suất:
cosφ
nhãn động cơ điện 1 pha? Hiệu suất:
ŋdm
Ví dụ: Trên nhãn động cơ điện 1 pha ghi
125W,220V,50Hz,2845vòng/phút. Giải
Động cơ quạt điện là
thích số liệu trên?
động cơ điện xoay chiều 1 IV Ứng dụng:
pha không đồng bộ.
Động cơ điện được sử dụng trong sản xuất
và sinh hoạt dùng làm nguồn động lực cho
các máy công tác làm việc
-Làm quay cánh quạt
-Thổi gió cho máy sấy tóc
-Tạo lực hút cho máy bơm nước...

2
GIÁO ÁN SỐ :15
Tiết thứ(PPCT): 42-43

Thời gian thực hiện: 2 tiết
Thực hiện ngày tháng năm

TÊN BÀI:
ĐỘNG CƠ ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA
I/Mục tiêu: Biết được cấu tạo nguyên lý làm việc và ứng dụng của động cơ điện
xoay chiều 1 pha
Hiểu và phân biệt được động cơ điện xoay chiều 1 pha vòng chập và
động cơ điện 1 pha chạy tụ
II/Chuẩn bị:
1.Giáo viên: Động cơ điện 1 pha vòng chập
Động cơ điện 1 pha chạy tụ
2.Học sinh: Sách vở
III/Các hoạt động dạy học:
Hoạt động của GV

Hoạt động của HS

Giải thích nguyên lý về
động cơ điện
Cho các ví dụ về từ
trường

Từ trường của dòng điện
chạy qua dây dẫn điện

Cho HS quan sát động
cơ điện 1 pha có công
suất 30W
Nhận xét về lõi thép?

Gồm nhiều lá thép KTĐ

Phân biệt rôto và stato

Rôto chuyển động
Stato đứng yên

Giải thích lồng sóc?

Vòng ngắn mạch dùng
để làm gì?

Giải thích dòng điện
cảm ứng ?

Khởi động cho động cơ

Nội dung
I.Thí nghiệm về nguyên lý động cơ điện
không đồng bộ:
1/Thí nghiệm: (SGK)
2/Nguyên lý:
-Khi cho dòng điện vào dây quấn stato sẽ
tạo ra từ trường quay.
-Lực điện từ do từ trường quay tác dụng lên

dòng điện cảm ứng ở dây quấn roto,kéo
roto quay với tốc độ nII.Động cơ điện 1 pha có vòng ngắn mạch
1/Cấu tạo: gồm 2 phần chính:stato và roto
a.Stato(phần tĩnh):gồm lõi thép và dây quấn
-Lõi thép làm bằng nhiều lá thép KTĐ ghép
lại thành hình trụ rổng,mặt trong có các cực
từ để quấn dây
-Cực từ được xẻ làm 2 phần, được lắp vòng
đồng ngắn mạch
-Dây quấn stato được đặt cách điện với lõi
thép và quấn tập trung quanh cực từ
b.Roto(phần quay): gồm lõi thép và dây
quấn lồng sóc
Lõi thép được ghép bằng nhiều lá thép KTĐ
thành hình khối trụ,mặt ngoài có các rãnh
nhôm nối với nhau bằng vòng ngắn mạch ở
2 đầu lõi thép.
2/Nguyên lý làm việc:
Khi cho dòng điện xoay chiều vào dây quấn
stato sẽ xuất hiện dòng điện cảm ứng trong
vòng chập Dòng điện trong vòng chập và
dòng điện trong dây quấn stato sẽ tạo ra từ
trường quay.Từ trường quay tác dụng lên
dòng điện cảm ứng ở thanh dẫn roto lực
điện từ F, động cơ sẽ khởi động và quay với
tốc độ n .


3

Tại sao động cơ vòng
chập ít được sử dụng?

Cho HS quan sát động
cơ quạt bàn 75W
Nêu cấu tạo?
Giải thích nguyên lý làm
việc

*Ưu, nhược điểm của động cơ vòng chập:
-Ưu điểm: cấu tạo đơn giản, làm việc bền
lâu, vận hành và bảo dưỡng dễ dàng.
Do hiệu suất thấp, momen -Nhược điểm: hiệu suất thấp, momen khởi
khởi động yếu
động yếu, tốn nhiều vật liệu.
Động cơ vòng chập thường chế tạo với
công suất nhỏ.
III. Động cơ có dây quấn phụ nối tiếp với tụ
điện:
1/Cấu tạo: gồm 2 phần chính: stato và roto
-Stato gồm: lõi thép và dây quấn( dây quấn
Gồm rôto và stato
LV, dây quấn KĐ )
-Roto kiểu lồng sóc
2/Nguyên lý làm việc:
Khi cho dòng điện xoay chiều 1 pha vào 2
dây quấn stato. Dòng điện trong 2 dây quấn
sẽ tạo nên từ trường quay. Từ trường quay
tác dụng lên dòng điện cảm ứng trong roto

lực điện từ F kéo roto quay tốc độ n.

