Một số vấn đề về tăng cường năng lực hoạt động của hệ thống ngân hàng việt nam trong điều kiện hội nhập

MQtsovande ve tangcuongnangh)c

hoc;ltdQngcuo h~thongNganhang
Vi~tNomtrongdieuki~nhQinhQp
1- M9t s6 van dij vij th,!e
tn;mg hOQt d9ng euo cae TCTD
(snU'ae to

Tinh den cuoi thang 9/2003, h$
thong cac t6 chUc tin dl,Jng(TCTD)

a mJac ta

(bao gom cac ngfm hang

thl1dngIT)~iva cac TCTD khac) co
5 ngfm hang thl1dng m~i (NHTM)
thu(>csa hiiu Nha nl1ac la nhU'ng
NHTM Ian

a mJac

ta va

trang

khu

vl!C;37NHTM c6 phan trang do co
13 NHTM c6 phan nong than, 13
cong ty tai chinh va cong ty cho thue

chinh den nay co the thay nhU'ngnet
t6ng quat sau day:

ngan hang Vi$t Nam con non va
yeu ve nhieu m~t, d~c bi$t la sl!
vU'ngm~nh ve 'tai chinh de co the
sanh vai va c~nh tranh trang dieu

Th(f nhat, trang qua trinh ho~t
d(>ngh$ thong ngan hang nLiacta
cOng co nhling bien d(>ngdang ke
do co sl! tac d(>ng cua cd che th!
trLiang, cac yeu to vi mo va ca cac
yeu to chu quan, da co thai ky lam

ki$n mdi. DLididay, xin dLi«;1C
de c~p
cu the hdn nhLi sau:
.
/
1.1- Nhin chung, cac NHTM d
nt./DCta co qVY mo nhO be, van tl/
co con thap (tfit cac chi nhanh ngEm
hang nuDe hgoai va ngan hang lien

chao dao den ca h$ thong ngan

doanh)
T6ng von tl/ co chi chiem 5,4%

t6ng nguon von cua cac TCTD,
trang do von dieu 1$chiem 3,4%.
Day la hc;tnche Ian nhat de co the
mo r(>ngvi$cdau tLixay dl/llgcd s6
v~t chat ky thu~t va hi$n dc;tihoa

PGS., TS. Nguy~o Bloh TI,t*

hang va anh hLiongden long tin cua
cong chung. Co nhU'ng ngan hang
yeu kem da khong ton t~i ho~c phai
thong qua "ban tay" cua Nha nLiac
can thi$p de ton tc;ti, trang do co
m(>t so la ngan hang c6 phan va
QTDND phai thanh Iy, giai the ho~c
sap nh~p va do cOng la can thiet de
co dLi«;1C
m(>th$ thong ngan hang
nhLingay nay.

tai chinh (trong do: co 3 cong ty
100% von mJac ngoai); co Quy tin
dl,Jngnhan dan Trung Lidngvaj 21
chi nhanh va 887 quy tin dl,Jngnhan
dan Cd SO;26 chi nhanh ngan hang
nLiac ngoai va 4 ngan hang lien
doanh cua ngan hang nLiaCngoai
vai cac NHTM Vi$t Nam; ngoai ra
Th(f hai, hi$n nay sau m(>tthai
con Ngan hang Chinh sach xa h(>i

(chuyen d6i tLtNgan hang Phl,JcVI,J gian cd cau I~i(bao gom ca vi$c sap
ngLiaingheo).
xep I~ive m~t t6 chUc, vi$c xli Iy n«;1
ton dQngva Cdcau I~itai chinh), h$
Vai so ILi«;1ng
cac TCTD nhLi tren
thong ngan hang nLiac ta da bLiac
co the noi so ILi«;1ng
ngan hang

a

nLiac ta la kha dong dao, lo~i hinh
ngan hang cOng kha phong phu (chi
chLia co cac ngan hang tl1 nhan),
cac TCTD cOng da bam sat va mo
r(>ngdi$n den cac d!a ban kinh te,

ca a thanh th! va nong than, ca
trang Nam va ngoai Bac. Do cOng
danh dau bLiac phat trien. cua h$
thong ngan hang Vi$t Nam sau hdn
15 nam d6i mai thee Cd che thi
trl1ang dl1ai sl/ lanh d~o cua Dang
va Nha nLiaC.
Theo bLiaC ho~t d(>ng cua h$
thong ngan hang nLidcta tU sau khi
trien khai thl/c hi$n Phap I$nh Ngan
hang Nha nLiac, Phap I$nh Ngan
hang, HTX tin dl,Jngva Cong ty tai

