Dược động học

d­îc­®éng­häc
Kh¸i niÖm & vËn dông thùc tÕ


Dîc lùc häc

Dîc ®éng häc

thuèc

c¬ thÓ


AUC
thuèc

F%

D

A
E

T1/2

M

Vd

Cl
A: HÊp thu

AUC: DiÖn tÝch díi ®êng cong

D: Ph©n bè

Vd:

ThÓ tÝch ph©n bè

M: ChuyÓn ho¸

T1/2:

Nöa ®êi trong huyÕt thanh

E: Th¶i trõ

Cl:

§é thanh th¶i


Diệnưtíchưdướiưưđườngưcongưư
(AUC)
Đo nồng độ thuốc trong hệ tuần hoàn (máu)
AUC F%
Sinh khả dụng
Tỉ lệ thuốc hấp thu vào hệ tuần hoàn

Diệnưtíchưdướiưđườngưcongư
AUC trị số biểu thị khả năng hấp thu thuốc của cơ thể.
Diện tích dới đờng cong biểu thị tợng trng cho lợng thuốc
đi vào hệ tuần hoàn ở dạng còn hoạt tính sau một thời
gian t.
Đơn vị tính AUC là mg.h.l-1 hoặc àg.h.ml -1


D­îc­®éng­häc­
45
40
35
Nång ®é (C)

30
25

Uong

20

Tiem

15
10
5
0
Thêi gian (T)

Plasma concentration/time curve

Nång­®é­thuèc­trong­huyÕt­t­¬ng/­Thêi­gian


Dượcưđộngưhọcư
Nồngưđộưthuốcưtrongưhuyếtưtương/thờiưgianưchịuưưtácưđộngư
củaưquáưtrìnhưhấpưthu,ưphânưbốưchuyểnưhoá,ưthảiưtrừư(ADME)
Ví dụ đờng nồng độ thuốc trong huyết tơng sẽ tăng nếu

Độ hấp thụ cao
Phân bố thấp
Chuyển hoá ít
Thải trừ chậm


D­îc­®éng­häc­
Cöa sæ ®iÒu trÞ

Nång­®é­(C)

Nång ®é g©y ®éc
Cöa sæ ®iÒu trÞ

MIC(Nång ®é tèi thiÓu cã t¸c dông)

Thêi­gian­(T)


D­îc­®éng­häc­
­­­­­Cöa­sæ­®iÒu­trÞ

35
30

C Max

Nång ®é b¾t ®Çu g©y ®éc

Nång ®é (C)

25
20
15
10
5

Mic
Thêi gian t¸c dông

0

Thêi ®iÓm b¾t ®Çu
Thêi ®iÓm t¸c dông
t¸c dông

cùc ®¹i ( T max)

Thêi gian (T)

Dượcưđộngưhọcư
Gâyưđộc
Nồng độ bắt đầu gây độc

1.2

Nồng độ (C)

1
0.8

Tốiưưu
Nồng độ tối thiểu có tác dụng ( MIC )

0.6

Mứcưdướiưđiềuưtrị

0.4
0.2
0

Thời gian (T)


D­îc­®éng­häc­Pharmacokinetics
Cöa sæ ®iÒu trÞ /Therapeutic window

1.2
1

Nå n g ® é (C)

0.8
0.6
0.4

Cöa sæ ®iÒu trÞ réng
Wide therapeutic Win

0.2
0
T h ê i g i a n (T)


D­îc­®éng­häc­Pharmacokinetics
Cöa sæ ®iÒu trÞ /Therapeutic window

1.2
1
Nå n g ® é (C)

0.8
0.6
0.4

Cöa sæ ®iÒu trÞ hÑp
(Narrow therapeutic Win)

0.2
0

T h ê i g i a n (T)


Cácưbiếnưsốưsinhưkhảưdụng
Loại thuốc:ví dụ ampicilin

hấp thu đờng uống kém hơn
amoxicilin
Công thức của hãng sản
xuất
Đờng dùng: tiêm & uống
Thời điểm dùng thuốc
(trong, trớc, sau bữa ăn)

Dùng cùng các thuốc
khác
Uống với đủ nớc
Đào thải bớc 1
(qua gan)


øng­dông­l©m­sµng
☛Lùa chän thuèc cã sinh kh¶ dông tèt
☛Lùa chän thuèc ®¹t tiªu chuÈn thùc

hµnh tèt s¶n xuÊt thuèc (GMP)

☛Uèng thuèc khi ®ãi, th«ng thêng 1 giê tr

íc b÷a ¨n (trõ mét sè trêng hîp)

☛Uèng víi níc


Sinh khả dụng và hiệu quả của thuốc phụ thuộc nồng độ thuốc trong huyết
thanh tính bằng microgam/ml . Nồng độ của 500 mg amoxicilin hoặc 500 mg
Ampicilin. Nhóm thử gồm 12 ngời ( 20-29 tuổi). Một nhóm uống amoxicilin với
1/2 cốc nớc và lặp lại liều, một nhóm uống với hai cốc nớc.
Ref. C. Tornquist et al. Clin pharmkin. J. 1988 2 (6), 1121
30
25
20

