Bài giảng điện tử vật lý 9 thực hành chế tạo nam châm vĩnh cửu (7)

TiÕt 30 Bµi 29 Thùc hµnh:
ChÕ t¹o nam ch©m vÜnh cöu,
nghiÖm l¹i tõ tÝnh cña èng d©y cã dßng ®iÖn

a

K

Tõ cùc
Nam

Tõ cùc
B¾c
K


I.chuẩn bị
Đối với mỗi nhóm học sinh
1. Hai nguồn điện một chiều: 3V và 6V.
2. Một công tắc.
3. ống dây A khoảng 200 vòng, d=0,2mm (có trong phòngTN)
4. ống dây B khoảng 300 vòng, d=0,2mm (có trong phòngTN)
5. Hai đoạn dây dẫn một đoạn bằng thép, một đoạn bằng đồng (th
ờng kèm theo ống dây trên: dài 3,5 cm (d=0,4mm)
6. Một la bàn.
7. Hai đoạn chỉ nilon mảnh, mỗi đoạn dài 15cm.
8. Một bút dạ để đánh dấu.
9. Giá thí nghiệm.
Chuẩn bị báo cáo thực hành theo mẫu đã dặn dò ở tiết trớc.

II. Nội dung thực hành
1. Chế tạo nam châm vĩnh cửu
a) Nối hai đầu ống dây A với nguồn điện 3V.
Đặt đồng thời các đoạn dây thép và đồng dọc
theo ống dây trong khoảng từ 1-2 phút
b) Thử nam châm: Lấy các đoạn KL ra khỏi
ống dây, lần lợt treo mỗi đoạn nằm thăng bằng
nhờ một sợi chỉ không xoắn, sau khi đứng yên
nó nằm dọc theo phơng nào?

B

SĐ lắp ráp TNTH

Xoay cho đoạn kim loại (KL) lệch khỏi hớng ban đầu, buông tay, sau khi
cân bằng trở lại, đoạn KL nằm dọc theo hớng nào? Làm nh vậy 3 lần với
mỗi đoạn KL.
Ghi kết quả vào bảng 1 của mẫu báo cáo để xác định đoạn KL nào trở
thành nam châm vĩnh cửu.
c) Dùng bút dạ để đánh dấu tên từ cực của nam châm vừa đợc chế tạo.


II. Nội dung thực hành
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua
Đặt ống dây B nằm ngang. Luồn qua lỗ tròn trên ống dây B để treo nam
châm vừa đợc chế tạo vào trong lòng của ống dây. Xoay ống dây sao cho
nam châm nằm song song với mặt phẳng của các vòng dây. Cố định sợi
dây chỉ treo nam châm vào giá thí nghiệm Mắc ống dây vào mạch điện
có nguồn 6V.
Sơ đồ lắp ráp TNTH

II. Nội dung thực hành
2. Nghiệm lại từ tính của ống dây có dòng điện chạy qua
a) Đóng mạch điện. Quan sát hiện tợng xảy ra với nam châm, cho nhận
xét. Dựa vào chiều của nam châm trong lòng ống dây, xác định tên từ cực
của ống dây và chiều dòng điện chạy qua ống dây. Kiểm tra lại kết quả
vừa thu đợc thông qua đầu các cực của nguồn điện, ghi vào bảng 2 của
mẫu báo cáo.
Đổi cực của nguồn điện để đổi chiều dòng điện đi vào cuộn dây. Lặp lại
công việc nh đã làm ở mục a). Ghi kết quả vào bảng 2 của mẫu báo cáo.


III. thÝ NGHIÖM ¶O
Sau ®©y c¸c em theo dâi TN ¶o ®Ó minh ho¹ cho TH c¸c nhãm võa lµm.
1. ChÕ t¹o nam ch©m vÜnh cöu
a

55

60

K

5
10

50

15

45
40

20

35
30

25


III. thÝ NGHIÖM ¶O
Thö nam ch©m :
LÇn 1

Nam



B¾c





Tù do


III. thÝ NGHIÖM ¶O

Thö nam ch©m :
LÇn 2



Tù do

Nam



B¾c




III. thí NGHIệM ảO

Y

Thử nam châm, đánh dấu và lập bảng :
Lần 3



Tự do
Nam

Bắc




III. thÝ NGHIÖM ¶O
2. NghiÖm l¹i tõ tÝnh cña nam ch©m cã dßng ®iÖn chay qua
a) §ãng m¹ch ®iÖn
B

Tõ cùc B¾c

Tõ cùc Nam

K

NhËn xÐt: Kim nam ch©m lÖch ®i song song víi èng d©y (hay vu«ng gãc
víi mÆt ph¼ng c¸c vßng d©y)


III. thÝ NGHIÖM ¶O
2. NghiÖm l¹i tõ tÝnh cña nam ch©m cã dßng ®iÖn chay qua
b) §æi cùc cña nguån ®iÖn
B

Tõ cùc Nam

Tõ cùc B¾c

K

NhËn xÐt: Kim nam ch©m quay 1800 , tõ cùc cña èng d©y còng thay ®æi.


III. thÝ NGHIÖM ¶O
2. NghiÖm l¹i tõ tÝnh cña nam ch©m cã dßng ®iÖn chay qua
KÕt qu¶ nghiÖm l¹i tõ tÝnh cña èng d©y cã dßng ®iÖn
B

Tõ cùc Nam

Tõ cùc B¾c

K


Cách khác để làm một đoạn dây thép nhiễm từ
Đặt vật bằng sắt (thép) vào từ tr
ờng của vật đã bị nhiễm từ.

Đặt đoạn dây thép nối hai cực
của nam châm hình chữ U.

S

N

N

S

C¸ch kh¸c ®Ó thö mét ®o¹n d©y thÐp ®· nhiÔm tõ

La bµn hoÆc kim nam ch©m


C¸ch kh¸c ®Ó thö mét ®o¹n d©y thÐp ®· nhiÔm tõ

La bµn hoÆc kim nam ch©m


Dùng bút dạ để đánh dấu cực S và N của thanh thép đã bị
nhiễm từ.
S

La bàn hoặc kim nam châm

N


Dặn dò
• Học kỹ bài và xem tríc bài 30
trang 82, 83, 84 SGK


Bµi häc kÕt thóc t¹i ®©y.
C¸m ¬n c¸c em chó ý theo
dâi!