T~

CI:IiNChN IIANc

- 86 'Z NAM '2004

dau 6n d,nhva dang tren da phat

trien. Nhieu NHTMId~, trong do chu
yeu la cac NHTMsa hiiu Nha nl1dc
va m(>t so NHTM c6 phan (nhLi
ACB, NHTMCP Quoc te, NHTMCP
Quan d(>i, Ngan hang Sai gon
Thl1dng tin, Sai Gon cong thLidng)
da va dang mo r(>ngho~t d(>ng,mo
mang nghi$p VI,Jde vl1dn len dlJng
vling trong cc;tnhtranh va chu d(>ng
h(>inh~p... T6ng tai san Co va tai
san N«;1
den cuoi nam 2002 da tang
hdn 2,4 Ian, von tl/ co tang gan 40%
so vai cuoi nam 1998 (thai diem
trien khai thl/C hi$n cac Lu~t ve
Ngan hang).
Th(f ba, nhin chung h$ thong
'.

hOc;tt d(>ng cua cac TCTD.

Do von tl! co thap, nen con

nhieu NHTMkhong du kha nang
bao dam ty 1$an toan van toi thieu.
Day la hc;tnche Ian nhat trang vi$c
mo r(>ng hOc;tt d(>ng nghi$p

VI,J,trLiac

het la mo r(>ngcho vay, bao lanh tfn
dl,Jng, cho vay doi vdi khach hang
Idn... Ve kha nang bao dam an toan
von toi thieu den ngay 30/9/2003,
m~c du da co nhU'ngco gang trong

vi$c b6 sung von dieu 1$,trang do
co vi$c xli Iy n«;1ton dQng va cap b6
sung von doi vai cac NHTM Nha
nLiac, nhLingda so cac NHTM van
chLia dc;ttty 1$ theo quy d!nh hi$n
hanh (~8%). trong do 4/5 NHTM
Nha nLidc d~t ty 1$ dLidi 4%, 13
NHTM c6 phan d~t dl1ai 7%.
Nguyen nhan chinh la do xuat phat
thap va chl1a co bi$n phap b6 sung
hiiu hi$u. M~t khac, vi$c Nha nLiac
cap b6 sung van dieu 1$ cho cac
NHTM bang trai phieu Chinh phu
tuy t6ng so von hc;tchtoan tang len

. Tong bien tap Tap chi Ngan hang
5

dang ke, nhl1ng I'ilikhong phai la
von thlfC.
1.2- Chat IIl{Jngho~t cI9ng cua
cac TCTD nhin chung con thap
- TrU'ochet la hO'iltd9ng cua cac
NHTM mang tlnh truyen thong la
chu yeu, trong d6 hO'ilt d9ng tin
dl:mg chiem khoang 70 den 80%
(trU'Ngan hang Ngo'ili thU'ong Vi~t
Nam thi hO'iltd9ng tin dl:mg va cac
hO'ilt d9ng ngan hang kMc tU'ong
dU'ong nhau). Cac nghi~p v~ kinh
doanh dau tU'con nghem nan. Day la

1.3- ThOi gian qua, cac NHTM
cia thl/c hi~n nhieu bi~n philp nang
cao chat IIl{Jng ho~t cI9ng, h~n che
n{J xau gia tang, tich cl/c trich dl/
phOng rui ra va giam chi phi (chitinh
trang nam 2002 va nam 2003, cac
ngan hang cia trich dl/ phong rui ra
Ion hdn ca 3 nam trllOc cI6 c9ng I~i),
do cI6 hi~u qua kinh doanh cua cac
NHTM nhin chung van tien trien tot,
cia so cac ngan hang c6 lai (trong
d6 100% cac NHTM Nha nU'oc, hon

hO'iltd9ng cua h~ thong ngan hang

cang c6 y nghia quan trqng. Giai
phap de thlfChi~n m~ctieu trenday
thi nhieu, nhl1ng theo toi can t~p
trung trU'dchet VaGnhU'ngvan de
sau day:

