Một so biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng anh ở các trường trung học pho thông huyện kỳ anh, tỉnh iĩà tĩnh

'*

BỌ GIAO DỤC VA ĐAO TẠO
BỌ GIAO DỤC VA ĐAO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

~

TRÀN HỮU LINH

MỘT SÓ BIỆN PHÁP

QUẢN
HOẠT
ĐỘNG
DẠY HỌC
HỌC GIÁO
TIÉNGDỤC
ANH
LUẬNLÝ
VĂN
THẠC
sĩ KHOA
Ỏ CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỎ THÔNG
HUYỆN KỲ ANH, TỈNH HÀ TĨNH

Chuvên ngành: Quản lý giáo dục

- 2013
NGHỆ AN -2013

^


LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là kết quả của quá trình học tập tại trường Đại học Vinh
và quá trình công tác của bản thân tại trường THPT Kỳ Anh huyện Kỳ
Anh tỉnh Hà Tĩnh trong những năm qua.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa Giáo dục tiểu học,
khoa
Sau đại học trường Đại học vinh.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Thị Mỹ Trinh
đã chỉ bảo tận tình, giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn quý thầy cô giảng dạy lớp cao học chuyên
ngành Quản lý giáo dục khoá 19 (2011-2013) trường Đại học Vinh đã góp
nhiều ý kiến quý báo cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn quý Thầy, Cô trong Ban Giám đốc Sở
Giáo dục và Đào tạo Hà Tĩnh, Phòng THPT sở Giáo dục và Đào tạo; Phòng
Giáo dục Đào tạo huyện Kỳ Anh; Quý Thầy, Cô trong Ban Giám hiệu, Tổ
trưởng chuyên môn, giáo viên bộ môn tiếng Anh các trường THPT huyện
Kỳ Anh tỉnh Hà Tỉnh: THPT Kỳ Anh, THPT Nguy ễn Huệ, THPT Lê Quảng
Chí, THPT Kỳ Lâm đã tạo điều kiện thuận lợi và dành thời gian quý báu để
tham gia trả lời, góp ý, chia sẻ thông tin giúp đỡ tôi hoàn thành đề tài nghiên
cứu này.

MỤC LỤC
Trang

MỞ ĐẦƯ...........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài....................................................................................1
2. Mục đích nghiên cím..............................................................................2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu........................................................2
4. Giả thiết khoa học...................................................................................2
6. Các phương pháp nghiên cứu.................................................................3
7. Đóng góp mới của luận văn....................................................................3
8. Dự kiến cấu trúc luận văn.......................................................................4

Chương 1. CO SỞ LÝ LUẬN VÈ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
TIÉNG ANH Ở TRƯỜNG THPT

5

1.1. Sơ lược về lịch sử nghiên cứu vấn đề..................................................5
1.2. Một số khái niệm cơ bản.......................................................................7
1.3. Một số vấn đề về dạy học tiếngAnh ở trường THPT..........................15
1.4. Quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh ở trường THPT.......................20

KÉT LUẬN CHƯƠNG 1......................................................................................32
Chương 2 THựC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC TIÉNG
ANH Ở CÁC TRƯỜNG TIIPT HUYỆN KỲ ANH, TỈNH HÀ TĨNH
33
2.1. Khái quát về tình hình kinh tế-xã hội và giáo dục cấp THPT

huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.................................................................33
2.2. Quá trình nghiên cứu thực trạng hoạt động dạy học Tiếng Anh

của các trường THPT huyện Kỳ Anh....................................................35
2.3. Thực trạng hoạt động dạy học Tiếng Anh của các trường THPT

huyện Kỳ Anh tỉnh Hà Tĩnh..................................................................39


Đánh giá chungDANH
về thựcMỤC
trạngCÁC
công CHỮ
tác quản
VIÉT
lý hoạt
TẮTđộng dạy học
tiếng Anh các trường THPT huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh...................66
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.....................................................................................71
2.5.

Chương 3. MỘT SÓ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY
HỌC
TIÉNG ANH Ở CÁC TRƯỜNG TIIPT HUYỆN KỲ ANH
TỈNH
HÀ TĨNH....................................................................................73
3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp.......................................................73
3.2.

Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh ở các
trường THPT huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh..........................................74
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý............................................88

3.4. Thăm dò tính cần thiết và khả thi của các biện pháp được đề xuất....90

KÉT LUẬN CHƯƠNG 3.....................................................................................94
KÉT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

95

1. Kết luận.................................................................................................95
2. Kiến nghị...............................................................................................96

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................98


DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang

Bảng 2.1. Số lượng học sinh của các cấp học huyện Kỳ Anh.............................34
Bảng 2.2. Thống kê số trường, lớp, HS cấp THPT huyện Kỳ Anh.....................35
Bảng 2.3. Đội ngũ giáo viên cấp THPT Năm học 2012 - 2013 huyện
Kỳ Anh.......................................................................................36
Bảng 2.4. Thực trạng đội ngũ giáo viên Tiếng Anh các trường THPT
huyện Kỳ Anh năm học 2012-2013........................................... 37
Bảng 2.5. Thực trạng hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học
sinh.............................................................................................42
Bảng 2.6. Quản lý việc thực hiện chương trình, kế hoạch dạy học bộ
môn tiếng Anh..........................................................................445
Bảng 2.7. Thực trạng quản lý việc thực hiện các phương pháp dạy
học môn Tiếng Anh..................................................................467
Bảng 2.8. Thống kê về tầm quan trọng của việc đổi mới PPGD môn
tiếng Anh ở các trường THPT tại huyện Kỳ Anh......................47

Bảng 2.9. Nhận thức của của CBQL và GV về mục đích của việc đổi
mới PPGD môn tiếng.................................................................48
Bảng 2.10. Thực trạng quản lý việc kiểm tra đánh giá kết quả dạy học 51
Bảng 2.11. Khảo sát ý kiến của học sinh THPT về môn Tiếng Anh....................52
Bảng 2.12. Thực ừạng quản lý hoạt động học Tiếng Anh của HS cấp THPT 53
Bảng 2.13. Khảo sát ý kiến của học sinh THPT về các yếu tố tác động
tích cực đến hứng thú học Tiếng Anh........................................55
Bảng 2.14. Khảo sát ý kiến của học sinh THPT về các yếu tố tác động
tiêu cực đến hứng thú học Tiếng Anh........................................57
Bảng 2.15. Thống kê kết quả học tập môn Tiếng Anh của học sinh các


Bảng 2.16. Thực trạng quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học

môn tiếng Anh tại các trường THPT huyện Kỳ Anh.................60
Bảng 2.17. Thực trạng quản lý trình độ của giáo viên tiếng Anh tại các
trường THPT Kỳ Anh.................................................................63
Bảng 2.18 Kết quả điều tra thực trạng của cán bộ quản lý về tầm quan
trọng của nội dung quản lý công tác đổi mói phương pháp
dạy học môn Tiếng Anh THPT...................................................65
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và khả thi của các biện


1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Trong “Chiến lược phát triển giáo dục Việt Nam đến năm 2020" đã xác
định mục tiêu tổng quát đến năm 2020, nền GD được đổi mới căn bản và toàn
diện theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập

quốc tế. Chất lượng GD được nâng cao một cách toàn diện. Nhận thức được
vai trò quan trọng của tiếng Anh - phương tiện giao tiếp không thê thay thế
được để hội nhập quốc tế - Đảng Cộng sản Việt Nam cùng Nhà nước ta đã tập
trung đầu tư nhiều chương trình trọng điểm nhằm phát triển và nâng cao năng
lực sử dụng ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh cho cán bộ, giáo viên và học
sinh, sinh viên (Quyết định số 1400 của Thủ tướng chính phủ về đề án “Dạy
và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020”).

Hiện nay, trình độ ngoại ngữ của học sinh, sinh viên Việt Nam nhìn
chung còn thấp, hiệu quả sử dụng ngoại ngữ và kỹ năng giao tiếp còn hạn chế,
khả năng nghiên cứu, làm việc độc lập trong môi trường hội nhập quốc tế còn
yếu. Nguyên nhân là do việc tổ chức dạy và học ngoại ngữ ở các cấp học còn
nhiều hạn chế, một bộ phận giáo viên dạy ngoại ngữ còn yếu về năng lực
chuyên môn, lạc hậu về phương pháp, cơ sở vật chất, phương tiện phục vụ
cho việc dạy và học ngoại ngữ còn nghèo nàn, lạc hậu, ...Vì vậy, nhiệm vụ
cấp thiết đặt ra là làm thế nào đế nâng cao được chất lượng dạy học tiếng Anh
trong nhà trường phổ thông Việt Nam.

Trong những năm gần đây chất lượng đào tạo nói chung và chất lượng
đào tạo Tiếng Anh nói riêng của tỉnh Hà Tĩnh đã có những bước đột phá nhất
định. Nằm trong xu thế chung đó, chất lượng đào tạo tiếng Anh ở các trường
THPT huyện Kỳ Anh cũng đã có những bước chuyển biến đáng kể. Mặc dầu


2
trường THPT trong những năm qua còn thiếu về đội ngũ giáo viên Tiếng Anh,
đặc biệt là chất lượng giáo viên. Những giáo viên có năng lực chuyên môn
không muốn về địa phương, những giáo viên đã có kinh nghiệm giảng dạy hay
đã hoàn thành chương trình cao học lại chuyển về các đơn vị khác có điều kiện
hơn (Kỳ Anh là huyện miền núi, xa trung tâm, điều kiện kinh tế khó khăn, cơ

sở vật chất phục vụ cho dạy học còn lạc hậu...). Bên cạnh đó học sinh giỏi
thường chuyển về học các trường chuyên của Tỉnh nên nhìn chung năng lực và
nhu cầu học Tiếng Anh của đa số học sinh THPT của huyện còn thấp.