IV/Củng cố, rút kinh nghiệm:
1. Nêu cấu tạo quạt trần
2. Sự giống nhau và khác nhau giữa quạt trần và quạt bàn?
TỔ TRƯỞNG
(Ký, duyệt)

Ngày

tháng năm
Chữ ký GV


4
GIÁO ÁN SỐ :16
Tiết thứ(PPCT): 44-45-46
TÊN BÀI:
I/Mục tiêu:

Thời gian thực hiện: 3 tiết
Thực hiện ngày tháng năm

MỘT SỐ MẠCH ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ ĐIỆN XOAY CHIỀU 1 PHA
Hiểu được nguyên lý làm việc của mạch điều khiển đổi chiều quay động cơ điện
1 pha
Hiểu được nguyên lý mạch điều khiển tốc độ quay của quạt điện

II/Chuẩn bị:
1.Giáo viên:

2. Học sinh:
III/Các hoạt động dạy học:
Hoạt động của GV

Giáo án
Sơ đồ 1 số mạch điều khiển đổi chiều quay
Sơ đồ 1 số mạch điều khiển tốc độ quay của quạt điện
Sách vở
Hoạt động của HS

Hướng dẫn cách đổi chiều
động cơ điện 1 pha
HS theo dõi GV

Cách điều chỉnh tốc độ
quay của quạt điện

Dùng hộp số
Dùng bán dẫn

Nội dung
1.Đổi chiều quay động cơ điện 1 pha:
-Đổi chiều quay momen
-Đảo đầu nối dây
Sơ đồ đổi chiều quay:

2. Điều chỉnh tốc độ quay của quạt điện:
Thay đổi điện áp đặt vào dây quấn stato
-Dùng cuộn điện kháng để điều chỉnh tốc
độ

-Thay đổi số vòng dây stato
-Quạt bàn chạy tụ có cuộn dây tốc độ
-Dùng mạch điều khiển bán dẫn và tiristo

IV/Cùng cố dặn dò
1.Cách đổi chiều quay động cơ điện ?
2.Hộp số quạt điện dùng để làm gì?
V/Rút kinh nghiệm:
TỔ TRƯỞNG
(Ký, duyệt)

Ngày

tháng năm
Chữ ký GV


5
GIÁO ÁN SỐ: 17
Tiết thứ (PPCT)
TÊN BÀI:
I/Mục tiêu:

Thời gian thực hiện: 3 tiết
Thực hiện ngày tháng năm

SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG QUẠT ĐIỆN
Nêu được tên một số quạt điện thông dụng
Sử dụng và bảo dưỡng được quạt điện
Biết được một số hư hỏng và biện pháp khắc phục.

II/Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Giáo án
Quạt điện các loại
2. Học sinh : Sách vở
III/Các hoạt dạy học:
Hoạt động của GV
Kể tên một số loại quạt
điện thường dùng?

Hoạt động của HS
Quạt bàn
Quạt trần
Quạt cây
Quạt hộp

Nêu cấu tạo của quạt bàn? Động cơ điện và cánh
quạt ngoài ra còn có:
lồng bao cánh
chuyển hướng gió
đèn báo
hẹn giờ....

Cách sử dụng quạt điện?
Sử dụng đúng điện áp,
hằng năm tra dầu mỡ bôi
trơn....

Làm thế nào để quạt điện
được sử dụng bền lâu?