M9t la, tiep t~c COcau I'ilide co
cac NHTMIdn hon, m'ilnhhon,bang
vi~c tiep t~c COcau I'ili tai chinh voi
cac bi~n phap: (i) Tang von tlf co.
Rieng
doi vdi 4 NHTM Ion
(NHNo&PTNT Vi~t Nam, Ngan
90% so NHTMco phan, 98% cac hang Cong thU'ongVi~t Nam, Ngan
QTDND). Tuy nhien, trong hO'ilt hangDau tU'va phat trien Vi~t Nam,
h'ilnche kha nang c'ilnh tranh voi
d9ng van con nhU'ngngan hang Ngan hang Ngo'ilithU'ongVi~t Nam)
cac ngan hang nU'ocngoai (ngayca
thua la, trong d6 c6 m9t so QTDND can kh§n trU'ongxii Iy n<.1
ton dqng,
cac chi nhanh ngan hang nU'oc
c6 nhU'ngkhoan la tU'nhU'ngnam tiep t~c cap bo sung von dieu I~va
ngoai t'ili Vi~t Nam hi~n nay).
trU'oc chU'a bu dap dU'<.1C
va so la nay
thlfC hi~n cac bi~n phap tang von
- N<.1qua h'iln va n<.1xau (n<.1xau
da Ion hOn ca von tlf c6 (hi~n tU'<.1ng m9t cach COban nhU'pMt hanh va
theo quy dlnh hi~n hanh bao gom: kinh doanh mat von). M~t khac, thdi niem yet co phieu tren thl trU'dng
n<.1h'ilch toan tre!ntai khoan n<.1qua

chUng khoan, thlfC hi~n co phan
gian qua van con nhU'ngngan hang
h'iln va n<.1xau khac) tuy da giam
h6a theo bU'dCdi phu h<.1p...
de moi
chU'a thlfc hi~n dung quy trinh va
m'ilnh so voi nhLtng nam trU'ocday
ngan hang nay it nhat phai co
che d9 quy d!nh trong cho vay, nhat
do thlfC hi~n nhieu bi~n pMp de
la cho vay cac dlf an va nhU'ng khoang 5.000 den 6.000 ty dong
giam thap, trong d6 c6 vi~c xii Iy tU' khoan vay Ion nen phat sinh n<.1
von dieu I~, tU'ongdU'ongkhoang
xau
dlf phong rui ro va vi~c xii Iy theo
300 den 400 tri~u USD. Doi vdi cac
va do d6, phai trich dlf phong rui ro
chi d'ilo cua Chinh phu, nhl1ng van
NHTM co phan, phai thlfC hi~n cac
tang cOng lam cho hi~u qua kinh
con cao.
bi~n phap tang von dieu I~ de trLfdc
doanh giam xuong.
het bao dam du mUc von toi thieu
Den ngay 31/12/2003, ty I~ n<.1
M9t van de nLta la do che d9
theo quy d!nh, sau d6 la de c6 the
qua h'ilncua tat ca cac TCTD so voi
h'ilch toan ke toan cua h~ thong
bao dam cac dieu ki~n an toan von

tong dU'n<.1la6,4%, rieng cac TCTD
ngan hang nLfdcta van con nhU'ng
toi
thieu va md mang hO'ilt d9ng.
trong nU'ocla 6,8%, trong d6 n<.1
qua
bat c~p so vdi thong I~quoc te, nen
COngc6
the tiep t~c thlfC hi~n cac
h'iln kh6 doi chiem gan 50% so voi
n<.1qua h'iln va n<.1xau cOng nhLf
bi~n
phap
sap nh~p ho~c mua I'ili
tong so n<.1
qua h'iln;n<.1
chd xii Iyva
hi~u qua kinh doanh cua cac ngan
de c6 nhU'ngngan hang Ion hdn, c6
n<.1xau khac chiem 57% tong so n<.1 hang van chU'aphan anh chinh xac.
the. c'ilnh tranh tot hon trong dieu
xau.
2. Mqt s6 van de dQt ro ki~n mdL (ll) Cac ngan hang cOng
Nguyen nhan chinh cua n<.1xau
trong vi~e tang elJ'ang nang hIe
c6 the thlfChi~n cac bi~n phap tang
con cao thi nhieu, nhl1ng c6 m9t
hoc;Jt dqng ello h~ th6ng ngon
von khac nhU'phat hanh von co
nguyen nhan rat quan trqng la do