Từ những lý do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài “Một so biện
pháp quản lý hoạt động dạy học Tiếng Anh ở các trường trung học pho
thông huyện Kỳ Anh, tỉnh Iĩà Tĩnh”.
2. Mục đích nghiên cún

Đe xuất một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học
tiếng Anh ở các trường THPT huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh.

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh ở trường THPT.

3.2. Đối tượng nghiên cứu


3
- Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh ở các

truờng THPT huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh.

- Đe xuất và thăm dò tính cần thiết, khả thi của một số biện pháp quản

lý hoạt động dạy học tiếng Anh ở các truờng THPT huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh.

5.2. Phạm vi nghiên cứu

- Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh ở các

truờng THPT: THPT Kỳ Anh; THPT Nguyễn Huệ; THPT Kỳ Lâm; THPT Lê
Quảng Chí; THPT Nguyễn Thị Bích Châu.

- Thời gian khảo sát: Từ tháng 11-2012 đến tháng 7 năm 2013

- Thòi gian áp dụng các biện pháp đirợc đề xuất: từ năm 2013 đến

năm 2015.

6. Các phuơng pháp nghiên cứu

6.1. Phuơng pháp nghiên cứu lý luận

Luận văn sử dụng phirơng pháp phân tích- tống họp; phân loại- hệ
thống
hóa các tài liệu lý luận có hên quan để xây dụng cơ sở lý luận của đề tài.


4
8. Dự kiến cấu trúc luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn
đuợc bố trí trong 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh ở
trường THPT

Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh ở các


5
Chương 1
Cơ SỞ LÝ LUẬN VÈ QUẢN LÝ HOẠT DỘNG
DẠY HỌC TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG THPT
1.1. Sơ lược về lịch sử nghiên cứu vấn đề

Trên lĩnh vực giáo dục, những năm gần đây các tài liệu nghiên cứu về
giáo dục và dạy học ở nước ngoài và trong nước thường nói tới việc cần thiết
chuyển từ “dạy học lấy giáo viên làm trung tâm” sang “dạy học lấy học sinh
làm trung tâm”. Có thể xem “dạy học lấy học sinh làm trung tâm” là một tư
tưởng, một quan điểm, một cách tiếp cận mói về hoạt động dạy học.

Phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm khuyến khích học
sinh tự học hỏi, tự phát huy sáng kiến, giáo viên đóng vai trò hướng dẫn.
Phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm đã bắt nguồn từ thế kỷ thứ
18 với nhà giáo dục, triết gia Pháp nổi tiếng Jean lacques Rousseau. Tiếp đến
là sự đóng góp của các nhà giáo dục Pestalozzi, Francis, Parker, Ovide,
Decroly và Maria MontessorL.Quan diêm dạy học này dựa trên cơ sở học tập
cá nhân, học tập nhóm, học tập nghiên cứu, học tập hỗ tương, học tập các giá
trị nhân bản và học tập qua tài liệu, tiện nghi kỹ thuật.

ơ Việt Nam, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, chỉ rõ yêu cầu cấp
bách cũng như lâu dài là: Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; đổi mới cơ
cấu tố chức, cơ chế quản lý, nội dung, phương pháp dạy và học; thực hiện
chuân hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, chấn hưng nền giáo dục Việt Nam. Trong
bối cảnh đó, giáo dục phải được đổi mới mạnh mẽ, phải không ngừng nâng

cao chất lượng đào tạo ở các cấp học. Việc nâng cao chất lượng giáo dục
trong nhà trường không chỉ phụ thuộc vào chương trình giảng dạy (sách giáo
khoa, sách tham khảo), vào các điều kiện vật chất của nhà trường... mà phụ


6
lượng quyết định chất lượng dạy học. Nhiệm vụ của người giáo viên là giáo
dục, giảng dạy theo mục tiêu, nguyên lí, chương trình giáo dục để giúp học
sinh phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo, vận dụng kiến thức vào thực
tiễn và hình thành những tình cảm đạo đức tốt đẹp. Thời đại ngày nay, thời
đại của công nghệ thông tin và nền kinh tế tri thức thì sứ mạng của người giáo
viên càng nặng nề hơn. Người thầy không chỉ chuyến tải thông tin cho học
sinh mà còn phải tổ chức, điều khiển, hướng dẫn học sinh chủ động chiếm
lĩnh tri thức. Vì vậy, vấn đề nâng cao chất lượng giảng dạy của đội ngũ giáo
viên hết sức quan trọng, có ý nghĩa quyết định chất lượng đào tạo. Trong điều
kiện của yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông, đổi mới hoạt động giảng dạy
đòi hỏi phải đổi mới hoạt động quản lý.