Nội dung
1/Tìm hiểu một số loại quạt điện thông
dụng:
-Quạt bàn: có kích thước gọn nhẹ.Qui cách
sải cánh:200mm đến 400mm
-Quạt tường: giống quạt bàn có bộ phận để
gắn vào tường
-Quạt cây: điều chỉnh được độ cao
thấp.Qui cách sải cánh: 300mm đến
600mm
-Quạt trần: Sải cánh lớn lưu lượng gió
lớn.Qui cách sải cánh: 700 đến 1800mm
-Quạt hộp được dùng cho phòng khách,
phòng ngủ...Qui cách sải cánh 230 đến
350mm.
Hiện nay quạt điện rất đa dạng: có đèn
màu, có gắn radio, đồng hồ điện tử, hẹn
giờ, bộ nén làm lạnh...
2/Sử dụng và bảo dưỡng quạt điện:
a.Sử dụng quạt điện:
-Quạt mới trước khi sử dụng phải bóc bỏ
lớp chống rỉ ở đầu trục và tra dầu nhờn
vào trục.
-Quạt củ trước khi dùng phải tra dầu vào
các bộ phận chuyển động
-Quạt đang hoạt động có mùi khét hoặc
bốc khói đen. Chứng tỏ quạt bị cháy.
Nên để quạt ở nơi khô ráo thoáng gió
-Quạt chạy lâu nên cho nghỉ ít phút để

nhiệt độ hạ xuống
-Khi khởi động nên ấn nút tốc độ cao để
thời gian khởi động ngắn
b.Bảo dưỡng quạt điện:
-Giữ gìn cho quạt sạch sẽ
-Khi không dùng quạt phải làm vệ sinh
trước khi đem cất.
-Khi sử dụng quạt lưu ý:


6

GV trình bày một số hư
hỏng của quạt điện

HS theo dõi nghe GV
diễn giảng

Hộp tản gió không dựa vào tường, mảnh
vải màn....sẽ gây sự cố hoặc hút gió yếu.
III/Một số hư hỏng thường gặp và cách
khắc phục:
1-Hiện tượng: Đóng điện vào quạt không
quay.
*Nguyên nhân và cách khắc phục:
-Mất điện nguồn
-Phích cắm và ổ điện tiếp xúc kém
-Đứt dây nối điện vào quạt
-Công tắc chuyển tốc độ hỏng
-Tụ điện hỏng

-Cuộn dây bị cháy đứt
2-Đóng điện vào quạt khởi động yếu
*Nguyên nhân
-Trục hoặc bánh xe răng bị kẹp
-Trục bạc lệch tâm
3-Đóng điện vào quạt lúc quay lúc không
-Các tiếp điểm trong mạch điện không tốt
-Bộ phận tuốt năng siết quá chặt
4-Động cơ điện quá nóng:
-Nhiệt độ môi trường quá nóng
-Đường thông gió của quạt bị tắc
-Điện áp nguồn quá cao hoặc quá thấp
-Cuộn dây bị chập mạch
-Khô dầu mỡ hoặc trục bạc quá mòn
5-Quạt bị rò điện
-Kiểm tra riêng lẻ từng bộ phận của mạch
điện

IV/Củng cố, dặn dò:
1- Cách sử dụng và bảo dưỡng quạt điện?
2- Các hư hỏng thường xảy ra ở quạt điện?
V/ Rút kinh nghiệm:

TỔ TRƯỞNG
(Ký, duyệt)

Ngày

tháng năm
Chữ ký GV

7

GIÁO ÁN SỐ: 18
Tiết thứ (PPCT) : 53-54
TÊN BÀI:
I/Mục tiêu:

Thời gian thực hiện: 2 tiết
Thực hiện ngày tháng năm

Thực hành:
SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG QUẠT ĐIỆN
Nêu được tên một số quạt điện thông dụng
Sử dụng và bảo dưỡng được quạt điện
Tháo và lắp được quạt điện

.II/Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Giáo án
Quạt điện các loại, kìm điện , tuavit, vạn năng kế...
2. Học sinh : Sách vở
III/Các hoạt dạy học:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Giới thiệu qui trình thực
hành
GV làm mẫu tháo và lắp
quạt bàn

HS quan sát theo dõi

Hướng dẫn cách sắp xếp
các chi tiết theo thứ tự sau Chi tiết nào tháo trước sẽ
khi tháo
lắp sau và ngược lại

GV hướng dẫn cách làm
vệ sinh của quạt điện

TỔ TRƯỞNG
(Ký, duyệt)