hang Vi~t Nom trong dieu ki~n
phan d~c bi~t tiep t~c gqi von co
xii Iy n<.1ton dqng ch~m. Vi~c nay
hqinh(ip
dong nU'dcngoai, vay von dai h'iln
cOngc6 nhieu nguyen nhan, trong
Xay dlfng h~ thong ngan hang cua cac to chuc tai chinh quoc te...
d6 c6 vi~c xii Iy tai san dam bao doi
Idn m'ilnh va an toan la m~c tieu
Hai la, tiep t~c COcau I'ili to
voi cac khach hang ladoanhnghi~p
quan trqng cua bat.ky quoc gia nao chuc,trong d6 chutrqng:(i) Thanh
Nha nU'oc,xii Iy tai san tU'cac khach
tren the gidi, ke ca cac nU'dcphat I~pcac to chuc quan Iy rui ro; (ll) Co
hang lien quan den cac v~ an rat
trien cOngnhU'cac nU'dcdang phat
cau kiemsoat n9i b9, gom cac cong
kh6 khan khong chi do COche ma
trien. Tuy nhien, moi nLfdcdo dieu vi~c ve sap xep to chuc mang lU'di,
con do ca vi~c phoi h<.1p to chuc
ki~n khac nhau, d trinh d9 khac ra soat bo sung siIa doi cho phu
thlfC hi~n.
nhau sa c6 nhU'ngbLfocdi va cach h<.1p
cac quy dinh n9i b9 va vi~c chi
Tuy n<.1xau cua cac TCTD
lam phu h<.1p. nU'octa, tuy con
d'ilOthlfC hi~n nghiem tUc, c6 hi~u
muc 6,4% nhU'tren, nhl1ngd tU'ng nhieuyeu kem va bat c~p, chung ta
qua cac quy dinh da d~t ra. So trf
10'ili hinh TCTD cOng con nhLtng xay dlfng nen kinhte th1trU'dngdlnh

phu h<.1p
COcau kiem tra, kiem soat
ngan hang c6 ty I~ n<.1xau cao trong
hU'dngXHCN; dong thdi thlfc hi~n n9i b9 de c6 the phat huy tot hon vai
d6 c6 ca NHTM Nha nU'ocva kM
vi~c h9i nh~p voi khu vlfC va quoc tro chuc nang cua to chuc nay trong
nhieu NHTM co phan.
te, nen vi~c tang cU'dngnang hlc cac NHTM.
CJ

6

che
bi~t
Muc
cha
an'
han
xuy'
hi~r
har
(iii)
sal
tra
VOl

T'
N

CII

Vi
7

a

T~ emNGMIIANG - s6 2 NAM2004

~
~
I
1

1


. _I
Ba la, ap dl:mg m~tnh me cac
bi$npMp nang cao chat 1l1<;1ng
h09t
6(mg,trl10chet la cong tac tin dl,]ng
va nhCfngh09t d(mg c6 rui ra lon,
trang d6:

- Thl,J'Chi~n

cac

bi~n phap

h9[1

che Sl,J'giatang cua n<;1qua h9n, d~c
bi$tquan tam nhCtngkhoan vay Ion.
Muon v~y phai: (i) ThlJC hi~n, ch~t
che quy trinh trang vi~c xet duy~t dlJ
an vay van va cho vay cac khach
hang Ion; (ii) Chan chinh va thl1ang

xuyen ki~m tra xli Iy kip thai cac
hi$n tl1<;1ng
m6c ngo~c voi khach
hang d~ co tinh xet duy~t cho vay;
(Hi)Thl,J'Chi~n vi~c ki~m soat ngay
sau khi phat tien vay (bao gom ki~m
tra I?i thu tl,]Cva ki~m tra sli dl,]ng
van vay).
- Chu tr9ng vi~c phan lo?i n<;1
va
trfch dlJ phang rui ro h09t d('mg,
khan trl10ngthlJc hi$n vi$c nay theo
thong 1$quoc te.

- Thl1angxuyen quan tam cung

co ho?t d(mg quan tr!. diau hanh;
ki~m soat vi~c thl,J'cthi cac quy d!nh
cua phap lu~t va da cao tinh tl,J'chu
va tlJ ch!u trach nhi$m trang h09t
d(mg kinh doanh.
- T~p trung ra soat, sap xep I?i

d(>i ngO can b(>, chu tr9ng nhCtng
ngl1aitr~c tiep xet,duY$tthu tl,]cv~y
van, quan Iy khoan vay, quan Iytien ,

x.. Tii:

hanh trai phieu cua NHNN d~ mua
19i nhCtng khoan n<;1ton d9ng do
nguyen nhan khach quan d~ giup
cac ngan hang day nhanh vi$c xli Iy
n<;1ton d9ng va giai ph6ng van, lam
s9ch bang can doi va c6 diau ki$n
tot hon trong vi$c bl10c sang m(>t
giai dp?~ maio
B'Qn(aictang, Fl1an9 dao t90 va

b9c d~ h9n che ruiro'vfo?o duc . daot~o I~r d9i"ngO c~.rl 99,nhan
lam anh hl1ang den' uy {iWcua' m6i

ngan hang va ca h$ thong ngan
hang. .
- ThlJc hi$n cac bi~n phap hG'u
hi$u hon trang xli Iy n<;1xau. D~ xli
Iy n<;1xau tien tri~n tot, can: (i) C6
SlJ phoi h<;1pdong b(>giCtacac cap,

vien ngan hang bao gomca\il$c
nangrcao trinh d9 nghi~p vI,],trinh
d9 ngo?i ngCt,tin h9C, quan tr! ngan
hang,tham d!nh dl,J'an... d~ c6

dieu ki$n tiep c~n nhanh voi nhCtng
nghi$p vI,]ngan hang moi trong tien
trinh h(>i nh~p vai cac ngan hang
trong khu vl,J'Cva tren the gioi.