Đã có nhiều nhà khoa học, nhà giáo dục Việt Nam nghiên cứu về quản
lý nhà trường, quản lý hoạt động dạy học như Nguyễn Ngọc Quang, Hoàng
Chúng, Hà Sĩ Hồ, Nguyễn Văn Lê, Hoàng Tâm Sơn, Nguyễn Văn Tường...
Mặc dù mỗi tác giả đi sâu vào những bình diện khác nhau của hoạt động dạy
học nhưng tất cả đều hướng đến việc giải quyết mối quan hệ giữa giáo viên và
nhà quản lý đế thực hiện những nội dung quản lý hoạt động dạy học. Tác giả
Nguyễn Ngọc Quang xác định “Dạy học và giáo dục trong sự thống nhất là
hoạt động trung tâm của nhà trường, quản lý nhà trường thực chất là quản lý
quá trình lao động sư phạm của người thầy”.

Tác giả Bùi Hiền nghiên cứu về phương pháp hiện đại dạy - học ngoại
ngữ, NXB Đại học quốc gia Hà Nội, 1999.

Hoàng Cơ Chinh nghiên cứu về đổi mới quản lý quá trình dạy học
nhằm thực hiện công tác đổi mới phương pháp dạy học. Tạp chí Nghiên cứu


7
Tác giả Phạm Hùng Quang, Một số điều kiện đổi mới phương pháp dạy
học, Tạp chí Nghiên cứu giáo dục, 2000.

Nguyễn Văn Đảm - Mối quan hệ giữa hoạt động dạy với hoạt động học
trong quá trình dạy học - Tạp chí thông tin khoa học giáo dục số 63/1997.

Hà Sỹ Hồ - Lê Tuấn (chủ biên) - Những bài giảng về quản lý trường
học tập III (Nghiệp vụ quản lý trường học) - NXB Giáo dục, 1978.

“Những vấn đề co bản về dạy học ngoại ngữ” - NXB Đại học quốc gia,
Hà Nội, 2005.

Phải thừa nhận rằng, trong các tài liệu nghiên cứu trên được các tác giả
trình bày các vấn đề lý luận chặt chẽ, nêu được thực trạng việc dạy và học
ngoại ngữ ở Việt Nam hiện nay và đề xuất một số biện pháp nâng cao chất
lượng dạy và học ngoại ngữ. Song, các công trình của các tác giả chỉ xoay
quanh vấn đề dạy và học ngoại ngữ nói chung mà chưa có nhiều tác giả quan
tâm nghiên cứu riêng về dạy và học môn tiếng Anh và quản lý nâng cao chất
lượng dạy học môn tiếng Anh ở trường các trường THPT, đặc biệt là ở các
trường THPT thuộc tỉnh Hà Tĩnh. Các thực trạng và giải pháp được đưa ra
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, phưong pháp quản lý nâng cao chất
lượng song chưa thực sự chi tiết và có đề cập rất ít đến vai trò của môn tiếng
Anh trong thòi kỳ hội nhập.

1.2. Một số khái niệm cơ bản


8
- Giữa dạy với học:

- Giữa truyền đạt với điều khiến trong dạy;

- Giữa Xĩnh hội và với tự điều khiến trong học.

Hoạt động dạy: Dạy là điều khiển quá trình trò chiếm lĩnh khái niệm
khoa học, bằng cách đó phát triển, hình thành nhân cách trò. Dạy có hai chức
năng thường xuyên tương tác với nhau, thâm nhập vào nhau, sinh thành ra
nhau, đó là truyền đạt thông tin dạy học và điều khiển hoạt động dạy học.

Hoạt động dạy học giúp trò lĩnh hội tri thức, hình thành và phát triển
nhân cách của trò. Vai trò chủ đạo của hoạt động dạy được biểu hiện với ý
nghĩa là tổ chức và điều khiển hoạt động học của trò, giúp trò nắm được kiến
thức, hình thành kĩ năng, thái độ. Nội dung dạy học được thiết kế theo một
chương trình bắt buộc và được thống nhất trong mỗi cấp học. Đe đạt được
mục đích, người dạy và người học đều phải phát huy các yếu tố chủ quan của
cá nhân (phẩm chất và năng lực của người dạy và người học) để xác định nội
dung, lựa chọn phương pháp, tìm kiếm các hình thức, các phương tiện dạy
học phù hợp.