Amoxicillin 500 mg
với 0,5 cốc nớc

15

Ampicilin 500 mg
với 2 cốc nớc

10

Amoxicillin 500 mg
với 2 cốc nớc

5

MIC

0
0.5

1

2

3

4

6

8

Ampiciin hoặc Amoxiciin
MIC đối với vi khuẩn Gram âm:
E. coli 5,0 nhng thờng là kháng
cao
Klebsiella spp > 250
K. pneumoniae 1,25
nếu ở đờng hô hấp > 250
Proteus mirabilis 1,25
Proteus vulgaris 5,0
Salmonella typhii 0,25
Shigella sonnei 1,0-10
Shigella flexneri 1,25
nếu ở đờng hô hấp. > 50
N. gonorrhoea 0,02-0,6, nếu ở đ
ờng hô hấp. > 50

N. meningitidis 0,05,
nếu ở đờng hô hấp > 50
H. influenzae 0,05
--> 50 nếu có betalactamase
Bacteroides fragilis 4,0-256


Uèng thuèc ®óng c¸ch
❧Uèng thuèc víi níc ®un s«i ®Ó
nguéi
❧Lîng níc 100ml -150ml (mét cèc
níc to) cho mçi lÇn uèng thuèc


Thểưtíchưphânưbốư(Vd)
Biểu thị mức độ phân bố của thuốc
Đo thể tích ảo của cơ thể cho phép chứa lợng thuốc dùng
Thuốc chứa trong huyết thanh (gắn với protein huyết tơng)

có thể tích phân bố Vd nhỏ hơn
Khả năng khuếch tán của một thuốc nào đó vào các tổ chức

của cơ thể phụ thuộc vào 2 yếu tố:
- Hệ số phân bố lipid / nớc của thuốc
- Bản chất của tổ chức mà thuốc thâm nhập


Liều dùng
XF
Vd =

Cp
Vd: Thể tích phân bố

Cp: Nồng độ thuốc trong huyết tơng

F: Tỉ lệ Sinh khả dụng
Trị số Vd thờng đợc tính sẵn
Có Vd tính đợc liều lợng thuốc cần đa để đạt đợc một nồng độ
Cp nào đó
Sử dụng trị số Vd với những đối tợng không có những bất thờng
về sinh lý hoặc có bệnh gan, thận trầm trọng


BiÕn sè
❧

Gµy, bÐo (lîng mì )

❧

Tuæi

❧

Giíi tÝnh

❧

CÊu t¹o c¬ thÓ

❧

T×nh tr¹ng c¬ thÓ


ứng dụng lâm sàng
1.Trẻ với tỉ lệ nớc trong cơ thể cao hơn
Có thể có nhu cầu liều mg/kg cao hơn ngời lớn

Tổng liều không vợt quá liều ngời lớn
2. Nếu trẻ bị mất nớc
Nguy cơ bị ngộ độc cao hơn
Giảm liều dùng


Nửa đời trong huyết tơng ( T1/2)
Thời gian cần để lợng thuốc trong huyết tơng giảm

xuống còn một nửa
.


Đo tỉ lệ thuốc thải ra khỏi cơ thể
T1/2:Nửa đời trong huyết tơng

T1/2 = 0,693

X

VSS

Cl

VSS: Thể tích ở tình trạng
ổn định
Cl:

Độ thanh thải


Thời gian (h)
1 lần T1/2
2 lần T1/2
3 lần T1/2
4 lần T1/2
5 lần T1/2
6 lần T1/2
7 lần T1/2

% thuốc thải
50
75
88
94
97
98
99

PENICILIN G: T1/2 ~ 1h ngày tiêm 4 lần, mỗi lần cách nhau 6h

PROCAIN PENICILIN ngày tiêm 1 lần

BENZATHIN PENICILIN 28 ngày tiêm 1 lần


Khoảng cách giữa các lần dùng thuốc
hợp lý (trừ ngời bệnh đặc biệt)
Tra DTQG để biết T1/2 của thuốc và khoảng cách
giữa các lần đa thuốc.
Nếu DTQG không ghi khoảng cách giữa các lần đ
a thuốc có thể dùng phép suy luận với thuốc có
T1/2 nhỏ ( 1; 2 h):
T1/2 x 4 hoặc 6 lần = K(khoảng cách giữa các lần
đa thuốc ( h) trong ngày). Sau đó suy ra số lần
dùng thuốc trong ngày nh sau 24h: K= số lần
dùng thuốc/24h


Biến số

Tuổi
Chức năng thận

Thuốc

Trẻ nhỏNgời lớn

Amoxicilin

4h

1h

Amikacin

6h

2h

Digoxin

80h

35 h

Ngời cao tuổi

75 h

ứng dụng lâm sàng
Thận trọng với liều dùng cho trẻ nhỏ và ngời cao tuổi
Thận trọng liều dùng với bệnh thận


Độưthanhưthảiư(Cl)


Đo khả năng bài xuất thuốc của cơ thể

Độ thanh thải ảnh hởng đến thuốc đợc bài
xuất qua thận