Lau chùi, tra dầu mỡ

I/Qui trình thực hành:
1.Tìm hiểu cấu tạo quạt điện
a-Trình tự tháo
-Quan sát, ghi nhớ và đánh dấu vị trí từng
chi tiết.
-Lần lượt tháo rời vỏ, tháo rời rôto ra khỏi
stato. Chú ỹếp các chi tiết thứ tự để dễ nhớ
khi lắp lại động cơ .
-Quan sát nhận xét về cấu tạo lõi thép
stato, dây quấn rôto
b-Quan sát, tìm hiểu cấu tạo quạt điện
-Tìm hiểu cấu tạo các bộ phận của quạt
điện
-Tìm hiểu một số mạch điều khiển của

quạt điện
c-Trình tự lắp
-Chi tiết nào tháo sau sẽ lắp trước
-Không gây va đập mạnh, làm vênh trục,
tránh va chạm làm hỏng cách điện dây
quấn, làm đứt dây
-Xiết lại ốc vít chính xác
-Kiểm tra lại mối hàn mối nối dây quấn
-Sau khi lắp xong cho động cơ chạy thử
2.Bảo dưỡng quạt điện:
-Làm vệ sinh quạt điện
-Tra dầu mỡ
III/Đánh giá kết quả:
1.Công việc chuẩn bị
2.Thực hành theo đúng qui trình
3.Thái độ: ý thức thực hiện an toàn lao
động và vệ sinh môi trường
4.Kết quả thực hành.
Ngày
tháng năm
Chữ ký GV


8
GIÁO ÁN SỐ: 19
Tiết thứ (PPCT) : 56-57
TÊN BÀI:
I/Mục tiêu:

Thời gian thực hiện: 2 tiết

Thực hiện ngày tháng năm

SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG MÁY BƠM NƯỚC
Hiểu được ý nghĩa các số liệu kỹ thuật của máy bơm
Sử dụng và bảo dưỡng được máy bơm nước
Biêt được một số hư hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục

.II/Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Giáo án
Máy bơm nước
2. Học sinh : Sách vở
III/Các hoạt dạy học:
Hoạt động cua GV
Hoạt động của HS
Cho HS quan sát máy
bơm nước
Tìm hiểu các số liệu kỹ
thuật ghi trên nhãn máy:
220V
350W
5m3/h
6-9m
8m
2900vòng/phút

Cách sử dụng máy bơm
nước?
Vị trí đặt máy
Đường ống dẫn nước

HS theo dõi và giải thích

Điện áp
Công suất
Lưu lượng nước
Chiều sâu cột nước
Chiều cao cột nước bơm
Tốc độ quay của máy

HS nêu một số hư hỏng
thường gặp ở nhà:
-máy hoạt động nhưng
nước không lên
-Thường hay mồi nước....

Nội dung
I/Tìm hiểu các số liệu kỹ yhuật của máy
bơm:
a.Lưu lượng: là lượng nước máy bơm được
trong một đơn vị thời gian.Tính bằng m3
b.Chiều cao cột nước bơm:là chiều cao cột
nước mà máy có thể đẩy lên được (m)
c.Chiều sâu cột nước hút:là chiều sâu cột
nước mà máy có thể hút nước lên bình
thường (m)
d.Đường kính ống nước: (m)
e.Công suất tiêu thụ: (W)
f.Tốc độ quay của máy: (vòng/phút)
g.Điện áp và tần số làm việc: (V; Hz)
II/Sử dụng và bảo dưỡng máy bơm nước:

1.Sử dụng máy bơm nước:
a-Lắp đặt máy bơm nước dùng trong gia
đình: cần chú ý:
-Vị trí đặt máy
-Chiều dài ống dẫn nước
-Dây dẫn điện
b-Vận hành máy bơm: đóng điện vào máy
bơm nếu máy bơm làm việc không bình
thường thì cắt điện ngay để tìm hư hỏng
khắc phục.
2.Bảo dưỡng máy bơm nước:
-Giữ gìn máy bơm sạch sẽ
-Phần độmg cơ bảo dưỡng giống quạt điện
III/Một số hư hỏng và cách khắc phục:
(SGK)

IV/ Rút kinh nghiệm:
TỔ TRƯỞNG
(Ký, duyệt)

Ngày

tháng năm
Chữ ký GV


9

GIÁO ÁN SỐ: 20
Tiết thứ (PPCT) : 58-59-60

TÊN BÀI:
I/Mục tiêu:

Thời gian thực hiện: 3 tiết
Thực hiện ngày tháng năm

Thực hành: SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG MÁY BƠM NƯỚC
Giaỉ thích được các số liệu kỹ thuật của máy bơm
Sử dụng và bảo dưỡng được một số hư hỏng của máy bơm nước
Biêt được một số hư hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục

.II/Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Giáo án
Máy bơm nước , kìm tua vít, clê, bút thử điện...
2. Học sinh : Sách vở
III/Các hoạt dạy học:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Cho HS quan sát máy
bơm nước giải thích các
số liệu ghi trên nhãn máy

Làm thế nào để máy bơm
được sử dụng bền lâu?