Hoạt động học: Học là quá trình trong đó dưới sự định hướng của
người dạy, người học tự giác, tích cực, độc lập, tiếp thu tri thức, kinh nghiệm
từ môi trường xung quanh bằng các thao tác trì tụê và chân tay nhằm hình
thành cấu trúc tâm lý mới để biến đối nhân cách của mình theo hướng ngày
càng hoàn thiện. Cũng như hoạt động dạy, hoạt động học có hai chức năng

kép là lĩnh hội và tự điều khiên. Nội dung của hoạt động học bao gồm toàn bộ


9
Nhưng để học đạt được hiệu quả và tránh được những sai lầm thì học
càng cần phải có sự hướng dẫn, tổ chức, chỉ đạo của thầy. Học cần phải diễn
ra trong mối quan hệ thống nhất biện chứng với hoạt động dạy của thầy, mối
quan hệ này có thể diễn ra trực tiếp hoặc gián tiếp tuỳ theo mức độ tự lực của
người học, đế đạt được mục đích cuối cùng của người học, đó là:

- Nắm vững tri thức khoa học

- Phát triển tư duy và năng lực hoạt động

- Hình thành thái độ, đạo đức và nhân cách, lý tưởng sống

Như vậy, bản chất của quá trình dạy học là sự thống nhất biện chứng
của dạy và học, được thể hiện trong và bằng sự tương tác có tính chất cộng
đồng và hợp tác giữa dạy và học tuân theo logic khách quan của nội dung dạy
học. “Chỉ trong sự tác động qua lại giữa thầy và trò thì mới xuất hiện bản thân
quá trình dạy học. Sự phá vỡ mối liên hệ tác động qua lại giữa dạy và học sẽ
làm mất đi sự toàn vẹn đó” [13, 33].

1.2.2. Chất lượng và chất lượng dạy học

1.2.2.1. Chất lượng
Có nhiều quan niệm về chất lượng khác nhau:

- Theo tiêu chuẩn Pháp: “Chất lượng là tiềm năng của một sản phâm

10
- Theo Từ điển Tiếng Việt phổ thông “Chất lượng là tổng thể những

tính
chất, thuộc tính cơ bản của sự vật làm cho sự vật này phân biệt với sự vật
khác”

Từ những quan niệm khác nhau về chất lượng, có thể hiểu: Chat lượng
là mức độ dạt được mục tiêu. Chat lượng dùng đế chỉ những giá trị vật chất,
giả trị sử dụng của một vật phẩm, một sản phâm trong hệ quy chiếu với một
chuấn giá trị nào dỏ cỏ tỉnh quy irớc, cỏ tỉnh xã hội. Chất lượng được đo bởi
sự thoả mãn nhu cầu, mà nhu cầu thì luôn biến động nên chất lượng cũng luôn
biến động theo thời gian, không gian và điều kiện sử dụng. Vậy chất lượng có
tính thời gian, không gian và gắn với sự phát triển.

1.2.2.2. Chat lượng dạy học
- Theo tác giả Lê Đức Phúc: “Chất lượng giáo dục là chất lượng thực

hiện các mục tiêu giáo dục” [35,428].

- Theo tác giả Trần Khánh Đức: Trong lĩnh vực giáo dục, chất lượng

giáo dục với đặc trưng sản phẩm là “con người lao động” có thể hiểu là kết
quả (đầu ra) của quá trình đào tạo và được thê hiện cụ thể ở các phẩm chất,
giá trị nhân cách và giá trị sức lao động hay năng lực hành nghề của người tốt
nghiệp tương ứng với mục tiêu đào tạo của từng ngành đào tạo trong hệ thống
giáo dục [19,430].

Từ những khái niệm nói trên về chất lượng giáo dục, ta có thể hiếu chất

lượng dạy học chính là chất lượng thực hiện mục tiêu, nội dung dạy học,
được thể hiện thông qua các phẩm chất, kỹ năng, thái độ được hình thành ở


11
- Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể
quản lý (người quản lý, tố chức quản lý) lên khách thể quản lý (đối tượng bị
quản lý) về các mặt chính trị văn hoá xã hội, kinh tế., bằng một hệ thống các
luật lệ, các chính sách, nguyên tắc, các phương pháp và các biện pháp cụ thể
nhằm tạo ta môi trường và điều kiện cho sự phát triẻn của đối tượng [26, 29].

Đôi với nhà trường quản lý là quá trình tác động của bộ máy quản lý
nhà trường (Người quản lý) đến tập thể giáo viên, học sinh và các lực lượng
khác nhằm thực hiện hệ thống các mục tiêu giáo dục của nhà trường.

Quản lý là một hoạt động lao động tất yếu trong quá trình phát triển của
xã hội loài người, nó được bắt nguồn và gắn chặt với sự phân công và hợp tác
lao động. Theo Giáo sư Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục
đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động nhằm
thực hiện những mục tiêu dự kiến” [27,35].

Nhiều tác giả đưa ra những khái niệm khác nhau đối với công tác quản
lý. Vậy đối với tác giả quản lý nhà trường quản lý là quá trình tác động của bộ
máy quản lý nhà trường (Người quản lý) đến tập thể GV, HS và các lực lượng
khác nhằm thực hiện hệ thống các mục tiêu giáo dục của nhà trường đề ra.