cac nganh a ca Trung l10ngva d!a
Nam la, day nhanh tien d9 hi$n
phl10ngtrang vi~cxli Iytai san bao
dam, d~c bi$t la nhCtngtai san c6 hoa cong ngh$ ngan hang d~ nang
lien quan cen cac vI,]an; (ii)Tang cao hi$u qua h09t d9ng, theo kip
wang ho?t d(>ngcua cac cong ty trinh d9 cac nl10c trong nhCtngnam
quan Iy n<;1
cua cac NHTM.COng c6
th~ nghien cUu them giai phap phat

toi va d~ nang cao nang IlJCc9nh
tranh trang diau ki$n h9i nh~p..

B.,i nh,p T6 chuc Thu'dngm;,dth~ gibi
mia Vi~t Nam:Vin d~ va giai phap
Qua trinh h(S1nh(lp TO chO'c
Thuang mCjlIthi gild cua VI,t
Nam
Vi~t Nam lam don gia nh~p T6
chuc Thl10ng m9i the giai (WTO)
vao thang 1/1995, den nay trai qua
7 vang dam phan (vang 7 dl1<;1c
tien
hanh vao thang 11, 12/2003), Vi~t

Nam . va COban da ket thuc giai
do?n minh b?ch hoa chfnh sach,
chuy~n sang dam phan thlJc chat va
ma clia thi trl1ang va chuan bi vao
giai d09n dlJ thao Van ban gia nh~p
vai nhCtngdieu ki$n, cam ket cl,]th~
d~ c6 th~ gia nh~p WTO vao nam
2005.
Vai vi$c xac dinh qua trinh h9i
nh~p kinh te quoc te n6i chung, gia
nh~p WTO n6i rieng can phai phu
h<;1pvai m9t nen kinh te dang phat
tri~n trinh d(>thap va dang trang

a

T~ CIIfNCAN IIANc - &6 2 NAM2004

TS. BiBh Tr.,Bg Th'Bh *
qua trinh chuyen doi va phai dem 19i

nhCtng
yeuto thu~nl<;1iben

ngoai

d6i mai da tien hanh
gan 20 nam cua nen kinh te quoc
dan, Vi$t Nam da chu d9ng day
nhanh nhip d9 d6i mai nan kinh te

trangnl1oc, t?O ra nhCtngchuy~n
bien thlJCSlJ trang vi$c xaydlJng
cho qua trinh

kinh te va
nang cao kha nang c9nh tranh cua
nan kinh te, cua cac doanh nghi$p
d~ c6 th~ dap ltng cac qui dinh cua
WTO; dong thai, da d6i moi cach
tiep c~n doi voj cac ml,]ctieu bao h9,
phan 109icac kh6 khan d~ chu d9ng
xli Iy, t~p trung m9i nguonIlJCd~
giai quyet nhCtngvan da gia nh~p,
phap lu~t, cac chfnh sach

chuanb!ke h09chhanh d(>ng thlJC
hi$n cac hi$p dinh cua WTO. D6i
moi kinh te

a Vi~tNamda c6 nhCtrl~l
\

bl10Ctien quan tr9ng t90 dieu ki$n
h6 tr<;1
cho qua trinh dam phan gia
nh~p WTO, dong thai lam cho nan
kinh te chuy~n m9nh sang cO che
kinh te thi trl1ang. Den nay, Vi$t

Nam da lam dl1<;1c rat nhieu vi~c

nham tham gia WTO:
MQtla, Vi$t Nam da tra lai hon
3000 cau hoi cua cac nl10c thanh
vien WTO va m9i ITnhvl,J'Ccua chinh
sach kinhte va thl10ngm9i va cung
cap cac tai li$u theo yeu cau cua
cac nl10cthanh vien.
Hai la, qua ra soat cua cac cO
quan chuc nang, hi$n Vi~t Nam c6
263 van ban lien quan toi cac hi$p
d!nh cua WTO, trong d6 c6 52 van
ban can tien hanh slia d6i; dong
thai, can ban hanh them 42 van ban
d~ dam bao thlJChi$n cac hi~p d!nh

.

H9C vi$n

Teichfnh
7