HS quan sát và giải thích
các số liệu ghi trên nhãn
máy

Bảo dưỡng phần bơm và
phần động cơ

I/Qui trình thực hành:
1.Tìm hiểu các số liệu kỹ thuật của máy
bơm ghi trên nhãn máy:
-Lưu lượng (m3/h)
-Chiều cao cột nước bơm (m)
-Chiều sâu cột nước hút (m)
-Đường kính ống nước nối vào và ra máy
bơm (mm)
-Công suất tiêu thụ (W)
-Tốc độ quay của máy (vòng/phút)
-Điện áp làm việc (V)
2.Sử dụng và bảo dưỡng máy bơm nước
a-Sử dụng máy bơm nước
-Cho máy làm việc quan sát máy bơm
-Nếu thấy không bình thường cắt điện
ngay, phán đoán tìm các hư hỏng để khắc
phục
b-Bảo dưỡng máy bơm: Phần động cơ và
phần bơm
III/Đánh giá kết quả:
1-Công việc chuẩn bị
2-Thực hiện thực hành theo đúng qui trình
3-Thái độ: ý thức thực hiện an toàn lao
động và vệ sinh môi trường
4-Kết quả thực hành

IV/ Rút kinh nghiệm:

TỔ TRƯỞNG
(Ký, duyệt)

Ngày

tháng năm
Chữ ký GV


10
GIÁO ÁN SỐ: 21
Tiết thứ (PPCT) : 61-62
TÊN BÀI:
I/Mục tiêu:

Thời gian thực hiện: 2 tiết
Thực hiện ngày tháng năm

SỬ DỤNG VÀ BẢO DƯỠNG MÁY GIẶT
Giaỉ thích được các số liệu kỹ thuật của máy giặt
Biết sử dụng và bảo dưỡng máy giặt
Biêt được một số hư hỏng thường gặp và biện pháp khắc phục

.II/Chuẩn bị:
1. Giáo viên: Giáo án
Máy giặt , kìm tua vít, clê, bút thử điện...
2. Học sinh : Sách vở
III/Các hoạt dạy học:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS

Nội dung

Cho HS quan sát tranh vẽ
máy giặt:
Giới thiệu các số liệu kỹ
thuật ghi trên nhãn máy

HS quan sát theo dõi
hướng dẫn của GV

Giải thích các số liệu ghi
trên nhãn máy

Nêu cấu tạo của máy
giặt?

Thùng chứa
Động cơ điện
Bảng điều khiển.....

I/Các số liệu kỹ thuật của máy giặt:
1.Dung lượng máy: là khối lượng lớn nhất
đồ giặt khô mà máy giặt được trong một
lần giặt (kg)
2.Áp suất nguồn nước cấp: (kg/cm3)
Thường có trị số từ 0,3-8kg/cm2. Nếu áp
suất nước nhỏ hơn 0,3kg/cm2 (tương
đương với độ cao cột nước 3m) nước nạp
vào máy sẽ yếu và chậm dễ dẫn đến hư
hỏng

3.Mức nước trong thùng:
-5 mức: 25lít-30lít-37lít-45lít-51lít
-3 mức:30lít-37lít-45lít
4.Lượng nước tiêu tốn cho cả lần giặt :
Thường từ 150-220lít
5.Công suất động cơ điện: Từ 120-150W
6.Điện áp nguồn: 220V- TẦN SỐ 50Hz
7.Công suất gia nhiệt: Sử dụng cho các
máy có bộ phận đun nóng
II/Nguyên lý làm việc và cấu tạo máy giặt
1.Nguyên lý làm việc: (SGK)
2.Cấu tạo máy giặt: (SGK)
III/Sử dụng và bảo dưỡng máy giặt:
1.Vị trí đặt máy
2.Nguồn điện
3.Nguồn nước
4.Chuẩn bị giặt
5.Chuyển chế độ giặt
6.Bảo dưỡng máy giặt
IV/Các hư hỏng và cách khắc phục (SGK)

IV/ Rút kinh nghiệm:
TỔ TRƯỞNG
(Ký, duyệt)

Ngày

tháng năm
Chữ ký GV

11