Như vậy: Quản lý là quá trình tác động có mục đích, có tổ chức, của
CBQL đến cách thức làm việc của thầy và trò nhằm đạt được mục đích dạy
học.Phương pháp dạy học luôn luôn hoạt động trong mối quan hệ chặt chẽ với
các thành tố khác của quá trình dạy học như: Mục tiêu - Nội dung - Phương

pháp - Phương tiện - Hình thức - Kết quả, nên quản lý phương pháp dạy học
cũng cần tiến hành đồng bộ với các thành tố đó, đặc biệt cần tác động vào mối


12
- Kế hoạch hoá hoạt động quản lý là việc đưa toàn bộ hoạt động quản

lý
phương pháp dạy học vào kế hoạch, trong đó chỉ rõ các bước đi, các biện
pháp thực hiện và đảm bảo các nguồn lực để đạt được các mục tiêu đã đề ra.
Kế hoạch hoá có thể tách riêng hoặc nằm trong kế hoạch tổng thể của nhà
trường, được xây dựng theo từng năm học, mang tính pháp quy, tức là được
hội đồng sư phạm nhà trường thông qua và quản lý cấp trên trực tiếp phê
duyệt. Cần dựa trên những định hướng lớn về đổi mới phương pháp dạy học
của Đảng, các văn bản hướng dẫn thực hiện của các cấp quản lý giáo dục và
căn cứ vào điều kiện thực tế của nhà trường về tổ chức bộ máy, về nguồn lực
và các điều kiện khác, đê xây dựng kế hoạch hoạt động đổi mới phương pháp
dạy học. Kế hoạch phải mang tính cụ thể, tức là xác là định được mục tiêu cần
đạt, dự kiến được nguồn lực để thực hiện (nhân lực, tài lực, vật lực), phân bố
thời gian hợp lý và quyết định những biện pháp có tính khả thi đê thực hiện.

- Tổ chức quản lý hoạt động dạy học là quá trình phân phối và sắp xếp

nguồn lực theo những cách thức nhất định để đảm bảo thực hiện tốt các mục
tiêu về quản lý dạy học đã đề ra. Chức năng tổ chức có vai trò hiện thực hóa
mục tiêu kế hoạch và tạo nên sức mạnh của tập thể, nếu việc phân phối và sắp
xếp các nguồn lực được tổ chức một cách khoa học và hợp lý. Đe thực hiện
được vai trò quan trọng này, cần phải hình thành một cấu trúc tổ chức tối ưu
của hệ thống quản lý. Đó là: Việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhân sự; Là
những quy định về cơ chế hoạt động phối hợp giữa chuyên môn với các đoàn

thể trong nhà trường, cùng bảo đảm thực hiện mục tiêu đã đề ra; Là sự phân
bố nguồn lực và quy định thời gian cho các bộ phận nhằm thực hiện đúng kế
hoạch đã định. Trong quá trình hoạt động của nhà trường, cần phải xác lập
được một mạng lưới các mối quan hệ tố chức và giải quyết tốt các mối quan


13
- Chỉ đạo hoạt động quản lý dạy học là quá trình tác động cụ thể của

CBQL tới mọi thành viên của nhà trường, nhằm biến những nhiệm vụ chung
về đổi mới phương pháp dạy học của nhà trường thành hoạt động thực tiễn
của từng người. Thực hiện chức năng chỉ đạo là thực hiện quyền chỉ huy và
hướng dẫn triển khai việc đối mới phương pháp dạy học. Thường xuyên điều
chỉnh, sắp xếp, phối hợp và giám sát mọi người và các bộ phận thực hiện tốt
kế hoạch theo sự bố trí đã xác định trong bước tổ chức.

- Kiếm tra hoạt động quản lý dạy học là quá trình xem xét thực tiễn, để

phát hiện đánh giá thực trạng về đối mới phương pháp dạy học, khuyến khích
những nhân tố tích cực, phê phán những lệch lạc và đưa ra quyết định điều
chỉnh kịp thời, nhằm giúp các bộ phận và các cá nhân đạt được các mục tiêu
về đổi mới phương pháp dạy học đã đề ra. Trong quá trình thực hiện chức
năng kiếm tra, cần phải xác định được chuẩn kiểm tra, đo lường việc thực thi
nhiệm vụ, so sánh, đối chiếu với mục tiêu đã đề ra và đưa ra quyết định điều
chỉnh cần thiết, cần thường xuyên đánh giá, sơ kết những thay đổi có được,
mà không phải đợi đến cuối kỳ hay cả năm học.

Ngoài bốn chức năng công cụ trên đây, cần nhấn mạnh một chức năng
cơ bản rất quan trọng trong hoạt động quản lý đó là: Chức năng kích thích,
động viên, tạo động lực.

Động lực là nhân tố thúc đẩy, phát triển hoạt động của con người. Vì
vậy, để tạo động lực cho hoạt động đối mới phương pháp dạy học, CBQL cần
hình thành, phát triển, kích thích động cơ dạy học của thầy, động cơ học tập
của trò. Với giáo viên, đế tạo nên động lực của việc đổi mới phương pháp dạy
học, CBQL cần tác động đến nhu cầu được tôn trọng, được tự khẳng định
mình, đồng thời có sự động viên về tinh thần và bồi dưỡng bằng vật chất thích


14
thành từ nội dung, phương pháp phương tiện và hình thức tổ chức dạy học, từ
truyền thống hiếu học của gia đình dòng họ, từ phong trào học tập của địa
phương. Tuy nhiên, phương pháp dạy học và mối quan hệ thầy trò có ảnh
hưởng trực tiếp đến hứng thú và quan trọng hơn là nó nằm trong tầm tay điều
khiển của người thầy. Vì vậy, việc xây dựng động cơ học tập có mối quan hệ
biện chứng với quản lý dạy học.

1.2.3.3. Quản lý hoạt động dạy học

Quản lý hoạt động dạy học là một bộ phận cấu thành chủ yếu của toàn
bộ hệ thống quản lý quá trình sư phạm trong nhà trường, là quản lý việc chấp
hành những quy định, quy chế về hoạt động giảng dạy của giáo viên và hoạt
động học tập của HS.

Quản lý hoạt động dạy học gồm:

- Quản lý hoạt động dạy học của giáo viên

- Quản lý hoạt động học của học sinh

- Quản lý các điều kiện phục vụ hoạt động dạy học

- Quản lý các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dạy học

Quản lý hoạt động dạy học cũng chính là việc người CBQL phải thực
hiện bốn chức năng cơ bản cúa quản lý nói chung: lập kế hoạch dạy học; tổ
chức thực hiện kế hoạch dạy học; chỉ đạo thực hiện kế hoạch dạy học; kiêm


15
ngữ, cần xác định vị trí, vai trò, chức năng của từng thành tố cấu trúc của
quá trình này.

1.2.4. Biện pháp và biện pháp quản lý hoạt động dạy học
Theo Từ điển tiếng Việt (1992) thì biện pháp là: “Cách làm, cách giải
qiỉyết một vẩn để cụ thế” [26, tr.78].

Ta có thể hiểu biện pháp quản lý là tổ hợp các tác động của chủ thể
quản lý lên đối tượng quản lý đế giải quyết những vấn đề cụ thể của hệ được
quản lý nhằm làm cho hệ vận hành phát triên đạt đến mục tiêu đề ra phù hợp
với quy luật khách quan.

Từ đó, chúng ta thấy rằng: Các biện pháp quản lý hoạt động dạy học
trong nhà trường là cách thức mà người quản lý nhà trường tiến hành đế tác
động vào hoạt động dạy học, vào đội ngũ giáo viên, nhân viên và học sinh
nhằm đạt được mục tiêu dạy học đề ra.

1.3. Một số vấn đề về dạy học tiếng Anh ở trường THPT

1.3.1. Trường THPT

Trường trung học là cơ sở giáo dục phố thông của hệ thống giáo dục
quốc dân. Trường có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng.


16
4. Thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục trong phạm vi được phân

công.

5. Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động giáo dục.

Phối hợp vói gia đình học sinh, tổ chức và cá nhân trong hoạt động giáo dục.

6. Quản lý, sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị theo quy

định của Nhà nước.

7. Tổ chức cho giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia hoạt động xã

hội.

8. Thực hiện các hoạt động về kiểm định chất lượng giáo dục.

9. Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp

luật.

Nhà trường trung học trong hệ thống giáo dục quốc dân được tổ chức

theo các loại hình sau đây:

- Trường công lập do Nhà nước thành lập, đầu tư xây dựng cơ sở vật

chất, bảo đảm kinh phí cho các nhiệm vụ chi thường xuyên;

- Trường dân lập do cộng đồng dân cư ở cơ sở thành lập, đầu tư xây


17
con người, nền văn hoá và ngôn ngữ của các nước nói tiếng Anh; biết tự hào,
yêu quí và tôn trọng nền văn hoá và ngôn ngữ của dân tộc mình.

1.3.2.2. Chương trình dạy học tiếng Anh ở THPT

Chương trình môn tiếng Anh ở trường THPT được biên soạn theo quan
điếm giao tiếp coi hình thành và phát triển các kĩ năng giao tiếp như nghe,
nói, đọc, viết là mục tiêu cuối cùng của quá trình dạy học. Các kiến thức ngôn
ngữ như ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp là phương tiện, điều kiện hình thành và
phát triển các kĩ năng giao tiếp.

Trong những điều kiện cần thiết đế hội nhập phát triển thì ngoại ngữ là
điều kiện tiên quết, là công cụ, phương tiện đắc lực và hữu hiệu. Ngày 30
tháng 9 năm 2008 Bộ Giáo dục và Đào tạo ra quyết định số 1400/QĐ-TTg
phê duyệt “Đe án giảng dạy học tập ngoại ngũ trong hệ thống giáo dục quốc
dân Việt Nam giai đoạn 2008-2020”. Ngoại ngữ được quy định trong chương
trình giáo dục là ngôn ngữ phổ biến trong giao dịch quốc tế. Ở trường THPT
thì ngoại ngữ là môn bắt buộc. Việc tố chức dạy ngoại ngữ trong nhà trường
phải đảm bảo đê người học được học liên tục và có hiệu quả.

Nội dung chương trình giảng dạy tiếng Anh phải được dựa trên khung
chương trình chuẩn của Bộ Giáo dục và Đào tạo, kèm theo đó là sự phân tiết
hợp lý giữa các bài.

Các Sở giáo dục và Đào tạo, trường THPT có thể áp dụng Công văn số
5842/BGDĐT-VP ngày 1 tháng 9 năm 2011 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về
hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học môn tiếng Anh cấp THPT.
Nội dung điều chỉnh phải phù hợp với chuân kiến thức, kỹ năng của chương


18
chủ điểm là chủ đề (topic). Hệ thống chủ điểm và chủ đề là cơ sở hình thành
và phát triển các khả năng ngôn ngữ. Các khả năng ngôn ngữ được hình thành
và phát triển song song với việc cung cấp kiến thức ngôn ngữ: ngữ âm, từ ngữ
và ngữ pháp. Nội dung chủ điểm được phát triển một cách tự nhiên và phong
phú nhằm phát huy tối đa các khả năng ngôn ngữ cần có trong giao tiếp. Các
khả năng ngôn ngữ và kiến thức ngôn ngữ được lựa chọn và sắp xếp một cách
linh hoạt nhằm đáp ứng những yêu cầu giao tiếp trong các chủ điếm. Hoạt
động giao tiếp được tổ chức theo chủ điểm, nhằm hình thành và phát triến các
kĩ năng giao tiếp và các kiến thức ngôn ngữ phù họp với nhu cầu, sở thích,
trình độ khác nhau của HS.

Nội dung dạy học tiếng Anh khối phổ thông hiện nay chủ yếu ở hai
chương trình: Chương trình ban cơ bản và chương trình ban nâng cao.

1.3.3. Phương pháp dạy học tiếng Anh ở THPT

a) Các phương pháp dựa trên cơ sở hình thức/ngữ pháp (íbrmbased):
a.l) Phương pháp ngữ pháp - dịch (Grammar-Translation Method);
Phương pháp này do Karl Plotz đưa ra trong thế kỷ 19. Phương pháp Ngữ

pháp - Dịch bắt nguồn từ việc học tiếng Latin như một từ ngữ, chúng ta có thể
rút ra những đặc diêm nổi bật của phương pháp này như sau:

Sử dụng tiếng mẹ đẻ là phương tiện triển khai ý nghĩa của ngữ liệu.
Tập trung giải quyết các vấn đề ngữ pháp.

Học thuộc lòng máy móc.


19
tại chính yếu của nó. Người ta không còn chỉ dựa vào bài văn viết, hiểu nó
thông qua dịch, và người ta thấy rằng ngôn ngữ tồn tại chủ yếu ở dạng nói.

So với phương pháp truyền thống, phương pháp trực tiếp đã có tiến bộ
hơn. Trong khi chỉ trỏ, người ta phải dùng lời nói kèm theo. Như vậy ngôn
ngữ nói chiếm ưu thế, tuy nhiên đây chỉ là một biêu hiện bề mặt, vì thực ra
còn một khoảng cách quá thực tế bên ngoài với những khuôn mẫu biểu đạt
dạy cho người học và muốn hay không muốn cũng còn tồn tại “cái dịch”
trong đầu người học.

Hơn nữa người ta không thể chỉ trỏ được tất cả mọi thứ, và vô hình
chung, người ta đã dạy một ngôn ngữ giả tạo (artiĩical language), không đúng
với thứ ngôn ngữ mà người học cần phải có.

a.3) Phương pháp Nghe - Nói (Audio - Lingual Method)

Những người theo phương pháp này đưa ra một số giả thuyết, từ những
giả thuyết đó họ vận dụng vào việc dạy và học như sau:

1. Ngôn ngữ là Nghe - Nói: vì vậy chú trọng đến kỹ năng Nghe - Nói

2. Các kỹ năng ngôn ngữ là các thành tố của ngôn ngữ. Vì vậy, dạy

nghe - nói - đọc - viết theo một trật tự sắp san như vậy.

3. Mỗi ngôn ngữ có cấu trúc duy nhất. Và mọi cấu trúc ngôn ngữ còn

có thể mô tả và hệ thống hóa. Vì vậy ta phải sử dụng thành quả của sự phân